kontabiliteti i menaxhmentit - · pdf filenënsisteme kryesore: 1. ... buxhetet për...

©2003 Prentice Hall Business Publishing, Cost Accounting 11/e, Horngren/Datar/Foster 1

KONTABILITETI I

MENAXHMENTIT

Ligjërata e dytë

1 Kontabiliteti i menaxhmentit dhe mjedisi biznesor

Sistemi i kontabilitetit dhe i

menaxhimit të kostos

Studimi i kontabilitetit dhe i menaxhimit të kostos kërkon që

të kuptohen:

- Konceptet themelore të kostos

- Termat mbi kostot dhe

- Sistemet e informacionit që i prodhojnë ato.

2

Çfarë është sistemi i informacionit?

A ka sisteme të ndryshme për qëllime të ndryshme?

Çfarë kuptojmë me kostot?

A ka kosto të ndryshme për qëllime të ndryshme?

3

Sistemi i kontabilitetit dhe i

menaxhimit të kostos

Një sistem informacioni hartohet për të siguruar

informacione për personat e kompanisë të cilëve mund t’iu

duhet ky informacion. P.sh.

Sistemi i informacionit të burimeve njerëzore (që ndjek

personelin ndërsa punësohen)

Sistemi i planifikimit të kërkesave për material (lëndë të parë

për prodhim).

4

Sistemi i kontabilitetit dhe i menaxhimit të

kostos

Sistemi i kontabilitetit

Sistemi i kontabilitetit është një seri e hapave të performuar për të

analizuar, regjistruar, përmbledhur, klasifikuar, raportuar dhe

interpretuar ngjarjet ekonomike të një organizate dhe të përgatit

raportet financiare.


Sistemet e kontabilitetit janë të dizajnuara për të plotësuar nevojat

e vendimmarrësve të cilët shfrytëzojnë informatat financiare.

Secili biznes ka një lloj të sistemit të kontabilitetit.

Këto sisteme mund të jenë shumë të thjeshta apo shumë të

komplikuara, por vlera reale e një sistemi të kontabilitetit qëndron në

informatat që ofrojnë ato sisteme.

Identifikon

Regjistron

Komunikon Relevante

Të besueshme

Të

krahasueshme


Kontabiliteti është

sistem i cili

informatat

që janë

Për të ndihmuar

shfrytëzuesit për marrjen e

vendimeve më të mira

PSE NE KEMI NJË SISTEM TË

KONTABILITETIT?

Sistemet e kontabilitetit janë mjeshtri në vete. Ato janë krijuar për t’i ndihmuar njeriut për përmbushjen e qëllimeve

Bilanci i gjendjes lejon krahasimin e aseteve, detyrimeve dhe ekuitetit të pronarëve

Pasqyra e të ardhurave përshkruan ndryshimet në ekuitetin e pronarëve nga operacionet e kryera, etj.

Regjistrimet dhe kontrolli financiar i brendshëm siguron asetet e kompanisë

Raportet e audituara zvogëlojnë rrezikun

Raportet e audituara i lejojnë kompanisë të huazoj kapital nga dikush tjetër

Sistemi i informacionit kontabël brenda një ndërmarrje ka dy

nënsisteme kryesore:

1. Një sistem informacioni kontabël dhe

2. Një sistem kontabël të menaxhimit të kostos që lidhet ngushtë

me kontabilitetin e menaxhmentit

KONTABILITETI

FINANCIAR DHE I MENAXHMENTIT

Merret kryesisht me prodhimin e rezultateve për përdoruesit

e jashtëm. Ai përdor si input ngjarje ekonomike të

mirëspecifikuara dhe proceset e tij ndjekin rregulla dhe

marrëveshje të caktuara.

Për kontabilitetin financiar, natyra e inputit dhe e rregullave

për marrëveshjet që drejtojnë proceset, përkufizohen nga

SEC dhe FASB.

10

Sistemi i informacionit të kontabilitetit

financiar

Çfarë është kontabiliteti financiar?

Kontabiliteti financiar ka për qëllim gjetjen e rezultateve të

një viti kontabël në terma të fitimit apo humbjes si dhe të

aseteve dhe detyrimeve.

Me qëllim të kryerjes së kësaj, është esenciale të regjistrohen

transaksione të ndryshme në mënyrë sistematike.

“Kontabiliteti financiar është ...art i regjistrimit, i klasifikimit

dhe i përmbledhjes në një mënyrë kuptimplote e në vlerë

monetare i veprimeve, që janë së paku pjesërisht me karakter

financiar, si dhe interpretimit të këtyre rezultateve”

Definicioni i mësipërme është vetë shpjegues, mirëpo për të

dhënë një kuptim më të qartë, t’i shpjegojmë termet vijuese:

a. Transaksioni biznesor .........

b. Klasifikimi i transaksioneve......... (cash transaksione apo

transaksione në kredi, transaksione të së ardhurës dhe

shpenzimeve...)

c. Regjistrimi i transaksioneve (në gjuhën e kontabilitetit të

njohura si hyrje...)

d. Përmbledhje e transaksioneve...


KONTABILITETI FINANCIAR

KONTABILITETI FINANCIAR përfshin pjesën e konsiderueshme të të gjitha funksioneve kontabël dhe paraqet një tërësi të përbërë nga: - Udhëheqja e librave, - Planifikimi kontabël, - Mbikëqyrja kontabël dhe - Analiza kontabël e pasurisë, e detyrimeve dhe e kapitalit, përkatësisht rezultatit financiar të ndërmarrjes.


Raportet

financiare

Shfrytëzuesit

Kërkesat ligjore

Të përgatitura

sipas IFRS

Dimensioni kohor

Frekuenca

raportuese

Të jashtëm dhe

menaxhmenti

Karakteristikat

Sistemi i

KONTABILITETIT

FINANCIAR

Fokusi në firmën

Krahasuar me kontabilitetin financiar, fokusi i kontabilitetit të kostos është i ndryshëm. Në kohërat moderne të konkurrencës së fortë, secili biznes duhet t’iu kushtojë kujdes kostove të produktit.

Kalkulimi i kostove në baza shkencore dhe më pastaj kontrolli i kostove dhe reduktimi i kostove, është bërë faktor më me rëndësi për studimin e principeve bazike dhe koncepteve të kontabilitetit të kostos.

KONTABILITETI I KOSTOS

KONTABILITETI I KOSTOS

Kontabiliteti i kostos - ofron informata për kontabilitetin e menaxhmentit dhe kontabilitetin financiar. Kontabiliteti i kostos mat, analizon dhe raporton informatat financiare dhe jofinanciare në lidhje me koston e burimeve të siguruara ose të përdorura në një organizatë.

Kalkulimi i kostos së produktit është funksion i kontabilitetit të kostos që u përgjigjet nevojave të vlerësimit të inventarit në kontabilitetin financiar dhe nevojave të kontabilitetit të menaxhmentit në marrjen e një vendimi përkatës.

Ekziston një ndërlidhje e ngushtë në mes të Menaxhimit të

kostos dhe kontabilitetit të menaxhmentit

Menaxhimi i kostos jep informacione për përdoruesit e

brendshëm, përkatësisht, MK identifikon, mbledh, mat,

klasifikon dhe raporton informacionin, i cili është i

nevojshëm për menaxherët që të përcaktojnë koston e

produkteve, konsumatorët, kontrollimin, kryerjen e

përmirësimeve të vazhdueshme dhe marrjen e vendimeve.

17

SISTEMI I KONTABILITETIT TË

MENAXHMENTIT

Menaxhimi i kostos ka një fokus shumë më të gjerë se sa ato që jepen në sistemet tradicionale të kostos. Ai nuk është i lidhur me faktin se sa kushton diçka, por gjithashtu me faktorët që ndikojnë në kosto si:

- Cikli kohor, - Cilësia dhe - Produktiviteti i procesit.

2 - 18


MENAXHMENTIT

Çfarë është menaxhmenti?

Çfarë është kontabiliteti?

ÇFARË ËSHTË

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT?

Merret kryesisht për prodhimin e rezultateve për përdoruesit e brendshëm, duke përdorur inpute dhe procese që janë të nevojshme për të kënaqur objektivat e menaxhimit.

Sistemi i informacionit të KM nuk lidhet nga kriteret e vendosura nga jashtë, të cilat përcaktojnë inputet dhe proceset. Në vend të kësaj, kriteret që drejtojnë inputet dhe proceset përcaktohen nga vetë njerësit në kompani.

20


MENAXHMENTIT

Ka tri objektiva të gjëra të cilat sigurojnë informacione për:

1. Përcaktimin e kostos së shërbimeve, produkteve dhe objekteve tjera me

interes për menaxhmentin,

2. Planifikimin, kontrollin, vlerësimin dhe përmirësimin e vazhdueshëm

3. Marrjen e vendimit

21


MENAXHMENTIT

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT

Nuk është i kufizuar vetëm në evidencën përkatëse kontabël me

përllogaritje, por përfshinë edhe përcjelljen dhe studimin e tërësishëm

kontabël të pjesëve të caktuara të biznesit.

Nuk është rezultat i kontabilitetit të menaxhmentit vetëm kostoja në

kuptim të gjerë, por bashkë me to edhe efektet dhe mjetet si dhe

rezultati financiar, apo më detal afarizmi i tërësishëm i ndërmarrjes.

Pasi që menaxherët janë të ngarkuar me planifikimin në biznes,

kontrollin dhe marrjen e vendimeve, kontabiliteti i menaxhmentit u

siguron menaxherëve informacionet që kanë të bëjnë me koston e

produkteve të prodhuara, në tërësi për produkte të veçanta dhe në

çdo segment të njësisë, me planifikimin dhe kontrollin e

operacioneve të ndryshme, me natyrën, vendin dhe madhësinë e të

ardhurave për çdo produkt dhe segment të njësisë, me buxhetimin e

kapitalit etj.

ÇFARË ËSHTË


Kontabilitet për:

Planifikimin në biznes – Biznesi duhet të planifikoj për të qenë i suksesshëm. Çfarë do të thotë të planifikosh? Do të thotë të mendosh përpara, të vendosësh mbi kursin e aksionit me qëllim të arritjes së rezultateve të dëshiruara.

Planifikimi duhet t’i përfshijë të gjitha nivelet:

Strategjik, afatmesëm,afatshkurtër (buxheti)

ÇFARË ËSHTË


ÇFARË ËSHTË


Kontabilitet për:

Kontrollin – sistemi i KM është i strukturuar në atë mënyrë që informacionet janë të krijuara nga secila “qendër përgjegjësie”

Një qendër përgjegjësie është një njësi e organizatës e udhëhequr nga menaxheri që është përgjegjës për operacionet e dhe performansën e asaj njësie.

Kontabilitet për:

Marrjen e vendimeve – KM krijon

informacione të shfrytëzueshme për

vendimmarrje. Menaxhmenti duhet të merr

vendime të ndryshme me qëllim të drejtimit

të biznesit. Disa nga vendimet kryesore janë:

Prodho apo blej, prano apo mos prano një

porosi speciale, puno apo jo në një turnë të

re, fikso apo jo çmimin shitës. Vendime mbi

shpenzimet kapitale, optimizimi i produktit

mix etj.

ÇFARË ËSHTË


Roli i kontabilitetit të menaxhmentit në

organizatë

Orientimi në vendimmarrje

Qëllimi i kontabilitetit menaxherial është të ofrojë informacione të dobishme për menaxherët e brendshëm për të ndihmuar ata në vendimmarrje që arrihet duke menaxhuar njerëzit, projektet, produktet apo segmentet e biznesit.

1-27

Pasi që informacionet e prodhuara nga kontabiliteti

menaxherial duhet të merren parasysh në dritën e dhënies së

efekteve në vendimet dalëse, për t’u kuptuar kontabiliteti

menaxherial, është e domosdoshme të kuptohet procesi i

vendimmarrjes.

Procesi pesë hapësh i vendimmarrjes përfshinë:

2 - 28

Roli i kontabilitetit të menaxhmentit në organizatë

Identifikimi i objektivave

Hulumtimi i alternativave

Zgjedhja e alternativës për veprim

Zgjedhja e kursit të aksionit

Implementimi i vendimit

Krahasimi i outputeve aktuale me ato të planifikuara

Hapi 1.

Hapi 2.

Hapi 3.

Hapi 4.

Hapi 5.

Grumbullimi i të

dhënave mbi alternativat

Pro

cesi

i p

lan

ifik

imit

26-Mar-15 Hapi 6. Përgjigja në dallimet ndaj planit

Pro

cesi

i

ko

ntr

oll

it

Procesi gjashtë hapësh i vendimmarrjes

Hapi 1: Identifikimi i objektivave

Firma është koalicion i grupeve të ndryshme – aksionarëve, punëtorëve, konsumatorëve, furnizuesve dhe qeverisë,

Secili prej tyre duhet të paguaj minimumin për të marrë pjesë në këtë koalicion (secili në mënyrën e vet).

Thuhet se qëllimi primar i firmës është arritja e profitit dhe ruajtja e solventitetit.

Mirëpo: A nuk është objekt primar i firmës mirëmbajtja e ambientit të

pastër, punësimi i njerëzve me të meta fizike apo ofrimi i rekreacionit për të punësuarit...

2 - 30


Hapi 2: Hulumtimi i alternativave:

Në veçanti, firma duhet të merr në konsiderim një apo më shumë alternativa si:

1. Zhvillimi i produktit të ri për shitje në tregun ekzistues, 2. Zhvillimi i produktit të ri për tregje të reja, 3. Zhvillimi i tregjeve të reja për produktet ekzistuese.

2 - 31


Hapi 3: Zgjedhja e kursit të aksionit

Vendimi është afatgjatë apo afatshkurtër.

1. Çfarë çmimi shitës do të përcaktohet për vendoset për produktin që

shitet,

2. Sa njësi duhet prodhuar për secilin nga produktet,

3. Çfarë media do të shfrytëzojmë për të reklamuar

produktet e firmës,

4. Çfarë niveli të shërbimeve do të ju ofrohen

konsumatorëve në kuptim të ofrimit të produktit

apo të mirëmbajtjes së produktit,

2 - 32


Hapi 4: Implementimi i vendimit

Në momentin e zgjedhjes së alternativës për implementim,

ajo duhet të implementohet si pjesë e procesit të buxhetit.

Buxheti është plan financiar për implementimin e vendimeve

të ndryshme që i ka marrë menaxhmenti,

Buxhetet për të gjitha llojet e vendimeve shprehen në terma

të cash inflow-it dhe cash outflow-it dhe të të hyrave nga

shitja dhe shpenzimeve.

Të gjitha këto buxhete bashkohen në një pasqyrë të vetme të

unifikuar që quhet master buxheti. 2 - 33


Hapi i 5: Krahasimi i outputeve aktuale me ato të

planifikuara dhe përgjigja në dallimet nëse ato

ekzistojnë:

Procesi i kontrollit në:

- Arritjen e objektivave dhe planeve,

- Puna është kryer me sukses,

- Përmes raportit të performansës të përpiluar nga kontabilisti,

2 - 34


Kontabiliteti i përgjegjësisë është sistem i cili mat rezultatet e secilës

qendër përgjegjësie dhe krahason ato rezultate me disa rezultate të

pritshme apo të buxhetuara.

Janë katër lloje kryesore të qendrave të përgjegjësisë:

Qendra e kostove

Qendra e profitit

Qendra e investimeve

Kontabiliteti i përgjegjësisë

Qendra të

përgjegjësisë

Qendra e

kostove

Qendra e

profitit

Qendra e

investimeve

Qendrat e kostove, profitit dhe investimeve, të gjitha janë qendra të përgjegjësisë

10-36

Kontabiliteti i përgjegjësisë

Qendra e kostove

Një segment në të cilin menaxherët

kanë kontroll mbi kostot, por jo mbi

të ardhurat dhe fondet investuese

12-37

Një segment në të cilin menaxherët

kanë kontroll mbi të ardhurat dhe

kostot por jo ndaj fondeve

investuese

12-38

Qendra e profitit

Një segment në të cilin

menaxherët kanë kontroll mbi

kostot, të ardhurat dhe fondet

investuese të aseteve operuese.

12-39

Qendra investuese

1-40

Përcaktimi i qëllimeve dhe

objektivave

Përcjellja e operacioneve të

përditshme

Vlerësimi i rezultateve

të operacioneve

Udhëheqja

Kontrolli

Vendim marrja

Planifikimi

Përgjegjësitë e menaxherit

Roli i kontabilistëve të kostos dhe të menaxhmentit

Roli i kontabilistëve të kostos dhe të menaxhmentit në një

organizatë, është ai i mbështetjes dhe i punës në grup. Ata

ndihmojnë personat që janë përgjegjës në arritjen e

objektivave bazë të një organizate.

Pozitave që kanë përgjegjësi të drejtpërdrejtë për objektivat

bazë të organizatës u referohemi si pozita të linjës, ndërsa

Pozitave që kanë natyrë mbështetëse dhe që kanë një

përgjegjësi jo të drejtpërdrejtë në objektivat bazë, u

referohemi si pozita të stafit.

2 - 41

Raporti i pozicionit në linjë dhe pozicionit të stafit

Pozicioni i linjës ka të bëjë drejtpërsëdrejti me arritjen e objektivave bazë të një organizate.

Shembull: Mbikëqyrësi i prodhimit në një ndërmarrje prodhuese

Pozicioni i stafit përkrahë dhe asiston te pozicioni i linjës.

Shembull: kontabilisti menaxherial në një ndërmarrje prodhuese

Mashtrimet dhe roli i etikës në zvogëlimin e mashtrimeve janë faktorë me rëndësi në vijimsinë e operacioneve të biznesit.

Mashtrimet përfshijnë shfrytëzimin e një pune për përfitime personale përmes keqpërdorimit të paramenduar të aseteve të punëdhënësit.

Mashtrimet fillojnë nga veprimet e thjeshta deri te ato më të rëndat dhe të gjitha kanë një qëllim...

2 - 43

KODI I ETIKËS PËR KONTABILISTËT MENAXHERIAL

Instituti i kontabilitstëve menaxherial (IMA), asociacion profesional për kontabilistët menaxherial, ka lëshuar kodin e etikës për të ndihmuar kontabilistët e përfshirë në zgjidhjen e dilemave etike.

IMA ofron “hartën rrugore” për zgjidhjen e konflikteve etike. Ajo sugjeron që një i punësuar të përcjellë politikat e konpanisë se si ti zgjithë konflitktet e tilla.

Nëse konflikti mbetet i pazgjidhur, i punësuari duhet të kontaktojë nivelin tjetër të menaxhmentit i cili nuk është i involvuar në konfliktin etik.

2 - 44


Përmbledhje e standardeve të etikës Kontabilistët menaxherial duhet të përballen me katër standarde të

etikës

1-45

Ruajtja e kompetencës

profesionale

Ruajtja e

informacioneve

konfidenciale

Ruajtja e integritetit Kryerja e detyrave me

kredibilitet

Kompetenca

Konfidencialiteti

Integriteti

Objektiviteti

Zbërthim i konfliktit etik


KOMPETENCA

Përcjellja e ligjeve aplikative, rregulloreve dhe standardeve

Ruajtja e kompetencës profesionale

Përgatitja komplete dhe e qartë e raporteve pas analizave të duhura


KONFIDENCIALITETI

Të mos zbuloj informata konfidenciale derisa legalisht të mos obligohet

Të sigurohet se vartësia nuk i zbulon informatat

Të mos shfrytëzohen informatat

konfidenciale për avantazhe personale


Shmangia nga konflikti i interesave dhe konsultimi i të tjerëve në konflikt potencial

Njohja dhe komunikimi i kufizimeve personale dhe

profesionale

Të mos shkatërroj objektivat legjitime

të kompanisë INTEGRITETI


INTEGRITETI

Shmangia e aktiviteteve që mund ndikojnë në

përmbushjen e detyrave

Komunikimi i informatave jo të favorshme si dhe atyre të

favorshme

Përmbajta ndaj aktiviteteve që

mund të diskreditojnë profesionin

Refuzimi i dhuratave në

favor të ndikimit të mundshëm


Komunikimi i informatave të drejta dhe objektive

Paraqitja e të gjitha informatave që mund të jenë

të dobishme për menaxhmentin

OBJEKTIVITETI


Fund i ligjëratës 2

52

kontabiliteti i menaxhmentit - · pdf filenënsisteme kryesore: 1. ... buxhetet për...

Documents