Postępowanie cywilne

Orzeczenia sądowe I

Zagadnienia ogólne

Wyrokowanie

Czynności decyzyjne sądu

• Czynności w których sąd– merytorycznie rozstrzyga sprawę– Rozstrzyga o dopuszczalności

merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy• Podział

– Zarządzenia przewodniczącego– Orzeczenia sądu

• Wyroki• Nakazy zapłaty i postanowienia

n

Wyrok

• Orzeczenie sądu rozstrzygającego w procesie co do istoty sprawy

• Cechy szczególne– Solenna forma– Zapada zasadniczo po przeprowadzeniu

rozprawy (316)– Odnosi się do istoty sprawy– Od wyroków I inst. przysługuje apelacja– Korzysta z powagi rzeczy osądzonej

Klasyfikacja wyroków I

• Ze względu na treść– Uwzględniający powództwo– Oddalający powództwo

• Brak przesłanki dodatniej / przesłanka ujemna• Żądanie pozwu okaże się nieuzasadnione

• Ze względu na skutki prawne– Deklaratywne– konstytutywne

Klasyfikacja wyroków II

• Ze względu na sposób poszukiwanej ochrony prawnej– Zasądzające świadczenie– Ustalające istnienie / nieistnienie stosunku

prawnego– Kształtujące prawo lub stosunek prawny

• Ze względu na sposób wydania– Kontradyktoryjne– zaoczne

Klasyfikacja wyroków II

• Ze względu na zakres rozstrzygnięcia– Zwykłe (całościowy)– Częściowe– Wstępne– Końcowe– Łączne– uzupełniające

Wyrok zwykły – wydanie wyroku

• Zapada po niejawnej naradzie• Dyskusja i głosowanie• Spisanie sentencji wyroku

– Podpisują wszyscy sędziowie– Brak podpisu skutkuje nieważnością

• Zdanie odrębne• Ogłoszenie wyroku i jego motywów• Tzw. „publikacja”

Wyrokowanie – istniejący stan rzeczy

• Sąd bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili rozprawy (316)

• Zmiana– Prawa procesowego: sąd stosuje nowe

przepisy od wejścia zmiany w życie– Prawa materialnego:

• lex retro non agit• Przepisy intertemporalne

Przedmiot orzekania

• Związany z przedmiotem procesu (321)• Ne eat iudex ultra petita partium• Możliwe zmiany stylizacji (eksmisja)• Obowiązek pouczenia

– W sprawach o alimenty i naprawienie szkody (212 in fine)

– Roszczenia pracownicze (477 zd. 2)• Wyjątek roszczenia alternatywne (477’)

Podstawa wyroku

• Faktyczna i prawna: da mihi factum, dabo tibi ius.

• Zbieg podstaw odpowiedzialności– Decyduje powód– Konsekwencje wyboru: e.g. solidarność,

przesłanki• Podstawa faktyczna

– Podana w pozwie– Zmiana kwalifikacji prawnej OK

Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty

• W szczególnie uzasadnionych przypadkach (320)

• Sentencja– Zasądza należność– Zasądzoną należność rozkłada na n rat po

n PLN• Orzeczenie konstytutywne ultra petitum• Należą się odsetki za opóźnienie

Zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej (322)

• Sprawy o– Niektóre roszczenia odszkodowawcze – Dochody, pożytki, niektóre przychody– Bezpodstawne wzbogacenie– Dożywocie

• Jeśli– Podstawa jest niewątpliwa– Ustalenie dokładnej wysokości szkody

niemożliwe

Ograniczenie odpowiedzialności

• Zastrzeżenie prawa pozwanego do powołania się na ograniczenie odpowiedzialności (cum lub pro viribus)

• Musi być zastrzeżone w tytule egzekucyjnym albo klauzuli wykonalności

• „zastrzega pozwanemu prawo do…”• Uwaga: art. 837 zd 2 kpc

Wyrok częściowy i wstępny

• Wyrok częściowy– Na wniosek lub z urzędu– Do rozstrzygnięcia nadaje się część

żądania lub niektóre z żądań– Wyrok samoistny nie kończący

postępowania• Wyrok wstępny

– Sporna zasada i wysokość roszczenia– Samoistny nie kończący postępowania

Wyrok zaoczny I

• Przesłanki wydania– Niestawiennictwo pozwanego na 1-sze

posiedzenie wyznaczone na rozprawę – Niebranie przez pozwanego udziału w

rozprawie• Założenie: twierdzenia powoda o

faktach są prawdziwe• Pozwany nie podejmując obrony

przyznaje fakty

Wyrok zaoczny II

• Postępowanie dowodowe– Co do zasady nie jest prowadzone– Wyjątek: sprawy małżeńskie i rodzinne

• Nie można wydać wyroku, m. in. jeśli:– Są przesłanki do odrzucenia pozwu– Sąd stwierdza swoją niewłaściwość– Sąd zawiesza postępowanie– Sąd umarza postępowanie– Sąd odracza rozprawę

Wyrok zaoczny III

• Wyrok zasądzający lub oddalający• Zastrzeżony wyrok zaoczny – 341• Doręczenie stronom z urzędu bez

uzasadnienia• Uchylenie wyroku z urzędu 343’

– Brak zdolności /reprezentacji – Po uchyleniu, jeśli braków nie usunięto

• Odrzucenie pozwu• Zawieszenie postępowania

Środki odwoławcze

• Powód – apelacja• Pozwany – sprzeciw• Uzasadnienie – na wniosek strony• Powód może zgłosić wniosek o

sporządzenie uzasadnienia wyroku zaocznego oddalającego powództwo po jego ogłoszeniu, a przed doręczeniem (SN)

Sprzeciw

• Środek niedewolutywny• Pismo procesowe

– Zarzuty • przeciwko żądaniu pozwu,• formalne

– Fakty i dowody na uzasadnienie– Granice zaskarżenia– Powództwo wzajemne, zarzut potrącenia

Sprzeciw II

• Rozstrzygnięcia: sąd– Utrzymuje wyrok w całości lub w części– Uchyla wyrok zaoczny i orzeka o żądaniu

pozwu– Uchyla wyrok zaoczny i pozew odrzuca lub

postępowanie umarza• Wniesienie sprzeciwu może

powodować uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności (346p.1)