kёtё betim e realizoi me obligimin mё tё madh, dhuroi jetёn pёr...

Vdekja ёshtё e bukur kur i dhurohet lirisё

Lutfi coka Page 4

Kёtё betim e realizoi me obligimin mё tё

madh, dhuroi jetёn pёr lirinё e Kosovёs


Lutfi coka Page 1

Vdekja ёshtё e bukur,kur i dhurohet lirisë

Halit Coka - Hero i Kosovёs


Lutfi coka Page 2

Parathёnje

Nuk shkrova me penё por me zemёr. Se zemra

ime pёrmban thesarin e ndjenjave tё tij. Dhe kur

shkruan pёr njё njёri tё afёrt e shumё tё dashur

mё duket sikur kam dy zemra. Dhe kujtimet qё

kisha pёr Halit Cokёn, nuk desha t’i mbajё nё

memorje, t’i kem pronё personale qё jetojnё

vetёm me mua. Unё kam mallё pёr Halitin. Mall

prej zemre! Dhe malli nuk shuhet me njё pikё

ujё. Kёtё mall ma shuan Z.Sheradin Berisha me

botimin e këtyre kujtimeve në portalin

"Pashtriku", qё ёshtё vёndi ku luftoi dhe ra hero

nё zonёn e Dukagjinit.


Lutfi coka Page 3

Jetё e shkurtёr plot heroizem


Lutfi coka Page 8

--E prap punon,por i lodhur nё shpirtё e nё

zёmёr!…

Dhe prap dёgjon…….Karvanёt,pёrdhunimi dhe

masakrimi i Kosovёs,arriti kulmin,dhe kulmin ё

durimit arriti nё shpirtin e zemrёn e Halitit…

Punёn e ndёrpreu,i ktheu shpinёn plot

urretje,shfrytёzimit nga puna e huaj dhe me zё tё

fuqishёm tha:

‘”Lamtumirё Greqi!

Ju pёrshёndes UÇK!

Mё prit Kosovё!

Aty mё kё”!!....

Vendim ky i heshtur,nё zemёr tё thyer,pёr atё qё

dёgjoj,por dhe sekret i ruajtur nё fshehtёsinё e

mendimit tё tij,pёr tё mos mbjellur hidhёrim dhe

pengesё nё rrugёn ё zbatimit tё kёtij vёndimi

solёm.


Lutfi coka Page 5


Lutfi coka Page 6

“Heroi i Kosovёs” Halit Coka (Vullnetar

nga Kukёsi)

Kombi dhimbjen e kёthej nё forcё

Nga mёrgimi në luftën e Kosovës

Fluturoj lartё nё qiellin e kaltёr,

Njё yll shkёputet nga zemrat tona

U ul mu nё mes tё Kosovёs


Lutfi coka Page 7

Pёr tё rrёzatuar dritё lirie.!.....

Nё ato vite kur Shqipёria u hap,vala e mёrgimit

mori me vehte dhe dёshmorin e ardhshёm tё

Kosovёs,Halit Coka,i cili pёrfundoj nё Greqinё ё

lashtё pёr tё punuar e ndihmuar familjen e tij. Ai

u ndesh me shumё vёshtirёsi nё punё tё

ndryshme, nga mё tё vёshtira.Dashuria pёr

punёn,dhё urrejtja pёr shfrytёzimin e bёnte dhe

mё tё palodhur dhe mё rezistent.

Pa pritur dёgjon nё radio,- Kosova rrezikohet pёr

luftё e genocid.

Ai punon dhe prap dёgjon!…

-Nё Kosovё bёhet luftё,uҫk po lufton!…..

--Punon dhe prap dёgjon…Kosova digjet nё

flakё,vriten fёmijё ,burra e gra!…


Lutfi coka Page 12

kёmbё e vёshtirёsi.Mendja shkon atje ku pak orё

mё parё kishte gёzuar e qeshur me njerёzit mё tё

dashur qё pёr kёtё moment i duket sikur po i

tradhёton se luftёs nuk i dihet!?…..

Mёnjёhёrё njё ofshamё del nga shpirti i tij:

--O ju male lamtumirё!!?..

-O Vllezёr, motra, prindër e shokё; njerёzit e mi

tё dashur!? U takofshim nё Kosovёn e lirё!?

I shoqёruar futet mbrёnda me ngadal me atё

urtёsinё qё ai kishte. Befas ndeshet me shikimin

zhbirues tё komandantit,i cili kёrkonte tё lexonte

diҫka nё fёtyrёn e tij plot shpresё e optimizёm?

Dy shikime, dy duar tё shtёrnguar fort njёri me

tjetrin!…

Tё na rrojё Kosova,-Thotё Haliti mё zё tё fortё e

burrёror,plot forcё e entuziazёm!!….


Lutfi coka Page 9

Nё ato ditё tё ftohta janari shkon nё

shtёpi,pёrsheёndetet me mall e pёrqafimё me tё

gjithё..Tё gёzuar e tё qeshur pёr prezencёn e tij

nё familje dhe kёthim shёndosh nga kurbeti.

Po kalojnё orё ,minuta e ditё ,nё zemrёn e

tij,hapeshin plagё kur dёgjonte marrёzirat e

shekullit ndaj popullit trim e liridashёs tё

Kosovёs trime dhe heroike.I zhytur nё mendime

,plot ёndrra e fantazi,u gjend pran prindёrve e

vllazёrisё.Gёzim e plot hare,tё gёzuar pёr

mireseardhjen e Halitit nё mesin tonё.

Ai me njё luftё tё mbrendshme, atё natё duhej tё

pёrballonte dy tё kundёrta nё mendje e nё

zёmёr!?…

Tё qeshte e tё gёzonte me njerёzit qё e donin aq

shume dhe pa rёnё nё sy bluante mendimin pёr

tё shkuar atje ku zbatimi i vёndimit dukej i


Lutfi coka Page 10

vonuar nё kohё.Drita doli,njё shkёndijё u

shkёput nga zemrat tona,fluturoj larg …larg….!

Atje nё Kosovё,ku do tё

rrezatonte,dritё…dritё..dhe vetёm dritё e

shpresё pёr ato qё vuajnё e pёrdhunohen

,diskretitohen nё formёn mё mizore tё paparё nё

histori.

Dёborё ,shi…..furtunё,…diku mё kёmbё e diku

me makinё,i lodhur e i drobitur,me shpirtё tё

trazuar,u gjend pran repartit x .

Aty bёhёj regjistrimi dhe hidhej firma pёr tё

luftuar pёr liri tё Kosovёs ose pёr tё dhёnё gjёnё

mё sublimё pёr kёtё popull qё pёrjeton mizorinё

mё tё egёr.

Pak minuta e ndajnё Halitin,pёr realizimin e

vendimit tё tij sa sublim aq dhe patriotike.Ky


Lutfi coka Page 11

vendim flinte i qetё nё zemrёn dhe nё botёn

shpirtёrore tё trazuar.

Hekurat e repartit pёr kёtё moment ndajnё dy

botё,plot fantazi,kurajo shpresё ,vetёmohim tё

gatuar me trimёri!......Para syve sheh shokёt ,tё

cilёt prisnin dhe stёrviteshin pёr tu futur nё orёt

e vona nё frontin e luftёs,nё anёn tjetёr,

priste me mirёnjohje momentin kur ai tё

firmoste pёr tu futur nё luftё dhe, kёnaqёsia mё e

madhe ishte se realizojё vendimin qё flinte nё

zemrёn tij .

Momenti erdhi…..Ai thirrej pёr tё marrё

miratimin nga komandanti….

Para se tё futej nё komandё,kthen sytё e shikon

,me vёshtrim tё thellё e zhbirues, ato male tё

lartё, ato kodra e lugina ku kishte kaluar me


Lutfi coka Page 16

Do tё bёhem fli pёr idealet e kёtij populli ,qё tё

hidhet poshtё ajo bajonetё qё nё barkun e nёnёs

merr dy jёtё.

Duar tё shtёrnguar fortё….U tundёn dy

duar!.Para syve u ndёrthurёn dy jetё, dy botё e

mё sё fundi. Ai,ndodhet nё rrjesht,sheh veten me

rroba ushtari,me ҫantё plot fishekё,dhё pushkёn

nё krah ….gati pёr luftё….U realizua ёndrra qё e

mundonte prej kohe. Orёt kaluan,nata erdhi…Tё

gjithё nё kёmbё,gati pёr marshim nё orёt e ёrrta

tё natёs sapo dielli u fut nё horizont.

Njё ҫetё e vogёl,por me zemёr tё madhe mori

udhёn midis tyre dhe dёshmori i ardhshёm i

Kosovёs Halit coka. Dёborё,shi e furtunё

pёrkdhelnin trupat plot ngarkesё ,duke

udhёtuar atyre maleve, kodrave, pyjeve e


Lutfi coka Page 13

-Nga je ti more djalё qё pёr Kosovё ke kaq

malle?--Thot komandanti me zё tё qetё e plot

mendime.?!!..

Jam nga Arni ,nё malёsi qё nё taban kan besё ё

burrёri, pёrgjigjet Haliti shumё i qetё e plot

krenari!.

Kam marr vendim tё shkoj nё luftё ё tё ndihmojё

ata njerёz qё tё mos vuajnё mё ,tё mos derdhin

gjak,tё mos derdhin lot se dhe ata kanё shpirtё e

zemёr si unё dhё ti,komandant! Komandanti i

habitur nga vendosmёria e kёtij djali,nё mёnyrё

tё qёtё e i habitur kap stilolapsin dhe shkruan

emrin,mbiemrin,datёlindjen e fshatin. Ulë

stilolapsin dhe mendon thellё!?…Ngren kokёn

ngadal,shikon atё fёtyrё,fёtyra plot dritё,qё

rrёzatonte duke pritur urdhёrin pёr miratim e

nisjes drejtё!…


Lutfi coka Page 14

Ai kёnaqej,zemra i rrihte fortё,u realizua

premtimi i fshehur qё tani po del nё fushёn e

mejdanit pёr tu bё ushtarё i UҪK! !....

Kap mё forcё stilolapsin,e shtёrngon fortё, e me

buzё nё gaz nёnshkroj vendimin:-“jam ushtarё i

uҫk,lufta ime do tё jёtё e vendosur dёri nё

obligimin mё tё madh,pёr tё shembur botёn

mizore qё merr nёpёr kёmbё mijra njerёz tё

pafajshёm”!?…..

--Moment kritik nё botёn e tij shpirtёrore.Dora

mbeti pezull,kur stilolapsi do hedh firmёn.Nё

majёn e kёtij lapsi pushojnё dy botё:--Bota ё

ngrohtёsisё familjare qё po perendonte nga pas

dhe bota e luftёs qё po afrohej pёrfundimi i tё

cilёs nuk dihet!?….E firmos mbi letёr,firmos pёr

luftё,firmos pёr njё jetё mё tё mirё e tё lirё tё

Kosovёs…


Lutfi coka Page 15

Ngrihet nё kёmbё Haliti ,mban drёjtёqёndrim,si

njё ushtarё i lindur nё luftё ,i edukuar nё luftё,i

formuar nё luftё,dhe me krenari i drejtohet

komandantit:

- ‘’Ju falemnderit komandant!…Mё shёruat

plagёn mё tё madhe qё nuk arrita ta mjekoj deri

tani.Kjo plagё u krijua qё kur Kosova u djeg nё

flakё ,u mbulua me gjak ,u mbyt me lot nga sytё

e pa fajshёm.E kam mbajtur tё fshehtё e mё ka

munduar shumё deri tani qё mora liҫencёn e

luftёs….pёr tu bё ushtarё i uҫk,hodha firmёn pёr

tё matur luftёn time me fitoren e popullit

kosovar’’.

Hodha firmёn pёr ty Kosovё e ndoshta!? …fli do

bёhem!


Lutfi coka Page 20

tyre u vriten nёna ,baba,vёlla e motёr!?……Habi

,heshtje…!

Ёshtё thirrja e njerёzve qё varrosen tё gjallё nё

varreza masive!?……

Mendova:--Si mund tё çlirohem nga kjo zemёr e

thyer plot brenga!?.

Nga thellёsia e zemrёs buron urimi:

-Ju lumtё pushka o vllezёr tё uҫk!....

Sё shpejti do tё zhduket hija e zezё e kёsajё

kuҫedre tё tёrbuar!?…Kёshtu mendonte nё kohёt

mё tё errta qё kalonte Kosova,Halit Coka .

Kёtё brengё tё mallkuar e hoqi,vetёm kur

lёshojё mbi krah pushkёn e gjatё dhe luftёn filloj

me egёrsinё e urrejtjes,pёr bishёn qё terrorizonte

njerёzit e pafajshёm !?….Kosovёn martire.


Lutfi coka Page 17

greminave, plot errёsirё e nё njё vend tё

pashkёlur. Me duar shtёrngonin armёn duke

qёnё vigjilёnt ndaj çdo tё papritur. Lodhja e

madhe mes stuhive e dёborё,errёsirё e plote i

shoqёronte kudo.Gjatё kёtyre vendeve,tepёr tё

thepisura,dhe nё rrezikshmёri tё plotё.

Vrullin dhe vendosmёrinё e Halitit gjatё maleve

e rrugёve tё vёshtira e ndriҫonte, duke bёrё natёn

dritё,flaka e pushkёs qё do tё shpalosej ndaj ҫdo

tё papritur sa do e vёshtirё qё tё jёtё…do

shpalosej ndaj egёrsisё qё bёn njё mizori tё

paparё nё historinё ё popujve...

Pra ёndrra u realizua,brenga u shёrua,lufta filloi.

Nё ditёt plot luftё ,nё radhёt e uҫk u shtua dhe

njё pushkё…


Lutfi coka Page 18

U shtua dhe njё ideal,plot patriotizёm,plot kurajo

vendosmёri, pёr tu bёrё barrikadё e

pakapёrcyeshme!

Nё kёto kushte sa tё vёshtira,plot lodhje,nё shi e

furtunё,marshonin tё qёtё e plot vigjilencё ҫeta e

vogёl,por me zemёr tё madhe...

Tre rreziqe ndodhin pёrballё tyre,moti i

ftohtё,fushat e minuara dhe prita qё i prisnin

forcat para militare.Vendosmёria,durimi dhe

vigjilenca bёri qё ato sё shpejti tё ishin pran

destinacionit ku i priste me krahhapur e terё

Kosova!....

Furishёm unё them kёto mendime qё burojnё

nga zemrat e trimave:

“Ҫeta e vogёl me pak vetё

Shkon nё luftё shumё e qetё,

Kёto petrita,djem tё ri


Lutfi coka Page 19

Halit coka u ka pri!

Me krah hapur ,tё prêt Kosova

Djal i Arnit Halit Coka!

T’ prêt Kosova e gjakosur

Trup e shpirtё e sakatosur’’.

Brёngё nё shpirt e zemёr

Njё brengё e fortё mё shtёrngon nё zemёr.!

Ёshtё brёnga e vuajtjes e mjerimit qё pёrjeton

Kosova njё gjymtyrё e shkёputur nga trupi ynё,

Shqipёria…

Brenga qё mё mundon ёshtё terri si nata!...Ёshtё

dita plot mjergull qё s’lejon rrezet e diellit tё

ngrohin kёtё tokё tё vuajtur Kosovare!………

Ajo qё mё mundon,ёshtё flaka e shtёpive qё

digjen!.Ёshtё drithёrima e fёmijve qё, nё sytё e


Lutfi coka Page 24

kёmbёzёn e pushkёs qё kёndon vendҫe mbi

padrejtёsitё!.....

Urrejtja ndaj atyre qё dogjёn shtёpi,vranё njerёz

fёmijё ,burra ,gra tё bёn mё tё fortё sё asnjё

hёrё!?…..

Urrejtja tё bёn dritё pёr tё parё nё fushёn e

luftёs,thoshte Haliti!?....Dashuria pёr liri

gёrshetohet me urrejtjen dhe nxjerrin nё finale

fitoren!?….E kёshtu kur milicёt tureshin me sy tё

zgurdulluar,urrejta pёrcolli ngadalё nё zёmrёn e

tij plumbin plot zjarr!?....Kёto mendime nё

formё dialogu buronin si rezultat i debatit mes

mendimeve tё mija dhe ato tё Halit Cokёs,tё

realizuar nё kushte pushimi me shokёt dhe

bashkёluftёtarёt e luftёs nё Kosovё !?.....

Dialog me shokё lufte


Lutfi coka Page 21

Ushtari i UÇK

Ishte njё shkёndijё qё u shkёput nga zjarri nё

vatёr e kaloj nёpёr oxhakun tonё !.. E sulet pёr

liri…Nё luftё me vetёmohim…

Haliti,ushtarё i uҫk,ishte njeriu mё fatzi qё luftoi

pёr tu bёrё njeriu mё fatbardhё.

Haliti,ushtar dhe epror i uҫk, ishte njeriu qё

hodhi prangat ,hodhi pushkёn mbi krah dhe u fut

nё luftё pёr tu bёrё Ylli i lirisё,!?.....

Fluturoj si shqiponjё ndёr male, u ul nё zemёr tё

Kosovёs dhe lёshoj fuqishёm zёrin:

--‘’Sё bashku me ju do tё hedhim nё greminё

fantazmёn qё prodhoj kёtё tragjedi sa tё egёr aq

dhe tё rёndё.

Rroftё Kosova!Lartё liria!!….

Je i gjallё nё zemrёn time


Lutfi coka Page 22

Mbushem me krenari ,kur tё shoh tё veshur e tё

ngjeshur me atё armё i dashur hero!?....

Tё shikoj ballin tёnd, –Balli yt plot dritё.

Tё shikojё sytё , --Sytё e tu plot zjarr.

Tё dёgjoj fjalёn, -Fjala jote plumb dhe dora jote

shpatё!?…..

Mё gufon zemra tё pija ujё nё ato burimё ku ke

pirё ti nё ato ditё tё vёshtira tё luftёs,-o hero

ynё!?....Mё dёshiron zemra tё shkelja ato vende

ku ju zinit pritё dhe pushka jote t’ia thoshte

kёngёs!?…Pёrpara rrebeshit qёndrove si mal qё

nuk tundet as nga era dhe as nga furtunat

galopante!?...…..

Pёrball tankut u bёre shkёmb!…

E shkele tankun mё kёmbё dhe u shёndrrove nё

ylbёr,pёr tё lёshuar pёrherё mbi tokёn Arbёrore

reflekset e heroizmit!…..


Lutfi coka Page 23

Trimёria e heroizmi tё shёndrroj nё ushtarё tё

pёrjetshёm!…..

Me pushkёn shtёrnguar mbi gjoksin tuaj

barrikadё.!?.....

Zemra ime nesёr nuk ёshtё,vepra juaj jeton nё

shekuj.

Dialog mё vehten

I tretur nё mendime tё thella ku ngjarjet

rrokulliseshin, nё mendjen time si retё qё i

trazon era nё njё ditё plot stuhi…..i thash

vehtes:--‘’Jo,…jo nuk duhet forca e traktorit pёr

tё shkrehur pushkёn ndaj njё armiku sa tё

rrezikshёm aq dhe tё urryer qё kёrkon tё pёrpijё

tё gjallёt’’!?….

Urrejtja pёr atё qё tenton tё rrёmbejё jetё

njerёzish,tё jep forcё ,tё ngushllon dhe tё bёn

mal pёr tё shembur male,e jo mё pёr tё tёrhequr


Lutfi coka Page 28

trim i paparё. Sa hёrё dilnin nё luftё kishin

dёshirё ta kishim nё krah,si nё sulm apo nё

pritё.. Ai ҫan nёpёrmjet plumbave si rrebesh ,si

njё rrebesh!…Gjithёkush nga Kosovarёt i vinin

gishtin kokёs mendonin thellё dhe diskutonin

duke thёnё:

----‘’Kur ushtari dhe eprori i ardhur vullnetarё

nga Shqipёria,po vёtёsakrifikohёt nё beteja e

luftra tё pa shёmbullt,pёr ta parё Kosovёn tё

lirё,ne bijtё e Kosovёs do ta nderojmё si vullnetar

,do ta mbёshtesim nё beteja dhe do ta kemi

burim frymёzimi nё luftra tё tjera!…

Haliti ёshtё njeriu mё i mirё dhe trimi mё i

madh nё luftёn tonё.

Djali nga Shqipёria

Shumё gra e fёmijё rrinin nё qiellin e hapur nё

rrugё,nё fushё,nё kodёr apo nё pyje plot lagёshti.


Lutfi coka Page 25

Halit ,-“Kur e ke pa vehten mё ngushtё”?

-E pyeti njё nga shokёt nё njё natё plot errёsirё e

tё ftohtё nё njё shtёpi pёrdhese qё pritej tё

kalonin natёn pёr tu hedhur nё luftё ditёn qё do

tё vinte.

Ai ngadalё,duke mbajtur nё njёrёn dorё njё urё

zjarri dhe duke pёrpushur hirin tha:--Nё

momentin kur midis dashurisё prindёrore dhё

dashurisё pёr atdhe,triumfoj ajo e dyta!...

Kёtё vlerёsim e bёjnё tё rrallё dhe tё rrallё jemi

ne kёtu qё luftojmё me motin dhe me armikun tё

tёrbuar!?...

-Mё ngushtё e kam pa vehten kur, shoku nё krah

mbeti i vrarё dhe plumbat e breshёria e

predhave mё pengonte ta ndihmoja ,pёr ta nxjerr

nga transheja dhe,mbi tё gjtha duhej tё mbroja

trupin e tij dhe tё shokёve tё tjerё qё hapnin


Lutfi coka Page 26

zjarrё pa pushim nё gjoksin tim dhe me pushkёn

e gjatё !.....

-Kur njё copё predhё shkatёrroj qytёn e pushkёs

shtёrnguar fortё mbi gjoks!...-

-Mu duk vehtja si njё njёri pa kёmbё ,pa duar

dhe i tepёrt nё kёtё llogore ku shuheshin jёtё

dhe vetёm jetё!?..…----Kulmi i trimёrisё ishte

atёherё kur tanket e tёrbuar villnin vrerё e

turreshin pёr tё na shtypur pa mёshirё,njё

predhё e hudhur nga dora ime shkatёrroj tre

tanke,dogji tre ekipe njёherёsh dhe mbrojti

dhjetra jetё nё transhe !..

Epror shembullor

Ndjehesha i lumtur kur dёgjoja nga goja e

bashkёluftёtarёve dhe shokёve tё njё llogorje me

heroin e Kosovёs Halit Coka!?….Gjithёkush ishte


Lutfi coka Page 27

i lumtur kur shikonte atё djalosh qё rrinte pak si

i heshtur dhe nё mendime tё thella…

--Ai ёshtё nga Shqipёria,bisedonin kosovarёt

njёri me tjetrin. E kalon jetёn nё llogore bashkё

me ne …

…Ёrdhi vullnetarё nga Shqipёria,trim ,i urtё e i

vendosur…Ai e nuhaste nga larg rrezikun qё

vinte nga frontet e luftёs,-- thonin ato….

Pёrdorё çdo lloj arme e çdo lloj mine apo

granate ,mjeshtёr nё teknikё ,mjeshtёr e trim nё

vёprim,-thonin njёri tjetrit me zё tё ultё ё plot

optimizёm…

Nuk janё tё lehta ato punё, ishin shumё tё

rёnda sepse jeta dhe vdekja qёndronin shumё

afёr njёri tjetrit dhe rrethonin gjithёkund djalin e

ri vullnetar nga Shqipёria..Tё gjithё bisedonin

njёri mё tjetrin :---Ai ,Haliti,ёshtё njeri i rrallё,


Lutfi coka Page 32

---‘’Ushtarёt e uҫk janё Mic Sokolat e ditёvё

tona,janё ata qё shembёn masakrёn me

heroizёm tё paparё!…

Heroizmin e tyre do ta pёrjetojё nё kёngёn me

ҫifteli”—gjithё brezat qё do vijnё nё shekuj tё

mёvonshёm!...

Haliti kishte njё zemёr si gjithё tё tjerёt,por nё

luftё atij iu deshёn disa zёmra:

-Njё zemёr pёr tё dashur atdhenё,shqipёrinё.

-Njё zemёr pёr tё mbrojtur vehten….

-Njё zemёr pёr tё mbrojtur shokёt …

-E njё zemёr qё del nga gjoksi,para tankut!...

Ta dish se ç’ёshtё pushka

-Kush e di sё ç’ёshtё plaga e plumbit!?

Kush e di ҫ’ёshtё fishkёllima rrёshqitse e flakёs

sё grykёs sё murtajёs!?....


Lutfi coka Page 29

Binte shi…. Ata aty nё ato vende plot ujё e

rrebesh.Binte borё,….Ata aty ,tё zhytur nё vuajtje

e mjerim plot dhimbje!?…

Binte breshёr..Ata aty,sikur dhe prej diamanti tё

ishin do tё shkriheshin e jeta tё fundosej!?…

--Milicёt suleshin me automatik nё gjoks..e

tentonin t’i vrisnin e masakronin….-Suleshin me

thika nё dorё pёr tё marrё jetё tё pafajshme tё

fёmijve qё nuk din ҫfarё po ndodh para

vdekjes!?..…

-U sollёn qё tё hapin shteg…

Po nga goja e Halitit dёgjohet thirrja:--‘’Ndal beg

se ka hndek’’!?...

Me pushkё nё dorё pritёn nё shteg vrasёsit dhe

mё furi shkatёrrohen e bien nё gremina….

E vrasёs tё tjёrё goditёn nё lartёsi me pushkё e

topa.Pёrleshej nё kёto lartёsi jeta me vdekjen.Nё


Lutfi coka Page 30

kёtё ҫast iu desh llogores edhe njё zё i

furishёm!… Njё pushkё mё shumё!?..

Ёshtё zёri dhe pushka e Halit Cokёs,djalё nga

luma e kuqe!…I cili nёpёr tym e flakё erdhi dhe

shkrehu njё pushkё,lёshoj njё zё:-“Ja

erdha”,erdha dhe po dёgjohej krisma, ёshtё

krisma e pushkёs sime, ёshtё zёri i Kuksianёve!

Ёshtё sinjali i lirisё !?

Mic Sokolat e ditёve tona

Atёherё kur nё Kosovё bёhёj luftё vriteshin jo

vёtёm burra qё shkonin nё luftё ,por dhe!…..

--Prdhat tё shkurtonin e thyenin kёmbё

burrash,fёmijёsh ,grash e pleqёsh…!?

--Plumbat kishin shkurtuar dorё e nxjerr sy tё

pafajshёm!?


Lutfi coka Page 31

---Prindёrve iu vranё fёmijtё e fёmijve u vranё

prindёrit..

--Vendi mbushur me vorreza masive.

Masakёr!…legjendё!….

Mendja mё vajti te Mic Sokoli e kёnga e tij :

‘’Mic Sokolin se vrau reja

Se vrau reja se vrau moti

E vrau Dervish Pasha

Me gjyle topi’’.

Kёto masakra nuk u bёn nё kohёn e Micit, e ai i

vuri gjoksin topit!..

-Pёrballё kёsaj masakre,tё pa parё gjoksin tankut

ia vurёn ushtarёt e uҫk ,ia vuri dhe trimi Halit

Coka!?..…

Prandaj me mendje tё qartё e me plot bindje

them:


Lutfi coka Page 36

Papritur mё duket sikur ai erdhi dhe qёndroi

para meje,u kёthye nё ёngjull dhe mё tha:

-”Erdha tё gёzojmё sё bashku kёtё festё tё

madhe”..

Erdha tё fuqizojmё hapin tuaj nё kёtё parakalim

festiv qё e stolisёm me gjakun tonё!

-Erdha t’iu sjell gёzim nё buzёt tuaja!....

Erdha tё shikoj nё kёtё gёzim tё madh,dritёn ё

lirisё!..

-Tё shikoj e tё gёzojmё festёn e pavarsisё!!..

_Erdha tё festojmё ditёn mё tё bukur e tё

madhe obligimin tim mё tё madh!…..—

Rёbublika e Kosovёs!...E Ai, duket sikur u

larguan duke marr me vete buzёqeshjen!…

Pa nga afёr pavdekshmёrinё nё zemrat tona

e mё sё fundi me krenari Ai, deshi tё thotё:


Lutfi coka Page 33

Dihet qё tё dridhurat e flakёs sё pushkёs ,flaka e

murtajёs , krisma e topit ёshtё pёrshёndetja e

vdekjes qё ndodhej shumё afёr tyre!?…

Kush e di ç’ёshtё zhurma e tmerrshme dhe

uturima e tankeve!?......

Por as pushka ,as topi dhe as tanket nuk

mund ta shuajnё kurrё fkakёn e pushkёs tuaj ,o

trima tё uҫk,!…..

As kurrё ,o trim i rrallё Halit Coka qё me

mjeshtёri e guxim e pёrdorё atё armё .

Krisma e armёs suaj ёshtё dritё pёr gjithё rininё

Kosovare!…..

Pёr mbarё ata qё e dinё se ç’ёshtё atdheu,

ҫ’ёshtё pushtuesi, qё tё vjen nё vatёr dhe tё

nxjerr nё rrugё pёr tё mos u kёthyer mё nё

shtёpinё tёnde!?…,,

Ja pra ç’ёshtё trimёria ! ?..


Lutfi coka Page 34

Ç’ёshtё lufta?Jane ata qё jetёn e dhёnё nё luftё e

quajnё ditёlindje nё kohё paqe!?..........

Ё pra! ..-lart trimёria juaj Halit coka!……

Lart lavdia!…-Jote nё shekuj!..

Heroizmi juaj plot krenari e plot lavdi!?...

Arni i vogёl,trima tё rrallё

“Djemtё e Arnit plot energji

E kan shkruar me grykё tё pushkёs

Nё fushё t’ mejdanit,nё front tё lufёs”!…

Tre djem tё ri ,tre sokola me armё nё dorё u

futёn nё luftёn e madhe qё kёrkonte burra tё

fortё ,atdhetarё tё flaktё,njerёz e patriot .E pra

nga Arni i lartё u shkёputёn nga zemrat tona dhe

u futёn nё luftёn legjendare tё Kosovёs pёr t’i

dhuruar asaj lirinё shumё tё dashur dhe tё

rrёmbyer nga njerёz dhe shtete tё pa shpirtё!….


Lutfi coka Page 35

Arni ёshtё vendi ku fluturuan visarёt e lirisё dhe

shkrehёn pushkёn e dytё nё Kosovё pas asaj

pushke qё dha sinjalin e parё pёr lirinё e saj!…

-Adem Jasharit!!!???

-Arni mbetet vendi, ku pati folenё trimёria!

-Arni ёshtё vendi, ku pati burimin patriotizmi!

-Arni vendi ku, nё shekuj do tё mbetet vend me

histori me nder e plot lavdi!....

Prandaj lavdi Halit coka!

Lavdi Imer coka!

Lavdi Sami Coka!

Pёr ju jemi krenar,dhe krenaria jonё do tё

shёndrisё nё zemrat e brezave tё Arnit,tё

Kukёsit dhe tё tanё Shqipёrisё!..

Pavarësia e Kosovёs

Mendoja gjatё!? … mendja mё shkonte te ai

dёshmori i Kosovёs!……..


Lutfi coka Page 40

-Pёrse nuk mё hapet goja ,gjuha mё ka ngrirё!.....

Nga fjalёt dёgjoj vetёm trimёri ,por dhe

dhimbje!...

E pёrcolla dhimbjen ,putha trimёrinё dhe i

thash mendjes:

-”Trimёria e ka folenё kёtu!..

-Lavdia e ka burimin kёtu!...

-Kёtu shёndrit liria!...

U mrekullova,mora forcё!…dhe….

Hodha nga nga pas gjithёҫka tё dhimbёshme!

Mora njё tufё lule,i putha fortё dhe i vendosa

mbi varre!...U ktheva rёndё! …. Rёndё!….Sikur

mbi supe rёndonte njё botё e tёrё!?

Trupi im shkonte pёrpara,koka mbeti nga

pas,sytё shikonin prapa!….deri sa lapidari u

zhduk nё horizont!….Sё bashku me ёndёrrat e

mia plot optimiste dhe plot Shpresё!


Lutfi coka Page 37

-”Largohёm i qetё,tё rroni ju pёr tё na ruajtur

pavdekёsinё tonё”!..

Ё prap me kokёn pas ,thot pёrsёri:Jam roja juaj

i dashur atdhe dhe nё rast sё kush ju ngacmon

,do ngrihem nga varri e pёrsёri nё luftё e nё krah

mё ke!…..Qёndroni tё qetё se ne jemi roja juaj,

jemi fitorja juaj e nga pavdekёsia jonё ,do merrni

frymё lirisht ju dhe gjithё Kosova e gjithё

Shqipёria”!..

--Dhe i qetё…..u largua nё pavekёsi!!....

LAPIDARI

Duke kaluar nё Gllogjan atje ku u bё luftё e

madhe….Aty ra pёr tё mos vdekur kurrё heroi

Halit Coka,pashё njё lapidar sa tё lartё e tё

bukur qё shёndriste nё lartёsi…

Mendja mё shkoj menjёherё nё horizont dhe

pyeta vehten:


Lutfi coka Page 38

-Ç’ёshtё ky lapidar?!...

Dёshmorёt mё njё herё mё thanё:

“-Ёshtё krenaria jonё qё e ndёrtuam me kurmin

e trupit tonё!....

Lart zemrat o heronjё!

-E ngritёm me gjakun tonё!.. .. -Lart zemrat

tuaja!!

-Nga lartёsia e lapidarit ndjen frymёmarrjen e

gjithё Kosova!…-Nga bukuria e lapidarit ёshtё

ofshama e popullit!….

-Nga emrat e shkruar nё tё janё zemrat e

nёnave,baballarёve ,vllёzёrve dhe motrave tё tyre

qё ndjejnё dhimbjen qё nuk i kanё pranё

zemrave tyre,po janё krenar dhe kjo krenari

shkёlqen deri nё qiell tё lartё e nё thellёsinё e

shekujve.Pёr ata qё fituan luftёn dhe shkruan

historinё me gjakun e tyre!…


Lutfi coka Page 39

Ata thonё :__”Do te endemi maleve e fushave,nё

tёrё Kosovёn,atje ku dhame jetёn!…Perherё do

endemi dhe do tё jemi me ju,…rojet

tuaja,mburojё e barrikadё e pakapёrcyeshme e

gjithё Kosovёs!.....

E nё mesin e tyre shёndrit dhe ёshtё mё tepёr se

krenar njeriu ynё mё i nderuar Halit Coka!....

Mes trimave Kosovarё

Qёndroi i heshtur ,e me dhimbje tё thellё pran

varrit tё Halitit!… Kisha dёshirё tё dёgjoja

krismat e pushkёs sё tij qё kёndonte kёtyre

anёve!...Ajo iku !?…. U shua ka hёrё!..

-Dua tё dёgjoj pёr trimёritё e heroizmin e tij,nё

kёto fusha e kёto vende!...Kёto i shoh nё

lapidarin madhёshtorё.

-Dua tё flas ,por nuk mundem!...


Lutfi coka Page 44

E ky burrё i habitur nga pёrgjigja burrёrore e

kёtij djali sa i ri dhe sa trim ishte ky djal.

Ai u habit pёr vendosmёrinё,menҫurinё e

patriotizmin e pafund tё tij.Merr rrugёn

ngadalё,i zhytur nё mendime tё thёlla,sa krenar

pёr pёrgjigjen ashtu dhe pse i bёri njё pyetje tё

tillё njё djali vullnetar,trim e i vendosur pёr

padrejtёsinё qё i bёhet popullit martir tё

Kosovёs.

MENÇURI PASTRIOTIKE

Sa po pёrfundonte lufta ,Haliti mendonte mё

thellё pёr tu pёrgatitur pёr ditёn tjetёr ku

luftimet ҫdo ditё e mё tepёr bёheshin mё tё

vёshtira e mё tё pёrgjakshme.Doli nga pozicioni

dhe u nis drejtё fushёs sё gjerё e mbuluar me

gёzhoja ,me mina tё plasur dhe tё paplasur,pёr tё


Lutfi coka Page 41

Prandaj nga zemra e shpirti tё thёm:

-”I lehtё qoftё dheu qё tё mban nё gjirin e tij”!..

SOT E NESЁR

Sot erdha nё Kosovё qё, tё shikoj fёmijё tё gёzuar

me lule nё duar.-Shoh fusha tё gjёra plot grurё tё

shёndetshme qё dikur ishin tё mbuluar me

granata e mina vdekjeprurёse!...

_Shoh njerёz tё gёzuar,shtёpi tё bukura dhe

male tё shёndёrruar nё bukuri!..

Gёzohem e zemra me bёhet mal qё nuk dёgjoj

lajme jo tё tmerrshme e plot dhimbje.

Kёnaqem kur nuk shoh shtёpi tё djegura e varre

masive qё dikur rrёnonin zemra e mendje .

Shoh flladin e lirisё qё bёhet i plotfuqishёm

kudo nё Kosovё. E pra nё themelet e tyre

qёndron gjaku i kuq i trimave me permasa

legjёndare.


Lutfi coka Page 42

E sot gjithёkush ёshtё i gёzuar dhe i lumtur qё

nё Kosovё lindi dielli, qё ngroh zemrat e tёrё

popullit e rinisё Kosovare.

Nё kёtё diell bёn dritё dhe pushka jote Halit

Coka!...

Dhe gjaku juaj o patriot.

Dhe ideali juaj o atdhetar shembullor!

Nё llogore barrikadё

Aty nё Maznik ku luftimet bёheshin pёrditё e mё

tё forta e mё tё tmershme,Haliti kishte bёrё njё

pozicion tё fortё e teknikishtё njё llogore e

pёrshtatur sipas luftёs qё bёhёj ҫdo ditё e mё e

rrezikshme.

Ҫdo ditё skuadra e Tij ndodhej mё afёr vdekjes

por,ҫdo ditё mё optimistё sё kurrё pёr fitore nё

kёtё luftё tё pёrgjakshme.


Lutfi coka Page 43

Njё ditё prej ditёsh ishte afruar njё burrё i

moshuar dhe duke iu afruar Halitit e duke

bisёduar mё tё pёr probleme nga mё tё

ndryshme.

Nё mes tё tjerave ai e pyeti Halitin:_-”Pse, o

Halit e ke bёrё kёtё pozicion kaq tё fortё e tё

pёrshtatshёm pёr luftё’’?--Haliti mё gjakftohtёsi,

i buzёqeshur i pёrgjigjet:

-”Mua mё quajnё Halit Coka,jam vullnetar nё

kёtё luftё,pёr lirinё e Kosovёs.Nuk do tё kthehem

i gjallё nё vendin tim pa fituar lirinё kjo Kosovё e

pёrgjakur.

Pandaj ky pozicion do tё jetё vendi ku do burojё

liria e Kosovёs dhe unё do tё jem krenar kur do

marshoj bulevardit tё Prishtinёs me flamurin e

fitores nё dorё”!?....


Lutfi coka Page 48

punoj dhe jetoi i ati i tij ,Riza Coka,mjeshtёr i

punёs dhe i zanatit,novator i shkёlqyer,punёtorё

i palodhur.

Ishte fat i madh pёr Halitin pasi moshёn mё tё

mirё dhe kritike pёr jetёn e kaloi nё qytetin e

Shkodrёs,vend dhe djepi i kulturёs shqiptare. Ai

jo vetёm mori arsimin bazё nё kёtё qytet,por dhe

u edukua me njё kulturё tё gjёrё qytetare. Ai u

formua si djal i mrekullueshёm,i urtё i sjellshёm

me kёdo,i dashur me tё gjithё.

Njё nga vetitё e tij mё tё spikatura ishte se ai

punoi dhё luftoj pёr tu bёrё njeri i ditur, njohuri

tё cilat i merrte nёpёrmjet leximit nё vijushmёri

dhe sistematikishtё.Ai kishte dёshirё tё lexonte

ato libra qё flisnin pёr trimёri,siҫ ishin kёngёt

pёr kreshnikёt,apo vepra tё tjera plot trimёri.


Lutfi coka Page 45

parё terrenin pёr luftrat qё do zhvilloheshin tё

nesёrmen.

Ai me pushkё nё krah e shumё vigjilent pёr

ndonjё sulm befasues,ecte nё fushёn e gjёrё.

Pa pritur,Ai dёgjon njё zё tepёr te lartё e

befasues!..

O ushtar,thirri ai.

-”Pse u fute nё arёn dhe po mё prish barin qё mё

duhet pёr lopёn”?!...

Haliti i habitur merr drejtqёndrim, shikon sa

lartё anash dhe duket ai burrё diku aty afёr.

Merr frymё thellё,qёndron drejtё nё kёmbё dhe i

pёrgjigjet:

-”O axh !...

Mos u mёrzit shumё pёr barin qё shkelin kёmbёt

e mia,pasi nё thembrёn e kёsaj kёpuce flen liria

jote.E kёtё tokё tё mbuluar me barё ,do ta vadis


Lutfi coka Page 46

me gjakun tim rinor,dhe ka pёr tё prodhuar kaq

shumё barё qё do tё hajё edhe lopa edhe ju i

nderuar burrё e trim kosovar”..

Ai mbeti pa zё dhe i ofenduar nga pёrgjigja e

menҫur dhe mё njё sarkazёm klasike.

Mё falni,thot Kosovari,mirё ma bёre se mё foli

gjuha para mendjes. E Haliti vazhdon rrugёn nё

drejtimin e tij dhe ai mbetet duke menduar

thellё.

Eh!... paska dhe djem tё tillё Shqipёria!...

MESAZHE NGA FRONTI I LUFTЁS

Ёshtё tepёr mallёngjyese dhe shumё krenare,qё

tё udhёtosh pёr tё shkuar nё vendlindjen e

deshmorit tё Kosovёs,Halit Coka.Rrugё e gjatё qё

gjarpёron nё ato lugina tё thella e plot pyje me

lisa tё gjatё e tё hollё,ma male tё lartё e plot pyje

tё mrekullushme.Ai lindi nё kёtё fshat mё 25


Lutfi coka Page 47

korrik 1974.Fshat i cili shtrihet nё rrёzё malit tё

Zepёs dhe duket tamam si njё fole dallёndyshje.

Nё kёtё fshat kanё jetuar e punuar nё kushte tё

vёshtira,mes dёborёs e stuhive ,me tokё tё paktё

e pak prodhuese.

Nё kёtё vend kan lulёzuar nё shekuj vetitё mё

burrёrore tё njё malёsori tipik.Ёshtё shquar

gjithёmonё pёr trimёri ndaj ҫdo pushtuesi,

besnikёrinё e madhe e tё pa tundёr,mikpritjen e

bujarinё shembullore.Nё mungesё tё shkollavё

dhomat Arnore, kan qёnё vendi ku u muarёn

kulturё e dituri e u kultivua zgjuarёsia.Nё kёto

dhoma u muar dhe u edukua atdhetaria e

patriotizmi shёmbullor.

Nё njё ambjent tё tillё lindi Halit Coka,ku pati

fillimin e jetёs sё tij.Ai largohet nga ky fshat pёr

tё jetuar nё disa qytete tё vendit tonё, pasi atje


Lutfi coka Page 52

Pra qёndron mbi dashurinё pёr nёnёn,mbi

dashurinё pёr babёn, mbi dashurinё vllazёrore e

miqёsore”. Kёto fjalё filozofike qё buronin nga

goja e tij,qё pёrmbanin trimёri e

vetёmohim,ndiznin zemrat e i hidhnin nё sulm

trimat dhe bashkёluftёtarёt nё betejat mё tё

pёrgjakshm.

O vllezёrit e mi,thoshte Haliti,perandorёt hoqёn

nga fronti njё duzinё mbretёr , tё fortё e tё

fuqishёm, por do tё zhgёnjehen kur nuk

mposhtin dot njё grusht shqiptarёsh si puna

jonё,

qё luftojmё pёr atdhe,pёr tё mbrojtur jetё tё pa

fajshme,tё sulmuar nga armiqtё mё tё egёr e tё

pa shpirtё.

Serbёt nuk lanё gjё pa bёrё kundrejtё fatzijve

Kosovarё.Forca mposht gjitheҫka.Kosovarёt


Lutfi coka Page 49

Njё formim tё gjёrё e mori nёpёrmjet traditave tё

mrekullueshme tё Shkodrёs, u pais me njё

humor tё mrekullueshёm shkodran, qё

trasmetoheshin brez pas brezi prej tyre dhe

kishin vlera tё mёdha educative.

Shpeshherё ai shkruante dhe fliste me pasion

tё madh:-”Populli ynё i mrekullueshёm,pasi dhe

nё kohёn kur nuk kishte shtet, pushtohej e

shkatёrrohej, ruajti nё zemёr e nё mendje

traditat mё tё mira qё iu deshёn popullit pёr tё

mbijetuar si, trimёria,atdhetaria e patriotizmi.

Ҫdo gjё u ruajt nё mendje e nё zemёr tё popullit

tonё ,tё cilёn e trasmetoi brez pas brezi pasi nuk

mund ta shkruante dot sepse vrastarёt e armiqtё

i djegnin pa lindur akoma”.

E pra ky popull dhe paraardhёsit tanё kanё qёnё

tё mrekullueshёm e ta pamposhtur sepse na


Lutfi coka Page 50

dhuruan ne trashgushmёrinё gojore, nёpёrmjet

tё cilave mёsuam atdheun,guximin, trimёrinё

dhe ndershmёrinё kombёtare, tё cilat tё paktё

kombe e kanё.

Shpirtin e flijimit pёr tё ruajtur Atdhenё,lirinё e

traditat tona sa tё bukura dhe madhёshtore.

Do kisha dёshirё tё kisha lindur nё ato

kohёra,kur burrat prodhuan burrёrinё,kur trimat

dhanё trimёri nё mbrojtjen e vendit tonё sa tё

dashur dhe tё mrekullueshёm,thoshte Haliti, nё

bisedat e ngrohta qё ai bёnte me shokёt dhe

bashkmoshatarёt e tij.

Jo larg nё kohё,iu krijuan kushtet pёr tё cilat ai

ёndёrronte.Tё provoj burrёrinё pa u burrёruar.

Tё trimёroj pa u afirmue nё moshёn qё duhej tё

reflektonte kёtё.Mori rrugёn plot sakrifica,nё shi

e dёborё ,nё stuhi e furtuna dhe mё nё fund u


Lutfi coka Page 51

gjend nё rrjeshtat e ushtrisё sё uҫk,dhe u bё

luftёtari mё aktiv,mё i pamposhtur,mё trimi,pёr

t’i dal zot popullit vёlla tё Kosovёs,qё

masakrohej,pёrdhunohej digjej e shkrumohej

dhe aq mё kёq largimi nga trojet e veta etnike.

Shpsh nё frontet e luftёs ,Ai thoshte fuqishёm

mё zё tё lartё:

”Nё qoftё sё kan uri ,le tё vijnё e tё han gjoksin

tim,tё nxjerrin zemrёn time qё nuk shuhet kurrё.

Askujt tё mos i shkoi nё mendje se unё do tё hap

rrugё.

Kurrё nuk do tё zbrapsem qё tё pranoj

robёrinё,pёr tё shpёtuar jetёn time.

Jetёn e dua shumё ,si gjithёkush tjetёr,por

dashuria pёr tё vёrtetёn triumfon mbi tё gjitha

dashuritё.


Lutfi coka Page 56

plot bukuri,qё ruanin vёshtrim tё thellё,tё gjallё

e depёrtues,plot rini e gjallёri,tё frymёzonte tё

jepte respekt,me kё qёndronte e kuvendonte

sado pak.

Ai,tё impononte nderim e konsideratё pa dallim

moshe,ideje feje e rrace.

Shquhej pёr fisnikёri e sjellje shembullore. Gjatё

kohёs qё ai jetoi e punij si mёrgimtarё nё

Greqinё largёt, shquhej pёr punё tё ndershme e

voluminoze,pёr tё siguruar tё ardhura pёr

familjen e pёr vehte.Natyra i kishtё dhёnё njё

zgjuarёsi tё rrallё,njё mendje tё shёndosh e tё

hollё,kishtё njё gjykim dhe njё arsyetim tё thellё

duke dhёnё mendime tё vlefshme pёr kёdo dhё

kurdoherё.Ai kishte zemёr tё madhe e tё

ndjeshme ndaj ҫdo vlere positive apo negative

qoftё ajo.


Lutfi coka Page 53

edhe pse u larguan,flamurin e morёn me vehte,e

sa herё kёrciste pushka ai valvitej dhe rrezatonte

shpresё dhe vetёm shpresё,vazhdonte Ai. Mendja

e ndritur e Halit Cokёs, shfaqte

pёrveҫ,trimёrisё,urtёsisё,kishte nevojё pёr

ushqim,tё cilin e merrte,nёpёrmjet pёrvojёs nё

luftё,nёpёrmjet lёximit qё ai lexonte dhe nё

frontin ё luftёs.

Fantazia e tij poetike kalontё kufijtё e

diturisё,duke e parё botёn shumё larg nё kohё e

hapёsirё si dhe zhvillimet filozofike.

I pёlqente tё lexonte libra qё bёnin fjalё pёr

trimёritё,pёr heroizmat tё cilёt i nxisnin dhe i

ushqenin entuziazmin e tij nё luftё plot arritje.

Ai,dhe nё kushtet mё tё vёshtira shprёhej:-”Si

nuk pata fatin qё tё lindja nё ato kohёra tё

trimave e trimёrive,ku ata me shpatёn e


Lutfi coka Page 54

tyre,shkatёrruan çdo padrёjtesi e urrejtje ndaj

njerёzve tё mirё e tё pafajshёm”.

Nuk mё harrohet dhe i kam tё freskёta nё

mendjen time fjalёt e dёshmorit ,pa u bё

dёshmor,mё thoshte me buzёn plot gaz

ёeharmoni:

- “Njёriu duhet tё jetё i vyrtytshёm pёr tё qёnё i

dashur nga tё tjerё.

Shpirtmadh e zemёrgjёrё pёr tu respektuar nga

tё tjerёt.Guximtar e trim,pёr tё qёnё i

admiruar”.AI,shquhej pёr shpirtёgjёrёsi dhe

syhapur pёr tё parё botёn e duke bёrё dallimin

qartё e saktё,midis shpirtit tё hipokritit e tё

tradhёtarit, atij qё don lirinё,dhe atij qё kёrkon

ta rrёmbejё atё.Falё zemёrimit qё i ndezi nё

shpirtё e nё zemёr sulmi misterioz i

paramilitarёve serb mbi popullin trim e tё urtё tё


Lutfi coka Page 55

Kosovёs.Nuk arriti tё mposhtё durimin dhe

emocionet therёse nё zemrёn e tij,kur gjaku

shkonte lumё,loti shkonte rrёke nё faqet e

njerёzve tё pafajshёm tё cilёt kёrkonin ndihmё

ndihmё. Dёshira,padurimi,druajtja prindёrore e

vllazёrore e njё mori luftё ndjenjash nё botёn

shpirtёrore ,ndezёn njё flakё dhe shёndrii njё

vendim tё barabartё me shumё jetё:--Do tё

luftoj pёr lirinё e Kosovёs.

Pёr vllezёrit motrat e mia, qё torturohen e

masakrohen nё mёnyrёn mё makabёr.

Vendimi u muar,zbatimi i padiskutushёm.

Ёshtё kёnaqёsi tё jap nё imagjinatёn tuaj dhe

disa cilёsi fizike tё spikatura nё karaktёrin e tij.

I gjatё e trupmadh,me pamje tё bukur e

madhёshtore,i hijshёm e plot shkёlqim.Me

fёtyrё tё qeshur e plot hieshi,me ato sy tё zinjё


Lutfi coka Page 60

mbyllёn kurrё!...dora i kishte ngrirё mbi pushkё

e syri shikonte mbi flamur!....

Njё jetё e shuar,mijёra zemra tё helmuara…Njё

armё e njё trim mё pak nё uҫk!?...

E nga zemra ime e helmuar por dhe

krenare,burojnё fjalёt mё tё lavdishme: -”Lavdi

veprёs suaj legjendare Halit Coka!

-Lavdi trimёrisё,patriotizmit.atdhetarisё!

-Lavdi familjes qё te lindi ,te rriti dhe te

edukoi njё trim tё tillё,njё atdhtar tё flaktё dhe

njё dёshmor lirije te tille!

“ E shumё rёndё ёshtё flamuri

Po peshon mё rёndё sё guri.

Nё front tё luftёs ,nё prag tё lirisё

Ka ra trimi i Shqipёrisё”!

Nga ky moment mua mё vijnё nё mendje

kujtimet e gjata dhe mesazhet qё ,Ai, mё


Lutfi coka Page 57

Kudo qё shkonte e luftonte rregullonte

pozicionin pёr tё qёnё i garantuar nё çdo luftё si

nё mbrojtje dhe nё sulm.

Ҫdo ditё qohej herёt pёr tё parё situatёn e pёr tё

pёrcaktuar luftimet e mёpastajshme ,me pjekuri

e vetёmohim.

Ishte data tre prill 1999.Ai pa forca tё shumta,ku

kishin mbushur transhetё.

Tanke tё shumtё nё gadishmёri tё plotё gati pёr

sulm ndaj forcave tё uҫk.Haliti menjёhёrё

shpejtoi pёr tё dhёnё sinjalin e luftёs qё minutat

i ndajnё.Duke shpejtuar ai pa befas,grykat e

pushkёve tё kryqёzuar,grykat e topave qё gojёn

e kishin tё hapur gati pёr sulm.,

Menjёherё krismat e breshёria hap zjarrё…

tanket si tё tёrbuar vёrsulen ndaj forcave tё uҫk.


Lutfi coka Page 58

Lufta filloi. Zjarr e flakё ndezin tokёn.Njё

mjergullnajё mbulon vendin. Breshёri e furtunё e

paparё nё tё katёr anёt.Njё çetё e vogёl por me

zemёr tё madhe, luftёtarёt qёndron tё pa tundёr

nё kёtё tranёshe.Trimёri e rrallё ,guxim i

madh,vetёmohim i paparё .Luftё e madhe e njё

grupi tё vogёl tё uҫk ,mё forca tё shumta nё

numёr dhe nё armatim.

Lufta sa vinte e shtohej,vendi ushtonte nga zjarri

i armёve.Tymi dhe flaka mbuloj vendin.

Koha kalon dhe njerёzit po luftojnё me

vetёmohin dhe kurajo duke patur besim nё fitore

dhe tё vendosur pёr tё çarё rrethimin mё njё

fitore madhёshtore. Lufta arriti kulmin .Moment

tepёr kritikё.

Zjarri frontal me armё e me tanke filloi ofensivёn

pёr tё shkelur me kёmbё dhe me tanke drejt


Lutfi coka Page 59

tranёshesё ku luftonin Halit coka bashkё me

trimat e tjerё.

Erdhi momenti kur do tё vendosej vdekje me

nder , pёrball kёtij sulmi qё marshonte si njё

ortek qё nuk e ndalonte asgjё.

Haliti,çohet nё kёmbё dhe me antitank qёllon

mbi tanke qё vёrsuleshin si njё bishё e ҫmendur.

Predha godet zingjrin e majtё e shkatёrron

atё,tym e flakё ngrihet nё qiell.

Tanku fillon tё rrotullohet mbi zingjirin tjetёr

merr flakё.Tymi i zi ngrihet lartё,ekipi e ushtarёt

sёrb u mbytёn nё flakё.Pa pritmas njё snajpёr

godet Halitin,i cili nuk pushonte goditjen ndaj

brёzit nё luftim.Ai ra pёr tё mos vdekur

kurrё!!...Tymi filloj tё hapet,pushkёt ndaluan

zjarrin,ҫdo gjё njё betejё e pёrgjkshme. Aty nё

transhe qёndronte Haliti me ato sy qё nuk iu


Lutfi coka Page 64

Gjaku ynё do tё vadis kёtё tokё tё lashtё,nuk do

tё shuhet kurrё dhe nga kjo vaditje, ky vend do tё

prodhojё gjithmonё trima e heronjё tё mёdhenjё

pёr kombin.

Kurёdoherё dhe sa tё kёm shpirtё prej luftёtari

nё minutat e fundit do tё buroj fuqishёm urimi

para vehtes e zotit tё madh:

-”O zot i madh ju lutem me dashurinё e zemrёs

sime,pёr Kosovё tё kesh shumё mёshirё,ta

ndihmosh tё fitoj lirinё e humbur e tё rrёmbyer

nga gjakpirёs tё pangopur.Ti falё asaj

drejtёsi,dhe t’i heq nga qafa zgjedhёn e rёndё

prej njё shёkulli tё mallkuar pёr Kosovёn.”

.-”Le ta marrё vesh kushdo dhe zoti do ta thotё

me mallkim, se njerёz tё tillё maskarenjё,

pёrdhunojnё tё vrasin e tё djegin!?


Lutfi coka Page 61

dёrgonte nga fronti i luftёs e midis tё tjerave ai

mё shkruante:

-”Luftra tё mёdha bёhen nё kёto anё,kёto luftra

bёhen pa pushim,nё kushte jo tё barabarta nё

forca njerёzore e municione.” Kёto luftra janё tё

tmerrshme dhe paraqesin rrezikshmёri tё madhe

dhe vdekja e ҫdo njёrit nga ne ёshtё shumё afёr.

Kjo mund tё jetё edhe vdekja ime. Por dhe

nёrastse …jam krenar ,se ky ёshtё njё detyrim,e

obligim i imi pёr tё cilin kam marrё guximin tё

futёm nё luftё pёr njё qёllim tё madh!Nёqoftёse

vdes mё dёnon padrejtёsia e regjimit sёrb,qё pёr

realizimin e masakrave nuk pyet asnjё,ai regjim

mund tё parandalohet vetёm me forcё dhe me

pushkё.


Lutfi coka Page 62

Marshojnё ndaj nesh me mijёra pushkё e mijёra

tanke tё cilat pa mёshirё e urrejtje na sulmojnё

nё tё gjitha anёt,ditёn e natёn e pandёrprerje.

Shumё shokё dhe bashkёluftёtarё tё mijё kan

rёnё nё fushёn e luftёs si trima dhe si u ka hije!

… Kjo ёshtё e mundёr dhe shumё e dukshme qё

do tё mё pёrshёndes dhe mua!?...Pёr kёtё do tё

jem krenar e mendjartё.Do mё vij keq qё ndoshta

nuk do tё shoh me sytё e mi Kosovёn e lirё,pёr

atё liri qё do tё qёndiset me pushkёn time qё

vazhdon tё kёndoj mё krenari dhe tё shokёve tё

mi qё nuk i shoh mё nё front tё luftё.

Nёnёs Fatmire mi thuaj me guxim e forcё qё

,pёr mu tё mos mёrzitet,tё mos lёshoj asnjё pikё

loti,bile tё jetё shumё krenare se ka rrit njё trim

qё nuk i trembet syri kurrё pёrpara tankut e topit

armik.Po shkoj tё takohem mё shokёt e mi qё


Lutfi coka Page 63

luftuam sё bashku dhe u deshёm shumё njёri

me tjetrin.

Mё ke kujdes babёn,pasi ai tё don shumё.I

thuaj kёtё fat e rrugё zgjodha vetё dhe ndoshta

derdh gjakun,pёr vllezёrit e mi Kosovarё.

E kjo do tё bёhet nё fushёn e nderit ,nё betejё

dhe vёtёm nё betejё.

Mua mё lёndon zemrёn,por mё jep shumё fuqi

nё kushtet mё tё vёshtira, dashuria prindёrore,

dashuria vllazёrore,

dashuria shoqёrore e miqёsore ,qё i kam dashur

aq shumё dhe mё kanё dashur po aq shumё.

Mi thuaj nё emrin tim se kёtё dashuri dhe

respekt qё na mungon pёr moment,do t’ua

shpёrblej vetёm me nder e burrёri nё front e nё

paqe nёse do jemi prap bashkё.


Lutfi coka Page 68

Trupat e tyre u tretёn nё vendin ku ato ranё,ishte

e pa mundёr qё tё bёnin ndonjё zgjidhje

tjetёr,pasi lufta ishte nё kulm ,sulmi ishte i

fuqishёm nga tё gjitha anёt,luftё me armiku dhe

luftё me vdekjen qё ishte aq afёr dhe e

pranishme kudo. E tani doli detyra sa humane

dhe oblikuese qё nё kёto kushte fisnikёt e lirisё tё

kalonin nga kafazi i lirisё nё tribunёn e

lavdishme tё historisё , sё njё lufte tё re ,dhe tё

njё lavdie qё i dhuruan Kosovёs kёto fisnike

madhёshtorё tё njё epoke tё re pёr Kosovё tё

vjetёr e tё stёrmundueshme pёr njё shekull.

Ata e kanё vendin nё piedestalin mё tё

madh tё lirisё,atje ku bota njerёzore do t’i

nderojё dhe respektojё nё ҫdo pёrvjetor pёr

vёprimtarinё e tyre historike, heroizmin e


Lutfi coka Page 65

E kё vall!?...Njё vend me plot histori,qё lind

kurdoherё trima e heronjё pёr kёtё atdhe tё

mrekullueshёm!

Zoti nuk ka vendos kurrё,qё pёr Kosovё tё mos

bjerё diell”. Zёri i ndёrgjegjes nё momentet mё

tё vёshtira e mё tё rrezikshme do ju lё mёsazhin

:--“Liria e popujve ёshtё si lule mali,qё pёr tu

rritur e hapur erё lirie, ka nevojё tё vaditet pa

reshtur me gjak tё pastёr fisnikёrie”!...

-E pranvera erdhi.Plot dritё e diell. Idealet,

urimet shpresat filluan tё thinjen,njё botё e

trazuar nё shpirtё e nё zemrёn time.

Ato hapin njё fole ku tё prehet dashuria,atje ku

patriotizmi shkёlqёn, nё zemrёn dhe mendjen

time udhёtojnё urimet e mija qё hapёn plagё tё

pa shёrueshme nё çdo hapёsirё tё jetёs kosovare.


Lutfi coka Page 66

Ku jeta shkёlqen me mirёsitё dhe krenarinё e

kombit e tё familjes sonё tё lavdishme!..

PO, Halit Coka!...


Lutfi coka Page 67

Visari i lirisё

Ja mё nё fund lufta mbaroi ,Kosova fitoi!.....Ajo i

ngjan njё shkretёtire tё pa fund,e djegur ,e

rrёnuar dhe e mbuluar me njё re tё kuqe ,plot

shpresё,plot optimizёm.

Kjo shkretёtirё nuk erdhi nga dora e zotit por nga

dora misterioze e njerёzve tё pa shpirtё e tё

udhёhequr po nga njerёz pa zemёr ,pa llogjikё e

pa ndjenja njerёzore.

Humbje e madhe njerёzore ,ekonomike ,humbje

e madhe shprese e idealesh tё larta,filluan t’i

buzёqeshin Kosovёs sapo dal nga lufta.

Njё epokё e re dhe njё obligim i madh del para

tёrё vendit, tё rёnёt donin tё respektoheshin nga

shokёt e bashkёluftёtarёt qё luftuan nё njё

llogore dhe vdiqёn nё krah tё njёri- tjetrit.


Lutfi coka Page 72

Nё kёto kushte mendja mё gatuante lloj –lloj

mendimesh,duke sjell nё mendje njё jetё plot

luftё,plot sakrifica ,vёshtёrsi e mundime tё pa

zakonta tё njeriut tonё mё tё mirё e tё

mrekullueshёm!?…

Mё dukej sikur po dёgjoi kёngёn e pushkёs sё

Halitit,qё akoma oshtima e saj nuk ёshtё shuar

nё kёto anё e vende tё bukura,plot vuajtje qё i

kanё ra nё kёtё kohё mbi supe!

E nga zёmra buron urimi :

-Tё lumtё pushka ,o Halit Coka!...

Shikoj ato vende dhe nё horizont mё dukej

Haliti,me pushkё mbi supe duke ecur krenar e

plot shpresё.

E prap ,del urimi:

-Tё lumtё pushka! Flaka e saj tu bёftё dritё nё

atё botё tё qetё ku ti je!..


Lutfi coka Page 69

atdhedashurisё mё tё madhe qё dhuruan gjёn mё

tё shtrejtё Jetёn !....

Rivarrimi i heroit

Mё 24 gusht 1999,Riza coka, njofton njerёzit e

tij mё tё dashur,se ёshtё i ftuar nga komanda e

UҪK,pёr tё marrё pjesё nё ceremoninё e

organizuar qё, panderolat e 34 ushtarёve tё

UҪK,do tё kalonin nga vendi ku shkёlqeu

heroizmi i tyre,nё piedestalin madhёshtorё tё

heroizmit tё kombit tonё.

Mbushet autobuzi, plot me njerёzit e dёshmorit

tё Kosovёs dhe mori rrugёn nё drejtim tё saj

pёr tё marrё pjesё nё kёtё ceremoni sa

madhёshtore dhe rrespektive pёr visarin e lirisё

sё Kosovё ,djalit tonё mё tё nderuar ,mё tё


Lutfi coka Page 70

respektuar,qё shkёlqeu me heroizёm dhe sot nuk

e kemi nё gjirin tonё.

Kёto janё njerёzit mё tё afёrt qё para disa

muajsh kishin qeshur ,gёzuar e kёnduar me

Halitin. E tani ai nuk ndodhet mё nё gjirin

tonё,ai ndodhet larg shumё larg…

Atje ku prehen trimat,heronjtё e heshtur tё

kombit kosovar e tё gjithё Shqipёrisё.

Bashkё me zhurmёn shurdhuese tё autobuzit qё

rёndonte mbi rrugёn e asfaltin e zi,fёtyra tё

vrejtura,sy tё pёrlotur qё kalonte mbi faqet

tona!…..Heshtje !……Heshtje!……

Kalonin kilomёtra,fusha ,kodra e male,e bashkё

me rrugёn rёndohej akoma mё shumё , gjendja

jonё shpirtёrore,sekondi na dukej sa njё vit e

mё shumё!.....


Lutfi coka Page 71

Nё fantazinё time hedhin valle llo-lloj

mendimesh nё thellёsinё e tyre kishte vetёm

mёrzitёri,ngazёllim,dhimbje tё pakufishme,

ku zemra me shumё vёshtirёsi e pёrballon kёtё

rrugё sa tё mundimshme e plot vuajtje

shpirtёrore!....

Makina vazhdon me shpejtёsi duke kaluar atё

rrugё tё gjatё drejt Deçanit zonёs operative tё

Dukagjinit.

Linim nga prapa, shtёpi tё djegura e tё

shkatёrruara, ara tё dёmtuara e tё mbushura plot

me gёzhoja e plot me mbeturina tё lёndёve

plasёse ,me mina tё plasura e tё paplasura qё

ishin rrezikshmёri pёr jetёn e banorёve tё asaj

ane. Çdo gjё dukej tamam si njё gёrmadhё,

shkretёtirё e pafundme, pa jetё, mё pak shpresё,

shumё optimizёm!…..


Lutfi coka Page 76

-“Rёnja e Halitit ёshtё humbje jo vetёm pёr ju

por dhe pёr mua e pёr gjithё Kosovёn. Uroj qё tё

jetoni ju ,tё jetoj gjithё Kosova pёr ta kujtuar e

nderuar gjithёmonё,e brez pas brezi.Kosova do e

ketё burim drite pёr tё ngrohё zemrat e njerёzve

tё vuajtur”.

Ra njё heshtje e plotё pёr momentin,pёrqafime

nё heshtje…Morёm rrugёn e futemi nё hotel pёr

tu shlodhur dhe pёr tё biseduar mё qetё deё mё

afёr mё shokёt e uҫk qё na pritёn e na

nderuan,me njё rrespekt tё madh tё dhuruar nga

njeriu ynё i nderuar.Vazhduam biseden,

diskutime,me njёri- tjetrin gje r nё orёt e vona tё

natёs e mezi prisnim qё tё dal drita e tё shkonim

e tё merrnim pjesё nё ceremoni madhёshtore tё

organizuar nga UҪK nё respekt tё tё rёnёve dhe

pёr t’i futur ato nё histori.


Lutfi coka Page 73

Lart dukeshin ato shtigje e plot llogore!? …E

mendoi, Atё, tё shtirё nё pritё duke hapur zjarr

me vetёmohim kokёn lartё si barrikadё e pa

kalushmё pёrpara rrebesheve tё mёdha.Tё

pёrfytyroj si mali i Zepёs qё i bёn ball me

buzёqeshje jetёs.

Duken ato kulla ,fole tё luftёs,ku kalonte natёn

me shumё tё ftohtё,me shokё ,duke qёndruar nё

errёsirё tё plotё e vigjilent,pёr ndonjё goditje tё

befasishme nga armiqtё e pabesё.

Dukeshin shkurre dhe mё dukej sikur,aty ёshtё

Haliti!..

Duke hapur zjarrё,ndaj autokolonave qё

marshonin pa ndёrprerje e tё mёdha nё numёr

qё kёrkonin tё merrnin jetё tё pafajshme.

E me buzё nё gaz e dorёn lartё uroj:

_”Tё lumtё pushka e lirisё ylli ynё!.


Lutfi coka Page 74

Zjarri i saj jetё pёr tё gjallёt e Kosovёs!…e plot

dritё pёr ju qё na dhuruat lirinё e Kosovёs me

grykёn e pushkёs”!….

-Tё lumtё pushka ,me tё madhe duket sikur

them!..

Makina vazhdonte rrugёn me atё monotoninё e

saj plot zhurmё e mendimt e mia hedhnin e

hedhnin valle.

Jetonin e kuvendonin me Halitin,mё dukej sikur

qesh mё tё,sikur marrё njё kёngё patriotike,sikur

kuvendoj e diskutoj me Tё.Kur desha t’i bёj njё

pyetje e ta pёrqafoj,e ta pyes ku je, makina

ndalon,zhurma e saj ndёrpritet,ndёrpritet dhe

mendimi dhe ndahem nga bota e ёndёrrave duke

parё vehten pranё hotel “Pashtrikut” ku na

pritnin eprorё tё uҫk.


Lutfi coka Page 75

Para nesh na del komandanti sё bashku mё njё

grup e kuadro tё uҫk,shokё ,komandantё e

bashkёluftёtarё tё Halitit.

Njeriut tonё tё nderuar e tё respektuar jo vetёm

pёr ne, por dhe pёr tё gjithё kuadrot ushtrisё

Çlirimtare tё Kosovёs dhe tani tёrё popullit tё

Shqipёrisё.

Tё rёnduar nё paraqitje,tё rёndё nё

mendime,drejtohet ndaj nesh dhe me zё tё lartё

komandanti na thotё:

-“Ju shoh tё lodhur nga vujtja juaj shpirtёrore,

pёr djalin tuaj Halit Cokёn ,por dhe nga rruga e

gjatё.Nё kёtё gjendje tё rёndё shpirtёrore tuajn,

pёr djalin tuaj, pёr shokun e llogores,

bashkёluftёtarin tim nё bёtёja madhёshtore, po

ju them vetёm kaq:


Lutfi coka Page 80

Apoteozё!…. e shekullit tё njёzet !

Tridhjёtё e katёr visar tё futur nё kafazin e

nderit,tё mbuluar me beze tё kuqe mbi tё cilin

ёshtё flamur qё shёndrit si yll nё sfondin e

dhimbjes sё paparё.

Aty qёndronin eshtrat e tyre qё u tretёn nё

vendin ku ranё dhe nё pamundёsi pёr tё bёrё

veprim tjetёr pёr ato kushte sa tё rёnda e tё

vёshtira.Tridhjёtё e katёr jetё tё

humbura.!..Tridhjёtё e katёr kafaz qё tronditnin

mijёra zemra mё dёshira tё venitura.

E rёndё mbi tё rёndat ёshtё se ato qёndronin nё

krah tё shokёve tё njё llogorje,por qё zoti i

ndёrtojё punёt nё kёtё mёnyrё qё njёri hero e

tjetri me zemёr tё thyer loton e vuan.

Por fati mori atё qё mori dhe tё tjerёve u

errёsohen sytё,mbushen me lot dhe ecin me


Lutfi coka Page 77

Ceremonia do tё bёhej nё Gllogjan nё rrafshin e

Dukagjinit.

Drita doli .Dualёm nga hoteli.

Sapo dolёm kudo shohim lajmёrime, spote,

thirrje nё çdo vend,ndёrtesё mur e kudo.

Tridhjёtё e tre trima do tё bёhej rivarrimi,tё cilёt

ishin tretur nё vendin ku ato ranё duke luftuar

heroikishtё. Pra do tё lёnin frontin e luftёs e do

tё shkonin nё piedestalin e lavdisё,pёr tu futur

nё historinё e kombit tonё qё prodhon

gjithёmonё heronje…hёronje dhe vetёm

heronjё!….Nё mes tyre ishtё dhe djali ynё Halit

Coka qё bashkё me tёrё Kosovёn kishim ardhё

pёr ta nderuar dhe ne, vllazёria,shoqёria e

miqёsia.


Lutfi coka Page 78

Tё gjithё tё brengosur nё zёmёr,me lot ndёr

sy,marrim guximin qё ta kёthejmё dhimbjen nё

forcё,tё mbledhim vehten dhe tё themi:

-“Mё qё tёrё Kosova qan pёr ty,ne do tё

bёhemi tё fortё e tё themi:-“Lavdi…Lavdi”!!!!…

Drita sa po çli!

Njerёz tё shumtё, gra, vajza, pleq e fёmijё

grumbulloheshin nё njё rrugё tё gjatё e merrnin

rrugёn nё kёmbё.Rruga sa vinte e mbushej plot e

pёr plot,dhe sa mё shumё rrugё aq mё tёpёr

njerёzit bёheshin mё tё dёndur.

Ata lёviznin shumё ngadalё ,pa zhurmё ,me

fёtyra tё zymta,pa fjalё tamam si nё njё ditё

kortezie tё rёndё e tё paparё ndonjё herё.

Ditё plot zi e mallёngjim! ….

Po nderohen e pёrcillen nё banesёn e fundit bijtё

dhe bijat mё tё mirё ,trima e atdhtarё .


Lutfi coka Page 79

Nё mes turmёs qё vazhdon tё shtohej vёren

njёrez mё lot ndёr sy,nuse tё reja tё veshura me

tё zeza, gra tё veshura me tё zёza mё fёmijё pёr

dore qё dhe ata qanin dhe nuk e dinin pse qanin.

Nёna me fёmijё tё vёgjёl tё veshur me rroba

ushtarake duke imituar baballarёt qё tani nuk

janё mё por pёrcillen pёr nё vendin e nderit pёr

tu prehur tё qetё.

Gra e burra tё moshuar ku lotёt hidhnin rrёke

pёr bijёt e bijat qё kan humbur nё kёtё luftё.

Pra dhimbje e madhe ,lotё qё mbushin njё det tё

tёrё!…po pёrcjellin pёr nё piedestalin e nderit

bijёt e bijat e tyre.

Ngjarje e rёndё....tronditёn zemrat e kujtdo

qё jo vetёm pёr ata qё marrin pjesё nё kёtё

ceremoni por ,dhe atyre qё ndodhen kudo larg

shumё larg,kudo qё ndodhet!….


Lutfi coka Page 84

vendi ku ti vrave vdekjen pёr tё fituar

pavdekёsinё !? …

Lotёt tonё shkojnё lumё e bashkohen me lotёt e

mijёra kosovarёve pёr tё formuar njё det me

lot,qё do tё kthehet nё bojё pёr tё shkruar

historinё pёr ju visar tё kombit!… Pёr ty Halit

coka!…

Zemrat tona janё tё brengosura,por dhe

krenare,pёr njё vepёr tё madhe qё hyn nё

historinё e kombit.Prandaj nga zemra uroj qё

dheu tё jetё i lehtё ,pёr tё mbajtur tё ngrohta

zemrat tuaja qё mё nuk rrahin.Uroj pёr gjithё ju

kosovarё qё dhimbjen tuaj ta ktheni nё

forcё!...Tё premtoj ,Halit Coka,mu nё zemёr tё

Kosovёs,nё kёtё tribunё nderi,se ne do tё ruajmё

nё zemёr e nё mendjet tona veprёn tuaj,do ta


Lutfi coka Page 81

ngadalё mё rёndё se bota qё rёndon mbi to

tamam si njё ortek shpirtёrorё.

Durimi arriti kulmin kur nё krahёt e Samiut dhe

Imerit qёndronte trupi i vёllaut tё tyre,por dhe

trupi i vёllaut qё lindi nga besa e tyre pёr tё rёnё

nё llogoren e trimёrisё.

Nё pritje tё vargut tё pafundёm tё njerёzve qё

marshonin prej disa orёsh,mu nё njё fushё tё

mbuluar mё barё bёheshin homazhet e

lamtumirёs.Nё njё pedan kafazёt ishin vendosur

nё dy rrjeshta ,tё mbёshtjellura me beze tё kuqe

dhe mbi tё vendosur nje flamur.Ata ishin

vёndosur nё njё distancё tё largёt njёri nga

tjetri,ku pran çdo kafazi tё lavdisё tё qёndronin

njerёzit mё tё afёrt e mё tё dashur tё çdo njerit

nga ata.


Lutfi coka Page 82

Kёto kafaz ishin rrethuar nё formёn e shkronjёs”

U” nga shokёt e bashkёluftёtarёt e tyre,ku me

armё ngjeshur e tё shtёrnguar fortё mbi gjoks.

Po nё rrjёshtin e dytё ,nё formё e” U” ishin

rёnditur tё gjithё kuadrot, eprorёt qё drejtuan

dhe udhёhoqёn tёrё kёtё luftё tё madhe e tё

lavdishme.

Nё kёndin djathtas ishte vendosur njё tavolinё

ku çdo kush mund tё bёnte dhe tё jepte

oblikimin e tij.

U afrova ngadalё,mora penёn nё dorё,shikova

mё mirёnjohj “Librin e Nderit” pёr martirёt e

UҪK.Habi!….Brengё nё zemёr time!Kёnaqёsi qё

nё librin e nderit tё kombit futet djali ynё,vёllau

ynё, miku ynё!?…Dhe fillova tё shkruaj jo me

penё,por vetёm me shpirtё e me zemёr.


Lutfi coka Page 83

“I dashur Halit! Tё them kёshtu se dua tё tё

shohё tё gjall!...Dua tё dёgjoj fjalёn tuaj tё

ёmbёl.Dua tё shikoj fёtyrёn tuaj tё qeshur e

buzёqeshjen tuaj tё ёmbёl.

Kanё ardhur kёtu e tё qёndrojnё pranё ,njerёzit

tuaj mё tё dashur.Kёrkojnё tё puthin e tё

pёrqafojnё…..por jo!….

Kёtё nuk na e lejon ti ,o Halit coka,se trupin

tёnd e ke mbuluar me beze tё kuqe e mbi tё ke

vendosur njё shqiponjё.Pra flamurin e kombit.

Kemi ardhur e tё qёndrojmё pranё pёr tё

hapur portёn e historise , mbrenda saj tё fut

vepra jote e shkruar me grykёn e pushkёs,tё fusin

shokёt e njё llogorje qё tё bёjnё roje nderi.. Tё

fusin eprorёt e nderuar qё luftuan sё bashku.Po

tё qedrojmё pranё kur ti po vjen nga Mazniku,


Lutfi coka Page 88

Nё mesin e tyre qёndron dhe kafazi i trimёrisё,i

njeriut tonё tё dashur.Ёshtё ai djal qё rininё e tij

e ndёrpreu pёr humanizёm njerёzorё.Ёshtё ai

trim qё trimёrinё e tij ja dhurojё

lirisё,patriotizmit e atdhedashurisё.

Pra kam nderin qё me ndёrgjegje mё tё pastёr

tё thёrras me tё madhe nё zemёr tё Kosovёs e

gjithё kёtij njerёzimi qё kan ardhё tё respektojnё

kafazёt e tyre dhe nё emrin e kafazit tim

personifikojё:

-”Halit coka nё pavdekёsi do tё jetё kurdoherё,

banderola e lirisё, e trimёrisё, e atdhedashurisё,

patriotozmit e krenarisё kombёtare”.

Pas homazheve tё pa fundme bёhet nisja pёr t’i

nderuar e pёr t’i vendosur nё kullёn ё piedestalin

e nderit kombёtar.


Lutfi coka Page 85

trasmetojmё brez pas brezi e do e kemi burim

frymёzimi e nder tё fisit e familjeve tona…

Sa hёrё qё tё hapet e lexohet ky libёr ta dijё dhe

tё mos e harroj kurrё Kosova,

se nё themelet e lirisё,pavarёsisё qёndron gjaku i

njё Shqiptari qё e ka emrin Halit Coka nga Arni

Kukёs.

Lavdi UҪK!....Lavdi Halit Coka!...

Rroftё Kosova!......

Mirёupafshim nё Kosovё tё lirё!...

Tё gjithё bashkё nё pavarёsi e nё Kosovёn

“RЁPUBLIKЁ”!....

Dhe mora rrugёn pёr tё vazhduar homazhet,u

futa nё rrjeshtё duke ecur me melankolinё e njё

ceremonie tё till.


Lutfi coka Page 86

Rrёgull, disipllinё shembullore, njerёzit

marshonin e nderonin mё dorё e pёrkulje me

respekt ndaj tyre.

Pran Halitit erdhёn tё gjithё e nё mёnyrё tё

veçantё u nderuan me njё dozё mё tё madhe pasi

ishte i vetmi vullnetarё nga shqipёria.Ramush

Haradinai,Komandant dhe epror direkt i tij. Ai

shtёrngoj fortё dorёn Rizas, Cenit, Fatmires,

Lazimes, Haqifit ё Hazbies dhe tha:--”Haliti ishtё

ushtarё shembullor,trim legjendar i pamposhtur

ndaj çdo rreziku dhe sё bashku me vllezёrit e mi

dhanё jetёn pёr lirinё e Kosovё.Mё bёni njё

fotografi me kёto njerёz tё nderuar tё Halit cokёs

dhe tё ma jepni vetёm mua nё dorё.”Vazhdonin

homazhet kalonin njerёz tё pa fund dhe radha

dukej sikur nuk pёrfundonte asnjёherё ,me orё tё

tera.


Lutfi coka Page 87

Diçka tragjike,dhimbje,qarje mё dёnesё,gra tё

veshura nё tё zeza,shihej pran kafazve fёmijё tё

vёgjёl qё qanin me dёnesё pasi ishin tё vegjёl dhe

nuk e kuptonin pse qanin,tё tjerёt, tё veshur me

rroba tё improvizuara tё uҫk,qeshnin dhe e

jepnin vehten si “ trima”dhe shikonin me habi

nёnat qё derdhnin lot dhe vetёm lot plot si njё

lum.

Pamje e rёndё ,njё skenё e njё tragjedie tё

madhe. Mijёra zamra tё thyera…!

Mijёra njerёz pёrkuleshin mё respekt ndaj

kafazёve tё lirisё qё mbanin mbrёnda ,dhjetra

jetё tё shuara,dhjetra ideale tё tretura pёr mos

arritjen e qёllimit tё tyre tё ndёrprerё nё rrugё!…

U ndёrprenё ёndrrat pёr ta parё Kosovёn tё

lirё,indipedente, tё pavarur e Republikё!?


Lutfi coka Page 92

kёtu nё vendin tuaj duke dhёnё jetёn pёr lirinё

tuaj tё nderuar Kosovarё!...

Populli i Kosovёs dhe i Lumёs gjatё gjithё

historisё kanё jetuar, punuar dhe luftuar sё

bashku nё njё llogore.

Populli i lumёs me Ramadan Zaskocin, e i

Kosovёs me Hasan Prishtinёn i shkaktuan krizёn

mё tё rёndё Perandorisё Osmane ….nё lidhjen

Shqipёtare tё Prizerenit.

Populli i Lumёs nё ball dhe i Kosovёs nё

prapavijё nё luftёn heroike pёr mbrojtjen e

vendit mё 1912 ,mbrenda 72 orёsh jo vetёm i

ndalёn vrullin por dhe mbetёn mbi trmbёdhjёtё

mijё tё vrarё nё fushёn e luftёs nё Kolesian tё

Kukёsit.

Po ashtu nё luftёn e dytё botrore,forcat partizane

ҫliruan tёrё Kosovёn dhe i dhuruan lirinё e


Lutfi coka Page 89

Aty me fjalimet e tyre do tё jepet lamtumira e

fundit qё patriotizmi ,trimёria dhe heroizmi i

tyre tё derdhej nё njё lapidar tё madh dhe mё

vonё tё hidhej nё bronz.

Ata u vendosёn nё katin e dytё tё njё ndёrtese tё

rrjёshtuar nё tre radhё ashtu si nё vendin e

homazheve.

Poshtё qёndronin udhёhqёsit mё tё lartё tё uҫk,si

dhe njerёzit e pёrsonalitetet mё tё lartё tё asaj

kohe tё shtetit tё Kosovёs.

Kafazёt qёndronin madhёshtorё tё rrethuar me

qindra e mijёra njerёz nga tёrё Kosova..Pёr

minuta tё tёrё ligjёruan njerёz e personalitete

dhe familjarё tё afёrm tё kёtyre Panderolave .

Shfaqet dhe vendimi qё kёto njerёz tё nderuar tё

shpalleshin :--“Dёshmorё tё Atdheut”.


Lutfi coka Page 90

Nё mes tё ligjёrimeve shpreheshin nderimet mё

tё larta pёr kёta visarё tё mёdhenjё tё

Kosovёs,pёr pёrjёtёsimin veprёs sё tyre,jo vetёm

nё historinё e shkruar,por dhe duke pagezuar me

kёto emra vepra dhe institucione nё tёrё

Kosovёn.

Nё kёto kushte del nё plan tё parё,tё çohet dёri

nё fund amaneti i tyre,pёr ruajtjen e lirisё sё

fituar me gjakun e kёtyre trimave.

Ruajtja e pavarёsisё e tё teritorit tё kёtij

vendi,pёr tё mos rёnё mё nё pasoja tё tilla

misterioze.

Kёto u futёn nё histori duke hapur njё faqe tё re

dhe plot lavdi .

Duke patur njё mirёnjohje tё veçantё,pёr djalin

tonё,Halit Coka,i u rezervua njё kohё pёr tё

treguar se Halit Coka,i dha vehtes lavdinё nё


Lutfi coka Page 91

kohё tё vёshtira lufte,por lavdia e tij do tё

shkёlqej dhe nё kohё paqe,do tё ngroh edhe

zemrat tona, sё dhe ne jemi krenar pёr atё vepёr

plot humanizёm e plot nder pёr gjithё shqipёrinё

e nёpёrmjet kёsaj dhe pёr zemrat tona,tё

njerёzve tё tij qё i deshi aq shumё dhe kёto e

deshёn deri nё pafundёsi,mori fjalёn Lutfi Coka

duke pёrshёndetur kёtё grumbullim tё madh

njerёzish,nё emёr tё familjes dhe tё gjithё

shqiptarёve,e nёpёrmjet tё tjerave ai tha:

“ I ndёruar popull vёlla i Kosovёs !...

Do ti puthja tё gjithё kёto panderola,se kanё

qёnё shokё dhe bashkёluftёtarё tё njё llogorje

me djalin tonё Halit Coka,por,

putha djalin tonё se Ai ka bёrё rrugё mё tё

gjatё,ka derdh djerёs mё shumё dhe njё

patriotizёm mё tё madh e ka ardhё pёr tё luftuar,


Lutfi coka Page 96

- Nga thellёsia e zemrёs sime

hapet njё brengё,e nga

thellёsia e saj burojnё

fuqishёm urimi:

--Lamtumirё o Halit Coka!.....

--Lamtumirё Kosovё!.....

--Nё aktin tёnd heroik do tё

burojё gjithmonё jetё!…-Liri! …. pavdekёsi!…

- I lehtё qoftё dheu qё ushqen njё lule

shqiptare!...

Njё trim,njё hero e njё atdhetar shembullor!…


Lutfi coka Page 93

humur.Tani jam krenar qё popullin e lumёs dhe

tё gjithё Shqipёrisё,pёrfaqёsohen nga tre

trima,te fisit tim,Sami ,Imer dhe Halit Coka.

Luftuan me muaj tё tёrё bashkё mё vёllezёrit e

motrat qё ndodhen kёtu nё mesin tonё .

E mё nё fund Halit Coka me tre prill ra nё

fushёn e luftёs pёr tё mos vdekur kurrё!

Duke i uruar Halit Cokёs pёrjetёsinё zemrat

tona ,dhe nё zemrat tuaja i nderuar popull i

Kosovёs,nё emёr tё familjes sё dёshmorit,uroj qё

gjaku i tij dhe i gjithё kёtyre visarёve tё shkojё

pёr lirinё,pavarsinё e republikёn e Kosovёs ,dhe

aq mё shumё le tё shkoj pёr bashkimin e kombit

nё njё shqipёri tё vetme etnike”!.... Njё gjuhё,njё

komb,njё shtet.


Lutfi coka Page 94

Sapo u ula nga tribuna e lavdisё dhe e nderimit

tё tyre ,u ula ngadalё dhe kur i dhash dorёn Agim

Ҫekut

Shef i shtabit tё ushtёrisё çlirimtare tё

Kosovёs,mё shёrngoj dorёn fortё ,mё pёrqafoj

dhe me zё tё lartё qё ta dёgjonin tё tjerёt mё tha:

--“Tё lumtё zotёri i ndёruar!...Dy hёrё e nderove

Kosovёn nё kёto ditё tё vёshtira.

--Nё ditёt e tmerrshme tё luftёs i dhuroi

gjakun,djali juaj,Halit Coka.

-- Fjala jote bёri qё zemrat plot dhimbje tё kёtij

kortezhi tё duartrokasin me shumё forcё”.

Dhe mё nё fund pas tetё orё homazhe,respekt,

dhimbje e nderime erdhi momenit qё tё ulen

poshtё….qё kafazёt e lavdisё kombёtare tё futen

nё dhomёn e pёrjetёsisё e historisё sё kombit

tonё!….


Lutfi coka Page 95

Nёn breshёrinё e pushkёve dhe kumbimin e

topave,u rreshtuan,duke gёdhendur emrin me

shkronja ari nё pedanin e heronjёve tё heshtur

dhe yjeve tё pashuar tё Atdheut tonё. Mburoja,e

lavdisё sё tyre qёndron:

- Ai lapidar i ndёrtuar me kurmin e trupit tё

tyre!…

--I ndёrtuar me lavdinё e luftёs sё tyre!….

-Me atdhetarinё e idealit tё tyre!…

-I ndёrtuar me heroizmin e tyre…..E kur them

kёto….janё tё pranishme edhe pёr ty, o Halit

Coka ,bile dhe pak mё shumё se kaq te takon

Ty!…..Bashkё me shuarjen ё krismave tё armёve

u lajmёrua pёrjetёsia e tyre,ato prehen tё qetё.

e ne tё qetё e plot dhimbje largohemi……duk

mbajtur kokёn prapa! ……

E mendojmё!…


Lutfi coka Page 100

dhurojё natyra,nё trup nё shpirtё Halit Coka.

Halit Coka ishte i gjatё nё trup dhe i lartё nё

mendje.

Ai u gatua me endrrёn e zjarrtё dhe shpirtit tё

lirisё Kosovare. Heronjtё dhe dёshmorёt e

Kosovёs i dhanё Halit Cokёs,Portretin e pёrkryer

tё njё luftёtari tё kohёs,portretin e trimёrisё qё

mori dhenё e pёrfshiu tёrё Kosovёn.

Ai me kushёrinjtё dhe shokёt Kosovarё,latrёsuan

trimёrinё sa njё mal i lartё por dhe malet sa do

tё lartё tё jenё ,kan pёrsёri maja mё tё lartё se

rёtё, njёra nga kёto maja ёshtё Halit Coka, qё

kёtё lartёsi ja dhanё liria e drejtёsia nё Kosovё.

Nё beteja legjendare,Haliti,i tha plumbit tё sёrbit

:-nuk mё vret dot!..

I tha topit ,-plaç!


Lutfi coka Page 97

Jetё e shkurtёr plot lavdi

Mё falni pёr mangёsitё,por mendoj se me gjithё

lexuesit do tё mund tё hedhim dritё mbi

veprimtarinё e dёshmorit.Do ta sjellim nё mend

e tё bashkёbisedojmё me Tё, si ato ditё kur

pinim kafe dhe kёndonim e qeshnim me tё dhe ai

na buzёqeshte e bёntё shaka me ne tё gjithё. Ja

ku e kemi shtatoren qё ёshtё vёnё pranё kёsaj

shkollё.

Dhё bёn sa mё shumё dritё.

Kosova jetoi nё ato vite si njё lum i

trazuar.Halit coka me dy kushёrinjtё dhe trimat


Lutfi coka Page 98

e Kosovёs i vunё vehtes detyrё qё kёtё vullkan qё

ziente tё lёviste,tё dilte nё sipёrfaqe,tё

shpёrthente zjarrё dhe tё digjte ato qё i

mundonin kaq shumё nё mёnyrё çnjerzore; tё

kёpuste prangat e njё shekulli robёrie dhe t’i

sillte Kosovёs tё shumёvujtur lirinё aq tё

dёshiruar dhe pёr tё cilёn ranё aq shumё

heronjё.Kush u vranё aq shumё pёr tё sjёel

lirinё e humbur sa Kosova?!

Kush lёngoi mё shumё ndёr vite nёn prangat e

shtypjes, sa Kosova!?..

Nё ç’vёnd tё botёs u mbulua vendi me varreza

masive, sa nё Kosovё!?.

Bijat dhe bijtё e Kosovёs drdhёn gjakun lum

,nё trojet e veta,e bashkё me ta dhe Halit Coka

bir i Shqipёrisё por nё vendin e quajtur

,Kosovёs.


Lutfi coka Page 99

Jetё plot lavdi

Nё Kosovё, nё vёndin ku luftoi Halit Coka,çdo

prag shtepie ёshtё larё me gjak e me lumenjё loti

qё delnin nga trupat dhe sytё e njerёzve tё

pafajshёm!….Kosovarёve u ёshtё dashur shumё

trimёri ,ndёrsa Halit cokёs i janё dashur mbi

shtatё zemra ,pёr tё zbrapsur kёtё armik,sa tё

egёr aq dhe shёkullor,tё cilёt e kanё mbajtur mbi

qafёn e Kosovёs litarin e gjatё!….

Halit Coka lindi mё 24 korrik 1974,ё bё flamur

dhe mё vonё u shёndёrrue nё hero pёr Kosovёn.

Ai u shfaq si njё yll qё flakёroi dh vazhdon tё

lёshojё dritё kudo nё Kosovёn e djegur e tё

coptuar nё trup e nё shpirtё. Fuqinё

morale,forcёn fizike, shkathtёsinё

ezhdёrvjelltёsinё, trimёrinё, zemrёn e madhe,

etjen e pa shuar pёr liri.--Tё gjitha kёto t’i


Lutfi coka Page 104

Naim Avdiu (dёshmorё)

Esat Lata

Shkёlzen Brahima(dёshmor)

Haxhi Sejdia

Dёrvish Tahiri Brigada 134,”Bedri Shala”

VISARI I PATRIOTIZMIT MODERN

Kosova ka qёnё vendi me luftra tё pandёrprera,

ka pёrballuar stuhi e agresione tё panumёrta.Nё

kёto kushte nё Kosovё kanё lindur trima,

luftёtarё, dёshmorё e patriot,heronjё e

komandant legjendar.Veprimtaria heroike e

burrave tё Kosovёs ,lindi nё luftё dhe vetёm nё

luftё,sa herё armiku ёshtё futur nё ven

kёtё betim e realizoi me obligimin mё tё madh, dhuroi jetёn pёr...

Documents