kujtesë - ieka · 2014-06-24 · që ju i keni faturuar bizneseve. megjithatë, ndikimi më i...
TRANSCRIPT
K u j t e s ë
InstItutI I eksperteve kontabel te autorIzuarInstitute of authorized Chartered auditors of albania
IEKA
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
2
Të nderuar anëtarë të IEKA-sViti 2013, nga analistët e ekonomisë konsiderohet një vit
jo i lehtë përsa i takon ecurisë dhe zhvillimit të biznesit.
Kriza e tejzgjatur financiare, e cila më së shumti tek ne
po ndihet në formën e një krize ekonomike, padyshim
që reflektohet edhe në veprimtarinë tuaj profesionale
si në morinë e problemeve me të cilat ju ndesheni
gjatë dhënies së shërbimeve për biznesin, ashtu edhe
në zgjatjen tej afateve normale të arkëtimit të shumave
që ju i keni faturuar bizneseve. Megjithatë, ndikimi më
i dukshëm tek profesioni ynë lidhet me kryerjen sa
më mirë të rolit të tij në shërbim të interesit publik
dhe sidomos me rivendosjen e besimit të palëve të
interesuara tek shërbimet e profesionit tonë. Krahasuar
me tre vite më parë, numri i anëtarëve të Institutit është
rritur me rreth 25%. sot në Regjistrin publik të eKR-
ve janë regjistruar gjithsej 204 eKR, nga të cilët 144 e
ushtrojnë profesionin si persona fizikë dhe 59 si shoqëri
auditimi.
Në këto kushte, vëmendja parësore e profesionit duhet
të jetë kujdesi maksimal për kryerjen e shërbimeve
profesionale cilësore, që bazohen në standarde
profesionale dhe në respektim të pavarësisë, e cila
nuk mund të arrihet pa integritetin, objektivitetin dhe
kompetencën profesionale të gjithësecilit prej nesh.
Me qëllim që të garantojmë një ecuri normale dhe
vecanërisht për të përballuar me sukses situatat e
paparashikuara që mund të krijohen, do të dëshiroja
t`ju kujtoja për disa cështje të rëndësishme që duhet të
mbahen parasysh gjatë kryerjes së angazhimeve në vitin
2013.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
3
1 Ushtrimi i profesionit dhe papajtUeshmëritë
Dëshiroj të sjell në vëmendjen e gjithësecilit prej jush se Ligji 10091 datë 5.3.2009, por edhe statuti dhe Kodi i Etikës i IEKAs, kanë përcaktuar qartë mënyrën e ushtrimit të profesionit të eKR dhe papajtueshmëritë. Ligji ka përcaktuar se eksperti Kontabël i Regjistruar mund ta ushtrojë profesionin vetëm në njerën nga këto forma (a) në mënyrë individuale si person fizik; (b) i grupuar në shoqëri audituese, si ortak angazhimi dhe (c) i punësuar tek një tjetër EKR. Gjithashtu, Kodi i etikës ka përcaktuar se:
Funksionet e •eKR janë të papajtueshme me çdo angazhim ose akt të natyrës që dëmton drejtpërdrejt a tërthorazi pavarësinë dhe ndershmërinë e tij.
ushtrimi i funksionit të eKR është i papajtueshëm me çdo •post të punësuari, me përjashtim të punësimit tek një eKR tjetër ose në një shoqëri auditimi të regjistruar në regjistrin publik të eKR-ve.
ushtrimi i funksionit të eKR është i papajtueshëm me •ushtrimin në mënyrë të pavarur të cdo profesioni tjetër.
ushtrimi i funksionit të eKR-së është i papajtueshëm me •cdo angazhim, me çdo akt tregtie a ndërmjetësimi, me cdo mandat tregtar, përfaqësimi gjyqësor në çështjet që interesojnë klientët e tij, me çdo punë kontrolli në një entitet, në të cilin ai ka drejtëpërdrejt a tërthorazi interesa.
eKR-së i lejohet ushtrimi i veprimtarisë së mësimdhënies •me kohë të pjesshme dhe pjesemarrja në seminare, konferenca apo veprimtari të ngjashme me to. (neni 32 i ligjit dhe K.e. 20.2.2)
Licenca e eKR nuk lejohet të përdoret në më shumë se një entitet (person fizik apo shoqëri) që ka si objekt auditimin ligjor dhe jo-ligjor të pasqyrave financiare. (K.E. 20.2.11)
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
4
Përvec sa më lartë, për shkak të ruajtjes dhe forcimit të funksionit, imazhit, integritetit dhe interesave të institutit dhe të anëtarëve, me qëllim mos cënimin e interesave të IEKAs dhe anëtarëve të saj,
anëtarësimi i një eKR-je në organizata të tjera profesionale •është subjekt i aprovimit nga strukturat perkatëse të Institutit (KD) dhe do jepet rast pas rasti bazuar në kërkesën individuale dhe në përputhje me kriteret që përcaktohen për këtë qëllim nga KD. (K.e. 20.2.3.(a))
Për këtë qëllim, ju kërkoj të gjithë eKR-ve, por vecanerisht eKR-ve të regjistruar gjatë vitit 2012, të rivlerësojnë pajtueshmërinë me kërkesat e ligjit, statutit dhe K.e. për ushtrimin e rregullt të profesionit.
2 KRyERja E shëRbimEvE të auditimit LigjoR të PasqyRavE FinanciaRE
Në këtë shërbim që përbën edhe themelin e funksionimit të profesionit tonë, e rëndësishme, mendoj se vazhdon të mbetet
marrja përsipër e angazhimeve në pajtim të a) plotë me ligjin 10091 datë 5.3.2012 dhe kërkesat e sna-ve.
sipas nenit 42 të ligjit - eKR ose shoqëria audituese emërohet çdo vit nga mbledhja e përgjithshme e aksionarëve për shoqëritë aksionare (SHA), ose nga asambleja e ortakëve për shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar (SHPK). Shoqëritë tregtare, të cilat zbatojnë standardet ndërkombëtare të raportimit financiar (SNRF) dhe të gjitha shoqëritë aksionare,
EKR/shoqëria audituese emërohet çdo vit për SHA-të nga mbledhja e përgjithshme e aksionarëve; për SHPK-të nga asambleja e ortakëve. Shoqëritë tregtare, që zbatojne SNRF-të dhe SHA-të që zbatojnë SKK-të janë të detyruara të emërojnë, të paktën dy EKR, kur këta janë persona fizikë.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
5
të cilat zbatojnë standardet kombëtare të kontabilitetit (sKK) janë të detyruara që për auditimin ligjor të emërojnë, të paktën dy EKR, kur këta janë persona fizikë.
Sipas SNA 210 - EKR duhet të njohë dhe kuptojë mirë parakushtet e angazhimit përpara se të marrë përsipër angazhimin e auditimit, d.m.th. ai duhet të vleresoje paraprakisht nëse kuadri i zbatueshëm i raportimit financiar që përdoret në përgatitjen e pasqyrave financiare është i pranueshëm, dhe faktin që drejtimi i entitetit i njeh dhe i kupton përgjegjësitë e tij. Vlerësimi që në fillim i këtyre parakushteve ndihmon në shmangien e situatave me të cilat u ndeshen disa eKR gjatë vitit të kaluar, situata që u bënë objekt shqyrtimi i BMP-së.
Përpara marrjes së misionit, eKR duhet të vlerësojë rrezikun e auditimit dhe të formalizojnë marrjen përsipër të misionit nëpërmjet një kontrate ose letre angazhimi.
Përpara se të marrë në ngarkim një angazhim të ri, eksperti kontabël i regjistruar duhet të njoftojë më shkrim presidentin e IEKA-s. (K.E. 21.2.2)
Komunikimi me audituesin e mëparshëm. b)
Komunikimi me audituesin e mëparshëm e ndihmon audituesin pasardhës në njohjen më mirë të entitetit dhe në vlerësimin e rreziqeve të tij. SNA 300 (paragrafi 13 (b), dhe A.20) ka përcaktuar nevojën për komunikimin. Për të rregulluar më mirë kryerjen e auditimit, Kodi i etikës i eKR-ve ka parashikuar disa detyrime për eKR pasues:
eKR që thirret për të zëvendësuar një eKR tjetër, nuk •duhet të pranojë angazhimin, po qe se ekzistojnë arsye profesionale apo edhe arsye të tjera për mospranimin e angazhimit, siç janë rrethanat që kërcënojnë respektimin e parimeve themelore (K.e. 21.4.1)
eKR që thirret nga një klient për të zëvëndësuar një •eKR tjetër, mund ta pranojë angazhimin vetëm pasi të
Komunikimi me audituesin e mëparshëm ndihmon në njohjen më mirë të entitetit dhe në vlerësimin e rreziqeve të tij. Dokumentimi i komunikimit është dosmosdoshmëri.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
6
jetë informuar me shkrim nga eKR parardhës dhe të jetë siguruar që kërkesa nuk rrjedh nga dëshira e klientit për të shmangur efektet e kryerjes rigoroze të detyrave profesionale. eKR pasues duhet të mënjanojë çdo kritikë personale ndaj paraardhësit. (K.e. 21.4.2)
Para se të marrë përsipër angazhimin e auditimit të •pasqyrave financiare, një EKR duhet të ketë marrë nga klienti një dokument që përligj pagimin e honorareve për paraardhësit të tij (K.e. 21.4.3),
Në të gjitha rastet e tjera komunikimi me eKR-në paraardhës, i cili mbetet i domosdoshëm dhe duhet të dokumentohet, do të mbajë mirë parasysh kërkesat e SNA-ve dhe të kodit të etikës.
Zbatimi i buxheteve kohore dhe tarifave c) orare të përshtatshme
sipas kodit të etikës një eKR i pavarur nuk lejohet të zbatoje tarifa të ulëta për qëllime të sigurimit të klientelës së tij. Atij i ndalohet gjithashtu, të paguajë ose të marrë honorare referuese apo çfarëdo komisioni referues ( K.e. 21.4.3)
sjell në vëmendjen tuaj se për kryerjen e auditimit duhet të bëhet një planifikim i duhur i kohës, bazuar në nivelin e rrezikut të entitetit, në numrin e personelit që do të angazhohet dhe shtrirjen e procedurave të auditimit. shumë kujdes duhet të bëhet për të shmangur buxhetet kohore të pajustifikuara ose që tejkalojnë kohën kalendarike të mundëshme. Ligji për këto raste ka parashikuar penalizime.
Për çdo angazhim të auditimit, eKR ose shoqëria e auditimit duhet të krijojë një dosje të plotë që përmban identitetin e klientit, të drejtuesve të tij, si dhe të gjithë dokumentacionin e evidencën e marrë ose të përgatitur prej tij gjatë kryerjes së auditimit. Ai është i detyruar gjithashtu, që për çdo klient të mbajë regjistër profesional, ku shënon punimet e ndryshme të kryera nga ai vetë ose nga të punësuarit e tij. (K.e. 20.2.7)
Planifikimi i kohës për auditimin e pasqyrave financiare, duhet të bazohet në nivelin e rrezikut të entitetit, në numrin e personelit që do të angazhohet, dhe në shtrirjen e procedurave të auditimit.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
7
sic jeni në dijeni, për herë të parë për këtë vit KD ka krijuar Komitetin e etikës, i cili do të hartojë një program pune të vecantë dhe do të ndjekë me detaje zbatimin e të gjitha kërkesave të parashikuara në Kodin e etikës. Natyrisht hapi i parë është dhe mbetet edukimi i anëtarëve, me qëllim ndërgjegjësimin dhe zbatimin e këtyre kërkesave.
disa kërkesa të tjera që duhen mbajtur parasysh d) gjatë auditimit të pasqyrave financiare
eKR-të nuk mund të kryejnë shërbimet e dhënies së sigurisë për ato klientë të cilëve ata vetë, apo një nga anëtarët apo të punësuarit e firmës së tyre, i kanë ofruar shërbimin e mbajtjes së kontabilitetit apo përgatitjes së pasqyrave financiare. (K.E. 20.2.2(a))
Cdo EKR, person fizik apo eksperti kontabël, ortak kryesor i angazhimit të një shoqërie auditimi, që ka mbushur kohën e auditimit ligjor të PF të një shoqërie tregtare prej 7 vitesh rresht duhet të zëvendësohet. Personi fizik apo ortaku i angazhimit i shoqërisë së auditimit mund të rimarrë pjesë në auditimin e pasqyrave financiare të kësaj shoqërie vetëm pas mbarimit të një afati kohor prej të paktën, dy vite rresht. (K.e. 20.2.12)
Veprimtaria e anëtarëve të institutit ose e firmave të auditimit të njohura prej tij nuk mund t’i kushtohet në pjesën më të madhe një shoqërie të vetme, një grupi financiar, ose vetëm një bashkësie interesash. Ky prag quhet i arritur kur shpërblimi, që merret nga eksperti ose firma e auditimit, tejkalon 50 për qind të të ardhurave të përgjithshme vjetore të tyre. (K.e. 24.5)
EKR-të nuk mund të kryejnë shërbimet e dhënies së sigurisë për klientët të cilëve ju kanë ofruar shërbimin e mbajtjes së kontabilitetit apo përgatitjes së pasqyrave financiare.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
8
3 ciLësia E angaZhimEvE të aUditimit
Cilësia e kryerjes së minisoneve duhet të dallojë eKR-të nga profesionistët e tjerë. Në këtë kontekst kontrolli i cilësisë mbetet instrumenti kryesor për të garantuar mbrojtjen qoftë për reputacionin e individit profesionist, të organizmit tonë profesional, ashtu dhe të interesit publik.
Për këtë qëllim, që prej vitit 2012, Instituti është angazhuar në zbatimin e projektit të Bankës Botërore, ku një element i rëndësishëm është përmirësimi i rregullave dhe metodës së kontrollit të cilësisë, të investigimit dhe disiplinimit, të shoqëruara këto me përmiresimin e bazës së të dhënave të regjistrit publik të eKR-ve për ta shndërruar këtë të fundit në një dokument shumëfunksional dhe disa qëllimesh.
Përzgjedhja e kontrollorëve do të vazhdojë të bëhet në bazë të një procedure objektive, e cila jep garanci se nuk ka konflikt interesash ndërmjet kontrollorit dhe ekspertit kontabël ose shoqërisë audituese që kontrollohet.
Kontrolli i cilësisë do të vazhdojë të realizohet përmes kontrollit të dosjeve të përzgjedhura të auditimit dhe do të përfshijë vlerësimin e zbatimit të standardeve të auditimit dhe
Kontrolli i cilësisë do të vazhdojë të realizohet përmes kontrollit të dosjeve të auditimit dhe do të përfshijë vlerësimin e zbatimit të SNA-ve dhe të kërkesave të etikës e të pavarësisë, të sasisë dhe cilësisë së burimeve të shpenzuara, të tarifave të përdorura, etj....
të kërkesave të etikës e të pavarësisë, të cilësisë dhe të sasisë së burimeve të shpenzuara, të tarifave të përdorura, përfshirë edhe vlerësimin e sistemit të kontrollit të brendshëm të cilësisë të eKR-së dhe shoqërisë audituese.
Gjatë vitit 2013, do të bëhen përpjekje për të përmirësuar modelin e kontrollit të cilësisë, duke e fokusuar atë jo aq tek individi por tek rreziku që paraqesin auditimet e kryera për Institutin dhe interesin publik, duke vazhduar të konsiderojmë kontributin e tij në drejtim të rritjes së frytshmërisë dhe të ndihmesës për eKR-të. Pavarësisht kësaj, në fokusin e
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
9
kontrollit do të vijojnë të jenë edhe ato angazhime të auditimit, të cilat nga pasqyrat vjetore të misioneve të raportuara, do të rezultojnë me anomali ose me të dhëna të pajustifikuara, sic janë për shembull, auditimet e kryera brenda një kohe të shkurtër, apo me tarifa të ulëta.
Për shoqëritë e auditimit, që angazhohen në auditimet e entiteteve me interes publik (shoqërive të listuara në bursë, bankave, institucioneve financiare, shoqërive të sigurimeve, etj.) do të sillja në vëmendjen e tyre detyrimin që ato kanë sipas ligjit që brenda tre muajve pas mbylljes së vitit financiar (deri më datën 31 Mars 2013), të publikojnë në faqen zyrtare të internetit një raport për transparencën, ku përfshihen të dhëna për strukturën ligjore dhe të pronësisë, për rrjetin, organet drejtuese, sistemin e kontrollit të brendshëm, të dhëna mbi aktivitetet profesionale të kryera, etj. (neni 45 i Ligjit)
4 ÇështjE E PajtuEshmëRisë mE KëRKEsat e ligjit të parandalimit të pastrimit
të PaRavE
Subjekte të Ligjit nr.9917 dt. 19.5.2008 “Për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit” i ndryshuar, janë edhe eKR-të. Përfshirja e tyre është kryesisht për rastet kur eKR-të përgatisin ose kryejnë transaksione për klientët e tyre për veprimtari të tilla si: kalimi i pronësisë së pasurive të paluajtshme, administrimi i parave, të letrave me vlerë ose të aktiveve të tjera të klientit; administrimi i llogarive bankare; administrimi i pjesëve të kapitalit që do të përdoren për themelimin, funksionimin ose administrimin e shoqërive tregtare; në rastet kur eKR-të përfshihen në krijimin, funksionimin ose administrimin e personave juridikë dhe/ose të organizimeve ligjore, kur marrin pjesë në marrëveshjet ligjore, në shitblerjen e aksioneve ose të pjesëve të kapitalit të shoqërive aksionare dhe transferimin e veprimtarive tregtare;
Ligji i sipërcituar dhe udhëzimi nr.21, dt 8.9.2011 “Për mënyrat dhe procedurat e raportimit të profesioneve të lira jo-financiare” kërkojnë që EKR-të të hartojnë rregullat e tyre të brendëshme dhe në periudha të rregullta edhe më të vogla se një vit të hartojnë “raportin e vetëkontrollit” i cili detajon masat e marra prej tyre për zbatimin e detyrimeve ligjore.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
10
sipas këtij ligji eKR-të kanë detyrimin t’i paraqisin DPPP raporte me shkrim ku jepet informacion mbi rastet për të cilat dihet apo dyshohet se kanë të bëjnë me pastrimin e parave apo financimin e terrorizmit.
eKR duhet të ruajë informacionin për konkluzionet e arritura pas analizës së transaksioneve komplekse, apo atyre me vlera të mëdha apo të pazakonta, të cilat i ka konstatuar në subjektet e tij, pavarësisht nëse është arritur në përfundimin se nuk ka ndonjë aspekt të dyshimtë në lidhje me ato transaksione.
Po kështu, ekspertët mund të përballen me kërkesën për të raportuar në formë tabelare të gjitha misionet e marra/kryera gjatë një periudhe kohe të caktuar si dhe do të duhet të japin informacion të detajuar për rritjet e kapitalit që mund të kenë ndodhur në subjektet e tyre sidomos kur këto rritje janë bërë në para në dorë. Një formë për raportin e vetëkontrollit është e përfshirë në udhëzimin e lartëpërmendur.
të gjitha këto mendoj se duhet të mbahen parasysh, gjatë kryerjes së veprimtarive profesionale.
EKR-të duhet të tregojnë kujdes dhe të zbatojnë dispozitat e parandalimit të pastrimit të parave kur ata përfshihen ose kryejnë transaksione për klientët e tyre, kur marrin pjesë në krijimin, funksionimin ose administrimin e personave juridikë, etj.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
11
5 PLotësimi dhE dëRgimi i PasqyRavE KonFidEnciaLE të angaZhimEvE
dhE Kuotat PRoFEsionaLE
Në zbatim të Statutit të IEKAs, EKR-të kanë detyrimin t`i dorëzojnë Kryetarit të Këshillit Drejtues jo më vonë se data 28 Shkurt e çdo viti një pasqyrë që përmbledh sipas kategorive, veprimtaritë/misionet që ata kanë kryer gjatë vitit paraardhës si dhe shpërblimet (honoraret) e marra. (neni 7.1 i statutit)
Brenda datës 28 Shkurt të cdo viti EKR-të duhet të depozitojnë pasqyrën që përmbledh veprimtaritë/misionet që ata kanë kryer gjatë vitit paraardhës si dhe pagesat e faturuara.
Bashkëngjitur kësaj kujtese do të gjeni modelin e ri për Pasqyrat e Deklarimit të misioneve, të miratuar me vendimin e KD nr.16 datë 14.01.2013, i cili duhet të dërgohet prej jush në hard copy (dokument në letër, të nëshkruar dhe vulosur) dhe në formatin në excel në CD (për lehtësi përpunimi), duke ju adresuar Kryetarit të Këshillit Drejtues.
Kur ekspertët kontabël e ushtrojnë profesionin e tyre në kuadrin e një shoqërie të regjistruar në Institut informacioni i mësipërm dërgohet nga shoqëria dhe nënshkruhet nga administratori. (neni 7.2 i statutit).
Krahasuar me deklarimin e vitit të kaluar, ka disa përmirësime kryesisht në lidhje me të dhënat e klientëve të auditimit e të shërbimeve të tjera, ku përshihet edhe NIPt/NIus-i, si edhe është përfshirë dhënia e informacioneve për shërbimet e kontabilitetit dhe të përgatitjes së pasqyrave financiare nga ana e EKR-ve (Pasqyra A4). Ky informacion, i cili është dhe do të vijojë të mbetet konfidencial (dhe për këtë vit nuk do të dërgohet përmes emailit), do të ndihmojë në disa drejtime sic janë mirëpërcaktimi i prioriteteve zhvillimore të organizatës, plotësimi i të dhënave statistikore të brendëshme dhe plotësimi i detyrimeve nga anëtarësia në organizmat ndërkombëtare, etj. Për më tepër, ligji ka parashikuar që këto të dhëna në rastin e firmave të auditimit që auditojnë entitete me interes publik, të bëhen publike duke u publikuar në faqen e tyre të internetit.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
12
Në lidhje me kuotat profesionale, të cilat përbëhen nga një kuotë fikse dhe një kuotë variabël, Ju kujtoj se EKR-të kanë detyrimin statutor që t`i paguajnë ato në afatet e caktuara (neni 5.2.2 i statutit).
Në zbatim të nenit 29 të Statutit dhe të Vendimit nr. 73 datë 30.06.2010 të Asamblesë së Përgjithshme të Anëtarëve, Kuota fikse për vitin 2013 është 100.000 lekë dhe afati i pagesës është deri në 28 shkurt 2013; ndërsa Kuota variabël e llogaritur bazuar në arkëtimet e realizuara nga angazhimet e kryera për vitin 2012 e ka afatin e pagesës deri në datë 20 janar 2013.
Kuota variabël për misionet ligjore të vitit 2012 është 1%, ndërsa për misionet ligjore të vitit 2013 bëhet 0.5% (vendimi nr.89 date 26.06.2012 i Asamblesë së Përgjithshme të Anëtarëve). Për cdo muaj vonesë në pagimin e kuotës zbatohet një kamatë vonesë prej 2% në muaj mbi shumën e kuotës së papaguar.
6 KuaLiFiKimi vijuEshëm i anëtaRëvE dhE EduKimi E PëRgatitja
E KandidatëvE.
Natyrisht nuk mund të lë pa përmendur kualifikimin e vijueshëm të anëtarëve dhe edukimin profesional e përgatitjen e kandidatëve. Duke u nisur nga rritja e ngarkesës së punës të Komitetit të edukimit gjatë viteve të fundit, KD vendosi që këtë komitet ta ndajë në dy komitete e respektivisht, Komiteti i Edukimit të Kandidatëve (KEK) dhe Komiteti i Kualifikimit të Vijueshëm (KKV) të anëtarëve.
shtimi i numrit të anëtarësisë, padyshim që ka rritur edhe problematikën për kualifikimin e vijueshëm. Ky kualifikim në kushtet aktuale duhet të mbajë parasysh krahas numrit të
Kualifikimi i vijueshëm i anëtarëve për vitin 2013 do të fokusohet në rastet specifike të hasura në praktikë, të cilat do t`i nështrohen diskutimit/debatit me anëtarët; në trainimin me cështjet e teknologjisë së informacionit, të legjislacionit tregtar, fiskal, etj.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
13
konsiderueshëm, edhe diversitetin e anëtarëve, duke tentuar drejt hartimit të programeve të ndryshme për të paktën tre grupe ekspertësh. Vec kësaj, në varësi të sugjerimeve që anëtarësia do ti bëjë KD-së, mundet që një pjesë e mirë e kohës ti kushtohet diskutimeve e debateve për raste specifike të hasura në praktikë, sikurse do të duhet të mbulohen më shumë me trainim cështjet e teknologjisë së informacionit (kontrolli dhe përdorimi), cështjet e legjislacionit tregtar e të atij fiskal, etj. Me grupe të vecanta mund të trajtohen edhe temat që lidhen me teorinë dhe praktikën e auditimit, me standardet e raportimit financiar, etj.
Një aspekt i fundit i kësaj kujtese, por jo i fundit për nga rëndësia është cilësia e përgatitjes së kandidatëve (stazhierëve). Ritmet dhe kërkesat për hyrje në stazh këto vitet e fundit, kanë bërë që edhe numri i ekspertëve të rritet në mënyrë të konsiderueshme. Vetëm në periudhën Gusht – shtator 2012 u regjistruan në regjistër mbi 35 anëtarë të rinj, të cilët përbëjnë një të pestën e të gjithë anëtarësisë. shumica e tyre vinin pas një përvoje stazhi tre e pesë vjecare.
Në lidhje me stazhin vërehet formalizëm, i cili reflektohet në pothuaj të gjithë komponentët e tij, sic janë përfitimi i ekperiencës praktike, edukimi teorik, testimet, etj. Këto aspekte mund të riparohen vetëm nëse të gjithë kontribuojmë për formalizimin dhe rritjen e eficencës së stazhit, që nis me zgjedhjen e stazhierëve të duhur, me nënshkrimin e kontratave të rregullta të punësimit (apo kontraktimit në rastin e KM-ve) e deri tek përgjegjshmëria e lartë në vlerësimin e rezultateve dhe të performancës së stazhierit nga ana e eKR-ve udhëheqës.
Ne e shohim përgatitjen e stazhierëve si parësore për përmirësimin e cilësisë dhe të reputacionit të profesionit tonë dhe për këtë qëllim KD do të rikonsiderojë praktikën e monitorimit të stazhierëve. Duke vlerësuar hapjen e Institutit ndaj të gjithë atyre që aspirojnë të hyjnë në profesion, KD do të vleresojë disa prej aspekteve të stazhit, sic janë, punësimi i kandidatit, respektimi i orarit të punës, realizimi i kohës së parashikuar në auditim, testimi i njohurive, etj. të gjithë këta elemente, por edhe elemente të tjerë do të vlerësohen nga KD me shumë kujdes dhe ndaj stazhierëve do të merren masat e duhura duke përfshirë edhe ndërprerjen e përkoheshme apo të përhershme të stazhit, në rastet kur do të gjenden papajtueshmëri apo mosarritjet e duhura.
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
14
Në këto kushte, do t`ju kërkoja që ju si eKR të merrni seriozisht stazhin profesional, duke filluar që nga zgjedhja e duhur e kandidatit, mbulimi i angazhimit të stazhierit në auditim për të gjithë kohën e parashikuar nga ligji, etj., e deri tek vlerësimi me përgjegjshmëri maksimale për arritjet/performancën e stazhierit. Brenda 6/mujorit të parë KD do të ngarkojë KeK që të organizojë një monitorim në terren për të gjithë stazhierët e të gjitha viteve.
Në përfundim të kësaj kujtese, do të ftoja të gjithë anëtarët të dërgojnë mendimet/sugjerimet e tyre për përmirësimet që ata mendojnë në cështje të tilla si kualifikimi i vijueshëm, temat që duhet të mbulohen si edhe për cështje të tjera me interes për mbarëvajtjen e organizatës.
Me Konsideratë
hysEn cELa
Kryetar i Këshillit Drejtues
Tiranë më 16 janar 2013
KD do të rikonsiderojë e përmirësojë disa prej aspekteve të stazhit, sic janë, punësimi i kandidatit, respektimi i orarit të punës, realizimi i kohës së parashikuar në auditim, testimi i njohurive, etj.
15
EkspertiKo
ntabeliRegjistruar/Shoq
eriaeEKR____________________________
Tabe
laePe
rmbled
hjes
teDetyrim
evepe
rvitin
Ushtrim
or_________
Angazhimet
ekryera
Shum
aeHon
orarit
tearketuar
Perqindjaeku
otes
variab
elShum
angaku
otavariab
el
1A
Angazhimete
auditim
itligjorte
PF0
1%0
2A1
Angazhimete
tjerate
auditim
it0
3A2
Angazhimete
tjerate
dhen
iesse
sigurise
04
05
0
6Teprica+/
ngavitiikaluar
7Paguar
nevitin
2012
Detyrim
isipas
PM20
110 0
Deklarojnen
pergjegjesinetim
epe
rson
aleqe
angazhim
etebe
rane
cilesine
eEKRse
osete
shoq
erisese
auditim
itja
ne k
ryer
ne
perp
uthj
e te
plo
te m
e te
gjit
ha rr
egul
lat q
e pa
rash
ikoh
en n
ga li
gji,
SN
A-te
e z
batu
eshm
e dh
e K
odi i
Etik
es.
Gjithashtu
konfirmojse
deklarim
etebe
rajane
teplotadh
ete
sakta.
Qelizat
G16
dheG17
dote
vend
osen
ngaanajuaj,bazuarne
tedh
enat
eregjistrim
evetuaja
Ato
dote
jene
subjekti
rakordim
evengaIEKA
Hartuar
data
________
Dorezuarne
IEKA
Data__________
NEN
SHKR
IMI
EKSPER
TIKO
NTA
BELIR
EGJIS
TRUAR
A3
Angazhimete
rishikim
itA4
Angazhimete
tjera
Dife
renca+/
nefund
tevitit
16
Eksp
erti
Kon
tabe
l i R
egjis
trua
r/Sho
qeria
e E
KR
___
____
____
____
____
____
____
____
____
____
____
____
____
____
PASQ
YRAA
PASQ
YRAPE
RANGAZH
IMET
EKR
YERA
GJATE
VITIT
________
AANGAZH
IMETE
AUDITIM
ITLIGJORTE
PASQ
YRAVEFINANCIARE
Totalii
Aktivit
(000
L)
Totaliite
ardh
uravepa
T.v.sh.(00
0L)
Nr.i
puno
njes
ve
ab
c1
23
45
67
89
1011
1213
1 2 3 4 5 6,
7 8 9 10 11 12
Shpjegim
eNekolone
n1shen
oform
eneorganizm
itte
klientit(sh.a.,sh.p.k.etj.)
Nekolone
n2vend
osem
rineshoq
erise,KM
,apo
person
itqe
kahartuarPF
(kur
person
ieshte
ipun
esuarinjeshoq
erieeaud
itimiapo
injeEKRje).
NerastinkurPF
jane
hartuarnganjekontabilistipun
esuariklientitte
auditim
itshen
o"hartuarngaklienti"
Nekolone
n3vend
osem
rineaudituesitte
mep
arshem
,ose
nese
eshteauditim
perhe
rete
pare,she
noauditim
Iri
Nekolone
n4vend
osvitin
kurekenifilluar
auditim
inne
kete
shoq
eri.
Nekolone
n5vend
os(I)
kurmisionieshteindividu
al,ven
dos(P)kur
misionieshtemenjeapomedisa
eksperte
tetjerete
bashkemeruar.
Nekolone
n6,shen
ostandardet
qezbatoh
enngaklientiper
rapo
rtim
infin
anciar
(SKK
,SNRF,tetjera)
Nekolone
n7,vend
ostotalin
eAktivit
teklientitne
000/leke.
Nekolone
n8,vend
ostotalin
ete
Ardhu
rave
teklientitpa
TVSH
teklientitne
000/leke.
Nekolone
n9vend
osnu
mrinepu
nonjesve
teklientit.
Nekolone
n10
,ven
dosoret
epu
nesgjith
sej.
Nekolone
n11
,ven
dosshum
eneho
norareve
tefaturuarangaEKR/shoq
eriaeauditim
itqe
deklaron
.Nekolone
n12
vend
osshum
eneho
norareve
tearketuarangaEKR/Shoq
eriaeauditim
it.Nekolone
n13
"she
nime"
vend
osem
rineortakutteangazhim
itqe
kane
nshkruar
rapo
rtineauditim
itNEN
SHKR
IMI
Har
tuar
dat
a __
____
__Dorezuarne
IEKA
Data__________
EKSPER
TIKO
NTA
BELIR
EGJIS
TRUAR
Shum
ae
hono
rareve
tefaturuara
(000
L)
Form
ae
organizimit
teklientit
Angazhime
individu
ale(I)
apote
perbashk
eta(P)
Num
rii
iden
tifik
imitte
person
itte
tatueshe
m(NIPT/NIUS)
Emriisho
qerise,
KM,apo
person
itqe
kamba
jtur
kontab
ilitetin/
kaha
rtua
rPF
Orete
Pune
ste
ekspertit
Emrii
audituesitte
mep
arshem
,ne
seka
patur
tetille
Kurekeni
marre
misioninpe
rhe
rete
pare
(viti)
0
Nr.
Emrii
Klientit
Stan
dardet
qezbatoh
enpe
rrapo
rtim
infin
anciar
(SKK
,SNRF
,Baza
arketim
pagesa,
Baze
tjeter)
Tregue
siteKlientit
00
Shën
ime
Shum
ae
hono
raritte
arketuar
ngaeksperti
(000
L)
17
Ekspertiko
ntab
eliregjistrua
r/Shoq
eriaeEK
R_______________________________________________________
PASQ
YRAA1
PASQ
YRAPE
RANGAZH
IMETEEKR
YERA
GJATE
VITIT
________
BANGAZH
IMETE
TJER
ATE
AUDITIM
ITTE
INFO
RMACIONEV
EFINANCIARE
HISTO
RIKE
(Aud
itim
eko
nsolidim
i,au
ditimeprojektesh,elemen
tesh
tePF,etj..)
ab
c1
23
45
67
89
101 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
00
0
Shpjegim
eNekolone
n1vend
osform
eneorganizm
itte
klientit(sh.a.,sh.p.k.,ojf,
etj.)
Nekolone
n2vend
os(I)
kurmisionieshteindividu
al,ven
dos(P)kur
misionieshtemenjeapomedisa
eksperte
tetjerete
bashkemeruar.
Nekolone
n3,vend
osstandardet
qezbatoh
enngaklientiper
rapo
rtim
infin
anciar.
Nekolone
n4,vend
osfja
len"po"ne
seauditim
ieshte
pernjepakete
teplotete
PFte
klientit.
Nekolone
n5,vend
osem
ertim
inePF
qeauditohe
t.
Nekolone
n6vend
osem
ertim
ineelem
entit
tePF
qeauditohe
t.
Nekolone
n7vend
osoret
epu
nesgjith
sej.
Nekolone
n8,vend
osshum
eneho
norareve
tefaturuarangaEKR/Shoq
eriaeauditim
itqe
deklaron
.
Nekolone
n9vend
osshum
eneho
norareve
tearketuarangaEKR/Shoq
eria.
Nekolone
n10
"she
nime"
vend
osem
rineortakutteangazhim
itqe
kane
nshkruar
rapo
rtineauditim
it
Hartuar
data
________
Dorezuarne
IEKA
Data__________
NEN
SHKR
IMI
EKSPER
TIKO
NTA
BELIR
EGJIS
TRUAR
Shën
ime
Nr.
EmriiK
lientit
Form
ae
organizimit
teklientit
Angazhime
individu
ale(I)
apote
perbashk
eta(P)
Stan
dardet
qezbatoh
enpe
rrapo
rtim
infin
anciar
(SKK
,SNRF
,Baza
arketim
pagesa,
tjeter)
Shum
ae
hono
rareve
tefaturuara
(000
L)
Inform
acio
nifin
anciar
historik
EmertimiIPF
qeau
ditohe
t
EmertimiI
Elem
entitte
PFqe
auditohe
t
Num
rii
iden
tifik
imitte
person
itte
tatueshe
m(NIPT/NIUS)
Orete
Pune
ste
ekspertit
Shum
ae
hono
raritte
arketuar
nga
eksperti
(000
L)
18
Ekspertiko
ntab
eliregjistrua
r/Shoq
eriaeEK
R_______________________________________________________
PASQ
YRAA2
PASQ
YRAPE
RANGAZH
IMETEEKR
YERA
GJATE
VITIT
________
CANGAZH
IMETE
TJER
ATE
DHEN
IESSE
SIGURISE
(RRITJEKA
PITA
LI,TRA
NSFORM
IM,B
ASH
KIM,N
DARJE,VLERE
SIM
AKT
IVESH,EKS
PERT
IZAGJYKA
TEDHETE
NGJASH
ME)
ab
c1
23
45
67
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
00
0
Shpjegim
eNekolone
n1vend
osform
eneorganizm
itte
klientit(sh.a.,sh.p.k.,ojf,
etj.)
Nekolone
n2vend
osllojin
eceshtjes
neshqyrtim
Nekolone
n3vend
os(I)
kurangazhim
ieshte
individu
al,ven
dos(P)kur
angazhim
ieshte
menjeapomedisa
eksperte
tetjerete
bashkemeruar.
Nekolone
n4vend
osoret
epu
neste
ekspertit.
Nekolone
n5,vend
osshum
eneho
norareve
tefaturuarangaekspertiaposhoq
eriaeauditim
itqe
deklaron
Nekolone
n6vend
osshum
eneho
norareve
tearketuarangaEKR
Nekolone
n7"she
nime"
vend
osem
rineEKRqe
kane
nshkruar
rapo
rtin
Hartuar
data
________
Dorezua
rne
IEKA
Data__________
NEN
SHKR
IMI
EKSPER
TIKO
NTA
BELIR
EGJIS
TRUAR
Shum
aeho
norarit
tearketuar
nga
eksperti(000
L)Shën
ime
Angazhime
individu
ale(I)a
pote
perbashk
eta
(P)
Pershk
rimii
ceshtjes
qeshqyrtoh
et
OretePu
neste
Ekspertit
Form
ae
organizimit
teklientit
EmriiK
lientit
Nr.
Shum
ae
hono
rareve
tefaturuara(000
L)
Num
riiide
ntifikimitte
person
itte
tatueshe
m(NIPT/NIUS)
19
Ekspertiko
ntab
eliregjistrua
r/Shoq
eriaeEK
R_______________________________________________________
PASQ
YRAA3
PASQ
YRAPE
RANGAZH
IMET
EKR
YERA
GJATE
VITIT
________
DANGAZH
IMETE
RISH
IKIM
ITTE
INFO
RMACIONEV
EFINANCIARE
HISTO
RIKE
ab
cd
12
34
56
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
00
0
Shpjegim
eNekolone
n1shen
ollojin
einform
acionitfinanciar
historikqe
shqyrtoh
et
Nekolone
n2vend
os(I)
kurangazhim
ieshte
individu
al,ven
dos(P)kur
angazhim
ieshte
menjeapomedisa
eksperte
tetjerete
bashkemeruar.
Nekolone
n3vend
osoret
epu
neste
ekspertit.
Nekolone
n4,shen
oshum
eneho
norareve
tefaturuarangaEKR/Shoq
eriaeauditim
itqe
deklaron
.
Nekolone
n5shen
oshum
eneho
norareve
tearketuarangaEKR/Shoq
eria.
Nekolone
n6"she
nime"
vend
osem
rineEKRqe
kane
nshkruar
rapo
rtin
Hartuar
data
________
Dorezuarne
IEKA
Data__________
NEN
SHKR
IMI
EKSPER
TIKO
NTA
BELIR
EGJIS
TRUAR
Shën
ime
Nr.
EmriiK
lientit
LlojiiInform
acionit
finan
ciar
historikqe
rishikoh
et/
shqyrtoh
et
OretePu
nes
teEkspertit
Angazhime
individu
ale(I)a
pote
perbashk
eta
(P)
Num
riiide
ntifikimitte
person
itte
tatueshe
m(NIPT/NIUS)
Form
aeorganizimit
teklientit
Shum
ae
hono
rareve
tefaturuara(000
L)
Shum
ae
hono
raritte
arketuar
nga
eksperti(000
L)
20
Ekspertiko
ntab
eliregjistrua
r/Shoq
eriaeEK
R_______________________________________________________
PASQ
YRAA4
PASQ
YRAPE
RANGAZH
IMET
EKR
YERA
GJATE
VITIT
________
EANGAZH
IMETE
TJER
A(M
bajtjeKo
ntab
ilitet,Pe
rgatitjeePa
sqyraveFina
nciare,K
onsulencadh
ete
tjerate
ngjashme)
ab
c1
23
41 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
00
0
Shpjegim
eNekolone
n1vend
osllojin
eangazhim
itte
kryer.
Nekolone
n2vend
ospe
riud
henkoho
rekureshtekryersherbimi(p.sh.m
edata
tepe
rcaktuarangade
ri;o
sesherbim
mujor/3
mujor/vjetor).
Nekolone
n3,vend
osshum
eneho
norareve
tefaturuarangaekspertiaposhoq
eriaeauditim
itqe
deklaron
Nekolone
n4vend
osshum
eneho
norareve
tearketuarangaEKR
Hartuar
data
________
Dorezuarne
IEKA
Data__________
NEN
SHKR
IMI
EKSPER
TIKO
NTA
BELIR
EGJISTRU
AR
Shum
ae
hono
rareve
tefaturuara(000
L)
Shum
aeho
noraritte
arketuar
ngaeksperti
(000
L)Shën
ime
Nr.
EmriiK
lientit
Num
riiide
ntifikimit
tepe
rson
itte
tatueshe
m(NIPT/NIUS)
Form
ae
organizimit
teklientit
Llojiian
gazhim
itqe
kryhet
Periud
haku
reshte
kryersherbimi
21
PASQYRA A5Eksperti kontabel i regjistruar/Shoqeria e EKR __________________________________________________
INFORMACION PER EKSPERTET E BASHKEEMERUAR
12345678
LISTA E TE STAZHIEREVE DHE TE PUNESUARVE PER PUNE PROFESIONALE
12345678
NENSHKRIMIHartuar data ________ Dorezuar ne IEKA Data ___EKSPERTI KONTABEL I REGJISTRUAR
Nr. Emri MbiemriEkspertet (EKR) ,stazhieret dhe tepunesuarit e tjere
Statusi i punesimit me kohete plote / me kohe te
pjeseshme
Modalitetet epageses
"me kontratepunesimi"
"me kontratesherbimi"
Nr. Misioni EKR i bashkeemeruar
IEKA
Rruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tiranë. Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]
22
IEKAInstItutI I eksperteve kontabel te autorIzuar
Institute of authorized Chartered auditors of albaniaRruga Elbasanit, P. Edil AL IT, P.O. Box 1437, Tirane
Tel/Fax ++35542346077 E-mail: [email protected]