Kullanılabilirlik ve Kullanıcı DeneyimiTeknikleri

www.userspots.com

Kullanılabilirlik

Kullanılabilirlik, bir ürünün potansiyel kullanıcıları tarafından, belirli bir kullanım bağlamı içinde, amaçlanan kullanım hedeflerine ulaşmak için, ne derece etkin, verimli ve tatmin edici bir şekilde kullanılabilmesidir.

1

Neden Kullanılabilirlik?2

John S. Rhodes

“Veriler gösteriyor ki kullanılabilirlik herhangi bir iş aksiyonundan daha fazla bir yatırım geri dönüşü sağlamaktadır. Ne zaman işler zora girerse, kullanılabilirlik parlamaktadır. Faydaları düşünülemeyecek kadar fazladır. Kullanılabilirlik; para kazanmanızı, rekabetinizde gelişmenizi ve müşteri sadakatini arttırmanızı sağlayan bir silahtır. Şimdi araştırmaya yatırım yapmanın tam zamanı.”

Kullanıcı Deneyimi3

Kullanıcı deneyimi, tasarım sürecine ürünün hedef kitlesinin dahil edilmesi, doğru araştırma tekniklerinin kullanılması ve doğru sonuçların tasarım kararı haline getirilmesiyle birlikte tasarlanır.

Neden Kullanıcı Deneyimi?

4

“Tasarım sadece nasıl göründüğü ve hissedildiği değildir. Tasarım, nasıl çalıştığıdır”.

Steve Jobs

Teknikler5.0

Kullanılabilirlik ve kullanıcı deneyimi projelerinde kapsamlı uygulanabilir teknikler yer almaktadır.

Kullanılabilirlik ve kullanıcı deneyimi çalışmaları çeşitli metodolojilerle gerçekleştirilebilir. Bu metodolojileri projelere uygun olarak seçmek çok önemlidir. Her yöntem kendine özgü biçimler içerir. Dolayısıyla bu teknikleri analiz ederek projelere uyarlamak hayati önem taşır.

Rakip Analizi5.1

Rakip web siteleri ve uygulamaların denetimi ve araştırması üzerine, rakip sitelerin kullanıcı testlerini uygulayarak, rekabet sıralamasını rapor halinde özetlemek olarak tanımlanabilir. Strateji ve araştırma için kullanılır. İşlemin bir parçası olarak indirme, kayıt olma, satın alma ve ürün kullanma konuları rakip analizinde bakılması gereken kriterlerin bir parçasıdır. Değerli içgörüler elde etmek için kullanıcı testi görüşmeleri yapılmalıdır.

Web Analitik Araçlarında Veri İncelemesi5.2.

Web veya mobil kullanım verilerini analiz etmek ve sonrasında çeşitli aksiyonlar almak için kullanılan yöntemdir. Anahtar rapor sunan web analitik araçları, en çok ziyaret edilen sayfaları, ziyaretçi demografikleri, hemen çıkma oranları ve daha fazlasını görmenizi sağlar. Bu verileri yorumlayarak aksiyon almak ise başlı başlına araştırma ve strateji için yardımcıdır.

Paydaş Analizi5.3.

Ürün pazarlama, satış ve fonlar konusundaki müşteri portföyündeki kilit kişilerle konuşmak kullanıcı deneyimi araştırmaları konusunda kullanılan yöntemlerden biridir. Bu kişiler ile yapılan görüşmeler sektördeki durumu da özetleyeceğinden faydalı bir çalışma olacaktır.

Bağlamsal Görüşme5.4.

Kullanıcıların görevlerini ve yapmaları gerekenleri anlamaları için web site veya uygulamaları kullanırken doğal ortamlarında onlarla görüşerek araştırma yapma yöntemidir.

Anketler5.5.

Online anket uygulamak hem güncel hem de potansiyel olan kullanıcılardan geri bildirimleri istemeyi sağlar. Araştırma için önemli bir adım olan anketleri oluşturmak doğru soruları sormanız halinde sapmaları en aza indirgemiş olabileceğiniz ve kolay uygulanabilecek bir yöntemdir.

İçerik Denetimi5.6.

Müşterinin varolan içerik deposunu inceleyerek ve kataloglayarak çalışma yöntemidir. Burada toplanacak olan içeriklerin seçimi önemlidir. Navigasyon başlıkları, sayfa başlıkları ve her sayfa için URL’ler, indirilebilir içeriklerin listesi ve site hiyerarşisi bunlara örnek sayılabilir.

Günlük Çalışması5.7.

Kullanıcılardan bir ürün veya görev ile ilgili deneyimlerini ve düşüncelerini belirli bir süre boyunca kayıt ederek veri elde etmeye yarayan yöntemdir. Burada kullanıcıya neleri kaydedip kaydetmeyeceği ile ilgili bir ana hatlarıyla birlikte bilgi vermek gereklidir.

Kullanıcı Görüşmeleri5.8.

Kullanıcı görüşmeleri arayüzlerin kimler için tasarladığını bilmek açısından en önemli aktivite olarak sayılır. Kullanıcı görüşmeleri, görevler ve motivasyonlar belirlenerek ilerlenebilir. Görüşmeler formal olarak düzenlenebileceği gibi informal olarak sohbetlerle de yapılabilir. Bu görüşmeler için pratik çok önemlidir.

Sezgisel Analiz5.9.

Web sitesinin ve uygulamanın değerini ölçmek için kullanılabilirlik hatalarının ve diğer geliştirmeler için gereken alanların dökümantasyonu demektir. Bir sitenin ne kadar kullanılabilir olduğunu belirlemek için çeşitli kontrol listeleri bulunmaktadır. Bu kontrol listeleri ile de web sitenin kullanılabilir olup olmadığı sonucuna varılabilir.

Kullanıcı Testi5.10.

Sesli düşünme testinin de içinde bulunduğu kullanıcı testi, katılımcıları bir web sitesini kullanırken gözlemleyerek hareketlerini veriler haline getirmeye dayanır. Burada çeşitli senaryolar verilerek görevler belirlenebilir. Tasarım ve üretim aşaması için önemli bir adım olan kullanıcı testlerinde plan, yönetim ve veri analizinin çok iyi yürütülmesi gerekmektedir.

Use Cases5.11.

Sistem ve kullanıcı arasındaki etkileşimleri tanımlarken kullanılan çeşitli adımlardan oluşan bir yöntemdir. Yazılım geliştirme için temel ihtiyaç olarak sayılabilir. Birleşik Modelleme Dili’nde kurulabilir, roller belirlenebilir. Bir çeşit diyagram yapısını andırmaktadır.

Storyboards5.12.

Storyboards sinema endüstrisinden esinlenerek ortaya çıkarılan bir yöntemdir. Ürün ve kullanıcı arasındaki etkileşim sıralamaya uygun şekilde görsel olarak sunulur. Hedef kitle seçimi net bir şekilde yapılmadığında taslakları oluşturmak zorlaşır. Storyboard’lar fikirlerin somutlaştırılması için önemlidir.

Affinity Diagramming5.13.

Birbiriyle ilgili olmayan verileri sınıflamak ve gruplamak için kullanılan bir yöntemdir. Doneler kart veya post-it üzerine yazılarak analiz edilir. Mantıklı gruplar haline getirilir.

Kişilik Kartları (Persona)5.14.

Persona oluşturma, ürününüzü/yazılımınızı veya web sitenizi kullanan kişi profilini ve onların ürününüzle olan ilişkisini ortaya çıkarmak için kullanılan araştırma yöntemidir. Tipik bir kullanıcı temsilini belirlemek için analitik araçlar, anketler, görüşmeler, kullanıcı testleri ve diğer araştırma verileri kullanılarak persona oluşturulur. Personalar gerçek kişilerin bilgileri ışığında; isim, fotoğraf, motivasyon, hedef ve alışkanlıklar gibi özellikler göz önünde bulundurularak yaratılır.

Senaryolar5.15.

Senaryolar personaların bir gün içinde yaşadığı hikayeleri anlatan, web sitesinin ve uygulamanın onların hayatına nasıl entegre olduğunu içeren kullanıcı deneyimi yöntemlerindendir. Analiz için kullanılan senaryolar oluşturulurken kullanıcının ürünü kullanım aşamasında belirlenen görevleri yerine getirmesinin dökümanlanması hem basit hem de karmaşık olabilir.

Mental Model 5.16.

Mental model senaryonun görsel tasviri olarak kullanılan yöntemdir. Kullanıcının hayatındaki olayları tarif etmek için bir zaman çizgisinden yararlanılır. Düşünce halindeki ürünlerin gerçek hayatta nasıl çalışacağını anlatan bir metottur. Bunun için örnek olarak akış diyagramları da kullanılabilir. Problem çözümlerinde davranışları şekillendirmeye yardımcı olur.

Deneyim Haritası5.17.

Deneyim haritası mental modellemenin gelişmiş versiyonudur. Kullanıcı etkileşimlerinin görsel temsili için kullanılır. Büyük bir kanvasa hazırlanarak detayların daha fazla incelenmesi sağlanabilir. Bir kullanıcının belirli bir zamanda neler yaptığına bakmak yerine daha geniş açıdan projenin görüntülenmesini sağlar. Kantitatif bilgiler ve kalitatif içgörüler içerir.

Collaborative Design5.18.

Kullanıcıların, paydaşların ve diğer proje üyelerinin projede yer alıp katkıda bulunarak tasarımın yürütülmesi üzerine akan bir yöntemdir. Tüm katılımcılara kalem ve kağıt vererek çalışmaların tamamlanması sağlanır. Mesela wireframeler çizmek ve ekran çıktılarıyla taslaklar yaratmak takım çalışması halinde yapılabilir.

Akış Diyagramı (Workflow Diagram)5.19.

Bir sistem kullanıcısının aktivite ve aksiyonlarının grafik tasarım olarak gösterilmesi üzerine yapılan çalışmadır. Oklar ve farklı semboller yardımıyla iş akışı işlemlerinin incelenmesi kolaylaşır. Başlangıç ve bitiş noktalarını belirlemek, iş akışları için amaçları tanımlamak ve adımları teker teker tasarlamak başlıca yapılması gereken aşamalardır.

Site Haritası5.20.

Web sitesindeki tüm sayfaların listesidir. Site haritası yaratmak tasarım sürecinde en yararlı iştir. Wireframelerin görüntülenmesi için kolay bir yöntem olarak da kullanılır.

Wireframe5.21.

Web sitesinin veya uygulamaların biçimlendirilmesi için rehber olan tasarım yöntemlerindendir. “Wireframe”lerden görsel veya fonksiyonel olarak henüz son halini almamış şeklinde “prototip”ler üretilir. Ürünün hangi yöne doğru gittiğini gösterir. “Mockup”lar ise wireframelerin daha detaylı halidir. Bu üç terim arasında kesin bir ayrım olmadığından anlam kargaşası yaşanmaktadır. Statik wireframeler kalem ve kağıt yardımıyla üretilebilir, fakat interaktif wireframeler çeşitli yazılımlarla daha kolay şekilde tasarlanmaktadır.

Kağıt Prototipleme5.22.

Kağıt prototipleme kullanılabilirlik testlerinde geri bildirim toplamak için el ile kullanıcı arayüzü eskizleri yapma işlemidir. Katılımcılar sayfada nerelere tıklayacaklarını gösterir. Ekranlar kullanıcıların etkileşimlerine göre manuel olarak gösterilir.

Kart Gruplama 5.23.

Kart gruplama kullanıcıların katılımıyla bilgi mimarisi oluşturmak için sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Web sitesinin navigasyon menüsünü oluşturmada başlıca kullanılan aşamadır. Analiz adımlarından sayılan kart gruplama online olarak da yapılabilmektedir.

Mood Board5.24.

Mood board, görsel stilin nereye doğru gideceğini gösteren fiziksel veya dijital hazırlanan bir kolajdır. Paydaşlar, grafik tasarımcıya web sitesinin nasıl bir renk paletine sahip olacağını ve sitenin atmosferini mood board aracılığıyla iletirler.

Beta Lunch5.25.

Üretim aşamasında kullanılan Beta Açılışı yöntemi tasarım sırasında ürünün belirli kişilere gösterilmesini amaçlar. Böylece geri bildirimler açık olarak toplanmak yerine sadece bir gruptan toplanabilir. Ardından canlıya alınarak ürün testlerine devam edilebilir.

Etnografi5.26.

Çalışma yapılacak konu ve grubun belirlenmesinin ardından nüfus yapısı, davranış biçimleri, nüfusun birbiri ile iletişimi ve kullanılan kodların incelendiği bir araştırma yöntemidir. Çalışma yapılacak gruba aktif katılım, grubun gözlemlenmesi, serbest görüşme veya günlükler aracılığı ile bilgi toplanıp o toplumun genel yapısı çıkarılabilir.

Netnografi5.27.

Yaratıcısı Robert Kozinets’in deyimiyle netnografi internet veya teknolojik ağ etnografisidir. Anahtar kelimeler ve incelenecek online topluluklar belirlendikten sonra araştırmacı bu online gruplara dahil olarak, gözlemleyerek veya sorular sorarak bu topluluğun kullandığı internet dili ve online içeriği inceler.

Semantik Analiz5.28.

Belli bir kullanıcı grubu üzerine yapılan çalışmalarda derinlemesine bir bakış kazandırabilen semantik analiz bir ürüne onu kullanan bu kullanıcı grubu tarafından verilen anlamları belirlemekte kullanılır.

Cultural Probes5.29.

Kullanıcıları günlük tarzı bir belge tutmaya iten bu çalışma, doğal ortamlarında gerçekleştiğinden daha samimi veriler alınmasına yardımcı olur. Kullanıcılara, yapılacaklar çalışma öncesinde detaylı bir şekilde anlatılmalıdır. Belirlenen süre içinde istenilen konularda not tutmaları ve görsel döküman sağlamaları için fotoğraf makinesi, not defteri gibi ekipmanlar sağlanabilir. Ayrıca çalışma online da gerçekleştirilebilir. Düzenli görüşmeler ile desteklenmelidir.

Shadowing5.30.

Shadowing veya “A Day In Life” adı ile anılan bu yöntemde kullanıcının izni alınıp kendisi doğal ortamında ziyaret edilerek bir gün birlikte geçirilir ve onun alışkanlıkları not alınır.

Teşekkürler

www.userspots.com

Bizi takip edinfacebook.com/userspotstwitter.com/userspotslinkedin.com/userspotsgplus.to/userspots