küresel kentsel strateji olarak soylulaştırma - neil smith

7/31/2019 Kresel Kentsel Strateji Olarak soylulatrma - Neil Smith

1/16

PLANLAMA2006/2

13

1990larn sonunda New Yorkta yaanandrt dizi olay neoliberal ehirciliin temelhatlarnn birkan ele veriyordu. Birinci

olay sermaye ve devlete dairdi. 1998in songnlerinde New York Belediye Bakan RudyGiuliani kentin en elit kapitalistlerine bykbir Noel hediyesi olduunu aklad. New YorkBorsasnn (NYB) Hudson nehrinin kar tara-fna tanmas tehlikesi karsnda Giuliani,gya borsay kentte tutmak iin 900 milyon

dolarlk vergi sbvansiyonu aklad. Bu, kentinkresel irketlere dedii bir dizi corafi r-vetin sadece sonuncusu ve en byyd. Busbvansiyon, kent ynetimi ve eyalet tarafndanWallstreetde NYB iin 650.000 metrekare ofisalan ina edilmesi iin kullanlacak 400 milyondolar ieriyordu. Bu anlamada finansal ihtiyacnesas mesele olduuna ilikin herhangi bir sahtetavra yer yoktu; nk sbvansiyon, borsanndnya ekonomilerinden benzersiz miktarlardaartk sermaye ektii bir zamanda gelmiti. Bunun

yerine, kent ve eyalet grevlileri bu anlamaybir ortaklk olarak adlandrdlar. Elbette bundannce de kamu-zel ortaklklar gereklemiti,ancak bu seferki iki ynden benzersizdi. lk -veen ak- yn zel sermayeye verilen corafirvetin leiydi: 2001e gelindiinde 1 milyardolar aan, bu lekteki bir destein hibir rneiyoktu. kincisi ve en nemlisi, yerel ynetim burnekte tm dzenleme sahteliklerinden ve zel

sektrn baka trl kendi bana elde edemeye-cei sonulara ynlendirilmesinden uzak durdu.Bunun yerine, destek kent ve eyalet tarafndanyaplan bir yatrm ve iyi ticari uygulama olarakmerulatrld. Tehdidin en iyi ihtimalle alt boolduu ve NYBnn kenti terk etmeyi hibirzaman ciddi olarak dnmeyecei sadece unudorulamaktadr: yerel ynetim, zel sektrnsetii yolu dzenlemek yerine piyasa manttarafndan zaten oluturulmu olan oluklara

kendini yerletirmi, esasnda kresel sermaye-nin acemi ancak olduka etkin bir orta halinegelmitir. Dnya Ticaret Merkezinin yklmasyeni borsann bu alana kurulmas iin gerek birolaslk yaratmtr.

kinci olaylar dizisi i gcnn toplumsal yeni-den retimine dairdir. 1998in balarnda, NewYork Kenti Eitim Dairesi matematik retmenia ile kar karya bulunduunu, bu nedenleAvusturyadan 40 gen matematik retmeniithal edeceini aklad. Daha da sra d olan,

anadili spanyolca olan 2 milyondan fazla nfu-sun yaad bir kentte spanyolca retmeniann spanyadan retmen ithal edilerekgiderilmesiydi. Her yl yurtdndan lise ret-meni istihdam bugn bir rutindir. Hemen hemenayn tarihlerde, New York Polis Tekilat (NYPT)okullarn gvenlii grevini Okul Birliklerindenald akland. Bu olaylar bir arada dnl-

Neil SMITHeviri: lknur URKUN-BOWE, brahim GNDODU

Yeni Kresellik, Yeni ehircilik:Kresel Kentsel Strateji OlarakSoylulatrma(*)

Prof. Dr.,

City University of

New York (CUNY)

*

N.Smith, New Globalism, New Urbanism:Gentrification as Global Urban Strategy, N.Brenner ve N.Theodore (der) Spaces ofNeoliberalism:Urban Restructuring in North America and Western Europe iinde, 2002, Blackwell:UK.


2/16

PLANLAMA2006/2

14

dnde, sadece kentin eitim sisteminde deiltoplumsal yeniden retim sisteminin genelindederin bir krize iaret etmektedir.

nc olay dizisi sosyal kontrolde esasl bir

ykselie iaret etmektedir. 1997de, Haitili birgmen olan Abner Louimaya kar korkunpolis vaheti olay aa kt. Bundan bir buukyl sonra silahsz bir Gineli gmen olan AmadouDiallo, evinin giriinde 41 polis kurunu ile ld-rld. Louimann saldrganlarndan ikisi sonundahapse atld, ancak -1990larn sonunda masumNew Yorklularn vurulmasndan sorumlu polismemurlarnn ou gibi- Diallonun katilleri tmcezai ykmllkten arndrld. Bir sonraki yl,Diallonun lm nedeniyle ara vermek zorunda

kalnan bir hareketle, NYPT vcuda en yksekzarar vermek amal tasarlanan nl domdomkurunlar ile donatld. Bu srada, 1994 ile 1997yllar arasnda New York kent ynetimininartan polis vaheti davalarna 96.8 milyon dolardedii ortaya karld. Dnya Ticaret Merkezifaciasna kadar, New Yorklular artan bir biimdepolis gcnn kontrolden ktn hissediyor-lard. Polis sendikasnn kt ne sahip bakanbile 1990larn sonunda grlen kentin baskcasayi stratejilerinin bir polis devleti ve tiranlk

projesi rnei olma endiesini ifade etti (Cooper1998: B5; Cooper 1999). Bu olaylar Giulianininsfr-tolerans taktikleri dayatmasnn dolayszsonularyd, ancak ayn lde, 20.yyn bykblmne hkmeden liberalizmden rvankent olarak adlandrlacak bir yapya dorukentsel politikada daha byk bir deiimin par-asyd (Smith 1996; Swyngedouw 1997).

Drdnc -ve muhtemelen en merak uyandrc-olay, kent ynetimin deien rol ile ilikilidir.BM diplomatlarnn yerel park kurallarna kar

vurdum duymazlna kzan ve onlar Manhat-tandaki trafik sorunun byk blmn yarat-makla sulayan Giuliani, yasa d park etmidiplomatik plakal aralar ekmeye balamaklatehdit etti. Artk kk ve byk baskc politi-kalar yznden alay konusu olan (New YorkTimesn kulland takma adyla) BenitoGiuliani, BMnin bu ihlallerine gz yuman Bir-

leik Devletler Eyalet Tekilatna da bir o kadarkzgnd. Belki de bu Giulianinin New York ken-tinin kendi uluslararas politikasn oluturmasnnzaman gelmitir dedii nokta idi.1 Daha temel

mesele ise u idi: sermaye ile devlet arasndakiilikiye dair bir yeniden yaplanmann, toplumsalyeniden retimde bymekte olan bir krizin veykselmekte olan politik bask dalgalarnn orta-snda, deien kresel ilikiler ve ulus-devletlerindramatik biimde deien akbeti balamnda kent-sel pratikler, kltrler ve ilevlerde de bir yenidenleklendirme de yaanmaktadr.

Bu drt olay 1980lerden beri doumuna doruyava yava ilerleyen neoliberal ehirciliinipularn vermektedir. Neoliberalizm ile olduka

zgn bir eyi ifade ediyorum. John LockedanAdam Smithe kadar 18.yy liberalizmi iki nemlivarsaym etrafnda dnmtr: bireysel karnserbest ve demokratik kullanmnn en yksektoplumsal yarar salad ve piyasann en iyisinibildii varsaym. Bir baka ifade ile, zel mlki-yet bu kiisel karn temelidir ve serbest piyasambadelesi bunun en ideal aracdr. WooddrowWilsondan Franklin Roosevelt ve John F. Ken-nedye 20. yzyl Amerikan liberalizminin piyasave zel mlkiyetin arklarna karlk toplumsal

tazmini savunduunu sylemek pek o kadar yanldeildir; Amerikan liberalizmi hibir ekilde libe-ralizmin bu temel gereklerini ortadan kaldrmad;aksine o, sosyalizmin meydan okumasna karuygun bir yant biiminde, dalgalanmalarndzenlemeye abalad lde liberalizminzgl bir paras olmutur. Dolaysyla 20.yy21.yya tayan neoliberalizm, sadece ulusaldevlet gcnn deil ayn zamanda farkl co-rafi leklerde rgtlenmi ve yrtlm devletgcnn de daha nce grlmemi hareketlilii

tarafndan canlandrlm olsa da, liberalizminorijinal varsaymlarna nemli bir geri dnifade eder.

Bu dorultuda sermaye ile devlet, toplumsalyeniden retim ile toplumsal kontrol arasndakibalantlar byk lde deitirilmitir. Veana hatlarn henz grmeye baladmz budnm, en gl ekilde toplumsal ilikile-

1 Kresel lekli bu kent tabanl d politika nosyonu, Barselona eski belediye bakan Pasqual Maragal tarafndan New Yorkta

dzenlenen uluslararas konferansta sunulan sosyal demokrat nerilerden bilinsizce alnmt. Giuliani katlmay reddetmi ancakfikirlerini yine de kullanmtr.


3/16

PLANLAMA2006/2

15

rin deien corafyas ile -daha somut olarak,topluluk, kentsel, blgesel, ulusal vekresel ile ilikilendirilmi eski bileimlerinyerini alan yeni lek bileimlerini yaratan, top-

lumsal sreler ve ilikilere ynelik bir yenidenleklendirme ile- ifade edilmektedir. Bu yazdaben sadece neoliberal ehircilik ve kresel olanile kentsel olan arasndaki iliki zerine youn-layorum. Hi bir biimde genel erevede dierleklerin daha az ilgili olduklar gibi bir kar-sama yapmamakla beraber; kresel ve kentseldeiim arasnda kurulmakta olan ve zel bir baolarak grnen ey zerine eilmek istiyorum.zellikle, balangta olduka ayr grnecek ikiiddiada bulunmak istiyorum. lk olarak; kresel-

lemenin ideolojik sylemi araclyla yaygnolarak ifade bulan yeniden biimlendirilmi birkresellik balamnda, lek inaas kriterlerinibu sefer Asya, Latin Amerika ve Afrikada retimsrelerine ve sra d kentsel bymeye ynelikyeniden gndeme getiren, kentsel lein kklbiimde yeniden tanmlanmas ve aslnda yenibir ehircilik ile kar karya olduumuzu iddiaetmek istiyorum. kinci olarak, daha ok Avrupave Kuzey Amerikaya odaklanarak, grece yenisoylulatrma srecinin bu yeni ehirciliin mer-

kezi bir zellii olarak yaygnlatrldn iddiaetmek istiyorum. Dolaysyla, kapitalist kentle-menin daha geni tarihi ierisinde neoliberalizminnasl yeni biimler gelitirdiini aklayan iieiki iddia sunuyorum. Sonuta burada inceleneniki deiimin aslnda balantl olduklarn gs-termeyi umuyorum.

Yeni ehircilik

Saskia Sassen, ustalkla gelitirdii bireimliaklamalarnda (1992, 1998, 2000) yerel meka-

nn yeni kresellik iindeki nemi zerine temelbir iddia sunar. Sassen, yerin (place) kreselle-tirmeyi oluturan insan ve sermaye dolamnnmerkezinde olduunu ve kreselleen bir dnyadakentsel mekanlara odaklanmann beraberindeulusal ekonomilerin hzla azalan neminin farkedilmesini getirdiini ileri srer. te yandan,ayn zamanda kresellemenin belirli yerlerdetemellenmi belirli toplumsal ve ekonomikyaplar yoluyla gerekletiinde srar eder. Bu,retimden finansa doru ekonomik deiimle

tanmlanan tandk bir kreselleme resmi zerine

oturur. Kresel kentler 1970lerde, kresel malisistem nemli lde genilediinde ve doru-dan yabanc yatrma, dorudan retici ilevlereyatrlan sermayenin deil sermaye piyasalarna

doru ve bunlar arasnda hareket eden sermaye-nin hkmetmeye balad zaman ortaya kt.Bu da ardndan, finans ekonomisinin komutave kontrol merkezlerinde younlaan yan reticiservislerde nemli bir genileme retti, ve yenikentsel biimler zenginlik ve fakirlik arasndakiar atallama, snf ilikilerinde arpc yenidenrgtlenmeler ve yeni gmen igc akmlarnabamllk ile ekillendi. Bu tabi ki, paradigma-tic kresel kenttir. 1970den bu yana, ekonomikg dengesi Detroit ve Manchaster gibi retim

mekanlarndan, finans ve yksek derecede zel-lemi servis merkezlerine kaymtr (Sassen,1992:325).

Sasseninki, kreselletirilmi topyalarn tasa-sz iyimserliklerine kabul edilebilir bir alternatif,kentsel ekonomilerin deien ierikleri hakkndaakllca bir aklamadr. Ancak bu aklama, hemkresel kentleri balayan ok daha karmak birilikiler dizisini ve kresel kent etiketi altndagruplanabilecek ok daha geni bir kentler dizisiniiaret eden ampirik zeminde (Taylor, 1999), hem

de teorik zeminde eletiriye aktr. Sonuta, Sas-senin iddias mekanlarn fiilen nasl ina edildiikonusunda biraz mulaktr. Yeterince aklaycdeildir. Sanki kresel toplumsal ekonomi; iindebaz daha kk kaplarn, yani kentlerin, yzdkaplarn -ulus devletler- bir araya gelmesiyleolumaktadr. Kreselleme bu kaplarn iindegerekletirilen toplumsal ve ekonomik iliki veetkinlik trlerinde dramatik bir deiime, kaplararasnda etkinliklerin tekrar paylamna ve kre-sel denizdeki alkantdan kentlerin hrpalanma

dzeyini artracak ekilde ulusal kaplarda artanbir geirgenlie neden olmaktadr.

Ancak bu ngrde, aslnda batmas muhtemelbaz ulusal kaplar haricinde, aralarndaki ili-kiler deiirken bile kaplarn kendileri oldukabozulmadan kalmaktadr. Brennerin (1998:11)ifade ettii gibi, Sassenin aklamas artcbiimde devlet-merkezci kalmaktadr. Burada,yeni bir kresellik balamnda kaplarn kendile-rinin temelden yeniden ekillendirildii yeni birehirciliin ortaya kn deneyimlediimizi

iddia etmek istiyorum. Kentsel olan kresel

Kentsellein

kklbiimde

yenidentanmlan-

mas veaslnda

yeni birehircilikile karkarya

olduu-muzu iddia

etmekistiyorum.


4/16

PLANLAMA2006/2

16

olan kadar dramatik bir biimde yeniden tanm-lanmaktadr, eski kavramsal kaplar -kentselolann ne olduuna dair 1970lerdeki varsaym-larmz- artk su tutmamaktadr. Kentsel ilev ve

etkinliklerin yeni bileimi ulusal ve kresel olankarsnda sadece kentin yapsn deil, -kelimeanlamyla- kentsel lei neyin oluturduununtanmnn ta kendisini deitirmektedir.

Kentler tarihsel olarak, oluum ve dnmle-rinin tarihi ve corafyasna bal olarak, askerive dinselden siyasi, ticari, sembolik ve kltreleuzanan bir dizi ilevden birkan birden yerinegetirmilerdir. Benzer ekilde, kentsel olannlei belirli toplumsal corafyalar ve tarihleriyanstmtr. Endstriyel kapitalizmin geliimi

ve genilemesi ile, kentsel olann lei artanbiimde igcnn gnlk gnn corafisnrlar tarafndan belirlenirken, gelien kentlersermayenin gl merkezileme drtsn dahada ok yanstmaktadr. Dier bir deyile; kentbaka hangi ilevleri yerine getirirse getirsin,baka hangi etkinlikleri barndrrsa barndrsn,retim ve yeniden retim arasndaki toplumsali blm ayn zamanda bir mekansal blmhaline geldii srece igcnn toplumsal yenidenretiminin toplumsal ve mekansal rgtlenmesi-

ii snf nfusunun temini ve bakm- kentsellein belirlenmesinde kilit rol oynamaktadr.Her eyden te, modern kentin leinin belirle-yicisi olduka sradandr: iilerin ev ile i arasn-daki yolculuklarnn corafi snrlarnn elikilisaptamas (Smith 1990: 136-137).

Devletin konuttan sosyal yardma ve ulam altya-psna kadar sosyal yeniden retimin byk bl-mn stlendii gelimi kapitalizmin Keynezcikenti; kentsel lekle toplumsal yeniden retimarasndaki bu kesin ilikinin doruk noktasn gs-termitir. Bu, kentsel devrimden (Lefebvre 1971)kentsel krize (Harvey 1973) ve Castellsin (1977)kentsel olann toplu tketim zerinden tanmnda1960lardan beri Avrupa ve Amerikan kent kuram-clarnn almalarnda tutarl biimde yer almve feminist kent kuramnn srekli ilgilendii(Hansen ve Pratt 1995; Katz 2001; Rose 1981)bir temadr. Ayn derecede sermaye birikimininde merkezi olan Keynezci kent, bir ok yndenher bir ulusal sermaye iin birleik bir istihdamve sosyal yardm alanyd. Gerekten de 1960 ve1970lerin dile getirilen kentsel krizi geni bir

biimde; rkln, snf smrsnn, ataerkil-liin ilevsizlii ve birikim kriteriyle elde edil-mi kentsel biim ile toplumsal yeniden retiminetkinlii ynnden merulatrlmak zorunda olan

kentsel biim arasndaki elikilerle ilikilendiri-lerek, toplumsal yeniden retimin bir krizi olarakyorumlanmtr.

imdi bir adm geriye gelelim ve kresellemesorusunu ele alalm, nk eer kresel kentler-den bahsediyorsak muhtemelen bunlarn tanmbu srele balantldr. 21.yyn banda kre-selleen tam olarak nedir? Bugnn hangi ynyenidir? Kukusuz kreselleen meta sermayesideildir; hem Adam Smith hem de Karl Marx birdnya piyasasnn mevcudiyetini tanmlardr.

Ayn ekilde, kreselleen finans sermayesi deolamaz. Kresel finansal deiimin dzeyleri,1890lar ile I. Dnya Sava arasndaki dnemindzeylerine ancak bugn tekrar ulamaktadr.1944den sonra kurulan Bretton Woods kurum-lar, zellikle IMF, durgunluk ve savala kesilenkresel finansal akmlar yeniden canlandrmak vedzenlemek amac ile kurulmulardr. Bu tarihselbakn nda, 1980lerden bu yana borsannve dviz piyasalarnn kresel yaylm ve malikontroln byk lde serbestletirilmesi kre-

sellemenin nedeni olmaktan ok onun bir sonucuniteliinde olabilir. Bilgisayar ve benzersiz ganda kltrel imajlarn kresellemesi oldukagl olsa da, zaten varolan kltrleraras ili-kinin boyutlar gz nnde bulundurulduundakltrel kresellemenin yenilii iddiasn sr-drmek zordur. 1980lerden uzun zaman ncebtn ulusal kltrler az ya da ok melezdi.Sonuta elimizde sadece retim sermayesikalmaktadr ve kreselleme ne kadar yeni bireyi mjdeleyebilirse, yeni kresellik ekonomik

retimin artan ekilde kresel -ya da en azndanuluslararas- olan leidir eklinde iyi bir ak-lama yaplabileceini dnyorum. 1970lerdetketim mallarnn ou yerinde tketilmesi ya dabaka bir ulusal pazara ihra edilmesi iin halenbir ulusal ekonomi iinde retiliyordu. 1990laragelindiinde ise bu model terkedilmiti. Belirlirnlerin kesin retim alanlarn tehis etmekgittike daha zor hale geldi ve ekonomik co-rafyann eski sylemi artk anlamn yitirmiti.Otomobil, elektronik eya, giyim, bilgisayar,biyomedikal ve birok baka sektrde, yksekya da dk teknolojiyle artk retim ulusal

retiminmetropoli-

ten leedoru

yenidenleklen-dirilmesikreseldeiiminbir ifade-sidir; aynzamanda,

yeni

ehirciliinkalbinde

yatmakta-dr.


5/16

PLANLAMA2006/2

17

snrlar aarak rgtlenmekte, ulusal ithalatve ihracat sorular yerini retim srecine iselkresel ticaret sorularna brakmt. Ulusal ser-maye fikri bugn pek bir anlam tamamaktadr

nk ulusal snrlar zerinden kresel ticaretartk firma iidir: irketlerin kendi retim alariinde gereklemektedir.

Ekonomik ynden bakldnda, ulusal dzeydergtlenen devletlerin glerinin anmaktaolduu konusunda ok az phe bulunmaktadr.Bu, kesinlikle bir sfr toplam lek anlaynaatfta bulunmamaktadr (Brenner 1998; MacLeod2001), veya ulus devlet ortadan kalkyor gibi basitbir iddia deildir. lk olarak ulusal lekli gcnpolitik ve kltrel gc aslnda hi de anma-

makta ve belki de baz yerlerde glenmektedir.kincisi, Malezya ya da Zimbabweden oldukafarkl bir kadere sahip olan ABD ve in dn-lrse; ulusal lekte ekonomik gcn anmasolduka dengesizdir ve mutlaka evrensel deil-dir. rnein, Meszaros (2001) ABD devletinintutkusunun kresel bir devlete dnmek gibigrnmediini ve terrizmle sava vaheti-nin -gerekte kresel hegemonya iin bir sava(Smith yaynlanacak)- bu analizi doruladnsavunmaktadr. Yine de ulusal lekteki artm

ekonomik geirgenlik kaynaklar yadsnamaz:iletiim ve mali serbestleme sermayenin corafihareketliliini geniletmi; benzersiz igcgleri yerel ekonomileri yerel igcne otoma-tik bamllktan uzaklatrm; ulusal ve yereldevlet (kent ynetimleri dahil) ineyi sermayeyeuvaldz ise igcne batrarak ve toplumsalyeniden retime verdikleri destei geri ekerekcevap vermiler; ve son olarak, snf ve rk temellimcadeleler byk lde azalm; ve nfusun,ekonominin yeniden yaplandrlmas ve ii

boaltlan sosyal hizmetler sayesinde artan nfu-sun bu blmn yz st brakmak iin yerelve ulusal hkmetlere frsat kmtr. zellikleABD de, ii snf ve aznlk nfuslarnn kitleselizolasyonu, rvan kentin ulusal halidir. Grecedk dzeylerde mcadele 1992 Los Angelesayaklanmalarna kar devletin, 1960lardakiayaklanmalarn ardndan slah -fakat ataerkil-yantla dramatik bir ztlk tayan, uygulamadayantszlklklarnda can alc idi.

Sonuta karlkl olarak birbirlerini destekleyen

iki deiiklik kentlerin ilevlerini ve aktif rolle-

rini yeniden yaplandrd. lk olarak, daha nce(alt ulusal) blgesel lekte yer seen retimsistemleri gittike artan ekilde belirleyici ulusalbalamlarndan koparldlar; ve bu sadece 1970

ve 1980lerdeki endstrisizleme dalgas iledeil, ayn zamanda mevcut lek hiyerarisininyeniden biimlendirilmesinin bir paras olaraktoptan blgesel yeniden yaplandrma ve ykmile de sonuland. Sonu olarak retim sistemlerikltld. retimin mekan artan ekilde dahabyk blgeler yerine genileyen metropolitenmerkezlerde odaklanmakta: tersi beklenirken,metropoliten lek yine blgesel lee hk-metmektedir. rnein Amerikann Kuzeydouya da Ortabat blgeleri, ngiliz Midlands ve

Alman Ruhrun -modern endstriyel kapitaliz-min klasik corafi meyveleri- yerinde Sao Paulove Bangkok, Mexico City ve anghay, Mumbaive Seul bulunmaktadr. Geleneksel endstriyelblgeler 19.yy ve 20.yyn byk blmndeulusal sermayenin omurgas iken, bu yeni ve devkentsel ekonomiler artan ekilde kresel retiminplatformlardrlar. retimin metropoliten leedoru yeniden leklendirilmesi kresel deii-min bir ifadesidir; ayn zamanda, yeni ehirciliinkalbinde yatmaktadr.

Ulus devletler, gelimi kapitalist ekonomilerde20.yyn ortalarna hkmeden liberal kentselpolitikalardan artan bir biimde uzaklarken,bunun doal sonular da yaanmaktadr. ABDdeBakan Fordun (Mehur Daily News manetiForddan kente: Dp l ile lmszletiri-len) derin bir mali kriz iine giren New Yorkayardm etmeyi reddetmesi, ardndan Bakan Car-tern 1978de baarszlkla sonulanan kentselplan giriimi, kentlerden kopan ve bamszlaanbir ulusal ekonominin sinyallerini verdi. Liberal

kentsel politikann przsz ve dzenli olmayantoptan terki, Clintonun 1996da alayc bir ekildesosyal refah sistemini kesmesine doru gidiyordu.Sonular genellikle daha yumuatlm ve sayszbiim almsa da, deiimin rotas en zengin eko-nomilerin ounda benzerdir (Fakat talya -her nekadar ulusal devlet gcnn bir blm AvrupaBirliine devredilmise debir istisna olabilir).

Burada mesele, ulus devletin zorunlu olarakzayflatld ya da siyasi ve ekonomik gcnmekansallnn bir lde daha az gl olduu

deildir. Bu iddia -kresel gcn bugn belirli


6/16

PLANLAMA2006/2

18

bir yerden daha ok bir ekonomik balantlaranda yerletii iddias- Hardt ve Negrininmparatorluundaki (2000) etkileyici inceleme-lerde somutlamtr, ancak bu incelemeler finans

sermayesi ile kahinlik yapma ve iktidarn eko-nomik faaliyetlerin ve siyasi kontroln mekandazorunlu sabitlenmesi ile gelen elikilerine karbir krlkle kusurludur. Daha nce ulusal lektergtlenmi belirli ilev ve etkinlikler kesinliklehiyeraride aada ve yukarda bulunan dierleklere datlmtr. Ancak ayn zamanda,ulus devletler piyasann dsal tamamlayclarolmak yerine daha saf, yerel temelli ekonomikaktrleri olarak kendilerini yeniden tanmla-maktadrlar. leklerin belirlenmesi toplumsalgcn ana unsurlarn yapl fiziksel evre iindecisimletirdii lde (kim yetkilidir ve kimkstlanmtr, kim kazanr ve kim kaybeder),toplumsal ve ekonomik yeniden yaplandrma,ayn zamanda mekansal lein yeniden yap-landrlmasdr (Brenner 1998; Smith ve Dennis1987; Swyngedouw 1996,1997).

Bu cilde eitli katklarn nerdii gibi neoliberalehircilik; ilevlerde, faaliyetlerde ve ilikilerdekidaha kapsaml yeniden leklendirmenin ayrlmazbir parasdr. Bu, toplumsal yeniden retim hak-

knda soru iaretleri pahasna, retim ile finanssermayesi arasndaki ba zerine bir vurguyuberaberinde getirmektedir. Sorun toplumsalyeniden retimin rgtlenmesinin artk kentsellein tanmn belirlemiyor olmas deil, bunugerekletirme gcnn nemli lde tketilmiolmasdr. Avrupada ve zellikle ABDdekibanliy yaylm zerine kamusal tartma, Avru-padaki kentsel yenilemeyi destekleyen younkampanyalar ve ortaya kan evresel adalethareketleri; sadece toplumsal yeniden retimkrizinin tamamen mekansallatn deil; tersiolan kentsel mekan retiminin bu krizi kapsarduruma geldiini de ne srmektedir. Kentsellein retimi ile deerin etkin genilemesiarasnda bir balant bulunmaktadr ve yanlleklendirilmi bir ehircilik sermaye birikimineciddi ekilde engel olabilir. Gnlk ev-i yolcu-luu krizi bu krizin merkezinde yer almaktadr.Daha nce kentlerin corafi genilemesinin insan-lar evden ie ve tekrar evlerine gtrme gleriniat yerlerde, sonucun sadece kentsel kaos deilayn zamanda ekonomik uyumun kalbine gidensoyut igcnn evrenselletirilmesinde para-

lanma ve dengesizlik olduunu dnmtm.Corafi biim ile ekonomik sre arasndaki bueliki phesiz srerken; Asyann, Afrikannve Latin Amerikann birok yerindeki kentlerden

elde edilen veriler farkl bir tablo sunmaktadr.rnein, Sao Pauloya gnlk ev-i yolculuubir oklar iin 3:30 da balayabilmekte ve ikiynde de 4 saati aabilmektedir. ZimbabwedeHarare kentinde, kent eperindeki siyah semtler-den ev-i yolculuklar yine her iki ynde 4 saatsrmekte, ve bu durum iilerin ev dnda 16 saatgeirdii, geri kalan zamann ounda uyuduklarbir i gnne yol amaktadr. Ayn iiler iinev-i yolculuunun ekonomik yk de, ksmenDnya Bankasnn istei ile gerekleen ulam

zelletirmesi sonucunda, dramatik biimde art-mtr: 1980lerde haftalk gelirin %8 kadarnamal olan ev-i yolculuklar, 1990larn ortasnagelindiinde %22 ila %45ini gerektirmektedir(Ramsamy 2001: 375-377).

Bunun nedeni nedir? Birok iyi niyetli plancuygun altyap eksikliini sulamaktadr vebu yadsnamaz bir konudur. Ancak, eer birnceki soyutlama dzeyine geri dnersek, bumetropollerin merkezlerinde sermayenin mer-kezilemesine elik eden dramatik arazi deeri

art ile bu sermaye merkezilemesinin stneina edildii iilerin acnacak maalarna balolarak yaamaya zorlandklar marjinal ve kent-dndaki semtler arasnda temel bir corafi elikibulunmaktadr. Yine de, olaanst biimde,dzensiz ve meakkatli ev-i yolculuklar henzbir ekonomik ke yol amamtr; ekonomikretimin istekleri -ve zellikle iilerin iyerineulaabilmeleri ihtiyac- toplumsal yeniden retimgerekliklerinden kaynaklanan skntlardannceliklidir. Neredeyse ekilmez ev-i yolculu-

unun etkileri henz ekonomik retimi tehlikeyeatmamtr. Bunun yerine, bir aresiz esneklikyaratm ve Katzn (yaymlanacak) paralaycgelimeler olarak adlandrd daha kapsamltoplumsal kn iine yedirilmilerdir.

Bu nedenle kentsel lein ve ilevin bileikyeniden yaplandrlmasnn vard son nokta,geleneksel retim temelli blgelerin paralan-masnn ve toplumsal yeniden retimin kentsellekte artan yer deitirmesinin sancl, muha-lefet yaratmadan gelip geemeyecek, ama ayn

zamanda ksmi olduu gelimi kapitalizmin


7/16

PLANLAMA2006/2

19

eski kentlerinde bulunmaz. Aksine, Keynesirefah devletinin tam olarak kurulamad, kentile toplumsal yeniden retim arasndaki tanmla-yc ban hibir zaman ok iyi olmad ve eski

biimlerin, yaplarn ve kentsel evrenin daha azayak ba olduu Asyann, Latin Amerikann veAfrikann baz blmlerinin byk ve hzl by-yen metropollerinde bulunur. Bu metropolitenekonomiler yeni bir kreselliin retim merkezlerihaline gelmektedirler. Kuzey Amerika, Avrupa,Okyanusya ve Japonyadaki sava sonras banli-ylemeden farkl olarak; erken 21.yyn dramatikkentsel geliimi aka toplumsal yeniden retimyerine toplumsal retim tarafndan ynlendirile-cektir. Bu bakmdan, en azndan, Lefebvrenin

kenti ve kentsel mcadeleleri toplumsal yenidenretime dayanarak yeniden tanmlayan bir kentseldevrim ilan -ya da Castellsin kentsel olan toplutketime dayanarak tanmlamas- tarihin sayfa-larnda unutulacaktr. Eer, Harveyin (1985:202,209) bir zamanlar gzlemledii gibi, Key-nesiliin gelimesi ile arz ynl kentlemedentalep ynl kentlemeye doru kapitalizm vitesdeitirdi ise, 21.yy ehircilii potansiyel olarakbu deiimi tersine evirmektedir.

lein yeniden yaplandrlmas ve kentsel

lein temkinli bir ekilde yeniden glendi-rilmesi -Giulianinin be ilelik bir d politikatutkusu- sadece neoliberal ehirciliin bir kolunuifade etmektedir. Bu, toplumsal kimliklerinoluumunda kentler devletlerin yerini almakta-dr iddiasn ne sren siyasi corafyac PeterTaylorun (1995: 58) daha kltrel biimde tarif-lenmi hassas deerlendirmesi ile btnleir. SaoPaulo ve anghay, Lagos ve Bombay gibi kentler,sadece byklk ve ekonomik faaliyet younluuynnden deil -zaten bunu baarmlardr-

esasen kresel ekonominin kulukalar, yenikentsel biim, sre ve kimliin ncleri olarakdaha geleneksel kentsel merkezlere meydan oku-yabileceklerdir. Hi kimse 21.yyn kent devletlerdnyasna bir geri dne sahne olacan ciddiolarak iddia etmemektedir -ancak kentsel politikayrcalklarn blgeler ve ulus devletlerden gerialnmas grlecektir.

Sonuta, kentsel olann toplumsal yeniden retimyerine toplumsal retimle yeniden tanmlanmashibir ekilde toplumsal yeniden retimin kentsel

yaamdaki nemini azaltmamaktadr. Tam ter-

sine: devletin sorumluluklarnn tamamen gzdenkarlmas sonucunda toplumsal yeniden retimzerine mcadeleler daha da nem kazanmtr.Ancak devletin bu alandan ekilmesi toplumsal

kontrol ynnden artan devlet etkinlii ile rt-mektedir. New Yorkun rvan kente dnmyaltk bir olay deildir, ve kresel ve yerel co-rafyalarn yeniden leklendirilmesi balamndadaha otoriter devlet biimlerinin ve pratiklerininortaya kn anlamak zor deildir. Swyngedo-uwa (1997:138) gre, piyasa mantnn ii boal-tlm refah devletinin yerine konmas, nfusunnemli bir blmn kasten dlamakta, ve sosyaldireni korkusu younlaan bir devlet otoriterli-ini tetiklemektedir. Ayn zamanda yeni kentseligc artan bir biimde, gittike klmekteolan devletin ekonomik mantna tam entegreedilememi marjinal ve yar zamanl iilerden vekltrel ve politik alar -sosyal yeniden retimaralarnn bir paras olan- alternatif sosyal pratiknormlar ve alternatif direni imkanlar sunan g-menlerden olumaktadr.

zet olarak, yapmaya altm ey New York,Londra ve Tokyo gibi kentlerin, kresel kentselyerler ve yksek finans hiyerarisinde gszolduklarn iddia etmek deildir. Bu merkez-

lerde finans ve dier komuta fonksiyonlarnnyounlat inkar edilemez. Bunun yerine,bu gc bir balama oturtmaya ve finans ser-mayesinin mutlaka stn olduu varsaymnsorgulama yoluyla kentlerin kresel olaraknitelendirilmesinin kriterini sorgulamaya al-yorum. Eer anlan kresellemenin ilk admdaretimin kresellemesine yol at iddiasnda birgereklik pay varsa, kresel kenti oluturann neolduu konusundaki deerlendirmemiz herhaldebu iddiay yanstmaldr.

Kentsel Yenileme: Kresel Kentsel

Strateji Olarak Soylulatrma

imdi izin verin lekleri deitireyim ve soylu-latrma srecine yneleyim. 21.yyda neoliberalehirciliin bir boyutu Asya ve Latin Amerikakentsel deneyimlerinin zellikle yeni ehirciliinn saflarna eitsiz katlm ise, ikinci bir boyutusoylulatrmann bir kresel kentsel strateji olarakyaygnlatrlmas olarak adlandrlabilecek eyleilgilidir. lk bakta, biri kresel g merkezle-

rinde lks konutlarla dieri btnleen eperdeki-

21.yydaneoliberalehirciliinbir boyutu

Asya veLatin Ame-rika kentseldeneyimle-

rinin zel-likle yeni

ehirciliinn safla-

rna eitsizkatlm

ise, ikincibir boyutu

soylula-trmann

bir kreselkentselstrateji

olarak yay-gnlatrl-

mas olarakadlandr-

labilecekeyleilgilidir.


8/16

PLANLAMA2006/2

20

lerden gelen yeni ehircilik modelleri ile ilgili buiki sav birbirinden olduka farkl grnmektedir.Bunlar kesinlikle yeni bir ehirciliin birbirine ztdeneyimlerini ifade etmektedirler, zaten mesele de

budur. Neoliberal ehircilik toplumsal, ekonomikve corafi deiimin geni bir alann kuatmtrve bu zt savlarn amac neoliberal ehircilikdeneyiminin ne kadar eitli olduu ve bu ztdnyalarn nasl bir araya geldikleri konusunune karmaktr.

Bilim insanlarnn ounluunun soylulatrmavizyonu, 1960larda sosyolog Ruth Glass tara-fndan tanmlanan srece skca bal kalmtr.Glassn, soylulatrmann mnferit bir sreolarak ortaya koyan 1964deki beyan yledir:

Birer birer, Londrann ii semtlerinin birou orta snflar -st ve alt- tarafndanigal edilmektedir. Eski psk, mtevazahrlar ve kulbeler st katta iki, alt kattaiki odal- kira kontratlarnn sresi doldu-unda ele geirilmi, k ve pahal konutlarhaline gelmilerdir. Daha nce ya da sondnemde kntlemi olan daha bykViktorya evleri- oda oda kiraya verilen yada birden fazla hane tarafndan kullanlanevler- tekrar iyiletirilmitir...Bir mahallede

bu soylulatrma sreci bir kez baladnda,zgn ii snf kullanclarnn tamam ya daounluu yerlerinden edilene ve mahallenintoplumsal karakteri tamamen deitirilenekadar hzla devam eder.

Glass yeni bir kentsel soylu snfn ii semt-lerini dntrd bu yeni srecin sradlnneredeyse iirsel bir ekilde yakalamtr. imdiyine Londradan, 35 yl sonra gncellenmi birbeyan ele aln. Aadaki, Birleik Krallk evre,Ulam ve Blgeler Dairesi (DETR) tarafndanatanm zel bir Kentsel alma Grubu (UrbanTask Force) tarafndan 1999da yaynlanmKentsel Rnesans(DETR 1999) kararndanbir blmdr:

Kentsel al ma Grubu kentse l knsebeplerini ortaya karacaktr... ve insan-lar kentlerimize, kasabalarmza ve kentselmahallerimize geri getirecek pratik zmlergelitirecektir. Kentsel yenileme iin yeni birvizyon oluturacak... [nmzdeki 20 senezarfnda] yeni yerleimlerin %60 daha ncegelitirilmi araziler zerine ina edilmelidir...

Kentlerimizin ve kasabalarmzn kontrolnkaybettik; kt tasarmla, ekonomik yaylmave toplumsal kutuplama ile bozulmalarnaizin verdik. 21.yyn ba bize bir kentsel rne-

sans ans sunan bir deiim zamandr.Bu kentsel rnesans sylemi tabi ki yeni deildir,ancak burada daha da byk nem tamaktadr.Kentsel yeniden ina tutkusunun lei dramatikekilde bymtr. Bat kentlerinde devletinsponsor olduu sava sonras kentsel yenilemedank zel-piyasa soylulatrmasn tevikederken; bu soylulatrma ve 1980lerden itiba-ren kent merkezinde arazi ve konut piyasasnnyounlaan zelletirilmesi, zerinde byklekli ok-ynl kentsel yenileme planlarnn

1960larn kentsel yenilemesini byk bir farklageerek ykseldii zemini salad. Gnmznkentsel yenileme sylemi, zellikle Avrupada,tek boyutlu deildir ancak dier eylerin yannda,soylulatrmann kentsel evrede yaygnlatrl-masn iaret etmektedir.

Glass ve DETRn sunduu vizyonlar arasndakibaz temel farkllklar dnelim. Glassa gre1960larn soylulatrmas Islington konut piya-sasndaki marjinal bir gariplik -sradan halkla birarada bulunmaktan korkmayan profesyonel snf-

lar iin tuhaf bir kentsel etkinlik- iken, 20.yynsonuna gelindiinde ngiliz kentsel politikasnnmerkezi hedeflerinden biri haline gelmitir.Glassn hikayesindeki anahtar aktrler mahalleyetanan orta ve st-orta snf iken, 35 yl sonrasoylulatrmann aktrleri hkmet, irketlerve hkmet-irket ortaklklardr. Sava sonraskonut pazarnda ortaya kan planlanmam,aka tesadfi bir sre bugn ularda, tutkuluve titiz bir ekilde planlanmaktadr. Tamamengeliigzel olan ey gittike sistemletirilmek-

tedir. Soylulatrma sreci lek ve eitlilikasndan hzla evrilmitir ki, 1960 ve 1970lerdesrecin pradigmasn oluturan yalnzca konutaynelik iyiletirme projeleri, bugn sadece kent-sel evrede deil kent kuram yaznnda da garipgrnmektedir.

Belki de en nemlisi; ilk olarak Londra, NewYork, Paris ve Sydney gibi birka nemli geli-mi kapitalist kentte tehis edilmi olduka yerelbir gereklik, imdi fiilen kreseldir. Bu evrimhem dikeyde hem de yatayda gereklemitir.

Bir tarafta, bir sre olarak soylulatrma kent-


9/16

PLANLAMA2006/2

21

sel hiyerariyi hzla kertmitir; bu sadece enbyk kentlerde deil, eski endstri kentleri olanCleveland ve Glasgow, daha kk kentler olanMalm yada Grenada ve Lancaster, Pennsylvania

ya da ek Cumhuriyetindeki Ceske Krumlov gibidaha da kk pazar kentleri gibi beklenmedikmerkezlerde de kendini gstermektedir. Aynzamanda, Tokyodan Tenerifeye (Garcia 2001),Sao Paulodan Pueblaya (Jones ve Varley 1999),Cape Towndan (Garside 1993) Karayiplere(Thomas 1991), anghaydan Seula, soylula-trma haberlerine baklrsa sre corafi olarakda yaylmtr. Bir eit ironi iinde, mallarnael koyulmu ngiliz kyllerin kaak avclaradnt, 19. yyda asilerin srgn edildii ve

karlnda yerel halkn yok edildii, Van Die-menin vatannn (Tazmanya) bakenti Hobart bilesoylulatrma srecinden gemektedir.

Tabi ki, bu soylulatrma deneyimleri oldukaeitli ve eitsiz biimde, ilk Avrupa ve KuzeyAmerika soylulatrma rneklerine gre ok dahaeitli ekillerde dalmtr. Bunlar olduka farklyerel ekonomilerden ve kltrel topluluklardankmakta ve karmak ekilde daha geni ulusalve kresel siyasal ekonomilere balanmaktadr.Buradaki nemli nokta, ilk olarak 1960larda

marjinal olarak tanmlanan bir kentsel srecinevriminin hz ve ada ehirciliin nemlibir boyutuna dnmdr. ster Glassnahrlaryla tasvir edildii gibi garip biimiyle,isterse de 21.yyda toplumsal olarak rgtlenmibiimiyle olsun, soylulatrma ii snfnn kentmerkezinden uzaklatrlmasn iaret etmekte-dir. Gerekten de, srecin Glassn soylulatrmatanmlamasnda apak grlen snfsal doas,ngiliz i Partisinin laf kalabal iinde dikkat-lice gizlenmitir. Bu belirti niteliindeki sessizlik;

kentin deien bir ekonomik corafya ile sarlmdeien sosyal ve kltrel corafyas hakknda,onun daha grnr ve akkan iaretleri kadar okey sylemektedir.

Kuzey Amerika ve Avrupa balamnda, soylulatrma dalgas tehis etmek mmkndr(Hackworth 2000). 1950lerde balayan birincidalga, Glassn gzlemledii kadaryla, danksoylulatrma olarak dnlebilir. Soylulatrma-nn daha geni kentsel ve ekonomik yeniden yap-landrmayla i ie girmesi ile 1970 ve 1980lerdeikinci bir dalga bunu takip etmitir. Hackworth

(2000) bunu demir atma safhas olarak adlan-drmaktadr. nc bir dalga 1990larda ortayakmtr; bunu yaygnlatrlm soylulatrmaolarak dnebiliriz. Tabi ki soylulatrmann

bu evrimi farkl kentler ve mahallelerde ve farklgeici ritimlere gre olduka farkl ekillerdegereklemitir. rnein Mexico Cityde sreNew York kadar yksek derecede sermayeleti-rilmemi ve yaygnlamam, Coyoacann yansra kent merkeziyle snrl kalmtr ve tanm-lanabilir soylulatrma dalgasnn snrlarnnizilmesinin burada neredeyse hibir ampirikgeerlilii bulunmamaktadr. Seul ya da Sao Pau-loda, sre corafi olarak yaltlmtr ve henzolgunlamamtr. Karayiplerde soylulatrma ilekresel sermayenin ilikisi, kendi zgn niteliiniyaratacak biimde, genellikle turist endstrisindekendini gstermektedir. Ayn ekilde Thamesiniki yakas boyunca devam eden eski liman ve depoalanlarnn dnm, Londradaki soylulatr-mann ou Kuzey Amerika kentine gre dahakapsaml olduunu nermektedir. Daha kapsamltoplumsal, ekonomik ve siyasi ilikilerin ifadesiolduu kadar, herhangi bir kentteki soylulatrmakendi kentsel mekann yaratmada kendi zellik-lerini yanstacaktr.

Ve yine de, farkl derecelerde, 1990lara gelindi-inde soylulatrma dnyann her yerindeki kent-lerdeki zel sermaye ile uyumlu kent ynetimleriiin nemli bir kentsel strateji haline gelmitir.Avrupann baz yerlerinde 19.yy sonlar veKuzey Amerikada lerici Dnemden (Progres-sive Era) Rooseveltin Yeni Anlamasna (NewDeal) geie kadar eskiye uzanan liberal kentselpolitika, 1970lerin siyasi ekonomik krizi ve1980lerin muhafazakar ulusal hkmetlerindenbalayarak sistematik olarak yenilgiye uratlm-

tr. Reagandan Thatcher ve daha sonra Kohla,bu liberal kentsel politikann hizmetleri ulusallekte sistematik olarak gszletirilmi ya dazlm ve soylulatrma zerindeki kamu yne-timi kstlamalarnn yerine kentsel yapl evredesbvanse edilmi zel piyasa dnmleri getiril-mitir. Bu dnm, takip eden neoliberal lider-ler- Clinton, Blair, Schrder- tarafndan pekitiril-mitir ve bylelikle soylulatrmann yeni safhassadece ulusal gcn deil kentsel politikann dadaha genel bir snfsal zaferi ile birleir. 20.yynsonlarna gelindiinde, kamusal planlama ilekamu ve zel sermayesi arasnda kararlatrlm

1990laragelin-

diindesoylula-

trma dn-

yann heryerindekikentler-

deki zelsermaye

ile uyumlukent

ynetimleriiin nemli

bir kentselstratejihaline

gelmitir.


10/16

PLANLAMA2006/2

22

ve sistematik bir ortaklk tarafndan krklenmisoylulatrma, liberal kentsel politikann son-lanmas ile ortaya kan boluu doldurmutur.Dier yerlerde 20.yyn byk blmnde kent-

ler liberal kentsel politika ile ynetilmemitir,deiimin rotas farkl olmutur, yine de kreselpiyasada rekabet edebilecek bir kentsel stratejiolarak eski merkezlerde yaygn soylulatrmaayn ynde sonu vermektedir. Bu anlamda, enazndan yzyln sonu neoliberalizmi, eskidenadlandrld gibi Birinci ve nc Dnyannbyk kentlerindeki kentsel deneyimler arasndabir yaknlamay hissettirmektedir.

Soylulatrmann yaygnlatrlmasnn bir okboyutu bulunmaktadr. Bunlar birbiriyle ilikili

be zellik balamnda anlalabilir: devletindntrlm rol, kresel sermayenin nfuzu,siyasi muhalefetin deien dzeyleri, corafiyaylma ve soylulatrmann sektrel yaygnla-trlmas. Bunlarn her birini srayla inceleyelim.lk olarak, soylulatrmann ikinci ve ncdalgalar arasnda, devletin rol dramatikolarak deimitir (Hackworth ve Smith 2001).1980lerde yaanan ulus devletin soylulatrmayadesteinin grece geri ekilmesi, 1990larda zelsermaye ile yerel devlet arasndaki ortaklklarn

younlamas ile tersine evrilmi, Barselonannky kesiminden Berlinin Postdamer Platzna,daha byk, daha pahal ve daha sembolik geli-melerle sonulanmtr. Kentsel politika artk,piyasann daha yksek kar araynda yarattoyuklara dorudan ya da vergi gelirleri yoluylakendini yerletirmek kadar ekonomik bymeyidzenlemeyi arzulamamaktadr.

Kresel sermayenin oynad yeni rol de soylu-latrmann yaygnlatrlmas asndan tanmla-ycdr. Londrann Canary Wharfndan BatteryPark Cityye kadar -ayn Kanada meneli irkettarafndan gelitirilen- kresel sermayenin kentmerkezlerindeki mega gelimelere akn iaretetmek olduka kolaydr (Fainstein 1994). Ancak,kresel sermayenin daha mtevaz, mahalle le-inde gelimelere szma kapasitesi, ayn derecededikkate deerdir. Bu anlamda sembolik olan, NewYorkun Lower East Side blgesinde, Wallstre-etten 2 mil uzakta, btn dairelerin son modelyksek hzda internet balantsna sahip olduuyeni 61 dairelik site binasdr. Kresel kent stan-dartlaryla bu kk bir gelimedir, ancak sendi-

kasz igc ile inaa edilmitir (bu 1990lardaNew York ta hayret verici bir gelimedir),mteahhit sraillidir, finansmann byk blmAvrupa Amerikan Bankasndan salanmtr

(Smith ve DiFilippis 1999). Kresel sermayeninyerel mahalle leine ulamas soylulatrmannson safhasnn iaretidir.

nc olarak soylulatrmaya muhalefet sorusubulunmaktadr. Amsterdamdan Sydneye Ber-linden Vancouvera, San Franciscodan Parisesoylulatrmann ikinci dalgas, ounlukla rt-en konular etrafnda ok sk olmayan balantlarkurmakta olan ok sayda evsiz, gecekonducu,konut ve dier soylulatrma kart hareketlerve rgtlenmelerin ykselii ile eletirilmitir.

Bunlar nadiren kent apnda bir araya gelmiler,ancak soylulatrmaya yeteri kadar meydan oku-mulardr ki, her bir rnekte kent siyasetileri vepolis gcnn hedefi olmulardr. Dier eylerbir tarafa, 1980 ve 1990larda soylulatrmakart hareketlere ynelik ykselen baskdzeyleri, gayrimenkul geliiminin yeni kentselekonomide artan merkeziliini teyit etmektedir.Kentlerin siyasi rejimleri ekonomik profillerineuygun biimde deimektedir ve liberal kentselpolitikann gzden karlmas yeni kentsel g

rejimleri iin ekonomik olduu kadar siyasi debir frsat sunmutur. Rvan kentin ortayak (Smith 1996) sadece bir New Yorkfenomeni deildi: 1980lerde Amsterdamdakiigalci kart kampanyalarda, Paris polisininevsizlerin (byk blm gmen) kamplarnasaldrlarnda ve dnyann eitli yerlerindekipolis gleri tarafndan New Yorktan ithal sfrtolerans tekniklerinde de grlmektedir. SaoPauloda, kentin sokaklarnda yaayan insanlarauygulanan baskc taktikler New Yorktan dn-

yaya yaylan bilimsel sfr tolerans doktriniile rasyonelletirilmektedir. Bu rneklerin hep-sinde, yeni rvanlk aka kenti soylulatrmaiin gvenli bir yer haline getirme bahanesiylegerekletirilmitir. Bu yeni otoriteryanizm hemmuhalefeti ortadan kaldrmakta hem de sokaklarsoylulatrma iin gvenli hale getirmektedir.

Bu son safhann drdnc zellii soylulatrma-nn kent merkezinden dar doru yaylmasdr.Bu kesinlikle kolay ve dzenli bir sre deildir,ancak soylulatrma merkezdeki eski ve dn-memi mlkler iin bile, daha yksek arazi ve


11/16

PLANLAMA2006/2

23

konut fiyatlar yarattka, daha dtaki mahalle-ler soylulatrmann yaratt dalgaya kapldlar.Yaylmann modeli ok deikendir ve mimari veparklardan suyun varlna kadar her eyden etki-

lenmektedir. Her eyden te bu, kentsel evreyesermaye yatrmnn ve geri ekiliminin tarihselyapsna baldr. Sermaye yatrmnn balang-taki da doru bymesi ve bu daha yeni evreler-den yatrm-terki (disinvestment) eitsiz biimdeolduka, soylulatrmann yaylmas da daha azeit olacaktr. Ayn ekilde, mekansal genileme-nin byk blmnn son yllarda gerekletiive srekli yatrm-terkinin yarataca frsatlarnsnrland kentlerde soylulatrmann yaylmbenzer ekilde snrl olabilir.

Son olarak, bu son safhay simgeleyen sektrelyaygnlatrma yeni soylulatrmay dierlerindenayran eyin merkezinde yer alr. 1950, 1960 ve1970lerdeki kentsel yenileme birok kentin mer-kezinin tmden yeniden yapmna ynelik ve sreierisinde kentsel ekonominin birok sektrncanlandrm olmakla birlikte olduka dzenlen-mi ve tamamen kamu finansmanna bal olmasile ekonomik ve corafi olarak snrlyd; ve bunedenle sosyal konut gibi daha geni toplumsalihtiyalar karlamak zorundayd. Aksine, kentsel

yenilemeyi takip eden soylulatrmann ilk dalgaskamu sektrnden olduka bamsz ilerlemitir.nemli derecede kamusal destee ramen, zel-piyasa finansmannn arlnn tm nc dal-gaya kadar uygulanmamtr. Bu nedenle birokkentte soylulatrmann son safhasn gstereney, irket ve devlet glerinin ve pratiklerininyeni bir bileiminin ncekilere gre daha isteklibir aba ierisinde oluturulmasdr.

Orta snflar iin kenti yeniden ele geirmeksoylulatrlm konut sunmaktan daha fazlasngerektirir. Soylulatrmann nc dalgas,btncl olarak snf-belirlenimli bir kentselyeniden yapma yol aan tm alanlarn yenipeyzaj yaplarna dnmnn bir aracna teka-bl etmektedir. Bu yeni peyzaj yaplar imdikonutu alveri, restoranlar, kltrel aktiviteler(cf Vine 2001), ak alanlar, istihdam frsatlarile birletirmekte, mesken olduu kadar tamamen

yeni rekreasyon, tketim, retim ve elence yap-lar oluturmaktadr. Ayn derecede nemli olan,kentsel strateji olarak soylulatrmann bykve orta lekli mteahhitler, yerel tccarlar,

emlaklar ve marka bayiileriyle kresel finanspiyasalarn, faydal toplumsal sonularn piyasa-nn dzenlenmesi ile deil piyasann kendisindengeleceini varsayan kent ve yerel ynetimlerinkolaylatrclnda, bir araya getirmesidir. Ennemlisi, gayrimenkul geliiminin kentin ret-ken ekonomisinin merkezi kaygs, bal banabir ama haline gelmesi; bunun istihdam, vergive turizme bavurularak hakl gsterilmesidir.Dnya apnda merkezi kentlerde yeni soylula-trma yaplarnn inas, 1960larda tahayyl bileedilemeyen ekillerde, yaran kentsel ekonomileriin sorgulanamaz bir sermaye birikim stratejisihaline gelmitir. Yeni bir ehirciliin daha genierevesi ile merkezi bir balant ite burada yat-maktadr; bu konuya birazdan geri dneceiz.

Soylulatrmann kresel kentler aras rekabetinbir arac olarak stratejik ekilde kullanm veyaygnlatrlmas, en gelimi ifadesini kentselyenileme2 syleminde bulmaktadr. Kentsel dei-imin yeni dalgasnda devletin nemi ile uyumluolarak, bu sre en fazla ABDde deil, daha ok

Avrupada ilerlemitir. Tony Blairin i Partisiynetimi soylulatrmann kentsel yenilemeolarak yeniden icat edilmesinin nc savunucusuolabilir ama soylulatrma Avrupa apnda birharekettir. rnein Danimarka 1997de, KentselYenileme iin Ulusal Sekreterya oluturarak kent-sel yenilemeyi resmi politika yapmtr ve Berlinbrokratlar 1991 sonras yeniden inaa dnemi-nin tmn kentsel yenileme dnemi olarakgrmeye balamlardr. 2000 ylnn Aralkaynda Pariste, Avrupada Kentsel Yenileme

ve Konut Politikasnda Uyum konulu byk birkonferans dzenlenmitir. Konferansa, AvrupaBirlii devletlerini temsilen kdemli politikayneticileri ve danmanlar AB yeliine talipkomu lkelerle beraber katlmt; konferansnbror, kentsel yenilemeyiyi bir gereklikhaline getirmek amacyla gerekletirilmesigereken kurumsal dzenlemeleri incelemekiin fiziksel geliimin dar erevesi zerinde...

2

Metinde urban regeneration olarak geen ifadeyi, kentsel canlandrma olarak evirmek mmknse de, Trke yazndaki karlve yaygn anlalabilirlii dnerek kentsel yenileme olarak evirdik. (.N.)

Soylula-

trmannyaygnla-trlmasnn

bir okboyutubulun-

maktadr.Bunlar

birbiriyle

ilikili bezellikbalamnda

anlalabi-lir: devletin

dn-trlm

rol,kresel

sermaye-nin nfuzu,siyasi

muhalefe-tin deien

dzeyleri,corafi

yaylma vesoylula-

trmannsektrelyaygnlat-

rlmas.


12/16

PLANLAMA2006/2

24

konut ve yenileme tartmasn ne srme niye-tine iaret etmektedir. Konferansa katlanlarnmisyonu pratik ve kapsamlyd: byk leklikentsel dnm yerel yenileme makamlar,

yerel ynetimler ve ulusal hkmetler arasndaolduu kadar, sosyal konut sunucular, zelyatrmclar, (ve) denetleme ve eitimle sorumluolanlar arasnda da gl balantlar gerektir-mektedir. Yenileme politikalar ok ynl venormalde soylulatrma etiketi altnda kapsan-mayacak eitli abalar kapsamaktadr, yine debu giriimleri soylulatrmay ulustesi kentselpolitikalarn kalbine dahil etmek iin en istekliteebbsler olarak grmek anlamldr.

Bu yeni kentsel yenileme gndemlerinin birkaarpc yn bulunmaktadr. Birincisi lek soru-nudur. Kentsel yenilemenn ulusal snrlar aankoordinasyonu benzersizdir. kinci Dnya Savasonras Avrupa kentlerinin yeniden inasna eitliuluslararas kaynaklar katkda bulunmularsa da,bunu takip eden kentsel yenileme programlarkken, finansman ve kapsam bakmndan kararlbir ekilde ulusald. Tersine bugn, Avrupaapnda kentsel yenileme giriimleri daha ncegrlmemi bir lekte ulus ar soylulatrmaya

nclk etmektedir. Merkezi bir kayg, konutgiriimlerinin dier yenileme faaliyetlerineentegre edilmesinde yatmaktadr. DolaysylaParis Konferansnn balnda ifade edildiigibi, konut merkezli soylulatrma politikasn-dan geni tabanl ok sektrl yenilemeye geihala gereklemektedir- ve, ABDdeki durumdanfarkl olarak, sosyal konut sorusu yenileme viz-yonundan tamamen dlanamamaktadr. Avrupaapnda devlet merkezli bir kentsel yenileme stra-tejisi kesinlikle tam yerlemediinden, kta gene-

linde Avrupa Birlii-brokratlar (Eureaucrats),mteahhitler ve finansrler iin bu gei oldukayakndr. Yeni ehircilikle ilgili nceki tartmaile can alc bir balant burada aydnlanmaktadr:nc dalga soylulatrma, kentsel olann ulusalve kresel lekler karsnda yeniden leklendi-rilmesini artan biimde ifade etmektedir..

kincisi corafi odak sorunudur. Grnte devameden kentsel yaylmann evresel sonularna kartetikte olan, 1999 ngiliz yenileme manifestosu,nmzdeki 25 ylda konut sunumunun %60nn

terk edilmi endstri alanlarnda (brownfield

sites)- yani zaten bir yada daha fazla kez geliimdevresi yaanm kent arazilerinde- gerekle-mesi gerektiini beyan etmektedir. Aka, bugiriim daha nce yatrm-terki (disinvestment)

yaam daha eski kentsel alanlar hedef alacak-tr; bunlar metropoliten alanlara aralkl olarakyaylabilirlerse de, kent merkezlerinin iinde yada evresinde younlaacaklarn beklemek aklayakndr. Dolaysyla yenileme olarak paketlen-mi soylulatrma, olumlu ve gerekli bir evreselstrateji olarak yeniden biimlendirilmitir.

Buna bal olan soru, toplumsal denge ve, yeni-leme stratejisinin ifadesiyle, insanlar kentleregeri getirme (DETR 1999) ihtiyacdr. Top-lumsal denge kulaa iyi bir ey gibi gelmektedir-kim toplumsal dengeye kar olabilir ki?-; ta kiyenileme iin hedef seilen mahalleler inceleneneve stratejinin orta ve st-orta snflarn yrttgeni apl bir kolonilemeyi ierdii aklakavuana kadar. Politikac, planc ve iktisatyagre Londra, Brixtonda toplumsal denge beyazorta snfn daha byk blmnn geri getiril-mesi demektir. Toplumsal denge savunucularbeyaz mahallelerin eit sayda Afrikal, Karayipliyada Asyal insan ile dengelenmesi gerektiini

pek nadiren savunur. Dolaysyla, kentlerimizegeri getirilecek olanlar genel anlamda insanlardeildir; bu aba Galli kmr iilerine, Bavyeraltarm iilerine ya da Bretonun balk halknaynelik deildir. Bunun yerine, insanlar kentegeri getirme abas her zaman iin, beyaz orta vest-orta snflarn en byk kentlerin corafyala-rnn yansra politik ve kltrel ekonominin kont-roln de tekrar ele geirmelerine ynelik, bencilbir abadr. Kimlerin kente geri davet edildiineilikin sessizlii soruturmak, altta yatan snf

politikalarn aa vurmaya balayacaktr.Bundan sonra yenilemenin uyuturucu sylemisorunu bulunmaktadr. ncelikle bu dil neredengelmektedir? Biyomedikal ve ekolojik bir terimolan yenileme/canlandrma bireysel olarakbitkiler, trler ya da organlar iin geerlidir- bircier ya da orman yenilenebilir/canlandrlabi-lir- bu da bir kentin stratejik olarak soylulat-rlmasnn aslnda doal bir sre olduunu imaetmektedir. Dolaysyla, yenileme stratejilerininsavunmas kentsel deiimin znde toplumsal

olan kkenlerini ve hedeflerini gizlemekte ve


13/16

PLANLAMA2006/2

25

bu tr politikalarn iinden kt kazananlarve kaybedenler siyasetini silmektedir. Soylula-trma genellikle yerinden etmeyi ierir; yine dene ngiliz kentsel yenileme manifestosu ne de

Avrupa apndaki Paris konferansnn gndemi,nerilen kentin yeniden fethi ile yerinden edilecekinsanlarn kaderi hakknda herhangi bir ey dilegetirir.

Yenileme sylemi soylulatrmay ekere bula-maktadr. Tam da, soylulatrma sylemi kentinyenilemesinin ierdii snfsal kayma hakkndadoruyu sylemesi nedeniyle, mteahhitler, poli-tikaclar ve finansrler iin kt bir kelime halinegelmitir; soylulatrma syleminin, snfszlkideolojisinin ok yaygn olduu ABDde olduka

yaygnlatrlm buna karn Avrupada bastrl-m olmas gibi bir ironik durumla karlayoruz.Bu erevede, Bochumdan Brixtona kendilerinisosyalist olarak gren ve yerinden edilmenintehlikelerinin muhtemelen olduka farknda olangrnte ilerici planclar ve yerel meclis yeleribile, brokratik yenileme taahhtt tarafndan okadar tutsak ediliyorlar ki ki, kent merkezlerindekigeni apl soylulatrmann ikin gndemi yoksaylyor. Kentsel yenileme soylulatrmanndaha nce grlmemi bir lekte planlanm

ve finanse edilmi bir sonraki dalgasn temsiletmekle kalmamakta; bu sylemin Avrupadaeletirel soylulatrma anlaymz etkisiz halegetirmekteki baars, neoliberal kent vizyonlariin hatr saylr bir ideolojik baary temsiletmektedir.

Burada yaplmaya allan, yenileme ve soylu-latrma stratejileri arasnda bire bir eletirmeileri srmek ya da btn yenileme stratejilerinisoylulatrma iin Truva atlar olarak sulamakdeildir. Bunun yerine; soylulatrmann yenilemestratejilerinin gl, ou zaman gizlenen birniyeti olduu konusunda srar etmek, ve srecinlei daha tehdit edici ve soylulatrmann dahageni bir neoliberal ehircilik iine ekilmesi dahaaikar hale gelirken bile, soylulatrma sorusunugz nnden kaldran ideolojik uyuturucuyaeletirel bir meydan okuma balatmak istiyorum.Kresel bir kentsel strateji olarak soylulatrmaneoliberal ehirciliin eksiksiz bir ifadesidir.Soylulatrma, devlet desteiyle akkanlatrlmbir piyasa araclyla bireysel mlk talepleriniharekete geirmektedir.

Sonu

Bu yazda, olduka farkl iki iddia sundum. Birtarafta, kresel kentlerin kresel artk deerretimine katlmlar yerine komuta ilevlerine

gre tanmlanmas ynndeki Avrupa merkezcivarsayma meydan okudum. Dier taraftan ise,ayn kresel ekonomi balamnda soylulatr-mann yarmac bir kentsel strateji olarak hangiekillerde evrildiinin altn izmek istedim.Soylulatrmann bir kresel kentsel strateji olarak1990lar sonras yaygnlatrlmas, neoliberalehircilik iin iki ekilde nemli rol oynamaktadr.lk olarak, 20.yy. liberal kentsel politikasnn terkedilmesiyle ortaya kan boluu doldurmakta-dr. kincisi, retken sermaye yatrmnn gelien

sektrleri olarak kent merkezindeki gayrimenkulpiyasasna hizmet etmektedir: retken sermayeninkresellemesi soylulatrmay kucaklamaktadr.Bu ne kanlmaz ne de kaza eseridir. Aksine,kentler kresel hale geldike, baz tanmlayczellikleri de kresel hale gelmektedir. Soylu-latrmann ortaya kan kresellemesi, kentle-rin kresellemesi gibi, baz ekonomik ve sosyalkarlarn dierleri zerindeki galibiyetini ve(neoliberal) ekonomik varsaymlarn soylula-trmann rotas zerinde yeniden tesisini ifade

etmektedir (Smith ve DiFilippis 1999).

Soylulatrmann kendiliinden snrl kald yer-lerde bile, sermaye birikiminin arac olarak kent-sel gayrimenkul piyasalarnn harekete geirilmesiolduka yaygndr. Gayrimenkul endstrisininneoliberal ehirciliin aklayc zne younentegrasyonunun daha ak bir belirtisi, KualaLumpur, Singapur, Rio de Janerio ve Mumbaigibi gayrimenkul fiyatlarnn 1990larda birkakez katland kentlerde grlmektedir. Elbettefarkl yerlerde farkl ekillerde gereklese de,retimle toplumsal yeniden retim arasndakielikiyi vurgulayan ayn sermayenin merkezile-mesi sreci ayn zamanda soylulatrma srecinigelitirmektedir. zellikle Mumbaide 1990larnortasnda piyasa dzenlemesinin kaldrlmas vekresel rekabet, bir sreliine New York, Londrave Tokyoyu geride brakan ar yksek fiyatla-ra yol amtr (Nijman 2000:575). Daha sonra1996nn son derece geici udeerleri geri ekil-mesine karn Mumbai gayrimenkul piyasasnnst noktas kendisini hep dnya apnda kentlerlerekabet iinde bulmaktadr. Bu durum, kk

Kreselbir kentsel

stratejiolaraksoylu-

latrmaneoliberalehirciliin

eksiksizbir ifadesi-

dir.


14/16

PLANLAMA2006/2

26

lekli de olsa baz mahallelerde tam anlamylasoylulatrmaya yol amtr.

1970ler ncesi ekonomik rekabetin mekansalekseni ulusal ve blgesel ekonomileri birbirine

drrken, 1990lara gelindiinde rekabetincorafi ekseni kresel ekonomi iinde kentleribirbirine kar kkrtmtr. Bu rekabet sadeceendstriyel retimi ekmek ve tutmak bakmn-dan deil kentlerin ikamet ve turizm gzergahlarolarak pazarlanmas ile de gerekleir. Bu; ngilizyenileme politikalarnda rnein 1990lardakiCity Challenge (Jones ve Ward, bu kitapta),ayn lde evsizler-kart politikalarn dahagelimi bir turizm sektr yaratma bahanesiylesavunulduu New Yorktan Atlanta ve Vancou-

vera aka grlmektedir. Travel and Leisure(Seyahat ve Bo Zaman) dergisi artk, gelienkentleri ne karmak iin gelien ekonomilersylemini kullanan dzenli bir blme yer ver-mektedir. Montevideo gelien kafe sosyetesiile mehur; Tunus Prag ve Viyanay andranbir ihtiama sahip; Panama City kendini kanalblgesine kltrel olarak anlayl giri kapsolarak biimlendiriyor: Yerleir yerlemezkn ve alveri yapn; ve Cracow bir Rne-sans geiriyor (On the town 2000:50). Benzer

zlemler belediye bakan Giulianinin DnyaTicaret Merkezi faciasn takip eden youn kentvclne (urban boosterism) kaznmtr: 11Eyllden gn sonra Dar kn ve normalbir hayat yaayn, diye vaaz vermitir. Resto-ranlara gidin, tiyatrolara ve otellere gidin, paraharcayn.

Lefebvre (1971) bir keresinde ehirciliin kapita-list bymenin itici gc olarak endstrilemeninyerini aldn iddia etmiti: endstrileme siste-mik ehirlemeyi beslemi olabilir, ancak imdi

ehirleme endstrilemeye yol amaktadr. Buiddia, zellikle endstriyel retimin kreselle-mesi ve Lefebvrenin yazd zaman daha grnrolmayan Dou Asyann bymesi balamnda,henz zaman snavndan gememiti. Ve yine deLefevbre, ok gerek bir eyi sezmi gibi grn-yor. Kresel anlamda tabi ki ehirleme endst-rilemenin yerine gememitir; ehirlemeyibesleyen rnlerin hepsi kresel ekonominin biryerinde retilmektedir. Bununla birlikte, kentselgayrimenkul geliimi -genelde soylulatrma-imdi kentsel ekonomik byme iin itici g,yeni kentsel ekonomiler iin nemli bir sektr

haline gelmitir. Neoliberal ehircilik hakkndayeterli bir kuramsal kavray Lefebvrenin iddi-asna geri dnmek, onun fikirlerini mbalaala-rndan ayrmak durumdadr.

Teekkr

Bu yaznn editrlerine ek olarak, Julian Brash,Eliza Darling, Jeff Derksen, ve David Vineayorum ve destekleri iin teekkr ederim.

Kaynaka

Brenner N (1998) Global cities, glocal states: Globalcity formation and state territorial restructuring incontemporary Europe. Review of International

Political Economy 5:1-37

Castells M (1977) The Urban Question. London:Edward Arnold

Cooper M (1998) Study says stricter oversight ofpolice would save city money.New York Times 16November:Bl, B5

Cooper M (1999) Vote by PBA rebukes Safir andhis policy.New York Times 15 April: B3.

Department of the Environment, Transport andthe Regions (DETR) (1999) Towards an UrbanRenaissance. http://www.regeneration.detr.gov.uk/utf/renais/ (last accessed 9 February 2002)

Fainstein S (1994) City Builders: Property, Politics,and Planning in London and New York. Oxford:Basil Blackwell

Garcia L M (2001) Gentrification in Tenerife.Paper presented to the ISA Group 21 Conference,Amsterdam, June

Garside J (1993) Inner-city gentrification in SouthAfrica: The case of Woodstock,

Cape Town. GeoJouma 130:29-35

Glass R (1964)London: Aspects of Change. London:Centre for Urban Studies and MacGibbon and Kee

Hackworth J (2000) The Third Wave. PhDdissertation, Department of Geography, RutgersUniversity

Hackworth J and Smith N (2001) The state of gen-trification. Tijdschrift voor Economische en SocialeGeografie 92(4):464-477

Hansen S and Pratt G (1995) Gender, Work, andSpace. London: Routledge Hardt M and Negri A(2000) Empire. Cambridge, MA: Harvard University


15/16

PLANLAMA2006/2

27

Press Harvey D (1973) Social Justice and the City.London: Edward Arnold

Harvey D (1985) The Urbanization of Capital.Oxford: Basil Blackwell

Jones G and Varley A (1999) The reconquest of thehistoric centre: Urban conservation and gentrifica-tion in Puebla, Mexico.Environment and PlanningA31:1547-1566

Katz C (2001) Vagabond capitalism and the neces-sity of social reproduction.Antipode 33:708-727

Katz C (yaymlanacak) Disintegrating Develop-ments: Global Economic Restructuring and Chil-drens Everyday Lives. Minneapolis: University ofMinnesota Press

Lefebvre H (1971) La Revolution Urbaine. Gal-limard: Paris

MacLeod G (2001) New regionalism reconsidered:Globalization and the remaking of political eco-nomic space. International Journal of Urban and

Regional Research 25:804-829

Meszros I (2001) Socialism or Barbarism: From the`American Century to the Crossroads. New York:Monthly Review

Nijman J (2000) Mumbais real estate market inthe 1990s: Deregulation, global money and casino

capitalism.Economic and Political Weekly 12 Feb-ruary:575-582

On the Town. Emerging Cities (2000) Travel andLeisure January 42-50

Ramsamy E (2001) From Projects to Policy: TheWorld Bank and Housing in the Developing World.PhD dissertation, Department of Urban Planning,Rutgers University

Rose D (1981) Accumulation versus reproductionin the inner city. In M Dear and A

Scott (eds) Urbanization and Urban Planning inCapitalist Society (pp 339-382). London: Methuen

Sassen S (1992) The Global City. Princeton, NJ:Princeton University Press

Sassen S (1998) Globalization and Its Discontents.New York: New Press

Sassen S (2000) Cities in the World Economy.Thousand Oaks, CA: Pine Forge Press

Smith N (1990) Uneven Development: Nature,Capital, and the Production of Space. Oxford:

Basil BlackwellSmith N (1996)New Urban Frontier: Gentrifzcationand the Revanchist City. London: Routledge

Smith N (yaymlanacak) Scales of terror: Themanufacturing of nationalism and the war for USglobalism. In S Zukin and M Sorkin (eds)After theWorld Trade Center. New York: Routledge

Smith N and W Dennis (1987) The restruc-turing of geographical scale: Coalescenceand fragmentation of the northern core region.

Economic Geography 63:160-182

Smith N and J DiFilippis (1999) The reassertion ofeconomics: 1990s gentrification in the Lower EastSide. International Journal ofUrban and Regional

Research 23: 638-653

Swyngedouw E (1996) Reconstructing citizenship,the rescaling of the state, and the new authoritarian-ism: Closing the Belgian mines. Urban Studies 33:1499-1521

Swyngedouw E (1997) Neither global nor local:Glocalization and the politics of scale. In K Cox

(ed) Spaces of Globalization: Reasserting the Powerof the Local(pp 137-166). New York: Guilford

Taylor P (1995) World cities and territorial states:The rise and fall of their mutuality. In P Knox and PTaylor (eds) World Cities in a World System (pp 48-62). Cambridge, UK: Cambridge University Press

Taylor P (1999) So-called world cities: The evi-dential structure within a literature.Environment and

Planning31:1901-1904

Thomas G (1991) The gentrification of paradise: St

Johns, Antigua. Urban Geography 12:469-487

Vine D (2001) Development or Displacement?:The Brooklyn Academy of Music and Gentrifica-tion in Fort Greene. Unpublished paper presentedat the conference on Gotham: History of New York,CUNY Graduate Center, 7 October


16/16

PLANLAMA2006/2

28

zlem elik, stanbul, 2006

küresel kentsel strateji olarak soylulaştırma - neil smith

Documents