kujdes nga tarikatet sufiste dervishët

5/27/2018 Kujdes nga Tarikatet Sufiste Dervish t

1/

1 MBUROJA.net

Kujdes nga Tarikatet Sufiste (Dervisht)[Nakshibendit, Sulejmanxhit, Nurxhit]

Prgatiti: Ebu UnejsKontrolloi [redaktura fetare]:Lulzim Peruku

Prizren, 1428h/2007

PRMBAJTJA:ParathnieKapitulli i parOrigjina e shirkutShirku dhe llojet e sajVahdetul VuxhudiBesimi i Ehli Sunnetit rreth vendqndrimit t All-llahut subhanehu ve tealaTarikati

Fytyra e vrtet e SufiveTevessuli-llojet e tijRabta-lloj ibadeti t ciln tarikatet sufiste e praktikojnShpjegimi i RabtasKushtet dhe zbatimi i RabtasKapitulli i dytTarikati NakshibendiPrfaqsuesit bashkohor t tarikatit Nakshibendi n TurqiDoktrina PersianeBazat e tarikatit Nakshibendi

far qndrimi kan n lidhje me personin i cili i kundrshton drejtimin e tyre?Gnjeshtrat e tyreDisa nga gabimet e tyre q i praktikojn Nakshibendita) Dhikri Haffijb) Shikimi i All-llahutc) Kerametet) Krkimi i ndihms nga shejhtd) Madhrimi i varreve t shejhve Nakshibendidh) Lutja drejtuar shejhveTarikati Sulejmanxhi

Kush sht shejhu i tarikatit SulejmanxhiShpjegimi i RabtasGabimet e Sulejmanxhive nga libri ME KAASDUT-TALBYNLejimi i kamatsNurxhitNj biografi e shkurtr e Said Nursit (shejhu i Nurxhive)Nj kronologji e shkurtr e Said NursitGrupimet e Nurxhive
http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1


2/

2 MBUROJA.net

Disa nga gabimet e pasuesve t Said NursitPrse e quajn Said Nursin Bediuzzaman (Mrekullie kohs)?Disa nga gabimet e Said NursitKapitulli i tretDisa dyshime (pretendimet se kinse e pasojn Ebu Hanifen)

Dyshimet n lidhje me marrjen e dituris nga bidatinjtKush jan ata t cilt i kemi detyrim ti nderojmHadithet e dobta t cilt argumentohen sufit/dervisht npr librat e tyreNj vshtrim rreth disa festave t shpikura t cilt i praktikojn sufit (nata e regaibit,miraxhit, beratit)Qndrimi q duhet t mbajm me ata q bjn bidate dhe disa dyshime tbidatinjve

Parathnie:

Falmderimi i takon All-llahut. Atij i bjm hamd dhe prej tij krkojm ndihm dhe falje.Krkojm mbrojtje nga All-llahu prej t kqijave t vetvets dhe t veprave tona. K eudhzon All-llahu, ska kush e lajthit dhe, k e largon nga rruga e vrtet, ska kush eudhzon. Dshmoj se ska t adhuruar me t drejt prve All-llahut, i cili sht Nj dhedshmoj se Muhammedi sht Rob dhe i Drguari i Tij.[1]

Thnia m e vrtet sht Thnia e All-llahut, kurse udhzimi m i mir sht udhzimi iMuhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Veprat m t kqija jan ato t shpikurat,

do shpikje sht bidat dhe do bidat sht lajthitje, e do lajthitje on n zjarr. . .

Dhe m pastaj. . .

Duke e par gjendjen e vshtir t muslimanve t Kosovs - nga padituria apo thjeshtnga mosinteresimi, apo edhe nga hoxhallart tan[2] t cilt nuk e ngritin zrin kundratarikateve sufiste, q e kan vrshuar Kosovn, Shqiprin dhe Maqedonin - e pash tearsyeshme q t pregatiti nj librth n lidhje me disa tarikate. N kt librth mund tgjeni material t bollshm n lidhje me tarikatet e ardhura nga Turqia si Nakshibendit,Sulejmanxhit dhe Nurxhit.

S pari jam munduar q me pak fjal t sqaroj besimin e vrtet t Ehli Sunnetit, dukefilluar nga origjina e shirkut, pastaj ka sht tarikati dhe a lejohet grupimi nprtarikate, cili sht grupi i shptuar, si dhe lloje t ndryshme t ibadeteve q i praktikojnsufistt/dervisht, si p. sh. Tevessulin (afrimin me ndrmjetsim) dhe Rabtan etj, dhe sfundi do tua sqarojm se ka kan thn dijetart Islam rreth marrjes s dituris nga tdevijuarit.[3]
http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33


3/

3 MBUROJA.net

Kam par disa musliman q shkonin tek kto xhemate/tarikate, madje madje edhe ngahoxhallart tan q shkonin tek ata, kinse pr t br dawa, dhe pr kt ndjeheshashum i shqetsuar pr popullatn ton. Kjo ishte nj ndr arsyet pse iu rroka puns prprmbledhjen e t gjith ktij materiali dhe shkaku tjetr ishte se n gjuhn shqipe nukekziston nj librth i till pr kundrshtimin e ktyreve tarikateve.

All-llahu subhanehu ve teala thot:

"Me t vrtet ata q e fshehin at q e kemi zbritur Ne prej argumenteve t qarta dheudhzimit (dituris se qart) pasiq ua qartsuam njerzve n Libr, ata i mallkonAllahu dhe i mallkojn mallkuesit(t gjitha krijesat)El-Bekare 159.

Dhe fjaln e te Drguarit: "Kush e fsheh nj dituri Allahu atij n ditn e kijametit do tiavendos nj fren (sikur freni q vendoset n goj t kalit) nga zjarri[4]

Zatn edhe nj prej veorive m karakteristike t gurabave [jabanxhive, t huajve] shtprmirsimi; saq i sht thn Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:Kush janGurabat? Ai tha:Ata t cilt bjn prmirsime kur t prishen njerzit[5]

Prandaj ky librth nuk sht qrim hesapesh, por thjesht sht nj kshill prmuslimant n prgjithsi, ashtu si qndron n hadith, ku i Drguari i All-llahut sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thn:Feja sht kshill". I than:"Pr k?" Tha:"pr All-llahun dhe pr Librin e Tij dhe pr prijsit e muslimanve dhe muslimant nprgjithsi (Transmeton Muslimi).

Shpesh m tingllonte fjala e Imam Ahmedit e transmetuar nga shejhul Islam Ibn

Tejmije n Mexhmuul Fetava (28/231-232) i cili thot:I sht ankuar dikush Ahmedibn Hanbelit:Vrtet mua m vjen vshtir q t them: filani sht kshtu, e filani shtashtu! E ai ia ktheu:Nse ti hesht e un heshti, ather si do t msoj injoranti (xhahili)se kush sht m i mir e kush sht i keqi?! Dhe thot:T paralajmrosh Ummetinkundr udhheqsve t bidatinjve, t cilt kundrshtojn Kuranin dhe Sunnetin, apoata t cilt bjn adhurime n kundrshtim me Kuranin, dhe tu tregosh (Ummetit) tvrtetn rreth tyre; kjo sht obligim me Ixhma (marrveshje t prgjithshme,koncenzus) t muslimanve, sa q i kan thn Ahmed ibn Hanbelit: Nj njeri i ciliagjron, falet dhe bn Ittikaf sht m i dashur tek ti, apo nj njeri i cili flet kundrbidatinjve? Ai tha: Nse ai falet, bn iatikaf; ai kt e bn pr vetveten, e nse flet

kundr risimtarve, ather ai kt e bn pr muslimant. Kshtu q kjo sht m emir.

E nga kjo sqarohet se dobia e ktij sht n interes t t gjith muslimanve dhe fes styre, dhe ky lloj i lufts n rrug t All-llahut sht pr fen, menhexhin dhe sheriatin eTij. Dhe largimi i tiranis dhe armiqsis s tyre ndaj fes, sht obligim shoqror meIxhma t muslimanve. Sikur t mos kishte pasur kush t flet kundr tyre, q ta largojndmin e tyre, ather do t ishte ndrruar feja, dhe fesadi (trazira, prishja) i tyre sht m


4/

4 MBUROJA.net

i madh se i ndonj okupatori q na lufton. Ngase kta (armiqt okupator), nse bjnokupim, kta nuk i prishin zemrat (e muslimanve) vetm se pasi q t bhet okupimi;kurse ata (bidatinjt) i prishin zemrat qysh n fillim[6]

N nj hadith, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thot:

Vrtet kur njerzit e shohin t keqen dhe nuk e ndryshojn at, ather ka frik q All-llahu ata (njerz) ti prfshij me nj ndshkim nga Ai. [Sahih Ibn Maxheh (3236).]

Andaj ashtu si duhet t msohet e vrteta paralelisht duhet t msohet edhe e kota, qti mbrojn vetet tona nga ata t cilt pasojn teket dhe epshet e veta.

Thot poeti:

E kam msuar t keqen, jo pr ta br t keqen,

Por q t ruhem prej saj.E kush nuk e dallon (mson) t keqen prej t mirs,Ai bie n t.

Nj fjal t njjt e kemi edhe nga sahabiu i njohur, Hudhejfe ibnul Jeman, i cili quhetedhe sekreti i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thn: Njerzit epyetnin Pejgamberin sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr hajrin, kurse un e pyetja prsherrin, nga frika se do t bie n t.[7]

Dije, vlla musliman, se shprndarja e dituris s dobishme sht pasuria m e mir qnj musliman mund t posedoj gjat jets s tij, dhe kjo duke praktikuar fjaln e

Muhamedit, alejhi selam, kur thot:Mirsit e dituris jan m t mira sesa mirsit eibadetit/adhurimit[8], apo thnia e tij, alejhi selam:Mirsit e dijetarit ndaj adhuruesit,jan si mirsit e mia ndaj ndonjrit nga ju[9].

Ka thn Muhamedi, alejhi selam:Me t vrtet ajo q e pason njeriun pas vdekjes, sirrjedhoj e puns dhe t mirave t njeriut, sht dituria t ciln e ka praktikuar dheshprndar. . . [10] . Thot shejh Ali Hasen el Halebi:"Mjetet e thirrjes jan t shumta,dhe rrugt e shprdarjes s dituris islame jan t lehta. Dhe, nga m t mirat dhe m trndsishmet jan shkrimet dhe botimet"[11]

E lus All-llahun subhanehu ve teala q t ma bj t leht kt punim timin dhe t mshprblej kt vepr n kt bot dhe n botn tjetr[Amin].

Autori
http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1a#1a


5/

5 MBUROJA.net

Kapitulli i par

- Origjina e Shirkut[12]

Temn n lidhje me zanafilln e shirkut q do ta lexoni n vijim sht shkputur ngalibri i Muhaddithit shqiptar t ktij shekulli, Imam Nasiruddin el-Albani rahimehullahme titull Vrejtje falsit mos ti shndrroj varret n xhamia (Tehdhirus-Saxhid minItikhadhil-Kuburi Mesaxhid). Prej asaj q sht vendosur n Sheriat (ligjin eurdhruar), sht ajo se njerzimi qe n fillim popull i vetm n Teuhidin e vrtet,pastaj Shirku (t drejtuarit e ndonj forme t adhurimit, apo fardoqoft tjetr q sht edrejt ekskluzive e Allahut, tjetrkujt pos Allahut) gradualisht i kaploi ata. Baz pr ktsht thnia e Allahut m t Bekuarit, m t Lartit:

Njerzimi ishte nj Umet (popull), pastaj Allahu drgoi pejgamber q sollnprgzime dhe paralajmrime.(Bekare, 213)

Ibn Abbasi radiallahu anhu tha:N mes Nuhut dhe Ademit qen dhjet gjenerata, tgjitha prej tyre qen n Sheriat (ligj) t s vrtets, pastaj ata u pran. Kshtu q Allahudrgoi pejgamber si prurs t lajmeve t mira dhe si paralajmrues[13] Ibn Urve el-Hanbeli (v. 837) tha:Kjo thnie i prgnjeshtron ata historian nga Njerzit e Librit, tcilt pohojn se Kabili (Kaini) dhe t bijt e tij qen adhurues t zjarrit [14] Un them:Kjo po ashtu sht prgnjeshtrim ndaj disa filozofve dhe ateistve, t cilt pohojn sebaza (natyrore) e njeriut sht Shirku, dhe se Teuhidi evuloi n njeriun! Ajeti q parapriui bn kto pohime t rreme, dhe po ashtu edhe t dy hadithet q vijojn:

S pari: Thnia e tij (sallallahu alejhi ue selam), q ai transmetoi nga Zoti i Tij (Allahu):

Un i krijova t gjith robrit e Mi n Fen e vrtet (n Teuhid, t pastr prej Shirkut).Pastaj atyre u erdhn djajt dhe i devijuan ata prej Fes s vrtet. Ata ua bn tpalejuar njerzve at ka Un ua kam lejuar atyre, dhe ata i urdhruan t shoqrojn nadhurimin Tim at pr t ciln Un skam zbritur kurrfar autoriteti. (El-Kheuakibud-Durari fi Tertib Musnedul-Imam Ahmedela Ebuabil-Buhari (6/212/1), ende n formmanuskripte. )

S dyti: Thnia e tij (sallallahu alejhi ue selam):do fmij lind n Fitre (natyrshmri tpastr) (Transmetuar nga Muslimi (8/159) dhe Ahmed (4/162) nga Ijadh ibn Himar el-Muxhashii radiallahu anhu) por prindrit e tij e bjn at ifut, t krishter apozjarrputist. Kjo sht sikurse mnyra n t ciln nj shtaz lind nj pjell natyrale. A kenivrejtur ndonj t lindur t shtrembruar, para se ju ti keni shtrembruar ato.

Ebu Hurejra ka thn: Lexoni nse doni:Fitra e Allahut me t ciln Ai krijoinjerzimin. Nuk duhet t ket ndryshim n krijesn (fen) e Allahut. (er-Rum, 30)[15]


6/

6 MBUROJA.net

Pas ktij shpjegimi, sht me rndsi t madhe pr Muslimanin q ta di se si prhapetShirku n mesin e besimtarve, pasi q ata ishin muvehidin (njerz t Teuhidit). Nlidhje me thnien e Allahut m t Prsosurit pr popullin e Nuhut (alejhis selam):

Dhe ata than: ti sdo ti braktissh zotat tu, as q do t braktissh Uedin, as Suvan,

as Jeguthin, as Jaukun, as Nesrin.(Nuh, 23)

sht treguar nga nj grup prej Selefit (paraardhsve t devotshm), n shumtransmetime, se kto pes perndi qen adhurues t drejt. Kur ata vdiqn, Shejtani(Satana) u pshpriti njerzve t tyre q t trhiqen dhe t ulen tek varret e tyre. PastajShejtani u pshpriti atyre q erdhn pas tyre se ata duhet ti marrin ata si idhuj, dukeua zbukuruar atyre iden se ju do ti prkujtoni ata dhe me kt ti pasoni n sjelljen emir. Pastaj Shejtani i sugjeroi gjenerats s tret se ata duhet ti adhurojn kta idhujkrahas Allahut m t Lartit dhe ai u pshpriti se kjo ishte ajo ka strgjyshrit e tyrebnin!!!

Kshtu q Allahu iu drgoi atyre Nuhun (as), duke i urdhruar ata q ta adhurojnvetm Allahun. Mirpo, asnj nuk iu prgjigj thirrjes s tij prve disave. Allahu e tregoitr kt incident ne kaptinn Nuh.

Ibn Abasi tregon:Vrtet, kta jan pes emra t njerzve t drejt prej popullit t Nuhut.Kur ata vdiqn, Shejtani iu pshpriti popullit t tyre q tu bjn statuja atyre dhe tivendosin kto statuja n vendtubimet e tyre si prkujtim pr ta, kshtu q ata vepruanksisoj". Sidoqoft, asnj prej tyre nuk i adhuroi kto statuja derisa ata vdiqn dheqllimi i statujave qe harruar. Pastaj (gjenerata tjetr) filloi ti adhuroj ata. (Transmetuar nga el-Buhari (11/418) dhe Muslim (18/52))

E njjta si kjo ka qen treguar po ashtu nga Ebu Muteher, i cili tha: Jezid ibn el-Muhellebi qe prmendur Ebu Xhafer el-Bakirit (v. 11H), kshtu q ai tha: "Ai qe mbytur n vendinku nj tjetr pos Allahut qe adhuruar s pari. Pastaj, ai e prmendi Uedin dhe tha:Uediqe nj Musliman i dashur pr popullin e tij. Kur ai vdiq, njerzit filluan t mblidheshinrreth varrit t tij n vendin e Babilit (Babilonis), duke qar dhe vajtuar. Kshtu q kurIblisi (Satana) i pa ata duke qar dhe vajtuar pr t, ai mori formn e njeriut dhe u erdhiatyre, duke thn: Un shoh se ju jeni duke qar dhe vajtuar pr t. Pra, pse nuk e bninj figur t tij (d. m. th. statuj) dhe ta vendosni at n vendtubimet tuaja q taprkujtoni at. Ata than: Po. Dhe ata e bn nj figur t tij dhe e vendosn n

vendtubimin e tyre, e cila i prkujtonte ata pr t". Kur Iblisi i pa ata sesi e prkujtoninat (s teprmi), ai tha: Pse nuk e bni secili prej jush nga nj figur t ngjashme q tambani n shtpit tuaja, ashtu q ta kujtoni at (vazhdimisht). Ata than Po. Dhesecila shtpi e bri nga nj figur t tij, t ciln ata e admironin dhe respektonin dhe ecila i prkujtonte vazhdimisht n t. Ebu Xhafer tha: Ata t gjeneratave t vona pan sefar kishin br (gjeneratat e mhershme) dhe e morn kt n konsiderim. . . deri nat mas, saq e morn at si nj ilah (perndi) pr adhurim krahas Allahut. Ai pastaj


7/

7 MBUROJA.net

tha: Ky ishte idhulli i par q u adhurua pos Allahut, dhe ata e quajtn kt idhull Ued.(Transmetuar nga el-Buhari (8/534))

Kshtu urtsia e Allahut t Bekuarit, m t Lartit qe prmbushur kur ai drgoiMuhamedin (salallahu alejhi ue selam) si pejgamberin e fundit dhe e bri Sheriatin e tij

plotsim t t gjitha Ligjeve t Urdhruara hyjnore. Me kt Ai ndaloi t gjitha mnyratdhe shtigjet me t cilat njerzit mund t bien n Shirk i cili sht mkati m i madh. Prkt arsye, t ndrtuarit e faltoreve mbi varre dhe qllimi q t udhtohet posarisht teato, duke i marr ato si vende pr kremta dhe tubime, dhe duke u betuar n banorin evarrit, t gjitha jan ndaluar. E gjith kjo on n teprim dhe udhheq pr n adhurimin et tjerve pos Allahut m t Lartit. Duke qen ky rasti edhe m shum n epokn n tciln dituria sht duke u paksuar, injoranca sht n rritje, ka pak kshillues tsinqert (n t vrtetn) dhe shejtani sht duke bashkpunuar me njerz dhe xhin q tadevijoj njerzimin dhe ti largoj ata nga adhurimi i Allahut t Bekuarit, m t Lartit.

- Teuhidi dhe Shirku

Pr ta kuptuar m mir nocionin e teuhidit, nevojitet q t dihet edhe e kundrta e saj, eajo sht shirku q d. m. th. prshkrimi i All-llahut shok. Kurani sht prplot me ajeteq na urdhron pr teuhidin dhe na ndalon nga shirku.

Shirku sht mkati m i madh q njeriu mund ta bj. All-llahu subahnehu ve teala ifal t gjitha mkatet prpos shirkut. All-llahu subahnehu ve teala n Kuranin famlart

thot:

sht e vrtet se All-llahu nuk fal (mkatin) t'i bhet Atij shok, e pos ktij(mkati), t tjerat i fal atij q dshiron. Ai q i prshkruan shok All-llahut, ai kahumbur dhe br nj largim t madh (prej t vrtets). (en-Nisa, 116)

. . . ai q i prshkruan Zotit shok, All-llahu ia ka ndaluar (ia ka br haram) atijxhennetin dhe vendi i tij sht zjarri. Pr mizort nuk ka ndihms.(el Maide, 72).

Ktu nnkuptohet se All-llahu nuk e fal shirkun nse njeriu vdes me kt mkat,mirpo nse pendohet para vdekjes , All-llahu subhanehu ve teala do tia pranoj

pendimin edhe nga ky mkat i madh.

Duke qen t sinqert n besimin ndaj All-llahut, dhe duke mos i prshkruar Atijshok, e kush i prshkruan shok All-llahut, ai sht sikur t bie nga qielli e ta rrmbejshpendi, ose si ai t cilin e gjuan era e stuhishme n ndonj vend t humbur.(el-Haxhxh, 31)


8/9

8 MBUROJA.net

N kohn e t gjith pejgamberve, mkati m i madh ka qen shirku. Pr kt arsyeshohim se do i drguar, misionin e vet e filloi tek populli i vet q t besojn n Teuhid(njshmri) dhe q ta braktisin shirkun. N suren el-Araf, prmenden mesazhetmadhshtore t pes pejgamberve, Nuhit, Hudit, Salihut, Shuajbit dhe Muss alejhimuselam. Thirrjet e t gjith ktyre kan qen n nj fjal:

"O popull im, adhurojeni All-llahun, ju nuk keni zot tjetr pos Tij. . . (Hud, 84)

Shirku i fshin t gjitha punt e mira. Thot All-llahu subhanehu ve teala n KuraninFamlart:

Pasha All-llahun, ty t sht shpallur, e edhe atyre para teje: "Nse i bn shok (All-llahut), veprat tua jan t asgjsuara dhe ti do t jesh prej t humburve.(ez-Zumer,65)

- Llojet e shirkut[16]

Shirku ndahet n dy lloje:

1-Shirku i madh

Prkufizimi: Kryerja e nj adhurimi pr dik tjetr prve All-llahut. Kshtu, ata q bjnkurban apo i luten dikujt tjetr prve All-llahut, si bjn shum njerz tek varret e

njerzve t mir, kan br shirk t madh. T njjtn gj e themi edhe pr ata qfriksohen nga t vdekurit duke menduar se ata mund tu sjellin fatkeqsi dheshpresojn prej tyre gjra q jan n dor t All-llahut, si jan plotsimi i nevojave apolargimi i fatkeqsive. All-lahu i Madhruara thot:

Ata pos All-llahut adhurojn do gj q nuk bn as dobi, e thon: "Kta janndrmjetsuesit tan te All-llahu!". (Junus, 18)

Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami dhe n t njjtn koh bhet shkak q ai tmbes prgjithmon n zjarrin e xhehennemit, nse vdes pa u penduar.

2-Shirku i vogl

Ky lloj i shirkut nuk e nxjerr njeriun nga Islami, por bhet shkak pr mosplotsimin e njpjese t Teuhidit dhe, n t njjtn koh, sht hapi i par q t on n shirkun e madh, icili, si tham dhe m lart, e hedh posht teuhidin n trsi.

Shirku i vogl ndahet n dy pjes:


9/

9 MBUROJA.net

1- Shirku i dukshm, i cili mund t bhet me fjal ose me vepra. Tek shirku i vogl qbhet me fjal mund t prmendim:

- Betimi n dika tjetr prpos All-llahut (si betohen disa njerz pr kokn e prindrveapo fmijve)

- Thnia Si t dshiroj All-llahu dhe ti. Transmetohet se nj her dikush i tha Profetitsal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:Si t dshiroj All-llahu dhe ti. Profeti sal-lAll-llahualejhi ve sel-lem ia ktheu:A m bre t barabart me All-llahun!?" Thuaj:"Si t dshirojvetm All-llahu.- ThniaPo t mos ishte All-llahu dhe filani pasi lidhsa "dhe" v shenjn e barazimitmidis All-llahut dhe nj prej krijesave t Tij. Ndaj, n t tilla raste duhet t themi:Po tmos ishte All-llahu, pastaj filani, pasi n kt mnyr kuptohet se dshira e njeriut shtn varsi t Dshirs dhe Vullnetit t All-llahut, i cili thot:

"Por ju nuk mund t dshironi, prvese me vullnetin e Allahut, Zotit t botve!" (et-

Tekvir, 29)

N kt kategori futet dhe thnia:Nuk kam njeri tjetr prve All-llahut dhe teje. apoKjo sht pr shkak t mirsis s All-llahut dhe tndes.

Ndrsa tek kategoria e dyt, d. m. th. tek shirku q bhet me ann e veprave, mund tprmendim mbajtjen e varseve, byzylykve, fijejeve t perit apo fardolloj gjjetjetr,[17] pr t larguar smundjet, magjit, syrin e keq apo do t keqe tjetr. Por duhett jemi shum t kujdesshm, sepse kto veprime jo gjithmon konsiderohen prej shirkutt vogl. N disa raste ato mund t jen prej shirkut t madh. Kshtu nse njeriu qkryen veprime t tilla beson se sht All-llahu ai q e mbron njeriun nga t kqijat, porkto gjra jan shkaqe pr largimin e t keqes, ather kemi t bjm me shirkun e vogl,sepse All-llahu nuk i ka br kto gjra shkaqe pr largimin e smundjeve. Por nsepersoni q mban gjra t tilla beson se jan kto gjra ato q e mbrojn nga t kqijat,ather veprimi i tij hyn tek shirku i madh, i cili e nxjerr njeriun nga Islami si tham dhem sipr.

2- Shirku i msheft apo shtirja, i cili ndodh ather kur muslimani kryen nj adhurim meqllim q ta shohin t tjert, si p. sh. kur dikush e zbukuron apo e zgjat namazin meqllim q ta lavdrojn t tjert, apo jep lmosh me qllim q njerzit t thon se filanisht bujar, apo prmend All-llahun vetm q ta dgjojn t tjert, etj. Nj vepr e till

nuk pranohet nga All-llahu, i cili thot:

E kush shpreson n takimin e Zotit t tij, le t bj pun t mira e t mos shoqrojasknd n adhurimin e Zotit t tij.

Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem u tha nj dit shokve t Tij:Gjja prej s cils kamm tepr frik pr ju, sht shirku i vogl. Kur u pyet pr t, tha:Shtirja.


10

10 MBUROJA.net

N kt kategori futet dhe brja e nj pune pr prfitime materiale, si sht rasti i atij qthrret ezanin apo bhet imam apo mson dije fetare, duke pasur pr qllim vetmmarrjen e parave.

Imam Ibnul Kajjimi thot:Ndrsa shirku q bhet me ann e nijetit jo t sinqert, sht

si deti pa brigje dhe jan t pakt ata q shptojn prej tij. Ai person, q ka pr qllim mepunn e tij dika tjetr prve knaqsis s All-llahut, ka br shirk me nijetin e tij jo tpastr, pasi sinqeriteti i vrtet arrihet vetm ather kur do pun, thnie apo qllimbhet vetm pr hir t All-llahut.

Kjo sht feja e vrtet, feja e Profetit Ibrahim (paqja qoft mbi t), ndjekja e s cils shtdetyr pr do musliman, pasi ky sht realiteti dhe thelbi i Islamit, prveq t cilitAllahu nuk pranon asnj fe tjetr:

E kush krkon fe tjetr prve Islamit, atij nuk do ti pranohet (ajo fe) dhe n botn

tjetr ai do t jet prej t humburve.(Ali Imran, 85)

Nga sa prmendm m sipr arrijm n prfundimin se midis shirkut t madh e t voglekzistojn ndryshimet e mposhtme:

1. Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami, ndrsa shirku i vogl nuk e nxjerr njeriunnga Islami.2. Personi q kryen shirkun e madh, nse vdes pa u penduar, do t jet prgjithmon nzjarrin e Xhehenemit, ndrsa personi q e kryen shirkun e vogl, edhe nse hyn n zjarrnuk do t qndroj atje prgjithmon.3. Shirku i madh i fshin t gjitha punt e mira, ndrsa shirku i vogl fshin vetm punn

me t ciln sht i przier.

- Vahdetul Vuxhudi

Vahdetul Vuxhudi sht ndr bidatet m t rrezikshme kufrsjellse tek Nakshibenditdhe tek sufit e tjer. Ata e shohin All-llahun tek t gjitha krijesat dhe veprat e Tij.Kosmosi tek ata sht pasqyr e Emrave dhe Cilsive t Tij. Kur flasin Sufit n lidhje meVahdetul Vuxhudin e marrin pr baz argumentin e Ebu Jezid el-Bestamijs i cili ka

thn:Subhani, me eadhamu seni-Lavdrimet qofshin pr mua, ashtu si jam imadhruar! apo fjala e El-Hallaxhit:Enel Hakk/Un jam i vrteti!. [d. m. th. Un jamZoti!!!]

Ebu Jezid el-Bistami thot:E kam krkuar All-llahun gjashtdhjet vjet, kur(e kuptovase) jam un Ai.[18]


11

11 MBUROJA.net

Sipas sufijve vahdet-i vuxhudi paraqet trajtn m t prsosur t tevhidit. Kjo teori shte pranishme n thniet e sufijve t caktuar q prej ditve t para t aktiviteteve mistikebrenda shoqris islame, por sht sistematizuar nga ana e doajenit [sipas tyre] tTesavvufit filozofik Muhjuddin ibn Arabiut. [19].

Kjo thnie dhe besim i tyre sht n kundrshtim me besimin e Pejgamberit, sahabeve,dhe imamve t udhzuar si Ebu Hanifja, Maliku, Shafiiu dhe Imam Ahmedi. EbuHanifeja rahimehull-llah thot: "Ai i cili thot se nuk e di se a sht Zoti im n qiell apon tok, ka br kufr, gjithashtu edhe ai i cili thot se All-llahu sht mbi Arsh, mirponuk e di se a sht Arshi n qiell apo n tok, ka br kufr (mosbesim)"[20].

Ku jan ata musliman t cilt pretendojn se e pasojn Ebu Hanifen, ndrsa n shtjethemelore t Akides e kundrshtojn Imamin e tyre.

Besimi n vahdetul vuxhud, sipas besimit t ehli sunnetit sht kufr dhe renegim nga

feja [si u cek dhe nga vet Ebu Hanifja, rahimehullah]. All-llahu i Lartsuar i shpallimosbesimtar t krishtert t cilt than se All-llahu u mishrua n Isaun alejhi selam.Sufit thon se All-llahu u mishrua n do gj q e shohim n kt bot. (Nga ky besim ityre nnkuptojm se All-llahu i Lartsuar, gjendet edhe n vendet ku kryhet nevoja, tekmajmunt, derrat etj, qoft i Madhruar dhe i Lartsuar All-llahu nga ky besim i tyre ikot).

- Besimi i Ehli Sunnetit rreth vendqndrimit t All-llahut subhanehu ve

tealaKemi ajete t shumta q aludojn pr qndrimin e All-llahut mbi qiej. Allahu Azze ueXhele thot:

Apo ndjeheni t sigurt se Ai i Cili sht mbi qiell, nuk do ta bj tokn t fundosetbashk me ju dhe ve kur ta shihni t dridhet? Apo ndjeheni t sigurt se Ai i Cilisht mbi qiell, nuk do t drgoj kundr jush nj vorbull uragani t dhunshm?Ather, do ta merrni vesh sa i tmerrshm ka qen Paralajmrimi Im.[Mulk, 16-17].

Dhe Ai, m i larti thot:

Rrahmani (i Gjithmshirshmi) u ngrit lart dhe qndroi (ashtu si i shkon pr shtatMadhshtis s Tij) mbi Arsh. [Ta-Ha, 5].

Dhe Ai, m i larti ka thn:Pastaj Ai u ngrit lart dhe qndroi mbi Arsh (ashtu si itakon Madhshtis s Tij.[Sexhde, 4].


12

12 MBUROJA.net

Dhe Ai, m i larti ka thn:

Tek Ai ngjiten t gjitha fjalt e mira dhe punt e drejta e lartsojn at (fjaln edrejt)[Fatir, 10].

Dhe Ai, m i larti thot n lidhje me shtjen e Isait:

Un do t marr ty dhe do t t ngre lart pran Meje.[Ali-Imran, 55]

Po ashtu edhe hadithet jan t shumta q aludojn n qndrimin e All-llahut mbi qiej.

N Sahihun e Imam Muslimit ka ardhur nga transmetimi i Muavije bin Hakem es-Sulemi, Allahu qoft i knaqur ndaj tij, i cili ka thn:"Un kisha nj robresh e cila mruante kopen e bagtive n drejtim t Uhudit dhe Xheuanijes, kur nj dit mora vesh seujku kishte marr nj dele nga kopeja dhe, duke qen se jam nj nga bijt e Ademit dhe

gaboj ashtu si gabojn ata, e qllova me pllmb n fytyr. Kshtu q shkova tek iDrguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, i cili e mori si nj shtje shum serioze.Un i thash: O i Drguari i Allahut, a ta liroj at?Ai tha: Sille tek un.Ia ova atij dhe ai e pyeti: Ku sht Allahu?Ajo u prgjigj: Mbi qiej. Ai tha: Kush jam un.Ajo tha: Ti je i Drguari i Allahut.Ai tha pastaj: Liroje, sepse ajo sht besimtare.

Dhe n dy Sahihet ka ardhur nga Ebu Hurejra, Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili ka

thn: I Drguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thn: Kur Allahu krijoikrijesat, Ai shkroi n nj libr q sht tek Ai mbi Arsh: Mshira Ime e kalon ZemrimitTim

Poashtu tek dy Sahihet sht transmetimi i Ebu Seid el-Khudrij, Allahu qoft i knaqurme t, i cili ka thn: I Drguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thn: A nukm besoni ndrkoh q un jam m i besueshmi i Atij q sht mbi qiej? Shpallja m vjennga qielli n mngjes e n mbrmje.

Sa pr ata q thon se Allahu sht n do vend, ata jan Xhehmijet, [po ashtu edhe

sufit e kan trashguar kt besim t tyre] sekti i shpikur q e kundrshtojn Sunetin nshum shtje, si, pr shembull, shtja e atyre q do ta shohin Allahun n Ditn eGjykimit, ose pohimin e Cilsive t Tij. Ata jan pasuesit e Xhehm bin Safuanit nga Kufa,i cili ishte nj bidati i devijuar. Duke u bazuar mbi thnien e tyre, nse Allahu shtgjithandej, ather Ai do t ishte edhe n vende t ndyra, sepse fjala Arabe Kul (gjith)sht fjal e prgjithshme (gjithprfshirse), por Allahu sht shum larg asaj farthon ata pr T. Nga dyshimet e tyre sht thnia e Atij, m i larti:


13

13 MBUROJA.net

A nuk e ke par se Allahu sht n dijeni pr gjith 'gjendet n qiej dhe gjith'gjendet n tok? Nuk ka bised t thjesht t tre (vetave) vese Ai sht i katrti ityre, dhe nuk ka pes (t till) vese Allahu sht i gjashti i tyre, dhe as pr m pak seaq dhe as pr m shum se aq vese Ai sht me ta kudo q t ndodhen. Pastaj, Ai dotinjoftoj ata Ditn e Kijametit pr gjith kan br. Vrtet, Allahu sht i

Gjithdijshm pr do gj.[Muxhadile, 7]

T gjitha argumentet nga t cilat pretendojn se Allahu sht me krijesat (el-Meije), ata iprdorin si argument pr t mohuar Lartsimin e Allahut mbi krijesat (el-Uluw),ndrkoh q Pasuesit e Sunetit i mbledhin bashk argumentet el-Meije dhe ato tLartsimit t Allahut (el-Uluw) dhe thon: Vrtet, Allahu Azze ue Xhel u ngrit mbi Arshashtu si i takon Madhshtis dhe Fisnikris s Tij, dhe Ai sht me krijesat e Tij meDgjimin, me Shikimin, me Fuqin dhe me Dijen e Tij.

Kurse, sa pr fjaln Arabe mea (me): t przihesh nuk t on n asnj kuptim tjetr

prve se t bashkohesh, sikurse sht thn: Ma nezilna nesiru uel-kamermeana/Kemi udhtuar dhe hna ishte me ne. Pra, nga kjo fjali kuptohet q hna nuku przje (apo nuk u shkri) me ta. Dhe Ibnul-Kajjim thot n librin e tij IlamulMuwakiin(2/318) se zgjerimi i argumenteve t Lartsimit t Allahut mbi krijesat e Tij (el-Uluw)arrijn thuajse njmij, por Xhehmijet i kan mohuar t gjitha ato dhe i kan refuzuar,duke u bazuar mbi dykuptimsi (ambiguitet).

Dijetari, Muhadithi dhe Imami i epoks, Nasir ud-Din el-Albani Allahu e mshiroft ka thn, duke komentuar fjalt e edh-Dhehebiut, (n lidhje me qndrimin e All-llahutmbi qiej) Them: Po, vetm ata q flasin me Uahdetul-Vuxhud [unitetin e ekzistencs] ekuptojn kt, dhe se Krijuesi dhe e krijuara jan njra dhe e vetmja gj. Madje, nukekziston asgj q quhet krijues apo krijim. do gj q ju e shihni me syt tuaj shtAllah! I Lart sht Allahu nga ajo ka tirant thon. Ndoshta Xhehmiu [ibn Safuan] dheata sikur ky prej thirrsve t par [n devijim] kishin pr qllim akiden e Uahdetul-Vuxhud - ajo q krkon mohimin e ekzistencs s Krijuesit, t Bekuarit dhe tLartsuarit, me thnien e tyre se Allahu sht n do vend dhe se Ai ssht mbi Fronin.Mirpo, [ata e bnin kt] n nj mnyr t fsheht dhe t neveritshme. Kjo sht ajo prka refuzimi i Selefit ndaj tij dhe pasuesve t tij ishte shum i ashpr dhe disa prej tyre ebn shum t qart si ka paraprir n biografin e Imam ibn el-Mubarek dhe t tjerve se Xhehmit pohojn se Allahu ssht entitet [d. m. th. ssht n ekzistenc]. Pra,far do t thonin Selefi i drejt sikur ti dgjonin sot Sufit duke thn n minberat e

tyre [t xhamive], Allahu ssht mbi, as nn, as n t djatht, as n t majt, as para, asmbrapa, as brenda krijimit, as jasht tij![21]


14

14 MBUROJA.net

- ka sht Tarikati (rruga sufite)

Fjala tarikat, rrjedh nga gjuha arabe e cila d. m. th. rrug t cils duhet ecur, metod ecila duhet t ndiqet, gjendje dhe pozit. N fillim tarikati kishte kuptim t largimit prejdynjas pr ta fituar ahiretin dhe t rrugs e cila do t ndiqej me edukimin e fuqive

shpirtrore, kontrollimin e shtytsve t unit dhe t karakterit njerzor. Ndrsa m von,me tarikat nnkuptohej trsia e rregullave dhe parimeve etike-sociale t ndjekura ngaana e personave q marrin edukat shpirtrore nn kontrollin e nj shejhu dhe brendanj teqeje t caktuar. [22]

Qllimi i tarikatit sht ti nxjerr n pah vlerat shpirtrore me origjin hyjnore tfshehura n brendin e ithtarit t tarikatit (murid) dhe tju ndihmoj atyre ta gjejn All-llahun xhel-le sha-nuhu.

Themeluesi i do rruge (tarikati) nga ana e pararojs s tij (shejhu) i cakton disa rregulla

dhe adete.

Sipas sufive rrugt e arritjes tek All-llahu jan t panumrta. Secili n mnyra dherregulla t ndryshme arrin tek All-llahu dhe e realizon me metoda dhe rrug tendryshme.

Tarikatet n baz t metodologjis s tyre ndahen n tre grupe:

1. Tarik-i ahjar - rrug shpirtrore n t ciln prparohet vetm nprmjet namazit,agjrimit, leximit t Kuranit, haxhit dhe xhihadit t pandrprer. Personat q e ndjekinkt rrug kan nevoj pr m tepr prpjekje se sa dy grupet e tjera.

2. Tarik-i ebrar - rrug shpirtrore n t ciln prparohet nprmjet prpjekjes(muxhadele) dhe strvitjes kuptimore (rijadat). Prpjekja dhe strvitja n kt rrug kanpr qllim q personi t largohet prej sjelljeve t liga dhe t furnizohet me m t mirat.

3. Tarik-i shuttar - sht rrug e shkrirjes, ekstazs (fena, vexhd), prkushtimit(teslimijjet), meditimit (tefekkur) dhe falnderimit (shukr). Personat q ecin n ktrrug (salik) prpiqen q ta pastrojn unin e tyre dhe t ngrihen sa m lartshpirtrisht.[23]

Ndrsa n baz t metodave t edukimit dhe arsimimit mistik, tarikatet ndahen n dygrupe dhe at tarikate shpirtrore dhe t Unit.

1) Tarikatet shpirtrore (ruhanijje) - Kto tarikate baz t sistemit t tyre e kan shpirtindhe nprmjet kryerjes s farzeve, sunneteve[24], ibadeteve nafile, prkujtimit tpandrprer t All-llahut xhel-le shanuhu dhe lidhjes kuptimore (rabta)[25] prpiqen taarrijn pastrtin shpirtrore. N procesin edukativ-arsimor sufik (sejr-i suluk) t ktyretarikateve ka disa shkall q duhet t kalohen edhe at:


15

15 MBUROJA.net

a) Kalb (zemra)b) Ruh (shpirti)c) Sir (sekreti)) Hafi (fshehtsia)d) Ahfa (metafshehtsia/gjysmfshehtsia)

dh) Letaif-i nefs (shmblltyra e unit)e) Letaif-i kul-l (shmblltyra e trsis)

Zotrimi i ktyre shkallve dhe kaprcimi i tyre bhet nprmjet vird[26] t posam temrave t All-llahut xhel-le shanuhu, dhe si rezultat arrihet n pastrimin e fundm tshpirtit t njeriut nga t gjitha njollat e ksaj bote dhe kthimin e tij n origjinalitetinparazanafillor.

2) Tarikatet e unit (nefsanijje) jan tarikatet q baz t sistemit t tyre e kan unin dhe qkan zhvilluar nj metodologji t caktuar n luftn kundr pasioneve dhe lakmive

negative t unit njerzor. Personi (saliku) i cili e zgjedh kt rrug duhet q nprmjetshtat pozitave ta pastroj unin e tij. Kto pozita (sipas besimit t tyre sh. a.) jan:

a) Nefs-i emmare - sht uni q e urdhron t keqen dhe zemrn e trheq nga e liga.Saliku n kt pozit veten e konsideron si m t ult n qensi dhe mundohet q tihesht pshprimat e brendshme t epshit t tij.b) Nefs-i levvame - sht uni q pengohet pr gabimet e bra dhe q e fajson veten.Her pas here e urdhron t keqen, por shpejt pendohet dhe kthehet e bn vepra t mira.c) Nefs-i mulhime - sht uni q frymzohet nga nj intuit e brendshme pr t keqen sie keqe dhe pr t mirn si e mir. Ai i kahzon veprat e njeriut n baz t ktijfrymzimi, e kundrshton shejtanin dhe pasionet epshore t paligjshme.d) Nefs-i mutmainne - sht uni i shndritur me dritn e zemrs, i pastruar prej cilsive tliga dhe me etik t prsosur. Ai sht i bindur se do t prgjigjet para Zotit pr veprat ebra. Veprat e mira i bn me dashuri dhe sinqeritet.e) Nefs-i radije - sht uni q tregon knaqsi pr t gjitha gjendjet n kt bot. Ai nukngren krye n asnj fatkeqsi t ksaj bote por gjithmon sht i nnshtruar pran FuqisKrijuese.f) Nefs-i merdijje - sht uni me t cilin sht i knaqur All-llahu xhel-le shanuhu.g) Nefs-i kamile - sht uni q ka arritur pozitat m t larta shpirtrore. Saliku n ktpozit sht i prsosur dhe mund t bhet udhrrfyes pr t tjert.[27]

Tarikatet m t njohura dhe m t prhapura n botn islame jan:

1. Tarikati Kadirijje - Abdul-Kadir Gejlaniu ka vdekur (v. 562h/1166)2. Tarikati Jesevijje - Hoxha Ahmed Jeseviu ka vdekur (v. 562h/1167)3. Tarikati Rifaijje - Ahmed er-Rifaiu ka vdekur (v. 578h/1182)4. Tarikati Medjenije - Ebu Medjen Shuayb bin Huseyin, ka vdekur (v. 590h/1193)5. Tarikati Kubrevije - Nexhmuddin Kubra, ka vdekur (v. 618h. /1221),


16

16 MBUROJA.net

6. Tarikati Suhreverdije - Ebu Hafs Omer Shehabuddin Suhreverd, ka vdekur (v.632h/1234)7. Tarikati ishtije - Muinuddin Hasan el-ishtu, ka vdekur (v. 633h/1236)8. Tarikati Ekberijje - Muhjuddin ibn Arabiu, ka vdekur (v. 638/1240)9. Tarikati Shazelije - Ebu'lHasan Shazelu, ka vdekur (v. 656h/1258)

10. Tarikati Bektashije - Haxhi Bektash Veliu, ka vdekur (v. 669h/1270)11. Tarikati Mevlevije - Mevlana Xhelaleddin Rum, ka vdekur (v. 672h/1273)12. Tarikati Bedevije - Ahmed bin Ali Bedeviu, ka vdekur (v. 675h/1276)13. Tarikati Desukijje - brahim Desuku, ka vdekur (v. 676h/1277)14. Tarikati Sadije - Saduddin bin Musa Xhebbav, ka vdekur (v. 700h/1300)15. Tarikati Nakshibendije - i themeluar nga Bahauddin Nakshibend, ka vdekur (v.791h/1388)16. Tarikati Halvetije - Omer bin Ekmeluddin Lahixh, ka vdekur (v. 800h/1397)17. Tarikati Bajramije - Haxhi Bajram Veli, ka vdekur (v. 833h/1429) [28]

- Teqet

Teqet jan vende ku sht punuar, analizuar, prjetuar mendimi sufik islam[29] dheprej nga m von i sht prezantuar popullats. Jan institucione t Tesavvufit n t cilatbanojn ose qndrojn ithtart e tarikatit (murid, muhib), t cilt nn kontrollin lndordhe kuptimor t nj shejhu t caktuar prpiqen ta zbukurojn moralin dhe etikn e tyren baz t parimeve sufike.[30]

M von n qendrat dhe vendet periferike t bots islame[31] si dhe t vendeve joislamejan ndrtuar ndrtesa t posame. . . t cilat varsisht nga tarikati, forma, madhsia janemrtaur si zavije, hankah, ribat, mevlevihane, kalenderhane, dergah, pirevi, sofihane,kadirhane, asitane, etj. [32]

Dije Allahu t mshiroft se shtegu i cili do t garantoj shprblimin sht nj, e joshtigjet e shumta, sepse Allahu ka caktuar sukses vetm pr nj grup . Ai tha

Ky sht grupi i Allahut. Vrtet, grupi i Allahut sht i suksesshm.(Muxhadile, 22)

Dhe Ai ka caktuar fitore vetm pr kt grup Ai tha

Dhe kushdo q e merr pr mbrojts Allahun, t Drguarin e Tij dhe Besimtart,ather, vrtet, grupi i Allahut sht i suksesshm.(Maide, 56)

Pa marr parasysh se sa shum e hulumtoni Librin e Allahut dhe Sunetin e t Drguaritt Tij (sallallahu alejhi ue selam), ju sdo t gjeni ndonj gj e cila e lejon ndarjen e Umetit


17

17 MBUROJA.net

n grupe (xhemate), apo ndarjen e tij n parti (ahzab) dhe blloqe, vese kjo t jet ednueshme. Allahu i lartsuar ka thn,

Dhe mos u bni sikur jobesimtart, ata t cilt u pran n fen e tyre dhe u ndann grupe; secili grup duke qen i knaqur me at q kishte.(Rum, 31-32)

Dhe si mundet Zoti yn i madhrishm t afirmoj ndarje pr Umetin pasi q Ai e kambrojtur at me Litarin e Tij dhe e ka liruar Pejgamberin e tij nga kjo kur ai (Umeti) u bi till (i ndar); dhe pasi q Ai e ka krcnuar kt (veprim),

Vrtet, ata t cilt e pran Fen e tyre dhe u ndan, ti ske t bsh asgj me ta.Vrtet, shtja e tyre i takon Allahut, ata do t informohen pr at q bnin. (Enam,159)

Prej Muavije ibn Ebi Sufjan i cili tha, I Drguari i Allahut qndroi mes nesh dhe tha,

Vrtet, para jush Njerzit e Librit u ndan n shtatdhjet e dy grupe, ndrsa kjo Fe dot ndahet n shtatdhjet e tri grupe. Shtatdhjet e dy prej tyre do t jen n zjarr dhenj do t jet n Parajs, dhe ky sht xhemati.[33] El-Amir es-Sananij rahimahullah ka thn, Prmendja e numrit n hadith nuk i prshkruan plotsisht ata t cilt jan tshkatrruar, por kjo vetm shpjegon shtrirjen e gjer t rrugve t devijuara dhe degvet tyre, n krahasim me rrugn e vetme t vrtet. Kjo sht ajo ka dijetart e Tefsirit(shpjegimit t Kuranit) kan prmendur n lidhje me thnien e Allahut,

Dhe mos pasoni rrug tjera, meq ato do tju ndajn juve nga Rruga e Tij.(Enam,153)[34]

Shejhul-Islam Ibn Tejmije (v. 728H) rahimehullah ka thn:Feja e Muslimanvesht ndrtuar mbi pasimin e Librit t Allahut, Sunetit t Pejgamberit t Tij (sallallahualejhi ue selam) dhe at n ka Umeti sht pajtuar. Pra, kto jan tri usulet (bazat) epagabueshme. N fardoqoft q Umeti spajtohet, ateher ajo i referohet Allahut dhet Drguarit t Tij. Kshtu, nuk i takon askujt q t vendos nj person pr Umetin, dhet thrret n rrugn e tij dhe t formoj uela (dashuri, besnikri dhe miqsi) dhe eda(armiqsi dhe urrejtje) t bazuar n t, prve n Pejgamberin (sallallahu alejhi ueselam). Dhe nuk duhet t vendosin ndonj t folur n baz t s cils ata formojn ueladhe eda prve t Folurit t Allahut, dhe at t Drguarit t Tij, dhe at n t ka Umetisht pajtuar. M sakt, kjo sht praktik e njerzve t risis (bidatit), t cilt e vendosin

nj person apo nj thnie me t ciln ata shkaktojn prarje n Umet, duke formuar ueladhe eda bazuar n at thnie apo atribuim. [Mexhmuul Fetaua (20/164) t Ibn Tejmijes.]

Abdullah Ibn Mesudi ka thn:Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) e trhoqi nj vijdhe tha:Kjo sht Rruga e Drejt. Pastaj ai trhoqi vija n t djatht dhe n t majt,dhe pastaj tha: Kto jan rrug tjera. N seciln prej tyre sht nj djall q thrret n t.Pastaj, ai tha:Vrtet kjo sht Rruga ime e Drejt, pra pasoni at e mos pasoni rrug


18/

18 MBUROJA.net

tjera q do tju ndajn nga Rruga e tij. (Enam 153) [Hasen: Transmetuar nga Ahmed(1/435), en-Nesai (7/49) dhe t tjert. Ky hadith sht br autentik nga Shejh Albani nDhilalul-Xheneh (nr. 16)]

Ky hadith dshmon prmes tekstit t tij se shtegu sht nj. Ibnul Kajjim (v. 751H) ka

thn, Dhe kjo sht sepse shtegu i cili on te Allahu sht nj, dhe kjo sht ajo pr kaAllahu drgoi t Drguarit e Tij dhe i shpalli Librat e Tij, dhe asgj smund t oj teAllahu prve ktij shtegu. Dhe, edhe sikur njerzit t vinin nga do shteg, dhe ata thynin npr seciln der, ather t gjitha kto shtigje do t pengoheshin dhe t gjithaato dyer do tu mbylleshin atyre, prve ktij shtegu, meq ky sht ai i cili on teAllahu. [ Et-Tefsirul-Kajim (f. 14-15)]

Dhe secili grup prej ktyre tarikateve pretendojn se jan n t vrtetn, mirpo duhetditur se hakku sht nj, si e cekm edhe m lart dhe rruga pr t arritur tek All-llahuazze ve xhel-le duhet t jet e argumentuar me Kuran, Sunnet dhe me ixhman

(konsensusin) e sahabve dhe ata dijetar q i pasuan n t mir. [si Ebu Hanifja, Shafiu,Maliku, Ahmedi e dijetar t tjer q pasuan rrugn e sahabve]

Pr t kuptuar m hollsisht vlern e t kuptuarit t Kuranit dhe Sunnetit sipaskomentimit t sahabve, do tu lm me disa fjal nga Imami i madh i ktij shekulliMuhammed Nasirudin el-Albani, material i cili sht shkputur nga kaseta me titullDauetuna:

(Thot shejh Albani): Ka thn Ibnul Kajjum el-Xheuziju:Dija sht far ka thn All-llahu, far ka thn i Drguari i Tij dhe ajo q kan thn sahabt...

Imam Ibnul Kajjum el Xheuziju, ia ka bashkangjitur kshtu, Kuranit e Sunnetit edhesahabet. A sht kjo bashkngjitje q ai i bri Kuranit dhe Sunnetit opinion,ixhtihad,[35] apo thjesht nj mendim i gabuar. Kjo sepse do njeri mund t gaboj?!Prgjigja pr kt sht "jo". Ky nuk sht nj mendim e as ixhtihad i gabuar, por shtmbshtetur n Librin e All-llahut dhe Sunnetin e t Drguarit t All-llahut, sal-lAll-llahualejhi ve sel-lem. Pr sa i prket Kuranit, mund t prmendim fjaln e Zotit ton nLibrin e Tij t Madhruedhm ku thot:

E kush i kundrvihet t Drguarit pasi q i sht br e qart e vrteta DHE NDJEKRRUG TJETR NGA AJO E BESIMTARVE, Ne e lm n at q e ka zgjedhur dhe

fusim n Xhehennem. Sa prfundim I keq sht ai.(Nisa, 115)

Nuk mjaftohet Zoti yn n kt ajet - dhe nse do ta bnte do t kishte t drejt - dukethn: e kush i kundrvihet t drguarit pasi i sht br e qart e vrteta, ne e lm nat q ka zgjedhur, porse tha pr nj arsye t madhe q ne tani po nisim ta shpjegojmdhe qartsojm. Ai tha:dhe ndjek rrug tjetr nga ajo e besimtarve


19

19 MBUROJA.net

Ky ajet ju lutem q t ngulitet n mendjet e dhe zemrat tuaja e t mos harrohet pr asnjast prej jush, sepse n t ndodhet e vrteta dhe e drejta ashtu si ju po e shqiptoni. Ekshtu ju do t mund t shptoni nga t devijuarit majtas dhe djathtas dhe nuk do tprziheni qoft edhe sadopak me idet e mendimet e ndonjrit prej grupeve t humbura.

Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, prsri n prgjigje t pyetjes se cili sht grupi ishptuar, thot:sht Ai q ndodhet n rrugn time dhe t sahabve t mi. E praather dhe sahabve t mi sht rruga e besimtarve. Kur Ibn Kajjimi tha:"dhe (dijasht far) thon sahabet", kt nuk e nxori nga diku tjetr vese nga ajeti isiprprmendur dhe nga ky hadith. Po kshtu edhe nga hadithi i Irbad ibn Sarijes,radiAll-llahu anhu, nga i cili po mjaftohem tani vetm me at q prbn pjesndshmuese, ku Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, thot:Ju e keni detyrim ta pasoniSunnetin tim dhe Sunnetin e halifve t drejt dhe udhzues q vijn pas meje

Ather, pra, edhe ktu kemi t njjtn gj si n hadithin dhe ajetin e mparshm. Nuk

thot Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem Ju e keni detyrim Sunnetin tim dhe kaq,por ai i shtoi Sunnetit t tij Sunnetin e halifve t drejt. Q ktej mund t konkludojmse feja mbshtetet tek Kurani, Sunneti dhe rruga e t parve tan t mir [selefit]. Kjosht nj dika mjaft e rndsishme veqanrisht n kt koh, n t ciln po prplasenopinionet, mendimet dhe medhhebet e po shtohen partit dhe xhematet saq shum prejt rinjve musliman jetojn t pavendosur e nuk dijn se n cilin xhemat t shkojn apocilin grup t ndjekin. Q ktu vjen prgjigjja, n ajetin dhe dy hadithet e prmendura;ndiqni rrugn e besimtarve. Rrugn e besimtarve n kohn e sotme? Prgjigja sht jo.Bhet fjal pr rrugn e besimtarve t kohs s par, kohs s sahabeve, t parve tant mir (Selefu Salih). Ata meritojn t jen prijsit tan, t cilt duhet ti ndjekim dheaskend tjetr n faqe t toks prve tyre. E pra thirrja jon ngrihet n tri shtylla: mbiKuranin, Sunnetin dhe pasimin e t parve tan t mir (selefu salih)" (Mbaroi fjala eshejh Muhammed Nasiruddin el-Albanit)

Prandaj, ajo q sht e domosdoshme pr Muslimanin individin dhe kolektivin meqllim q ti prgatisim ata pr detyrn madhore dhe pr t arritur synimin fisnik, shtq vrtet t njihet Rruga e Drejt, njerzit e saj, akideja (besimi) e tyre dhe menhexhi(metodologjia), po ashtu duke i njohur risit (n fe) dhe t kqijat t cilat shkaktojnndarjen nga kjo rrug.

Urtsia e njohjes t s keqes sht marr nga hadithi i Hudhejfe Ibnul-Jemanit

(radiallahu anhu) kur ai tha:Njerzit e pyetnin t Drguarin e Allahut (sallallahu alejhiue selam) pr t mirn, ndrsa un e pyesja pr t keqen nga frika se do t m kaplojajo [Pjes e nj hadithi t gjat t transmetuar nga el-Buhari (6/615) dhe Muslim(12/235). ]

Ebu Alije (v. 90H) rahimehullah - ka thn:Msoni Islamin. Pastaj kur ta keni msuarIslamin, mos u largoni prej tij n t majt apo n t djatht. Por, qndroni n Rrugn e


20

20 MBUROJA.net

Drejt dhe n Sunetin e Pejgamberit tuaj (sallallahu alejhi ue selam) dhe at n ka kanqen Shoqruesit (Sahabt)dhe ruajuni nga kto risi sepse ato shkaktojn urrejtje nmes jush. Pra, mbahuni pr gjendjen autentike t shtjeve t tyre, e cila ishte para se tpraheshin ata.

Asim ka thn: Ia prcolla kt el-Hasan el-Basrit, dhe ai tha:Ai t ka dhn kshill tsinqert dhe t ka thn t vrtetn. [Transmetuar nga Ibn Bata n el-Ibane (nr. 136)]

sht e njohur se kjo gjendje autentike e shtjeve, si burim t mbl t vetin e ka pasurKuranin dhe Sunetin, t ndrtuar n t kuptuarit e Selefus-Salihit (paraardhsve tdevotshm) Sahabve, tabiinve, dhe atyre q i pasuan ata pr t cilt Pejgamberi(sallallahu alejhi ue selam) ka thn:M t mirt nga njerzimi jan gjenerata ime, pastajata q i pasojn ata, pastaj ata q i pasojn ata. [36]

Ky parim obligimi i t mbajturit pr Kuranin dhe Sunetin autentik n metodologjin e

Selefus-Salihit sht parim-gurthemel i Ehlus-Sunet uel-Xhemat.

Imam Ebu Hanife (v. 105) rahimehullah, ka thn:Prmbajuni transmetimeve t rrugss Selefit dhe ruajuni nga shtjet e shpikura, sepse e tra ajo sht risi (n fe).[Transmetuar nga es-Sujuti n Seunul Mentek uel-Kelam (f. 32). ]

Imam el-Auzai (v. 157) rahimehullah ka thn:Kufizoje veten me durim n Sunetdhe ndalu aty ku njerzit jan ndalur [t part tan t mire, selefi], thuaje at q thoninata dhe shmangu nga ajo prej s cils shmangeshin ata. Merreni rrugn e Selefus-Salihittuaj, se vrtet, ajo q ishte e mjaftueshme pr ta sht e mjaftueshme edhe pr ju. [37]

N nj vend tjetr Imam el-Auzaiu, rahimehullah, thot:Mbahuni fort pr transmetimine Selefit, edhe nse ju braktisin njerzit. Dhe ruajuni nga mendimet/opinionet e njerzve,pa marr parasysh se sa e zbukurojn at me t folurit e tyre. [Transmetuar nga el-Hatib n Sheref As-habul Hadith (f. 25) me isnad Sahi.]

- Fytyra e vrtet e Sufive

Fjala "Sufizm" rrjedh nga fjala greke "Sofia", q do t thot urtsi, menuri. Gjithashtu

thuhet q kjo sht nj fjal q i referohet veshjes s rrobave t leshta dhe kjo thnie shtm e sigurta, meq veshja e rrobave t leshta ka qen shenj e Zuhdit(indiferencs/largimit/distancimit nga jeta e ksaj bote).

Shejhul Islam Ibn Tejmije, Allahu past mshir ndaj tij, tha n Mexhmu-ul-Fetaua:"Prsa i prket termit Sufije [Sufizm], kjo s'ka qen e njohur gjat tre gjeneratavet para t Islamit. Dhe, t folurit rreth ksaj u b e njohur vetm pas tre gjeneratave t


21

21 MBUROJA.net

para. sht thn se kjo sht br me qllim t gjasimit me Isain alejhis-selam, t birin eMerjemes. Shejhul-Islam Ibn Tejmije rahimehullah, prmend n el-Fetava (11/7) ngaMuhammed ibn Sirin (nj tabiin i famshm q vdiq n vitin 110H) se i ka arritur atij(lajmi) se njerz t caktuar kishin marr rroba t leshta pr t veshur, me qllim q tngjasojn me Isain, t birin e Merjemes, andaj ai tha:"Ka njerz q kan zgjedhur dhe

preferuar veshjen e rrobave t leshta, duke pretenduar se dshirojn t ngjasojn meMesihun, t birin e Merjemes. Por rruga e Pejgamberit ton sht m e dashur pr ne, ePejgamberi alejhis-selam ka veshur (rroba) prej pambuku dhe rroba t tjera. "

Thuhet se ky sht nj atribuim ndaj Ehlus-Suffeh[38], por kjo sht gabim, meq po tishte kshtu, ata do ta quanin veten Sufij. Po ashtu sht thn se kjo sht atribuim ndajSaff [radhs] e cila sht me e shquara para Allahut, por edhe kjo sht gabim, meq pot ishte kshtu, ata do ta quanin veten Saffij. Po ashtu sht thn se kjo sht atribuimndaj sefweh [m t mirs] nga krijimi i Allahut. Por, edhe kjo po ashtu sht gabim,meq po t ishte kshtu, ata do ta quanin veten Safwij. sht thn po ashtu se kjo sht

atribuim ndaj Sufeh bin Bishr bin Udd bin Tabikheh, nj fis Arab q gjendej pran Mekesn t kaluarn, t cilit ia atribuonin veten askett. Ndonse atribuimi i Sufi-t sht npajtim me emrin e ktij personi [Sufeh] nga pikpamja gramatikore, ky poashtu shtopinion i pasakt, meq kta njerz nuk kan qen t njohur mir pr shumicn easketve dhe pr shkak se po t'iu atribuoheshin asketikt atyre, do t kishte qen emundshme q ata t'ia atribuonin veten atyre gjat epoks s Sahabve, Tabi'inve dheAtba' et-Tabi'inve [por nuk e kan br kt].

Poashtu sht thn q ky sht opinioni m i mirnjohur: se Sufi sht nj atribuim ndajsuf [leshit, rrobs s lesht]. Kjo meq hera e par kur Sufit u shfaqn ishte n Basra[Irak].

Thot shejhul Islam Ibn Tejmije n librin e tij El furkan bejne eulijai er-Rahman ueeulijai esh-shejtan:"M pas u vu n prdorim edhe emri fakir (i varfr) pr njerzit etarikateve. Prandaj filloi t diskutohet se, cili sht m i mir, termi sufi apo fakir.Akoma vazhdohet t diskutohet se kush sht m i mir, i varfri durues apo i pasurifalnderues.

Diskutimi m i hershm pr kt shtje sht ai midis Xhunejdit dhe Ebul Abbas binAtait. Madje edhe nga imam Ahmedi prcillen dy mendime pr kt shtje. Megjithat,e vrteta sht ajo q ka thn All-llahu i Madhruar:O ju njerz, vrtet Ne ju krijuam

juve prej nj mashkulli dhe nj femre, ju bm popuj e fise q t njiheni ndrmjetvete, e s'ka dyshim se te All-llahu m i ndershmi ndr ju sht ai q m tepr shtruajtur (kqijat) (Huxhurat, 13)" (Mbaroi fjala e Ibn Tejmijes).

Ebush-Shejh el-Esbehani transmetoi me nj zinxhir transmetimi t lidhur me Muhamedibn Sirinin, se i ka mbrri atij q nj grup njerzish paraplqenin t vishnin rrobe tleshta, kshtu q ai tha:'Jan disa njerz q paraplqejn t veshin rrobe t leshta duke


22

22 MBUROJA.net

pohuar se i ngjasojn Mesis, t birit t Merjemes. Mirpo, udhzimi i pejgamberit ton[salallahu alejhi ue selam] sht m i dashur pr ne, dhe ai [salallahu alejhi ue selam]mbartte rroba t pambukut dhe t tjera lloje t rrobs'. Apo sht shprehur ngjashm mekt".

Pas ksaj, Ibn Tejmije tha:"Kta njerz ia atribuojn veten rrobeve t jashtme, e cila nkt rast sht rrob e lesht [suf]. Kshtu q mund t thuhet pr ndonjrin nga ata sesht nj Sufi. Mirpo, metodologjia e tyr s'sht e kufizuar vetm n mbartjen e rrobss lesht, e as q e bjn t detyrueshme kt pr ndonj. Ata i atribuohen ksaj prshkak t qenit t ksaj gjendje e jashtme". Pastaj ai tha:"Pra, kjo sht origjina e Sufizmit.Pas ksaj, Sufizmi u degzua dhe u shumfishua.[39]

Dr. Sabir et-Tu'eimeh tha n librin e tij "Sufizmi Besimet dhe Metodologjit e tij": "Mesa duket Sufizmi u shfaq nga ndikimi i monasticizmit t Krishter, n t cilin murgjitmbartnin rrobe t leshta dhe jetonin n manastiret e tyre. Kishte shum nga ata q

praktikonin kt gjithandej vendeve t cilat Islami i liroi me an t Teuhidit. . . "[40]

Shejh Ebu Zehra rahimehullah ka thn lidhur me arsyen e shfaqjes s Sufizmit dheburimet prej nga t cilat ai mori hov:

1. Burimi i par: Disa nga adhuruesit n mesin e muslimanve e kthyen tr vmendjene tyre nga largimi nga kjo bot dhe abstenimin e veteve te tyre me qllim t adhurimit.Kjo s pari filloi gjat kohs s Pejgamberit alejhis-selam, kur disa sahab vendosn tkalonin natn duke u prpjekur (munduar) me namaz dhe duke e ln gjumin (dukeqndruar pa fjetur). T tjer vendosn t agjronin do dit pa pushim. T tjer vendosnti ndrprenin marrdhniet martesore (seksuale) me grat. Kur Pejgamberi u njoftua prkt tha:"ka sht me disa njerz q thot kshtu e kshtu. Un agjroj dhe ndalem(pushoj) s agjruari, falem dhe flej, dhe martohem me gra. Kshtu q kushdo q iakthen shpinn Sunneti tim, ai nuk sht prej meje. (Transmetuar nga el-Buhari dheMuslim)

Pr m tepr, risia e t jetuarit si murgjr (murgria) sht e ndaluar n Kuran. Atythuhet:". . . Murgria t ciln ata e shpikn pr vete. . . "(el-Hadid: 27)

2. shtja e dyt e cila i trhoqi shpirtrat e njerzve ishte dika q u shfaq n mesin emuslimanve n form t dy ideologjive. Njra nga to ishte filozofike, ndrsa tjetra ishte

nga fet e mparshme. Sa pr t parn, ather ishte pamja e shkolls iluministe tfilozofve, e cila konsideronte se njohuria dhe t qent i informuar shkaktohen n shpirtme an t ushtrimeve shpirtrore dhe pastrtis s shpirtit. Sa i takon ideologjis s dyt,ather ishte besimi se Perndia jeton n shpirtrat e njerzve, apo se Perndia shtpersonifikuar (mishruar) n njeriun. Kjo ide filloi t gjej vend n mes t atyre sekteveq rrejshm ia atribuonin vetes Islamin n kohrat e hershme, kur muslimant u przinme t krishtert. Kjo ide u shfaq n mesin e Sabianve dhe disa nga Kejsamijebve,


23

23 MBUROJA.net

pastaj Keramitat, Batinit, pastaj n trajtn e saj prfundimtare u shfaq n mesin e disaSufive. . .

sht edhe nj burim tjetr nga i cili ai (Sufizmi) mori dhe i cili shkakton shfaqjen etendencave t Sufive, q sht ideja se tekstet e Librit dhe Sunnetit kan nj kuptim t

jashtm, t dukshm, dhe nj kuptim t brendshm, t fsheht. . . duket qart se ata emorn kt ide nga Batinit. [41]

Sufit i tejkalojn kufijt n nderimin e shejhve t tyre, deri n pikn ku mendojn qdo gj q rrjedh prej shejhve t tyre sht e vrtet dhe e sakt, bile edhe se ajo shtshenj e shklqesis dhe mrekullis. Ata i shnojn "mrekullit" e shejhve t tyre nlibrat e tyre dhe ato jan t llojeve t ndryshme, q arrijn shkalln e pretendimit se ujapin jet (i ngjallin) t vdekurve; t tjerat jan aq t pakuptimta, saq nuk ia vlen tiprmendim.

Ja disa prejmrekullivet sufive: Nj Sufi pohon se nse e sheh shejhun e tij sht m edobishme sesa ta shohsh All-llahun. Ebu Turab i ka thn nj shoku t tij nj dit: "Po takishit takuar Ebu Jezid el-Bustamin!" Ai (shoku) i tha: "Nuk brengosem pr kt meq ekam takuar All-llahun dhe kjo m ka mjaftuar dhe nuk m nevojitet Ebu Jezidi. " EbuTurabi i tha: "Mjer ti, krenohesh pr shkak t All-llahut, t Plotfuqishmit dhe tMadhrishmit! Po ta takonit Ebu Jezidin vetm nj her, do t ishte m mir se ta takonitAll-llahun shtatdhjet her. " [E shkurtuar nga Ihja Ulumid-Din t el-Gazalit (4/356)].El-Gazali shtoi: "Shpalljet e ktilla nuk duhet t mohohen nga besimtari. "

Madje edhe vjedhja konsiderohet si dhurat e mrekullueshme te Sufit. . . dgjoni sefar thot ed-Dibag, i cili ishte njri nga shtyllat kryesore n mesin e Sufive: "Nj vali,q sht personi q ka kontroll mbi shjet, mund ta zgjas dorn n xhepin e kujtdo qai dshiron dhe t marr nga ai dirhem aq sa t doj (monedh Arabe), ndrsa pronarit mos dij asgj. "

O vllezr, kto rrfime na tregojn se udhheqsit e Sufive nuk knaqen me brjen tligjshme t asaj q All-llahu e ka ndaluar, n lidhje me vjedhjen, keqdashjen (ligsin)dhe krahasimin, dhe ve ksaj ata deklarojn se kto gjra jan ngjarje tjashtzakonshme (mrekulli) dhe shenj se nj person sht nga Evlijat. Kjo sht nkontradikt dhe n konflikt t qart me msimet e Islamit dhe sht mosbesim n tekstine Kuranit Bujar dhe Sunnetit t pastr, e dijetart islam jan pajtuar q kushdo q

shpall t ligjshme (t lejueshme) dika q sht detyrimisht e njohur se sht e ndaluarn Islam, ather ai sht pabesimtar. . . ather si sht e mundur q nj njeri q embron mendimin se kryerja e mkateve t mdha sht shenj se personi sht ngaevlijat dhe mrekulli?

Ja se si e prshkruajn tesavvufin/sufizmin vet sufistt:


24

24 MBUROJA.net

Tesavvufi sht trheqja e individit nga ana e Zotit dhe qndrimi me m t Madhin. . .sht ndrprerja e marrdhnies me do gj, prveq n Zotin, dhe t qnit vetm meT[42];. . . sht largim prej t gjitha knaqsive dhe pasioneve t epshit (egos)[44]. .. . ngritje n ekzistencn e lart[43]; prqafimi i t vrtets dhe humbje e shpress ngagjrat q jan n duar t krijesave[45];. . . sht etik[46];. . . sht prkulje pran

ders s t Dashurit. . . [47];. . . sht prkulje para All-llahut[48];. . . sht largimnga gjrat e kota[49] etj.

Tesavvuf d. t. th. ndjekje e pandrprer e ibadetit, kahzim nga Zoti, largim nga stolit errejshme t bots, largim nga dfrimet, pasuria dhe pozita pas t cilave vrapon turma,izolim prej popullats me qllim ibadeti[50]

- Tevessuli

Et-Tevessul (Afrimi):sht orvatja q ti afrohesh dikujt dhe t arrish tek ai mendrmjetsim. Et-Tevessul-i sht afrsia, All-llahu subhanehu ve teala thot:

. . . kini frik All-llahun dhe krkoni (vesile) afrim tek Ai(el-Maide:35) d. m. th.krkoni afrim tek Ai me bindjen ndaj Tij dhe me pasimin e knaqsive t tij.

Afrimi (et-Tevessul) ndahet n dy lloje:

Lloji i par:

Afrimi i lejuar i cili sht disa lloje:1) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me emrat dhe cilsit e Tij, ashtu sikurseurdhroi Ai:

All-llahu ka emrat m t mir, andaj At thirreni me ata e hiquni nga ata q bjnshtrembrime me emrat e Tij. Ata kan pr t'u shprblyer (me dnim) pr veprimet etyre.(el-Araf:180)

2) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me besimin dhe veprat e mira t cilat i kabr ai q krkon ndrmjetsim, sikurse thot All-llahu, subhanehu ve teala, pr ata q

besuan:

Zoti yn, ne dgjuam nj thirrs q ftonte pr besim (e q thoshte): T besoni Zotintuaj! E ne besuam! Zoti yn, na i fal mkatet tona, na i mbulo t metat dhe pasvdekjes na bashko me t mirt!(Ali-Imran:193)


25

25 MBUROJA.net

Dhe, sikurse thuhet n hadithin e atyre tri personave t cilt u mbylln n nj shpell enuk patn mundsi t dalin derisa nuk filluan t krkojn afrim tek All-llahu,subhanehu ve teala, me veprat e mira t tyre. [51]

Kshtu q All-llahu subhanehu ve teala, ua hapi shpelln dhe doln nga ajo.

3) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me Tevhidin (Njshmrin) e Tij, sikurseishte rasti me Junusin alejhi selam :

(Prkujto) Edhe at t peshkut (Junusin) kur doli i hidhruar (prej popullit) dhemendoi se nuk do t'i vij m puna ngusht, po n errsira ai tha se: "Nuk ka tadhuruar me t drejt pos Teje. Ti je i pastr, nuk ke t meta. . . "(el-Enbija:87)

4) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, me paraqitjen e dobsis, nevojs dhevarfris ndaj Tij, sikurse tha Ejubi alejhi selam:

Mua vrtet, m ka goditur dmi, kurse Ti je Mshiruesi m i madh(el-Enbija:83)

5) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, me lutjen e robrve t mir e t devotshm,sikurse bnin sahabet kur mbretronte thatsia, ata krkonin nga Muhammedi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, t lutet pr ta, kurse pas vdekjes s tij, krkonin nj gj t till ngaxhaxhai i tij Abbasi radiAll-llahu anhu, i cili lutej pr ta. [52]

6) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, duke i pranuar gabimin, sikurse ishte rasti meMusain alejhis selamAi tha:

"Zoti im, un e ngarkova veten e Ti m fal mua!"(El-Kasas:16)

Lloji i dyt:

Afrimi jo ligjor (i ndaluar):

Ky sht afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, duke krkuar lutje dhe ndrmjetsimnga te vdekurit, afrimi me pozitn e lart t Muhammedit, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, dhe ndrmjetsimi me qensin e krijesave ose hakkun e tyre. Me posht do tsqarojm kt:

1. Krkimi i lutjes nga t vdekurit nuk lejohet:

I vdekuri nuk ka mundsi t bj lutje sikurse kishte mundsi kur ishte n jet. Krkimi indrmjetsimit nga t vdekurit nuk lejohet, sepse Omer Ibnul-Hattabi, Muavijetu IbnuEbi Sufjani, sahabet e tjer dhe tabiint (pasardhsit e sahabeve, radijallahu anhum), kurkishte thatsi, krkonin lutjen pr shi dhe afrimin te All-llahu, subhanehu ve teala, meata q ishin gjall, sikurse ishte Abbasi dhe Zejd Ibnul-Esvedi, e nuk krkonin afrim,


26

26 MBUROJA.net

ndrmjetsim dhe lutje pr shi nga Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, as tevarri i tij as te varri i dikujt tjetr. Ata anuan kah zvendsimi tij me Abbasin dhe Zejdin.Me nj rast Omeri radijall-llahu anhu u lut: O Zoti yn! Ne afroheshim te Ti me profetinton e na lshoje shiun, kurse tani afrohemi te Ti me xhaxhain e profetit ton t lutemina lsho shi. Omeri radiAll-llahu anhu e zvendsoi Abbasin me Muhammedin sal-

lAll-llahu alejhi ve sel-lem, meq me t nuk mund t afroheshin n mnyr ligjoresikurse e bnin kur ai ishte n jet.

Ata kishin mundsi q t vijn te varri i tij dhe t krkojn afrim me t (d. m. th. sikur tishte e lejuar). Pra, mos veprimi i nj gjje t till nga ata, sht argument se afrimi me tvdekurit, pa marr parasysh me lutjen apo ndrmjetsimin e tyre, sht i ndaluar. Nsekrkimi i lutjes dhe i ndrmjetsimit nga Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, tishte ashtu sikur ishte ai n jet, dhe kur kaloi n jetn tjetr, shokt e tij nuk do tkrkonin nj gj t till nga ata q jan nn te me pozit.

2. Afrimi me pozitn(mekamin) e Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, apo tdikujt tjetr nuk sht i lejuar:

Ata t cilt lejojn kt afrim, marrin pr argument kt hadith:Kur ta lutni All-llahun,luteni me pozitn time, sepse pozita ime tek All-llahu sht e madhe. Ky hadith sht ishpifur dhe nuk gjindet n asnj libr autentik t dijetarve t hadithit, e as q gjindet nlibrat autentike t muslimanve. E meq n kt shtje nuk ka argument t qart, nj gje till edhe nuk lejohet, sepse adhurimet (ibadetet)nuk vrtetohen prvese meargumente t qarta.

3. Afrimi me qenien e krijesave nuk lejohet:

Nse lutja ndaj dikujt sht betim, ai sht betim kundr All-llahut, subhanehu ve teala.Nse betimi, me qenien e ndonj krijese, bhet kundr ndonj krijese tjetr, sht shirkdhe nuk lejohet, sikurse thuhet n hadith, e si mund t bhet betimi me krijesn kundrKrijuesit t madhruar.

Kurse, nse lutja me qenien e ndonj krijese nuk sht betim, por vetm shkak, dukeditur se All-llahu, subhanehu ve teala, nuk e bri lutjen me ndonj krijes shkak tprgjigjes dhe nuk ua bri kt ligj robve t Tij.

4. Afrimi me hakkun (t drejtn) e krijesave nuk lejohet pr dy arsye:

Arsyeja e par: Hakku i askujt nuk sht obligim pr All-llahun, subhanehu ve teala, porAi sht i cili bn mirsi me nj gj t till ndaj krijesave t Tij, sikurse thot:

Pr Ne sht hakk q besimtart ti bjm triumfues (er-Rrum:47).


27

27 MBUROJA.net

Pra kur bindsi ndaj All-llahut subhanehu ve teala, meriton shprblimin, ajo sht mirsidhe begati nga Ai, e nuk sht merit t ciln e meriton nj krijes ndaj krijess tjetr(apo nj njeri ndaj tjetrit).

Arsyeja e dyt: Hakkun t cilin All-llahu subhanehu ve teala, ia dha ndonj robi t Tij

sht hakk i veant pr te dhe t tjert nuk kan dor n te, e nse me t krkon afrim aiq nuk e meriton at, me kt rast ai krkon afrim me nj shtje t huaj q nuk kakurrfar lidhje me t, kshtu q nuk i bn kurrfar dobie.

Kurse hadithi:T lutem All-llah me hakkun e atyre q luten (Eseluke bihakkis-sailin),nuk sht hadith i vrtetuar, sepse n senedin (zinxhirin) transmetues t tij gjindetAtijjetul Afvi, i cili sht transmetues i dobt sipas pajtimit t t gjithmuhaddithinve(dijetarve t hadithit). E nse hadithi sht i till nuk mund t mirretargument pr ksi shtje me rndsi t akides(besimit).

Pastaj n te nuk ka afrim me hakkun e ndonj personi t veant, por vetm me hakkune atyre q luten n prgjithsi, kurse hakku i atyre q luten sht prgjigja nga All-llahu,sikurse u premtoi All-llahu subhanehu ve teala atyre nj gj t till.

Ky sht hakk pr ta q All-llahu subhanehu ve teala, ia bri obligim Vets, e nuk ja briat Atij askush obligim. Ather, ky afrim tek Ai me premtimin e Tij t sinqert e nuk shtme hakkun e krijesave. [53]

sht pyetur shejh Abdulaziz Ibn Bazi rahimehullah: A lejohet ndrmjetsimi (afrimi)tek All-llahu xhel-leshanuhu nprmjet ndonj personi apo meritave t tij, dhe a lejohettubimi dhe shoqrimi me njerzit e kqinj-fasikt?

Prgjigje: Ky lloj i ndrmjetsimit sht nga bidatet (risit) n fe dhe nuk sht i lejuarn baz t ligjeve Islame sipas shumics s dijetarve Islam, por sht i lejuarndrmjetsimi (afrimi) tek All-llahu subhanehu ve teala nprmjet emrave dhe cilsivet Tija t larta, njsimit t Tij, dashuris dhe besimit ndaj Tij, si dhe me an t veprave tmira, sikur edhe thot All-llahu i Lartmadhruar:

All-llahu ka emrat m t mir, andaj At thirreni me ata(el-Araf:180).

E nuk thot All-llahu subhanehu ve teala thirreni nprmjet t Muhammedit alejhi

selam apo t pejgamberve, njerzve t mir, apo me an t merits s shtpis s shenjtKabes dhe t ngjashme, mirpo thot:All-llahu ka emrat m t mir, andaj Atthirreni me ataq d. m. th. me an t emrave dhe cilsive t Tij, pastaj mundemi tilutemi nprmjet Teuhidit-njsimit t Tij sikur edhe q ka ardhur n shum hadithe, prejtyre ky hadith:O Zot, un krkoj nga ti duke dshmuar se me t vrtet Ti je All-llahudhe ska t adhuruar tjetr me t drejt prveq Teje i Vetm dhe i panevojshm praskend, i cili nuk ka lind e as nuk sht i lindur dhe Atij askush nuk i sht i barabart(Transmeton: Tirmidhiu, Nesaiu, Ibn Maxhe, dhe e ka br t vrtet Ibn Hibbani)


28/

28 MBUROJA.net

Pr kt shtje kemi edhe ndodhin e banorve t shpells t cilt posa u futn nshpell nj nat kur binte shi , nj gur i madh u shemb dhe ua mbylli hyrjen e shpellsdhe nuk mundeshin t dalin, dhe i than njri tjetrit:Nuk na shpton nga kjo tjetr posq t ndrmjetsojm tek All-llahu me veprat tona t sinqertadhe ndrmjetsuan tekAll-llahu subhanehu ve teala, njri ndrmjetsoi tek All-llahu n baz t respektimit t

prindrve, tjetri me largimin e tij nga prostitucioni, e i treti me zbatimin epremtimit(emanetit) dhe e largoi All-llahu subanehu ve teala nga ata kt fatkeqsi. Ngakjo q u tha u kuptua se nse robi ndrmjetson tek All-llahu subhanehu ve tealanprmjet emrave dhe cilsive t tija me njsin (teuhidine Zotit), me besimin dhedashurin ndaj Tij, ose me besimin dhe dashurin ndaj Pejgamberit alejhi selam mekryerjen e obligimeve t cilat na i ka caktuar All-llahu subhanehu ve teala dhe melargimin nga ajo t ciln e ka ndaluar Ai, ky sht ndrmjetsimi lejuar, dhe vepruesi iksaj e meriton ti prgjigjet. . . (mbaroi fjala e shejhut)[54]

- Rabta-lloj ibadeti t ciln tarikatet sufiste e praktikojn

Rabta sht nj prej llojeve t ibadetit m parsor tek tarikati Nakshibendi dheSulejmanxhi. Rabta i ka rrnjt e veta nga gjuha arabe rabt, q do t thot bashkim,ngjitje apo lidhje. [55]

- Shpjegimi i Rabtas

Muridi[56]e prkujton shejhun e vet dhe lidhet [bn rabta] n mnyr shpirtrore me

shejhun dhe me kt ibadet sipas tyre bhet afrimi i zemrs tek All-llahu dhe i Drguari iTij sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem nprmjet shejhut. Ktu shejhu e luan rolin endrmjetsimit apo si ur lidhse ndrmjet muridit dhe All-llahut.

Disa e bjm me fotografi e disa t tjer e prkujtojn shejhun e tyre pa fotografi, dhe mkt ata pretendojn se i afrohen All-llahut, pasi q sipas tyre, shejht e tyre e kanarritur gradn e lart tek All-llahu q t ndrmjetsojn pr pasuesit e tyre, duke mosqen prezent, madje edhe pse shejhu i tyre ka vdekur para shum vjetsh.

- Kushtet dhe zbatimi i Rabtas

Kushtet e rabtas jan dhjet:

1. Krkim leje nga Murshidi [shejhu i tyre] pr tu br pjestar i tyre2. Duhet t jet me abdes3. Dera t jet e mbyllur4. Ambienti t jet i errt-d. m. th. dritat duhet fikur.


29

29 MBUROJA.net

5. Teverrukin [ulja . . . ] n ann e kundrt. Kjo lloj ndeje e ka origjinn nga Budizmi(Joga, lloj rituali tek budistt), nga Rahip Patanzhali n librin e tij Sutrallar.6. Mbyllja e syve-sht marr nga Joga e Budizmit. Qllimi i ksaj sht ndjenja dheparafytyrimi sa m i mir i shejhut n kujtesn e tij.7. Marrja nn kontroll e frymmarjes - ky rregull poashtu sht marr nga Joga, qllimi i

ksaj sht koncentrimi gjat brjes s Rabtas.8. Moslvizja - poashtu ky rregull sht nga Joga q t ket lehtsi gjat koncentrimit.9. Parafytyrimin e fytyrs s Murshidit (shejhut) n kujtesn e vet.10. Krkimi i ndihms nga shejhu n mnyr shpirtrore[57]

Kapitulli i Dyt

- Tarikati Nakshibendi[58]

Prijsi m i madh i ktij tarikati sht Muhammed Behauddin Shah Nakshibend. Kytarikat e mori emrin n baz t ktij shejhu. Ka lindur n fshatin Buhare n vitin 717 h.dhe ka vdekur n vitin 791. h. Drejtimi i tyre e ka mbajtur emrin edhe el-Halidije sipasshejhut Halid el-Nakshibend, i njohur si el-Tajjar Dhul-Xhenahajn.

Ai ka ndikuar n prhapjen e tarikatit Nakshibendi n vendet e Shamit, pasi q e mori

nga shejh Abdullah ed-Dehleviu, kur tarikati ishte i prqendruar vetm n regjioninBuhare. [59] Abdullah Dehleviu kt drejtim(tarikat) e ka marr nga Emir Kellalla, ainga el-Havvaxheh Muhammed el-Simasija, ai nga Ali el-Ramitinija, pastaj ai ngaMahmud el-Negavija, ky nga el-Havaxheh Muhammed Arifa el-Dejukerija dhe ky ngael-Havaxheh Abdulhalik el-Gazhdevanija. [60] Gjithashtu nj prej mendimeve t tyresht se emrtimin Nakshibend e ka marr (kinse, sh. a), Resulullahu sal-lAll-llahu alejhive sel-lem e ka vendosur shuplakn e tij fisnike n drejtim t zemrs t shejhMuhammed Behauddin el-Uvejsi Nakshibendi, e q pas ksaj iu shtvizatuar/prshkruar n zemrn e tij (shuplaka e t Drguarit). !!! [61]

- Prfaqsuesit bashkohor t tarikatit Nakshibendi n Turqi

1. Palulu eyh Sait2. Abdlhakim Arvasi3. Erbilli eyh Esat4. Kufral eyh Abdlbaki5. Hazinzade eyh Abdullah


30

30 MBUROJA.net

6. Hazinzade eyh erefuddin7. Hazinzade eyh Zuynulabidin8. Aynkfl eyh Fethullah9. Kasm Kufral (Kfrevi)10. Sleyman Hilmi Tunahan (Pasuesit e ktij shejhu quhen Sulejmanxhit)[62]

11. Seydazade eyh Masum12. Seydazade eyh Mauk13. Mehmet Zahit Kotku14. Mahmud Esad Coan15. Darendeli Osman Hulusi16. Ahskal Ali Haydar17. eyh Sleyman El-Khalid18. eyh Seyda Said El-Cezeri19. smail Hakk Ehramcolu20. Kasm Zeylan

21. Abdulkerim Zeylan22. Kasrikli Molla Abdlhakim23. Kasrikli Rait Erol24. Muhammet Musa Kzm el-Haimi (Hazinolu)25. Mahmut Ustaosmanolu26. Cbbeli Ahmet27. Kbrsl Nazm28. Ramazan Din29. Musa Topba30. Yaar Ylmaz

31. mer ngt[63]

Shpeshher ka ndodhur mosmarveshje ndrmjet tyre dhe si pasoj e ksajmosmarveshje, ndodhte prarje e madhe ndrmjet tyre, derisa luftonin ndrmjet veti,dhe secili prej tyre u ndanin dhe formonin xhematin e vet.

- Doktrina persiane

Karakteristikat themelore dhe kryesore t tarikatit Nakshibendi jan burimet Persiane. Siargument n kt q e prmendm se ky tarikat e ka origjinn nga burimet Persiane, jantermet q jan aktuale dhe q i prdorin tarikati Nakshibendi:

Hush derdem: Ruajtja e shpirtit nga pakujdesiaNedhar Bekadem: Shikimi n shputat e kmbs gjat ecjes.Seferdervatan: Udhtimi nga krijesat tek Krijuesi.Halve dare enxhumen: Vendi ku robi vetmohet pr ibadet.Baz gesht:O Zot, ti je qllimi im, dhe krkoj knaqsin tnde.


31

31 MBUROJA.net

Jaddasht: prezenca e zemrs me Zotin.Nigahdasht: Ruajtja e zemrs nga mohimi ose pohimin gjat dhikrit. [64]

- Bazat e tarikatit Nakshibendi

Shumica nga bazat e tarikatit Nakshibendi n esenc jan t njejt nga grupet tjerasufiste, si p. sh. bidatet, shirkijatet, panteizmi (vahdetul vuxhud), hikaje (tregime) dherrfime t cilt flasin pr shejht e tyre, specifikat e tyre, udhheqjen absolute prrethdhe fantazmat natyrore-jan prej karakteristikave kryesore t nakshibendive, qndrimete tyre nuk mbshteten n Kuran, e as n Sunnet, pa marre parasysh se ata pretendojnse i prkasin drejtimit t ehli Sunnetit duke pohuar se nuk largohen nga sunneti qoftedhe nj hap. !?[65]

- far qndrimi kan n lidhje me personin i cili i kundrshtondrejtimin e tyre?

Personi i cili thot se drejtimet sufiste nuk jan t mbshtetur n Kuran ose n Sunnet,sipas nakshibendive, individt e till gjykohen si jobesimtar, duke thn:Mos u tregorastsisht i vrazhd duke thn:Tarikatet sufiste nuk i kan bazat e tyre n Kuran dhen Sunnet, sepse nj deklarim i till sht kufr(pabesim). [66]

Nga drejtimi Nakshibendi kan dal grupe dhe tarikate t ndryshme, si:el-Halidije, el-

Dijaijje (sipas shejh Dija'uddinu el-Bagdadiju i njohur si Dhul-Xhenahajn), el-Kibrevijje,el-Serhendijje (i njohur si shejh Ahmed el-Serhendiju, shkruesi i el-Mektubat). . .

- Gnjeshtrat e tyre:

Shejhu i Nakshibendive Ubaydullh el-Ahrr ka thn:Tarikati Nakshibendi i kagjurmt e veta deri tek halifja Ebu Bekir es-Siddiku[67] . Problemi sht se themeluesi iktij sekti siq e cekm edhe m lart sht Muhammed Bah-ud-Dn Shh Naqshband, i

lindur m 717H (1317), prafrsisht 700 vjet pas kohs s Ebu Bekir es-Siddikut(radijAllahu`anhu). Problemi i dyt qndron n at se Sufit nuk kan qen t njohur nkohn e Selefit (As'habve, Tabi-n, Etba-tabi-n).

Jan par disa njerz n Basra (Irak) q, kur e dgjonin Kuran, e humbnin vetdijen dhebinin t vdekur n tok, nga frika e All-llahut, azze ve xhel-le. E gjith kjo ka qenpraktike e tyre dhe asgj m shum. Disa As-hab dhe Tabi'in i kan kritikuar kto


32

32 MBUROJA.net

vepra te tyre dhe i kan konsideruar prej risive n fe (bidateve), si Esma bint Ebi Bekr,Abdullah bin az-Zubejr dhe Muhammed bin Sirini (radijAllahu anhum). [68]

Argument tjetr kundr gnjeshtarve Sufi sht se transmetohet prej Imm et-Tannsi(rahimahullah) i cili e pyeti Shejhul-Islm Imm Dr-il-Hixhrah Malik bin Enes

(rahimahullah) pr disa njerz nga Nasijbnt[69] t cilt, pas ngrnies, kndonin poezidhe vallzonin. Imami, i befasuar, e pyeti:Mos jan t mendur?

Ai u prgjigj:Jo.

Maliku prap e pyeti:Mos jan fmij t vegjl.

Jo. Jan t rritur dhe njerz inteligjent" ia ktheu ai.

Pastaj Imam Maliku (rahimehullah) tha:"Kurr nga muslimant nuk kam dgjuar dika

t ngjashme n lidhje me kt. [70]

Imam Malik bin Enesi i ka takuar gjeneratave t para [Selefu-Salih], ka jetuar n Medindhe, megjithat, ai nuk i ka njohur Sufit, e t mos flasim pr Nakshibendit. Mund tthemi: vall, nga i erdhi ky lajm pr Nakshibendit el-Ahrrit!

- Disa nga ibadetet(gabimet) e tyre q i praktikojn Nakshibendit

- Dhikri HafijjDhikri i till tek Nakshibendit, bhet vetm me zemr, me gjuh nuk e praktikojn. Kjosht e ashtuquajtura Dhikr Hafijj d. m. th. dhikr i fsheht. Kt e potencon, autori ilibrit 'Tenvirul-kulub Muhammed Emin el-Kurdi n faqen 44.

Ky bidat (Dhikr Hafijj) i ka adabet dhe kushtet e veta:

Falja e dy rekateve namaz, mbyllja e syve, t brit istigfar 25 her, kndimi i sures el-Fatiha, e me kt duke ja drguar shpirtit t Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lemdhe shejhve t tarikateve, e veanrisht Nakshibendive. Ta parafytyroj n kujtesn e tij

fytyrn e shejhut(apo, tani n kt koh, duke e br me fotografi, rabta), duke krkuarbereqet nga shejhu-e gjith kjo lutje bhet vetm me zemr. Themeluesi MuhammedNakshibend ka thn:"Nj prej llojeve t dhikrit t nxnsit Sufist sht kthimi kahshejhu i tij, marrja e dituris nga ai dhe ta di se nuk mund ti lutet All-llahut n njmnyr tjetr pos me ndrmjetsimin e shejhut. [71] far dallimi ka ndrmjet tkrishterve t cilt ndrmjetsojn me Isn, alejhi selam, dhe ktyre Nakshibendive, q,


33

33 MBUROJA.net

kur e lusin All-llahun, azze ve xhel-le, ndrmjetsojn me shejhun e tyre? S'ka kurrfardallimi!

Kt dhikr q e praktikojn nakshibendit nuk ka baz n Kuran e as n Sunnet. PrejAbdullah ibn Bisras radiAll-llahu anhu transmetohet se nj njeri i tha:O i Drguari i

All-llahut dispozitat e Islamit pr mua jan t shumta. M trego dika q do t mbahenpr te!Thot:Le t jet e lagur gjuha e jote nga dhikri . [72]

Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thot:Secili prej jush le ta ket zemrn efalemnderuar, gjuhn q bn dhikr dhe gruaja besimtare e cila t ndihmon n fitimin eAhiretit[ Ibn Maxhe 1861, Et-Tirmidhi 3094, Ahmed 5/278].

Nakshibendit fjaln e All-llahut:mos e ngrit zrin, e kan interpretuar gabimisht,tefsiri i ktij ajeti sipas Taberiut:Lutja All-llahut t bhet me gjuh n qetsi duke mos engritur zrin. Prej ktij ajeti nuk kuptohet(si thon ata), heshtja e gjuhs dhe brja e

dhikrit me zemr. Ajeti na tregon q dhikri t bhet n mnyr t qet.

- Shikimi i All-llahut

Njher kishte ndodhur nj mosmarveshje ndrmjet nxnsve n Buhare, rreth shikimitt All-llahut n kt bot. Krkuan nga Nakshibendiu q t gjykoj, ai u tha:Qndronime mua n gjendje t pastr tri dit! Kur kaluan tri dit, ndodhi nj gj e papritur-ata tgjith u alivanosn. Kur u zgjuan, ata filluan ta puthnin Nakshibendiun, dukethn:Besojm se t shikuarit e All-llahut sht hakk. Pastaj, pandrprer kan qen n

shrbim t tij dhe rregullisht e puthnin pragun e ders s tij t bekuar. [Ei-Mavahibus-sermedijje, 130; EI-Envarul-kudusijje, 135]

Ky sht nj tregim i neveritshm dhe shpifje ndaj All-llahut subahnehu ve teala. All-llahu subahnehu ve teala, thot:

Nuk ka asnj njeri q t'i ket folur All-llahu ndryshe, vetm se me an t frymzimit,ose pas ndonj perdeje, ose t'i drgoj t drguar (melek), e ai t'i shpall me lejen e Tijat q do Ai. Vrtet, Ai sht m i larti, m i urti. (esh-Shura, 51).

Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thot:Dijenise askush prej jush nuk do ta

shoh Zotin e vet derisa t vdes (Sahihu Xhamius-Sagir, 2960, Ibn Huzejme, 185).

Kur Ebu Dherri e pyeti Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:A e ke par Zotintnd? Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem tha:Si ta shihja kur Ai ishte drit(nur) (Muslim, 291).


34

34 MBUROJA.net

- Kerametet[73]

Jan t shumta ato keramete q i atribuohen shejhve t nakshibendive. Do ti veojmdy shembuj t tyre:Shejh Muhammed Masumi thot:E kam par Kaben madhshtoresikur m prqafon dhe m puth me mallngjim... e kur e kam prfunduar tavafin, m

erdhi nj prej melekve me libr n t ciln shkruante se haxhi im ishte i pranuar tekZoti i Gjithsis. (EI-Mavahibus-sermedijje, 213).

Ahmed el-Faruki thot:Shum her jam ngritur n Arshin e nderuar. Njher jamngritur. . e kam par mekamin (shkalln) e Imam Shah Nakshibendit, All-llahu qoft iknaqur me t. I kam par edhe mekamin e disa shejhve t tjer(duke i treguar emrat etyre), dhe pastaj thot:Dije se do her kur kam dshir t ngjitem lart, ajo mmundsohet. (EI-Mavahibus-sermedijje, 184; El-Envarui-kudusijje 182).

Ky besim tek sufit ka t bj me dokrinn e vahdetul vuxhudit, panteizmin-n lidhje

me doktrinn e vahdetul vuxhudit vese ju shpjeguam m lart.

- Krkimi i ndihms nga shejht

mushrikt e Mekkes n astet e vshtira i braktisnin zotrat e tyre(q i bn me duart eveta) dhe krkonin ndihm nga All-llahu, ndrsa Nakshibendit edhe n astet evshtira nuk e braktisin thirrjen q ia bjn shejhut t tyre. Shejh Muhammed el-Masumi sht thirrur nga nj njeri t cilit anija pr pak ishte fundosur. Shejhu derisa

ishte me shokt e tij, n at moment e kishte zgjatur dorn dhe e kishte shptuar anijendhe duart e tij ishin lagur, largsia ndrmjet shejhut dhe ktij njeriu ka qen e madhe,nxnsit u habitn kur e pan se duart e tij ishin lagur pasi q e kishte shtrir dorn najr. (Xhami'ul- keramatil-evlija 1/199-200).

Thot All-llahu i Lartsuar:

A sht Ai q i prgjigjet nevojtarit (t mjerit) kur ai e thrret, duke ia larguar tkeqen e juve ju bn mbizotrues t toks. A ka t adhuruar me hakk pos All-llahut?Jo, por ju shum pak prkujtoni.(En-Neml, 62).

Ai (All-llahu) ua bri t mundshm udhtimin n tok e n det, deri kur jeni n anijeq lundrojn me ta (me udhtart) me an t nj ere t leht dhe jan t lumtur me t(me ern e leht), ia beh nj er e fort dhe nga t gjitha ant rrethohen nga valt dhebinden se jan t shkatrruar, e lusin All-llahun pa far przierje t idhujve (dukethn): "Nse na shpton nga kjo (katastrof), ne do t jemi gjithnj falnderues!"(Junus, 22).


35

35 MBUROJA.net

Ne i pyesim kta, ka dshirojn autort e librave t Nakshibendive-a dshirojn qnjerzit t jen robr t shejhve t tyre krahas All-llahut ose dshirojn q njerzit tadhurojn zotra t tjer prpos All-llahut!?

- Madhrimi i varreve t shejhve Nakshibendi

Shejh el-Kurdi thot:Kur ka vdekur shejhu Nakshibendi, ithtart e tij kan ndrtuartyrbe t madhe n varrin e tij dhe e morn si hapsir pr xhami!? !? [El-Mavahibus-sermedijje, 142]. Pran tyrbes s tij krkojn ndihm. . . [EI-Envarul-kudusijje, 142]. [74]

Transmetohet nga Ebu Hurejra, All-llahu qoft i knaqur me t, t ket thn:'Ka thnpejgamberi, paqja dhe shptimi i All-llahut qoft mbi t':"O Zot, mos e bj varrin timidhull - ka mallkuar All-llahu popujt q kan marr varret e t drguarve t tyre prxhamia. " [Transmeton Ahmedi 7352 dhe Ibn Ebi Shejbe 4/141 me transmetim te vrtet]

Nga Abdullah Ibn Mes'udi, i cili thot se ka thn pejgamberi, paqja dhe shptimi i All-llahut qoft mbi t:"Me t vrtet njerzit m t kqinj jan ata t cilt do t ballafaqohenme kataklizm [shkatrrimi n Ditn e Kijametit] dhe jan t gjall, dhe ata t cilt imarrin varret pr xhamia. " [Transmeton Ahmedi 3844 dhe Ibn Huzejmete n Sahihun etij 1/192 me transmetim t vrtet]

Transmeton Aishja, se kur ka qen Pejgamberi, alejhi selam, i smur, ia kan kujtuardisa nga grat e tij nj kish n tokat e Habeshit, t quajtur Marie, duke e ditur se UmmuSeleme dhe Ummu Habibete kan kaluar npr tokat e Habeshit. Ato ia kan

prmendur bukurin dhe fotografit e saj. Ka thn (Aishja): E ka ngritur koknPejgamberi, alejhi selam, dhe ka thn: Ata jan q kur t vdes ndr ta nj njeri isinqert, ndrtojn mbi varrin e tij xhami dhe pikturojn piktura t tilla. Ato jan krijesatm t urryera (kqija) tek All-llahu. (Buhari, Muslim, Nesa'i) Ndalohet ndrtimi ixhamive mbi varre dhe namazi n t, dhe kjo sht vrejtja q e ka br Aisheja dukeshikuar n fund t hadithit dhe kjo argumenton qart se sahabt e kan varrosur tdrguarin e All-llahut n shtpin e tij duke parandaluar rrugt e marrjes s tij prxhami, dhe pr kt edhe Imam Buhariu ka kapituj, e ndr ta kapitulli me kt hadith,Kapitulli i asaj q ndalon ndrtimin e xhamive mbi varre, nga frika q mos t merrenvarret pr xhamia, e q kjo aludon se pejgamberi e ka urdhruar pr nj gj t till, e qkt e ka prforcuar edhe fjala e Muhamedit, alejhi selam, ku thot: O All-llah! Mos e bvarrin tim idhull! E ka mallkuar All-llahu nj popull q kan marr varret ePejgamberve t tyre pr faltore. (Transmeton Ahmedi me sened t vrtet, nr. 7352).

sht haram (e ndaluar) varrosja e njeriut n xhami dhe nuk ka dallim mes ndrtimit txhamis mbi varre dhe varrosjes s ndonj njeriu n xhami. T dy rastet jan t ndaluara.Ka transmetuar el-Menaui ne librin Fejdul Kadir, 5/274 se Hafidh el-Iraki, All-llahu emshiroft ka thn: "sht e qart se nuk ka dallim mes tyre, se nse ndrtohet xhamia


36

36 MBUROJA.net

me qllim q t varroset dikush aty, vetm se ka hyr n mallkim, por edhe ndalohetvarrosja n xhami edhe nse i bn obligim (nse i vdekuri i porosit n kt paravdekjes) q t varroset n t. Ky obligim apo ky kusht nuk duhet t realizohet, pr at sekundrshton ligjet e asaj q do t jet pron e xhamis. "

- Lutja drejtuar shejhve

Njri nga m t njohurit e shejhve Nakshibendi, Muhammed el-Hakkn, kathn:"Shejhu jon m i madh sht shejhu Abdullh el-Faiz ed-Dagistn. Lusim All-llahun q ta mshiroj, t kemi dobi nga bekimet dhe nga msimet e tij, t kemi dobi ngambrojtja e tij shpirtrore q ka ai ndaj nesh, qoft edhe prej varrit. Ne e marrim fuqinshpirtrore nga zemra e tij. Nse ai i kput kontaktet me ne, do t shkatrrohemi. dofrymmarrje dhe frymnxjerrje e kemi nga shpirti i tij, i cili na drgon neve, si nj er engroht verore. [75]. Ky sht shirk i qart n Teuhidin Rububije, meq me kt

mendohet se, pos All-llahut, azze ve xhel-le, dikush tjetr mund te kt pushtet (er-Rububije). N kt rast, shejhu i madh, prej t cilit krkohet ndihma,

kujdes nga tarikatet sufiste dervishët

Documents