konu: Ön yÜzÜ beton kapli dolgu barajlar sunum … · sürüklenmek yolu ile arkadaki filtre...
TRANSCRIPT
KONU: ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARSUNUM YAPAN: IŞIN ERGENEMAN
1
SUNUM İÇERİĞİ
• Ön Yüzü Beton Kaplı Dolgu Barajların Tarihçesi ve Genel Tasarım Özellikleri
• Temel kazıları ve iyileştirmeler• Topuk plağı, ön yüzey betonu ve derzlerin tasarım esasları• Baraj dolgu zonları ve parapet duvarın tasarım esasları• Hasar gören yüksek barajlardan örnekler ve alınan dersler
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
2
ERKEN DÖNEM
(1850‐1940)
GEÇİŞ DÖNEMİ(1940‐1965)
MODERN DÖNEM(1965‐ )
‘’California Altına Hücum ‘’ dönemindemadencilerin inşa ettiği kaya dolgu barajlar(ön yüzleri ahşap, maks. 25 m., çok dik eğimler)
İlk ön yüzü beton dolgu baraj : Chatsworth Park ‐1895 ‐ California
Geçiş döneminin son örneği ‘’New ExchequerDam’’ – 1965 – California (150 m. Yükseklik)Sorunlar:‐ Yığma kaya dolgu nedeniyle yüksek
oturmalar‐ Kaya dolgunun sıkıştırılması ile ilgili sorunlar‐ Ciddi sızıntı problemleri
Foz do Areia Barajı‐ Brezilya (160 m. yükseklik)
Modern dönemin ÖBKB’ye güveni oluşturanbir örneği.‐ Titreşimli silindirlerin gelişmesi‐ Sulama ile dolgu zonlarının daha iyi
sıkıştırılması‐ Gelişen baraj performansı 3
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
MODERN DÖNEM DÜNAYDAKİ VE TÜRKİYE’DEKİ ÖBKB ÖRNEKLERİ
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI BARAJ YÜKSEKLİĞİ (m) TAMAMLANMA TARİHİ
ITAIPU, Paraguay/Brezilya 190 1982
TSQ 1, Çin 187 1998
ANTAMINA, Peru 140 2001
MOHALE, Lesotho 145 2002
CAMPOS NOVOS, Brezilya 202 2005
BARRA GRANDE, Brezilya 140 2005
BAKUN, Malezya 205 2011
SHUIBUYA, Çin 233 2008
KÜRTÜN, Gümüşhane 110 2003
TORUL, Gümüşhane 137 2008
DİM, Antalya 123.5 2009
ATASU, Trabzon 118 2011
SİLVAN, Diyarbakır 158.5 İnşaat halinde4
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
Dolgu Tasarrufu
Topuk Plağı
Enjeksiyon perdesi
Parapet Duvar
Beton bordür
Maksimum işletme su seviyesi
• Rezervuardaki su yükü �Stabiliteye olumlu etki
• Dolgu zonları kuru �Depremde boşluk suyu basıncı oluşmaması, iç erozyon olmaması
Baraj Kret Kotu
Dolgu Zonları (Kuru Parametreler)
Ön yüzey betonu (Su bariyeri)
ÖBKB GENEL TASARIM ÖZELLİKLERİ
5
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Ekonomik nedenler �dolgu miktarının azalması, inşaat süresinin kısalması(Ilısu Barajı gövde tasarımı kil çekirdekli dolgu tipinden ön yüzü beton kaplıya çevrilerek, toplam dolgu hacmi 43.8 Milyon m3’ten 25 Milyon m3’e indirilmiştir.)
• Her türlü geçirimli/yarı-geçirimli malzemenin kullanılabilmesi
• Kil malzemenin bulunamadığı durumlar• Beton baraj için temelin uygun olmadığı yerler• Depreme karşı dayanıklılık
NEDEN ÖBKB TERCİH EDİLİYOR?
6
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Tasarım esası�Tasarım teorileri değil ampirik yöntemler
�Daha önceki tecrübeler
• Şev Stabilite Analizleri• Gerilme-Deformasyon Analizleri (Oturma miktarının
hesaplanması, kamber hesabı)• Dinamik Analizler – Deprem durumundaki
oturma miktarının belirlenmesi (Hava payı≥3-4 katı)• Gövde Altı Sızma Analizleri
TASARIM AŞAMASI ANALİZLER
7
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
Hidrostatik su basıncı
Maksimum işletme su seviyesi
• Memba şevi mansap şevinden daha dik
• Kret genişliği H<150 m �8-10 m
H>150 m �10-12 m
Baraj Kret Kotu = Maks. İşl. s.s. + Maksimum hava payıveya Maksimum s.s. + Normal hava payı
Kaya dolgu 1.2-1.3Kum-çakıl dolgu 1.5-1.6
ÖBKB BARAJ ŞEVLERİ, KRET KOTU VE KRET GENİŞLİĞİ
1
Kaya dolgu 1.3-1.4Kum-çakıl dolgu 1.6-1.7
1
Maksimum su seviyesi (Muhtemel maksimum feyezan)
8
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• S = (γr * H2)/(100 * Ev) S = Oturma (m)
γr = Kaya dolgunun birim hacim ağırlığı (kN/m3)
H = Barajdaki sütun yüksekliği (m)
Ev = Düşey deformasyon modülü (MPa)
• Ev↑� Oturma miktarı↓Baraj Kaya Cinsi Ev (MPa)
Foz de Aria Bazalt 32
Segredo Bazalt 45
Aguamilpa Çakıl 190
Salvajina Temiz Çakıl 390
Alto Anchicaya Hornblend-Diyorit 145
Golilas Kirli Çakıl 210
İNŞAAT OTURMA MİKTARININ HESAPLANMASI (Kamber)
9
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
Maksimum Ön Yüzey Betonu sapmasının H2/Ev’ye oranı
(Pinto ve Marques, 1998)
ÖN YÜZEY BETONU DEFORMASYON TAHMİNİ
Maksimum deformasyon: Betona normal doğrultudaBaraj yüksekliğinin %40 - %50’sindeİnşaat oturma miktarına bağlıVadi şekil faktörüne bağlı (A/H2)
10
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Sıyırma kazısı
• Yüzey temizliği (Baraj temeli temizliğinin pratik olmaması halinde erozyon ve borulanmayı önleyici tedbir)
• Topuk plağı boyunca enjeksiyon uygulaması
• İnşaat kaydı � Jeolojik harita
• Yüksek basınçlı hava ve su ile temizlik
• Topuk plağından uzaklaştıkça dolgu miktarı doğrusal olarak artmalı
TEMEL KAZILARI VE İYİLEŞTİRMELER
11
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Çevresel derz bölgesi altında dolgu yüksekliği�0.6 m-1.0 m
• Lokal boşluklar beton ile desteklenir.
A : Topuk plağı
B : Ön yüz betonu
C : Beton dolgu
D : 1D:2Y eğim
E : Ana kayaya 4 m saplanmış ankraj demiri
12
TEMEL KAZILARI VE İYİLEŞTİRMELER 1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
Alüvyonun taşıma gücü / ekonomik değerlendirmeler • Alüvyon tamamen kazılabilir.
• Alüvyonun üzerinde ÖBKB.
• Topuk plağı sağlam kayaya oturabilir.
• Alüvyonda sızdırmazlık perdesi mafsal ile topuk plağına bağlanır.
o Arkun Barajı (140 m), 60 m alüvyon üzerinde, inşaat halindeo Puclaro Barajı, Şili, 2000 (80 m) 113 m alüvyon üzerinde
Bakır Su Tutucu
Düşey Cut-Off Duvarı
Topuk Plağı
Derz Dolgusu
ALÜVYON ÜZERİNE ÖBKB TASARIMI
13
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Topuk plağı sağlam kayaya oturtulması durumunda, topuk plağı mansabındakazının baraj yüksekliğinin 1/3’ü kadar bölgede kazılması önerilir.
ALÜVYON KAZILARAK TOPUK PLAĞININ YERLEŞTİRİLMESİ
14
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Topuk plağı ilk olarak Terzaghi’nin 1960 yılında, beton cut-off duvarı eleştirisi �Exchequer ve Cabin Creek Barajları
• Topuk plağı uzunluğu
o Sağlam, enjeksiyona elverişli ve erozyona karşı dayanıklı kaya � 3 – 10 mo Sağlam olmayan, zayıf kayalar �Daha uzun topuk plağı
TOPUK PLAĞI TASARIMI
A B C D E F G HI Sürüklenmeyen 1/18 >70 I ile II 1 ile 2 <1 1II Az sürüklenebilir 1/12 50-70 II ile III 2 ile 3 1 ile 2 2
III Sürüklenebilir 1/6 30-50 III ile IV 3 ile 5 2 ile 4 3
IV Çok sürüklenebilir 1/3 0-30 IV ile VI 5 ile 6 >4 4
A = Ana kayanın sınıflandırılması (“I” en iyi, “IV” en kötü)B = Ana kayanın durumuC = Minimum Hidrolik Gradyan Oran: Topuk plağı genişliği/rezervuar su yüksekliğiD = Kaya Kalitesi Sınıflandırması, RQD, (%)E = Ayrışma Derecesi : I: sağlam ve masif kaya VI: rezidüel zeminF = Süreklilik Derecesi : 1= çok sağlam kaya 6: kırılgan kayaG = Ayrışmış makro süreksizliklerin sayısı , her 10 m. de birH = Kazı Klası: 1 = patlatma gerektiren
2 = ağır kırıcı ve bir miktar patlatma gerektiren3 = hafif kırıcı ile kazılabilir4 = dozer bıçağı ile kazılabilir
15
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Topuk plağı kalınlığı
o T (m) = 0.3 + 0.003 HH=Su yükü (m)
Tasarım kolaylığı � Sabit kalınlık (0.3 m – 0.4 m)
• Donatı oranı � Tek sıra, her iki yönde,
0.3%, paspayı 100 mm
• İnşaat derzleri � Donatı devam edecek şekilde
• Su tutucu � İnşaat derzlerinde kullanılmaz
• Ankrajlar � 3 sıra 26 (2 m x 2 m)
24 (1.5 m x 1.5 m)
TOPUK PLAĞI TASARIMI
16
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
TOPUK PLAĞI UYGULAMA ÖRNEKLERİ
17
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
TOPUK PLAĞI UYGULAMA ÖRNEKLERİ
18
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Betonarme betonu (Donatı oranı %0.2, 20 cm kalınlık)
• Püskürtme betonu (Çelik hasır, 15 cm kalınlık)
• Dış topuk plağı ile bağlantı �Su tutucu
Kazıdaki Muhtemel Tasarruf
Dış Topuk Plağı
İç Topuk PlağıÖn Yüz Betonu
İÇ TOPUK PLAĞI TASARIMI
19
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
İÇ TOPUK PLAĞI UYGULAMA ÖRNEĞİ
20
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU TASARIMI
• Panel genişliği: 12-18 m, genelde 15 m
• Panel kalınlığı: e = eo + k* H � H≤100 m
e = 0.0050H � H>100 m
esabit = 0.3~0.4 m � H<60 m
e0 = 0,30m ~ 0,35mH �Topuk plağı ile normal su seviyesi arası yükseklik
G = (H/t) ≤ 200
G �Hidrolik eğim
t �Hesap yapılan kottaki kalınlık
H �Hesap yapılan kot ile rezervuar su seviyesi arası kot farkı
21
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU TASARIMI
• Beton karışımı: 28 günlük hedef dayanım �20 MPa
• Agrega: 38 mm maksimum dane boyutu
• Donatı: Bir veya iki sıra
*Topoğrafyada ani değişim gösteren bölgeler için donatı oranı artırılır.
• Paspayı: 100 mm ile 150 mm arasında seçilmesi önerilmektedir.
Bölge Yatay Donatı Oranı Düşey Donatı Oranı
Çevresel Derz Yakınında 0.40 % 0.40 %
Çevresel Derz Haricinde 0.30 % 0.35 %
22
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU UYGULAMA ÖRNEKLERİ
23
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU UYGULAMA ÖRNEKLERİ
24
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU UYGULAMA ÖRNEKLERİ
25
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
DERZLERİN TASARIMI
• Her baraj için düşey büzülme ve genleşme derzlerinin yerleri, panel genişlikleri, ön yüzey betonu analiz sonuçlarına göre belirlenir.
26
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÇEVRESEL DERZ TASARIMI(150 m’nin altındaki barajlar)
27
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÇEVRESEL DERZ TASARIMI (150 m’den yüksek barajlar)
28
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÇEVRESEL DERZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
29
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
DÜŞEY GENLEŞME DERZİ
1 : Ön yüzey betonu donatısı
2 : Harç desteği
3 : Alt su tutucu
4 : Üst su bariyeri
5 : Yüksek ÖBKB’ler için ezilme donatısı
30
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
DÜŞEY BÜZÜLME DERZİ
1 : Harç desteği
2 : Ön yüzey beton donatısı
3 : Alt su tutucu
4 : Geniş, vadi şekil faktörü yüksek vadilerde donatı devam ettirilebilir.
Ahşap dolgu kullanımı irdelenmeli.
31
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
YATAY İNŞAAT DERZİ
1 : Ön yüzey betonu
2 : Donatı üstünde devam eden inşaat derzi
3 : Derz boyunca devam eden donatı
4 : Donatı altında devam eden inşaat derzi5 : 2B zonu
32
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
DÜŞEY DERZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
33
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
DOLGU ZONLARI VE ÖZELLİKLERİ
1A:Kohezyonsuz silt, ince kum,uçucu kül
1B: Zaiyat dolgu2A: Çevresel derz filtre zonu2B: Yastık zonu
3A: Geçiş zonu3B: Kaya dolgu zonu3C: Kaya dolgu zonu3D: Koruyucu dolgu
3D
34
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU MANSAP DESTEK ZONLAR – 2A VE 2B
• 1A ZONU: Kohezyonsuz silt, ince kum, uçucu kül
Maksimum dane boyutu : 150 mm20-30 cm’lik tabakalarDüşük sıkıştırma
İŞLEVİ: Ön yüzey betonunda oluşabilecek çatlakların içerisine sürüklenmek yolu ile arkadaki filtre zonlarını tıkaması
• 1B ZONU: Zayiat dolgu (Silt, kil, kum ve çakılın rastgele karışımı)20 – 30 cm’lik tabakalarDüşük sıkıştırma
İŞLEVİ: 1A Zonunu korumak
35
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU MEMBAKORUYUCU ZONLAR – 2A VE 2B
• 2A ZONU: Çevresel derz filtre zonu - kohezyonsuzTopuk plağı arkası 1.5 m yükseklikteki bölge20-40 cm’lik tabakalarYüksek sıkıştırma (2B ile aynı)
İŞLEVİ: Çevresel derzdeki su tutucularda sorun olması halinde1A zonu malzemesine filtre teşkil etmesi,
� Filtre kriterlerini sağlamalı, içsel stabilitesi olmalı
• 2B ZONU: Yastık zonu (kum, çakıl filtre)
2 – 4 m kalınlıkta, 40 cm’lik tabakalarÖnerilen hedef permeabilite: 1 x 10-4 cm/sYüksek sıkıştırma (Min. 10 ton titreşimli silindir ile en az 4 pas)
İŞLEVİ: Ön yüzey betonu için düzgün ve az geçirimli destek
36
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ABD STANDARTELEKLER
ELEK BOYUTU (mm)
2A BÖLGESİ İÇİN TAVSİYE EDİLEN
DAĞILIM
2B BÖLGESİ İÇİN TAVSİYE EDİLEN
DAĞILIM
3” 76.2 100 100
1 ½” 38.1 100 70-100
¾” 19.1 85-100 55-80
No.4 4.76 50-75 35-60
No.16 1.19 25-50 18-40
No.50 0.297 10-25 6-18
No.200 0.074 0-5 0-7 (kohezyonsuz)
2A VE 2B ZONLARI TAVSİYE EDİLEN DANE BOYU DAĞILIMLARI
37
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
DOLGU ZONLARI– 3A, 3B, 3C, vb.(Artan maksimum dane boyutuna göre)
• 3A ZONU: Geçiş zonu (2B ve 3B zonları arasında)Filtre kriterlerini sağlamalı
Maksimum dane boyu 30 cm, en fazla 45 cm’lik tabakalarYüksek sıkıştırma (10 ton – minimum 4 pas)
İŞLEVİ: 2B zonu malzemesinin 3B zonuna borulanmasını önlemek� Filtre kriterlerini sağlamalı, içsel stabilitesi olmalı
• 3B ZONU: Kaya dolgu (Ön yüzey betonu davranışında önemli)
Maksimum dane boyu 60 cm, 90 cm’lik tabakalar
En az 300 lt/m3 su, Yüksek sıkıştırma (15 ton, 6 pas)
• 3C ZONU: Kaya dolgu (Kazıdan çıkan malzeme)Maksimum dane boyu 90 cm, 120 cm’lik tabakalarEn az 300 lt/m3 su, Orta sıkıştırma (10 ton, 4 pas)
• 3D ZONU: Mansap koruyucu dolgu (en az 1 m çapında)38
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI KUM‐ÇAKIL DOLGU BARAJ
1 : 1A ZONU2 : 1B ZONU3 : 2B ZONU4 : 2A ZONU5 : 3A ZONU6 : 3B ZONU
7 : 3C ZONU8 : 3D ZONU9 : Topuk drenajı
10 : Düşey ve yatay drenaj zonu11 : Ön yüzey betonu12 : Alüvyon
39
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
o Örnek: Karacasu Barajı, Aydın, 60 m
• Yağmur esnasında erozyondan korumak• Ön yüzey betonu kalıp-donatı çalışmaları için sert yüzey
� Püskürtme betonu, asfalt veya şerbet uygulamaları� Beton bordür yöntemi (70-75 kg/m3 çimento)
Avantajları: Segregasyonun azalmasıErozyondan korunma, Uygulama kolaylığıTemiz, pürüzsüz yüzey oluşumu2B zonunun kolaylıkla sıkıştırılması
Tedbirler: Drenaj tedbiriÖn yüzey betonu ile bağ oluşumunu
önlemek için yalıtım malzemesi
İNŞAAT ESNASINDA 2B ZONUNUN KORUNMASI
Beton Mikseri
2A ZonuTopuk Plağı
Ön Yüz Koruması
Beton bordür kalıbı
40
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
2B ZONUNUN KORUNMASIPÜSKÜRTME BETONU UYGULAMASI
41
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
42
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
PARAPET DUVAR TASARIMI
• Dolgu hacminin azaltılması• Parapet duvar üst kotu (baraj kret kotu)• İşletme ve su tutma sırasındaki oturmalar, dinamik deformasyon
dikkate alınmalıdır.• Ön yüzey beton kaplaması için artan yüzey alanı sağlar.
Otokorkuluk
Parapet Duvar
43
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
EL 2995.00
EL 2988.00
8 m
7 m
rete face
Post-tensioning tendons
DamCL Baraj aksı
PARAPET DUVAR TASARIMI
Kaplama yol
Sıkıştırılmış dolgu
Diş
Mevcut yolMevcut dolguÖn yüz
Sıkıştırılmış malzeme 3D zonu
44
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
PARAPET DUVAR YÜKSEKLİĞİNEÖRNEKLER
BarajBaraj Yüksekliği
m
Parapet DuvarYüksekliği
mEl Pescador 43 5
Shiroro 125 4
Golilas 125 7
Khao Laem 130 5
Mohale 145 7.5
Salvajina 148 8
Areia 160 6
Aguamilpa 185 8
Shuibuya 233 9
45
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
PARAPET DUVAR UYGULAMA ÖRNEKLERİ
46
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Campos Novos Barajı Brezilya, 202 m, 2006�Kaya Dolgu (E=55 MPa)
�Vadi Şekil Faktörü (A/H2=2.57)
�Tek sıra su tutucu= Bakır ve mastik
�Yüksek basınç gerilmesi
�Ön yüzey beton kırılması
�Sızma miktarı= 1400 l/s
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARDA MEYDANA GELEN HASARLAR
47
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARDA MEYDANA GELEN HASARLAR
• Campos Novos Barajı, Brezilya, 202 m
48
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Barra Grande Barajı, Brezilya, 140 m, 2005
�Kaya Dolgu (E=40-50 MPa)
�Vadi Şekil Faktörü (A/H2=3.15)
�Uygun olmayan merkezi düşey büzülme derzleri
�Yüksek basınç gerilmesi
�Ön yüzey beton kırılması
�Sızma >1300 l/s
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARDA MEYDANA GELEN HASARLAR
49
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• TSQ 1 Barajı, Çin, 187 m, 1998�Kaya Dolgu (E=40 MPa)
�Vadi Şekil Faktörü (A/H2=5.68)
�Uygun olmayan merkezi düşey büzülme derzleri
�Yüksek basınç gerilmesi
�Ön yüzey beton kırılması
�Sızma= 70 l/s
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARDA MEYDANA GELEN HASARLAR
50
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Mohale Barajı, Lesotho, 145 m
�Kaya Dolgu (E=32 MPa)
�Vadi Şekil Faktörü (A/H2=3.85)
�Düşey büzülme derzi kırılması
�Krette hasar
�Sızma= 600 l/s
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARDA MEYDANA GELEN HASARLAR
51
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLARDA MEYDANA GELEN HASARLAR
• Mohale Barajı, Lesotho, 145 m
52
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU TAMİRİ
53
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZEY BETONU TAMİRİNDE GEOMEMBRAN KULLANIMI
54
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Ön yüzey betonu tasarımının doğru şekilde yapılması
o Ön yüzey betonunun davranışının numerik modeller ile doğru şekilde analiz edilmesi
o Merkezdeki düşey büzülme derzlerinin ve düşey genleşme derzlerinin doğru şekilde seçilmesi
o Dik yamaçlar yakınında ve vadi faktörü dikkate alınarak gerektiğinde merkezi derzlerde panel genişliğini azaltarak, derz sayısının artırılması
ALINAN DERSLER
55
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Merkezdeki düşey büzülme derzlerindeki gelişmeler
o Merkezdeki ön yüzey betonunun daha kalınlaştırılmasıo Merkezdeki düşey büzülme derzinde sıkışabilir ahşap malzeme
kullanımıo Ezilme donatısı kullanımı (Anti-spalling rebars)o Derz üstündeki V şeklindeki girintinin azaltılmasıo Harç desteğinin teorik ön yüzey betonu
hattı dışında tutulmasıo Bakır su tutucunun
merkezindeki girintinin azaltılması
ALINAN DERSLER
Ön yüz betonunun lokal olarak kalınlaştırılması
Sıkıştılabilir ahşap dolgu
Üst su tutucu
Beton
Ezilme donatısı
Harç desteği
Bakır su tutucu
56
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Mansap tarafındaki 3C zonunun 3B zonundan daha düşük Elastisite Modülüne sahip olması durumunda krete yakın bölgede 3C zonunun sınırlanması
ALINAN DERSLER
3C
Geçiş bölgesi
H/5
H/4
Düşük modüllü dolgunun kret bölgesinden uzak tutulması
3B zonu
57
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
• Özellikle vadi şekil faktörü (A/H2)< 4 olan barajlar için dolgu zonlarının elastisitesinin azaltılması (Yüksek Elastisite Modülü)
o Katman yüksekliğinin azaltılmasıo Daha yüksek sıkıştırma enerjisio Sıkıştırma sırasında daha fazla su kullanımı (memba için> 200
l/m3, mansap için>100 l/m3)o İyi derecelendirilmiş malzeme kullanımıo İnşaat esnasında dolgunun sıkışma miktarının sürekli olarak
denetlenmesi• Beton bordür kullanımı ve beton bordürde derz uygulanması
• Beton bordür ile ön yüzey betonu arasında bitümlü malzeme kullanımı ile bağ oluşumunun önlenmesi
• Ön yüzey betonunun t ≥ 0.6 m olduğunda veya kritik bölgelerde (topuk plağı yakınında, düzensizlik olan bölgelerde) çift sıra donatı
ALINAN DERSLER
58
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI BARAJLAR PERFORMANSLARI KİLİT NOKTALARI
• Aşırı miktarlardaki sızıntılar bile ÖBKB’lerin stabilitesi ile ilgili herhangi bir risk oluşturmamıştır.
• Ön yüzey betonu ve merkezi büzülme derzleri hasarlı olan bütün barajlar tamir edilmiş, ikinci su tutma aşaması sonrasında veya rezervuara silt ilavesi sonrasında iyi performans sergilemiştir.
• Doğru tasarım yaklaşımı, baraj performansı için vazgeçilmezdir, aynı zamanda işletme ve rehabilitiasyon maliyetlerini de azaltacaktır.
• Gelecekteki baraj tasarımlarına ışık tutması açısından, işletmede ve inşa halinde olan ÖBKB’lerde, baraj ölçüm aletleri verilerinin doğru periyodlarda okunması ve verilerin geri analiz ile yorumlanması özellikle önem taşımaktadır.
• Ön Yüzü Beton Kaplı Barajlar, gelişen teknolojisi ve performansları ile gelecekte de başlıca baraj tipleri arasındaki yerini koruyacaktır.
59
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012
ÖN YÜZÜ BETON KAPLI DOLGU BARAJLAR
Işın ERGENEMANERGES Mühendislik Müşavirlik Ltd. Şti.
60
1. Barajlar Kongresi Ekim 2012