kukuy akateko
TRANSCRIPT
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL1 aa caña de carrizo
2 paat tortilla
3 aan elote
4 maan mozo
5 chaap cangrejo
aaREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 b’aj hueso2 b’ela’ acarréalo3 b’ihe nombre4 b’olob’ incendio5 b’ujan corre caminos
b’aj
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 chane corte2 chem silla3 chib’e carne4 chotan sentado5 chukul moliinillo
chane
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 ch’ab’ canario2 ch’ech maguey3 ch’im paja4 ch’ok zanate5 ch’uchu flor de milpa
ch’ab’
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 eche hacha2 Ewul Eulalia3 echb’al balanza4 elaw adorno5 enel sombra
echeREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 pahich tomate2 jooheb’ cinco3 Kuhin Pascual4 qaahan hincado5 uuhe collar
pahichREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 ich chile2 ita hierba3 ika temascal4 ime pecho5 isis tamal de elote
ichREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 ii palomilla2 jii roble3 miij zopilote4 xiil pelo/usado5 chii gavilán
ii
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 jaas zapote2 jejwom sobador3 jinat semilla4 jonon ronrón5 jun uno
jaasREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 kaanal baile2 keche nuestra hacha3 kila’ adiós4 konob’ pueblo5 kukuy luciérnaga/estudiemos
kaanal
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 k’alile faja2 k’ewex anona3 k’iix fresa/espina4 k’oo mascara5 K’u/k’u Sol/día
k’alile
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 laab’a serpiente2 lek’a’ manéjalo3 linan parado4 lob’e comida5 lujum lombriz
laab’aREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 Malin María2 Mekel Miguel3 mimej grande4 mooke tinaja5 mujwal entierro
MalinREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 nal mazorca2 nen espejo3 ni’e yerno/suegro4 noonaj esta lleno5 nupil casamiento
nal
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 oytol hongo2 oyom tamal3 ome arete4 oxeb’ tres5 on aguacate
oytol
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 ooj coyote2 moon colindancia3 jooheb’ cinco4 poon jocote5 koon taltuza
ooj
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 paa morral/ácido2 peneke rodilla3 pim grueso4 pojoj polvo5 puch mucho/bastante
paaREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 qaahan hincado2 qenan extendido3 qila’ adiós4 qojom hongo de elote5 qub’al nuestro frijol
qaahanREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 q’aalem basura2 q’ejin negro3 q’in fiesta4 q’ojoch bastón5 q’uq’ quetzal
q’aalem
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 Raap Rafael2 turunku’ trompo3 tiriw trigo4 roxhahx Dolores5 ruhixh ruiseñor
Raap
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 sanik hormiga2 sek’ plato3 sinam alacrán4 soq’om lodo5 sub’u fácil
sanik
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 taa pino/ocote2 tete’ juguete3 ti’e boca/idioma4 tonton búho5 tulus durazno
taaREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 t’ab’ax desdentado2 t’esin enano3 t’inan directo4 t’ojo picotear5 t’unan colgado
t’ab’ax
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 txaa rezo2 txekel visible3 txim red4 txon venta5 txutxe madre/mamá
txaa
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 tx’al hilo2 tx’ema’ encolerizar3 tx’iitaj malcriado4 tx’oj distinto5 tx’umku’ codo
tx’al
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 tzaab’al inodoro2 tzetal cosa3 tzima jícara4 tzojoy choconoy5 tzulu’ estrénalo
tzaab’al
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 tz’aahil quemadura2 tz’eyan inclinado3 tz’il suciedad4 tz’ontaj desnutrido5 tz’ujb’al formón
tz’aahil
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 unin niño2 ub’al frijol3 ub’eb’al cerbatana4 ulul atole5 utxum tacuazín
unin
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 juun papel2 uutx paludismo3 muu hierba mora4 k’uun suave5 tz’uu gotera
juun
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 wakax vaca2 wexe pantalón3 winaj hombre4 wonan cerro5 wuch’e mi apazote
wakax
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 xan adobe/pared2 Xemen Jiménez3 xim araña4 xotile reboso5 xumak flor
xan
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 xhalu jarro2 Xhepel Isabel3 Xhimon Simón4 Xhunik Juan5 Xhuhin Juana
xhaluREGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 ya’ey enfermo2 yewaxh yegua3 yib’an encima4 yox tercero5 yuchan manojo
ya’ey
REGRESAR
SB’ISIL AKATEKO ESPAÑOL
1 chema’ téjelo2 te’ palo/árbol3 chi’ dulce4 sjo’ quinto5 tzu’ regáñelo
chema’
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
Antil Andrés Katal Catarina
Xhepel Isabel Peles Félix
Pilin Felipe Petlon Petrona
Mekel Miguel Mikin Micaela
Kaxhin Gaspar Malin María
Kuhin Pascual Raap Rafael
Meel Melchora Malkal Margarita
Xhuhin Juana Palas Francisco
Ewul Eulalia Maltin Martín
Xhuxhep José Peel/Luhin Pedro
Aluxh Alonso Telexh Teresa
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
xiil jolome pelo jolome cabeza
txikine oreja palane frente
sb’aq’ sate ojo sate cara
txaame nariz ti’e voca
aq’e lengua ee diente
nuq’e cuello xik’e hombro
uk’ti’e quijada q’ab’e mano
yiximal q’ab’e dedo de la mano isq’aje uña
k’ule estómago tx’umku’e codo
peneke rodilla ajane pie
yiximal ajane dedo del pie xajti’e labios
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
chikay abuela uxhtaje hermano unin niño
mamin abuelo anab’e hermana winaj hombre
txutxe mamá noohe hermano(a) ix mujer
mame papá iihe nieto(a) anima persona
kutz’ine p. a hija alib’e nuera q’opo señorita
k’aale p. a hijo ni’e yerno ach’e muchacho
une’e m. a hijo/a ikane familiares kumale comadre
kumpare compadre b’aaxe cuñado mu’e cuñada
istile esposa ichamile esposo ka’txutxe madrastra
ka’mame padrastro ka’une’e hijastro(a) ka’kutz’ine hijastra
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
txonwom vendedor k’iswom barrendero
mulnawom trabajador kuywom estudiante
b’eelwom viajero b’itlom/b’itwom cantante
maxhtol maestro sonlom marimbista
anwom doctor si’wom leñador
txumlom adivino tx’umon ch’een chofer
txaawom orador alkal alcalde
tz’islom costurero sik’om unin comadrona
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
peb’an puerta kusina cocina lowb’al comedor
weyb’al dormitorio xewb’al sala wentana ventana
txulb’al/tzaab’al inodoro aachinb’al ducha ama’ corredor
sti’naa patio ika temascal k’una’ maicero
kaan tapanco q’ooch escalera pat techo
spak’ul pared xan adobe patzab’ viga
chemte’ tabla sti’ naa patio chem/xhila silla
mexha mesa tx’at cama kaxha cofre
k’ub’ab’al pichile ropero saam comal taab’al poyo
xii olla xhalu jarro tzima jícara
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
joob’al tz’ib’ borrador tz’ib’b’al lapicero
stxolil q’inale calendario awte tz’ib’ lectura
sajachb’al cancha tz’ib’ letra
ch’een iib’al’aaj tz’ib’ computadora skuyuhal b’iswal matemática
sjuunal tz’ib’ cuaderno tz’um pelota
echele dibujo echb’al teele regla
yaawil maxhtol director josb’al sti’ tz’ib’b’al sacapuntas
kach’b’al juun engrapadora txulb’al sanitario
xaj juun hoja awteb’al teléfono
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
(yichb’anil ) cero laahoneb’ diez
jun uno jusluk'eb' once
kaab' dos laakaaweb’ doce
oxeb' tres oxlajoneb' trece
kaneb' cuatro kanlajoneb' catorce
jooheb’ cinco joolajoneb’ quince
wajeb' seis wajlajoneb' dieciséis
jujeb' siete jujlajoneb' diecisiete
waxajeb' ocho waxajlaahoneb' dieciocho
b'aloneb' nueve b'alonlaahoneb' diecinueve
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
junk'al veinte jusluk’k’al doscientos veinte
kaawinaj cuarenta laakaawwinaj doscientos cuarenta
oxk'al sesenta oxlajonk’al doscientos sesenta
kanwinaj ochenta kanlajonwinaj doscientos ochenta
jook'al cien joolajonk’al trescientos
wajwinaj ciento veinte wajlajonwinaj trescientos veinte
jujk’al ciento cuarenta jujlajonk’al trescientos cuarenta
waxajwinaj ciento sesenta waxajlaahonwinaj trescientos sesenta
b’alonk’al ciento ochenta b’alonlaahonk’al trescientos ochenta
laahonwinaj doscientos junk’alwinaj cuatrocientos
REGRESAR
AKATEKO ESPAÑOL AKATEKO ESPAÑOL
b’ab’el primero sjusluk’ décimo primero
skaab’ segundo slaakaaw décimo segundo
yox tercero yoxlajon décimo tercero
skan cuarto skanlajon décimo cuarto
sjo’ quinto sjoolajon décimo quinto
swaj sexto swajlajon décimo sexto
sjuj séptimo sjujlajon décimo séptimo
swaxaj octavo swaxajlaahon décimo octavo
sb’alon noveno sb’alonlaahon décimo noveno
slaahon décimo sjunk’al vigésimo
REGRESAR