konkurs z jĘzyka polskiego dla uczniÓw szkÓŁ … · reuel tolkien, autor trylogii władca...

21
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017 Strona 1 z 21 KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH ETAP WOJEWÓDZKI MOTYW PRZEWODNI: Jeżeli nie wiesz, dokąd chcesz iść, nie ma znaczenia, którą drogą pójdziesz... [L. Carroll, Alicja w Krainie Czarów] Drogi Uczniu, witaj w III etapie Konkursu z Języka Polskiego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania. Arkusz liczy 21 stron i zawiera 11 zadań. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś ten fakt Komisji Konkursowej. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem (bądź pió- rem). Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Nie cytuj, jeśli nie jesteś o to proszony. W zadaniach zamkniętych zaznacz tylko jedną prawidłową odpo- wiedź, stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej od- powiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź. Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną. Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym. Obok każdego numeru zadania masz podaną maksymalną liczbę punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie. Brudnopis nie będzie oceniany. Pracuj samodzielnie. Powodzenia! Czas pracy: 90 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 100 ………………………………… Kod ucznia - - Dzień Miesiąc Rok pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA

Upload: vudung

Post on 28-Feb-2019

217 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 1 z 21

KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

ETAP WOJEWÓDZKI

MOTYW PRZEWODNI:

Jeżeli nie wiesz, dokąd chcesz iść, nie ma znaczenia, którą drogą pójdziesz...

[L. Carroll, Alicja w Krainie Czarów]

Drogi Uczniu,

witaj w III etapie Konkursu z Języka Polskiego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się

prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Arkusz liczy 21 stron i zawiera 11 zadań.

Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.

Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś ten fakt Komisji Konkursowej.

Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem (bądź pió-

rem).

Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Nie cytuj, jeśli nie

jesteś o to proszony.

W zadaniach zamkniętych zaznacz tylko jedną prawidłową odpo-

wiedź, stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej od-

powiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem

i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.

Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź

i wpisz poprawną.

Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które zostały umieszczone

w miejscu do tego przeznaczonym.

Obok każdego numeru zadania masz podaną maksymalną liczbę

punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.

Brudnopis nie będzie oceniany.

Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

90 minut

Liczba punktów

możliwych

do uzyskania:

100

…………………………………

Kod ucznia

- -

Dzień Miesiąc Rok

pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 2 z 21

Zadanie 1. (0-4)

Poniżej znajduje się „literowy wąż”, który „połknął” 4 bohaterów z utworów konkurso-

wych. Przeskakując o stałą ilość liter (którą musisz odgadnąć), odczytaj imiona postaci,

a następnie podaj tytuły tekstów kultury, z których pochodzą. Swoje odpowiedzi wpisz

do tabeli zamieszczonej na następnej stronie.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 3 z 21

IMIĘ BOHATERA TYTUŁ TEKSTU KULTURY

Zadanie 2. (0-16)

Poniżej zamieszczone zostały informacje (pochodzące z trzech różnych źródeł) na temat

literatury fantasy. Przeczytaj teksty i wykonaj zamieszczone pod nimi polecenia.

TEKST 1.

Fantasy jest czytana. Czy to się komuś podoba, czy nie, popularność tego rodzaju fan-

tastyki w wątpliwość podawana być nie może. (…) Mając to właśnie na uwadze, ośmieliłem

się napisać i ośmielam się zaprezentować światu niniejszą książkę. Pomyślaną i wykoncypo-

waną jako przewodnik, baedeker. Jako nić Ariadny, pięknej córy króla Minosa, dzięki której

Tezeusz, syn Egeusza, nie zbłądził w czeluściach labiryntu Krety. Albowiem fantasy jest La-

biryntem. Labiryntem mrocznym, zawiłym i groźnym. (…)

Definiowanie fantasy, jak dowodzi praktyka, jest niezwykle trudne. Definicji jest

i owszem, wiele, imię ich, można powiedzieć, jest legion, a wszystkie mają ze sobą coś

wspólnego. (…) Wobec niemożności ukucia jednej definicji, zdolnej objąć całość gatunku

o nazwie fantasy, rozbito gatunek na wiele nazw, czy też, jak kto chce, subhaseł. Cudownie

rozmnożone w ten sposób nazwy zaczęły – trochę chociaż – pasować do cudownie rozmno-

żonych definicji. Zaczęły też, jasna sprawa, nareszcie pasować do poszczególnych dzieł, które

wcześniej, choć za gatunek fantasy uważane, mało miały ze sobą wspólnego, ba, wręcz wy-

dawało się, że różni je wszystko, co tylko możliwe. Teraz, w warunkach cudownej multypli-

fikacji nomenklatury, problem przestał istnieć. Co z tego, że Władca pierścieni Tolkiena

krańcowo się różni od Conana Roberta E. Howarda? I to jest fantasy, i to jest fantasy, tyle

że jedno to epicfantasy, a drugie heroicfantasy.

A. Sapkowski, Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini.

Kompendium wiedzy o literaturze fantasy, Warszawa 2001.

TEKST 2.

Fantasy na tle innych gatunków literatury fantastycznej

Fantasy jest jednym z trzech głównych, obok horroru i science fiction (SF), gatunków

należących do nurtu fantastyki. Różnice między nimi dotyczą odniesienia do świata realnego

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 4 z 21

i konstrukcji czasu, choć potocznie formy te bywają sobie przeciwstawiane na podstawie kry-

terium tematycznego.

Horror jest na ogół definiowany jako forma dążąca do wywołania u czytelnika strachu.

Jest to możliwe, ponieważ akcja rozgrywa się w czasoprzestrzeni odwołującej się do potocz-

nej wiedzy o świecie, co sprawia, że opisywane niebezpieczeństwo wydaje się, potencjalnie

przynajmniej, zagrażać odbiorcy. (…)

Literatura science fiction opisuje zwykle rzeczywistość przyszłą, bardziej lub mniej

odległą w czasie. Są w niej obecne technologie i wynalazki nieznane współcześnie, jednak,

według autora, możliwe z punktu widzenia naukowego. Akcja toczy się zazwyczaj w prze-

strzeni kosmicznej.

Cechy konstytutywne fantasy i jej najważniejszy twórca

Cechą konstytutywną fantasy jest obecność magii, nie zaś, jak się często enigmatycz-

nie definiuje, cudowność. Cud to zjawisko nadprzyrodzone, jaskrawo kontrastujące z prawa-

mi rządzącymi rzeczywistością. Magia w fantasy jest natomiast zasadą świata i siłą sprawczą

większości zjawisk. W opisywanym uniwersum, zbliżonym realiami do średniowiecza, sta-

nowiącego przeciwieństwo współczesności, nie funkcjonują nowoczesna nauka i technika.

Pisarzem, który ukształtował fantasy w jego dojrzałej formie, był Anglik, John Ronald

Reuel Tolkien, autor trylogii Władca Pierścieni (The Lord of the Rings 1954-1955). Nie tylko

doprowadził on do końca proces egzomimetyzacji fantasy, lecz także odniósł się w konstruk-

cji swojego dzieła do pierwotnych wobec fantasy gatunków baśniowo-fantastycznych. Z tych

powodów ogromna większość badaczy (z wyjątkiem Todorova) uznaje go za twórcę gatunku

lub jego najważniejszego autora.

Tolkien w listach, które stanowią, obok eseju O baśniach albo Drzewo i liść (On Fai-

ry-Stories – zaprezentowany 1939, wydany 1947), jego manifest programowy, wskazał mit,

baśń, legendę i sagę jako źródła inspiracji pisarskiej. Wszystkie te formy wprowadzają czy-

telnika w stan oczarowania (enchantment), Wtórnej Wiary (Secondary Belief), charaktery-

styczny dla literatury, którą chciał tworzyć Tolkien. Na pokrewieństwo tych gatunków wska-

zują także naukowcy (Leyen 1973, Markiewicz 1987).

K. Jaworska, Fantasy w polu gatunków baśniowo-fantastycznych,

https://poetyka.wordpress.com/about/52-2/

TEKST 3.

Fantasy – gatunek literacki lub filmowy używający magicznych i innych nadprzyro-

dzonych form, motywów, jako pierwszorzędnego składnika fabuły, myśli przewodniej, czasu,

miejsca akcji, postaci i okoliczności zdarzeń. Fantasy jest na ogół odróżniane od science fic-

tion oraz od horroru, przy założeniu, że względnie nie wchodzi w tematykę naukową (w sen-

sie SF) lub tematykę grozy (ang. macabre). Jednak gatunki te w znacznym stopniu przenikają

się. Wszystkie trzy mieszczą się w pojęciu fantastyki (ang. speculative fiction). (…)

W kulturze popularnej gatunek fantasy zdominowany jest przez odmianę mediewi-

styczną, zwłaszcza od czasu ogólnoświatowego sukcesu Władcy Pierścieni i innych dzieł

J.R.R. Tolkiena wchodzących w skład mitologii Śródziemia. W szerszym znaczeniu, fantasy

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 5 z 21

obejmuje prace wielu pisarzy, artystów, filmowców, muzyków, począwszy od starożytnych

mitów i legend, aż po wiele ostatnich tytułów, znanych obecnie szerokiej publiczności.

Najbardziej charakterystyczne cechy gatunku to motywy fantastyczne (przede wszyst-

kim obecność magii) występujące w wewnętrznie spójnym miejscu akcji, oraz typowe

przedmioty i postacie. Akcja utworów rozgrywa się zazwyczaj w świecie odrębnym od świata

realnego (w świecie fantastycznym lub w odległej, mitologicznej przeszłości), najczęściej,

choć nie zawsze, wykreowanym na wzór feudalnego średniowiecza i wykorzystującym le-

gendy, podania bohaterskie i mity. Ten wtórny świat może być całkiem odseparowany

od świata realnego lub w jakiś sposób być z nim połączony, pozwalając postaciom na wę-

drówkę między różnymi rzeczywistościami. (…)

Utwory tego nurtu są najczęściej umiejscowione w fikcyjnym świecie, w którym poza

zwykłymi prawami fizyki i biologii działa też magia oraz inne nadnaturalne moce. Do świata

przedstawionego należy przeważnie rozległy zestaw rekwizytów swobodnie zaczerpniętych

ze średniowiecza i starożytności, rzadziej z okresu renesansu lub epoki wczesnego przemysłu.

(…) Charakterystyczne jest także występowanie obok gatunku ludzkiego gatunków istot mi-

tycznych lub baśniowych, takich jak: elfy, krasnoludy, trolle, gobliny, smoki, wiedźmy, fau-

ny, koboldy, gargulce, centaury, jednorożce, driady. (…)

Fantasy to opowieści, które czerpią z mitologii różnych ludów. Imiona starożytnych

bóstw i bohaterów przewijają się w wielu utworach. Najczęściej autorzy inspirują się mitami:

skandynawskimi, celtyckimi, greckimi, rzymskimi, egipskimi, prekolumbijskimi, anglosa-

skimi, słowiańskimi, jak również judeochrześcijańskimi czy bliskowschodnimi. Również le-

genda arturiańska jest jedną z najważniejszych podstaw i źródeł tego gatunku.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Fantasy

A. Na podstawie tekstu 1. wyjaśnij, dlaczego definiowanie fantasy nie jest zadaniem

łatwym dla badaczy literatury.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

B. Andrzej Sapkowski swoją książkę Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini nazywa „ni-

cią Ariadny”. Objaśnij znaczenie użytego przez autora związku frazeologicznego

oraz sens tego porównania.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 6 z 21

C. Uzasadnij, dlaczego J.R.R. Tolkien uważany jest przez wielu badaczy literatury

za jednego z najważniejszych prekursorów i popularyzatorów fantasy.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

D. Uzupełnij tabelę, wskazując podobieństwa i różnice pomiędzy fantasy a science fic-

tion i horrorem.

FANTASY – SCIENCE FICTION FANTASY – HORROR

PODOBIEŃSTWA

RÓŻNICE

E. Na podstawie załączonych tekstów zredaguj instrukcję do napisania utworu fantasy.

Twoja instrukcja powinna zawierać 5 zasad zapisanych w formie zdań pojedynczych

rozkazujących.

1) ________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

2) ________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

3) ________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

4) ________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

5) ________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 7 z 21

F. Wskaż jedną z lektur konkursowych, którą bezsprzecznie zaliczyć można do odmia-

ny fantasy. Następnie uzasadnij swoją decyzję, podając 3 argumenty przemawiające

za takim wyborem.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Zadanie 3. (0-8)

Jesteś detektywem, który tropi bohaterów utworów konkursowych. Na podstawie poniż-

szych tropów ustal, z jakimi postaciami masz do czynienia. Opowiedz o nich, wykorzy-

stując wszystkie podane wskazówki.

TROP 1.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 8 z 21

BOHATER _________________________________________________________________

UZASADNIENIE ___________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

TROP 2.

BOHATER _________________________________________________________________

UZASADNIENIE ___________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 9 z 21

Zadanie 4. (0-8)

Wyobraź sobie, że stworzono nowy portal społecznościowy FictionBook, przeznaczony

dla bohaterów literackich. Wciel się w jedną wybraną postać z lektur konkursowych

i stwórz jej profil na tym portalu, biorąc pod uwagę wskazane poniżej elementy.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 10 z 21

Zadanie 5. (0-7)

W 2003 roku członkowie i członkinie angielskiego Towarzystwa Tolkienowskiego zain-

augurowali pierwszy Światowy Dzień Czytania Tolkiena, który od tego czasu obchodzo-

ny jest 25 marca (również w Polsce). Zaplanuj obchody tego Dnia w Twojej szkole i zre-

daguj notatkę prasową, w której poinformujesz społeczność szkolną o imprezie i jej

przebiegu, a także zachęcisz nauczycieli, rodziców i uczniów do udziału w niej.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 11 z 21

Zadanie 6. (0-8)

Uzupełnij tabelę, wpisując w poszczególne rubryki kluczowe informacje pozwalające

zidentyfikować bohaterów powieści J.R.R. Tolkiena Hobbit, czyli tam i z powrotem. Na-

stępnie przyporządkuj zamieszczone poniżej rysunki do bohaterów, zapisując w ostat-

nim wierszu tabeli odpowiednie numery ilustracji.

HOBBICI KRASNOLUDY GOBLINY

Przedstawiciel

Miejsce życia

Wygląd

postaci

Typowe cechy

charakteru

(trzy)

Umiejętności

Nr rysunku

1 2 3

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 12 z 21

Zadanie 7. (0-8)

Uporządkuj chronologicznie kolejne etapy wędrówki Odyseusza (numery wpisz

w pierwszej kolumnie tabeli). Następnie, rysując strzałki, do każdego wydarzenia dopa-

suj odpowiedni opis.

Kraina cyklopów. Przestrogi Tyrezjasza.

Kraj Lotofagów. Uwolnienie Odysa po 7 latach.

Pobyt na Sycylii. Rozprawienie się z zalotnikami Penelopy.

Odyseusz u Kalipso. Zamiana towarzyszy Odysa w wieprze.

Pobyt u Kirke. Uprowadzenie wołów Heliosa.

Powrót do Itaki. Zalepienie uszu woskiem.

Kraina podziemi. Spożycie owoców lotosu.

Wyspa syren. Okaleczenie Polifema.

Zadanie 8. (0-7)

Przyjrzyj się plakatowi1 promującemu film Opowieści z Narnii: Książę Kaspian. Dokonaj

jego analizy, biorąc pod uwagę następujące elementy: kompozycję, kolorystykę, światło

oraz nastrój. Zwróć uwagę na ukazane na nim postacie i sposób ich przedstawienia,

a także na jego warstwę werbalną (językową). Na podstawie analizy plakatu uzasadnij,

że pełni on funkcję perswazyjną. Swoje odpowiedzi zapisz w tabeli.

Kompozycja

Kolorystyka

Światło

Nastrój

1 Źródło: http://fdb.pl/film/2652-opowiesci-z-narnii-ksiaze-kaspian

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 13 z 21

Postacie i sposób

ich przedstawienia

Warstwa werbalna

plakatu

Perswazyjność

plakatu

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 14 z 21

Zadanie 9. (0-7)

Napisz krótki e-mail do koleżanki / kolegi, w którym opowiesz o swoich przeżyciach

w związku z lekturą C.S. Lewisa Lew, Czarownica i stara szafa. Przekonaj odbiorcę,

że jest to książka atrakcyjna dla Twoich rówieśników, którą warto przeczytać. Użyj

trzech argumentów. Nie zapomnij o wskazaniu adresu nadawcy (w pierwszym pustym

polu oznaczonym „Do:”), a także wpisaniu tematu wiadomości.

Zadanie 10. (0-10)

Przeczytaj uważnie zamieszczony poniżej tekst, a następnie wykonaj polecenia.

Michał Błażejewski, Tolkien „po polsku” i nie tylko2

Z całą świadomością niedoskonałości prezentowanego tutaj tekstu zacznijmy

od przedstawienia sylwetki pisarza.

Urodził się 5 stycznia 1892 roku w Bloemfontein w Południowej Afryce, w historycz-

nej Oranii. Ojciec Tolkiena kierował tam oddziałem banku. Można powiedzieć, iż rodzice

2 Źródło: http://www.fabryka.com/mb/inni/tolkien/blazejewski.html

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 15 z 21

pisarza przenieśli się z Anglii do Afryki „za chlebem” po prostu. W 1895 roku Mabel Tolkien

odpłynęła z synami – Johnem Ronaldem Reuelem i Hilarym Arthurem Reuelem – do rodzi-

ców w Birmingham. Jej mąż pozostał w Afryce w celu uporządkowania spraw i zmarł tam

na początku 1896 roku.

Wdowa wychowywała synów w warunkach raczej trudnych. Starała się im zapewnić

możliwie najlepsze szkoły i solidne wychowanie. Ciężkie przejścia skłoniły ją do szukania

pociechy w kościele katolickim, co nie zostało dobrze przyjęte przez jej własną rodzinę i ro-

dzinę jej męża. (…) Mabel Tolkien zmarła na cukrzycę w 1904 roku, wyznaczając na opieku-

na swych synów Ojca Morgana. Opiekował się on nimi aż do uzyskania przez nich pełnolet-

ności. Dzięki dość rygorystycznej opiece duchownego Tolkienowi udało się ukończyć szkołę

i uzyskać prawo studiowania w Oxfordzie. (…)

Studia – początkowo filologia klasyczna, później angielska – wydawały się spełniać

jego marzenia i dobrze przygotowały go do pracy na uczelni. Przed ukończeniem nauk prze-

żył jeszcze dramatyczny i istotny dla uformowania poglądu na życie okres służby wojskowej

w czasie I wojny światowej. Był na froncie we Francji, tam też zginęło jego dwóch serdecz-

nych przyjaciół ze szkolnego Klubu Herbacianego – R.Q. Gilson i G. B. Smith. (…)

Po zakończeniu wojny Tolkien pracuje początkowo w Oxfordzie w redakcji „New

English Dictionary”, następnie – jest niezależnym wykładowcą jednego z żeńskich kolegiów.

W 1920 roku przenosi się na uniwersytet w Leeds i pracuje tu do 1925 roku. Tutaj rozpoczyna

się jego kariera naukowa – zostaje w 1924 roku profesorem, jednym z najmłodszych w bry-

tyjskim szkolnictwie. Rok później wraca do Oxfordu i właściwie tu już będzie przybywał

do końca swego zawodowego życia.

Tolkien miał trzech synów i córkę – Johna Francisa Reuela, Michaela Hilary'ego Reu-

ela, Christophera Reuela i Priscillę. Wymienienie zaś wszystkich jego bliższych i dalszych

znajomych zajęłoby już więcej miejsca. Najważniejszym z nich – poza przyjaciółmi z okresu

szkoły w Birmingham – był bez wątpienia Clive Staples Lewis, z którym łączyło go wyko-

nywanie zawodu (obaj pracowali na uczelni), podobny stosunek do świata, wyrażający się

m.in. poprzez ich twórczość literacką i zamiłowanie do pełnego intelektualnych dyskusji ży-

cia klubowego. (…)

Miejscem takich „uczonych zabaw” był jeden z pubów, w którym spotykała się grupa

„The Inklings” (pub nie był jedynym miejscem spotkań tej grupy, ale może wymienienie

go na pierwszym miejscu podziała i na innych inspirująco). Tutaj odbywały się pierwsze-

czytania fragmentów Hobbita. Opowieść została stworzona na użytek synów Tolkiena, szyb-

ko jednak wywędrowała z dziecięcego pokoju i z domowej „dobranocki” stała się opowieścią

rozbawiającą poważnych naukowców. O tej historii dowiedzieli się również wydawcy

i po jakimś czasie – 21 września 1937 roku – książka ukazała się drukiem. Przysporzyła ona

autorowi sławy – ale głównie poza środowiskami naukowymi. Zaczęła być czytana, wzna-

wiana i wiele osób uważało, że powinna też otrzymać swój ciąg dalszy. (…)

Prace nad książką trwały bardzo długo – po drodze Tolkien przygotował wykład-esej

o Beowulfie i drugi – o baśniach (przynajmniej tak potocznie i bez większych nieporozumień

można określić przedmiot tego ostatniego opracowania). W obu tych tekstach wyraził swój

pogląd na temat mitu i baśni – a wypowiadał się nie tylko jako badacz i czytelnik. Mówił tak-

że jako pisarz, twórca zdumiewającej mitologii, która dopiero po wojnie mogła częściowo

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 16 z 21

odsłonić swoje oblicze w trzech tomach Władcy Pierścieni. Władca zaczął ukazywać się

w połowie 1954 roku. Czytelnicy otrzymali ostatni tom jesienią 1955 roku. (…)

Książki zmieniły życie Tolkiena, z poważnego naukowca stał się obiektem prawdzi-

wego kultu. Przyjmował to z humorem, chociaż wiek i uciążliwość dowodów sympatii mogły

mu się dawać we znaki. Sława i pieniądze przyszły na tyle wcześnie, iż mógł się nimi jeszcze

cieszyć, i na tyle późno, że mógł się temu wszystkiemu przyglądać z pobłażliwością charakte-

rystyczną dla wieku dojrzałego. Nie oznacza to wcale, iż nie zaznał trosk – w 1963 roku

zmarł C. S, Lewis, ubywało także jego rówieśników na uczelni. Znosił tego typu pożegnania

bardzo źle – wydany w 1967 roku Kowal z Podlesia Większego jest poetyckim zapisem re-

fleksji człowieka przeczuwającego nadchodzące osamotnienie.

W 1966 roku Tolkienowie obchodzili swoje złote gody. W 1968 przenieśli się do Bo-

urnemouth, jakby wymyślonej dla zamożnych emerytów miejscowości udającej kontynental-

ny kurort. Przemieszkali tu do śmierci Edith – zmarła 29 listopada 1971 roku, Tolkien wrócił

do Oxfordu i tutaj – korzystając z gościnności uczelni – mieszkał już do końca swego życia.

Porządkował notatki, spotykał się ze znajomymi i rodziną, cieszył dowodami uznania –

otrzymał kilka doktoratów honorowych, w tym macierzystego uniwersytetu, a także Order

Imperium Brytyjskiego. Ceniono w nim wielkiego badacza, odważnego reformatora szkolnic-

twa, ale być może przede wszystkim – twórcę świata, do którego nie tylko Brytyjczycy czują

sympatię. Zmarł 2 września 1973 roku. Pochowano go obok żony na cmentarzu katolickim

w Oxfordzie.

A. Na podstawie tekstu zredaguj notatkę encyklopedyczną dotycząca J.R.R. Tolkiena.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

B. W pierwszym zdaniu tekstu autor użył czasownika w 1. osobie liczby mnogiej. Na-

pisz, czemu służy taki zabieg.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 17 z 21

C. W drugim akapicie tekstu pojawia się wyrażenie przyimkowe „za chlebem”. W kon-

tekście całego akapitu objaśnij jego znaczenie.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

D. W rzeczowniku książka wskaż podstawę słowotwórczą i format. Nazwij typ forman-

tu.

Podstawa słowotwórcza: ___________________________ Formant: _________________

Typ formantu: ____________________________

E. Wypowiedzenie: „Wydany w 1967 roku Kowal z Podlesia Większego jest poetyckim

zapisem refleksji człowieka przeczuwającego nadchodzące osamotnienie” zamień

na zdanie złożone z podrzędnym przydawkowym.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

F. W ostatnim akapicie tekstu autor nazywa Tolkiena „twórcą świata, do którego nie

tylko Brytyjczycy czują sympatię”. Napisz, jak rozumiesz te słowa.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Zadanie 11. (0-17)

Weszłam / Wszedłem na drogę, która powiodła mnie do czarodziejskich miejsc. Napisz

opowiadanie twórcze z dialogiem. W swojej pracy odwołaj się do dwóch przeczytanych

lub obejrzanych lektur konkursowych obowiązujących na III etapie konkursu.

Twoja praca nie powinna być krótsza niż strona A4.

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 18 z 21

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 19 z 21

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 20 z 21

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2016/2017

Strona 21 z 21

BRUDNOPIS