księga przychodów i rozchodów lekcje1-2

Wprowadzenie

Proponuj¹c Pañstwu kurs przygotowuj¹cy do pracy na stanowisku specjalisty

ds. ksiêgowoœci prowadzonej w formie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów,

mamy œwiadomoœæ nieustaj¹cych zmian polskiego prawa podatkowego i narasta-

j¹cych problemów, które nurtuj¹ niemal ka¿dego przedsiêbiorcê i ksiêgowego. Regu-

lacje dotycz¹ce przepisów podatkowych s¹ tak zawi³e, i¿ dla rozwi¹zania niektórych

problemów potrzebna jest wiedza z wielu dziedzin. Dlatego te¿ przedstawimy Pañ-

stwu kompleksow¹ analizê problemów z zakresu prawa podatkowego, która da gwa-

rancjê nale¿ytego rozwi¹zania nurtuj¹cych Pañstwa pytañ, z jakimi ksiêgowy nie

zawsze mo¿e sobie poradziæ.

W trakcie kursu szczególn¹ uwagê bêdziemy k³adli na zagadnienia praktyczne oraz

na du¿¹ liczbê æwiczeñ, które pomog¹ Pañstwu rozwik³aæ wiele problemów natury

praktycznej. Problemy te pojawiaj¹ siê dopiero w trakcie pracy.

Korzystanie z naszej pomocy u³atwi podjêcie w³aœciwych decyzji inwestycyjnych

oraz zaplanowanie dzia³alnoœci w taki sposób, który pozwoli na optymalizacjê opo-

datkowania i wp³ynie korzystnie na wynik finansowy przedsiêbiorstwa i nie narazi

na nieprzewidziane konsekwencje podatkowe.

Kurs ten co prawda dotyczy tylko i wy³¹cznie zasad prowadzenia podatkowej ksiêgi

przychodów i rozchodów, jednak¿e poka¿emy Pañstwu, i¿ prowadzenie tej formy

ewidencji daje wiele mo¿liwoœci do kszta³towania wysokoœci opodatkowania w Pañ-

stwa firmie.

Po ukoñczeniu tego kursu bêd¹ Pañstwo œwiadomi pu³apek czyhaj¹cych na podatni-

ków prowadz¹cych ewidencjê przychodów i rozchodów. Bêd¹ Pañstwo mogli prowa-

dziæ ksiêgi przychodów i rozchodów z pe³n¹ œwiadomoœci¹, i¿ robi¹ to Pañstwo zgodnie

z obowi¹zuj¹cymi przepisami i w sposób, który pozwoli na skorzystanie z przy-

s³uguj¹cych mo¿liwoœci obni¿enia wysokoœci p³aconych podatków.

Pragniemy jeszcze zwróciæ Pañstwa uwagê na fakt, ¿e polskie przepisy podatkowe

ulegaj¹ ci¹g³ym zmianom, warto zatem stale poszerzaæ i uaktualniaæ wiedzê zdo-

byt¹ na kursie.

W jaki sposób s¹ opracowane materia³y lekcyjne kursu „Specjalista ds. ksiêgiprzychodów i rozchodów”?

Ka¿d¹ przesy³kê, któr¹ otrzymaj¹ Pañstwo od nas, bêdziemy nazywaæ „zeszytami”.

Kurs obejmuje 12 zeszytów (24 lekcje); bêd¹ je Pañstwo umieszczaæ kolejno w spe-

cjalnym segregatorze, który wysy³amy z naszymi pierwszymi materia³ami.

Wysy³ane do Pañstwa zeszyty bêd¹ zawiera³y:

� podstawowy materia³ dydaktyczny (dwie lekcje),

� teksty prawne, specjalnie opracowane na potrzeby kursu w formie wyci¹gów

z istotnych aktów normatywnych.

Chcielibyœmy zwróciæ uwagê na specjalny, u³atwiaj¹cy naukê charakter

naszych materia³ów lekcyjnych:

� ka¿dy zeszyt ma okreœlon¹, powtarzaln¹ strukturê dydaktyczn¹;

� dla dodatkowego utrwalenia materia³u ka¿da lekcja zakoñczona jest podsumowa-

niem obejmuj¹cym najwa¿niejsze zagadnienia w niej wystêpuj¹ce;

� na koñcu ka¿dego zeszytu zosta³a zamieszczona praca domowa bêd¹ca istotnym

sprawdzianem stopnia opanowania wiedzy z ka¿dej lekcji;

� nasze kursy cechuje bezpoœredni styl wyk³adu;

� stosowane formy graficzne powinny u³atwiæ przyswajanie wiedzy.

Ka¿dy student ma prywatnego nauczyciela.

Pracê domow¹ mog¹ Pañstwo przysy³aæ do swojego prywatnego nauczyciela, który

oceni poprawnoœæ odpowiedzi. Komentarz nauczyciela bêdzie odnosi³ siê do zagad-

nieñ omawianych w danym zeszycie.

Na marginesach lekcji spotkaj¹ siê Pañstwo z nastêpuj¹cymi symbolami:

sygnalizuje nowe informacje, definicje, za³o¿enia.

sygnalizuje przyk³ad ilustruj¹cy omawiane zagadnienie.

sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwi¹zanie znajduje siê na koñcu lekcji

(jeœli jest taka potrzeba).

oznacza, ¿e ten temat poruszany by³ ju¿ wczeœniej, np. w lekcji 3 na stronie 12.

I jeszcze jedna uwaga. Dla uproszczenia postanowiliœmy zwracaæ siê do naszych

Studentów, przyjmuj¹c formê „Ty”, a nie „Pan/Pani”. Liczymy na wyrozumia³oœæ

zarówno m³odych, jak i starszych Studentów. Uwa¿amy, ¿e teksty pisane w wybra-

nej przez nas formie stan¹ siê bardziej przejrzyste i przyjemne w czytaniu.

3 (12)

LEKCJA 1

Ewidencje podatkowe. Zasady ogólne i ichklasyfikacja

Wstêp

W lekcji pierwszej wprowadzimy Ciê w charakter ewidencji polegaj¹cej na prowa-

dzeniu podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów oraz przeka¿emy ogólne informa-

cje na temat zasad i warunków jej prowadzenia. Ponadto dowiesz siê:

� kto mo¿e prowadziæ ksiêgowoœæ w formie podatkowej ksiêgi przychodów i rozcho-

dów;

� kto jest zwolniony z prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów;

� jakie przepisy reguluj¹ jej prowadzenie;

� jakie ewidencje i rejestry s¹ zwi¹zane z podatkow¹ ksiêg¹ przychodów i rozchodów;

� jak powinna wygl¹daæ prawid³owa ewidencja przychodów i rozchodów;

� w jaki sposób przechowuje siê dokumentacjê podatkow¹.

Pojêcie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów

Na pocz¹tku spróbujmy wyjaœniæ definicjê podatkowej ksiêgi przychodów i rozcho-

dów, któr¹ w skrócie bêdziemy nazywaæ KPiR, czyli od pierwszych liter nazwy.

Podatkowa ksiêga przychodów i rozchodów nale¿y, zgodnie z art. 3 pkt 4 ustawy z 29

sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa, do ksi¹g podatkowych, do prowadzenia

których – w celach podatkowych – zobowi¹zani s¹ podatnicy, p³atnicy lub inkasenci.

W myœl ordynacji podatkowej za ksiêgi podatkowe przyjmuje siê: ksiêgi rachunko-

we, podatkow¹ ksiêgê przychodów i rozchodów, ewidencje oraz rejestry, do prowa-

dzenia których – do celów podatkowych na podstawie odrêbnych przepisów – zobo-

wi¹zani s¹ podatnicy, p³atnicy lub inkasenci.

Podatkowa ksiêga przychodów i rozchodów jest podstawowym urz¹dzeniem

ksiêgowym s³u¿¹cym do ewidencjonowania dla celów podatku dochodowego

przychodów i kosztów (wydatków) podatnika.

W definicji KPiR pojawi³y siê takie has³a, jak: podatnik, p³atnik, inkasent. Z pewno-

œci¹ s¹ one Tobie znane. Jednak w celu pe³nego zdefiniowania zagadnienia przypo-

mnimy równie¿, co one oznaczaj¹. Definicje te zawarte zosta³y w art. 7–9 ordynacji

podatkowej.

4 SPECJALISTA DS. KSIÊGI PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW

Podatnikiem nazywamy osobê fizyczn¹, prawn¹ lub jednostkê organizacyjn¹ nie-

maj¹c¹ osobowoœci prawnej, podlegaj¹c¹ na mocy ustaw podatkowych obo-

wi¹zkowi podatkowemu. Ustawy podatkowe mog¹ ustanowiæ podatnikami inne

podmioty.

Przyk³adowo ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych ustanowi³a podatni-

kiem podatkow¹ grupê kapita³ow¹.

P³atnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie-

maj¹ca osobowoœci prawnej obowi¹zana na podstawie przepisów prawa podat-

kowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wp³acenia go we w³aœci-

wym terminie organowi podatkowemu.

Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie-

maj¹ca osobowoœci prawnej obowi¹zana do pobrania od podatnika podatku

i wp³acenia go we w³aœciwym terminie organowi podatkowemu.

Podstawow¹, najczêœciej stosowan¹, form¹ ewidencji podatkowej dla ma³ych przed-

siêbiorców jest podatkowa ksiêga przychodów i rozchodów.

Podatkow¹ ksiêgê przychodów i rozchodów prowadz¹ podatnicy podatku dochodo-

wego od osób fizycznych opodatkowani na zasadach ogólnych, tzn. wed³ug skali

podatkowej albo podatkiem liniowym (19%), którzy nie przekroczyli limitu równo-

wartoœci w z³otych 1.200.000 euro zobowi¹zuj¹cego ich do prowadzenia ksi¹g

rachunkowych (tzw. pe³nej ksiêgowoœci).

Ksiêgowoœæ na podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów prowadz¹ równie¿

spó³ki cywilne, spó³ki jawne oraz spó³ki partnerskie wykonuj¹ce dzia³alnoœæ gospo-

darcz¹, o ile nie s¹ zobowi¹zane do prowadzenia ksi¹g rachunkowych. Spó³ki te pro-

wadz¹ jedn¹ ksiêgê dla wszystkich wspólników (dla spó³ki).

Podmioty te mog¹ równie¿ prowadziæ ksiêgi rachunkowe na podstawie ustawy

o rachunkowoœci, poniewa¿ jednak prowadzenie ksi¹g rachunkowych jest o wiele

bardziej skomplikowane i bardziej kosztowne, st¹d te¿ rzadko który przedsiêbiorca

dobrowolnie wybiera tê formê ksiêgowania.

G³ównym celem, który spe³niæ ma podatkowa ksiêga przychodów i rozchodów, jest

zapewnienie prawid³owego ustalenia dochodu lub straty i wysokoœci nale¿nego

podatku za rok podatkowy oraz nale¿nych zaliczek na podatek w trakcie trwania

roku podatkowego.

Poza wspomnianymi wy¿ej podmiotami gospodarczymi obowi¹zek prowadzenia

podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów dotyczy równie¿ osób:

� wykonuj¹cych dzia³alnoœæ na podstawie umów agencyjnych i umów na warun-

kach zlecenia, zawartych na podstawie odrêbnych przepisów;

� prowadz¹cych dzia³y specjalne produkcji rolnej, je¿eli osoby te zg³osi³y zamiar

prowadzenia tych ksi¹g;

� duchownych, które zrzek³y siê op³acania zrycza³towanego podatku dochodowego.

Obowi¹zek prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów dotyczy rów-

nie¿ rolników prowadz¹cych gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowni-

ków, cz³onków rolniczych spó³dzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych, któ-

rzy wykonuj¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ osobiœcie lub z udzia³em cz³onków rodziny

pozostaj¹cych we wspólnym gospodarstwie domowym. Je¿eli jednak ³¹czny przy-

chód z tej dzia³alnoœci gospodarczej nie przekracza 10.000 z³ w roku podatkowym, to

ksiêga ta prowadzona jest wed³ug uproszczonych zasad.

Do prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów zobligowani s¹ podej-

muj¹cy wykonywanie dzia³alnoœci w roku podatkowym:

� po zmianie dzia³alnoœci wykonywanej samodzielnie na dzia³alnoœæ prowadzon¹

na imiê obojga ma³¿onków, w tym tak¿e w formie spó³ki z ma³¿onkiem;

� po zmianie dzia³alnoœci wykonywanej na imiê obojga ma³¿onków, w tym tak¿e

w formie spó³ki z ma³¿onkiem, na dzia³alnoœæ prowadzon¹ samodzielnie przez jed-

nego lub ka¿dego z ma³¿onków;

� po zmianie dzia³alnoœci wykonywanej samodzielnie przez ma³¿onka na dzia³al-

noœæ prowadzon¹ samodzielnie przez drugiego ma³¿onka, je¿eli ma³¿onek lub

ma³¿onkowie, na imiê których prowadzona by³a dzia³alnoœæ przed zmian¹,

op³acali z tej dzia³alnoœci podatek dochodowy na ogólnych zasadach;

� rozpoczynaj¹cy dzia³alnoœæ samodzielnie lub w formie spó³ki, je¿eli podatnik lub

co najmniej jeden ze wspólników przed rozpoczêciem dzia³alnoœci w roku podatko-

wym lub w roku poprzedzaj¹cym rok podatkowy wykonywa³ w ramach stosunku

pracy lub spó³dzielczego stosunku pracy czynnoœci wchodz¹ce w zakres dzia³alno-

œci podatnika lub spó³ki.

PRZYK£AD 1

Pani Agnieszka prowadzi³a dzia³alnoœæ w spó³ce cywilnej ze swoim wspó³ma³¿on-

kiem, rozliczaj¹c siê z fiskusem na zasadach ogólnych. W lipcu tego samego roku

zlikwidowa³a spó³kê cywiln¹ i we wrzeœniu rozpoczê³a dzia³alnoœæ samodzielnie.

Pani Agnieszka w zwi¹zku z tym nie ma prawa do opodatkowania w formie rycza³tu

od przychodów ewidencjonowanych i mo¿e rozliczaæ siê tylko na zasadach ogól-

nych.

PRZYK£AD 2

Pan Andrzej prowadzi³ na swoje nazwisko dzia³alnoœæ gospodarcz¹ i w dniu 15

grudnia ubieg³ego roku zlikwidowa³ j¹. Jego ¿ona Maria natomiast otworzy³a tak¹

dzia³alnoœæ 1 stycznia bie¿¹cego roku.

W takim przypadku pani Maria ma prawo wyboru opodatkowania w formie rycza³tu

od przychodów ewidencjonowanych lub na zasadach ogólnych. Mo¿liwoœæ taka

wynika z faktu, i¿ pani Maria rozpoczê³a swoj¹ dzia³alnoœæ w roku nastêpuj¹cym po

tym, w którym jej m¹¿ zlikwidowa³ swoj¹ dzia³alnoœæ.

Obowi¹zek prowadzenia ksiêgi nie dotyczy³by równie¿ firmy, gdyby osoba j¹ pro-

wadz¹ca:

� prowadzi³a ksiêgi rachunkowe (handlowe);

� op³aca³a podatek dochodowy na podstawie karty podatkowej lub jako rycza³t od

przychodów ewidencjonowanych;

LEKCJA 1 5


� wykonywa³a czynnoœci wolnego zawodu na umowê zlecenia lub o dzie³o zawart¹

z jednostk¹ organizacyjn¹ lub firm¹, o ile us³ugi te nie wchodz¹ w zakres zaewi-

dencjonowanej dzia³alnoœci gospodarczej;

� wykonywa³a osobiœcie us³ugi na zlecenie w³adaj¹cego nieruchomoœci¹ (umowa

zlecenia lub o dzie³o) dla potrzeb tej nieruchomoœci;

� wykonywa³a zawód adwokata, ale tylko w zespole adwokackim;

� przewozi³a osoby i towary taborem konnym;

� sprzedawa³a œrodki trwa³e po likwidacji firmy.

Naczelnik urzêdu skarbowego na wniosek firmy mo¿e tak¿e zwolniæ j¹ z tego obo-

wi¹zku z uwagi na wiek, stan zdrowia (np. inwalidztwo) lub rodzaj i rozmiar (rozu-

miemy, ¿e niewielki) prowadzonej dzia³alnoœci.

Wniosek o zwolnienie z obowi¹zku prowadzenia KPiR musi byæ z³o¿ony na co naj-

mniej 30 dni przed rozpoczêciem miesi¹ca, od którego zwolnienie mia³oby byæ zasto-

sowane, a w razie rozpoczêcia wykonywania dzia³alnoœci lub powstania obowi¹zku

prowadzenia ksiêgi w trakcie roku podatkowego – w terminie 14 dni od dnia rozpo-

czêcia tej dzia³alnoœci lub powstania obowi¹zku prowadzenia ksiêgi.

Przepisy obowi¹zuj¹ce w sprawie prowadzenia podatkowej ksiêgiprzychodów i rozchodów

Do przepisów odnosz¹cych siê obecnie do KPiR nale¿¹:

� rozporz¹dzenie Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 roku w sprawie prowa-

dzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów, które za³¹czyliœmy do tego

zeszytu;

� ustawa z 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa;

� ustawa z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych;

� ustawa z 20 listopada 1998 roku o zrycza³towanym podatku dochodowym od nie-

których przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne.

Podatnik, który postanowi³ rozliczaæ siê na podstawie podatkowej ksiêgi przycho-

dów i rozchodów, jest zobowi¹zany do powiadomienia naczelnika urzêdu skarbowe-

go o fakcie za³o¿enia ksiêgi (poprzez wskazanie tego w formularzu rejestracyjnym

CEiDG-1).

Za³o¿ona ksiêga przychodów i rozchodów powinna byæ zbroszurowana i podpisana.

Strony powinny byæ przeliczone i ponumerowane.

Ponadto podatnik, który rozpoczyna dzia³alnoœæ w trakcie roku podatkowego i nie

wybiera opodatkowania w formie karty podatkowej lub gdy nie przys³uguje mu

inna forma zrycza³towanego opodatkowania, musi zawiadomiæ o prowadzeniu

KPiR naczelnika w³aœciwego urzêdu skarbowego w terminie 7 dni od dnia za³o¿enia

ksiêgi. Inaczej jest natomiast w przypadku kontynuacji tej samej formy opodatko-

wania. Wychodz¹c naprzeciw potrzebie tworzenia lepszych warunków dzia³ania

ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw, w zakresie zrycza³towanych form opodatkowa-

nia, doprecyzowano przepisy dotycz¹ce jednoznacznego okreœlenia, i¿ podstawow¹

form¹ opodatkowania przychodów osi¹ganych z prowadzonej dzia³alnoœci gospo-

darczej s¹ zasady ogólne. Konsekwencj¹ takiego rozwi¹zania jest odejœcie od bar-

dzo biurokratycznych, formalnych wymogów dotycz¹cych corocznego wyboru formy

opodatkowania na rzecz domniemania, i¿ w przypadku braku informacji od podat-

nika o zmianach, prowadzi on nadal dzia³alnoœæ opodatkowan¹ na dotychczaso-

wych zasadach.

Obowi¹zek prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów

W cytowanym rozporz¹dzeniu obowi¹zek prowadzenia KPiR jest na³o¿ony na:

� osoby fizyczne prowadz¹ce pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹;

� spó³ki cywilne osób fizycznych prowadz¹cych pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospo-

darcz¹;

� spó³ki cywilne osób fizycznych prowadz¹cych dzia³alnoœæ w zakresie wolnych za-

wodów;

� osoby wykonuj¹ce dzia³alnoœæ na podstawie umów agencyjnych i umów na warun-

kach zlecenia zawartych na podstawie odrêbnych przepisów;

� osoby prowadz¹ce dzia³y specjalne produkcji rolnej, je¿eli zg³osi³y zamiar prowa-

dzenia tych ksi¹g;

� osoby duchowne, które z zasady opodatkowane s¹ zrycza³towanym podatkiem od

przychodów ewidencjonowanych (jednak na w³asny wniosek mog¹ prowadziæ ewi-

dencjê w postaci podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów).

Osoby zwolnione z prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodówi rozchodów

Z prowadzenia ewidencji w formie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów zwol-

nieni s¹ nastêpuj¹cy podatnicy:

� prowadz¹cy ksiêgi rachunkowe;

� op³acaj¹cy podatek dochodowy w formach zrycza³towanych, na zasadach okreœlo-

nych w ustawie z 20 listopada 1998 roku o zrycza³towanym podatku dochodowym

od niektórych przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne zwanej dalej „ustaw¹

o zrycza³towanym podatku”;

� wykonuj¹cy wy³¹cznie us³ugi przewozu osób i towarów taborem konnym;

� wykonuj¹cy wolny zawód adwokata wy³¹cznie w zespole adwokackim;

� dokonuj¹cy sprzeda¿y œrodków trwa³ych po likwidacji dzia³alnoœci;

Obowi¹zek prowadzenia typowej ksiêgi nie dotyczy rolników prowadz¹cych gospo-

darstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, cz³onków rolniczych spó³dziel-

ni produkcyjnych oraz pracowników rolnych wykonuj¹cych – osobiœcie lub

z udzia³em cz³onków rodziny pozostaj¹cych we wspólnym gospodarstwie domowym

– dzia³alnoœæ gospodarcz¹, je¿eli ³¹czny przychód osi¹gany z tej dzia³alnoœci nie

przekracza 10.000 z³ w roku podatkowym. Zobligowani oni s¹ do prowadzenia ksiêgi

przeznaczonej dla rolników.

LEKCJA 1 7


Dzia³alnoœæ gospodarcza

Dzia³alnoœæ gospodarcza to dzia³alnoœæ zarobkowa (w zakresie dzia³alnoœci wyt-

wórczej, us³ugowej, handlowej i budownictwa) wykonywana w sposób ci¹g³y

i zorganizowany, prowadzona we w³asnym imieniu i na w³asny rachunek, z której

uzyskane przychody nie s¹ zaliczane do innych przychodów.

Osoba fizyczna

Definicja osoby fizycznej zosta³a okreœlona w rozdziale pierwszym Kodeksu cywilne-

go. Aby mo¿liwie jak najlepiej zdefiniowaæ to pojêcie, przytaczamy odpowiedni frag-

ment Kodeksu. Otó¿:

Art. 8. § 1. Ka¿dy cz³owiek od chwili urodzenia ma zdolnoœæ prawn¹.

Art. 9. W razie urodzenia siê dziecka domniemywa siê, ¿e przysz³o ono na œwiat ¿ywe.

Art. 10. § 1. Pe³noletnim jest, kto ukoñczy³ lat osiemnaœcie.

§ 2. Przez zawarcie ma³¿eñstwa ma³oletni uzyskuje pe³noletnoœæ. Nie traci jej w razie unie-

wa¿nienia ma³¿eñstwa.

Art. 11. Pe³n¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych nabywa siê z chwil¹ uzyskania pe³noletno-

œci.

Art. 12. Nie maj¹ zdolnoœci do czynnoœci prawnych osoby, które nie ukoñczy³y lat trzyna-

stu, oraz osoby ubezw³asnowolnione ca³kowicie.

Art. 13. § 1. Osoba, która ukoñczy³a lat trzynaœcie, mo¿e byæ ubezw³asnowolniona

ca³kowicie, je¿eli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umys³owego albo innego

rodzaju zaburzeñ psychicznych, w szczególnoœci pijañstwa lub narkomanii, nie jest w sta-

nie kierowaæ swym postêpowaniem.

§ 2. Dla ubezw³asnowolnionego ca³kowicie ustanawia siê opiekê, chyba ¿e pozostaje on

jeszcze pod w³adz¹ rodzicielsk¹.

Art. 14. § 1. Czynnoœæ prawna dokonana przez osobê, która nie ma zdolnoœci do czynno-

œci prawnych, jest niewa¿na.

§ 2. Jednak¿e gdy osoba niezdolna do czynnoœci prawnych zawar³a umowê nale¿¹c¹ do

umów powszechnie zawieranych w drobnych bie¿¹cych sprawach ¿ycia codziennego, umo-

wa taka staje siê wa¿na z chwil¹ jej wykonania, chyba ¿e poci¹ga za sob¹ ra¿¹ce pokrzyw-

dzenie osoby niezdolnej do czynnoœci prawnych.

Art. 15. Ograniczon¹ zdolnoœæ do czynnoœci prawnych maj¹ ma³oletni, którzy ukoñczyli lat

trzynaœcie, oraz osoby ubezw³asnowolnione czêœciowo.

Art. 16. § 1. Osoba pe³noletnia mo¿e byæ ubezw³asnowolniona czêœciowo z powodu choro-

by psychicznej, niedorozwoju umys³owego albo innego rodzaju zaburzeñ psychicznych,

w szczególnoœci pijañstwa lub narkomanii, je¿eli stan tej osoby nie uzasadnia ubezw³asno-

wolnienia ca³kowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

§ 2. Dla osoby ubezw³asnowolnionej czêœciowo ustanawia siê kuratelê.

Art. 17. Z zastrze¿eniem wyj¹tków w ustawie przewidzianych, do wa¿noœci czynnoœci

prawnej, przez któr¹ osoba ograniczona w zdolnoœci do czynnoœci prawnych zaci¹ga zobo-

wi¹zanie lub rozporz¹dza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela usta-

wowego.

Art. 18. § 1. Wa¿noœæ umowy, która zosta³a zawarta przez osobê ograniczon¹ w zdolnoœci

do czynnoœci prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zale¿y od

potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.

§ 2. Osoba ograniczona w zdolnoœci do czynnoœci prawnych mo¿e sama potwierdziæ umo-

wê po uzyskaniu pe³nej zdolnoœci do czynnoœci prawnych.

§ 3. Strona, która zawar³a umowê z osob¹ ograniczon¹ w zdolnoœci do czynnoœci praw-

nych, nie mo¿e powo³ywaæ siê na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Mo¿e jednak

wyznaczyæ temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje siê

wolna po bezskutecznym up³ywie wyznaczonego terminu.

Art. 19. Je¿eli osoba ograniczona w zdolnoœci do czynnoœci prawnych dokona³a sama jed-

nostronnej czynnoœci prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowe-

go, czynnoœæ jest niewa¿na.

Art. 20. Osoba ograniczona w zdolnoœci do czynnoœci prawnych mo¿e bez zgody przedsta-

wiciela ustawowego zawieraæ umowy nale¿¹ce do umów powszechnie zawieranych w drob-

nych bie¿¹cych sprawach ¿ycia codziennego.

Art. 21. Osoba ograniczona w zdolnoœci do czynnoœci prawnych mo¿e bez zgody przedsta-

wiciela ustawowego rozporz¹dzaæ swoim zarobkiem, chyba ¿e s¹d opiekuñczy z wa¿nych

powodów inaczej postanowi.

Art. 22. Je¿eli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolnoœci do czynnoœci

prawnych odda³ jej okreœlone przedmioty maj¹tkowe do swobodnego u¿ytku, osoba ta uzy-

skuje pe³n¹ zdolnoœæ w zakresie czynnoœci prawnych, które tych przedmiotów dotycz¹.

Wyj¹tek stanowi¹ czynnoœci prawne, do których dokonania nie wystarcza wed³ug ustawy

zgoda przedstawiciela ustawowego.

Spó³ka cywilna

Spó³ka cywilna to jednostka organizacyjna za³o¿ona przez osoby fizyczne na pod-

stawie Kodeksu cywilnego.

W celu zag³êbienia siê w definicjê spó³ki cywilnej znów zacytujemy odpowiednie

artyku³y z Kodeksu cywilnego, które opisuj¹ to pojêcie. I tak:

Art. 860. § 1. Przez umowê spó³ki wspólnicy zobowi¹zuj¹ siê d¹¿yæ do osi¹gniêcia wspól-

nego celu gospodarczego przez dzia³anie w sposób oznaczony, w szczególnoœci przez

wniesienie wk³adów.

§ 2. Umowa spó³ki powinna byæ stwierdzona pismem.

Art. 861. § 1. Wk³ad wspólnika mo¿e polegaæ na wniesieniu do spó³ki w³asnoœci lub

innych praw albo na œwiadczeniu us³ug.

§ 2. Domniemywa siê, ¿e wk³ady wspólników maj¹ jednakow¹ wartoœæ.

Art. 862. Je¿eli wspólnik zobowi¹za³ siê wnieœæ do spó³ki w³asnoœæ rzeczy, do wykonania

tego zobowi¹zania, jak równie¿ do odpowiedzialnoœci z tytu³u rêkojmi oraz do niebezpie-

czeñstwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje siê odpowiednio przepisy o sprzeda¿y.

LEKCJA 1 9


Je¿eli rzeczy maj¹ byæ wniesione tylko do u¿ywania, stosuje siê odpowiednio w powy¿szym

zakresie przepisy o najmie.

Art. 863. § 1. Wspólnik nie mo¿e rozporz¹dzaæ udzia³em we wspólnym maj¹tku wspólni-

ków ani udzia³em w poszczególnych sk³adnikach tego maj¹tku.

§ 2. W czasie trwania spó³ki wspólnik nie mo¿e domagaæ siê podzia³u wspólnego maj¹tku

wspólników.

§ 3. W czasie trwania spó³ki wierzyciel wspólnika nie mo¿e ¿¹daæ zaspokojenia z jego

udzia³u we wspólnym maj¹tku wspólników ani z udzia³u w poszczególnych sk³adnikach

tego maj¹tku.

Art. 864. Za zobowi¹zania spó³ki wspólnicy odpowiedzialni s¹ solidarnie.

Art. 865. § 1. Ka¿dy wspólnik jest uprawniony i zobowi¹zany do prowadzenia spraw

spó³ki.

§ 2. Ka¿dy wspólnik mo¿e bez uprzedniej uchwa³y wspólników prowadziæ sprawy, które nie

przekraczaj¹ zakresu zwyk³ych czynnoœci spó³ki. Je¿eli jednak przed zakoñczeniem takiej

sprawy chocia¿by jeden z pozosta³ych wspólników sprzeciwi siê jej prowadzeniu, potrzeb-

na jest uchwa³a wspólników.

§ 3. Ka¿dy wspólnik mo¿e bez uprzedniej uchwa³y wspólników wykonaæ czynnoœæ nag³¹,

której zaniechanie mog³oby naraziæ spó³kê na niepowetowane straty.

Art. 866. W braku odmiennej umowy lub uchwa³y wspólników ka¿dy wspólnik jest umoco-

wany do reprezentowania spó³ki w takich granicach, w jakich jest uprawomocniony do pro-

wadzenia jej spraw.

Art. 867. § 1. Ka¿dy wspólnik jest uprawniony do równego udzia³u w zyskach i w tym

samym stosunku uczestniczy w stratach, bez wzglêdu na rodzaj i wartoœæ wk³adu. W umo-

wie spó³ki mo¿na inaczej ustaliæ stosunek udzia³u wspólników w zyskach i stratach.

Mo¿na nawet zwolniæ niektórych wspólników od udzia³u w stratach. Natomiast nie mo¿na

wy³¹czyæ wspólnika od udzia³u w zyskach.

§ 2. Ustalony w umowie stosunek udzia³u wspólnika w zyskach odnosi siê w razie w¹tpli-

woœci tak¿e do udzia³u w stratach.

Art. 868. § 1. Wspólnik mo¿e ¿¹daæ podzia³u i wyp³aty zysków dopiero po rozwi¹zaniu

spó³ki.

§ 2. Jednak¿e gdy spó³ka zosta³a zawarta na czas d³u¿szy, wspólnicy mog¹ ¿¹daæ podzia³u

i wyp³aty zysków z koñcem ka¿dego roku obrachunkowego.

Art. 869. § 1. Je¿eli spó³ka zosta³a zawarta na czas nieoznaczony, ka¿dy wspólnik mo¿e

z niej wyst¹piæ wypowiadaj¹c swój udzia³ na trzy miesi¹ce naprzód na koniec roku obra-

chunkowego.

§ 2. Z wa¿nych powodów wspólnik mo¿e wypowiedzieæ swój udzia³ bez zachowania termi-

nów wypowiedzenia, chocia¿by spó³ka by³a zawarta na czas oznaczony. Zastrze¿enie prze-

ciwne jest niewa¿ne.

Art. 870. Je¿eli w ci¹gu ostatnich szeœciu miesiêcy zosta³a przeprowadzona bezskutecz-

na egzekucja z ruchomoœci wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyska³ zajêcie praw

przys³uguj¹cych wspólnikowi na wypadek wyst¹pienia ze spó³ki lub jej rozwi¹zania, mo¿e

wypowiedzieæ jego udzia³ w spó³ce na trzy miesi¹ce naprzód, chocia¿by spó³ka by³a zawar-

ta na czas oznaczony. Je¿eli umowa spó³ki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wie-

rzyciel mo¿e z tego terminu skorzystaæ.

Art. 871. § 1. Wspólnikowi wystêpuj¹cemu ze spó³ki zwraca siê w naturze rzeczy, które

wniós³ do spó³ki do u¿ywania, oraz wyp³aca siê w pieni¹dzu wartoœæ jego wk³adu ozna-

czon¹ w umowie spó³ki, a w braku takiego oznaczenia – wartoœæ, któr¹ wk³ad ten mia³

w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartoœæ wk³adu polegaj¹cego na œwiadczeniu

us³ug albo na u¿ywaniu przez spó³kê rzeczy nale¿¹cych do wspólnika.

§ 2. Ponadto wyp³aca siê wystêpuj¹cemu wspólnikowi w pieni¹dzu tak¹ czêœæ wartoœci

wspólnego maj¹tku pozosta³ego po odliczeniu wartoœci wk³adów wszystkich wspólników,

jaka odpowiada stosunkowi, w którym wystêpuj¹cy wspólnik uczestniczy³ w zyskach

spó³ki.

Art. 872. Mo¿na zastrzec, ¿e spadkobiercy wspólnika wejd¹ do spó³ki na jego miejsce.

W wypadku takim powinni oni wskazaæ spó³ce jedn¹ osobê, która bêdzie wykonywa³a ich

prawa. Dopóki to nie nast¹pi, pozostali wspólnicy mog¹ sami podejmowaæ wszelkie czyn-

noœci w zakresie prowadzenia spraw spó³ki.

Art. 873. Je¿eli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwi¹zania spó³ki,

trwa ona nadal za zgod¹ wszystkich wspólników, poczytuje siê j¹ za przed³u¿on¹ na czas

nieoznaczony.

Art. 874. § 1. Z wa¿nych powodów ka¿dy wspólnik mo¿e ¿¹daæ rozwi¹zania spó³ki przez

s¹d.

§ 2. Spó³ka ulega rozwi¹zaniu z dniem og³oszenia upad³oœci wspólnika.

Art. 875. § 1. Od chwili rozwi¹zania spó³ki stosuje siê odpowiednio do wspólnego maj¹tku

wspólników przepisy o wspó³w³asnoœci w czêœciach u³amkowych z zachowaniem przepi-

sów poni¿szych.

§ 2. Z maj¹tku pozosta³ego po zap³aceniu d³ugów spó³ki zwraca siê wspólnikom ich

wk³ady, stosuj¹c odpowiednio przepisy o zwrocie wk³adów w razie wyst¹pienia wspólnika

ze spó³ki.

§ 3. Pozosta³¹ nadwy¿kê wspólnego maj¹tku dzieli siê miêdzy wspólników w takim stop-

niu, w jakim uczestniczyli w zyskach spó³ki.

Dzia³alnoœæ wykonywana osobiœcie

Co to jest dzia³alnoœæ wykonywana osobiœcie? Otó¿:

Dzia³alnoœæ wykonywan¹ osobiœcie uœciœla art. 13 ustawy o podatku dochodo-

wym od osób fizycznych, w którym szczegó³owo wymieniono czynnoœci zali-

czaj¹ce siê do tego typu dzia³alnoœci. Jest to m.in.: osobista dzia³alnoœæ literac-

ka, artystyczna, naukowa, trenerska, oœwiatowa i publicystyczna.

Tak¿e przychody z dzia³alnoœci duchownych, przychody z tytu³u wykonywania us³ug

na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzie³o uzyskiwane wy³¹cznie od osoby

fizycznej prowadz¹cej dzia³alnoœæ gospodarcz¹, osoby prawnej oraz jednostki orga-

nizacyjnej niemaj¹cej osobowoœci prawnej traktowane s¹ jako przychody z dzia³al-

noœci wykonywanej osobiœcie.

LEKCJA 1 11


Dodajmy, ¿e ustalaj¹c dla przedstawicieli wolnych zawodów tytu³ do podlegania

ubezpieczeniom spo³ecznym (w zakresie ZUS), nale¿y braæ pod uwagê ich formê opo-

datkowania. I tak jako osoby prowadz¹ce dzia³alnoœæ w ramach wolnego zawodu

traktowane s¹ tylko takie osoby, które z tytu³u tej dzia³alnoœci op³acaj¹ podatek

dochodowy od dochodów z dzia³alnoœci gospodarczej (lub podatek zgodnie z przepi-

sami ustawy o zrycza³towanym podatku dochodowym). Wobec tego osoba maj¹ca

okreœlone kwalifikacje do wykonywania danego zawodu, np. radca prawny, wyko-

nuj¹ca go w ramach stosunku pracy podlega ubezpieczeniom spo³ecznym jako pra-

cownik, a nie jako osoba prowadz¹ca dzia³alnoœæ w ramach wolnego zawodu.

Pozarolnicza dzia³alnoœæ gospodarcza

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza tak¹ oto definicjê

pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej:

Pozarolnicz¹ dzia³alnoœci¹ gospodarcz¹ jest dzia³alnoœæ zarobkowa (wytwórcza,

budowlana, handlowa, us³ugowa, polegaj¹ca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu

i wydobywaniu kopalin i z³ó¿, polegaj¹ca na wykorzystywaniu rzeczy oraz warto-

œci niematerialnych i prawnych) prowadzona we w³asnym imieniu, bez wzglêdu

na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ci¹g³y, z której przychody nie s¹ zalicza-

ne do innych przychodów ze Ÿróde³ wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9

ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Za pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ nie uznaje siê czynnoœci, je¿eli ³¹cznie

spe³nione s¹ nastêpuj¹ce warunki:

� odpowiedzialnoœæ wobec osób trzecich za rezultat tych czynnoœci oraz ich wykony-

wanie, z wy³¹czeniem odpowiedzialnoœci za pope³nienie czynów niedozwolonych,

ponosi zlecaj¹cy wykonanie tych czynnoœci;

� s¹ one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych

przez zlecaj¹cego te czynnoœci;

� wykonuj¹cy te czynnoœci nie ponosi ryzyka gospodarczego zwi¹zanego z prowa-

dzon¹ dzia³alnoœci¹.

Przechowywanie dokumentacji podatkowej

Ewidencjê oraz dowody, na podstawie których dokonywane s¹ zapisy, a tak¿e dowo-

dy zakupu towarów osoba prowadz¹ca dzia³alnoœæ gospodarcz¹ winna przechowy-

waæ w miejscu wykonywania dzia³alnoœci lub w miejscu wskazanym jako jego siedzi-

ba albo w biurze rachunkowym, któremu zosta³o powierzone prowadzenie ewidencji.

Podatnik ma obowi¹zek przechowywaæ ewidencjê przychodów oraz dokumenty

zwi¹zane z jej prowadzeniem przez 5 lat, licz¹c od koñca roku kalendarzowego,

w którym ewidencja by³a prowadzona (mówi o tym artyku³ nr 86 ordynacji podatko-

wej). Po up³ywie tego okresu p³atnik obowi¹zany jest przekazaæ podatnikom doku-

menty zwi¹zane z poborem podatku. Jeœli jest to niemo¿liwe, dokumenty podlegaj¹

zniszczeniu.

Wygl¹d ewidencji przychodów i rozchodów

Zgodnie z za³¹cznikiem do rozporz¹dzenia Ministra Finansów w sprawie prowadze-

nia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów, które okreœla wzór ksiêgi, ksiêga ta

sk³ada siê z piêciu czêœci.

Poni¿ej przedstawiamy najczêœciej spotykany wygl¹d KPiR.

LEKCJA 1 13


Jak zauwa¿y³eœ, kolumny od 1 do 6, czyli pierwsza czêœæ ksiêgi, przeznaczone s¹ do

opisu operacji gospodarczych. W poszczególnych kolumnach wpisujemy:

1. kolejny numer zapisu w ksiêdze („Lp.” – tym samym numerem oznacza siê dowód

stanowi¹cy podstawê dokonania tego zapisu);

2. datê zdarzenia gospodarczego, tj. dzieñ i miesi¹c, w którym poniesiono wydatek

lub uzyskano przychód;

3. numer dowodu ksiêgowego (rachunków lub innych dowodów ksiêgowych; kolum-

ny tej nie wype³nia siê w przypadku zapisów dotycz¹cych przychodów ze sprzeda-

¿y bez rachunków);

4. imiê i nazwisko (firma) kontrahenta – odbiorcy lub dostawcy, z którym zawarte

zosta³y transakcje dotycz¹ce zakupu towarów;

5. adres kontrahenta;

6. opis zdarzenia gospodarczego (nale¿y je wpisaæ w sposób zwiêz³y, np. zakup ben-

zyny).

Czêœæ druga, czyli kolumny od 7 do 9, przeznaczona jest do wpisywania kwot uzyska-

nego przychodu. W kolejnych kolumnach tej czêœci ujmujemy:

7. wartoœæ sprzedanych towarów i us³ug (do kolumny tej wpisuje siê kwoty przycho-

dów uzyskanych ze sprzeda¿y towarów i us³ug bez podatku od towarów i us³ug);

8. pozosta³e przychody (kolumna ta s³u¿y do ewidencjonowania innych przychodów

ni¿ przychody ze sprzeda¿y towarów i us³ug, np. przychodów ze sprzeda¿y œrod-

ków trwa³ych, wyposa¿enia);

9. ³¹czne kwoty przychodów zaewidencjonowanych w poprzednich kolumnach.

Czêœæ trzecia (kolumny 10 i 11) przeznaczona jest do ewidencjonowania kosztów

zakupu towarów. W kolejnych kolumnach tej czêœci podatkowej ksiêgi przychodów

i rozchodów ujmujemy:

10. zakup towarów handlowych i materia³ów wed³ug cen zakupu (kolumna ta s³u¿y

do ewidencjonowania kosztów zwi¹zanych z zakupami wy³¹cznie towarów hand-

lowych, surowców i materia³ów wed³ug cen ich zakupu; przy imporcie surowców

i materia³ów w tej kolumnie wpisuje siê równie¿ c³o i podatek akcyzowy, podatek

importowy, op³aty wyrównawcze; podatnicy prowadz¹cy dzia³alnoœæ w zakresie

kupna i sprzeda¿y wartoœci dewizowych w kolumnie tej wpisuj¹ miesiêczn¹ kwo-

tê zakupionych wartoœci dewizowych wynikaj¹c¹ z prowadzonego rejestru kupna

i sprzeda¿y wartoœci dewizowych);

11. koszty uboczne zakupu (kolumna ta przeznaczona jest do wpisywania kosztów

ubocznych zakupu towarów handlowych, surowców i materia³ów, takich jak:

koszty transportu materia³ów, koszty ubezpieczenia towarów w drodze itp.).

Czêœæ czwarta ksiêgi (kolumny od 12 do 14) przeznaczona jest do ewidencjonowania

kosztów ponoszonych przez zak³ad w zwi¹zku z prowadzon¹ dzia³alnoœci¹ gospo-

darcz¹, uznawanych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych za koszty uzyskania przychodów. W kolejnych kolumnach tej czêœci KPiR

ujmujemy:

12. wynagrodzenia w gotówce i w naturze (kolumna ta przeznaczona jest do ewiden-

cji wynagrodzeñ pracowników wyp³aconych w formie gotówkowej, jak i bezgo-

tówkowej, np. przekazanych na rachunek bankowy pracownika; w tej kolumnie

wykazuje siê równie¿ wynagrodzenia wyp³acone w naturze, przeliczone na z³ote

oraz nale¿noœci wyp³acane na podstawie umowy zlecenia lub o dzie³o);

13. pozosta³e wydatki (kolumna ta s³u¿y do ewidencjonowania pozosta³ych kosz-

tów, w szczególnoœci, takich jak: czynsz za lokal, op³aty za energiê elektryczn¹,

gaz, wodê, c.o., op³aty za telefon, amortyzacja œrodków trwa³ych, koszty remon-

tów, koszty zakupu wyposa¿enia itd.;

14. suma kosztów zaewidencjonowanych w poprzednich kolumnach.

Czêœæ pi¹ta ksiêgi, czyli kolumny 15 i 16, s³u¿y do wpisywania innych danych (infor-

macji) zwi¹zanych z prowadzeniem ksiêgi:

15. kolumna ta s³u¿y do ewidencjonowania tych wydatków, których podatnik nie

mo¿e zaliczyæ do kosztów uzyskania, a co do których chce mieæ bie¿¹ce informa-

cje o ich wysokoœci (dotyczy to np. wydatków odnosz¹cych siê do przychodów lat

nastêpnych);

16. kolumna ta, zatytu³owana „Uwagi”, przeznaczona jest g³ównie do wpisywania

uwag do treœci zapisów dokonanych w poprzedzaj¹cych j¹ kolumnach ksiêgi

(w kolumnie tej mo¿na np. ewidencjonowaæ pobrane zaliczki, obrót opakowania-

mi zwrotnymi itd.).

Dla rolników przewidziany jest inny wzór ksiêgi, który stanowi za³¹cznik do roz-

porz¹dzenia. Jest to uproszczona wersja typowej ksiêgi przychodów i rozchodów.

Ogranicza siê do kolumn: Liczba porz¹dkowa, Data zdarzenia gospodarczego,

Numer dowodu, Przychody, Wydatki, Uwagi.

Wiêcej o poszczególnych zapisach w danych kolumnach dowiesz siê w nastêpnych

lekcjach kursu, w których bardzo dok³adnie omówimy ka¿de zagadnienie, kolumnê

czy has³o podatkowe.

Chc¹c zaoszczêdziæ czas i ograniczyæ b³êdy rachunkowe zwi¹zane z rêcznym reje-

strowaniem zdarzeñ gospodarczych, mo¿na zakupiæ komputerowy program do pro-

wadzenia ksiêgi przychodów i rozchodów, w którym dokonywaæ bêdziemy rejestracji

sprzeda¿y, kosztów oraz obliczymy zobowi¹zanie. Wybieraj¹c w ogromnej liczbie

dostêpnych na rynku programów komputerowych, powinniœmy zwróciæ uwagê na

koszty op³at za jego aktualizacje i stopieñ skomplikowania sposobu dzia³ania.

Ewidencja podatku VAT – informacje ogólne

Prowadz¹cy dzia³alnoœæ gospodarcz¹ zobowi¹zani s¹ do wype³niania odrêbnych ewi-

dencji dla potrzeb podatku dochodowego i dla podatku od towarów i us³ug VAT. Dla

celów podatku dochodowego rycza³towcy (czyli osoby prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospo-

darcz¹ w zrycza³towanej formie opodatkowania) prowadz¹ ewidencjê przychodu,

opodatkowani na zasadach ogólnych – ewidencjê dostaw i ksiêgê przychodów i roz-

chodów.

Dla celów podatku VAT podatnicy niebêd¹cy p³atnikami VAT prowadz¹ uprosz-

czon¹ ewidencjê dostaw VAT (celem uchwycenia momentu przekroczenia progu

150.000 z³), natomiast podatnicy bêd¹cy p³atnikami VAT prowadz¹ ewidencjê

dostaw i nabyæ VAT.

LEKCJA 1 15

Czasem ewidencje te mog¹ siê w znacznym stopniu pokrywaæ, dlatego dopuszcza siê

³¹czenie ich funkcji, pod warunkiem zapewnienia prawid³owej rejestracji wszyst-

kich niezbêdnych danych.

Zwolnienia z podatku VAT

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i us³ug tzw. drobnym przed-

siêbiorcom, tj. podmiotom prowadz¹cym dzia³alnoœæ gospodarcz¹, u których wartoœæ

sprzeda¿y opodatkowanej nie przekroczy³a w poprzednim roku podatkowym kwoty

150.000 z³, przys³uguje zwolnienie z podatku VAT. Oznacza to, ¿e na przyk³ad jeœli

w roku 2013 nie przekroczyliœmy tej kwoty w swoich obrotach, to w roku 2014

mo¿emy prowadziæ uproszczon¹ ewidencjê (rejestr) dostaw VAT.

Jest te¿ pewna grupa czynnoœci zwolnionych z podatku VAT bez wzglêdu na wartoœæ

sprzeda¿y w danym roku (np. us³ugi edukacyjne, medyczne). Mowa tu o czynno-

œciach zwolnionych na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy.

Ewidencja (rejestr) sprzeda¿y/dostawy VAT

Rejestr sprzeda¿y to podstawowa ewidencja, do której prowadzenia s¹ obowi¹zani

czynni podatnicy VAT, a w której wykazywana jest podstawa opodatkowania oraz

wartoœæ podatku nale¿nego w podziale wed³ug stawek podatku. Ewidencja jest nie-

zbêdna w celu prawid³owego sporz¹dzenia deklaracji VAT i zap³aty ewentualnego

zobowi¹zania.

Ewidencja (rejestr) nabyæ VAT

Tê ewidencjê prowadz¹ p³atnicy VAT. S³u¿y ona do obliczenia podatku naliczonego

VAT zap³aconego przez Ciebie w zakupach. Wpisuje siê do niej wszelkie wydatki

(zarówno zakupu towarów, kupno wyposa¿enia, op³atê czynszu, energii czy innej

us³ugi) potwierdzone faktur¹ VAT, a tak¿e zakupy, których nie mo¿esz uznaæ za

koszty uzyskania przychodów z powodu przekroczenia obowi¹zuj¹cych limitów

(wydatki samochodowe).

Czynnoœci, do jakich firma jest zobowi¹zana, stosuj¹c ró¿ne wariantydzia³alnoœci na podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów

1. W firmie wystêpuje sprzeda¿ udokumentowana i nieudokumentowana. Firma

prowadzi osobiœcie ksiêgê przychodów i rozchodów. Z zasady wpisy do ksiêgi do-

konywane s¹ w nastêpuj¹cych przypadkach:

� Zakup materia³ów podstawowych oraz towarów handlowych musi byæ wpisa-

ny do ksiêgi niezw³ocznie po ich otrzymaniu, najpóŸniej przed przekazaniem

do magazynu, przerobu lub sprzeda¿y.

� Zapisów dotycz¹cych pozosta³ych wydatków dokonuje siê jeden raz dziennie,

po zakoñczeniu dnia, nie póŸniej ni¿ przed rozpoczêciem dzia³alnoœci w dniu

nastêpnym, z uwzglêdnieniem zasad okreœlonych w art. 22 ustawy o podatku

dochodowym.


� Podatnik jest obowi¹zany dokonywaæ zapisów w ewidencjach prowadzonych

do podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów raz dziennie po zakoñczeniu

dnia, nie póŸniej ni¿ przed rozpoczêciem dzia³alnoœci w dniu nastêpnym.

� Kwota udzielonej po¿yczki i umownych odsetek oraz przyjêcie zastawionej

rzeczy musz¹ byæ niezw³ocznie wpisane do ewidencji.

� Podatnik jest obowi¹zany wype³niæ karty przychodów pracowników najpóŸ-

niej w terminie przewidzianym dla przekazania zaliczki na podatek dochodo-

wy od tych przychodów do w³aœciwego urzêdu skarbowego.

� Podatnik jest obowi¹zany dokonywaæ zapisów w ewidencji wyposa¿enia naj-

póŸniej w dniu przekazania wyposa¿enia do u¿ywania.

� Zapisy w ksiêdze dotycz¹ce przychodów ze sprzeda¿y wyrobów, towarów hand-

lowych i us³ug s¹ dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypad-

ku sprzeda¿y nieudokumentowanej fakturami – na podstawie wystawionego

na koniec dnia dowodu wewnêtrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest

wartoœæ tych przychodów za dany dzieñ, o ile nie jest prowadzona ewidencja

sprzeda¿y lub ewidencja przy zastosowaniu kas rejestruj¹cych; zapisów tych

dokonuje siê jeden raz dziennie po zakoñczeniu dnia, nie póŸniej ni¿ przed roz-

poczêciem dzia³alnoœci w dniu nastêpnym.

� Je¿eli w danym dniu podatnik wystawia wiele faktur, zapisów w ksiêdze mo¿-

na dokonywaæ jedn¹ sum¹ wynikaj¹c¹ z dziennego zestawienia tych faktur,

zwanego dalej „zestawieniem sprzeda¿y”.

� Zestawienie sprzeda¿y powinno zawieraæ co najmniej nastêpuj¹ce dane: datê

i kolejny numer zestawienia, numery od–do faktur objêtych zestawieniem,

sumê zbiorcz¹ tych faktur oraz podpis podatnika lub osoby, która sporz¹dzi³a

zestawienie.

� Przychody uzyskane ze sprzeda¿y na eksport na zasadach umowy komisu

musz¹ byæ dokonywane na podstawie Jednolitego Dokumentu Administracyj-

nego SAD i kopii faktury wystawionej przez komisanta na rzecz komitenta

z tytu³u wykonania us³ugi w eksporcie.

2. Podatnicy prowadz¹cy ewidencjê sprzeda¿y bezrachunkowej mog¹ do-

konywaæ zapisów dotycz¹cych przychodu wykazanych w tej ewidencji, w jednej

pozycji na koniec ka¿dego miesi¹ca.

3. Podatnicy, którzy ewidencjonuj¹ obrót przy zastosowaniu kas rejestru-

j¹cych, dokonuj¹ zapisów w ksiêdze na podstawie danych wynikaj¹cych z rapor-

tów dobowych, skorygowanych o wartoœci dotycz¹ce zwrotów towarów wyni-

kaj¹ce z odrêbnych ewidencji. Podatnicy ci mog¹ równie¿ dokonywaæ zapisów

w ksiêdze na koniec ka¿dego miesi¹ca, na podstawie danych wynikaj¹cych z mie-

siêcznych zestawieñ raportów dobowych.

4. Je¿eli podatnik prowadzi odrêbn¹ ewidencjê wymagan¹ przez przepisy

ustawy o podatku od towarów i us³ug, zapisy w ksiêdze dotycz¹ce przycho-

dów ze sprzeda¿y towarów i us³ug mog¹ byæ dokonywane na koniec miesi¹ca

³¹czn¹ kwot¹ wynikaj¹c¹ z miesiêcznego zestawienia sporz¹dzonego na podsta-

wie danych wynikaj¹cych z tej ewidencji.

LEKCJA 1 17


Podsumowanie 1

1. Podatkowa ksiêga przychodów i rozchodów – podstawowe narzêdzie ksiê-

gowe s³u¿¹ce do ewidencjonowania przychodów i kosztów (wydatków) podatni-

ka dla celów podatku dochodowego.

2. Podatnik – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, która nie ma

osobowoœci prawnej, podlegaj¹ca na mocy ustaw podatkowych obowi¹zkowi po-

datkowemu.

3. P³atnik – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemaj¹ca

osobowoœci prawnej obowi¹zana na podstawie przepisów prawa podatkowego

do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wp³acenia go we w³aœciwym ter-

minie organowi podatkowemu.

4. Inkasent – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie-

maj¹ca osobowoœci prawnej obowi¹zana do pobrania od podatnika podatku

i wp³acenia go we w³aœciwym terminie organowi podatkowemu.

5. Dzia³alnoœæ gospodarcza oznacza dzia³alnoœæ zarobkow¹ wykonywan¹

w sposób ci¹g³y i zorganizowany, prowadzon¹ we w³asnym imieniu i na w³asny

albo cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie s¹ zaliczane do innych

przychodów.

6. Zasady prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów okreœlone zo-

sta³y w rozporz¹dzeniu Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej

ksiêgi przychodów i rozchodów oraz w ordynacji podatkowej.

7. Obowi¹zek prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów, jak i zwol-

nienie z jej prowadzenia maj¹ osoby, które s¹ wymienione w rozporz¹dzeniu Mi-

nistra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i roz-

chodów.

8. Osoba prowadz¹ca dzia³alnoœæ gospodarcz¹ winna przechowywaæ podatkow¹

ksiêgê przychodów i rozchodów w miejscu wykonywania dzia³alnoœci lub w miej-

scu wskazanym jako jego siedziba albo w biurze rachunkowym, któremu zosta³o

powierzone prowadzenie ewidencji.

9. Wygl¹d oraz sposoby ewidencjonowania sprzeda¿y i zakupów reguluje

za³¹cznik do rozporz¹dzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podat-

kowej ksiêgi przychodów i rozchodów.

10. Osoby prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ na podstawie podatkowej ksiêgi

przychodów i rozchodów s¹ zobowi¹zane równie¿ do rozliczania podatku VAT.

Je¿eli firma jest podatnikiem VAT, który nie korzysta ze zwolnienia, dane do-

tycz¹ce dostaw wpisuje do obowi¹zuj¹cej j¹ wtedy ewidencji (rejestru) dostaw

VAT. Je¿eli firma jest zwolniona z VAT-u, wówczas musi prowadziæ uprosz-

czon¹ ewidencjê dostaw VAT.

LEKCJA 2

Sankcje wynikaj¹ce z Kodeksu karnegoskarbowego za naruszenie obowi¹zkóww zakresie prowadzenia ksi¹g podatkowych

Wstêp

W tej lekcji dowiesz siê, jakie sankcje przewiduje Kodeks karny skarbowy w przy-

padku wadliwego prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów. W szcze-

gólnoœci skupimy siê na nastêpuj¹cych zagadnieniach:

� W jaki sposób nale¿y prowadziæ KPiR, aby by³a ona dowodem w postêpowaniu po-

datkowym?

� Jakie przepisy mówi¹ o sankcjach z tytu³u niew³aœciwego prowadzenia KPiR?

� Jakie s¹ œrodki karne stosowane przez organy podatkowe za poszczególne wykro-

czenia i przestêpstwa karnoskarbowe w prowadzeniu KPiR?

Warunki uznania podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów jakodowodu w postêpowaniu podatkowym

Najogólniej mówi¹c, istniej¹ dwa warunki, w których KPiR jest dowodem:

� KPiR powinna byæ prowadzona prawid³owo pod wzglêdem formalnym (niewadli-

wie), czyli zgodnie z przepisami rozporz¹dzenia, z którym zapozna³eœ siê w lekcji 1

(przypominamy, ¿e jest to rozporz¹dzenie Ministra Finansów w sprawie prowa-

dzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów);

� KPiR powinna byæ prowadzona prawid³owo pod wzglêdem materialnym (rzetel-

nie), czyli zgodnie ze stanem rzeczywistym.

B³êdy w prowadzeniu podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodównierzutuj¹ce na jej rzetelnoœæ w postêpowaniu podatkowym

Kiedy ksiêga jest nierzetelna i wadliwa? Otó¿:

Ksiêga nierzetelna jest to ksiêga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywi-

stym, a ksiêga wadliwa to ksiêga prowadzona niezgodnie z przepisami prawa.

Przyk³ady b³êdów:

� niewpisane lub b³êdnie wpisane kwoty przychodów w KPiR nieprzekraczaj¹ce

³¹cznie 0,5% przychodu wykazanego w ksiêdze za dany rok podatkowy;


� niewpisane lub b³êdnie wpisane kwoty przychodów w KPiR nieprzekraczaj¹ce

³¹cznie 0,5% przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym

urz¹d skarbowy lub organ kontroli skarbowej stwierdzi³ te b³êdy;

� brak w³aœciwych zapisów w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów

zwi¹zany z nieszczêœliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemo¿-

liwi³o podatnikowi prowadzenie ksiêgi;

� b³êdy, które spowodowa³y podwy¿szenie kwoty podstawy opodatkowania, z wy-

j¹tkiem b³êdów polegaj¹cych na niewykazaniu lub zani¿eniu kosztów zakupu ma-

teria³ów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny;

� uzupe³nienie zapisów lub dokonanie korekty b³êdnych zapisów w ksiêdze przez

podatnika przed rozpoczêciem kontroli przez urz¹d skarbowy lub przez organ

kontroli skarbowej;

� b³êdne zapisy bêd¹ce skutkiem oczywistej omy³ki, ale posiadanie przez podatnika

prawid³owych i rzetelnych dowodów ksiêgowych w zakresie ich stosowania,

spe³niaj¹cych stawiane im wymogi formalne.

Powy¿sze zasady stosuje siê odpowiednio w przypadku stwierdzenia braku zapisów

lub b³êdnych zapisów dotycz¹cych kosztów uzyskania przychodu.

Niespe³nienie zasad formalnoœci i rzetelnoœci mo¿e byæ w postêpowaniu podatko-

wym podstaw¹ do pominiêcia ksiêgi jako podstawy ustalenia wysokoœci zobo-

wi¹zania podatkowego w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych. A co

za tym idzie, ustalenia przez organ podatkowy dochodu w drodze oszacowania

poprzedzonego uzasadnieniem nieuznania ksiêgi jako dowodu. Urz¹d skarbowy

mo¿e tak¿e zakwestionowaæ ksiêgê jako dowód w postêpowaniu podatkowym, je¿eli

wyka¿e:

� sprzecznoœci w poszczególnych operacjach gospodarczych maj¹cych odzwiercied-

lenie w zapisach dokonanych w ksiêdze;

� znacznie obni¿ony obrót od przeciêtnie uzyskiwanego podczas wykonywania ana-

logicznej dzia³alnoœci gospodarczej w podobnych warunkach i w podobnym roz-

miarze;

� ponoszenie przez podatnika wydatków niemaj¹cych pokrycia w wykazywanych

przez niego dochodach oraz udowodnionych Ÿród³ach finansowania;

� przerzucanie dochodu, zwi¹zane z istnieniem zwi¹zku gospodarczego z osob¹

maj¹c¹ siedzibê za granic¹ lub krajow¹, korzystaj¹c¹ z ulg lub zwolnieñ w podat-

ku dochodowym;

� wykorzystywanie zwi¹zków gospodarczych pomiêdzy podmiotami przez takie

kszta³towanie umów, które prowadzi do zawy¿ania kosztów b¹dŸ zani¿ania przy-

chodów u jednej ze stron, bez jednoczesnych skutków w podatku dochodowym

u drugiej ze stron;

� zawieranie transakcji lub œwiadczenie us³ug na warunkach ra¿¹co odbiegaj¹cych

od ogólnie przyjêtych w danym czasie i miejscu, co prowadzi do zani¿enia docho-

du, jaki móg³by byæ uzyskany, gdyby czynnoœci tych nie dokona³.

Przepisy rozstrzygaj¹ce o sankcjach z tytu³u niew³aœciwego prowadzenia KPiR

zawarte s¹ w ustawie z 10 wrzeœnia 1999 roku Kodeks karny skarbowy.

Œrodki karne stosowane za wykroczenia i przestêpstwa skarbowe

Co to jest czyn zabroniony?

Czyn zabroniony to zachowanie o znamionach okreœlonych w Kodeksie karnym

skarbowym, chocia¿by nie stanowi³o ono przestêpstwa skarbowego lub wykro-

czenia skarbowego.

Przestêpstwo i wykroczenie skarbowe definiowane s¹ natomiast w nastêpuj¹cy

sposób:

Przestêpstwo skarbowe to czyn zabroniony przez Kodeks karny skarbowy pod

groŸb¹ kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolnoœci lub kary

pozbawienia wolnoœci.

Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony przez Kodeks karny skarbowy pod

groŸb¹ kary grzywny okreœlonej kwotowo, je¿eli kwota uszczuplonej lub nara-

¿onej na uszczuplenie nale¿noœci publicznoprawnej albo wartoœæ przedmiotu czy-

nu nie przekracza piêciokrotnej wysokoœci najni¿szego miesiêcznego wynagro-

dzenia w czasie jego pope³nienia. Wykroczeniem skarbowym jest tak¿e inny czyn

zabroniony, je¿eli Kodeks tak stanowi.

Co to jest kara grzywny?

Wymierzaj¹c karê grzywny, s¹d okreœla liczbê stawek oraz wysokoœæ jednej

stawki dziennej; je¿eli Kodeks karny skarbowy nie stanowi inaczej, najni¿sza licz-

ba stawek wynosi 10, najwy¿sza 720.

Nakazem karnym mo¿na wymierzyæ karê grzywny w granicach nieprzekra-

czaj¹cych wysokoœci 200 stawek dziennych, chyba ¿e Kodeks przewiduje karê ³agod-

niejsz¹.

Stawkê dzienn¹ Kodeks okreœla w nastêpuj¹cy sposób:

Ustalaj¹c stawkê dzienn¹, s¹d bierze pod uwagê dochody sprawcy, jego warunki

osobiste, rodzinne, stosunki maj¹tkowe i mo¿liwoœci zarobkowe. Stawka dzien-

na nie mo¿e byæ ni¿sza od jednej trzydziestej czêœci najni¿szego miesiêcznego

wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji ani te¿ przekraczaæ jej

czterystukrotnoœci.

A oto definicja najni¿szego wynagrodzenia i ustawowego progu:

Najni¿sze miesiêczne wynagrodzenie to najni¿sze wynagrodzenie pracowników

okreœlone na podstawie Kodeksu pracy oraz w wydanych na jego podstawie prze-

pisach wykonawczych.

Ustawowy próg to kwota w wysokoœci piêciokrotnej wysokoœci najni¿szego mie-

siêcznego wynagrodzenia w czasie jego pope³nienia.

LEKCJA 2 21


Przyk³ady œrodków stosowanych przez organy podatkowe za poszczególnewykroczenia karnoskarbowe

Do sankcji przewidzianych w przypadku pope³nienia przestêpstwa czy te¿ wykro-

czenia skarbowego Kodeks karny skarbowy przewiduje zastosowanie nastêpuj¹cych

œrodków:

� kara grzywny w postaci stawek dziennych;

� dobrowolne poddanie siê odpowiedzialnoœci;

� przepadek przedmiotów przestêpstwa lub ich równowartoœci pieniê¿nej;

� przepadek osi¹gniêtych korzyœci maj¹tkowych;

� kara ograniczenia wolnoœci;

� kara pozbawienia wolnoœci po³¹czona z ewentualnym zakazem prowadzenia

okreœlonej dzia³alnoœci gospodarczej, wykonywania okreœlonego zawodu lub zaj-

mowania okreœlonego stanowiska, pozbawienia praw publicznych i podania wyro-

ku do publicznej wiadomoœci.

A oto przyk³ady kar:

� kara grzywny w postaci stawek dziennych lub kara pozbawienia wolnoœci albo

obie kary ³¹cznie za uchylanie siê przez podatnika od opodatkowania, nieujaw-

nianie w³aœciwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub

niesk³adanie deklaracji, a tak¿e za pos³ugiwanie siê przez podatnika imieniem

i nazwiskiem, nazw¹ lub firm¹ innego podmiotu, przez co nara¿a Skarb Pañstwa

lub jednostkê samorz¹dow¹ na uszczuplenie podatku;

� kara grzywny za uszczuplenie podatku niema³ej wartoœci lub nieprzekracza-

j¹cego ustawowego progu oraz za niesk³adanie w terminie deklaracji lub oœwiad-

czenia;

� kara grzywny za uchylanie siê od nale¿nej op³aty skarbowej od czynnoœci cywil-

noprawnej;

� kara grzywny w postaci stawek dziennych lub kara pozbawienia wolnoœci lub

obie kary ³¹cznie za podrabianie lub przerabianie znaku urzêdowego maj¹cego

stwierdziæ uiszczenie op³aty skarbowej;

� kara grzywny za nieprowadzenie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów,

nieprzechowywanie jej, wadliwe prowadzenie oraz niepowiadomienie w³aœciwe-

go organu w terminie o prowadzeniu ksiêgi przez podmioty upowa¿nione do pro-

wadzenia ksi¹g w imieniu firmy.

Karze grzywny podlega równie¿ osoba prowadz¹ca KPiR, która wbrew obowi¹zkowi

nie wystawia faktury za wykonanie œwiadczenia lub odmawia ich wydania oraz nie

przechowuje kopii wystawionej faktury, a tak¿e osoba, która udaremnia lub utrud-

nia wykonanie czynnoœci s³u¿bowej osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynno-

œci sprawdzaj¹cych, kontroli podatkowej lub skarbowej, a w szczególnoœci odmawia

okazania ksiêgi lub ksiêgê tak¹ niszczy, uszkadza, czyni bezu¿yteczn¹, ukrywa lub

usuwa.

Przy ocenie stopnia spo³ecznej szkodliwoœci czynu zabronionego bierze siê pod uwa-

gê rodzaj i charakter zagro¿onego lub naruszonego dobra, wagê naruszonego przez

sprawcê obowi¹zku finansowego, wysokoœæ uszczuplonej lub nara¿onej na uszczu-

plenie nale¿noœci publicznoprawnej, sposób i okolicznoœci pope³nienia czynu zabro-

nionego, jak równie¿ postaæ zamiaru, motywacjê sprawcy, rodzaj naruszonej regu³y

ostro¿noœci i stopieñ jej naruszenia.

W rozumieniu Kodeksu karnego skarbowego wypadek mniejszej wagi to czyn za-

broniony jako wykroczenie skarbowe, które w konkretnej sprawie ze wzglêdu na

jej szczególne okolicznoœci (przedmiotowe i podmiotowe) zawiera niski stopieñ

spo³ecznej szkodliwoœci czynu, w szczególnoœci gdy uszczuplona lub nara¿ona

na uszczuplenie nale¿noœæ publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu

(5 × kwota najni¿szego wynagrodzenia), a sposób i okolicznoœci pope³nienia czy-

nu zabronionego nie wskazuj¹ na ra¿¹ce lekcewa¿enie przez sprawcê porz¹dku

finansowo-prawnego lub regu³ ostro¿noœci wymaganych w danych okoliczno-

œciach albo sprawca dopuszczaj¹cy siê czynu zabronionego nie przekracza kwo-

ty ma³ej wartoœci i czyni to z pobudek zas³uguj¹cych na uwzglêdnienie.

Ma³a wartoœæ to wartoœæ, która w czasie pope³nienia czynu zabronionego nie

przekracza dwustukrotnej wysokoœci najni¿szego miesiêcznego wynagrodzenia.

Du¿a wartoœæ to wartoœæ, która w czasie pope³nienia czynu zabronionego prze-

kracza piêæsetkrotn¹ wysokoœæ najni¿szego miesiêcznego wynagrodzenia.

Wielka wartoœæ to wartoœæ, która w czasie pope³nienia czynu zabronionego prze-

kracza tysi¹ckrotn¹ wysokoœæ najni¿szego miesiêcznego wynagrodzenia.

Wartoœæ przedmiotu czynu zabronionego oznacza siê wed³ug przeciêtnej jego ceny

rynkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z uwzglêdnieniem stopnia zu¿y-

cia, a w razie braku tych danych na podstawie oszacowania. O cenie rozstrzyga czas

pope³nienia czynu zabronionego, a gdy nie mo¿na go ustaliæ czas jego ujawnienia.

Dokument to ka¿dy przedmiot lub ka¿da informacja utrwalona na noœniku do jej

zapisu w postaci cyfrowej lub na taœmie elektromagnetycznej, jak równie¿ na elek-

tronicznym noœniku danych, z którymi jest zwi¹zane okreœlone prawo albo które ze

wzglêdu na zawart¹ w nim treœæ stanowi¹ dowód prawa, stosunku prawnego lub

okolicznoœci maj¹cej znaczenie prawne.

W rozumieniu Kodeksu karnego skarbowego nale¿noœæ publicznoprawna to

nale¿noœæ pañstwowa lub samorz¹dowa bêd¹ca przedmiotem przestêpstwa skarbo-

wego lub wykroczenia skarbowego; nale¿noœci¹ pañstwow¹ jest podatek stanowi¹cy

dochód bud¿etu pañstwa, nale¿noœæ z tytu³u rozliczenia udzielonej dotacji lub sub-

wencji albo nale¿noœæ celna, a nale¿noœci¹ samorz¹dow¹ – podatek stanowi¹cy

dochód jednostki samorz¹du terytorialnego lub nale¿noœæ z tytu³u rozliczenia udzie-

lonej dotacji lub subwencji.

Nale¿noœci¹ publicznoprawn¹ uszczuplon¹ czynem zabronionym nazywa-

my wyra¿on¹ liczbowo kwotê pieniê¿n¹, od której uiszczenia lub zadeklarowania

uiszczenia w ca³oœci lub w czêœci osoba zobowi¹zana uchyli³a siê i w rzeczywistoœci

ten uszczerbek finansowy nast¹pi³.

Nara¿eniem na uszczuplenie nale¿noœci publicznoprawnej czynem zabronionym

nazywamy spowodowanie konkretnego niebezpieczeñstwa takiego uszczuplenia, co

oznacza, ¿e zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choæ

nie musi nast¹piæ.

LEKCJA 2 23

Proponujemy Ci przeanalizowanie do³¹czonych do zeszytu fragmentów Kodeksu

karnego skarbowego (str. 35–38) w celu dok³adniejszego zapoznania siê z sankcjami

gro¿¹cymi za nierzetelne prowadzenie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych równie¿ zawarto przepisy

uniemo¿liwiaj¹ce sztuczne zani¿anie dochodu, a w konsekwencji uszczuplenie na-

le¿nego podatku dochodowego.

Dla przyk³adu: gdyby podatnik pozostaj¹cy w zwi¹zku gospodarczym z osob¹ ma-

j¹c¹ siedzibê lub miejsce zamieszkania za granic¹ tak uk³ada³ bieg swoich intere-

sów, ¿e nie wykazywa³by dochodów lub wykaza³by mniejsze od tych, jakich nale¿a³o

oczekiwaæ, gdyby wymieniony zwi¹zek nie istnia³, jego dochód bêdzie tak ustalony,

jak gdyby ten zwi¹zek nie istnia³. Podstaw¹ ustalenia bêd¹ ksiêgi handlowe,

a w przypadku ich odrzucenia – oszacowanie.

Podobne postêpowanie bêdzie zastosowane, gdy podatnik wykorzystuje swój

zwi¹zek gospodarczy z osob¹, której przys³uguj¹ szczególne ulgi w podatku dochodo-

wym. To samo nast¹pi, je¿eli wykonuj¹c œwiadczenie dla innego podatnika na

warunkach ra¿¹co korzystniejszych i odbiegaj¹cych od ogólnie stosowanych norm,

przerzuca ca³oœæ lub czêœæ swojego dochodu na osobê korzystaj¹c¹ z ulg b¹dŸ innego

podatnika, co powoduje zani¿enie podatku w stosunku do tego, gdyby dany zwi¹zek

nie istnia³ lub œwiadczenie nie zosta³o wykonane.


Podsumowanie 2

1. Ksiêga nierzetelna to ksiêga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym,

a ksiêga wadliwa to ksiêga prowadzona niezgodnie z przepisami prawa.

2. Czyn zabroniony – zachowanie o znamionach okreœlonych w Kodeksie karnym

skarbowym, chocia¿by nie stanowi³o ono przestêpstwa skarbowego lub wykrocze-

nia – to czyn zabroniony przez Kodeks pod groŸb¹ kary grzywny w stawkach

dziennych, kary ograniczenia wolnoœci lub kary pozbawienia wolnoœci.

3. Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony przez Kodeks karny skarbowy pod

groŸb¹ kary grzywny okreœlonej kwotowo, je¿eli kwota uszczuplonej lub nara-

¿onej na uszczuplenie nale¿noœci publicznoprawnej albo wartoœæ przedmiotu czy-

nu nie przekracza piêciokrotnej wysokoœci najni¿szego miesiêcznego wynagro-

dzenia w czasie jego pope³nienia. Wykroczeniem skarbowym jest tak¿e inny czyn

zabroniony, je¿eli Kodeks tak stanowi.

4. Ustalaj¹c stawkê dzienn¹, s¹d bierze pod uwagê dochody sprawcy, jego warun-

ki osobiste, rodzinne, stosunki maj¹tkowe i mo¿liwoœci zarobkowe; stawka dzien-

na nie mo¿e byæ ni¿sza od jednej trzydziestej czêœci najni¿szego miesiêcznego wy-

nagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji ani te¿ przekraczaæ jej czte-

rystukrotnoœci.

5. Ustawowy próg to kwota w wysokoœci piêciokrotnej wysokoœci najni¿szego mie-

siêcznego wynagrodzenia w czasie jego pope³nienia.

6. Ma³a wartoœæ to wartoœæ, która w czasie pope³nienia czynu zabronionego nie

przekracza dwustukrotnej wysokoœci najni¿szego miesiêcznego wynagrodzenia.

7. Du¿a wartoœæ to wartoœæ, która w czasie pope³nienia czynu zabronionego prze-

kracza piêæsetkrotn¹ wysokoœæ najni¿szego miesiêcznego wynagrodzenia.

8. Wielka wartoœæ to wartoœæ, która w czasie pope³nienia czynu zabronionego

przekracza tysi¹ckrotn¹ wysokoœæ najni¿szego miesiêcznego wynagrodzenia.

LEKCJA 2 25


Praca domowa 1 i 2

1. Który z podanych poni¿ej podatników nie musi prowadziæ podatkowej

ksiêgi przychodów i rozchodów?

a) Podatnik prowadz¹cy ksiêgi rachunkowe (handlowe).

b) Spó³ki cywilne osób fizycznych prowadz¹cych pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospo-

darcz¹.

c) Podatnik op³acaj¹cy podatek dochodowy na podstawie karty podatkowej lub

jako rycza³t od przychodów ewidencjonowanych.

d) Podatnik wykonuj¹cy zawód lekarza.

e) Podatnik wykonuj¹cy zawód adwokata, ale tylko w zespole adwokackim.

2. Wpisz numer kolumny podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów,

której dotyczy poni¿szy opis:

a) Data zdarzenia gospodarczego ............... .

b) Wartoœæ sprzedanych towarów i us³ug ............... .

c) Koszty transportu materia³ów ............... .

d) Wynagrodzenia pracowników przekazane na konto bankowe ............... .

e) Uwagi ............... .

3. Które z poni¿szych przepisów reguluj¹ zasady prowadzenia podatko-

wej ksiêgi przychodów i rozchodów?

a) Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych.

b) Rozporz¹dzenie Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej ksiê-

gi przychodów i rozchodów.

c) Kodeks cywilny.

d) Rozporz¹dzenie Ministra Finansów w sprawie kas rejestruj¹cych.

4. Które z poni¿szych b³êdów w prowadzeniu podatkowej ksiêgi przy-

chodów i rozchodów s¹ uznawane przez organ podatkowy za nierzu-

tuj¹ce na jej rzetelnoœæ w postêpowaniu podatkowym?

a) Brak w³aœciwych zapisów w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów,

zwi¹zany z nieszczêœliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które unie-

mo¿liwi³o podatnikowi prowadzenie ksiêgi.

b) Niesk³adanie deklaracji podatkowej.

c) Niewystawianie, wbrew obowi¹zkowi, faktury za wykonanie œwiadczenia.

d) Dokonanie korekty b³êdnych zapisów w ksiêdze przez podatnika przed rozpo-

czêciem kontroli przez urz¹d skarbowy.

5. Jaka jest ró¿nica miêdzy definicj¹ podatnika a p³atnika?

ROZPORZ¥DZENIE MINISTRA FINANSÓW

z dnia 26 sierpnia 2003 r.

w sprawie prowadzenia podatkowej ksiêgiprzychodów i rozchodów

(...)

Rozdzia³ 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporz¹dzenie okreœla sposób prowadzenia podatkowejksiêgi przychodów i rozchodów, zwanej dalej „ksiêg¹”, szczegó-³owe warunki, jakim powinna odpowiadaæ ta ksiêga, aby stano-wi³a dowód pozwalaj¹cy na okreœlenie zobowi¹zañ podatkowych,oraz szczegó³owy zakres obowi¹zków zwi¹zanych z jej prowadze-niem, a tak¿e terminy zawiadomienia naczelnika urzêdu skarbo-wego o prowadzeniu ksiêgi.

§ 2. 1. Osoby fizyczne, spó³ki cywilne osób fizycznych, spó³ki jaw-ne osób fizycznych oraz spó³ki partnerskie, o których mowa w art.24a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodo-wym od osób fizycznych, zwanej dalej „ustaw¹ o podatku docho-dowym”, s¹ obowi¹zane prowadziæ ksiêgê, z zastrze¿eniem ust.2, wed³ug wzoru ustalonego w za³¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia,w sposób okreœlony w rozdziale 2.

2. Rolnicy prowadz¹cy gospodarstwo rolne bez zatrudnieniaw nim pracowników, cz³onków rolniczych spó³dzielni produkcyj-nych oraz pracowników rolnych, wykonuj¹cy dzia³alnoœæ gospo-darcz¹, osobiœcie lub z udzia³em cz³onków rodziny pozostaj¹cychwe wspólnym gospodarstwie domowym, je¿eli ³¹czny przychód z tejdzia³alnoœci gospodarczej nie przekracza 10 000 z³ w roku podatko-wym, s¹ obowi¹zani prowadziæ ksiêgê przeznaczon¹ dla tych rolni-ków, wed³ug wzoru ustalonego w za³¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia,w sposób okreœlony w rozdziale 3.

§ 3. Okreœlenia u¿yte w rozporz¹dzeniu oznaczaj¹:

1) towary – towary handlowe, materia³y podstawowe i pomocnicze,pó³wyroby (pó³fabrykaty), wyroby gotowe, braki i odpady orazmateria³y przyjête od zamawiaj¹cych do przerobu lub obróbki,z tym ¿e:

a) towarami handlowymi s¹ wyroby przeznaczone do sprzeda¿yw stanie nieprzerobionym; towarami handlowymi s¹ równie¿produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu dzia³ów spe-cjalnych produkcji rolnej,

b) materia³ami (surowcami) podstawowymi s¹ materia³y, którew procesie produkcji lub przy œwiadczeniu us³ug staj¹ siêg³ówn¹ substancj¹ gotowego wyrobu; do materia³ów podsta-wowych zalicza siê równie¿ materia³y stanowi¹ce czêœæsk³adow¹ (monta¿ow¹) wyrobu lub œciœle z wyrobem z³¹czone(np. opakowania – puszki, butelki) oraz opakowania wy-sy³kowe wielokrotnego u¿ytku (np. transportery, palety), je¿eliopakowania te nie s¹ œrodkami trwa³ymi,

c) materia³ami pomocniczymi s¹ materia³y niebêd¹ce mate-ria³ami podstawowymi, które s¹ zu¿ywane w zwi¹zkuz dzia³alnoœci¹ gospodarcz¹ i bezpoœrednio oddaj¹ wyro-bowi swoje w³aœciwoœci,

d) wyrobami gotowymi s¹ wyroby w³asnej produkcji, którychproces przerobu zosta³ ca³kowicie zakoñczony, wykonaneus³ugi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geo-dezyjno-kartograficzne, zakoñczone roboty, w tym tak¿ebudowlane,

e) produkcj¹ niezakoñczon¹ jest produkcja w toku oraz pó³wy-roby (pó³fabrykaty), to jest niegotowe jeszcze produktyw³asnej produkcji, a tak¿e wykonywane roboty, us³ugiprzed ich ukoñczeniem,

f) brakami s¹ nieodpowiadaj¹ce wymaganiom technicznymwyroby w³asnej produkcji, ca³kowicie wykoñczone b¹dŸ te¿doprowadzone do okreœlonej fazy produkcji; brakami s¹równie¿ towary handlowe, które na skutek uszkodzenialub zniszczenia w czasie transportu b¹dŸ magazynowaniautraci³y czêœciowo sw¹ pierwotn¹ wartoœæ,

g) odpadami s¹ materia³y, które na skutek procesów technolo-gicznych lub na skutek zniszczenia albo uszkodzenia utraci³yca³kowicie sw¹ pierwotn¹ wartoœæ u¿ytkow¹;

2) cena zakupu – cenê, jak¹ nabywca p³aci za zakupione sk³adnikimaj¹tku, pomniejszon¹ o podatek od towarów i us³ug, podle-gaj¹cy odliczeniu zgodnie z odrêbnymi przepisami, a przy impor-cie powiêkszon¹ o nale¿ne c³o, podatek akcyzowy oraz op³atycelne dodatkowe, obni¿on¹ o rabaty, opusty, inne podobneobni¿enia, w przypadku zaœ otrzymania sk³adnika maj¹tku w dro-dze darowizny lub spadku – wartoœæ odpowiadaj¹c¹ cenie zaku-pu takiego samego lub podobnego sk³adnika;

3) cena nabycia – cenê zakupu sk³adnika maj¹tku powiêkszo-n¹ o koszty uboczne zwi¹zane z zakupem towarów i sk³adni-ków maj¹tku do chwili z³o¿enia w magazynie wed³ug ich cenzakupu, a w szczególnoœci koszty transportu, za³adunkui wy³adunku oraz ubezpieczenia w drodze;

4) koszt wytworzenia – wszelkie koszty zwi¹zane bezpoœrednioi poœrednio z przerobem materia³ów, z wykonywaniem us³uglub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wy³¹czeniem kosz-tów sprzeda¿y wyrobów gotowych i us³ug;

5) biuro rachunkowe – przedsiêbiorcê uprawnionego na podsta-wie odrêbnych przepisów do prowadzenia ksi¹g, który na pod-stawie umowy zawartej z podatnikiem œwiadczy us³ugi w tymzakresie;

6) przychód – przychód w rozumieniu przepisów ustawy o po-datku dochodowym;

7) wyposa¿enie – rzeczowe sk³adniki maj¹tku, zwi¹zane z wyko-nywan¹ dzia³alnoœci¹, niezaliczone, zgodnie z przepisamiustawy o podatku dochodowym, do œrodków trwa³ych;

8) œrodki trwa³e – œrodki trwa³e w rozumieniu przepisów ustawyo podatku dochodowym;

9) wartoœci niematerialne i prawne – wartoœci niematerialnei prawne w rozumieniu przepisów ustawy o podatku docho-dowym;

10) przedsiêbiorstwo wielozak³adowe – dzia³alnoœæ prowadzon¹w oparciu o kilka zespo³ów sk³adników materialnych i niema-terialnych, jakimi s¹ w szczególnoœci sklepy, zak³ady, punktyus³ugowe, przeznaczone do realizacji okreœlonych zadañgospodarczych;

11) siedziba przedsiêbiorstwa – miejsce po³o¿enia przedsiêbior-stwa wskazane w koncesji, zezwoleniu lub zaœwiadczeniuo wpisie do ewidencji dzia³alnoœci gospodarczej albo w reje-strze przedsiêbiorców, a w razie niedope³nienia tych obo-wi¹zków albo gdy dzia³alnoœæ jest wykonywana bez posiada-nia zorganizowanego zak³adu – miejsce zamieszkania osobyfizycznej prowadz¹cej dzia³alnoœæ gospodarcz¹; w przypadkuspó³ek cywilnych osób fizycznych – siedzibê spó³ki, a jeœli niemo¿na ustaliæ siedziby spó³ki – miejsce zamieszkania jedne-go ze wspólników;

12) podatek dochodowy na ogólnych zasadach – podatek docho-dowy od osób fizycznych op³acany przy zastosowaniu pod-stawy obliczania podatku, o której mowa w art. 26 ustawyo podatku dochodowym, i skali, o której mowa w art. 27ustawy o podatku dochodowym;

13) zrycza³towane opodatkowanie podatkiem dochodowym –podatek op³acany na podstawie ustawy z dnia 20 listopada1998 r. o zrycza³towanym podatku dochodowym od niektó-rych przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne (Dz.U.Nr 144, poz. 930, z póŸn. zm.).

TEKST PRAWNY 1–2 27

Rozdzia³ 2

Sposób prowadzenia ksiêgi przez podatnikówniebêd¹cych rolnikami

§ 4. 1. Osoby fizyczne, spó³ki cywilne osób fizycznych, spó³ki jawneosób fizycznych oraz spó³ki partnerskie, o których mowa w § 2 ust.1, obowi¹zane do prowadzenia ksiêgi, zwane dalej „podatnikami”,prowadz¹:

1) ewidencjê œrodków trwa³ych oraz wartoœci niematerialnychi prawnych zgodnie z art. 22n ust. 2–6 ustawy o podatkudochodowym;

2) ewidencjê wyposa¿enia.

2. Ewidencj¹ wyposa¿enia obejmuje siê wyposa¿enie, któregowartoœæ pocz¹tkowa, w rozumieniu odrêbnych przepisów, prze-kracza 1500 z³.

3. Ewidencja wyposa¿enia powinna zawieraæ co najmniej nastê-puj¹ce dane: numer kolejny wpisu, datê nabycia, numer fakturylub rachunku, nazwê wyposa¿enia, cenê zakupu wyposa¿enia lubkoszt wytworzenia, numer pozycji, pod któr¹ wpisano w ksiêdzekoszt zwi¹zany z nabyciem wyposa¿enia, datê likwidacji (w tymrównie¿ datê sprzeda¿y lub darowizny) oraz przyczynê likwidacjiwyposa¿enia.

4. Podatnicy, którzy w ci¹gu roku podatkowego utracili lub zrzeklisiê prawa do zrycza³towanego opodatkowania podatkiem docho-dowym albo zak³adaj¹ po raz pierwszy ewidencjê wyposa¿enia,dokonuj¹ wyceny wyposa¿enia wed³ug cen zakupu lub wed³ugwartoœci rynkowej z dnia za³o¿enia ewidencji.

§ 5. 1. Podatnicy wyp³acaj¹cy pracownikom nale¿noœci ze sto-sunku pracy, o których mowa w art. 12 ustawy o podatku docho-dowym, s¹ obowi¹zani prowadziæ indywidualne (imienne) kartyprzychodów pracowników, zwane dalej „kartami przychodów”.

2. Karty przychodów powinny zawieraæ co najmniej nastêpuj¹cedane: imiê i nazwisko pracownika, identyfikator podatkowy (numeridentyfikacji podatkowej (NIP) albo numer Powszechnego Elektro-nicznego Systemu Ewidencji Ludnoœci (PESEL)), miesi¹c, w którymnast¹pi³a wyp³ata, sumê osi¹gniêtych w danym miesi¹cu przycho-dów brutto (w gotówce i w naturze), koszty uzyskania przychodu,sk³adkê na ubezpieczenia spo³eczne (emerytalne, rentowe, choro-bowe), podstawê obliczenia zaliczki w danym miesi¹cu, razemdochód narastaj¹co od pocz¹tku roku, kwotê nale¿nej zaliczki napodatek dochodowy obliczonej zgodnie z przepisami ustawyo podatku dochodowym, sk³adkê na powszechne ubezpieczeniezdrowotne, nale¿n¹ zaliczkê na podatek dochodowy, datê przeka-zania zaliczki na rachunek urzêdu skarbowego, którym kierujew³aœciwy naczelnik urzêdu skarbowego.

§ 6. Podatnicy wykonuj¹cy:

1) dzia³alnoœæ kantorow¹ – s¹ obowi¹zani prowadziæ równie¿w sposób trwa³y i ci¹g³y ewidencjê wszystkich operacji powo-duj¹cych zmianê stanu wartoœci dewizowych, rozliczanychzarówno w gotówce, jak i bezgotówkowe, i waluty polskiejw kantorze, wed³ug zasad okreœlonych w przepisach prawadewizowego, zwan¹ dalej „ewidencj¹ kupna i sprzeda¿y warto-œci dewizowych”;

2) dzia³alnoœæ w zakresie udzielania po¿yczek pod zastaw (prowa-dzenia lombardów) – s¹ obowi¹zani prowadziæ równie¿ ewidencjêpo¿yczek i zastawionych rzeczy; ewidencja ta powinna zawieraæ conajmniej nastêpuj¹ce dane: numer kolejny wpisu, imiê i nazwiskopo¿yczkobiorcy, adres, datê udzielenia po¿yczki, kwotê udzielonejpo¿yczki, wysokoœæ umówionych odsetek w z³otych, opis zasta-wionej rzeczy i jej wartoœæ rynkow¹, termin zwrotu po¿yczki wrazz odsetkami, datê i kwotê zwróconej po¿yczki wraz z odsetkami,datê zwrotu zastawionej rzeczy, datê sprzeda¿y rzeczy i kwotênale¿n¹ z tytu³u tej sprzeda¿y, kwotê prowizji stanowi¹cej wartoœæ

sp³aconych odsetek lub ró¿nicê miêdzy kwot¹ uzyskan¹ zesprzeda¿y zastawionej rzeczy a kwot¹ udzielonej po¿yczki.

§ 7. W przypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznoœciami,zw³aszcza takimi jak: rodzaj i rozmiar wykonywanej dzia³alnoœci,wiek oraz stan zdrowia, naczelnik urzêdu skarbowego, o którymmowa w § 10 ust. 2, na wniosek podatnika mo¿e zwolniæ go odobowi¹zku prowadzenia ksiêgi, jak równie¿ od poszczególnychczynnoœci z zakresu prowadzenia ksiêgi. Wniosek musi byæ z³o¿onyco najmniej na 30 dni przed rozpoczêciem miesi¹ca, od któregozwolnienie mia³oby byæ zastosowane, a w razie rozpoczêcia wyko-nywania dzia³alnoœci lub powstania obowi¹zku prowadzenia ksiêgiw ci¹gu roku podatkowego – w terminie 14 dni od dnia rozpoczêciatej dzia³alnoœci lub powstania obowi¹zku prowadzenia ksiêgi.

§ 8. 1. Je¿eli na zlecenie podatnika prowadzenie ksiêgi zosta³opowierzone biuru rachunkowemu, podatnik jest obowi¹zany:

1) w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia umowy z biuremrachunkowym zawiadomiæ o tym naczelnika urzêdu skarbowe-go, któremu zosta³o z³o¿one zawiadomienie o prowadzeniuksiêgi, wskazuj¹c nazwê i adres biura, miejsce (adres) prowa-dzenia oraz przechowywania ksiêgi i dowodów zwi¹zanych z jejprowadzeniem;

2) prowadziæ w miejscu wykonywania dzia³alnoœci ewidencjê sprzeda¿y,z zastrze¿eniem ust. 3, a w razie wykonywania dzia³alnoœci okreœlo-nej w § 6 – tak¿e ewidencje, o których mowa w tym przepisie.

2. Podatnik jest obowi¹zany zbroszurowaæ ewidencjê sprzeda¿y,o której mowa w ust. 1 pkt 2, i kolejno ponumerowaæ jej karty. Ewi-dencja powinna zawieraæ co najmniej nastêpuj¹ce dane: numerkolejny wpisu, datê uzyskania przychodu nieudokumentowanegofakturami, rachunkami oraz kwotê tego przychodu.

3. Obowi¹zek, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy podatni-ków, którzy ewidencjonuj¹ obrót przy zastosowaniu kas reje-struj¹cych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r.o podatku od towarów i us³ug (Dz.U. Nr 54, poz. 535), zwanej dalej„ustaw¹ o VAT”.

4. Podatnicy, korzystaj¹cy ze zwolnienia od podatku od towarówi us³ug, je¿eli nie prowadz¹ odrêbnej ewidencji sprzeda¿y, o którejmowa w art. 109 ust. 1 ustawy o VAT, mog¹ w ewidencji sprzeda-¿y w odrêbnej kolumnie wykazywaæ przychody podlegaj¹ce opo-datkowaniu podatkiem od towarów i us³ug od czynnoœci okreœlo-nych w art. 5 ustawy o VAT oraz ³¹czn¹ kwotê dziennej sprzeda¿ywynikaj¹c¹ z faktur, nie póŸniej jednak ni¿ przed dokonaniemsprzeda¿y w dniu nastêpnym.

§ 9. 1. Podatnik jest obowi¹zany zbroszurowaæ ksiêgê i kolejnoponumerowaæ jej karty.

2. Ksiêga oraz dowody, na których podstawie s¹ dokonywanew niej zapisy, musi znajdowaæ siê na sta³e w miejscu wykonywa-nia dzia³alnoœci lub miejscu wskazanym przez podatnika jakojego siedziba, z zastrze¿eniem ust. 6, a je¿eli prowadzenie ksiêgizosta³o zlecone biuru rachunkowemu – w miejscu wskazanymprzez podatnika stosownie do § 8 ust. 1 pkt 1.

3. W przypadku prowadzenia przedsiêbiorstwa wielozak³adowegoksiêgi musz¹ znajdowaæ siê w ka¿dym zak³adzie. Podatnik mo¿e jed-nak prowadziæ jedn¹ ksiêgê w miejscu wskazanym jako jego siedziba,pod warunkiem ¿e w poszczególnych zak³adach jest prowadzona conajmniej ewidencja sprzeda¿y, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 2,a w razie wykonywania dzia³alnoœci okreœlonej w § 6 – równie¿ ewi-dencje okreœlone w tym przepisie.

4. W przypadku dokonywania przesuniêæ (przerzutów) towarówhandlowych oraz materia³ów podstawowych miêdzy zak³adaminale¿¹cymi do tego samego podatnika, podatnik dokumentuje tezdarzenia dowodami wewnêtrznymi, zwanymi dalej „dowodamiprzesuniêæ”. Dowody te sporz¹dza siê w dwóch egzemplarzach,z których jeden przechowywany jest w zak³adzie, z którego doko-


nano przesuniêcia towaru lub materia³u, a drugi – w zak³adzie,w którym przyjêto te towary lub materia³y.

5. Dowody przesuniêæ powinny zawieraæ co najmniej nastêpuj¹cedane: numer kolejny wpisu, datê dokonania przesuniêcia, nazwêtowarów lub materia³ów oraz ich iloœæ i wartoœæ obliczon¹ wed³ugcen zakupu. Je¿eli podatnik prowadzi jedn¹ ksiêgê dla przedsiê-biorstwa wielozak³adowego, a zakupione towary przekazuje tylkodo jednego zak³adu (oddzia³u), nie ma obowi¹zku sporz¹dzaniadowodu przesuniêæ, pod warunkiem ¿e na dowodzie zakupu podanazwê zak³adu, do którego przekaza³ te towary.

6. U podatników prowadz¹cych dzia³alnoœæ w zakresie handluobnoœnego i obwoŸnego ksiêga musi znajdowaæ siê w miejscuwykonywania dzia³alnoœci. Je¿eli podatnik prowadzi ewidencjê, októrej mowa w § 8 ust. 1 pkt 2, w miejscu wykonywania dzia³alno-œci musi znajdowaæ siê co najmniej ta ewidencja. W tym przypadkuprzepisy ust. 4 i 5 stosuje siê odpowiednio.

§ 10. 1. Podatnicy s¹ obowi¹zani za³o¿yæ ksiêgê, a w razie obo-wi¹zku prowadzenia ewidencji sprzeda¿y, o której mowa w § 8 ust.1 pkt 2 – równie¿ tê ewidencjê, na dzieñ 1 stycznia roku podatko-wego lub na dzieñ rozpoczêcia dzia³alnoœci w ci¹gu roku podatko-wego.

2. Podatnicy, którzy rozpoczynaj¹ prowadzenie dzia³alnoœcigospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali zezrycza³towanego opodatkowania podatkiem dochodowym lubprowadzili ksiêgi rachunkowe, s¹ obowi¹zani zawiadomiæ w for-mie pisemnej naczelnika urzêdu skarbowego w³aœciwego wed³ugmiejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu ksiêgi w terminie20 dni od dnia jej za³o¿enia.

3. Je¿eli dzia³alnoœæ jest prowadzona w formie spó³ki cywilnejosób fizycznych, spó³ki jawnej osób fizycznych lub spó³ki partner-skiej, zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, sk³adaj¹ wszyscywspólnicy naczelnikowi urzêdu skarbowego w³aœciwemu wed³ugmiejsca zamieszkania ka¿dego z nich.

§ 11. 1. Podatnik jest obowi¹zany prowadziæ ksiêgê rzetelniei w sposób niewadliwy.

2. Za niewadliw¹ uwa¿a siê ksiêgê prowadzon¹ zgodnie z przepi-sami rozporz¹dzenia i objaœnieniami do wzoru ksiêgi.

3. Ksiêgê uwa¿a siê za rzeteln¹, z zastrze¿eniem ust. 4, je¿elidokonywane w niej zapisy odzwierciedlaj¹ stan rzeczywisty.

4. Ksiêgê uznaje siê za rzeteln¹ równie¿, gdy:

1) niewpisane lub b³êdnie wpisane kwoty przychodu nie przekra-czaj¹ ³¹cznie 0,5% przychodu wykazanego w ksiêdze za danyrok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowymdo dnia, w którym naczelnik urzêdu skarbowego lub organ kon-troli skarbowej stwierdzi³ te b³êdy, lub

2) brak w³aœciwych zapisów jest zwi¹zany z nieszczêœliwym wypad-kiem lub zdarzeniem losowym, które uniemo¿liwi³o podatnikowiprowadzenie ksiêgi, lub

3) b³êdy spowodowa³y podwy¿szenie kwoty podstawy opodatko-wania, z wyj¹tkiem b³êdów polegaj¹cych na niewykazaniu lubzani¿eniu kosztów zakupu materia³ów podstawowych, towa-rów handlowych oraz kosztów robocizny, lub

4) podatnik uzupe³ni³ zapisy lub dokona³ korekty b³êdnych zapi-sów w ksiêdze przed rozpoczêciem kontroli przez naczelnikaurzêdu skarbowego lub przez organ kontroli skarbowej, lub

5) b³êdne zapisy s¹ skutkiem oczywistej omy³ki, a podatnik posia-da dowody ksiêgowe odpowiadaj¹ce warunkom, o których mowaw § 12 ust. 3.

5. Przepisy ust. 4 stosuje siê odpowiednio w przypadku stwier-dzenia braku zapisów lub b³êdnych zapisów dotycz¹cych kosztówuzyskania przychodu.

§ 12. 1. Zapisy w ksiêdze dokonywane s¹ w jêzyku polskimi w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwa³y, na pod-stawie prawid³owych i rzetelnych dowodów.

2. Stwierdzone b³êdy w zapisach poprawia siê przez:

1) skreœlenie dotychczasowej treœci i wpisanie nowej, z zacho-waniem czytelnoœci b³êdnego zapisu, oraz podpisaniepoprawki i umieszczenie daty dokonania poprawki lub

2) wprowadzenie do ksiêgi niewpisanych dowodów lub dowo-dów zawieraj¹cych korekty b³êdnych zapisów. Zapisy zmniej-szaj¹ce przychody lub koszty mog¹ byæ dokonywane ze zna-kiem minus (–) lub kolorem czerwonym.

3. Podstaw¹ zapisów w ksiêdze s¹ dowody ksiêgowe, którymi s¹:

1) faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne,zwane dalej „fakturami”, wystawione zgodnie z odrêbnymiprzepisami, lub

1a) dokumenty okreœlaj¹ce zmniejszenie kosztów uzyskania przy-chodów (zwiêkszenie przychodów) na podstawie art. 24dustawy o podatku dochodowym (dowody zmniejszenia kosz-tów/zwiêkszenia przychodów), zawieraj¹ce co najmniej:

a) datê wystawienia dokumentu oraz miesi¹c, w którym do-konuje siê zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów(zwiêkszenia przychodów),

b) wskazanie faktury (rachunku), a je¿eli nie istnia³ obo-wi¹zek wystawienia faktury (rachunku) – wskazanie umo-wy albo innego dokumentu, stanowi¹cych podstawê dozmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiêksze-nia przychodów) zgodnie z art. 24d ustawy o podatku do-chodowym,

c) wskazanie kwoty, o któr¹ podatnik zmniejsza koszty uzy-skania przychodów (zwiêksza przychody),

d) podpis osoby sporz¹dzaj¹cej dokument, lub

1b) dokumenty okreœlaj¹ce zwiêkszenie kosztów uzyskaniaprzychodów na podstawie art. 24d ustawy o podatku docho-dowym (dowody zwiêkszenia kosztów), zawieraj¹ce co naj-mniej:

a) datê wystawienia dokumentu oraz miesi¹c, w którym do-konuje siê zwiêkszenia kosztów uzyskania przychodów,

b) wskazanie faktury (rachunku), a je¿eli nie istnia³ obo-wi¹zek wystawienia faktury (rachunku) – wskazanie umo-wy albo innego dokumentu, stanowi¹cych podstawê dozmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiêksze-nia przychodów) zgodnie z art. 24d ustawy o podatku do-chodowym,

c) wskazanie kwoty, o któr¹ podatnik zwiêksza koszty uzy-skania przychodów,

d) wskazanie dowodu potwierdzaj¹cego uregulowanie zobo-wi¹zania, o które podatnik zwiêksza koszty uzyskaniaprzychodów,

e) podpis osoby sporz¹dzaj¹cej dokument, lub

2) inne dowody, wymienione w § 13 i 14, stwierdzaj¹ce faktdokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistymprzebiegiem i zawieraj¹ce co najmniej:

a) wiarygodne okreœlenie wystawcy lub wskazanie stron (na-zwê i adresy) uczestnicz¹cych w operacji gospodarczej,której dowód dotyczy,

b) datê wystawienia dowodu oraz datê lub okres dokonaniaoperacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym ¿e je-¿eli data dokonania operacji gospodarczej odpowiadadacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednejdaty,

c) przedmiot operacji gospodarczej i jego wartoœæ oraz iloœ-ciowe okreœlenie, je¿eli przedmiot operacji jest wymiernyw jednostkach naturalnych,


d) podpisy osób uprawnionych do prawid³owego udokumen-towania operacji gospodarczych

– oznaczone numerem lub w inny sposób umo¿liwiaj¹cy po-wi¹zanie dowodu z zapisami ksiêgowymi dokonanymi na jegopodstawie.

4. Dowód ksiêgowy powinien byæ sporz¹dzony w jêzyku polskim.Treœæ dowodu musi byæ pe³na i zrozumia³a; dopuszczalne jest sto-sowanie skrótów ogólnie przyjêtych. Je¿eli w dowodzie podanejest wartoœciowe okreœlenie operacji gospodarczej tylko w walu-cie obcej, podatnik posiadaj¹cy ten dowód jest obowi¹zany przeli-czyæ walutê obc¹ na z³ote, po obowi¹zuj¹cym w dniu dokonaniaoperacji kursie, zgodnie z zasadami okreœlonymi w ustawie o po-datku dochodowym. Wynik przeliczenia nale¿y zamieœciæ w wol-nych polach dowodu lub w za³¹czniku do dowodu sporz¹dzonegow walucie obcej.

4a. Zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów, o którym mowaw art. 24d ustawy o podatku dochodowym, dokonuje siê poprzezwpisanie kwoty zmniejszenia ze znakiem minus (–) lub koloremczerwonym.

5. B³êdy w dowodach ksiêgowych mo¿na poprawiaæ, z zastrze¿e-niem ust. 6, wy³¹cznie przez skreœlenie niew³aœciwie napisanegotekstu lub liczby, w sposób pozwalaj¹cy odczytaæ tekst lub liczbêpierwotn¹, i wpisanie tekstu lub liczby w³aœciwej. Poprawka doko-nana w dowodzie ksiêgowym musi byæ potwierdzona dat¹ i podpi-sem osoby dokonuj¹cej poprawki.

6. Zasad, o których mowa w ust. 5, nie stosuje siê do dowodów ksiê-gowych, dla których ustalono odrêbnymi przepisami zakaz dokonywa-nia jakichkolwiek poprawek, oraz do dowodów obcych. Dowody obcemog¹ byæ poprawione przez wystawienie i przes³anie kontrahentowidowodu koryguj¹cego (noty). Dowody w³asne zewnêtrzne przes³aneuprzednio kontrahentowi mog¹ byæ poprawione tylko przez wystawie-nie dowodu koryguj¹cego (noty).

§ 13. Za dowody ksiêgowe uwa¿a siê równie¿:

1) dzienne zestawienia dowodów (faktur dotycz¹cych sprzeda¿y)sporz¹dzone do zaksiêgowania ich zbiorczym zapisem;

2) noty ksiêgowe, sporz¹dzone w celu skorygowania zapisu doty-cz¹cego operacji gospodarczej, wynikaj¹cej z dowodu obcegolub w³asnego, otrzymane od kontrahenta podatnika lub prze-kazane kontrahentowi;

3) dowody przesuniêæ;

4) dowody op³at pocztowych i bankowych;

5) inne dowody op³at, w tym dokonywanych na podstawieksi¹¿eczek op³at, oraz dokumenty zawieraj¹ce dane, o którychmowa w § 12 ust. 3 pkt 2.

§ 14. 1. Na udokumentowanie zapisów w ksiêdze, dotycz¹cychniektórych kosztów (wydatków), mog¹ byæ sporz¹dzone dokumen-ty zaopatrzone w datê i podpisy osób, które bezpoœrednio dokona³ywydatków (dowody wewnêtrzne), okreœlaj¹ce: przy zakupie –nazwê towaru oraz iloœæ, cenê jednostkow¹ i wartoœæ, a w innychprzypadkach – przedmiot operacji gospodarczych i wysokoœæ kosz-tu (wydatku).

2. Dowody, o których mowa w ust. 1, mog¹ dotyczyæ wy³¹cznie:

1) zakupu, bezpoœrednio od krajowego producenta lub hodowcy,produktów roœlinnych i zwierzêcych, nieprzerobionych sposobemprzemys³owym lub przerobionych sposobem przemys³owym,je¿eli przerób polega na kiszeniu produktów roœlinnych lubprzetwórstwie mleka albo na uboju zwierz¹t rzeŸnych i obróbcepoubojowej tych zwierz¹t;

2) zakupu od ludnoœci, sklasyfikowanych w Polskiej KlasyfikacjiWyrobów i Us³ug (PKWiU), surowców roœlin zielarskich i zió³dziko rosn¹cych leœnych (PKWiU 01.11.91-00), jagód,owoców leœnych (PKWiU 01.13.23-00) i grzybów (PKWiU01.12.13-00.43);

3) wartoœci produktów roœlinnych i zwierzêcych pochodz¹cychz w³asnej uprawy lub hodowli prowadzonej przez podatnika;

4) zakupu w jednostkach handlu detalicznego materia³ówpomocniczych;

5) kosztów diet i innych nale¿noœci za czas podró¿y s³u¿bowej pra-cowników oraz wartoœci diet z tytu³u podró¿y s³u¿bowych osóbprowadz¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹ i osób z nimi wspó³pra-cuj¹cych;

6) zakupu od ludnoœci odpadów pou¿ytkowych, stanowi¹cych surow-ce wtórne, z wy³¹czeniem zakupu (skupu) metali nie¿elaznych orazprzeznaczonych na z³om samochodów i ich czêœci sk³adowych;

7) wydatków zwi¹zanych z op³atami za czynsz, energiê elektrycz-n¹, telefon, wodê, gaz i centralne ogrzewanie, w czêœci przypa-daj¹cej na dzia³alnoœæ gospodarcz¹; podstaw¹ do sporz¹dze-nia tego dowodu jest dokument obejmuj¹cy ca³oœæ op³at na tecele;

8) op³at uiszczanych znakami op³aty skarbowej oraz op³ats¹dowych i notarialnych;

9) wydatków zwi¹zanych z parkowaniem samochodu w sytuacji, gdys¹ one poparte dokumentami niezawieraj¹cymi danych, o którychmowa w § 12 ust. 3 pkt 2; podstaw¹ wystawienia dowodu wew-nêtrznego jest bilet z parkometru, kupon, bilet jednorazowyza³¹czony do sporz¹dzonego dowodu.

3. Dowody wewnêtrzne dotycz¹ce rozliczenia kosztów podró¿ys³u¿bowych pracowników oraz wartoœci diet z tytu³u podró¿y s³u¿bo-wych osób prowadz¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹ i osób z nimiwspó³pracuj¹cych powinny zawieraæ co najmniej nastêpuj¹ce da-ne: imiê i nazwisko, cel podró¿y, nazwê miejscowoœci docelowej,liczbê godzin i dni przebywania w podró¿y s³u¿bowej (data i godzinawyjazdu oraz powrotu), stawkê i wartoœæ przys³uguj¹cych diet.

4. Zakup w jednostkach handlu detalicznego materia³ów, œrodkówczystoœci i bhp oraz materia³ów biurowych mo¿e byæ, z zastrze¿eniemust. 2 pkt 4, dokumentowany paragonami zaopatrzonymi w datêi stempel (oznaczenie) jednostki wydaj¹cej paragon – okreœlaj¹cymiiloœæ, cenê jednostkow¹ oraz wartoœæ, za jak¹ dokonano zakupu. Naodwrocie paragonu podatnik musi uzupe³niæ jego treœæ, wpisuj¹c swo-je nazwisko (nazwê zak³adu), adres oraz rodzaj (nazwê) zakupionegotowaru.

5. Wydatki poniesione za granic¹ na zakup paliwa i olejów mog¹ byædokumentowane paragonami lub dowodami kasowymi. Przepis ust. 4stosuje siê odpowiednio.

§ 15. Nie wymaga zaksiêgowania materia³ powierzony przez zle-ceniodawcê. Je¿eli jednak podatnik nie mo¿e przedstawiæ doku-mentu okreœlaj¹cego zleceniodawcê, uwa¿a siê, ¿e materia³zosta³ przez podatnika zakupiony bez udokumentowania.

§ 16. 1. Otrzymanie materia³ów podstawowych i pomocniczych,zwanych dalej „materia³ami”, i towarów handlowych musi byæpotwierdzone na dowodzie zakupu dat¹ i podpisem osoby, któraje przyjê³a.

2. Je¿eli materia³ lub towar handlowy, którego zakup – zgodnie z prze-pisami rozporz¹dzenia – dokumentowany jest fakturami dostawców,zosta³ dostarczony do zak³adu lub dokonano nim obrotu przed otrzy-maniem faktury, nale¿y sporz¹dziæ szczegó³owy opis otrzymanegomateria³u (lub towaru handlowego), podaj¹c imiê, nazwisko (firmê)i adres dostawcy, iloœæ i rodzaj oraz cenê jednostkow¹ i wartoœæ mate-ria³u (lub towaru handlowego) i dokonaæ zapisu w ksiêdze na podsta-wie opisu. Opis musi byæ potwierdzony w sposób okreœlony w ust. 1oraz przechowywany jako dowód zakupu i po³¹czony z nades³an¹nastêpnie faktur¹. Ewentualna ró¿nica w stosunku do wartoœci poda-nej w fakturze musi byæ wpisana do ksiêgi (ewidencji) w dniu otrzyma-nia faktury.

3. Je¿eli podatnik otrzyma³ materia³ lub towar handlowy oraz fak-turê na ten materia³ lub towar handlowy w tym samym miesi¹cu,


opis, o którym mowa w ust. 2, do³¹cza do otrzymanej faktury,a zapisów w ksiêdze dokonuje na podstawie otrzymanej faktury.

4. Podatnik mo¿e nie sporz¹dzaæ opisu, o którym mowa w ust. 2,je¿eli zakup udokumentowany jest specyfikacj¹ dostawcy, podwarunkiem ¿e specyfikacja spe³nia wymogi okreœlone dla opisu.Przepisy ust. 2 i 3 stosuje siê odpowiednio.

§ 17. 1. Zakup materia³ów podstawowych oraz towarów handlowychmusi byæ wpisany do ksiêgi, z zastrze¿eniem § 30, niezw³ocznie poich otrzymaniu, najpóŸniej przed przekazaniem do magazynu, przero-bu lub sprzeda¿y.

2. Zapisów dotycz¹cych pozosta³ych wydatków dokonuje siê, zzastrze¿eniem § 20 i 30, jeden raz dziennie, po zakoñczeniu dnia, niepóŸniej ni¿ przed rozpoczêciem dzia³alnoœci w dniu nastêpnym,z uwzglêdnieniem zasad okreœlonych w art. 22 ustawy o podatkudochodowym.

§ 18. 1. Podatnik jest obowi¹zany dokonywaæ zapisów w ewidencjach,o których mowa w § 6 pkt 1 i § 8 ust. 1 pkt 2, jeden raz dziennie pozakoñczeniu dnia, nie póŸniej ni¿ przed rozpoczêciem dzia³alnoœci wdniu nastêpnym.

2. Kwota udzielonej po¿yczki i umownych odsetek oraz przyjêciezastawionej rzeczy musz¹ byæ niezw³ocznie wpisane do ewidencji,o której mowa w § 6 pkt 2.

3. Podatnik jest obowi¹zany wype³niæ karty przychodów pracownikównajpóŸniej w terminie przewidzianym dla przekazania zaliczki na poda-tek dochodowy od tych przychodów na rachunek urzêdu skarbowego,którym kieruje w³aœciwy naczelnik urzêdu skarbowego.

4. Podatnik jest obowi¹zany dokonaæ zapisów w ewidencjach, o któ-rych mowa w § 4 ust. 1, najpóŸniej w miesi¹cu przekazania œrodkówtrwa³ych, wartoœci niematerialnych i prawnych oraz wyposa¿enia dou¿ywania.

§ 19. 1. Zapisy w ksiêdze dotycz¹ce przychodów ze sprzeda¿ywyrobów, towarów handlowych i us³ug s¹ dokonywane na podsta-wie wystawionych faktur, a w przypadku sprzeda¿y nieudokumen-towanej fakturami – na podstawie wystawionego na koniec dniadowodu wewnêtrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jestwartoœæ tych przychodów za dany dzieñ, o ile nie jest prowadzonaewidencja sprzeda¿y lub ewidencja przy zastosowaniu kas reje-struj¹cych.

2. Zapisów, o których mowa w ust. 1, dokonuje siê jeden razdziennie po zakoñczeniu dnia, nie póŸniej ni¿ przed rozpoczêciemdzia³alnoœci w dniu nastêpnym, z zastrze¿eniem § 20 ust. 2 i 3oraz § 30.

3. Je¿eli w danym dniu podatnik wystawia wiele faktur, zapisóww ksiêdze mo¿na dokonywaæ jedn¹ sum¹ wynikaj¹c¹ z dzienne-go zestawienia tych faktur, zwanego dalej „zestawieniem sprze-da¿y”.

4. Zestawienie sprzeda¿y powinno zawieraæ co najmniej nastê-puj¹ce dane: datê i kolejny numer zestawienia, numery od–dofaktur objêtych zestawieniem, sumê zbiorcz¹ tych faktur orazpodpis podatnika lub osoby, która sporz¹dzi³a zestawienie.

5. (uchylony).

6. Podatnicy prowadz¹cy ewidencjê, o której mowa w § 8 ust. 1pkt 2, mog¹ dokonywaæ zapisów dotycz¹cych przychodu, wykaza-nych w tej ewidencji, w jednej pozycji na koniec ka¿dego mie-si¹ca.

§ 20. 1. Podatnicy, którzy ewidencjonuj¹ obrót przy zastosowaniukas rejestruj¹cych, dokonuj¹ zapisów w ksiêdze na podstawiedanych wynikaj¹cych z raportów dobowych, z zastrze¿eniem ust.2, skorygowanych o kwoty maj¹ce wp³yw na wysokoœæ przychodu.

2. Podatnicy, o których mowa w ust. 1, mog¹ dokonywaæ zapisóww ksiêdze na koniec ka¿dego miesi¹ca, w terminie okreœlonymw § 30 ust. 1, na podstawie danych wynikaj¹cych z raportów mie-

siêcznych skorygowanych o kwoty maj¹ce wp³yw na wysokoœæprzychodu.

3. (uchylony).

4. Podatnicy, o których mowa w ust. 1 i 2, nie wpisuj¹ do ksiêgikwot wynikaj¹cych z faktur dokumentuj¹cych dokonanie sprzeda-¿y uprzednio zarejestrowanej przy zastosowaniu kas reje-struj¹cych, natomiast s¹ obowi¹zani do po³¹czenia w sposóbtrwa³y zwróconych orygina³ów paragonów fiskalnych z kopiamiwystawionych faktur.

5. Korygowania danych wynikaj¹cych z raportów dobowych lubraportów miesiêcznych, o którym mowa w ust. 1 i 2, dokonuje siêna podstawie odrêbnych ewidencji. Korekty, które nie podlegaj¹ujêciu w odrêbnych ewidencjach, podatnik opisuje na odwrocieraportu dobowego lub miesiêcznego.

§ 21. 1. Je¿eli podatnik prowadzi odrêbn¹ ewidencjê, o której mo-wa w art. 109 ust. 1 lub 3 ustawy o VAT, zapisy w ksiêdzedotycz¹ce przychodów ze sprzeda¿y towarów i us³ug mog¹ byædokonywane na koniec miesi¹ca ³¹czn¹ kwot¹ wynikaj¹c¹ z mie-siêcznego zestawienia sporz¹dzonego na podstawie danychwynikaj¹cych z tej ewidencji.

2. Zestawienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawieraæ co naj-mniej nastêpuj¹ce dane: datê i kolejny numer zestawienia, sumêprzychodów ze sprzeda¿y pomniejszon¹ o nale¿ny podatek odtowarów i us³ug oraz o wartoœæ towarów i us³ug nie stanowi¹c¹przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym i powiê-kszon¹ o przychody nie objête obowi¹zkiem ewidencjonowaniadla celów podatku od towarów i us³ug.

§ 22. (uchylony).

§ 23. (uchylony).

§ 24. Podatnicy, o których mowa w art. 84 ustawy o VAT, mog¹ewidencjonowaæ przychody w ksiêdze oraz w ewidencji sprzeda¿y³¹cznie z podatkiem od towarów i us³ug, z tym ¿e na koniec mie-si¹ca przychód pomniejsza siê o nale¿ny podatek od towarówi us³ug.

§ 25. Zapisy w ksiêdze dotycz¹ce pozosta³ych przychodów musz¹byæ dokonywane na podstawie dowodów potwierdzaj¹cych teprzychody.

§ 26. Zapisy w ksiêdze dotycz¹ce wydatków (kosztów) s¹ dokony-wane na podstawie dowodów, o których mowa w § 12–16.

§ 26a. 1. Zapisy w ksiêdze dotycz¹ce zmniejszenia kosztów uzy-skania przychodów (zwiêkszenia przychodów) oraz zwiêkszeniakosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 24d ustawyo podatku dochodowym, s¹ dokonywane na podstawie dowodów,o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 1a i 1b, w terminach okreœlo-nych w przepisach art. 24d ustawy o podatku dochodowym.

2. Zapisów w ksiêdze dotycz¹cych zmniejszenia kosztów uzyska-nia przychodów (zwiêkszenia przychodów) na podstawie art. 24dustawy o podatku dochodowym mo¿na dokonywaæ na koniec ka¿-dego miesi¹ca, w terminie okreœlonym w § 30 ust. 1, na podsta-wie danych wynikaj¹cych z miesiêcznych zestawieñ dokumentów,o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 1a.

3. Zestawienie, o którym mowa w ust. 2, powinno zawieraæ:numer kolejny wpisu, numery i daty dokumentów, o których mowaw § 12 ust. 3 pkt 1a, i wynikaj¹c¹ z tych dokumentów ³¹czn¹ war-toœæ zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiêkszeniaprzychodów).

4. Zapisów w ksiêdze dotycz¹cych zwiêkszenia kosztów uzyska-nia przychodów na podstawie art. 24d ustawy o podatku docho-dowym mo¿na dokonywaæ na koniec ka¿dego miesi¹ca, w termi-nie okreœlonym w § 30 ust. 1, na podstawie danych wynikaj¹cychz miesiêcznych zestawieñ dokumentów, o których mowa w § 12ust. 3 pkt 1b.



5. Zestawienie, o którym mowa w ust. 4, powinno zawieraæ: numerkolejny wpisu, numery i daty dokumentów, o których mowa w § 12ust. 3 pkt 1b, i wynikaj¹c¹ z tych dokumentów ³¹czn¹ wartoœæ zwiê-kszenia kosztów uzyskania przychodów.

§ 27. 1. Podatnicy s¹ obowi¹zani do sporz¹dzenia i wpisania doksiêgi spisu z natury towarów handlowych, materia³ów (surowców)podstawowych i pomocniczych, pó³wyrobów, produkcji w toku, wyro-bów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej „spisem z natury”,na dzieñ 1 stycznia, na koniec ka¿dego roku podatkowego, na dzieñrozpoczêcia dzia³alnoœci w ci¹gu roku podatkowego, a tak¿e w raziezmiany wspólnika, zmiany proporcji udzia³ów wspólników lub likwi-dacji dzia³alnoœci.

2. Spis z natury podlega wpisaniu do ksiêgi tak¿e wówczas, gdyosoby prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ sporz¹dzaj¹ go zaokresy miesiêczne oraz gdy na podstawie odrêbnych przepisówjego sporz¹dzenie zarz¹dzi³ naczelnik urzêdu skarbowego.

3. (uchylony).

§ 28. 1. Spis z natury powinien byæ sporz¹dzony w sposób staran-ny i trwa³y oraz zakoñczony i zaopatrzony w podpisy osób uczest-nicz¹cych w spisie.

2. Spis z natury powinien zawieraæ co najmniej nastêpuj¹ce dane:imiê i nazwisko w³aœciciela zak³adu (nazwê firmy), datê sporz¹dze-nia spisu, numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury, szcze-gó³owe okreœlenie towaru i innych sk³adników wymienionychw § 27, jednostkê miary, iloœæ stwierdzon¹ w czasie spisu, cenêw z³otych i groszach za jednostkê miary, wartoœæ wynikaj¹c¹ z prze-mno¿enia iloœci towaru przez jego cenê jednostkow¹, ³¹czn¹ war-toœæ spisu z natury, wartoœæ pomniejszenia, o którym mowaw § 29, ze wskazaniem pozycji spisu z natury i pozycji w ksiêdze,z którymi zwi¹zane jest pomniejszenie, oraz klauzulê „Spis zakoñ-czono na pozycji...”, podpisy osób sporz¹dzaj¹cych spis oraz pod-pis w³aœciciela zak³adu (wspólników), z tym ¿e przy prowadzeniu:

1) ksiêgarñ i antykwariatów ksiêgarskich – spisem z natury mo¿naobejmowaæ jedn¹ pozycj¹ wydawnictwa o tej samej cenie, bezwzglêdu na nazwê i nazwisko autora, z podzia³em na ksi¹¿ki,broszury, albumy i inne;

2) dzia³alnoœci kantorowej – spisem z natury nale¿y obj¹æ nie-sprzedane wartoœci dewizowe;

3) dzia³alnoœci polegaj¹cej na udzielaniu po¿yczek pod zastaw –spisem z natury nale¿y obj¹æ rzeczy zastawione pod udzielonepo¿yczki;

4) dzia³ów specjalnych produkcji rolnej – spisem z natury nale¿yobj¹æ niezu¿yte w toku produkcji materia³y i surowce oraz iloœæzwierz¹t wed³ug gatunków z podzia³em na grupy.

3. Spis z natury powinien obejmowaæ równie¿ towary stanowi¹cew³asnoœæ podatnika, znajduj¹ce siê w dniu sporz¹dzenia spisupoza zak³adem podatnika, a tak¿e towary obce znajduj¹ce siêw zak³adzie podatnika. Towary obce nie podlegaj¹ wycenie;wystarczaj¹ce jest iloœciowe ich ujêcie w spisie towarów z poda-niem, czyj¹ stanowi¹ w³asnoœæ.

4. O zamiarze sporz¹dzenia spisu z natury w innym terminie ni¿na dzieñ 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzieñ rozpoczêcia dzia-³alnoœci gospodarczej podatnicy s¹ obowi¹zani zawiadomiæ w for-mie pisemnej w³aœciwego naczelnika urzêdu skarbowego w termi-nie co najmniej siedmiu dni przed dat¹ sporz¹dzenia tego spisu.

§ 29. 1. Podatnik jest obowi¹zany wyceniæ materia³y i towary hand-lowe objête spisem z natury wed³ug cen zakupu lub nabycia albowed³ug cen rynkowych z dnia sporz¹dzenia spisu, je¿eli s¹ one ni¿-sze od cen zakupu lub nabycia; spis z natury pó³wyrobów (pó³fabry-katów), wyrobów gotowych i braków w³asnej produkcji wycenia siêwed³ug kosztów wytworzenia, a odpadów u¿ytkowych, które w tokudzia³alnoœci utraci³y swoj¹ pierwotn¹ wartoœæ u¿ytkow¹, wyceniasiê wed³ug wartoœci wynikaj¹cej z oszacowania uwzglêdniaj¹cegoich przydatnoœæ do dalszego u¿ytkowania.

2. Spis z natury niesprzedanych wartoœci dewizowych wycenia siêwed³ug cen zakupu z dnia sporz¹dzenia spisu, a w dniu koñ-cz¹cym rok podatkowy – wed³ug cen zakupu, jednak w wysokoœcinie wy¿szej ni¿ kurs œredni og³aszany przez Narodowy Bank Polskiw dniu koñcz¹cym rok podatkowy, a wartoœæ rzeczy zastawionych– wed³ug ich wartoœci rynkowej.

3. Przy dzia³alnoœci us³ugowej i budowlanej produkcjê niezakoñ-czon¹ wycenia siê wed³ug kosztów wytworzenia, z tym ¿e niemo¿e to byæ wartoœæ ni¿sza od kosztów materia³ów bezpoœred-nich zu¿ytych do produkcji niezakoñczonej.

4. Produkcjê zwierzêc¹ objêt¹ spisem z natury wycenia siêwed³ug cen rynkowych z dnia sporz¹dzenia spisu, z uwzglêdnie-niem gatunku, grupy i wagi zwierz¹t.

4a. Wartoœæ spisu z natury, wycenionego zgodnie z ust. 1–4 i 7,pomniejsza siê o kwotê, o któr¹ podatnik zmniejszy³ koszty uzy-skania przychodów (zwiêkszy³ przychody) na podstawie art. 24dustawy o podatku dochodowym, je¿eli zmniejszenie kosztów uzy-skania przychodów (zwiêkszenie przychodów) zwi¹zane by³o z za-liczeniem do kosztów uzyskania przychodów wydatkówdotycz¹cych towarów handlowych, materia³ów (surowców) pod-stawowych i pomocniczych, pó³wyrobów, produkcji w toku, wyro-bów gotowych, braków i odpadów, objêtych tym spisem. Pomniej-szenia dokonuje siê o tê czêœæ kwoty zmniejszenia kosztówuzyskania przychodów (zwiêkszenia przychodów), która przypadana towary handlowe, materia³y (surowce) podstawowe i pomocni-cze, pó³wyroby, produkcjê w toku, wyroby gotowe, braki i odpady,objête tym spisem.

4b. Je¿eli do wyceny towarów handlowych, materia³ów (surow-ców) podstawowych i pomocniczych, pó³wyrobów, produkcjiw toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, objêtych spisemz natury, zastosowano zamiast ceny zakupu lub nabycia albokosztu wytworzenia inne zasady wyceny, przewidziane w ust. 1–4i 7, kwota pomniejszenia nie mo¿e byæ wy¿sza ni¿ wartoœæ tejwyceny.

4c. Przepisów ust. 4a i 4b nie stosuje siê, je¿eli przed sporz¹dze-niem spisu z natury podatnik zwiêkszy³ koszty uzyskania przycho-dów zgodnie z art. 24d ustawy o podatku dochodowym.

5. Spis z natury musi byæ wpisany do ksiêgi wed³ug poszczegól-nych rodzajów jego sk³adników lub w jednej pozycji (sumie), je¿elina podstawie spisu zosta³o sporz¹dzone odrêbne, szczegó³owezestawienie poszczególnych jego sk³adników. Zestawienie prze-chowuje siê ³¹cznie z ksiêg¹.

6. Podatnik jest obowi¹zany dokonaæ wyceny najpóŸniej w termi-nie 14 dni od dnia zakoñczenia spisu z natury.

7. W razie przyjêcia wyceny towarów w kwocie ni¿szej od ceny za-kupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, w szczególnoœciz powodu uszkodzenia, wyjœcia z mody, nale¿y przy poszczegól-nych pozycjach uwidoczniæ równie¿ jednostkow¹ cenê zakupu(nabycia) lub koszt wytworzenia.

8. (uchylony).

§ 30. 1. W razie prowadzenia ksiêgi przez biuro rachunkowe, zapi-sy s¹ dokonywane w porz¹dku chronologicznym na podstawiedowodów, o których mowa w § 12–16, oraz sum miesiêcznychprzychodów wynikaj¹cych z ewidencji, o której mowa w § 8 ust. 1pkt 2, lub danych wynikaj¹cych z zestawienia, o którym mowaw § 20 ust. 2, przekazywanych przez podatnika zgodnie z posta-nowieniami umowy, w czasie zapewniaj¹cym prawid³owe i termi-nowe rozliczenia z bud¿etem, lecz nie póŸniej ni¿ do dnia 20 ka¿-dego miesi¹ca za miesi¹c poprzedni.

2. Przepis ust. 1 stosuje siê odpowiednio do podatników pro-wadz¹cych przedsiêbiorstwa wielozak³adowe.

3. Podatnicy mog¹ dokonywaæ wpisów do ksiêgi na zasadachokreœlonych w ust. 1 pod warunkiem prowadzenia równoczeœnie

ewidencji, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 2. Warunek ten nie doty-czy podatników dokonuj¹cych sprzeda¿y dokumentowanejwy³¹cznie fakturami.

§ 31. 1. W razie prowadzenia ksiêgi przy zastosowaniu technikinformatycznych, warunkiem uznania ksi¹g za prawid³owe jest:

1) okreœlenie na piœmie szczegó³owej instrukcji obs³ugi programukomputerowego, wykorzystywanego do prowadzenia ksi¹g;

2) stosowanie programu komputerowego zapewniaj¹cegobezzw³oczny wgl¹d w treœæ dokonywanych zapisów oraz wydru-kowanie wszystkich danych w porz¹dku chronologicznym,zgodnie z wzorem ksiêgi;

3) przechowywanie zapisanych danych na magnetycznych noœni-kach informacji, do czasu wydruku zawartych na nich danych, wsposób chroni¹cy przed zatarciem lub zniekszta³ceniem tychdanych albo naruszeniem ustalonych zasad ich przetwarzania.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, na koniec ka¿dego mie-si¹ca w czasie zapewniaj¹cym prawid³owe i terminowe rozliczeniaz bud¿etem, lecz nie póŸniej ni¿ do dnia 20 ka¿dego miesi¹ca zamiesi¹c poprzedni, podatnik jest obowi¹zany sporz¹dziæ wydrukzapisów dokonanych za dany miesi¹c. Wydruk powinien byæ zgod-ny z wzorem ksiêgi okreœlonym w za³¹czniku nr 1 do rozporz¹dze-nia.

3. Podatnik pos³uguj¹cy siê programem komputerowym, który niezapewnia wydrukowania ksiêgi, wed³ug wzoru okreœlonego w za-³¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia, jest obowi¹zany za³o¿yæ ksiêgê,o której mowa w § 2 ust. 1. Po zakoñczeniu miesi¹ca nale¿ysporz¹dziæ wydruk komputerowy zawieraj¹cy podsumowanie za-pisów za dany miesi¹c i wpisaæ do odpowiednich kolumn ksiêgisumy miesiêczne wynikaj¹ce z tego wydruku.

Rozdzia³ 3

Sposób prowadzenia ksiêgi przez rolników,o których mowa w § 2 ust. 2

§ 32. 1. Rolnicy, o których mowa w § 2 ust. 2, zwani dalej „rolni-kami”, s¹ obowi¹zani zbroszurowaæ ksiêgê i kolejno ponumero-waæ jej karty.

2. Ksiêga oraz dowody, o których mowa w § 12–16, na którychpodstawie s¹ dokonywane w niej zapisy, musi znajdowaæ siê nasta³e w miejscu zamieszkania rolnika, a je¿eli prowadzenie ksiêgizosta³o zlecone biuru rachunkowemu – w miejscu wskazanymstosownie do § 8 ust. 1 pkt 1.

§ 33. 1. Rolnicy s¹ obowi¹zani za³o¿yæ ksiêgê na dzieñ 1 styczniaroku podatkowego lub na dzieñ rozpoczêcia dzia³alnoœci w ci¹guroku podatkowego.

2. Rolnicy, którzy rozpoczynaj¹ prowadzenie dzia³alnoœci gospo-darczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zry-cza³towanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub pro-wadzili ksiêgi rachunkowe, s¹ obowi¹zani zawiadomiæ w formiepisemnej naczelnika urzêdu skarbowego w³aœciwego wed³ugmiejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu ksiêgi w terminie20 dni od dnia jej za³o¿enia.

§ 34. Rolnicy s¹ obowi¹zani prowadziæ ksiêgê rzetelnie i w spo-sób niewadliwy. W ksiêdze nale¿y ewidencjonowaæ wy³¹cznieprzychody i koszty z dzia³alnoœci gospodarczej. W tym przypadkumaj¹ zastosowanie przepisy § 7, § 11–17, § 19–22, § 24–26oraz § 30 i 31.

(...)

KODEKS KARNY SKARBOWY

(...)

Rozdzia³ 6

Przestêpstwa skarbowe i wykroczenia skarboweprzeciwko obowi¹zkom podatkowym

i rozliczeniom z tytu³u dotacji lub subwencji

Art. 54. § 1. Podatnik, który uchylaj¹c siê od opodatkowania, nieujawnia w³aœciwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodat-kowania lub nie sk³ada deklaracji, przez co nara¿a podatek nauszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennychalbo karze pozbawienia wolnoœci, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Je¿eli kwota podatku nara¿onego na uszczuplenie jest ma³ejwartoœci, sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1 podle-ga karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Je¿eli kwota podatku nara¿onego na uszczuplenie nie prze-kracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego okreœlo-nego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 55. § 1. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzeniadzia³alnoœci gospodarczej na w³asny rachunek lub rzeczywistychrozmiarów tej dzia³alnoœci, pos³uguje siê imieniem i nazwiskiem,nazw¹ lub firm¹ innego podmiotu i przez to nara¿a podatek nauszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennychalbo karze pozbawienia wolnoœci do lat 3, albo obu tym karom³¹cznie.



Art. 56. § 1. Podatnik, który sk³adaj¹c organowi podatkowemu,innemu uprawnionemu organowi lub p³atnikowi deklaracjê luboœwiadczenie, podaje nieprawdê lub zataja prawdê albo niedope³nia obowi¹zku zawiadomienia o zmianie objêtych nimidanych, przez co nara¿a podatek na uszczuplenie, podlega karzegrzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolno-œci, albo obu tym karom ³¹cznie.



§ 4. Karze okreœlonej w § 3 podlega tak¿e ten podatnik, którymimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania niesk³ada w terminie organowi podatkowemu lub p³atnikowi deklara-cji lub oœwiadczenia.

Art. 57. § 1. Podatnik, który uporczywie nie wp³aca w terminiepodatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. S¹d mo¿e odst¹piæ od wymierzenia kary, je¿eli przed wszczê-ciem postêpowania w sprawie o wykroczenie skarbowe okreœlo-ne w § 1 wp³acono w ca³oœci nale¿ny podatek na rzecz w³aœciwe-go organu.

Art. 58. (uchylony).


Art. 60. § 1. Kto wbrew obowi¹zkowi nie prowadzi ksiêgi, podlegakarze grzywny do 240 stawek dziennych.


§ 2. Kto wbrew obowi¹zkowi nie przechowuje ksiêgi w miejscuwykonywania dzia³alnoœci lub w miejscu wskazanym przez podat-nika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddzia³, a je¿eliprowadzenie ksiêgi zosta³o zlecone biuru rachunkowemu lubinnemu uprawnionemu podmiotowi – w miejscu okreœlonymw umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przezkierownika jednostki, podlega karze grzywny do 240 stawekdziennych.

§ 3. Karze okreœlonej w § 2 podlega tak¿e ten podatnik lubp³atnik, który nie zawiadamia w terminie w³aœciwego organuo prowadzeniu ksiêgi przez doradcê podatkowego, lub inny pod-miot upowa¿niony do prowadzenia ksi¹g w jego imieniu i na jegorzecz.

§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionegookreœlonego w § 1–3 podlega karze grzywny za wykroczenie skar-bowe.

Art. 61. § 1. Kto nierzetelnie prowadzi ksiêgê, podlega karzegrzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionegookreœlonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skar-bowe.

§ 3. Karze okreœlonej w § 2 podlega tak¿e ten, kto wadliwie pro-wadzi ksiêgê.

Art. 62. § 1. Kto wbrew obowi¹zkowi nie wystawia faktury lubrachunku za wykonanie œwiadczenia, wystawia je w sposób wadli-wy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 sta-wek dziennych.

§ 2. Kto fakturê lub rachunek, okreœlone w § 1, wystawia w spo-sób nierzetelny albo takim dokumentem pos³uguje siê, podlegakarze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 3. Karze okreœlonej w § 1 podlega tak¿e ten, kto wbrew obo-wi¹zkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lubrachunku, b¹dŸ dowodu zakupu towarów.

§ 4. Karze okreœlonej w § 1 podlega tak¿e ten, kto wbrew przepi-som ustawy dokona sprzeda¿y z pominiêciem kasy rejestruj¹cejalbo nie wyda dokumentu z kasy rejestruj¹cej, stwierdzaj¹cegodokonanie sprzeda¿y.


Art. 63. § 1. Kto wbrew przepisom ustawy wydaje wyroby akcyzo-we, w stosunku do których zakoñczono procedurê zawieszeniapoboru akcyzy, bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy,podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karzepozbawienia wolnoœci do lat 2, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom ustawy spro-wadza na terytorium kraju wyroby akcyzowe bez ich uprzedniegooznaczenia znakami akcyzy.

§ 3. Tej samej karze podlega, kto produkuj¹c poza sk³adempodatkowym wyroby akcyzowe, o których mowa w art. 47 ust. 1pkt 1, 2, 4 lub 5 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcy-zowym wydaje z magazynu wyrobów gotowych lub sprzedaje wyro-by akcyzowe bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy.

§ 4. Tej samej karze podlega, kto wyprowadza ze sk³adu podatko-wego na podstawie zezwolenia na wyprowadzanie jako podatnikwyrobów akcyzowych z cudzego sk³adu podatkowego poza proce-dur¹ zawieszenia poboru akcyzy, wyroby akcyzowe bez ich uprzed-niego oznaczenia znakami akcyzy.

§ 5. Karze okreœlonej w § 1 podlega tak¿e, kto dopuszcza siê czy-nu zabronionego okreœlonego w § 1–4 w stosunku do wyrobówakcyzowych, które oznaczono nieprawid³owo lub nieodpowiedni-

mi znakami akcyzy, w szczególnoœci znakami uszkodzonymi,zniszczonymi, podrobionymi, przerobionymi lub niewa¿nymi.

§ 6. Je¿eli nale¿ny podatek akcyzowy jest ma³ej wartoœci, spraw-ca czynu zabronionego okreœlonego w § 1–5 podlega karze grzyw-ny do 720 stawek dziennych.

§ 7. Je¿eli nale¿ny podatek akcyzowy nie przekracza ustawowegoprogu, sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1–5 podle-ga karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 64. § 1. Kto bez pisemnego powiadomienia w terminiew³aœciwego organu wyprowadza ze sk³adu podatkowego wyrobyakcyzowe nieoznaczone znakami akcyzy z przeznaczeniem dodokonania ich dostawy wewn¹trzwspólnotowej lub eksportu, pod-lega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto produkuj¹c poza sk³adempodatkowym wina gronowe uzyskane z winogron pochodz¹cychz upraw w³asnych, o których mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawyz dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, bez pisemnegopowiadomienia w terminie w³aœciwego organu wydaje te wyrobyakcyzowe nieoznaczone znakami akcyzy z przeznaczeniem dodokonania ich dostawy wewn¹trzwspólnotowej lub eksportu.

§ 3. Tej samej karze podlega, kto produkuj¹c poza sk³adempodatkowym alkohol etylowy, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt4 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, w gorzel-ni prawnie i ekonomicznie niezale¿nej od wszelkich innych gorzel-ni oraz niedzia³aj¹cej na podstawie licencji uzyskanej od innegopodmiotu, bez pisemnego powiadomienia w terminie w³aœciwegoorganu wydaje te wyroby akcyzowe nieoznaczone znakami akcyzyz przeznaczeniem do dokonania ich dostawy wewn¹trzwspólnoto-wej lub eksportu.

§ 4. Tej samej karze podlega, kto produkuj¹c poza sk³adempodatkowym wyroby akcyzowe z wykorzystaniem wy³¹cznie wyro-bów akcyzowych, od których akcyza zosta³a zap³acona w wysoko-œci równej lub wy¿szej od kwoty akcyzy przypadaj¹cej do zap³atyod wyprodukowanych wyrobów akcyzowych, bez pisemnegopowiadomienia w terminie w³aœciwego organu wydaje te wyrobyakcyzowe nieoznaczone znakami akcyzy z przeznaczeniem dodokonania dostawy wewn¹trzwspólnotowej lub na eksport.

§ 5. Tej samej karze podlega, kto produkuj¹c poza sk³adempodatkowym wyroby akcyzowe, od których zosta³a zap³aconaprzedp³ata akcyzy, bez pisemnego powiadomienia w terminiew³aœciwego organu wydaje te wyroby akcyzowe nieoznaczone zna-kami akcyzy z przeznaczeniem do dokonania dostawy wewn¹trz-wspólnotowej lub na eksport.

§ 6. Karze okreœlonej w § 1 podlega tak¿e ten, kto bez pisemnegopowiadomienia w terminie w³aœciwego organu umieszczaw sk³adzie wolnoc³owym i wolnym obszarze celnym wyroby akcy-zowe nieoznaczone znakami akcyzy, przeznaczone do sprzeda¿yw jednostkach handlowych tam usytuowanych.


Art. 65. § 1. Kto nabywa, przechowuje, przewozi, przesy³a lubprzenosi wyroby akcyzowe stanowi¹ce przedmiot czynu zabronio-nego okreœlonego w art. 63, art. 64 lub art. 73 lub pomaga w ichzbyciu albo te wyroby akcyzowe przyjmuje lub pomaga w ich ukry-ciu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karzepozbawienia wolnoœci do lat 3, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Kto nabywa, przechowuje, przewozi, przesy³a lub przenosiwyroby akcyzowe, o których na podstawie towarzysz¹cych okolicz-noœci powinien i mo¿e przypuszczaæ, ¿e stanowi¹ one przedmiotczynu zabronionego okreœlonego w art. 63, art. 64 lub art. 73, lubpomaga w ich zbyciu albo te wyroby akcyzowe przyjmuje lub poma-ga w ich ukryciu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.



§ 4. Je¿eli kwota podatku nara¿onego na uszczuplenie nie prze-kracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego okreœlo-nego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 66. § 1. Kto wyroby akcyzowe oznacza nieprawid³owo lub nie-odpowiednimi znakami akcyzy, w szczególnoœci znakami uszko-dzonymi, zniszczonymi, podrobionymi, przerobionymi lub niewa¿-nymi, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.


Art. 67. § 1. Kto podrabia albo przerabia znak akcyzy albo upo-wa¿nienie do odbioru banderol, podlega karze grzywny do 720stawek dziennych albo karze pozbawienia wolnoœci, albo obu tymkarom ³¹cznie.

§ 2. Kto w celu pope³nienia przestêpstwa skarbowego okreœlone-go w § 1 uzyskuje lub przysposabia œrodki, podlega karze grzywnydo 240 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolnoœci dolat 2, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 3. Nie podlega karze za przestêpstwo skarbowe okreœlonew § 2 sprawca, który odst¹pi³ od jego dokonania, w szczególnoœcizniszczy³ uzyskane lub przysposobione œrodki lub zapobieg³ sko-rzystaniu z nich w przysz³oœci.

§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionegookreœlonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenieskarbowe.

Art. 68. § 1. Kto nie dope³nia obowi¹zku sporz¹dzenia spisui przedstawienia go do potwierdzenia w³aœciwemu organowiw przypadku wyst¹pienia w obrocie poza procedur¹ zawieszeniapoboru akcyzy wyrobów akcyzowych nieoznaczonych, oznaczo-nych nieprawid³owo lub nieodpowiednimi znakami akcyzy,w szczególnoœci znakami uszkodzonymi, zniszczonymi, podrobio-nymi, przerobionymi lub niewa¿nymi, podlega karze grzywny do720 stawek dziennych.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto nie dope³nia obowi¹zku ozna-czenia wyrobów akcyzowych legalizacyjnymi znakami akcyzy.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionegookreœlonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenieskarbowe.

Art. 69. § 1. Kto bez przeprowadzenia urzêdowego sprawdzeniapodejmuje czynnoœci bezpoœrednio zwi¹zane z produkcj¹, impor-tem lub obrotem wyrobami akcyzowymi, a tak¿e z ich oznaczaniemznakami akcyzy, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2. Kto podaje nieprawdziwe dane o rodzaju, iloœci lub jakoœciwyprodukowanych wyrobów akcyzowych, podlega karze grzywnydo 360 stawek dziennych.

§ 3. Kto wbrew przepisom usuwa wyroby akcyzowe z miejsca pro-dukcji, przerobu, zu¿ycia, przechowywania lub podczas przewozu,podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 4. Usi³owanie przestêpstwa skarbowego okreœlonego w § 2 lub3 jest karalne.

Art. 69a. § 1. Kto wbrew przepisom ustawy, naruszaj¹c warunkizastosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy, produkuje,magazynuje lub prze³adowuje wyroby akcyzowe poza sk³adempodatkowym, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennychalbo karze pozbawienia wolnoœci do lat 2, albo obu tym karom³¹cznie.


Art. 70. § 1. Kto wbrew przepisom ustawy zbywa lub w inny spo-sób przekazuje znaki akcyzy osobie nieuprawnionej, podlegakarze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawieniawolnoœci do lat 2, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu u¿ycia lub wprowadzeniaw obieg nabywa lub w inny sposób przyjmuje znaki akcyzy od oso-by nieuprawnionej lub usuwa je z wyrobu akcyzowego w celuponownego ich u¿ycia lub wprowadzenia w obieg.

§ 3. Usi³owanie przestêpstwa skarbowego okreœlonego w § 1 lub2 jest karalne.

§ 4. Karze okreœlonej w § 1 podlega tak¿e ten, kto, nie bêd¹c dotego uprawnionym, posiada, przechowuje, przewozi, przesy³a lubprzenosi znaki akcyzy.

§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionegookreœlonego w § 1, 2 i 4 podlega karze grzywny za wykroczenieskarbowe.

Art. 71. Kto przez ra¿¹ce naruszenie przepisów dotycz¹cych prze-wozu lub przechowywania znaków akcyzy nara¿a je na bezpoœred-nie niebezpieczeñstwo kradzie¿y, zniszczenia, uszkodzenia lubzgubienia, podlega karze grzywny do 480 stawek dziennych.

Art. 72. Kto wbrew obowi¹zkowi nie rozlicza siê w terminiez w³aœciwym organem ze stanu zu¿ycia znaków akcyzy, w szcze-gólnoœci nie zwraca znaków niewykorzystanych, uszkodzonych,zniszczonych lub niewa¿nych, podlega karze grzywny do 360 sta-wek dziennych.

Art. 73. § 1. Kto, w u¿yciu wyrobu akcyzowego, zmienia cel, prze-znaczenie lub nie zachowuje innego warunku, od którego ustawauzale¿nia zwolnienie wyrobu akcyzowego z obowi¹zku oznaczaniaznakami akcyzy, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2. Je¿eli niepobrany podatek akcyzowy nie przekracza ustawo-wego progu, sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1 pod-lega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 73a. § 1. Kto w u¿yciu wyrobu akcyzowego zmienia jego prze-znaczenie, w szczególnoœci u¿ywa oleju opa³owego jako olejunapêdowego, przez co nara¿a podatek akcyzowy na uszczuple-nie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych, albo karzepozbawienia wolnoœci do lat 2, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Je¿eli kwota nara¿onego na uszczuplenie podatku akcyzowe-go jest ma³ej wartoœci, sprawca czynu zabronionego okreœlonegow § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Je¿eli kwota nara¿onego na uszczuplenie podatku akcyzowe-go nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronione-go okreœlonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skar-bowe.


Art. 75. Importer, podmiot dokonuj¹cy nabycia wewn¹trzwspól-notowego oraz przedstawiciel podatkowy, który nie dope³nia obo-wi¹zku uzyskania od podmiotu maj¹cego siedzibê poza teryto-rium kraju rozliczenia z przekazanych mu znaków akcyzy, podlegakarze grzywny do 180 stawek dziennych.

Art. 76. § 1. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rze-czywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowadzaw b³¹d w³aœciwy organ nara¿aj¹c na nienale¿ny zwrot podatkowejnale¿noœci publicznoprawnej, w szczególnoœci podatku naliczone-go w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i us³ug, podatkuakcyzowym, zwrot nadp³aty lub jej zaliczenie na poczet zaleg³oœcipodatkowej lub bie¿¹cych albo przysz³ych zobowi¹zañ podatko-wych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karzepozbawienia wolnoœci, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Je¿eli kwota nara¿ona na nienale¿ny zwrot podatku jestma³ej wartoœci, sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.



§ 3. Je¿eli kwota nara¿ona na nienale¿ny zwrot podatku nie prze-kracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego okreœlo-nego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 76a. § 1. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanemrzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego stanu rzeczy wprowa-dza w b³¹d w³aœciwy organ nara¿aj¹c na nienale¿ny zwrot wydat-ków, o których mowa w przepisach o zwrocie osobom fizycznymniektórych wydatków zwi¹zanych z budownictwem mieszkanio-wym, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karzepozbawienia wolnoœci, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Je¿eli kwota nara¿ona na nienale¿ny zwrot wydatków, o któ-rych mowa w § 1, jest ma³ej wartoœci, sprawca czynu zabronione-go okreœlonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawekdziennych.

§ 3. Je¿eli kwota nara¿ona na nienale¿ny zwrot wydatków, o któ-rych mowa w § 1, nie przekracza ustawowego progu, sprawca czy-nu zabronionego okreœlonego w § 1 podlega karze grzywny zawykroczenie skarbowe.

Art. 77. § 1. P³atnik lub inkasent, który pobranego podatku niewp³aca w terminie na rzecz w³aœciwego organu, podlega karzegrzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolno-œci do lat 3, albo obu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Je¿eli kwota niewp³aconego podatku jest ma³ej wartoœci,sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1 podlega karzegrzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Je¿eli kwota niewp³aconego podatku nie przekracza ustawo-wego progu, sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1 pod-lega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 4. S¹d mo¿e zastosowaæ nadzwyczajne z³agodzenie kary,a nawet odst¹piæ od wymierzenia kary lub œrodka karnego, je¿eliprzed wszczêciem postêpowania w sprawie o przestêpstwo skar-bowe okreœlone w § 1 lub 2 wp³acono w ca³oœci pobrany podatekna rzecz w³aœciwego organu.

§ 5. S¹d mo¿e odst¹piæ od wymierzenia kary, je¿eli przed wszczê-ciem postêpowania w sprawie o wykroczenie skarbowe okreœlo-ne w § 3 wp³acono w ca³oœci pobrany podatek na rzecz w³aœciwe-go organu.

Art. 78. § 1. P³atnik, który nie pobiera podatku albo pobiera gow kwocie ni¿szej od nale¿nej, podlega karze grzywny do 720 sta-wek dziennych albo karze pozbawienia wolnoœci do lat 2, alboobu tym karom ³¹cznie.

§ 2. Je¿eli kwota niepobranego podatku jest ma³ej wartoœci,sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1 podlega karzegrzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Je¿eli kwota niepobranego podatku nie przekracza ustawo-wego progu, sprawca czynu zabronionego okreœlonego w § 1 pod-lega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 79. § 1. P³atnik lub inkasent, który nie wyznacza w wymaga-nym terminie osoby, do której obowi¹zków nale¿y obliczaniei pobieranie podatków oraz terminowe wp³acanie organowi podat-kowemu pobranych kwot, lub nie zg³asza w³aœciwemu miejscowoorganowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby, podle-ga karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Tej samej karze podlega p³atnik, który nie sk³ada w terminiedeklaracji.

Art. 80. § 1. Kto wbrew obowi¹zkowi nie sk³ada w terminiew³aœciwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podle-ga karze grzywny do 120 stawek dziennych.

§ 2. P³atnik, podmiot, o którym mowa w art. 41 ustawy z dnia 26lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie-

pe³ni¹cy funkcji p³atnika lub poœredni odbiorca, który wbrew obo-wi¹zkowi nie sk³ada w terminie podatnikowi lub w³aœciwemu orga-nowi wymaganej informacji podatkowej lub informacji, o którychmowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lub art. 42c ust. 1 powo³anej ustawy,podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

§ 3. Je¿eli informacjê okreœlon¹ w § 1 lub 2 z³o¿ono niepraw-dziw¹, sprawca podlega karze grzywny do 240 stawek dzien-nych.


Art. 80a. § 1. Kto w informacji podsumowuj¹cej podaje niepraw-dê lub zataja prawdê, podlega karze grzywny do 240 stawekdziennych.

§ 2. Kto, wbrew obowi¹zkowi, nie sk³ada w terminie w³aœciwemuorganowi informacji podsumowuj¹cej, podlega karze grzywny zawykroczenie skarbowe.

Art. 81. § 1. Podatnik lub p³atnik, który wbrew obowi¹zkowi:

1) nie dokonuje w terminie zg³oszenia identyfikacyjnego alboaktualizacji objêtych nim danych albo te¿ podaje w nim daneniezgodne ze stanem rzeczywistym lub niepe³ne,

2) dokonuje zg³oszenia wiêcej ni¿ jeden raz,

3) nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numernieprawdziwy,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Tej samej karze podlega tak¿e ten podatnik, który wbrew obo-wi¹zkowi nie sk³ada p³atnikowi dostarczonego przez niego formu-larza zg³oszenia identyfikacyjnego.

Art. 82. § 1. Kto nara¿a finanse publiczne na uszczupleniepoprzez nienale¿n¹ wyp³atê, pobranie lub niezgodne z przezna-czeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji, podlega karzegrzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. Je¿eli wyp³ata lub pobranie nienale¿nej, nadmiernej lub wy-korzystanej niezgodnie z przeznaczeniem dotacji lub subwencjinie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionegookreœlonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skar-bowe.

§ 3. (uchylony).

Art. 83. § 1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynno-œci sprawdzaj¹cych, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lubczynnoœci kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatko-wego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynnoœci s³u¿bowej,w szczególnoœci kto wbrew ¿¹daniu tej osoby nie okazuje ksiêgilub innego dokumentu dotycz¹cego prowadzonej dzia³alnoœcigospodarczej lub ksiêgê lub inny dokument niszczy, uszkadza,czyni bezu¿ytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywnydo 720 stawek dziennych.


Art. 84. § 1. Kto, nie dope³niaj¹c obowi¹zku nadzoru nad prze-strzeganiem regu³ obowi¹zuj¹cych w dzia³alnoœci danego przed-siêbiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chocia¿-by nieumyœlne, do pope³nienia czynu zabronionego okreœlonegow tym rozdziale, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje siê, je¿eli czyn sprawcy wyczerpujeznamiona innego przestêpstwa skarbowego lub wykroczeniaskarbowego okreœlonego w tym rozdziale albo je¿eli niedope³nie-nie obowi¹zku nadzoru nale¿y do ich znamion.

(...)

księga przychodów i rozchodów lekcje1-2

Documents