Korporativ Sosial Məsuliyyət

Dünya təcrübəsi və Azərbaycandakı mövcud problemlərin aradan qaldırılması

Ziya Əliliİqtisadçı-araşdırmaçı

İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəziİyul, 24, 2013

Bu Layihə Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) tərəfindən maliyyələşdirilir

KSM nədir?

KSM nədir?

Avropa İttifaqı və Dünya Bankı:• könüllü öhdəlik• dayanıqlı iqtisadi inkişafa yardım etmək; • biznes fəaliyyətini sosial, ekoloji aspektlərə

inteqrasiya etmək;• cəmiyyətin ümumi rifahını yaxşılaşdırmaq;

KSM nədir-2

«Şirkətin biznesin idarə olunması üçün müvafiq

vasitələri reallaşdırmaqla və korporativ resursları sərf etməklə cəmiyyətin rifah halını yaxşılaşdırmaq öhdəliyi yönümündə azad seçimidir»

Fillip Kottler

KSM-in tarixi

• 60-70-80-ci illər;• Ekologiya;• Uşaq əməyi;• Naomi Klay, «NO Logo»

KSM-in əhəmiyyəti

Environics International, 26 min respondent, 2001:• şirkətin imici: 49%;• brendin formalaşması: 35%;• maliyyə vəziyyəti: 10%;Cone/Roper istehlakçı zövqləri sorğusu, 1993:• 78 %-i -hər hansı sosial təşəbbüs göstərən

firmanın məhsulunu alarlar; • 66 %- bunun üçün öz “brend”dən imtina edərdilər

KSM-in tipləri (Kottler)Daxili Xarici

• Əməyin təhlükəsizliyi;• Əmək haqlarının sabitliyi;• Sosial dəyərə malik əmək haqqının

dəstəklənməsi;• İşçilərin əlavə tibbi və sosial sığortası;• Təlim proqramları ilə insan resurslarının

inkişafı və təkmilləşdirmə, hazırlıq kurslarının təşkili;

• Dar məqamda işçiyə yardım;

• Sponsorluq və korporativ xeyriyyəçilik

• Ətraf mühitin qorunmasında iştirak • Yerli icma və yerli hakimiyyət ilə

qarşılıqlı əlaqə• Fövqəladə vəziyyətlərin aradan

qaldırılmasında iştiraka hazırlıq• Mal və xidmət istehlakçıları

qarşısında Məsuliyyət (keyfiyyətli istehsal)

KSM: Dünya təcrübəsi

• Amerika: İndividuallıq, xeyriyyə proqramları• Almaniya: KSM-in qəbul edilməməsi, reytinq,

DHL, BASF• Avstriya: ekologiya;• Rusiya: Kommers-Kollegiyası, sosial-xartiya,

Bankirin şərəf kodeksi;• Ukrayna: yeni yaradılan qanunvericilik bazası;• Qazaxıstan: həvəsləndirici tədbirlər

KSM Azərbaycanda

• Hacı Zeynalabdin Tağıyev• Murtuza Muxtarov• Ağamusa Nağıyev• ****• TMK və Yerli şirkətlər

KSM Azərbaycanda...ARDNŞ

• Kənd məktəblərinin təmiri (Balakən rayonu)• Neftçi sağlamlıq idman mərkəzi• Məcburi köçkünlərə yardım

KSM Azərbaycanda...TMK

• Neft şirkətləri: ekologiya• BP: Layihə İdarəetmə Məktəbi• Dünya Bankı, AYİB (EBRD), BMK (İFC)• Birgə layihələr;

KSM Azərbaycanda...Mobil operatorlar

• Bakcell: – İdman Qadınlar üçün, 3200 qadın, 8 bolgə– Uşaqların Vaxtının əyləncəli keçirilməsi: 20 rayon

• Nar:– Art festival, 7 rayon, 17 rəssam, 40 əsər;– Dağa dırmanmaq üzrə idmanın təşkili; – «Eşitməmək Düşünməmək deyil».

• Azercell– Bayram sovqatları;

KSM AZƏRBAYCANDA

KSM

KSM Azərbaycanda: Cari problemlər

• Qanunvericilik bazasının zəifliyi;

• Sahibkarların məlumatlandırılmaması;

• Kadr çatışmamazlığı;

• Hesabatlılığın zəif olması;

• Ədəbiyyat çatışmamazlığı.

KSM Azərbaycanda: Sorğu, 2008

• 100 şirkət, 38 cavab;• 74.1% hesabat dərc eləmir;• 25.9% hesabat dərc edir.

Baryerlər:• institutsional baryerlər-8, • sosial baryerlər-7;• iqtisadi baryerlər-5; • siyasi baryerlər-2.

KSM Azərbaycanda: Sorğu, 2008

• Həvəsləndirici tədbirlər– 74.3% vergilərin ləğvi;– 20% vergi güzəştlərinin tətbiqi;– 5.7% digər güzəştlər (?)

KSM Azərbaycanda: Dövlət

• İqtisadi və İnkişaf Nazirliyi və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası:– Azərbaycan Korporativ İdarəetmə Layihəsi;

• Google cache link: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:oajvjctHDJUJ:www.economy.gov.az/index.php/en/economy/coperate-governance/19-economy/korporativ-idar%25C9%2599etm%25C9%2599/100-korporativ-idar%25C9%2599etm%25C9%2599-m%25C9%2599c%25C9%2599ll%25C9%2599si

+&cd=1&hl=az&ct=clnk&gl=az • İqtisadi İnkişaf Nazirliyi: Korporativ Etika Məcəlləsi;• Milli Məclis: KSM haqqında qanun (?);• QHT forumu: KSM haqqında xartiya (?);

KSM Azərbaycanda: Problemlərin aradan qaldırılması

• Corporate Social Responsibility Azerbaijan, www.csraz.com– KSM treninq və seminarların təşkil olunması;– KSM tədqiqatların aparılması;– KSM üzrə konsaltinq servisləri;– KSM layihələrin hazırlanması və təşkilatçılığı;– KSM barədə məlumatların yayımı.

• Qanunvericilik layihələri

KSM Azərbaycanda: Nəticə və Təklilər

• Stimulverici tədbirlərin planlaşdırılması və həyata keçirilməli,

• Vergi güzəştlərinin tətbiq olunmalı;• Maarifləndirmə işi aparılmalı;• Dövlət və özəl sektor şirkətləri beynəlxalq çağırışlara

qoşulmalı; • Sosial məsuliyyət məcəlləsi təşviq olunmalı, korporativ

idarəetmə standartları işlənilməsi, şirkətlərin sosial hesabat artırılmasına təşviq olunmalidir;

Nəticə və Təklilər…davamı

• Hökumət və yerli özünüidarəetmə orqanları KSM sahəsində illik prioritetlərini müəyyənləşdirib elan etməli;

• Xarici transmilli korporasiyalar Azərbaycanda KSM siyasəti həyata keçirərkən daha çox yerli vətəndaş cəmiyyəti institutları ilə əməkdaşlığa üstünlük verməli;

• KSM mədəniyyətinin zəifliyinin aradan qaldırılması üçün Azərbaycan dilində ədəbiyyat çap olunmalı, iqtisadi fakültələrdə KSM fənni tədris olunmalıdır.

Suallar?Ziya Əlili

İqtisadçı-araşdırmaçı;İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzi;

AliliZiya@CESD.Az

Şəkillərin müəlliflik hüquqları, slaydlarda istifadə olunma ardıcıllığı ilə:• Business Ethics.com;• Wall street journal;• Charitystar.com• Wikipedia (2)• ERC.com• Veryicon.com