Prezentacja programu PowerPoint

Ksztatowanie kompetencji czytelniczych lektury w szkole podstawowej i gimnazjum.

Kanon czy kanony?
Spis lektur bywa postrzegany przez opini publiczn jako kanon, co nadaje mu charakter ideologiczny i polityczny oraz wzbudza niepotrzebne emocje. Wielu przypuszcza, e wyznacza on hierarchi wartoci nie tylko literackich, lecz take moralnych, wiatopogldowych i spoecznych. Jest to prawd tylko w pewnym stopniu. W dzisiejszym wiecie szkoa nie jest dla ucznia jedynym rdem w poznawaniu kultury. Spis lektur to bardziej propozycja hierarchizacji ni gotowa hierarchia i dlatego te w swojej istocie nie jest kanonem. Naley wic w jak najwikszym stopniu dopuci moliwo wyboru poszczeglnych pozycji przez nauczyciela lub w starszych klasach przez nauczyciela wesp z uczniami. Wspczesna szkoa powinna uczy inteligentnej lektury, otwartej na rne interpretacje, a zarazem wiadomej granic dowolnoci interpretacyjnej.

W opracowanej podstawie zakadana jest podmiotowo nauczyciela to on ma prawo ostatecznego wyboru lektury. W dalszych etapach edukacyjnych ten wybr jest ograniczany, gdy nadrzdn rol ma aspekt poznawczy utworu. S wic wskazane konkretne utwory, ktre mona zaliczy do kanonu. Std w podstawie przy okrelonych pozycjach stanowicych niekwestionowane arcydziea polskiej klasyki literackiej znajduje si klauzula: nauczyciel nie moe pomin. Pozostae tytuy stanowi propozycj dla nauczyciela, ktry spord nich bdzie musia wybra okrelon liczb lektur, tworzc swj wasny kanon.

Kryteria doboru utworw literackich:
pragmatyczne teksty powinny by naprawd rzetelnie omawiane (w szkole podstawowej przynajmniej cztery pozycje ksikowe na rok, w gimnazjum pi)estetyczne II etap to lektury atrakcyjne (maj one wyksztaci nawyk czytania), III etap to arcydziea literatury polskiej i wiatowej (mog by trudne dla ucznia, lecz zachcony do czytania na wczeniejszym etapie moe si na nie otworzy), i pozycje bliskie upodobaniom ucznia poznawcze teksty suce przekazaniu wiedzy o kulturze (np.o konwencjach literackich, wiedzy z dziejw literatury i kultury).

Dobr lektur w podstawie zosta dokonany wedle nastpujcych zasad:
Dla klas IV-VI szkoy podstawowej przedstawiono list tekstw, spord ktrych nauczyciel ma wybra pozycje do przeczytania (moe on te wskaza tytuy spoza listy). S to klasyczne pozycje literatury modzieowej, uzupenione przez kilka tytuw nowszych s to utwory, ktre w ostatnim czasie sprawdziy si ju jako lektura szkolna.

W gimnazjum wskazane s kategorie z literatury modzieowej i popularnej do wyboru (np. powie przygodowa, obyczajowa, utwr fantasy, detektywistyczna) oraz arcydziea z klasyki (np. Romeo i Julia Szekspira, komedia Moliera, Zemsta Fredry, powie historyczna Sienkiewicza) albo ze wskazanym tytuem, albo do wyboru spord utworw jednego autora.

Tekstocentryzm nowej podstawy programowej:
Rezygnacja z podejcia akademickiego (nacisk na histori literatury) na rzecz czytelniczego (ksztacenie kompetencji odbiorczych, w tym: analityczno-interpretatorskich). Nie historia literatury, lecz historia arcydzie.

Przywrci szkole czytelnika! (S.J. urek)

Trudno modemu czowiekowi przebrn przez teksty, z ktrymi nic go nie czy, ani emocje, ani problematyka. (A. Nobis)

Pozostaj nadal aktualne utyskiwania na brak najnowszych pozycji z literatury modzieowej w szkolnych bibliotekach. Moe wic obok "Orlikw" trzeba troch pienidzy uszczkn na zakup tych ksiek, po ktre gimnazjalici chtnie sigaj. W przeciwnym wypadku nauczycielom pozostanie omawia nadal zakurzon klasyk. (W. Poturaa)

Rola techniki czytania:
Jedn z przyczyn zapaci czytania s sabo wyksztacone techniczne umiejtnoci czytania. Szkoa podstawowa to czas nauki czytania gonego i cichego, moment wrcz newralgiczny dla wyksztacenia tej sprawnoci. Zalegoci w tej dziedzinie odzywaj si przez cae ycie i potguj odwrt od czytelnictwa. Dlatego szkoa podstawowa powinna by czasem uporczywego powtarzalnego wiczenia techniki czytania z zastosowaniem najrniejszych metod, technik, take zabawowych, konkursowych. Warto zaczyna od czytania dzieciom na gos podczas lekcji przez nauczycieli, rodzicw, starszych uczniw, zaproszonych goci (np. znanych w rodowisku ludzi), by wyrabia szacunek dla czytania i budzi zainteresowanie ksik.

Dobr metod do wymagania jakimi drogami mona doj do celu?
Ucze sprawnie czyta teksty gono i cicho: konkurs czytelniczy; czytanie w kolejnoci; czytanie z podziaem na role nagranie i analiza; techniki czytania globalnego i szybkiego czytania; formuowanie pyta do tekstu (za St. Bortnowskim).

Jak uczy czytania zasady oglne:
Uruchom wiedz uprzedni ucznia, aby go zmotywowa i przygotowa intelektualnie do przyjcia nowej wiedzy. Uporzdkuj sam akt lektury, aby uatwi zrozumienie tekstu i selekcj danych. Zadbaj, by czytanie nie sprowadzao si do biernego odbioru sowa pisanego, aby zaktywizowa intelekt ucznia i uatwi utrwalanie wiedzy.