ภาวะผนำาทางการศกษา

นางสาวละอองดาว ปรอยกระโทก

รายงานนเปนสวนหนงของวชาการบรหารการจดการศกษาภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๕๗มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ภาวะผนำาทางการศกษา

นางสาวละอองดาว ปรอยกระโทก รหส ๕๖๗๐๑๐๗๒๑๕ครศาสตร ภาษาไทย ชนปท ๒ หมท ๒

กศ.ปช. รนท ๑๗

รายงานนเปนสวนหนงของวชาการบรหารการจดการศกษาภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๕๗มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

คำ�นำ�รายงานเลมน เปนสวนหนงของวชาการบรหารการจดการ

ศกษา ในสวนเนอหาจะเปนเรองเกยวกบลกษณะและความหมายของการเปนผนำาทางการศกษา เปนเรองทนาสนใจอยางหนงของสถานศกษาในรปแบบการปฏบตงาน การวางตว คณลกษณะของการเปนผนำา ใหนาเชอถอนาสนใจเปนอยางยง

เนอหาไดรวบรวมมาจากเวบไซตตางๆทมขอมลทหลากหลาย คณะผจดทาหวงวารายงานฉบบนคงมประโยชนตอผทสนใจนำาไปใชใหเกดผลสมฤทธตามความคาดหวง หากมขอผดพลาดประการใด ผจดทำาขออภยไว ณ ทนดวย

ผจดทำ�นางสาวละอองดาว ปรอย

กระโทก

ส�รบญ

เรอง หน�

ภ�วะผนำ�ท�งก�รศกษ� ๑

คว�มสมพนธผนำ�กบผบรห�ร ๒

ผนำ�เชงคณลกษณะ ๒ผนำ�เชงพฤตกรรม ๒ผนำ�เชงสถ�นก�รณ ๓ผนำ�เชงคว�มส�ม�รถพเศษ ๔ผนำ�ก�รเปลยนแปลงหรอก�รปฏรป

๖ผนำ�แหงอน�คต ๖ภ�วะผนำ�ของผบรห�รสถ�นศกษ�

๗ลกษณะประจำ�ตวของผนำ� ๘รปแบบของผนำ�

๑๐ภ�วะผนำ�คร ๑๑แนวคดเกยวกบหลกก�รของภ�วะผนำ�คร

๑๒ภ�วะผนำ�ครในก�รพฒน�วช�ชพ

๑๓บรรณ�นกรม ๑๕

๑ภ�วะผนำ�ท�งก�รศกษ�

ภาวะผนำาเปนสงจำาเปนทจะชวยใหการบรหารจดการตางๆในองคการสำาเรจลลวงไปได และเกดประสทธผลในการบรหารงานซงเปนความสามารถของผบรหารทจะทำางานใหประสบความสำาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทสำาคญสงสดของการบรหารแบบมงสมฤทธ ซงเปนรปแบบการบรหารทเนนความรบผดชอบ ความมประสทธผลในการบรหารงานของผบรหาร จะพจารณาจากผลของการทำางานทสำาเรจลลวงตามทคาดไวเปนหลก ภาวะผนำาเปนกระบวนการอทธพลทางสงคมทบคคลหนงตงใจใชอทธพลตอบคคลอน ใหปฏบตกจกรรมตาง ๆ ตามทกำาหนด รวมทงการสรางความสมพนธระหวางบคคลขององคการ ภาวะผนำาจงเปนกระบวนการอทธพลทชวยใหกลมบคคลสามารถบรรลเปาหมายทกำาหนดคว�มหม�ยของคำ�ว� ผนำ�

ผมอทธพลในทางถกตองตอการกระทำาของผอนและมมากกวาคนอน ๆ

ผทไดรบการเลอกตงจากกลมใหเปนหวหนา ผใชอทธพลมากในการกำาหนดเปาหมายหรอการปฏบตงานใหบรรล

เปาหมายของกลมหรอองคการ ผไดรบตำาแหนงในสำานกงานและมอทธพลในตวสง

คว�มหม�ยของคำ�ว� ผบรห�ร

บคคลทมตำาแหนงหรอดำารงตำาแหนง เปนผรกษาสถานภาพเดม สนใจในสงทเผชญหนาอยในปจจบนและปฏบตงานในสงทจะเหนผล

ในระยะสน มเปาหมายในการปฏบตภารกจขององคกรใหสำาเรจ ลกษณะของภารกจมกเปนงานกจวตรประจำาวน

แนวคดและทฤษฏภ�วะผนำ�๑. ความสมพนธผนำากบผบรหาร๒. ผนำาเชงคณลกษณะ๓. ผนำาเชงพฤตกรรม๔. ผนำาเชงสถานการณ๕. ผนำาเชงความสามารถพเศษ๖. ผนำาการเปลยนแปลงหรอการปฏรป๗. ผนำาแหงอนาคต

๒๑. คว�มสมพนธผนำ�กบผบรห�ร

มการเปรยบเทยบใหเหนขอแตกตางระหวางการบรหาร กบภาวะผนำา ซงแตละคนมภารกจทตองทำาหนาทของผบรหาร คอ การประสานงาน การชนำา และเกอหนนงานของผอน โดยกำาหนดเปาหมาย/วตถประสงค การประเมนผลการปฏบตงาน จดหาทรพยากรองคการ การสรางบรรยากาศเกอหนนทางจตวทยา การเกยวของกบผปกครอง การวางแผน การจดตารางเรยน การทำาบญช การแกปญหาการขดแยง หรออำานวยความสะดวกใหงานดำาเนนงานกจกรรมเหลานถอวาเปนกจกรรมการบรหาร ไมใชกจกรรมภาวะผนำา เพราะการบรหารเปนกจกรรมทเกยวของกบคนและงาน ๒. ผนำ�เชงคณลกษณะ

การศกษาภาวะผนำาในแนวคดนเชอกนวา การเปนผนำาขนอยกบลกษณะสวนบคคลวาจะเหมาะเปนผนำาหรอไม คณลกษณะของผนำาชนดนอาจจะมาจากพนธกรรมหรอสงแวดลอมกได มผพยายามจะศกษาคณลกษณะผนำาทางกาย ซง อรสโตเตล (Aristotle) เชอวา ความเปนผนำาเรมมา

๒.๑ คณลกษณะทางดานรางกาย ประกอบดวย ความแขงแรง รปราง ความสง นำาหนก ซงการศกษาตอมาพบวา ความสมพนธระหวางความเปนผนำาทมประสทธภาพและมประสทธผลกบกบคณลกษณะทางรางกายใหผลลพธทขดแยงกน

๒.๒ คณลกษณะภมหลงทางสงคม ประกอบดวย การศกษา สถานะทางสงคม และการเปลยนแปลงสถานะทางสงคม พบวา บคคลทมสถานะทางเศรษฐกจและสงคมทดจะทาใหเกดการไดเปรยบตอการเขาสสถานะของความเปนผนำา และจะสามารถกาวเขาสผนำาในระดบทสงไดมากกวาผทมสถานะทางเศรษฐกจสงคมทตำากวา และผนำาทมการศกษาดจะมโอกาสเขาสตำาแหนงของผนำาได

๒.๓ คณลกษณะสตปญญาและความสามารถ พบวา ผทมความรมดลยพนจในการตดสนใจ มทกษะในการสอสารทคลองแคลว มไหวพรบด ซงคณสมบตเหลานจะเปนปจจยหนงทบงชความเปนผนำาทมประสทธภาพและประสทธผล

๒.๔ คณลกษณะบคลกภาพ พบวา คณสมบตทสำาคญของผนำาทางดานบคลกภาพ ประกอบดวย ความเชอมนในตนเอง ความซอสตย ความอดทน ตอสถานการณอนตรงเครยด การควบคมอารมณ ความเปนผรเรม ความสามารถในการปรบตว และความเปนบคคลทมบคลกเปดเผย ๓. ผนำ�เชงพฤตกรรม

ในระหวางป พ. ศ. ๒๔๙๓ ความไมพอใจกบวธการศกษาความเปนผนำาเชงคณลกษณะไดทำาใหนกพฤตกรรมศาสตรมงความสนใจของพวกเขาไปสพฤตกรรมของผนำาทเกดขนจรง รากฐานของวธการศกษาเชง

สไตลความเปนผนำา คอความเชอวาผนำาทมประสทธภาพ จะใชสไตลบาง‘‘ ’’

อยางเพอทจะนำาบคคล และกลมบรรลเปาหมายทตองการ ภายใตขอบกพรองบางอยางของการศกษาเชงคณลกษณะ นกวจยไดหนเหไปพจารณาพฤตกรรม หรอการกระทาทแบงแยกระหวางผนำาทมประสทธภาพ และไมมประสทธภาพ

๓เหมอนกบทฤษฎเชงคณลกษณะ ทฤษฎพฤตกรรมเหลานจะถกมองวาเปนการประยกตใชไดโดยทวไป โดยไมคำานงถงสถานการณทผนำาไดเผชญอย

ทฤษฎเชงพฤตกรรมจะเกยวพนกบวถทางทบคคลนำา และพวกเขาจะใชอำานาจทมอยอยางไร พฤตกรรมเหลานจะถกเรยกวาสไตลความเปนผนำา สไตลความเปนผนำา คอ แบบแผนของพฤตกรรมทเกดขนเปนประจำาของผนำา แมความเปนผนำาทกอยางจะเกยวกบการใชอำานาจเพอทจะมอทธพลตอบคคลอน ผนำาอาจจะแตกตางกนภายใน สไตล ทพวกเขาใชเพอทจะให‘‘ ’’เขาบรรลเปาหมายทตองการ ปจจยสองอยางทถกเนนภายในการศกษาความเปนผนำาเชงพฤตกรรมคอ การมงงานเละการมงคน การมงงานหมายถง งาน การแบงงานกนทำา การตดสนใจ และการประเมนผลงาน การมงคนหมายถง พฤตกรรมของผนำาทมงการเปดรบและความเปนมตร และการใหความสำาคญกบความตองการของผอยใตบงคบบญชา การศกษาเชงพฤตกรรมจะประกอบดวยการศกษาของมหาวทยาลยไอโอวา มหาลยมชแกน มหาลยแหงรฐโอไฮโอ และตาขายการบรหารของเบลดและมตน ซงจากการศกษาไดแบงพฤตกรรมของผนำาออกเปน 3 กลม ดงน

๑. แบบอตตาธปไตย (Autocratic Leader) คอ ผนำาจะเนนการใชคำาสงกบผใตบงคบบญชา และไมชอบใหผใตบงคบบญชาแสดงความคดเหนทไมเหนดวยกบผนำา มการควบคมการปฏบตงานของผใตบงคบบญชาโดยการใหรางวลและการลงโทษ

๒. แบบประชาธปไตย (Democratic Leader หรอ Participative Leader) คอ ผนำาจะใหสมาชกในกลมมการแสดงความ

คดเหน หรอการปรกษาหารอรวมกน และกระตนใหสมาชกไดมโอกาสในการแสดงความคดเหนในเรองตางๆ ผนาจะยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของสมาชกทกคนในกลม และสงเสรมใหสมาชกทกคนในกลมมสวนรวมในการตดสนใจของภารกจ

๓. แบบตามสบาย (Laissez-faire หรอ Free Rein) คอ ผนำาจะปลอยใหผใตบงคบบญชา ตงวตถประสงค เปาหมาย และวธการทำางานดวยตวเอง โดยผนำาจะไมเขาไปควบคมการทำางานของผใตบงคบบญชา ซงทำาใหผใตบงคบบญชาทางานเสมอนปราศจากการควบคม ผนำาอาจจะมใชอำานาจหนาทเพยงเลกนอยหรอไมไดใชอำานาจหนาทกบผใตบงคบบญชาเลย ๔. ผนำ�เชงสถ�นก�รณ

ทฤษฎเชงสถานการณของ Fiedler (Fiedler’s Contingency Theory) Fiedler และ Chemers ไดทำาการศกษารปแบบพฤตกรรมของภาวะผนำาและปจจยเกยวกบสถานการณขององคกรเขาดวยกน เพอหาความเหมาะสมของรปแบบพฤตกรรมผนำาวามความเหมาะสมกบสถานการณใด หรอในอกความหมายหนงกคอ ในรปแบบของสถานการณทแตกตางกน ควรใชรปแบบพฤตกรรมผนำาแบบใดจงจะเกดประสทธผลมากทสด ซง Fiedler และ Chemers ไดเสนอองคประกอบทสำาคญของภาวะผนำาเชงสถานการณ 3 องคประกอบ ไดแก

ประเภทของพฤตกรรมผนำา อำานาจตามตำาแหนง และ แบบจาลองภาวะผนาเชงสถานการณ องคประกอบดานการควบคมสถานการณ (Situational Control) คอ ระดบของอำานาจและอทธพลทผนำาม

๔และนำามาใชในการวางแผน ตดสนใจ และกำาหนดกลยทธของการกระทำา(Fiedler and Garcia,๑๙๘๗) การควบคมสถานการณถกกำาหนดโดยปจจย 3 ประการ ไดแก อำานาจตามตำาแหนงหนาท (Position power) เปนอำานาจทองคกรมอบใหผนำาโดยมจดมงหมายเพอนำาไปใชในการทำางาน ตวอยางเชน ผนำาสามารถใหรางวลและลงโทษผรวมงานหรอ

สมาชกในองคกรไดและสมาชกสามารถทจะปลดผนำาไดเชนกน โครงสรางของงาน (Task Structure) คอขอบเขตซงเกยวกบการปฏบตงานมากกวาการควบคมโดยผนำามการสงการโดยกลม

สำาหรบความสมพนธระหวางผนำาและสมาชก (Leader-member Relations) หมายถง ผนำาเปนทยอมรบและเคารพนบถอของกลมสมาชกซงเปนปจจยทสำาคญ การเคารพนบถอตอผนำากบสมาชก เกยวของกบคณภาพของความสมพนธระหวางบคคล ระหวางผนำาและผใตบงคบบญชา และระดบของการมอบอำานาจหนาทในตำาแหนงอยางไมทางการใหกบผในองคประกอบดานแบบจำาลองทางสถานการณทใชวดความมประสทธผล(Effectiveness) ทฤษฎ The Least Preferred Co-worker เปนจดแขงทสงผลใหมการนำาไปใชในกลมทใหความสำาคญเกยวกบการบรรลผลสำาเรจในการปฏบตงาน การศกษาของ Fiedler จำานวนมาก มวตถประสงคเพอตองการวดประสทธภาพของกลม โดยใช กำาไรสทธ (Net Profit) ตนทนตอหนวย (Cost per Unit) อตรารอยทจะบรรลผลสำาเรจ จำานวนของการแกปญหา และประสทธภาพของผนำาถกกำาหนดและตดสนโดยระดบผลสมฤทธของการปฏบตงาน จากการรวบรวมขอมลกอน ป ๑๙๖๒ Fiedler ไดพฒนาขอเสนอ ๓ ขอ สาหรบทฤษฎสถานการณ ไดแก

๑. สถานการณทมการควบคมในระดบสง การใชผนำาแบบมงการปฏบตงานจะเกดประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการใชผนำาแบบทมงความสมพนธ

๒. สถานการณทมการควบคมในระดบปานกลาง การใชผนำาแบบมงความสมพนธจะเกดประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการใชผนำาแบบทมงการปฏบตงาน

๓. สถานการณทมการควบคมในระดบตำา การใชผนำาแบบมงเนนทการปฏบตงานจะเกดประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการใชผนำาแบบทมงความสมพนธ

จากทฤษฎภาวะผนำาตามสถานการณของ Fiedler สามารถทจะนำามารวมเปนแบบจำาลองระหวางพฤตกรรมผนำา และแบบจำาลองทางสถานการณ ๕. ผนำ�เชงคว�มส�ม�รถพเศษ

ทฤษฎภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษ (Chariamatic Leadership) คำาวา "Charisma" หรอ "ความสามารถพเศษ" มาจากภาษากรก หมายถง พรสวรรค (Divinely Inspired Gift) เชน บคคลทมพรสวรรคทสามารถทำางานไดสำาเรจ อยางนาอศจรรย ทงยงสามารถทำานายเหตการณและคาดการณลวงหนาไดอยางแมนยำาไดอธบายถง ผนำาทมความสามารถพเศษ (Charismatic Leader) วาเปนผนำาทมอทธพลเหนอผตามโดยไมไดอาศยตำาแหนง อำานาจหนาทและประเพณทยดถอกนมา ความสามารถพเศษของตวผนำาเอง มบารมเปนปจจยจงใจ หรอเกดอำานาจบารม ความเชอถอ ความเคารพ ความนยม ความสามารถในการ

๕ถายทอด ความรสก มการมอบอำานาจหนาทและการสรางภาพพจนทดใหผใตบงคบบญชา ผนำาทมความสามารถพเศษนนพบในการศกษาผนำาหลายประเภท โดยเฉพาะผนำาทางการเมอง ทางศาสนา ผนำาทนำาชมชน ผนาการเคลอนไหวหรอตอสเรยกรองสทธบางประการ แตไมคอยพบเหนผนำาเชนนในองคการทางธรกจหรอองคการประเภทอน ไดมนกสงคมวทยาและรฐประศาสนศาสตร พยายามอธบายคาวา Charisma โดยศกษาเงอนไขททำาใหเกดลกษณะหรอคณสมบตพเศษเชนนนในตวผนำา จนทำาใหมภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษในทสด สงทโตแยงกนมากกคอ ความสามารถพเศษของผนำาเกดไดอยางไรกน จาก คณลกษณะของผนำาเอง เงอนไขของสถานการณหรอเพราะการปฏสมพนธระหวางผนำาและผตาม

จากขอโตแยงนทำาใหมการศกษาแตกตางกนออกไปหลายแนวทาง เพอหาคาตอบใหได เชน การศกษาคณลกษณะ สถานการณ กระบวนการใชอทธพลซงกนและกนในการศกษาวรรณคดเกยวกบภาวะผนำา อยางไรกตามทกวนนคาวา Charisma หรอความสามารถพเศษ ยงคงถกใช

หลายความหมายและการใชแตกตางกน แตอยางไรกตาม ยงมความหมายทแสดงใหเขาใจถงวาเกดจากการมความสมพนธระหวางการอยรวมกน หรอทำางานรวมกนของผนำาและผตาม

๑. ทฤษฎภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษของเฮาส (House's Charismatic Leadership Theory) ไดอธบายวา ภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษ คอ บคคลทมความสามารถพเศษทำาใหเกดผลงาน (Outcome) ทสงขนกวาผลงานปกตทควรจะเปน จากการสงเกตผนำาในสงคมหลาย ๆ แบบ ทฤษฎนไดพบวา ภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษนน เกดขนอยางไร มความแตกตางจากคนอนอยางไร และเงอนไขใดหรอทไหนททำาใหเกดไดอยางด ซงรวมถงคณลกษณะของผนำา พฤตกรรม และเงอนไขของสถานการณ จงทำาใหทฤษฎครอบคลม โดยไดสรปใหเหนกวาง ๆ ถงลกษณะพเศษของผนำาททำาใหเกดภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษไดนน กคอผนำาททำาใหผตามมความเชอหรอเกดสงตอไปน อางจาก ยคส (Yukl, 1989 : 205)

๑. ผตามแสดงความเชอมนวาความเชอของผนำาเปนสงถกตอง ๒. ผตามมความเชอคลอยตามเหมอนกบผนำา ๓. ผตามไมมขอกงขาในการยอมรบผนำาของผตาม ๔. ผตามมความรก และพงพอใจในตวผนำา ๕. ผตาม เตมใจและยนดปฏบตตามคาสงของผนำา ๖. ผตามพยายามเอาแบบอยาง หรอลอกเรยนแบบผนำา ๗. ผตามมอารมณในการทางาน ไมซงกะตาย ๘. ผตามพยายามยกระดบเปาหมาย และมจดมงหมายในการปฏบต

งานตาง ๆ ใหสงขน ๙. มความรสกวาเปนสวนหนงของความสำาเรจจากการปฏบตงาน

โดยแสดงออกจากการให ความรวมมอ และความมนใจวาสามารถชวยทำาใหงานบรรลเปาหมายได

๖

จากทฤษฎจะเหนไดวาภาวะผนำาแบบความสามารถพเศษตองการมอำานาจ มความมนใจและเชอมนในความคดของตนเอง ความตองการมอำานาจของผนำาทางใหผนาพยายามมอทธพลเหนอผตาม โดยการพยายามมพฤตกรรมหรอกจกรรมรวมกนมากและบอยครงขน ๖. ผนำ�ก�รเปลยนแปลงหรอก�รปฏรป

จากการศกษาความหมายของผนำาการเปลยนแปลงหรอเชงปฏรป คอ การเปลยนแปลง หมายถง กระบวนการปรบปรงองคการทมอย เพอ“ ”เพมประสทธภาพขององคการนนๆ การปฏรป หมายถง การ“ ”เปลยนแปลงทางโครงสรางใหดขนแบบสนตวธ ซงมความหมายเบากวา การปฏวต (หรออภวฒน) กลาวสรปคอ การปฏรปหมายถงการเปลยนแปลง เพอใหเกดการพฒนาในทางทดขนนนเองดงนนจงมผทไดใหความหมายผนำาการเปลยนแปลงหรองเชงปฏรปไวหลายความหมายดงตอไปน

สวฒน จลสวรรณ กลาววา ภาวะผนำาการเปลยนแปลงเปนกระบวนการสำาคญทมอทธพลอยากวางขวางระหวางผนำาแลผตามเปนรายบคคล จนถงการมอทธพลระหวางผนำากบบคลากรทวทงองคกร หนาทของผนำาการเปลยนแปลง (Transformational Leader) คอ บคคลททำาใหเกดการเปลยนแปลงตางๆ ในองคกร โดยการกระตนใหผตามเกดแรงจงใจในการปฏบตงานทสงกวาเดม ผตามเกดแรงจงใจภายในตนเอง ทมองถงผลประโยชนของกลมหรอองคกรโดยรวมสงผลใหประสทธภาพและประสทธผลของการปฏบตงานเพมสงขน แบสส และอโวลโอ (Bass andAvolio. (1994 : 2) กลาวถงภาวะผนำาการเปลยนแปลงวาสามารถเหนไดจากผนำาทมลกษณะดงนคอ มการกระตนใหเกดความสนใจในระหวางผรวมงานและผตามใหมองงานของพวกเขาในแงมมตางๆใหมๆ ทำาใหเกดความตระหนกรในเรองภารกจ และวสยทศน ของทมและขององคการมการพฒนาความสามารถของผรวมงานและผตาม มองใหไกลเกดกวาความสนใจของพวกเขาเองไปสสงททาใหกลมไดประโยชน ผนำาการเปลยนแปลงจะชกนำาผอนใหทำามากกวาทพวกเขาตงใจตงแตตนและบอยครงมากกวาท

พวกเขาคดวามนจะเปนไปได ผนำาจะทาทายความหวงและมกจะนำาไปสการบรรลผลงานทสงขน ๗. ผนำ�แหงอน�คต

Fullan (2006) ไดกลาวถงความเปนผนำาการเปลยนแปลงควรมคณลกษณะดงตอไปน

๑. สรางแรงบนดาลใจ (Inspirational) เปนผนาทสรางแรงบนดาลใจชนาและทาใหผตามเหน ตามวสยทศน หรอมการกำาหนดเปาหมาย และภารกจรวมกน

๒. มอทธพลตอผอน (Influence) เปนผทมอทธพลและเปนผทดงดดใจผตามใหเขามารวม กลมในการทางานและการสรางเครอขายในการชวยเหลอสนบสนน มความสามารถในการสอสารโดยการใชคำาพดหวานลอมชกจงและทำาใหคนคลอยตามได

๓. การพฒนาผอน (Developing others) ผนำาทมความสามารถในการพฒนาความสามารถ ของผอน มความเขาใจเปาหมาย จดแขงและจดออนของผอน สามารถใหขอมลปอนกลบในเชงสรางสรรค

๔. เปนตวเรงการเปลยนแปลง (Change Catalyst) เปนผทสามารถรไดถงความจำาเปนท

๗จะตองมการเปลยนแปลง เมอมอปสรรคจะมวธการปฏบตทจะเอาชนะอปสรรคทขดขวางการเปลยนแปลงเพอทาใหเกดการเปลยนแปลงไดอยางรวดเรว

๕. การบรหารจดการความขดแยง (Conflict Management) ผนำาทสามารถจดการกบ ปญหาความขดแยงไดด กลาเผชญหนากบขอขดแยง และมความสามารถในการหาขอตกลงรวมกน

๖. สรางสายใยแหงความผกพน (Building Bonds) ผนาทมประสทธภาพตองรจกสรางสายใย แหงความผกพน เขาใจในความแตกตางของบคคล มความสามารถในการสรางความเชอใจใหกบผตาม รวมทงการสรางความสามคคในองคการ

๗. สรางการทำางานเปนทมและความรวมมอในการทำางาน (Teamwork and Collaboration) เปนผทรจกการทำางานเปนทมและการทำางานรวมกน มการสรางบรรยากาศทเปนมตร ในการทำางาน สรางจตวญญาณในการทำางานเปนกลมภ�วะผนำ�ของผบรห�รสถ�นศกษ�

ผบรหารสถานศกษา เปนผทมความสำาคญในการขบเคลอนการจดการศกษา ใหบรรลวตถประสงคของการศกษา โดยเฉพาะอยางยงผบรหารในยคปจจบนตองมบทบาทในการจดการและพฤตกรรมขององคกร ตลอดจนตองมความรความเขาใจในทฤษฎตางๆทเกยวกบภาวะผนำาเปนอยางด ตองรถงเทคนคในการนาความรไปประยกตใชใหเหมาะสมกบบรบทและสถานการณ บทบาทเหลานลวนแตเปนสงทตองมการปรบปรง เปลยนแปลงพฒนาทกษะอยางตอเนอง เพอนำาองคกรใหไปสจดหมายปลายทางอยางมประสทธผลและยงยน ผนำาทดจะตองมวสยทศนทกวางไกล นำาเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการอยางเพยงพอและมประสทธภาพ ผนำาเปนองคประกอบหลกขององคกร องคกรจะประสบความสำาเรจหรอลมเหลวในการดาเนนงานตามยทธศาสตรขององคกร ปจจยสำาคญคอ ผนำา ถาองคกรใดไดผนำาทไมมประสทธภาพกจะไมสามารถสงการและใชอทธพลตอผใตบงคบบญชาใหเชอฟงและปฏบตตามคำาสงไดชวรายยงเปนการทำาลายขวญกำาลงใจของผใตบงคบบญชาทมตอผนำา ซงจะเปนผลทาใหการปฏบตงานในดานตางๆลมเหลวไมประสบความสำาเรจในองคกร ผทมสมรรถภาพตำา ยอมพยายามอยางยงทจะใชอำานาจของตนเองและแสดงออกซงความเกง ความสามารถของตนแตเพยงผเดยว ผนำาทมสมรรถภาวะปานกลาง พยายามอยางยงทจะใชกาลงและความสามารถของบคคลอนเปนทตง สวนผนำาทมสมรรถภาวะสงนน กจะใชวธ

การบรหารงานโดยใชสตปญญาของบคลอนมาเกอกลเปนหลกยดถอเปนแนวปฏบต และเมอมเหตการณปญหาเกดขนผนำากจะเรยกประชมคณะทำางาน เพอรบฟงความคดเหนและอภปรายรวมกนอยางพรอมเพรยง เพอตดสนใจอยางชาญฉลาดเปนแบบมสวนรวมรบผดชอบ ยอมทำาใหเกดพนธะกจ(Mission) ทเปนแนวทางในการพฒนางานใหบรรลเปาหมาย แนวคดทฤษฎภาวะผนำาซงผนำาในทนคอผบรหารสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาทมภาวะผนำา(Leadership) จะชวยสนบสนนการปฏบตงานตางๆในการจดการศกษาไดอยางมประสทธผลคอ

๘๑. ชวยใหบคลากรในองคกรไดรบการประสานงานและแนะนาการ

ปฏบตงานอยางตอเนอง เพอใหบรรลวตถประสงคทกำาหนด ๒. ชวยรกษาสถานภาพขององคกร ใหมความมนคงโดยการปรบ

เปลยนหรอปรบตวตามเงอนไขการ เปลยนแปลงของสงแวดลอม ๓. ชวยประสานฝายตางๆขององคกรใหดาเนนการไดตามลกษณะ

พลวตภายในองคกร โดยเฉพา ๔. ในชวงองคกรอยในระหวางพฒนาการเปลยนแปลงชวยแกไข

ความขดแยงระหวางสวนตางๆ ๕. ชวยใหบคลากรในองคกรบรรลถงความตองการตางๆทงในดาน

ความพงพอใจและเปาหมายสวน บคคล โดยจะเปนผชกชวนจงใจใหผรวมงานมความยนดและมความเตมใจทจะรวมมอปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย

ลกษณะประจำ�ตวของผนำ� ๑.มความสามารถ มไหวพรบ สตปญญา มการตนตวอยเสมอ ทนตอ

เหตการณใชเวลาเปนใชภาษาถก ๒.มความคดรเรมเปนของตนเอง เปนผตดสนปญหาทด ๓.มความสำาเรจทางดานวชาการ กฬา และแสวงหาความรใหม ๆ ๔.มความรบผดชอบ เปนทพงพาของบคคลอนได

ผบรหารในอนาคตจงตองมคณสมบตทเปนผนำาการเปลยนแปลงสคณภาพการศกษา และจดการบรหารสถานศกษาใหเปน องคการแหงการเรยนร (learning organization) อยางแทจรง ผบรหารในอนาคตจะตองมศกยภาพดงตอไปน

๑. ผบรหารตองมความสามารถรบร เขาใจ และตความตอสญญาณบอกเหตใดๆทจะเขามาจากสงแวดลอม ภายนอกไดอยางแมนยำาและถกตอง มความยดหยนและสามารถสนองตอบตอสญญาณบอกเหตดงกลาวดวยวธการตางๆไดด เชน ปรบตวดานโครงสราง ปรบหลกสตร ปรบกระบวนการเรยนการสอน ปรบกระบวนการบรหารจดการใหมทมความสอดคลองเหมาะสม เปนตน สามารถทจะมอทธพลทงเชงรก และเชงรบ ตอชมชน/สงคม โดยเฉพาะตอแนวคดและคานยมทไดรบผลกระทบจากภาวะโลกาภวตน

๒.ผบรหารจาเปนตองเปลยนโครงสรางองคกรทกอใหเกดความรวมมอและมความยดหยนคลองตวมากขน ซงนาจะเปนโครงสรางแบบแนวนอน มากกวา และยงถาโรงเรยนตองการปรบตวเพอความอยรอดไดดในอนาคตดวยแลว กจำาเปนทจะตองสลายพรมแดนระหวางหนวยงานยอยตางๆภายในใหเหลอนอยทสดตองลดการควบคม(control)แตเพมการประสานสมพนธ ใหมากขน ยดความยดหยนคลองตวเพอใหเกดการบรหารทมงเปาหมายของงานมากกวาเพอการบรหารระเบยบกฎเกณฑแบบราชการซงเปนระบบทตงตวทไมเหมาะสมอยางยงกบการบรหารจดการสถาบนทางวชาการ

๙๓.ผบรหารตองมภาวะผนำาทด โดยตองปรบเปลยนบทบาทจากการ

เปนผควบคมงาน(controller) หรอ ผคมกฎ (gatekeeper) ไปสบทบาทใหมในฐานะ ผสนบสนนหรอผเอออำานวยดานสารสนเทศ มากขน เปนผนาการพฒนาศกยภาพของครและ เปนผใชวธการกระจายอำานาจการตดสนใจใหแกผรวมงานดวยเหตนแนวคดเดมทถอวาการบรหารหนวยงานจะตองขนอยกบการตดสนใจโดยผนำาเพยงคนเดยวหรอ Single leader

เทานน จำาเปนตองปรบเปลยนมาเปน การกระจายภาวะผนำา ใหแกผรวมงานในระดบตางๆไดมโอกาสเปนผนำาทไดรบการมอบอำานาจความรบผดชอบการตดสนใจในขอบเขตงานของตนไดดวยตนเองมากขน

๔. ผบรหารตองปรบกลยทธการบรหารจดการโดยยดหลกการใหเกดความเชอมโยงระหวางกน เชน ความเชอมโยงการทางานของครแตละคนใหกลายเปนทม ความเชอมโยงระหวางทมงานกบทมงาน ระหวางแผนกงานกบแผนกงาน และระหวางโรงเรยนกบชมชนภายนอก เปนตน

๕.ผบรหารตองสรางเครอขายพนธมตร (strategic networks) กบสถานศกษาอน ตลอดจนกบหนวยงานอนทงภาครฐและเอกชน เพอประโยชนของความรวมมอ การใชทรพยากรรวม และการเพมความแขงแกรงทางวชาการ การสรางผลผลตทตรงกบความตองการของผใช รวมทงชวยเพมประสทธภาพในการบรหารจดการโรงเรยนมากยงขน

๖.ผบรหารตองใหความสำาคญกบผมสวนไดเสยกบโรงเรยน เชน ผปกครองและชมชนทตองการเขาไปมบทบาทตอการดำาเนนงานและการจดการศกษาอยางตอเนองและสมำาเสมอ

๗.ผบรหารจะตองแสดงบทบาทการเปนผนำาทสำาคญของสงคมแหงความร(knowledgesociety) โดยตองใชเทคโนโลยกาวหนาชนสงเปนเครองมอดำาเนนการไปสความสำาเรจดงกลาว ตลอดจนใชเพอการพฒนาศกยภาพการเรยนรของนกเรยนใหไดตามความคาดหวงของสงคม

๘.ผบรหารตองพฒนาแหลงเรยนรใหหลากหลายและทนสมยเรยกวา การเรยนรแบบไรพรมแดน โดยไมจำากดเวลาและสถานท ซงอาจเปนทบาน ททำางาน ศนยการคา รวมทงทโรงเรยนเองกได กลาวโดยสรปตอไปนจะมแหลงความรทมขนาดใหญมหมา มขอมลสารสนเทศททนสมยใหเลอกไดตามทตองการอยางหลากหลายมากมาย และมความนาสนใจ ตลอดจนทกคนสามารถเขาถงองคความรและสารสนเทศเหลานนไดดกวาการเรยนแบบเดมในหองเรยน ปรากฏการณดงกลาว จะบบบงคบใหครตองพฒนาตนเองเพอใหสามารถทำาหนาทภายใตสถานการณทเปลยนแปลงไปไดอยางมประสทธผล

๙. ผบรหารตองจดทาหลกสตรสถานศกษาใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของโรงเรยนและชมชน ทงสองฝายตองรวมมอกนจดการเรยนรใหกบผเรยน มฉะนนสงทเรยน/ทสอนอยในโรงเรยนนบวนจะลาสมยหางไกลจากความเปนจรงยงขน จนไมสามารถสรางผลผลตจากการศกษาใหสอดคลองตรงตามความตองการของผใชผลผลตของโรงเรยนได หนาทสำาคญของการศกษาขนพนฐานมอาจจำากดเพยงแคการใหสาระความรทจาเปนแกเรยนเทานน แตสงทจำาเปนและขาดไมไดกคอ การทำาใหผเรยนมทกษะชวต ทสอดคลองกบการดำารงชวตในโลกสมยใหมไดอยางชาญฉลาดและอยางมความสข การรเทาทนโลก การรจก

๑๐ทางเลอก การรจกแกปญหา การไดรบการพฒนาทกษะและนสยใฝรใฝเรยนอยางไมยอมจบสน(life-long learner)

๑๐. ผบรหารจะตองมกระบวนการพฒนาบคลากรใหเปนครมออาชพ(professionalism)มากยงขนโดยมงเนนใหครมความเปนนกจดการการเรยนร(learning managers)ฝมอด ทมเจตคตแหงความเปนครสง มความรความสามารถและทกษะในการปฏบตวชาชพททนสมยอยในระดบสง

๑๑.ผบรหารตองใหการสนบสนนการปฏบตงานของครในทกเรองและในทกบรบท จาเปนอยางยงทจะตองรวมมอทากนเปนทมเสมอนคณะแพทยททาการผาตดคนไข ดวยเหตนครจงตองไดรบการพฒนาดานการทำางานแบบทม รวมทงพฒนาความฉลาดรทางอารมณ(EQ) อกดวย

๑๒.ผบรหารจะตองสรางและมวฒนธรรมการทำางานทสงเสรมใหเกด ความรวมมอรวมใจ(collaborative) มากกวาการเนนเรอง การแขงขน(competitive) ในการดำาเนนกจกรรมตางๆทกดานของนกเรยน คร และบคลากรทกฝายในโรงเรยน ตลอดจนชมชนภายนอก เพราะความรวมมอรวมใจกนจะกอใหเกดความมพลงเพมทมากกวาปกต ทเรยกวา Synergy ขน ซงทำาใหงานสำาเรจไดงาย รวดเรวขนและไดปรมาณงานออกมามากขนกวาเดม ทสำาคญคอ จะชวยเสรมสรางบรรยากาศของการม

สามคคธรรม ใหเกดขนในททำางาน องคกรหรอสถานศกษาทมคณภาพเปนทยอมรบของชมชนและสงคม หวใจสำาคญกคอ ผนำาหรอผบรหารสถานศกษาทจะเปนตวจกรสำาคญในการบรหารจดการเกดการขบเคลอน ซงประกอบไปดวย คน งบประมาณและการจดการใหเกดประสทธภาพสงสด ผนาหรอผบรหารสถานศกษาจงเปนผมบทบาทสำาคญทจะชเปนชตายตอองคกรเพอตอบสนอง นโยบาย หลกสตร และความคาดหวงของสงคมไดตามความคาดหวงหรอไม ยงเปนคำาถามดงกองมาหลายทศวรรษ และยงตองตามหาคำาตอบกนตอไป ดงคำากลาวทวา การปลกพชจะเจรญ“งอกงามตองเหนเงาของผปลกฉนใด โรงเรยนจะมคณภาพตองเหนเงาผบรหารฉนนน”รปแบบของผนำ�

การศกษาเกยวกบผนำามหลายลกษณะ จากการศกษาของวลเลยม เจ เรดดน(William J. Reddin) เรดดนอธบายถงความสมพนธกนของพฤตกรรมของผใตบงคบบญชาและสถานการณ โดยแสดงใหเหนถงรปแบบผนำาทมประสทธผลมากกวา และผนำาทมประสทธผลนอยกวา ดงน รปแบบผนำ�ทมประสทธผลสง

๑. นกบรหาร(Execlutiver) ผนำาแบบนจะมความสนใจเปนอยางมากทงในเรองของงานและสมพนธภาพระหวางบคคล มความสามารถในการจงใจคน กำาหนดมาตรฐานในงานสง เขาใจถงความแตกตางระหวางบคคล และการางานเปนทม

๒. นกพฒนา(Develop) ผนาแบบนจะใหความสำาคญกบเรองสมพนธภาพระหวางบคคลมากกวาใหความสนใจกบงาน จะใหความไววางใจผรวมงาน สรางแรงจงใจและใหกาลงใจเพอใหทกคนพฒนาตนเอง

๑๑๓. นกเผดจการแบบใชพระคณ(Benevolent autocrat) ผนา

แบบนจะใหความสนใจอยางมากกบงาน และใหความสนใจเรองความสมพนธภาพระหวางบคคลนอย มงประสทธผลของงาน และทำาใหบรรลผลไดอยางด โดยไมทำาใหเกดความขนของหมองใจ

๔. ผรกษากฎระเบยบ(Bureaucrat) ผนำาแบบนจะไมใหความสนใจมากนก ภ�วะผนำ�คร (Teacher Leadership)

ในปจจบนภาวะผนำาเปนสถานการณทจาเปนมากสาหรบองคกร การบรหารองคกรใดๆ หากขาดภาวะผนำาเสยแลวยอมจะทำาใหองคกรนนดำาเนนกจกรรมไปดวยความยากลาบาก องคกรซงประกอบดวยคนจำานวนมากยอมวนวายสบสน ตางคนตางทำางานไมประสานกนและเกดความขดแยงกน การบรรลเปาหมายขององคกรยอมจะลาชาหรอไมประสบผลสำาเรจบรรลตามเปาหมายทตงไว ภาวะผนำาหรอความเปนผนำาทมประสทธภาพจงมความสำาคญตอความสำาเรจขององคกรในการดำาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไว เนองมาจากความลมเหลวขององคกรตางๆ ทเปนมามกสบเนองมาจากการขาดบคลากรทมภาวะผนำานนเอง และไมใชเฉพาะผบรหารโรงเรยนเทานนทจะตองมภาวะผนำา จะตองพฒนาครในโรงเรยนใหมภาวะผนำาอกดวย คว�มหม�ยของภ�วะผนำ�คร

สรรตน พฒนเธยร (2552) กลาววา ภาวะผนำาคร หมายถง การแสดงออกของครในการรวมกนทำางานอยางรวมมอรวมพลงนำาไปสการเรยนรรวมกน การแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ตลอดจนการมความสมพนธ และความเกยวของตางๆ ระหวางครแตละบคคลภายในสถานศกษา รวมไปถงความสามารถของครในการนำาทงการนำาในหองเรยน การนานอกหองเรยน และการนาครคนอนๆ โดยปราศจากการใชอทธพลในการกระตน ชกจงเพอนครใหเกดการเปลยนแปลง มความรบผดชอบตอความตดสนใจ และกจกรรมตางๆ ของสถานศกษา เขารวมในการเรยนรรวมกน และใหความรวมมอรวมพลงในการปฏบตงานเพอพฒนาสถานศกษาไปสเปาหมายรวมภาวะผนำาครทมประสทธภาพสงสดจะตองใหความสำาคญกบความเชอใจ การสนบสนนและชวยเหลอซงกนและกนเปนอนดบแรก

Wesley (1991) ไดกลาววา ภาวะผนำาคร หมายถง ความสามารถในการกระตนเพอนรวมงานใหเปลยนแปลง ใหทำาในสงทไมไดคำานงถงในเวลาปกต โดยปราศจากอทธพลของผนำา

Katzenmeyer and Moller (2001) กลาววา ภาวะผนำาคร คอ ครผทเปนผนำาโดยนำาทงภายในหองเรยนและภายนอกหองเรยน เชอมโยงกบชมชนและชวยเหลอกลมของคร ผเรยน และผนำาและมอทธพลตอผอนไปสการพฒนาการดำาเนนงานทางการศกษา

Harris and Lambert (2003) กลาววา ภาวะผนำาคร คอ ลกษณะในรปแบบของภาวะผนำาแบบรวมมอ ซงครพฒนาทกษะเชยวชาญจากการปฏบตงานตางๆ รวมกน

Harris and Muijs (2005) ไดสรปไววา ภาวะผนำาคร หมายถง การเขาไปเกยวของกบการแสดงความเปนมออาชพแนวใหม ซงครจะมความเปนอสระ และการชนำาตนเองมากขน

๑๒Danielson (2006) เสนอวา ภาวะผนำาคร คอ การแสดงบางสง

บางอยางตามคณลกษณะตอไปน ๑. เตรยมรบผลกระทบทจะเกดขนในหองเรยน ๒. ชวยเหลอและสนบสนนครคนอนๆ ๓. มเสนหในการทำางานรวมกบคนอน ๔. ซาบซงหรอใหความสำาคญกบพนธะกจของโรงเรยน

แนวคดเกยวกบหลกก�รของภ�วะผนำ�คร ในยคปจจบนภาระงานดานการเรยนการสอนสลบซบซอนกนมากขน

จงจาเปนตองมการปฏบตงานทางวชาชพทมมาตรฐานสง วชาชพครถอวาเปนวชาชพหลก เปนตวแทนหลกของการเปลยนแปลงในยคสงคมฐานความร ถาปราศจากคร หรอปราศจากวามสามารถของครแลว สภาพสงคมในอนาคตจะผดรปรางไปจากปจจบน หรอกลายเปนสงคมทไมพงประสงค เพราะครเปนผทมบทบาทสำาคญใน

การสรางและพฒนาเยาวชนผซงเปนอนาคตของชาตใหมคณลกษณะทพงประสงคตามเปาหมายของการศกษา โดยเปนผทสามารถคดวเคราะห มทกษะในการแสวงหาความร และสรางองคความรไดดวยตนเอง เปนบคคลแหงการเรยนร สามารถปรบตว แลกเปลยนเรยนร และอยในสงคมไดอยางมความสข ดงนนสมควรจะถงเวลาแลวทจะตองกระตนใหหนวยงานทางการศกษาไดคดใหลกซงมากขนเกยวกบการเรยนรทางวชาชพ องคความรทางวชาชพ และสถานภาพทางวชาชพ ควรจะมลกษณะอยางไรสาหรบครรนใหมผทจะกำาหนดแนวทางในการจดการศกษาใหเหมาะสมกบยคสมย การสนบสนนชวยเหลอใหครเรยนรอยางเหมาะสม ครเหลานกจะไปชวยนกเรยนใหเรยนรอยางเหมาะสมเชนกน ซงเปนหนงในความรบผดชอบตางๆ ทเปนสวนสำาคญของภาวะผนำา และเปนหนงในองคประกอบสำาคญของการเรยนรทางวชาชพระหวางครดวยกนเอง (Goodson and Hargreaves, 2005)

นอกจากนยงมหลกฐานเชงประจกษจากวรรณกรรมดานการพฒนาสถานศกษาใหดขน ซงชใหเหนเชนเดยวกนวา การพฒนาสถานศกษาสำาเรจไดโดยการแลกเปลยนซงกนและกน (Interchange) อยตลอดเวลา มการเสวนาทางวชาชพทงทเปนทางการและไมเปนทางการ อกทงยงมแนวทางการทางานทกระตนครใหทางานไปพรอมๆ กบการนำาไปสเปาหมาย และมหลกฐานแสดงใหเหนวาครทำางานอยางมประสทธผลสงสด เมอไดรบการสนบสนนจากเพอนครคนอนๆ และทำางานเกยวกบสถานศกษาในเวลาเดยวกน ซงสอดคลองกบ Hopkins et al. (1997) ใหขอสงเกตวา สถานศกษาตางๆ ทประสบความสำาเรจจะตองสรางสภาวะแวดลอมของการรวมมอรวมพลง ซงกระตนการมสวนเกยวของ การพฒนาวชาชพ การสนบสนน และชวยเหลอซงกนและกนในการแกปญหา จะเหนไดวาการเรยนรรวมกน (Collaboration Learning) เปนหวใจสำาคญของภาวะผนำาคร เนองจากการเรยนรรวมกนเปนวธการทบคลากรในสถานศกษาใหความรวมมอรวมพลงในการทำางานเปนทม เพอรวมกนปฏบตงานใหบรรลผลสำาเรจตามเปาหมายรวม โดยมการนำาเสนอขอมลสารสนเทศทไดจากการสบคนรวมกน ไดศกษา วเคราะห สงเคราะห แลกเปลยนความคดเหน และ

สรางความรรวมกน นอกจากนการเรยนรรวมกนสามารถสรางความสมพนธภายในกลม

๑๓ไดเปนอยางด เนองจากครจะตองมปฏสมพนธกนเองภายในกลมรวมไปถงการสรางความสมพนธภายนอกกลม ซงเกดจากการสรางความร หรอสรางงานทจำาเปนตองอาศยการชวยเหลอสนบสนนจากบคคลทเกยวของ นอกจากนในกระบวนการจดการกบขอมลสารสนเทศบนฐานของการสบคน ครจะตองมการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน สอดคลองกบ องศนนท อนทรกาแหง (2547) ไดกลาววา การเรยนรรวมกนเปนกระบวนการเรยนรทสมาชกทกคนในกลมมปฏสมพนธกน และมโครงสรางการทำางานทเอออำานวยตอความสำาเรจของเปาหมายรวมกน โดยทกคนจะตองเคารพในสทธ และความสามารถอนโดดเดนของสมาชกแตละคน มการแลกเปลยนประสบการณ และยอมรบในหนาทรบผดชอบของตน ซงการเรยนรรวมกนจะเปนการเรยนรรวมกนของสมาชกทสอดคลองกนพอดอยางลกซงผานความรวมมอกน และกอใหเกดการเรยนรซงกนและกนของสมาชก สรปไดวา แนวคดของภาวะผนำาคร จะมงเนนไปทการรวมกนทำางานของบคลากรครในสถานศกษาอยางรวมมอรวมพลง โดยมการเรยนรรวมกน มความเกยวของและความสมพนธซงกนและกน มการและเปลยนเรยนรระหวางกน กอใหเกดการเรยนรทมพลงและทำาใหครมแรงจงใจในการเขารวมกจกรรมตางๆ ของสถานศกษา เกดความผกพนในการรวมเรยนร รวมสรางความร และรวมกนดาเนนงานใหสถานศกษามคณภาพ มประสทธภาพ และมแนวมาตรฐานตามเปาหมายภ�วะผนำ�ครในก�รพฒน�วช�ชพ

โครงสรางการบรหารราชการแบบบนลงลางของโรงเรยนคอ ความทาทายในการพฒนาสมรรถนะภาวะผนำาคร จากการออกแบบแลว รปแบบการพฒนาวชาชพคอ บรรยากาศของความรวมมอทซง ครทมประสบการณการสอนมานาน ผบรหารและคณาจารยจะไดรวมแลกเปลยนเกยวกบการสรางกระบวนการตดสนใจ (NAPDS, 2001; Teltel,

2003; Holmes Group, 2007) ธรรมชาตของความรวมมอของรปแบบการพฒนาวชาชพมสวนทอาจทาใหการพฒนาครกาวสการเปนผนาโดยไมมการกำาหนดรปแบบทแนนอนหรอการกำาหนดกฎเกณฑทชดเจนกได (Boles & Troen, 1994) ตามท Ismat Abdal-Haqq (1999) ไดแยกขอแตกตางทเปนจดเดนของการพฒนาวชาชพครวา คอ ความรวมมอระหวาง สถาบนความรวมมอ องคประกอบของความรวมมอของรปแบบการพฒนาวชาชพคร สามารถจดใหในรปแบบของการเตรยมการพฒนาวชาชพสาหรบผเขารวมทงหมดสำาหรบความสมพนธ และไดจดเตรยมโอกาสสาหรบผเขารวมทงหมดทจะพฒนาเพอกาวเขาสการเปนผนำา การเพมเตมสำาหรบการพฒนาทกษะการเปนผนำาในลกษณะนคอ กระบวนการใหความรวมมอจะจดเตรยมผลประโยชนกบนกเรยนโดยตรง เกดประโยชนกบนกวชาการโดยตรง และการทำาใหเปนครมออาชพทสมบรณภายในการบรหารของโรงเรยน (Danalson & Sanderson, 1996) ผลการเรยนของนกเรยนคอกญแจสำาหรบวตถประสงคของการพฒนาวชาชพคร (NCATE, 2001) ผลการเรยนเหลานคอตวขบเคลอนทงมาตรฐานระดบชาต และระดบรฐดวย Lisa Vernon (2003) ไดชใหเหนวา การสอนขนอยกบมาตรฐานการเรยนร ซงหมายความวา นกวชาการไมสามารถแยกกนสอนไดนาน นกวชาการตองใหความรวมมอในการวางแผนบทเรยนทยดผเรยนเปนศนยกลาง ซงจะสามารถทำาใหผลการเรยนของนกเรยนสงขน ความรวมมอเกยวกบผลการเรยนของนกเรยนภายใตการพฒนาชมชนแหงการ

๑๔เรยนรการพฒนาวชาชพครจะทำาใหครทมประสบการณการสอนมานานมโอกาสทแทจรงในการเตรยมตวปอน หรอบทเรยนทมความหมายสำาหรบการตดสนใจเลอกหลกสตรและวธการสอน (Boles & Troen, 1994; NCATE, 2001; Holmes Group, 2007) Linda Darling-Hammond et al. (1995) ไดเสนอแนะวา กฎเกณฑของภาวะผนำาจะปรากฏในการพฒนาทดของการพฒนาวชาชพคร ซงกฎเกณฑนจะรวมถง นกศกษาวชาชพคร นกวชาการ ผทมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร ผม

สวนรวมในการทำาวจย และตวแทนของการเปลยนแปลง โดยผานกฎเกณฑเหลานทซงไมมสวนทแนนอนในโครงสรางการบรหารแบบลดหลนของโรงเรยน ครทจะเปนผนำา ผซงไมไดยดเกณฑเปนหลกแตจะยดตามภาระงานทไดรบ แทนทการใชอำานาจจะมาจากความรวมมอของครและการรวบรวมกฎเกณฑทไมมรปแบบทแนนอนทจะพฒนาโดยผานหนสวนของการพฒนาวชาชพคร (Boles & Troen, 1994)

๑๕บรรณ�นกรม

นายยาเบน เรองจรญศร. ภาวะผนาทางการศกษา. สบคน เมอ 25 กรกฎาคม ๒๕๕๗. จาก http://www.kroobannok.com/blog/20426.

สเทพ พงศศรวฒน. (๒๕๔๙ก). คณลกษณะภาวะผนาการเปลยนแปลงในสถานศกษา. สบคน เมอ 25 กรกฎาคม ๒๕๕๗ , จาก www.Suthep.ricr.ac.th/leadership27.doc

สธาศณ ศรใส ทกษะการเปนผนาคอ(ออนไลน).สบคนจาก : www.nrru.ac.th/board/forum.php ?mod=viewthread&tid=1421 [25 กรกฎาคม 2557]