küresel konjonktürdeki değişimin türkiye ekonomisine etkileri ekim 2007
DESCRIPTION
Küresel konjonktürdeki değişimin Türkiye ekonomisine etkileri Ekim 2007. Yönetici Özeti. ABD ekonomisinin hastalanmasına rağmen dünya ekonomisi canlılığını koruyor Asya’da altyapı yatırımları, Avrupa’da iç talebin güçlü olması küresel ekonomiyi canlı tutuyor - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Küresel konjonktürdeki değişimin Türkiye ekonomisine etkileri
Ekim 2007
2 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Yönetici Özeti
ABD ekonomisinin hastalanmasına rağmen dünya ekonomisi canlılığını koruyor
Asya’da altyapı yatırımları, Avrupa’da iç talebin güçlü olması küresel ekonomiyi canlı tutuyor
Gelişmekte olan ülkeler küresel büyümenin itici gücünü oluşturuyor
Küresel konjonktür gelişmekte olan ülkelerin hızlı büyümesini sürdürmesi için uygun
ABD ekonomisinde ağır bir durgunluğun korumacı tedbirleri hortlatması gelişmiş ülkeler için en büyük risk
Uygulanan sıkı para ve maliye politikaları sayesinde Türkiye küresel piyasalardaki dalgalanmalara karşı eskisine göre çok daha dirençli
AKP Hükümeti’nin seçim sırasında bozulan mali disiplini düzeltecek ve yapısal reformları hızlandıracak bir paket açıklaması durumunda olası dalgalanmalardan daha az etkileniriz
Faiz dışı fazlaya ilave olarak kamunun ağırlığını küçültücü, özel sektörün rekabet gücünü artırıcı yapısal reformlara odaklanması gerekiyor
3 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Dünya Ekonomisi
Büyüme %
0
1
2
3
4
5
6
2004 2005 2006 2007 2008ABD AB (Euro) Japonya Dünya
Ekonomik Büyüme
Dünya ABDABD
Dünya ekonomisinde intizamlı bir düzeltme başladı
Amerikan merkezli büyüme modelinden çok merkezli büyüme modeline geçiş endişe ettiğimiz kadar zor olmuyor
Konut piyasasında yaşanan sorunlar ABD ekonomisini durgunluğun eşiğine getirdi
Buna karşı Asya ve Avrupa’da iç talebin güçlenmesi küresel büyümeyi ayakta tutuyor
Gelişmekte olan ülkeler küresel büyümenin motoru görevini üstlenmeye başladı
Kaynak: Dünya Bankası, IMF, Merrill Lynch
Kaynak: Dünya Bankası, IMF, Merrill Lynch
4 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Dünya Ekonomisi
Konut fiyatlarındaki artışa dayanarak bankalardan çekilen tüketici kredilerinin ABD ekonomisindeki büyümeye katkısı çok yüksekti
Yüksek faiz oranları konut fiyatlarındaki yükselişi tersine çevirerek bu fazilet çemberini bozdu
Konut sektöründen başlayarak ekonominin geneline yayılan bir yavaşlama başladı
Kaynak: National Association of Realtors
Konut Kredilerinin ABD Büyümesine Katkısı
Kaynak: Morgan Stanley
Tasarruf oranı
Konut kredisi kullanım oranı
Kaynak: Capital Economics
ABD Ekonomisinde Yavaşlama Sinyalleri
Kaynak: Merrill Lynch
Konut Kredilerinin Büyümeye Katkısı
5 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Dünya Ekonomisi
Konut piyasasındaki spekülatif balon sönmeye başladı
Faizlerdeki yükseliş konut sektöründeki satışları durma noktasına getirdi
Satılık konut stoku 9 ay ile son on yılın en yüksek seviyesine yükseldi
Konut fiyatları yıllar sonra ilk defa düşmeye başladı
Satılık Konut Stoku (Ay)
Kaynak: National Association of Realtors
* İpotek bonosu faizleri - konut fiyatlarındaki değişim
ABD Reel Konut Faizleri*
Kaynak: National Association of Realtors
Konut Piyasasındaki Satışlar
Kaynak: National Association of Home Builders
6 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Dünya Ekonomisi
Emlak fiyatlarındaki spekülatif balonun süreceğine güvenerek gelirinin üzerinde borçlanan hanehalkı yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanıyor
Düşük riskli müşteri grubuna verilen kredilerdeki bozulma kabul edilebilir boyutta
Ancak, yüksek riskli konut kredilerinin geri ödemesindeki gecikme endişe verici seviyelere ulaştı
Kaynak: Mortgage Bankers Association
Düşük Riskli Konut Kredilerindeki Gecikme %
Kaynak: Mortgage Bankers Association
Yüksek Riskli Konut Kredilerindeki Gecikme %
Hanehalkının Finansal Yükümlülükleri / Harcanabilir Gelir %
Kaynak: ABD Merkez Bankası
7 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Dünya Ekonomisi
ABD kredi piyasasındaki bozulmanın küresel piyasalar üzerindeki etkisinin sınırlı olmasını bekliyoruz
Dalgalanmanın Avrupa piyasaları üzerindeki etkisi Asya’dan daha fazla olacak
Asya ekonomisinin büyümesini sürdürmeye devam etmesini bekliyoruz
Miktar Yabancı payı(Milyar $) (%) Asya Avrupa Diğer
Devlet tahvilleri 2219 17 43 41 16Devlet kurumları 1223 9 46 31 20Şirket tahvilleri 2854 22 14 65 21Hisse senedi 2925 23 10 72 18Doğrudan yabancı yatırım 2103 16 - - -Diğer 1608 12 - - -Toplam 12931 27 50 23Kaynak: Merrill Lynch
Bölgesel DağılımAmerikan Ekonomisindeki Yabancı Sermaye Payı
8 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Enflasyon %
-1
0
1
2
3
4
5
2004 2005 2006 2007 2008ABD AB Japonya Dünya
Dünya Ekonomisi
Emtia Fiyatları
100110120130140150160170180
2004 2005 2006 2007 2008
Enerji Hammadde
Enerji ve sınai hammadde ürünlerindeki artışa rağmen enflasyon beklentileri - Çin haricinde – kontrol altında
Ekonomik büyümedeki yavaşlamaya paralel enflasyonda tedricen bir gerileme başladı
ABD ekonomisinin durgunluğa girme ihtimali FED’i faiz oranlarını 50 baz puan indirmeye zorladı
FED’in faiz oranlarını 12 aylık dönemde 50-100 baz puan daha indirmesi bekleniyor
Avrupa ve Asya Merkez Bankaları’nın çekirdek enflasyon göstergesi %2’nin altına inene kadar sıkı para politikasını sürdüreceği tahmin ediliyor
Kaynak: IMF, İş ;Yatırım
9 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Gelişmekte Olan Ülkeler
Dünya Ekonomisinden Alınan Pay %
68707274767880
2004 2005 2006 2007 20088
10
12
14
16
BRIC GOÜ - BRIC Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte olan ülkeler dışsal şoklara karşı eskisinden daha güçlüler
Kamu borçlarını azaltan ve rekabet güçlerini artıran gelişmekte olan ülkelerin dış kaynak ihtiyacı önemli oranda azaldı
Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin dünya ekonomisinin yeni motoru olmaya aday
ABD kredi piyasasında risklerin devam etmesine rağmen gelişmekte olan ülke aktiflerine olan iştah sürüyor
*Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin ekonomilerinin toplamı
Kaynak: PIMCO
Gelişmekte Olan Ülkelerin Rezervlerindeki Artış (Milyar$)
Gelişmekte Olan Ülke Bonoları ABD Şirketlerinden çok daha fazla kazandırıyor
Kaynak: Lehman Brothers
Kaynak: Dünya Bankası tahminleri
GOÜ ABD Şirket
10 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Gelişmekte Olan Ülkeler
Dünya ekonomisine entegrasyonun artmasına paralel gelişmekte olan ülke piyasalarına fon akışının güçlenmeye devam etmesini bekliyoruz
Ekonomik dengelerindeki iyileşmeye paralel gelişmekte olan ülke varlık fiyatlarının gelişmiş ülkelere yakınsaması bekleniyor
Doların küresel ölçekte değer kaybetmesi veya kazanması temel eğilimi etkilemiyor
Gelişmekte olan ülkeler için iki temel risk öngörüyoruz
- Sistematik risk: ABD ekonomisinde olası bir durgunluğun korumacı tedbirleri hortlatması
- Ülke riski: Olumlu dış dinamiklere güvenen siyasi iradenin reform sürecini yavaşlatmasıKaynak: Bloomberg, İş Yatırım
100
150
200
250
300
350
400
450
01/04 07/04 01/05 07/05 01/06 07/06 01/07 07/07400
550
700
850
1,000
1,150
Gelişmekte Olan Ülkelerin Faiz Spreadi MSCI GOÜ EndeksiKaynak: Bloomberg, İş Yatırım
(Spread - Baz puan) (MSCI Endeksi)
70
75
80
85
90
95
01/04 07/04 01/05 07/05 01/06 07/06 01/07 07/07400
550
700
850
1,000
1,150
Dış Ticaret Tartılı Dolar Endeksi MSCI GOÜ EndeksiKaynak: Bloomberg, İş Yatırım
(Dolar Endeks Değeri) (MSCI Endeksi)
11 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Başarının Temel Taşları
Mali DisiplinBağımsız Merkez BankasıDalgalı Kur
Tek Parti İktidarınınGetirdiği İstikrar
Reform sürecinebağlılık
IMF PROGRAMI
AB SÜRECİ
POLİTİKİSTİKRAR
# 1
Türkiye ekonomisi son yıllardaki en güçlü dönemini geçiriyorKamu sektörünün yeniden yapılanması büyük ölçüde tamamlandıSıra özel sektörün rekabet gücünü artırıcı yapısal reformlara geldi
# 2# 3
Yapısal Reformlar içinOrta Vadeli AB Çıpası
12 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler Uygulanmakta olan sıkı maliye politikası ve yapısal reformlar sayesinde Türkiye ekonomisinin dışsal şoklara karşı direnci arttı Seçimler nedeniyle 2007 yılında mali disiplinde bir miktar gevşeme yaşandı Mali disiplindeki bozulmanın geçici olduğunu, borç dinamiklerindeki olumlu gidişatı tersine döndürmeyeceğini tahmin ediyoruz
0
1
2
3
4
5
6
7
8
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007E
Faiz Dışı Fazla / GSMH %
10 yıllık ortalama
Kaynak: Maliye Bakanlığı, İş Yatırım
13 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler Sıkı maliye politikası ve gerileyen risk primi sayesinde, bütçe açığının milli gelire oranı 2001’deki %16
seviyesinden 2006 sonunda yaklaşık %1’lere geriledi
Seçim öncesi kamu harcamalarındaki artış ve büyümenin yavaşlaması nedeniyle zayıflayan vergi gelirleri dolayısıyla bütçe açığının 2007’de %3,5’a yükselmesini bekliyoruz
02468
1012141618
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
E
Bütçe Açığı / GSMH %
10 yıllık ortalama %8,9
Euro Bölgesi hedefi %3
%
Kaynak: Maliye Bakanlığı, İş Yatırım
14 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Uygulanmakta olan sıkı maliye ve para politikaları sayesinde 2002-2006 döneminde brüt kamu borcunun milli gelire oranı yaklaşık 30 puan azaldı
Kamu Brüt Borç Stoku94%
63%
72%77%
83%
40%
60%
80%
100%
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Maastricht kriteri:%60
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, İş Yatırım
15 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
-
AB tanımlı borç stoku / GSYİH93.0%85.1%
76.9%69.6%
60.6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2002 2003 2004 2005 2006
Milyar Dolar GSYİH'ye oran (%)Euro-Bölgesi (EU12) 6.69 70.8EU 25 8.125 63.2Yunanistan 230 107.5İtalya 1.784 106.6Belçika 329 93.2Malta 4 74.2Almanya 1.799 67.9Fransa 1.347 66.6Portekiz 111 64Avusturya 184 63.4Macaristan 59 57.7
Kamu Borç Stoku (2005 sonu)
AB tanımlı borç stokuna baktığımızda %60’lık Maastricht kriterini neredeyse yakaladığımızı görüyoruz
2005 yıl sonu itibariyle Türkiye’nin borç stoku / GSYİH oranı, pek çok Avrupa Birliği ülkesinden daha iyi
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Kaynak: Hazine Kaynak: Hazine
16 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
TL’nin değerlenmesi
İyi Denge
Faizlerde düşüş
Enflasyonda düşüş
TL TL’nin değer kaybı
Kötü Denge
Faizlerde artış
Enflasyonda yükseliş
Döviz
Beklentiler
?
Elde edilen kazanımlar dışsal şoklar karşısında Türkiye ekonomisinin kendi kendini besleyen olumsuz bir döngüye girmesi ihtimalini azalttı
17 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Kaynak: Hazine
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
TL -Değişken FaizliTL -Değişken Faizli TL- Sabit GetiriliTL- Sabit Getirili Döviz cinsi / Dövize endeksliDöviz cinsi / Dövize endeksli
32.6
32.634.8
20022002 200 2007 Ağustos7 Ağustos
26,4
15.5
58.1
Konsolide Bütçe Borç Stokunun Dağılımı (% pay)
Döviz yükümlülüklerindeki azalış, TL sabit faizli borçlanmalardaki artış ve vadelerdeki uzama borç dinamiklerinin dışsal şoklara karşı duyarlılığını azalttı
18 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Senaryo Çalışması Net borç stoku / GSMHoranındaki değişim
YTL'nin %10 değer kaybı/kazancı (+)/(-) 1,1 ppYTL cinsi borcun reel faizinin 5 puan artması / azalması (+)/(-) 1,8 ppGSMH büyümesinin 2 puan azalması / artması (+)/(-) 1,0 ppFaiz dışı fazla / GSMH oranının 1 puan artması / azalması (+)/(-) 1,0 pp
Şoklara Karşı Dayanıklılık
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Hazine tarafından yapılan çalışma kamu borç dinamiklerinin eskisine göre çok daha dirençli olduğunu gösteriyor
Ekonomik büyümedeki düşüş, Türk lirasının değer kaybetmesi, reel faizlerin artması gibi dışsal şokların kamu borç stoku üzerindeki etkisi geçmiş yıllara göre daha sınırlı düzeyde
Kaynak: Hazine
19 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Türkiye küresel piyasalardaki dalgalanmalar karşısında eskisine göre çok daha yüksek rezerve sahip
Merkez Bankası döviz talebindeki ani bir artış karşısında rezerv kullanmaktan imtina etmemeli
2006 yılındaki dalgalanmada döviz rezervinin kullanılmaması yüzünden enflasyon beklentilerinin bozulması ve şok faiz artışı yoluyla çok yüksek bedel ödendi
Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB
0
10
20
30
40
50
60
2002 2003 2004 2005 2006 2007100
150
200
250
300
Dovizalımları Para Tabanı (Reel)
Milyar dolar 2001 = 100
020406080
100120140160
Milyar Dolar
0
2
4
6
8
10
12ayNUR (sol) Rezerv İthalat Oranı (sağ)
20 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Ekonomik programa güvenin artması sayesinde DTH’in toplam mevduata bölümüyle ölçülen para ikamesi %60’tan %35’e geriledi
Gelişmekte olan ülke karşılaştırmaları Türkiye’de para ikamesinin uzun vadede %20 civarına gerileyebileceğini gösteriyor
Türk lirasına yatırımların artması yerleşik yatırımcının ekonomik programa olan güveninin arttığını gösteriyor
YP Mevduatlar / M2Y
0
10
20
30
40
50
60
2001 2002 2003 2004/12 2005/12 2006/12 2007/08
YP Mevduatlar / M2Y
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Türk
iye
(1H
2007
)
Bulg
aris
tan
Mac
aris
tan
Çek
Cum
huriy
eti
Rus
ya
Rom
anya
Brez
ilya Şili
Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB
21 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Rezervlerdeki hızlı artışa rağmen Türkiye net döviz borçlu olmaya devam ediyor
Kamu kesimi döviz borcunu önemli ölçüde azaltmış durumda
Bankacılık kesimi kurdaki değişime karşı duyarlı değil
Yatırımlarını döviz borçlanarak yapan şirketlerin açık pozisyonu büyümeye devam ediyor
Hanehalkı servetinin önemli kısmını dövizde tutmaya devam ediyor
Yerleşik yatırımcıların genelde yabancı yatırımcılarla ters yönde hareket etmesi kurlardaki dalgalanmanın boyutunu azaltıyor
Kaynak: TCMB, Hazine, İş Yatırım
YP Mevduat (parite etkisinden arınmış) Sepet karşılaştırması
75.000
80.000
85.000
90.000
95.000
100.000
20.Tem 30.Tem 07.Ağu 15.Ağu 23.Ağu 03.Eyl 11.Eyl 19.Eyl 27.Eyl2,5
2,55
2,6
2,652,7
2,75
2,8
2,85
YP Mevduat (parite etkisinden arınmış) (mr $)Sepet (1 dolar ve 0,77 eurodan oluşan döviz sepeti)
Net Doviz Pozisyonu (Milyar Dolar)
-80
66
-0,6
-16
-100 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80
Şirketler
Hanehalkı
Bankalar
Kamu
22 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Şirketlerin ağırlıklı olarak döviz cinsi borçlanması üç temel nedene dayanıyor
Tasarruf açığı olan ülkede yurtdışından borçlanma yapılması kaçınılmaz
Türk lirası borçlanmalarda reel faizler dövize göre çok daha yüksek
Sanayici bu faizlerle Türk lirası cinsi borçlanıp yatırım yaparak dünya piyasalarında rekabet edemez
Reel kur seviyesi ile faaliyet karlılıkları arasında ters yönlü bir ilişki var
İhracatçılar döviz borçlanarak kendisini kurlardaki dalgalanmaya karşı korumaya çalışıyor
Kaynak: İş Yatırım
0,00%1,00%2,00%3,00%4,00%5,00%6,00%7,00%8,00%
2003
/12
2004
/03
2004
/06
2004
/09
2004
/12
2005
/03
2005
/06
2005
/09
2005
/12
2006
/03
2006
/06
2006
/09
2006
/12
2007
/03
2007
/06
130135140145150155160165170175180Faliyet Kar Marjı Reel Kur
0,00%
1,00%
2,00%
3,00%
4,00%
5,00%
6,00%
2003
/12
2004
/03
2004
/06
2004
/09
2004
/12
2005
/03
2005
/06
2005
/09
2005
/12
2006
/03
2006
/06
2006
/09
2006
/12
2007
/03
2007
/06
130135140145150155160165170175180Net Kar Marjı Reel Kur
23 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
TÜFE ve Çekirdek TÜFE(H-tanımlı)
56789
1011121314
01/0
4
04/0
4
07/0
4
10/0
4
01/0
5
04/0
5
07/0
5
10/0
5
01/0
6
04/0
6
07/0
6
10/0
6
01/0
7
04/0
7
Çekirdek enflasyon (H) (sol eks.)" TÜFE
%
Türkiye ekonomisindeki gelişmelerUygulanan sıkı maliye ve para politikalarına rağmen enflasyonla mücadelede tam anlamıyla bir başarı sağlanamadı
Enflasyon hedeflemesi programı 2002-2005 döneminde enflasyonu %50’lerden tek haneli seviyelere indirerek önemli aşama kaydetti
Fakat 2006 yılındaki dışsal şok karşısında -rezervleri korumak adına- verilen yanlış tepki beklentilerin bozulmasına ve enflasyonun program hedefinin çok üzerine çıkmasına yol açtı
Kaynak: TCMB
24 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Merkez Bankası’nın enflasyondaki yükselişe şok faiz artışıyla cevap vermesine karşı beklentiler program hedefine tedricen yakınsıyor
Güven açığının yüksek olması enflasyonla mücadelenin maliyetini artırıyor
Sıkı para politikasının enflasyon üzerindeki etkisini 2008 yılında daha net anlayacağız
Kaynak: TCMB
2006 hedefi:%5
2007 ve 2008 hedefi:%4
2007 güven açığı: 3,15 puan
2008 güven açığı: 2,30 puan
0123456789
01-0
5
03-0
5
05-0
5
07-0
5
09-0
5
11-0
5
01-0
6
03-0
6
05-0
6
07-0
6
09-0
6
11-0
6
01-0
7
03-0
7
05-0
7
07-0
7
12-month 24-month
25 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Gelişmiş ülkelerdeki en yüksek reel faizi verdiğimiz için Türk lirası aşırı değer kazandı
Kaynak: Merkez Bankaları
0
50
100
150
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Brezilya Güney Afrika Turkiye
Reel Kur EndeksiSeçilmiş Ülkelerin 2007 Yılı Enflasyon Oranları ve Bileşik Politika Faizleri
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
Brezilya Türkiye Rusya Güney Afrika MacaristanBileşik Faiz Enflasyon
Kaynak: IIF
26 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Uygulanan sıkı para ve maliye politikalarına rağmen Türkiye ekonomisi büyümeye devam ediyor
Bunda kamu borçlanma gereğinin azalmasının özel sektör yatırımlarının önünü açması ve yurtdışından sağlanan ucuz döviz borçlanması önemli rol oynuyor
Fakat aşırı değerli Türk lirası ve yapısal sorunlar Türkiye’nin ihracata dayalı bir büyüme modeline geçmesini zorlaştırmaktadır
Özel sektör yatırımlarının büyümeye katkısı
2.6
6.64.6 3.9 4.4
2.9
3.2
2.3
2.82.2
2.6
0.20123456789
10
1993-2002 2003 2004 2005 2006 2003-2006
Özel sektör yatırımları Diğer
27 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
İç talepteki yavaşlamanın orta vadede cari açıktaki yükselişi sınırlamasını bekliyoruz Fakat ithal girdi talebinin yüksek olması ekonomideki yavaşlamaya rağmen cari açıktaki iyileşmeyi sınırlıyor 2006’da %8 olan cari açığın milli gelire oranının sınırlı bir iyileşme sergileyerek 2007’de %7,1’ye gerilemesini bekliyoruz
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
01/93 01/96 01/99 01/02 01/05-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
Cari İşlemler Dengesi (sol.e) GSMH Büyümesi (sağ.e.)
Cari İşlemler Dengesi ve GSMH BüyümesiGSMH'ye % oran yıllık % değ.
Kaynak: TCMB
28 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Hızlı büyüme ve değerli kurun yanısıra enerji fiyatlarındaki artış da cari açığın yükselmesinde önemli rol oynamıştır
Enerji fiyatlarının 2002 fiyatlarında sabit kalması durumunda cari açık bu günkü seviyesine göre 4.3 puan puan daha düşük olacaktı
Kaynak: TCMB, Hazine İş Yatırım
Cari İşlemler Açığı / GSYİH
7,4%
3,1%
8,2%
6,2%
5,2%
3,3%
3,6%3,0%3,5%2,7%
0,8%0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
7,0%
8,0%
9,0%
2002 2003 2004 2005 2006 2007T
Cari İşlemler Açığı / GSYİH Enerji Fiyat Etkisi Hariç Cari Açık / GSYİH
29 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
•Cari dengedeki bozulmaya karşı finansmanının kalitesi arttı
•Doğrudan yabancı sermaye girişi cari açığın %65’ini aştı
•Ancak gelen yabancı sermaye ihracatımızı artıracak sektörlere yönelmedi
Hedef Şirket Stake Teklif Verecek Şirket Satan Şirket Beklenen Para GirişiAlternatifbank 50% Alpha Bank Anadolu Group 200Eczacibasi Ilac's pharma busineses 75% Zentiva Eczacibasi Ilac 602Is REIT ( 50 % stake at Kanyon) 50% 0 Is Group 250Garanti Sigorta 80% Eureka Garanti Bank 485Garanti Emeklilik 15% Eureka Garanti Bank 133Şekerbank Bank Turan Alem 455Finansbank (tender call) 2.237Akbank Citi 3.100Turk Telekom Saudi Oger 4.300Genel Sigorta 80% Mapfre (Spanish) 379Ray Sigorta 58% Tbih Vienna Insurance Group Comp 82IETT's land 100% Sama Dubai Istanbul Municipality 832Dogan Yayin 25% Axel Springer 485Cevahir 50% St. Martins 421Mersin Port 60% PSA 453İzmir Port 50% Hutchinson 563Yurtiçi Kargo 25% GeoPost (La Poste) Arikanli Holding 52Cesme Marina 45% Camper& Nicholsons Marina InvestmentsPrivatisation Administration (Turkey)5Bilesik Oksijen Sanayi 100% Linde Koc Holding 124Edip Alisveris Merkezi 35% Corio Edip Uluslararasi Gayrimenkul ve Turizm30Esenyurt Alisveris Merkezi 50% Corio 60Adacenter 100% Corio Miratur 65Teraspark 40% Corio Tan Gayrimenkul Yatirim ve Insaat 72Intergum 100% Cadburry Scheweppes Aram family 450Oyakbank 100% ING OYAK 2763Baticim (tender call) 0% OCI 641Demirdokum 73% Ferroli, Baxi, Vaillant Koc Holding 283ShowTV (25% shares) 25% CanWest Cukurova Group 60Ak Emeklilik 20% Aksigorta 100Ports 400Renault Mais Building Landmark Group Renault 73DİĞER 1.500TOPLAM 21.654
Kaynak: TCMB
30 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
Hazır giyim
Taşıt Araçları
Tekstil
Demir-çelik
Sebze-meyve
Telekom ve ses cihazları (TV)
Elektrikli makineler Metal ürünleri
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
0% 1% 2% 3% 4% 5% 6%Dünya İhracatındaki pazar payımız (2005,%)
İhra
cat
büyü
me h
ızı (2
000-
2005
, %)
Sermaye girişi, cari açığın finansmanına yönelik endişeleri dizginlese de sorunun çözümüne katkıda bulunmuyor Dış dengede kalıcı bir bir düzelme için ekonomide yapısal bir değişim gerekiyor Çözüm: Türk şirketlerinin katma değeri yüksek alanlarda dünya ekonomisine entegrasyonunu artırmakda yatıyor
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Yükselen Sektörler
Geleneksel Sektörler
Yıldız Sektörler
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü
31 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
İhracatın sektörel dağılımına baktığımızda büyük şirketlerin küresel değer zincirindeki değişime daha iyi uyum sağladıklarını görüyoruz En büyük 500 sanayi şirketinin ihracatı içinde otomotiv, makine techizat gibi sektörlerin payı daha ağırlıklı İkinci en büyük şirkette tekstil ve derinin sektörü açık farkla önde gitmektedir
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler
Kaynak: İSO, İş Yatırım
İlk 500 Büyük Firmanın İhracatının Dağılımı %3,5
7,5
10,9
13,3
17,3
17,7
26,9
0 5 10 15 20 25 30
Otomotiv
Demir Celik
Makine Techizat
Tekstil Deri
Petrol ürünleri - petrokimya
Gıda Tütün
Taş toprağa dayalı ürünler İkinci 500 büyük firmanın ihracatının dağılımı (%)3,5
7,4
7,5
8,4
10,5
11,7
46,5
0 10 20 30 40 50
Tekstil Deri
Makine Techizat
Gıda Tütün
Demir Celik
Petrol ürünleri - petrokimy a
Otomotiv
Taş toprağa day alı ürünler
32 Türkiye Ekonomisi Mayıs 2007
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
Rus
ya Çin
Alm
anya İra
n
Gün
eyK
ore
İsvi
çre
Japo
nya
Ukr
anya
Hin
dist
an
AB
D
2006 2002
Ülkeler Bazında Dış Ticaret Açığı (% dağılım)
Türkiye ekonomisindeki gelişmeler Küreselleşmenin yaygınlaşan etkisi, katma değer yaratan sektörlerde maliyet avantajıyla çalışan ülkeleri dünya ticaretinde ön plana çıkardı Dış ticaret açığımızda Asya ülkelerinin ve enerji üreticisi ülkelerin payı arttı Çözüm için enerjide dışa bağımlılığımızı azaltacak politikalar üretmemiz ve Türk şirketlerinin rekabet gücünü artıracak yapısal reformları
hayata geçirmemiz gerekiyor
Kaynak: TÜİK