kumanda ve manevralar
TRANSCRIPT
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
1/119
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
2/119
GENEL BAKI ENTERKONNEKTE SSTEM
BARA SSTEMLER
SSTEM TECHZATI ZERNDE ALIMALAR
MANEVRALAR
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
3/119
ENTERKONNEKTE SSTEM lkemiz snrlarn doudan batya,kuzeyden
gneye kadar saran elektrikfikasyon adr.
letim sistemi gerilim seviyesi 380 ve 154kVtur.
Trafo merkezleri vastasyla 36 kVluk gerilimseviyesine indirgenir.(datm sistemi)
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
4/119
TRKYEDE ENTERKONNEKTE SSTEMNGELM VE ULUSAL VE BLGESEL YK
DAITIM MERKEZLERNN KURULUUTrkiyede yk datm merkezlerinin kuruluuenterkonnekte sisteminin kurulmasyla balar. ilkenterkonnekte sistem 1952 ylnda kurulmutur. 1952
ylnda 60 MW Kurulu gcnde olan atalaz Santraltketimin azlndan dolay dk ykte almaktayd.Mevcut kapasiteden tam istifade edilemiyordu. stanbulunartan ihtiyacn ise 72 MW gcndeki Silahtaraa Santralkarlayamayaca iin atalazndaki fazla kapasiteden
istifade etmek amacyla her iki santral, toplam uzunluu290 km olan 66 ve 154 kV EH ile birletirilerek paralelaltrlmaya baland. Her iki santraln paralelaltrlmasyla ortaya bir takm sorunlar kt. Bu sorunlaryle sralayabiliriz
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
5/119
a) Mterilerin deien yk ve enerji taleplerininsantralar arasnda paylam,
b) Arzalarda mterilerde meydana gelen inktasrelerinin uzamas,
c) Sistemin gerilim ve frekansnn ayarlanmas,
Bu sorunlarn zm santrallarn tek birmerkezden kontrol ve kumandasnnyaplmasn zorunlu hale getirdi.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
6/119
Zamanla artan enerji ihtiyacn yksekmaliyeti kk gl yerel santralardan temin
eden tketicilerin, enterkonnekte sistemebalanarak ucuz ve emniyetli enerjidenistifade etmek istemeleri zerine yenisantrallarn kurulmas ve bu santrallarn
paralel altrlmalar gerekmitir. Bu nedenleatalaz ve Silahtaraa santrallarna yeniguruplar ilave edildi.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
7/119
Saryar, Hirfanl, Tunbilek santralar kuruldu. Busantralarn ilavesi ile Kuzey Bat Anadolu ad verilenenterkonnekte sistem sratle geliti.1956 ylnda
atalaz, Silahtaraa ve Tunbilek Santrallarnnparalel almaya balamalar zerine yk datmcgrevi mraniye trafo Merkezindeki iletmeteknisyenlerine verildi. Ancak iletmeteknisyenlerinin hem kendi grevlerini yapmalarhem de yk datmclk yapmas mmkn olmad.Mstakil bir iletmenin, yani yk datmmerkezinin kurulmasn zorunlu kld ve ilk defa 20Kasm 1956 da Adapazarnda Kuzey Bat Anadolu
Yk Datm Merkezi kuruldu.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
8/119
Kuzey Bat Anadolu enterkonnekte sistemdekigelimeye paralel olarak 1957 ylnda Soma-ASantralnn zmir Santral ile paralel almayabalamas ve 1958 ylnda Kemer Santralnn ilavesiile Bat Anadoluda yeni bir yk datm merkezininkurulmas gerektiinden, ayn yl zmirde Bat
Anadolu Yk Datm Merkezi kuruldu.Zamanla Kuzey Bat Anadolu enterkonnekte
sisteminde meydana gelen enerji ve g yetersizliiBat Anadolu sistemindeki fazla kapasitedenkarlamak iin 1963te her iki sistem Bursa-GbelEnerji letim Hatt ile birletirilmitir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
9/119
1959 ylnda Orta Anadolu, 1970 ylnda Karadeniz veukurova, 1974 ylnda Dou Anadolu Blgeleri Kuzey BatAnadolu-Bat Anadolu sistemleri balanmtr. Bunun sonucu
olarak 1969 ylnda Hirfanl, 1971 ylnda Seyhan, 1972 ylndaSamsun ve 1974 ylnda da Keban Yk Datm Merkezlerikurulmutur.
Bu merkezlerin koordinasyonu, enterkonnekte sistemdefrekans, gerilim ayar ve ekonomik yklenmenin gerekliliidncesinden hareketle bir merkezden sevk ve idaresininyaplmas Milli Yk Tevzi (Ulusal Yk Datm) dncesiniortaya karmtr. Bu grevin yaplmas 1985 ylna kadarKuzey Bat Anadolu Yk Datm Merkezince yrtlmtr.Ayn yl Ankarada (Glba) Ulusal Yk Datm Merkezikurularak faaliyete gemitir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
10/119
Gnmzde, Milli Yk Tevzi Merkezi, Ulusal Yk Datm Merkezi olarak, Blge YkTevzi Merkezleri ise Blgesel Yk Datm Merkezleri olarak grevlerine devam
etmektedirler.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
11/119
ENTERKONNEKTE SSTEM retim tesisleri
alt Sahalar Trafo Merkezleri
Kumanda Odalar
Yk Tevzi Merkezleri
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
12/119
RETM TESSLER Elektrik enerjisinin retildii tesislerdir.
Elektrik enerjisi Termik, Hidroelektrik,Doalgaz, Jeotermal, Rzgar, Gneenerjisi, Nkleer v.b santraller tarafndanretilir.
Bu tesislerde elektrik 10,6 kV, 15,8 kV vb.seviyelerde retilip g trafolar vastasyla154 ve 380 kVa ykseltilip enterkonnekte
ebekeye balanlr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
13/119
RETM TESSLER
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
14/119
ALT SAHALARIGenel olarak kesiciler, ayrclar, baralar, gve l transformatrleri, parafudurlar, hat
tkac (Line-Trap) ve yardmc tehizatlarn birarada bulunduu, elektrik enerjisinin koruma,kumanda ve lme ilemlerinin yaplaraktopland ve datld ak havada bulunan
tesislere alt sahas (Ak alt) denir. Ayntehizatlar kapal bir ortamda bulunuyorsaburalara alt Salonu (Kapal alt) denir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
15/119
ALT SAHALARI
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
16/119
letmelerde Kumanda Blm
Kumanda odas Rle odasAk odas Dizel odas
Klima odas
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
17/119
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
18/119
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
19/119
TRAFO MERKEZLER Elektrik enerjisi santrallerde retildikten sonra
aboneler ulaana kadar deiik ilemlerdengeer.
ehir ve kasabalarn giriinde YG drlerekorta gerilim haline getirilir. Son olarak da OGdatm trafolar yardmyla alak gerilimeevrilir.
te bu ilemler yerine getirilirken deiikbyklkte ve zellikle trafolar kullanlabilir.Bu trafolar ve yardmc elemanlarn yerletiiyerlere trafo merkezleri denir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
20/119
TRAFO MERKEZLER
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
21/119
KUMANDA ODALARI
Muhabere sistemleri vastasyla( kuranportr,pax,telefon,fax) yk tevzi vedier birimlerle haberlemenin salanmas,
154 ve 380 kV hatlarda manevralarnyaplmas,
Senkronoskop cihaz vastasyla paralele girme
artlarnn salanmas,
gibi ilemler gerekletirilir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
22/119
Kumanda Odasnda Bulunanlar Manevra emas: alt sahas ve salonundaki
devrelerin balantlarn, numaralandrma veisimlendirme ile gsteren diyagramlardr. letme
teknisyenlerine doru ve daha hzl manevra yapmaimkn salar. Manevra emasnn ilendii renk, o tehizatn gerilim
deerini ifade eder. 380 kV Kahverengi 154 kV Krmz 34,5 kV Yeil (Baz yerlerde mavi) 10,5 kV Sar (Baz yerlerde mavi)
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
23/119
Kumanda Butonlar veAnahtarlar
Kesici ve ayrclara uzaktan ama-kapama kumandas vermeye ve
pozisyon bildirmeye yarayan sinyallambal anahtarlardr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
24/119
Arza Sinyali Lamba Blm:Arza annda alanrlelerle, elverisiz alma artlarna maruz kalan tehizattespit etmeye yarayan sinyal lamba blm ile lamba test,
sinyal silme ve sesli sinyal (alarm) susturma butonlardr. Sesli Sinyal:Arzalarda iletme teknisyenini ikaz eden zil,
korna ve sirenlerdir. l Aletleri:Tehizatn istenilen snrlar iinde alp
almadn kontrol etmeye yarayan (ampermetre,voltmetre, wattmetre, VAR metre, frekans metre, hz-devir,ayar kanad akl, kelebek vana pozisyon akl, buharbasnc, seviye gstergeleri vb.) cihazlardr. Ayrcaampermetre ve voltmetre komtatr anahtarlardr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
25/119
Senkronoskop Cihaz
Birbirinden bamsz olarak alan iki ayrebekeyi veya niteyi paralele alabilmek ya
da ayn ring oluturmak iin gerekli artlarnmevcut olup olmadn grmemizi salayanvoltmetreler, frekans metreler vesenkronoskop cihaz ile bu panoyu servise
almamz salayan senkronoskop anahtardr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
26/119
YK TEVZ MERKEZLER
Arz ve talebe gre elektrik retimini veiletimini emniyetli ve ekonomik bir
ekilde salamak Sistem gerilim ve frekansnn belirli
snrlar ierisinde tutulmasnn salamak
Sorumluluk blgesindeki sistemdemanevralarn koordinasyonunun veyaptrlmasn salamak.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
27/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Ulusal Yk Datm Merkezi(UYDM)-(MYTM)
TEA bnyesinde yer alan ve elektrikenerjisi arz ve talebin gerek zamanlolarak dengelenmesinden sorumlu
birimdir.Blgesel yk datm merkezleriarasndaki koordinasyonu salar
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
28/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Blgesel Yk Datm Merkezi(BYDM)-(BYTM)
letim sisteminin belli bir blgesine aitretim iletim ve tketim faaliyetleriniizleyen,iletme manevralarnn
koordinasyonunu ve kumandasnyrten kontrol merkezidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
29/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Salnm
Enterkonnekte sistemde bir hattnamas veya bir grubun servistenkmasyla reglatrlerin kararl alma
haline gelmedii ilk anda gcn kararszbir ekilde santrallar arasnda taksimi vesrekli deiimidir
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
30/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Ekip efi veya Sorumlusu
Gerekli gvenlik nlemlerini alarakveya aldrarak tehizat zerindeyaplacak almalar yrten kiidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
31/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Kumanda Odas Operatr
Baz santrallarda bulunan ve iletmeartlarn gz nnde tutarak ilgilitalimatlara ve yk datmclarn
isteklerine uygun manevra yapan kiidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
32/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Kumanda Odas Mesul Operatr
Baz santrallarda bulunan ve kumandaksmndan da birinci derece sorumluolup, kumanda odas operatrlk
grevini yapan kiidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
33/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Santral Vardiya Amiri
Baz santrallarn iletme talimatlarnave yk datm merkezi tarafndanverilen retim programlarna grealtrlmasn yneten kiidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
34/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Santral letme Mhendisi
Bir santralin iletme talimatlarna greiletme faaliyetlerini yneten kiidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
35/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Emniyet Grevlisi
Techizat zerinde yaplacak bir almadannce gerekli gvenlik nlemlerini alan veyaaldrtan,almann bitiminde de bu tedbirlerinkaldrlmasn salayan veya isteyen vezerinde alma yaplan tehizatn servisealnabileceini BYDMye bildiren sorumlukiidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
36/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Bara
Ayn gerilim ve frekanstaki elektrikenerjisinin topland ve datld biriletkendir.Techizatn kendi kesicisi ile
bal olduu baraya Ana Bara,transferkesicisi veya ayrcs ile bal olduubaraya ise Transfer Bara ad verilir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
37/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Enerji letim Hatt
Enerji tamaya yarayan ve zerindeizolesi bulunmayan havai iletkenlerdenoluan tesistir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
38/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Yksek Gerilim Yer alt Kablosu
Enerji iletmeye yarayan izoleli veyeraltnda kullanlabilen kablolardr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
39/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
G Transformatr
Elektrik enerjisinin gcn vefrekansn deitirmeden gerilim veakm seviyesini belli oran dahilinde
deitiren cihazdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
40/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Fider
Bir merkez barasndan bir mteri yada mteriler grubuna enerji tamayayarayan hat veya kablonun bal olduu
tehizattr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
41/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Sistemimizde genel olarak ilk rakamlartehizat gerilim deerini,son rakamlar
ise kesici ve ayrclarn yer ve grevinibelirtir.
Bu numaralara gre bir kesicinin ya da
ayrcnn ne grev yaptn ve neredebulunduu anlalm olur.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
42/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Gerilimlere gre ilk rakamlar380 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam...9
154 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam...566 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam........433 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam.315-10,5 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam2
6,3 kVluk kesici/ayrcnn ilk rakam1
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
43/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Son rakamlara gre ayrc ve kesicilerinkullanm yerleri
Son rakam TEKsay ile bitenlerAYIRICI
Son rakam FTsay ile bitenler KESC
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
44/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Son rakam 0 olanlar toprak ayrcsSon rakam 1 olanlar hat ayrcs
Son rakam 2 olanlar hat kesicisiSon rakam 3 olanlar bara ayrcsSon rakam 4 olanlar bara blmleyici
kesiciSon rakam 5 olanlar trafo,nite,transfer
fiderinin ana bara tarafndaki ayrc
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
45/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Son rakam 6 olanlar trafo,nite,transfer vekuplaj kesicisi
Son rakam 7 olanlar trafo fiderinin trafotarafndaki ayrcs,transfer fiderinin transferbara tarafndaki ayrcs,nite fiderinin trafotarafndaki ayrcs
Son rakam 9 olan by-passayrcs,trafo,nite ve hat fider kesicisine aittransfer ayrcs
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
46/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Primer Frekans Kontrol: Sistemfrekansnn dmesine veya
ykselmesine tepki olarak nite aktifg knn hz regltr ile otomatikartrlmas veya drlmesi yoluyla
sistem frekansnn dzeltilmesidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
47/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Sekonder Frekans Kontrol: Sistemfrekansnn dmesine veya
ykselmesine tepki olarak nite aktifg knn UYDMden gnderilen birsinyal ile otomatik arttrlmas veya
drlmesidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
48/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Reaktr:Bal bulunduu hat, trafoveya baradan reaktif g eken
(tketen) ve gerilim drmek iinkullanlan bobindir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
49/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
nt Kapasitr: Reaktif g reten,sisteme paralel bal kondansatr
gurubudur.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
50/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR
Seri Kapasitr:Uzun E..H na seriolarak balanan ve hattn empedansn
kltmek iin kullanlan kondansatrgurubudur.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
51/119
ENTERKONNEKTE SSTEMLELGL TANIMLAR Hat Tkac (Line trap) :Ayarland frekans
bandna kar byk empedans gstererekiaretin bara tarafna gemesini engelleyen
(hat tarafna ynlendirilmesini salayan)paralel rezonans devresidir. Santraller vetrafo merkezlerdeki kuranportr cihazylailetiim salanr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
52/119
KLTLEMELER
Elektriksel cihazlarn yanl manevrayakar korunmasn ve ayn zamanda bu
cihazlar kullanan grevlilerin i kazasnauramasn engellemek amacyla yaplr. Kilitlemeler 2 blmde incelenir:
Ayrc-Ayrc arasndaki kilitlemeKesici-Ayrc arasndaki kilitleme
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
53/119
KLTLEMELER A)Ayrc le Ayrc Arasndaki Kilitleme:
Bu kilitlemede ama, bir ayrc kapal iken dierininkapatlmasn nlemektir. Bu kilitlemelerin ortak bir
yan vardr. Bunlarn birincisi hat zerinde alacakhatlarn statik elektrik yklerinden korunmalarnsalamak zere topraklanm hat zerine yanllklagerilim tatbik edilmesini nlemek, ikincisi isegerilimli bir hat zerinde toprak ayrcsnn
kapatlmamasn ve bu yzden ok byk arzalarnmeydana gelmemesini salamaktr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
54/119
KLTLEMELER
a) Toprak Ayrcs le Hat AyrcArasndaki Kilitleme:Kilitlemeyi salayanmadeni diskler ve bu diskler zerindeki bir
paradr. Diskler ayrclarn iletmemekanizmalarnn hareketli kollar zerinekaynakla skca balanmtr ve onlarlaberaber hareket etmektedir.
Bu kilitleme dzeninde ayrclardan birikapal iken dierini kapatmak mmkndeildir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
55/119
KLTLEMELER
b) Toprak Ayrcs le By-PassAyrc Veya Transfer Ayrc
Arasnda Kilitleme: By pass veTransfer ayrcsn ap-kapatrken,toprak ayrcsnn kapanmasn
nleyen bir kilitleme mekanizmasdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
56/119
KLTLEMELERB) Kesici ile ayrc arasndaki kilitleme:
Bir kesici kapal iken devresindeki ayrcnn yanl
bir manevra sonucu almas ayrcnn tahripolmasna; daha nemlisi bu ilemi yapan grevliningeici krlklere, deri yanklar gibi yaralanmalarauramasna veya en kts hayatna kaybetmesineneden olabilir. Bu istenmeyen olaylar nlemek iinkesici ve ayrclar arasnda kilitlemeler dzenlenir.Bunlar eittir;
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
57/119
KLTLEMELERa) Mekaniki Kilitleme: Bu kilitlemede ayrciletme mekanizmasnn hareketlerini kstlayan birkilit ve bu kilidi amaya yarayan bir anahtar
kullanlmaktadr. Anahtar fider serviste iken kesicizerinde kalr, yanllkla alnacak olursa kesiciotomatik olarak ama kumandas alr ve aar.Servise alma manevras sonunda kesici kilidinesokulan anahtar dndrlmezse kesici uzaktan
elektriki kumanda alamaz. Her kesicinin yalnz biranahtar vardr. Bu anahtar dier kesicilerin kilidineuymad gibi kendi fideri zerinde olmayanayrclarn kilidinide aamaz.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
58/119
KLTLEMELER
b) Elektriki Kilitleme: Kesici hareketlikolu zerindeki yardmc kontaktr.
Ayrclarn almas veya kapatlmaskesici kapal iken mmkn deildir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
59/119
KLTLEMELER c) MekanikiElektriki Kilitleme: Her ayrc
kumanda dolabnda birer elektromknats vardr.Ayrclar bu kilitlemede yalnz yakndan mekaniki olarakkumanda edilir.
Bu kilitlemenin prensibi; kilit zme butonununkumanda ettii elektromknats ancak kesici ak iseenerjilenip ayrc iletme mekanizmasn serbest brakr.Aksi halde kesici kapal iken kilit zme butonu na nekadar baslrsa elektro mknats enerjilemediinden
ayrclar hareket ettirmek mmkn olmayacaktr.Kesici iletme mekanizmasndaki yardmc kontak kesiciak ise doru akm elektromknatsa ulamasnamsaade eder, kesici kapal ise doru akm devresinitamamlayamaz.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
60/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
G (Yk) Ayrcs:Ksa devre kesmegc olmayan ve normal ykl devreleri
ap kapayan cihazdr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
61/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Hat Ayrcs:EH ve EDHn veya yeralt kablosunu besleyen kesicinin hat
tarafnda bulunan ayrcsdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
62/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Bara Ayrcs:EH ve EDHn veyayeralt kablosunu besleyen kesicinin
bara tarafnda bulunan ayrcsdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
63/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Topraklama Ayrcs: Gerilimsizduruma getirilmi elektrik devrelerini
toprakla irtibatlamak iin kullanlancihazdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
64/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
By-Pass Ayrcs:Tek baral sistemde,ait olduu kesici yk altnda (kapal)
iken alp kapanabilen bir ayrcdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
65/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Transfer Ayrcs:Transfer baralsistemde, transfer kesicisini baralara
veya dier fiderleri transfer barayabalayan ayrcdr.
KULLANIM YERE GRE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
66/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Bara Blmleyici Ayrc: Bir barayiki ksma ayrmak veya birletirmek iin
kullanlan ayrcdr.
KULLANIM YERE GRE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
67/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Transfer Kesici:Bir tehizatn kendikesicisinin yerine geebilen ve ana
baray transfer baraya balamaktakullanlan kesicidir.
KULLANIM YERE GRE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
68/119
KULLANIM YERE GRE
SMLENDRLMES
Kublaj (Bara Balayc) Kesici: iftana baral sistemlerde iki ana baray
birbirine balayan kesicidir.
KULLANIM YERE GRE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
69/119
KULLANIM YERE GRESMLENDRLMES
Bara Blmleyici Kesici:Bir baray ikiksma ayrmak veya birletirmek iin
kullanlan kesicidir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
70/119
BARA SSTEMLER
a) Tek Baral Sistem ve Manevrazellikleri:Tek baral sistemdetransformatr ve hatlar; kesici ve ayrclarzerinden ayn baraya baldr.Tek baral sitemde, herhangi bir ksmdabakm ya da arza almas olduunda enerji
kesintisi olmas dezavantajdr. Tesis maliyetiynnden ucuz ve iletme kolayl iseavantajdr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
71/119
BARA SSTEMLER
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
72/119
BARA SSTEMLER
Tek Baral SistemdeKapama Manevras:
1) 3110 nolu topraklamaayrcs alr,2) 3111 nolu hat, 3113 nolu
bara ayrclar kapatlr,
3) 3112 nolu fider kesicisikapatlr,
4) Talimatlara gre kartlama
yaplr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
73/119
BARA SSTEMLER Tek Baral Sisteminde
Ama Manevras:1) 3112 nolu fider kesicisi alr
(her fazda tam amaolduu kontrol edilir).2) 3111 nolu hat ayrcs ile 3113
nolu bara ayrcs alr3) 3110 nolu topraklama ayrcs
hatta gerilimimin sfr olduugrlerek kapatlr,
4) Talimatlara gre kartlamayaplr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
74/119
BARA SSTEMLER b) Tek Baral By-pass Sistemi ve Manevrann
zellikleri:Tek baral sistemde mmkn olduunca enerji kesintisiistenmeyen fiderlerin kesicisinin paraleline bara ile hatarasna bir ayrc ilave edilir. Bu ayrcya BY-PASS ayrcsdenir.By-pass ayrcs sadece paralelinde bulunan kesicizerindeki almalarda kullanlr.Enerjinin srekliliini korumasz olarak salar. Normalbesleme durumunda bypass ayrcs hep ak durumdadr.Kesicide bakm ve arza almas olduunda kesicisizerinden beslenirken by-pass kapatlr. By- passnalabilmesi iin paralelindeki kesicinin kapal olmasgerekir. By-pass ayrcs yk altnda alamaz-kapatlamaz.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
75/119
BARA SSTEMLER rnek:ekildeki fider 3112 nolu kesici
zerinden enerjili durumdadr, 3112nolu fider kesicisinde bakmyaplabilmesi iin gerekli olanmanevrada ilem sras aadaki gibidir.1) 3119 nolu by-pass ayrcs kapatlr.2) 3112 nolu fider kesicisi alr.3) 3111 nolu hat ayrcs, 3113 nolubara ayrcs alr, kumanda odas vealt tesisinde gerekli yerlere emniyet
kartlar aslr4) Talimatlara gre kartlama yaplr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
76/119
BARA SSTEMLER
Kesicide alma bittiinde;1) 3111 nolu hat ayrcskapatlr, kartlar alnr.
2) 3113 nolu bara ayrcskapatlr, kartlar alnr.3) 3112 nolu fider kesicisikapatlr, kartlar alnr.
4) 3119 nolu by-passayrcs alr.5) Talimatlara gre kartlamayaplr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
77/119
BARA SSTEMLER
c) Tek Ana Bara + Transfer BaralSistem ve Manevra zellikleri:
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
78/119
BARA SSTEMLER Transfer baral sitemde iki bara mevcuttur. Bu
baralardan, bara giri ve hat kesicilerinin ayrclarzerinden bal bulunduu baraya Ana Bara, hat
ve trafolarn bir ayrc ile bal olduu barayaTransfer Bara denir.Normal iletme artlarnda ana bara enerjili,transfer bara enerjisizdir. Ana bara ile transferbara arasndaki kesiciye Transfer Kesici denir.Transfer kesici transfer ayrclar ile barasistemindeki arzal veya bakm yaplacak kesiciyerine geirilerek enerjinin sreklilii salanr.
Yerine getii kesicinin korumalarn da zerine
alr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
79/119
BARA SSTEMLER
rnek:Fider 2yi transfere almamanevras
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
80/119
BARA SSTEMLER 1) 5429 ile 5419 nolu transfer ayrclarnn ak
olduu kontrol edilir. 2) 5435- 5437 ve5449 nolu transfer ayrclar
kapatlr. 3) Korumalarn transfere aktarld kontrol edilir. 4) 5436 nolu transfer kesici kapatlr. 5) 5442 nolu fider kesicisi alr, kartlanr.
6) 5441 -5443 nolu hat ve bara ayrclar alr,kartlanr 7) Talimatlara gre kartlama yaplr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
81/119
BARA SSTEMLER
Transferden beslenen fider 2yi normaliletme artlar haline getirilmesi
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
82/119
BARA SSTEMLER
1) 5441 nolu hat ve 5443 nolu baraayrclar kapatlr, kartlar alnr.
2) 5442 nolu fider kesicisi kapatlr,kartlar alnr. 3) 5436 transfer kesicisi alr.
4) 5435 5437 ve 5449 nolu transferayrclar alr.(ekil 7) 5) Talimatlara gre kartlama yaplr
SS
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
83/119
BARA SSTEMLER
rnek:: 5426 nolu trafo fiderkesicisinin bakm iin transfere alma
manevras.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
84/119
BARA SSTEMLER
1) 5419 -5449 nolu transfer ayrclarnn akolduu kontrol edilir..
2) 5435 -5437 ve 5429 nolu transfer ayrclarkapatlr
3) Korumalarn transfere getii kontrol edilir. 4) 5436 nolu transfer kesici kapatlr.
5) 5426 nolu trafo k kesicisi alr,kartlanr. 6) 5425 -5427 nolu ayrclar alr, kartlanr.
BARA SSTEMLER
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
85/119
BARA SSTEMLER
Trafo fider kesicisinin normal iletmeartlar haline getirilmesi
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
86/119
BARA SSTEMLER
1) 54275425 nolu ayrclar kapatlr,kartlar alnr.
2) 5426 nolu trafo k kesicisi kapatlr,kartlar alnr.
3) 5436 nolu transfer kesici alr. 4) 542954375435-nolu transfer
ayrclar alr.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
87/119
BARA SSTEMLER d) ift Ana Baral Sistem ve Manevra zellikleri:
ift ana baral sistemde iki ana bara mevcut olup herikisi de enerjilidir. ki bara arasnda Kublaj (balant)kesicivardr. Kublaj kesici kapatldnda iki ana baray
birletirerek paralel almalarn salar. Aldnda ikiana baray ayrarak bamsz altrr.
BARA SSTEMLER
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
88/119
BARA SSTEMLER
rnek:Aadaki manevra emasnda trafo 1 ve trafo 2farkl baralar zerinden bamsz almaktadr. Trafolarnparalel altrlmas iin yaplan manevra (fiderlerin enerjisinikesmeden
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
89/119
BARA SSTEMLER
1) Trafolarn paralel alma artlar kontroledilir. artlar uygun ise
2) 3633 -3635 nolu kublaj ayrclar kapatlr. 3) 3636 nolu kublaj kesicisi paralellik artlar
(senkronoskop, gerilim, frekansmetre kontroledilir) salandktan sonra kapatlr. Trafolar
kublaj kesicisi zerinden paralel almaktadr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
90/119
BARA SSTEMLER rnek:ekildeki manevra emasnda
Generatr 1 ve Generatr 2 farklbaralar zerinden bamszalmaktadr. Bara-1i enerjisizduruma getirmek iin yaplanmanevra. (Enerjisini kesmeden)
1) Generatrlerin paralel alma artlarkontrol edilir, artlar uygun ise, 2) 3633 ve 3635 nolu kublaj ayrclar
kapatlr. 3) 3636 nolu kublaj kesicisi kapatlr.
Generatrler paralel almaya balamtr.
4) 35133423 nolu ayrclar kapatlr. 5) 34253515 ayrclar alr. 6) 3636 nolu kublaj kesici alarak; bara1
enerjisiz duruma gelir. 7) 36353633 ayrclar alr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
91/119
BARA SSTEMLER rnek:Generatr 1 ve Generatr 2,
Bara 2 zerinden almaktadr.Generatr 1, Bara 1 zerindenFider 1i, Generatr 2 bara 2zerinden fider2 ve fider3bamsz olarak besleyecektir.
Yaplmas gereken manevra.(Enerji kesintisiz)
1) 36333635 nolu ayrclar kapatlr. 2) 3636 nolu kesici kapatlr. 3) 35153425 nolu ayrclar kapatlr. 4) 34233513 nolu ayrclar alr. 5) 3636 nolu kesici alr. 6) 36333635 nolu ayrclar alr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
92/119
BARA SSTEMLER rnek:ekildeki manevra
emasnda fider 3 bara 2zerinden beslenmektedir.Fider 3 kesicisinde (3862)
bakm yaplacaktr.Yaplmas gerekli manevra;
1) 3862 nolu fider kesici alr.Her 3 fazda tam ama olduu
kontrol edilir, kartlanr. 2) 3861 ve 3865 nolu ayrclaralr, kartlanr.
3) 3863 nolu ayrcnn akolduu grlr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
93/119
BARA SSTEMLER Aadaki manevra emasnda
Fider 3 kesicisinde (3862) bakmalmas sona ermitir. Fider 3,
Bara 2 zerinden beslenecektir.alma bittikten sonra yaplacakmanevra;
1) 3861 ve 3865 nolu ayrclar
kapatlr, kartlar alnr, 2) 3862 kapatlr, kart alnr, 3) 3863 ak kalr kart alnr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
94/119
BARA SSTEMLER e) ift Ana Bara+Transfer Bara Sistemi ve
Manevra zellikleri:
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
95/119
BARA SSTEMLER Bu bara sistemi ift ana baral sistem ile transfer baral
sistemin birletirilmesinden oluturulmutur.ki ana bara ile transfer bara arasnda ise transfer kesici
bulunur. Bu bara sisteminin bulunduu baz merkezlerdekublaj kesici ayn zamanda transfer kesicisi olarak dakullanlmtr.Kublaj kesicisi, bara aktarma ve ana baralar birletirme veayrma ilemlerini kesintisiz yaplabilmesine olanak salar.
Transfer kesicisi, bara sisteminden herhangi bir kesicideveya bara ayrclarndan birinde arza ya da bakm almasolduunda enerjinin kesintisiz ve korumal olaraksrekliliini salar.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
96/119
BARA SSTEMLER rnek:Fider 1in transferden
beslenmesi. 1) Dier transfer ayrclarnn ak
olduu kontrol edilir.
2) 923392379219 nolu transferayrclar kapatlr. 3) Korumalarn transfere aktarld
kontrol edilir. 4) 9236 nolu transfer kesici kapatlr.
5) 9212 nolu hat kesici alr, kartlanr. 6) 9211 nolu hat ayrcs ve 9213 nolubara ayrcs alr, kartlanr.
7) 9215 nolu bara ayrcs da akolduu grlerek kartlanr
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
97/119
BARA SSTEMLER rnek: Fider 1 normal
iletme artlar halinegetirilmesi.
1) 92139211 nolu ayrclarkapatlr, kartlar alnr.
2) 9212 nolu kesici kapatlr,kartlar alnr.
3) 9236 nolu transfer kesici alr. 4) 923392379219 ayrclar
alr. 5) 9215 nolu ayrcnn ak
olduu grlr, kartlar alnr,normale iletme artlar halinegetirilmi olur
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
98/119
BARA SSTEMLER rnek:Fider 2ye ait 9243 nolu ayrcda
bakm almas durumunda yaplacakmanevra.
1) 92639265 nolu kublaj ayrclar kapatlr. 2) G transformatrlerinin paralel alma
artlar kontrol edilirek, (senkronoskop, gerilim,frekansmetre kontrol edilir) 9266 nolu kublaj
kesicisi kapatlr. 3) 92259215 nolu ayrclar kapatlr. 4) 92139223 nolu ayrclar alr, kartlanr. 5) 9266 nolu kublaj kesicisi alr, kartlanr. 6) 92659263 nolu ayrclar ayrclar alr
kartlanr. 7) Bara1 e bal ayrclarn hepsi ak olarak
kartlanr.
8) 923592379249 nolu transfer ayrclarkapatlr. 9) 9236 nolu transfer kesici kapatlr. 10) 9242 fider kesicisi alr, kartlanr. 11) 92419245 nolu ayrclar alr, kartlanr
Tesislerin Durumu le lgili
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
99/119
Tesislerin Durumu le lgiliTanmlar
Serviste Olan Tehizat:Bir tehizatn amacna uygun almadurumunda olmasdr.
Servis D Tehizat: eitli nedenlerle (bakm, tamir, yedek, arzavb.) iletme d braklan tehizattr.
Emre Amade Tehizat: Servise (devreye) girmeye hazr durumdabulunan tehizattr.
Emre Amade Olmayan Tehizat:Arza, bakm, onarm ve kontrol gibinedenlerle servis d bulunan ve ihtiya annda servise alnamayantehizattr.
Bota Gerilim Altnda Tehizat: zerinden enerji ekilmeyen, fakatbir taraftan gerilim tatbik edilmi tehizattr.
Topraklanm Tehizat: Gerilimsiz duruma getirildikten sonra topraklairtibatlandrlm tehizattr.
Yedek Tehizat:Serviste olan bir tehizatn yerine almak zere servisd bekletilen tehizattr.
Tesislerin Durumu le lgili
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
100/119
Tesislerin Durumu le lgiliTanmlar
Transfere Alnm Tehizat:Ana baradaki veya balant tesisatndaki uygun olmayan birdurum nedeniyle transfer bara zerinden irtibatlandrlm tehizattr.
Gei Hakk:Her iki ucundan gerilim altna alnabilme olana olan ve arza nedeniyleam veya alm bir hatta gerilim tatbik etmek yetki ve grevine gei hakk denir.
lk Gei Hakk:Her iki ucundan gerilim altna alnabilme olana olan ve arza nedeniyleam veya alm olan hatta ilk gerilim tatbik etme yetkisine ilk gei hakk denir.
lk gei hakk sresi 5dk. dr. lk gei hakkna sahip olan merkezler; gerilimsiz hatlara,arza balangcndan itibaren 5 dk. ierisinde bir defaya mahsus olmak zere gerilim tatbikederler. Gerilim tatbikinden sonra kesici hemen aarsa, BYDM ne danmadan anlan hattikinci bir defa kapatamazlar. Arza balangcndan itibaren 5 dk. dolmu ve kesici kapatlmise, gei hakk hattn dier ucundaki merkeze geer.
kinci Gei Hakk: lk gei hakk sresi olan 5 dk. sonundan itibaren hatta gerilimtatbik etme yetkisine ikinci gei hakk denir. lk gei hakkna sahip olan merkez, arzabalangcndan itibaren anlan hatta ilk 5 dk. iinde gerilim tatbik etmemise bu hattagerilim tatbik etme yetkisi hattn br ucundaki merkeze geer ve bu merkezin olanavarsa, hatt gerilim altna alr. kinci gei hakk olan merkez, arza balangcndan itibaren5 dk. gemedike hatta gerilim tatbik edemez. Kapatt kesici hemen aarsa BYDM nedanmadan kesiciyi ikinci bir defa kapatamaz.
Not:Gei haklar sistemde iletiim olana olmad zamanlarda geerlidir.
SSTEM TEHZATI ZERNDE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
101/119
S S ALIMALAR
ZNL ALIMALAR HABERL ALIMALARARIZALI DURUM ALIMALARI GERLM ALTINDA ALIMALAR
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
102/119
alma zni Gerektiren Haller a) Enerji retimini Kstlayan
almalar:Kazan, trbin, generatr, transformatr,
senkron kondansatr gibi ana tehizat ilebunlara ait yardmclardaki almalar enerjiretimini dorudan doruya kstlyor veyakstlama ihtimali yaratyorsa alma izniistei gerekir.
Servis d bir grubun devreye alnmasn,normal devreye girme sresine nazarangeciktirmeyecek almalar iin alma izniistemeye gerek yoktur.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
103/119
alma zni Gerektiren Haller
b) Enerji letimini Kstlayanalmalar:
Transformatr, hat veya kablo vebunlarla ilgili ana ve yardmc tesisatzerinde yaplacak almalar dorudan
doruya enerji iletimini kstlyor veyakstlama ihtimalini yaratyorsa almaizni istei yazdrlmas gerekir.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
104/119
alma zni Gerektiren Haller c) Mterilerin Beslenmesini Kstlayan
almalar:Primer sarg gerilimi 66 kV ve daha yksek gerilimlimerkezlerden beslenen mterilerde kesintiye
dorudan neden olacak veya kesinti ihtimalinidourabilecek transformatrlerdeki her trl almaiin alma izni isteine gerek vardr.36 kV ve daha aa gerilimdeki ebekeye bal trafomerkezlerinden beslenen mterilerde kesintiye
dorudan doruya neden olacak almalarda almaizni isteine gerek yoktur. Yaplan i hakknda BYDMne bilgi verilir. Ancak zel nitelii olan mterileribesleyen ebekenin gerilimi 36 kV veya daha aaolmas halinde dahi alma izni alnmas gerekir.
alma zni steinin
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
105/119
Yaplmas ve Verilmesi
alma znini stemeye Yetkili ahslar:Lisans sahibi tzel kii tarafndan yetkilendirilmi
kiiler BYDM den yazl olarak alma izni
alabilirler.alma izin istei santral, ebeke, rle,elektronik ve Test Mdrlklerinin sorumlu ahslar(mhendis ya da yerine bakan ahs) ile gereihalinde iletme bnyesindeki yetki verilmi kimseler
tarafndan yaplr.Bu gibi kimselerin isimlerini ihtiva eden listeler
nceden ilgili BYDM ne yazl olarak bildirilir. Yetkisigeri alnan ve yetkisi olmayan ahslara BYDMalma izni vermez.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
106/119
alma zni in Mracat 1) Mracaat Zaman:
nceden programlanm iler iin, iin balayaca tarihtennormal olarak bir hafta nce ilgili BYDM ne mracaat edilir.Zorunlu hallerde en az 24 saat nceden mracaat edilmesiarttr. Aksi halde alma izni verilmez.2) Mracaat ekli:alma izni isteyen yetkili ahslar ilgili BYDMne yazlmracaat ederler. Yazl mracaat halinde YDM 1 formunun(1) nolu blm yetkili ahs tarafndan iki nsha olarakdoldurulduktan sonra, bir nshas BYDMne gnderilir, diernshas talebi yapan tarafndan saklanr.
alma iznine bal manevra BYDM tarafndan yaptrlacakise, bu formdaki (2) nolu blm yetkili ahs tarafndandoldurulur.
TEA.EBEKE LETME GRUP MDRL
.BLGES LETME GRUP BA MHEND SL
YK DA ITIM LETME MDRL YDM-1
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
107/119
Tarih :../..../.
1. almann Yaplaca Merkez :veya E..Hatt
2. Servisten karlacak Techizat :3. Yaplacak alma :4. zni steyen Yetkili ahs :5. almay Yapacak
Ekip efi veya KoordinasyonSorumlusu :
6. Y.D.M den Enerji
Kesilmesi ve Verilmesi Talep
Edecek TM.
letme Teknisyeni :7. in Balayaca
Tarih ve Saat :
8. in Bitecei Tarih ve Saat :9. Techizatn Devre
D Edilme Sresi :10. Enerji Kesilecek
Mteriler :11. Acil Hallerde servise Alma ekli
ve Sresi :12. TM.letme Teknisyeninin
YDM ile Muhabere ekli :
NOT
Manevra
Balama ekliTechizatn TeslimekliTechizatnEmreamade Hale
Getirme eklialma znistemeye Yetkili
ahsNOT:stenilen manevra zelliklerinden ama ama, kapama rutin
(veya formlarla belirtilen)manevralarnn dndaki istekler bu blmde belirtilecek.
..YK DA ITIM LETME MDRL
ALIMA ZN STE
sim mza
stek No:.././
STENLEN MANEVRA ZELLKLER
1
Tarih:.//20No: /
TEA EK:2 YK DAITIM MDRL Form YDM-2
ALIMA ZN
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
108/119
BYDM nin alma izni isteinecevaben sistemin durumunudikkate alarak ve dier birimlerlekoordinasyon salayarak, isteksahibine onay belirttii formdur.
Herhangi bir nedenle almaiznini iptali gerekirse YDM2formunun (2) nolu blmnn ilk 3maddesi cevaplandrlacak ekildealma iznini isteyen ve yaalmay yapacak sorumlu ahsBYDM ne haberdar eder. Servistenkartlacak tehizatta alacakbaka ekipler varsa BYDMkoordineli almalarla ilgili artlaragre hareket eder.
No:../..alma zni stei No : .1-YDM'de Formu Dolduran Kii :2-Yaplacak alma :
3-almay Yapacak Ekip efi :Haber Verilen servisler :
UDYM :
BLGE :
ELEKTRONK :
TEST :
SANTRAL :
5-Enerjisi Kesilecek Mteriler :
6-Mteri le Anlaan :
2
1-ptal steyen Sorumlu Kimse2-ptalin Nedeni3-Kabul Eden
4-Haber Verilen servisler
5-Haber Veren Mteriler ve Haberi Veren
YDM Mhendisi YDM Bamhendisi
ALIMA ZN N N PTAL
..
YDM Bamhendisisim mza
..
..
..
..
....
..
..
..
YDM Mhendisisim mza
sim mza sim mza
Ek:3
YDM-3MANEVRA FORMU
.YK DAITIM MDRLTEA
MANEVRAYI YAPTIRAN:Tarih:.././20..
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
109/119
Manevra Formu (YDM3):
BYDM nin bizzatyaptracaklar
manevralarda, iletmeteknisyenlerinin takipedecekleri manevrasrasn belirtmekgayesi ile manevraya
balamadan nceBYDM tarafndandoldurulan ve ilgilimerkezlere yazdrlan(iletilen) ilem srasformudur.
1-Manevra No :
2-alma zin No :3-zni steyen :4-Nedeni :
5-TM letme Teknisyeni : ..6-Servisten karlacak Techizat : ..7-Servis D Kalma Sresi : ..8-Merkezdeki Dier almalar : .....
.
SIRA
AIKLAMASAAT
DK
SIRA
AIKLAMASAAT
DK
Manevray yapan: Manevray yapan:
Kart Yeri : Kart Yeri :
AMA MANEVRASI KAPAMA MANEVRASI
..TRAFO MERKEZ
SSTEM TEHZATI ZERNDE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
110/119
YAPILAN ALIMALAR
B) Haberli almalarServis harici bir tehizat zerinde onarm veya birdeiiklik amacyla yaplacak, sistemin ve emre
amade gcn emniyetini azaltc ynde bir tesiryaratmayacak, mterilerde kesinti gerektirmeyecekalmalar haberli almalardr.Bu almalar iin alma izni isteine ihtiya yoktur.Bu gibi almalarda ilerin balangcnda; iin
mahiyeti, balama saati ve alan sorumlu ahsnad; ayrca ayn gnde biten iler iin iin bitimindeiin son durumu BYDM ne bildirir.
SSTEM TEHZATI ZERNDE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
111/119
YAPILAN ALIMALAR
C) Arzal Durum almalarSistemdeki herhangi bir tehizat arza nedeni ile servistenkm veya kartlm ise sz konusu tehizat zerinde
yaplacak almalara denir.Bu almalar iin alma izni isteine ihtiya yoktur.nemli ve acil hallerde santral, ebeke, ra, elektronik vetest mdrl yetkili ahslar zaman kaybn nlemek iinarzaya mdahale eder ve ilk frsatta durumu BYDM ne
bildirir. Santral nitesi, transformatr, reaktr, kesici,ayrc, l transformatrleri, balantlar, bara,kuranportr tehizat arzalar, doal afetler, can ve malntehlikeye dmesi ve bunun gibi ani mdahalelerigerektiren durumlarda gerekli ilemler derhal yaplr.
Bundan sonra durum BYDM ne haber verilir
SSTEM TEHZATI ZERNDE
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
112/119
YAPILAN ALIMALAR
D) Gerilim Altnda almalar
Enerjili bir tehizat veya hattn yaknna
yani emniyetli yaklama mesafesinekadar yaplacak zorunlu almalardr.Gerilimli bir tehizatn yaknnda yaplan
alma.
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
113/119
MANEVRALAR
Sistemin muhtelif ksmlarn devreye almak veya karmakiin kesiciler ve ayrclar ile yaplan ilemlerdir.
Ama Manevras:
Enerjili bir tehizatn enerjisiz duruma getirilmesi iin kesicive ayrclar ile yaplan ilemlerdir. Ama manevrasnda;nce kesici sonra ayrclar alr.
Kapama Manevras: Enerjisiz bir tehizatn enerjili duruma getirilmesi iin
ayrclar ve kesici ile yaplan ilemdir. Kapamamanevrasnda; nce ayrclar daha sonra kesici kapatlr
NORMAL LETME
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
114/119
MANEVRALARI Arza durumlar dnda planlanm olarak tehizatn
servise alnmas veya karlmas iin yaplanmanevralara denir. Primer gerilimi 66 KV vezerindeki gerilimde olan merkezler ve BYDM leri
tarafndan tespit edilecek zellie haiz beslemetesislerindeki manevralar BYDM tarafndan yaptrlr.66 kV ve daha yksek gerilimli merkezlerin primertarafnda yaplacak manevralarda BYDM ne almaizni istei (YDM1) yazdrlmas gereklidir.
BYDM alma izni vermise, manevra formu (YDM3)yazdrr. Trafolarn, generatrlerin, senkronkondansatrlerin dnml almalar yadaprograml olarak devreye alnp kartlmalar iinmanevra formuna gerek yoktur. Ancak manevrayabalamadan nce BYDM ne haber verilir. BYDM leri
gerektiinde btn manevralar yaptrr
MANEVRADA TAKP EDLECEK
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
115/119
HUSUSLARBYDM manevralar alma izni istei formuna uygun olarak dzenlenenmanevra formu (YDM3) vastas ile yaptrr. BYDM, normalmanevralar iin talimat verirken ve iletme teknisyeni bu talimatalrken aadaki kurallar takip edilir.
1) Konumann balangcnda yk datmc talimat vereceimerkezdeki iletme teknisyenine ismen kendini tantr ve iletmeteknisyeninin ismini renir.
2) alma iznine bal olarak herhangi bir tehizat servis dnakartlrken veya iin bitiminde servise alnrken ilem yapldmerkezdeki iletme teknisyeni alm olduu talimat manevra formu nadoldurur. BYDM yazlmas gereken bir talimat verdiinde yazltalimattr diye iletme teknisyenini ikaz eder.
3) Manevrann her kademesi manevra formu zerinde sranumaras ile ayr bir satra yazlr. Talimat ak ve ksa olmaldr.Talimatta kesici ve ayrclar kod numaralar ile bildirilir.
4) BYDM talimat tamamen verip bitirinceye kadar iletmeteknisyeni konumay kesmez; Talimatta anlalmayan bir nokta varsabunu BYDMne talimat tamamlandktan sonra bildirir.
MANEVRADA TAKP EDLECEK
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
116/119
HUSUSLAR 5) Verilen talimatta deiecek bir nokta varsa BYDM yazlan
manevra formu zerinde iptal iareti konmasn ister ve ayr bir formyazdrr.
6) BYDM, talimat yazdrdktan sonra manevraya balanacakzaman sonra bildirileceini iletme teknisyenine syler. letme
teknisyeni BYDM tarafndan yazdrlan ve yaplmas sra ile bildirilenmanevra ilem gruplarnn her birinin sonunda bu ilemleri ve saatiniBYDM ne bildirir, dier ilemler iin talimat bekler. Talimatverilmeden manevra ilemine balayamaz.
7) ki taraftan gerilim altna alnabilen bir tehizatn servis dedilmesi annda ilk olarak her iki merkezdeki kesiciler, sonra her iki
merkezdeki ayrclar alr. Bu ilemler tamamlandktan sonratopraklama ayrclar kapatlr. Not:Topraklamadan nce transfer kesici, ayrc ve by-pass
ayrclarnn ak olduu grlmelidir.
MANEVRADA TAKP EDLECEK
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
117/119
HUSUSLAR 8) ki taraftan gerilim altna alnabilen bir tehizatn servise iadesi
annda ilk olarak her iki merkezdeki topraklama ayrclar alr.Daha sonra her iki merkezdeki ayrclar ve ardndan kesicilerkapatlr. Yk datm blgelerini birbirine balayan irtibathatlarndaki manevralar hattn ait olduu BYDM tarafndan yrtlr.
Komu BYDM manevralar takip eder. UYDM bu gibi hallerdekoordinatrlk grevi yapar. 9) Birden fazla farkl gerilim deerindeki tehizatlar zerinde
manevra yaplacaksa; ama manevrasna gerilim deeri dk olantehizattan, kapama manevralarna ise gerilim deeri yksek olantehizattan balanr.
10) Bir g transformatr servise alnrken, ilem sras; trafo giri,trafo k fider kesicileri eklindedir. Servis harici edilirken builemin tersi yaplr.
11) Birden fazla fiderde ama manevras yaplacaksa, nce nemsizve yk az olan fiderden balanr. En son nemli ve yk fazla olanfiderler alr.
LETME TEKNSYENLERNN
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
118/119
DKKAT EDECE HUSUSLAR 1) Manevraya balamadan nce manevra talimatn tekrar
gzden geirir. 2) Manevra formunun elde bulundurulmas ve her ilemin
yaplmasn mteakip form zerinde o ilemin bulunduu satrnkarsna ilemin yapld saati kaydeder.
3) Servisten karlan tehizatn baka bir noktadan dabeslenecei ihtimalini dikkate alarak bu tehizata ait l aletlerivastas ile tehizatn gerilim altnda olup olmadn kontroleder.
4) Manevralar yaparken herhangi bir pheye dlrse hemenmanevray uygun bir noktada brakp durumu BYDM ne bildirir.
Not:Manevra bittikten sonra yaplan ilemleri zaman srasnagre BYDM ne yazdrr.
LETME TEKNSYENLERNN
-
7/30/2019 Kumanda Ve Manevralar
119/119
DKKAT EDECE HUSUSLAR 5) letme teknisyenine manevra yaparken dikkatini
datacak, yanl ilemler yapmasna neden olabilecekhibir mdahale yaplmamaldr.
6) Ama manevralarnda, kesiciler aldktan sonra
kesicinin her kontann tam ama yapt kontroledilir. 7) Bir hat transfere alnaca zaman (transfer ve hat
kna ait iki saya mevcut ise) nce transfer ve hatk sayalarn deerleri alnr sonra gerekli manevra
yaplr. (Ayn durum tek bara by-pass sisteminde degeerlidir) 8) Transfer pozisyon anahtar olan, transfer baral
i t i b l d k l d t f l