Konspekt, a scenariusz

(teza 13)

Czym jest konspekt lub scenariusz?

Najogólniej konspekt czy scenariusz to pisemny zapis planowanej lekcji. Niemniej jednak pomiędzy tymi pojęciami można wskazać pewne różnice.

Do czego służy?

• Konspekt ma służyć praktycznemu przeprowadzeniu lekcji, dlatego też nie powinien być popisem retorycznym, ale zwięzłym i konkretnym zapisem wykonywanych czynności. Powinien służyć pomocą, a więc najlepiej jeśli nie będzie narzucony odgórnie.

Konspekt kiedyś:

Historia konspektu sięga lat międzywojennych. Dawniej był on podzielony na trzy części, które zawierały:

• Część wstępna-uwzględniała datę, klasę, imię i nazwisko prowadzącego, temat zajęć, hasła z programu nauczania, cele lekcji (poznawcze, sprawnościowe, wychowawcze), typ lekcji, metody i środki dydaktyczne i bibliografię.(1 strona)

• Część właściwa- informacje dotyczące przebiegu lekcji ( z podziałem na ogniwa), z zaznaczeniem czasu przeznaczonego na ich realizację, wyliczenie czynności nauczyciela i czynności uczniów, pytania nauczyciela, a nawet domniemane odpowiedzi uczniów, przewidywalną notatkę dla uczniów, pracę domową oraz sposób jej zadania (od 2 do 6 stron)

• Część końcowa- sprawozdawcza, samoocena lekcji (ok. 1.5 strony)

Konspekt wg Nagajowej

• Plan lekcji na piśmie.

• Rodzaj notatki służącej nauczycielowi jako pomoc w prowadzeniu lekcji.

ZADANIA:

• Utrwalenie ostatecznych przemyśleń dotyczących przebiegu lekcji.

• Zwięźle sformułowana pomoc w prowadzeniu lekcji, umożliwiająca rytmiczne przechodzenie od jednego etapu do drugiego, zapobiegająca chaosowi i stracie czasu.

• Wdrożenie się przez nauczyciela do systematycznej pracy, konspekty bowiem są jej elementem kontrolowanym przez władze oświatowe przez pierwsze trzy lata pracy w szkole.

Przygotowanie konspektu:

• Rzeczowe- przypomnienie lub poszerzenie wiedzy własnej na podstawie odpowiednich książek naukowych i popularnonaukowych.

• Metodyczne- zapoznanie się z odpowiednim fragmentem programu nauczania, podręcznikiem, ewentualnie zwrócenie uwagi na wskazówki zamieszczone w podręcznikach lub czasopismach.

Zawartość :

1. Temat lekcji.

2. Cele lekcji.

3. Metody nauczania.

4. Pomoce naukowe.

5. Przebieg lekcji z podaniem czasu przeznaczonego na poszczególne etapy pracy.

KONSPEKT wg Chrząstowskiej

• Skrótowy (najczęściej punktowy) zapis większej całości.

• Powinien zachować wyrazistą i logiczną hierarchię układu treści.

• Pomija szczegóły nieistotne.• Podkreśla informacje nadrzędne wobec mniej

ważnych.• Musi zawierać opis metody czy technik

nauczania i wyraźnie pokazać ich funkcję (ale nie powinien się tylko do tego ograniczać!).

Konspekt wg Bortnowskiego

• Forma notatek, które mają pomóc w przeprowadzeniu lekcji.

• Powinien być staranny, ale daleki od oficjalności. • Ma on służyć nauczycielowi i nie ważna jest

forma graficzna (np. może być zapisany na małej karteczce, skrótami zrozumiałymi tylko dla niego).

• Szczegółowość konspektu także powinna być uzależniona wymagań prowadzącego.

SCENARIUSZ

• Termin zapożyczony ze świata teatru i filmu.

• Wg słownika wyrazów obcych jest to tekst „przystosowany i przeznaczony do realizacji filmowej lub wystawienia na scenie”

• Scenariusz reżyserski- tekst zawierający dokładne wskazówki dotyczące realizacji i montażu filmu.

Z poprzednich definicji można wysnuć trzy cechy także scenariusza do zajęć lekcyjnych:

1. Szczegółowość planu działań.

2. Jego elastyczność.

3. Możliwość dokonywania zmian w toku dalszej pracy.

PODSUMOWANIE

Konspekt względem scenariusza jest bardziej sformalizowany, mniej elastyczny. W przypadku scenariusza mamy prawo dokonywać zmian w trakcie prowadzenia lekcji, czego konspekt nie zakłada. Konspekt może być również bardziej szczegółowy.

Bibliografia

• M. Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego dla początkujących nauczycieli, Warszawa 1995, s.55-58.

• S. Bortnowski, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2005, s. 94-96.

• B. Chrząstowska, Opis lekcji, "Polonistyka" 2003, nr 9, s. 556-559.

Magdalena Winiarczyk