kummenti: - web viewmeta kont nisma’ xi ħadd isemmi din il-famuża kelma kont noqgħod...
TRANSCRIPT
ID-DISA’ SENA IL-MALTI (Il-Qari u l-Kitba) IL-ĦIN: Sagħtejn
Għall-istudent/a:
1. Wieġeb il-mistoqsijiet kollha kif mitlub/a. 2. L-ortografija, il-punteġġjatura, is-sintassi, l-ideat u l-preżentazzjoni tajbin jgħinuk tikseb
riżultati aħjar. 3. Tista’ tuża paġna 12 bħala karta żejda.
Għall-għalliema:
Taqsima 1(i) 1(ii) 1(iii) 1(iv) 1(v) 2(i) 2(ii) 2(iii)A 2(iii)B Total
Marka 10 4 8 8 20 10 10 5 5 80
Markatal-
istudent
Il-M
AR
KI
It-Taħdit 10Is-Smigħ 10
Il-Qari u l-Kitba 80
IT-TOTAL 100
Kummenti:
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 1 minn 12
ROTTA 2
L-Ewwel Taqsima: Il-Lingwa (50 marka)
i. Fehim it-Test
Aqra sewwa din is-silta u wieġeb il-mistoqsijiet dwarha.
IR-RIEDA
Jennifer l-iskola dejjem kienet tħobbha sa minn ċkunitha. Ommha u missierha kellhom bokka biha u mhux darba jew tnejn rawha tielgħa fuq il-palk tas-sala tal-iskola sabiex tingħata xi premju jew tnejn f’Jum il-Kisbiet. Jennifer minn dejjem xtaqet taħdem fil-qasam edukattiv, imma qatt ma qalet xejn lil ħadd, ħlief lill-għalliem favorit tagħha. Is-suġġett favorit fl-iskola sekondarja kien il-Malti, għalkemm kienet miżgħuda b’suġġetti oħra tax-Xjenza bħalma huma l-Fiżika, il-Bijoloġija u l-Kimika. Dawn mhumiex is-suġġetti tagħha għax m’għażlithomx għax riditihom hi, imma għax il-ġenituri tagħha insistew li tagħmel dan. (para.1)
Ommha hi tabiba tal-familja filwaqt li missierha hu speċjalista u kirurgu tal-qalb fl-isptar Mater Dei. Ħutha kienu laħqu kollha fil-qasam mediku. Mark hu tabib pjuttost ġdid li għadu kemm iggradwa ftit tas-snin ilu u Elaine hija infermiera fit-taqsima tal-kura intensiva. Il-ġenituri tagħha wrewha li hi għandha tagħmel l-istess pass ta’ ħutha, mingħajr ebda diskussjoni. Imma hi qatt ma lissnet xejn. Il-letteratura u l-edukazzjoni kienu għal qalbha ħafna imma żammet kollox mistur. Kieku m’għamlitx hekk, kien ikollha tbati l-konsegwenzi. Mhux darba jew tnejn spiċċat ikkastigata jew ingħatat il-ġenb filwaqt li ħutha kienu miżmuma fl-għoli mill-istess ġenituri. (para.2)
Kellha għażla x’tagħmel... jew li tikkuntenta lill-ġenituri tagħha jew tifrex triqtha, il-futur tagħha hi. L-għalliem tal-Malti ma daħalx bejn il-basla u qoxritha. Ħalla lilha tiddeċiedi. Il-futur kien tagħha u hi taf x’inhu l-aħjar, issa li waslet fl-eżamijiet tal-aħħar. (para. 3)
Illum Jennifer marret toqgħod maz-zijiet tagħha ġewwa l-Baħrija, ’l bogħod mill-ġenituri tagħha, imma mhux minn ħutha. Għadha tiltaqa’ magħhom u llum fiehmu li hi għamlet l-aħjar u mhux huma. Bħalissa qiegħda tistudja ferħana l-Junior College, bit-tir li tidħol l-Università u tagħmel il-kors tal-Baċellerat fil-Malti. (para. 4)
(Silta addattata minn artiklu ta’ Carlston Grima, Għidli Mitejn-Rakkont, ippubblikat fit-30 ta’ Mejju 2016)
Paġna 2 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2017
Wieġeb il-mistoqsijiet fi kliemek skont is-silta li qrajt.
1. Ma’ min kienet tiftaħ qalbha Jennifer? (marka)
___________________________________________________________________________________
2. X’kienu s-suġġetti li għażlet Jennifer u x’kien is-sehem tal-ġenituri tagħha f’din l-għażla? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
3. Jidher li Jennifer ma kellhiex għażla fejn tidħol il-karriera. Għalfejn? (par. 2) (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. X’differenza kien hemm bejn Jennifer u ħutha? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5. X’kienet il-fehma tal-għalliem tal-Malti dwar il-futur ta’ Jennifer? (marka)
___________________________________________________________________________________
6. X’kien it-tir ta’ Jennifer għall-futur? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 3 minn 12
_____10
i. Għarfien il-Lingwa
Wieġeb il-mistoqsijiet li ġejjin.
1. Għal min qed jirreferi l-Pronom Mehmuż hom f’ridithom (para. 1)? ______________ (marka)
2. Minn paragrafu 3 sib kelma Rumanza li tfisser “tagħżel”. ______________ (marka)
3. Liema kelma f’paragrafu 4 tfisser “bil-mira”? ______________ (marka)
4. Fisser il-qawl f’paragrafu 3: ma daħalx bejn il-basla u qoxritha. (marka)
_____________________________________________________________________________
ii. Il-Grammatika
Aqra l-paragrafu li ġej u wieġeb il-mistoqsijiet li ġejjin.
“…u din il-Karma xi tkun?” Meta kont nisma’ xi ħadd isemmi din il-famuża kelma kont noqgħod nhewden, imma nitbissem bħallikieku kont qed nifhem x’iridu jgħidu biha. ‘Karma’... x’kelma dik! Timmaġinaha xi karamella żgħira b’togħma ħelwa jew pjuttost morra u tkompli tfittixha sakemm issibha. Komplejt nikber u din il-kelma bdejt niltaqa’ magħha aktar ta’ spiss u donnha bħal saret anke parti mill-vokabularju tiegħi. Imma tgħid vera teżisti din l-imbierka karma? F’mumenti kbar ta’ rabja, l-istint ikun aktar b’saħħtu u l-bniedem faċli jirribella u jfittex il-vendetta bħala soluzzjoni.
1. F’liema forma hu l-verb nisma’: ____________________________________ (marka)
2. F’liema forma hu l-verb nitbissem: _________________________________ (marka)
3. F’liema forma hu l-verb tfittixha: __________________________________ (marka)
4. Kemm-il ittra fiha l-kelma bħal: ____________________________________ (marka)
5. Sib verb tat-tmien forma: _________________________________________ (marka)
6. Agħmel il-verb nifhem fit-tielet forma maskil: _______________________ (marka)
7. Oħroġ verb fis-sitt forma plural mill-kelma noqgħod: ________________ (marka)
8. Oħroġ verb fit-tieni forma perfett femminil mill-kelma nikber: ___________ (marka)
Paġna 4 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2017
_____4
______8
iii. Il-Kitba Komunikattiva
Agħżel wieħed u ikteb bejn 60 u 80 kelma fuqu.
a) L-iskola se torganizza mawra ta’ ġurnata fi Sqallija għall-istudenti. L-istudenti se jorganizzaw
il-ġurnata kif jixtiequ huma. Ikteb riklam biex tħajjar lill-istudenti jiġu .
JEW
b) Ikteb dwar film, dramm jew ktieb li rajt/qrajt dan l-aħħar.
Għid x’għażilt u agħti titlu: ________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 5 minn 12
______8
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
v. Il-Komponiment Ġenerali
Agħżel wieħed mit-titli li ġejjin.Ikteb komponiment ta’ madwar 250 kelma fuqu fil-linji pprovduti.
1. Kultant dak li tagħmel bla preparazzjoni iktar ikun suċċess. Taqbel? Iddiskuti.
2. Il-flus.
3. Iddeskrivi l-isbaħ jum ta’ ħajtek.
Titlu numru:_________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Paġna 6 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2017
_____20
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 7 minn 12
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Paġna 8 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2017
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
It-Tieni Taqsima: Il-Letteratura (30 marka)
i. Referenza għall-Kuntest (Ħabbata – Marjanu Vella)
Aqra dawn iż-żewġ strofi u wieġeb il-mistoqsijiet dwar il-poeżija.
Nerġa’ lura bla nitnikker lejn id-dar li jien ħabbejt, iżda qabel ħa nistaqsi għax sa t-trejqa qisni nsejt.
Għabex tqil jaqa’ bis-sabtafuq il-ħsieb tal-moħħ, fis-skiet;ġamra f’ġamra tnin u tiksaħ,baqa’ waħda, għoddha ntfiet.
1. Din il-poeżija hi mnebbħa mill-ħajja tal-poeta nnifsu. B’hekk tissejjaħ poeżija
______________________. (marka)
2. Fisser fi kliemek dawn iż-żewġ strofi. (3 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
3. Sib similitudni u iktibha. ____________________________________________________ (marka)
4. Spjega s-similitudni: (marka)
___________________________________________________________________________________
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 9 minn 12
_____10
5. X’jissejħu l-istrofi li għandha din il-poeżija? _____________________________________ (marka)
6. X’tip ta’ rima qed titħaddem f’din il-poeżija u x’effett tħalli din fuqek? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. X’taħseb li juru l-kelmiet meta jgħid “Ħalli mmur”? (marka)
___________________________________________________________________________________
ii. Il-Poeżiji minn Nadriet 3
Wieġeb il-mistoqsijiet li ġejjin.
1. Dawn il-mistoqsijiet huma dwar il-poeżija “Il-Bejjiegħ tal-Gazzetti” ta’ Ġorġ Borg.
(a) Kif toħroġ l-importanza li għandha omm għall-bejjiegħ tal-gazzetti? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(b) Skont il-poeta, għall-bejjiegħ tal-gazzetti min ma jixtrix gazzetti ma jeżistix? F’liema sens “ma
jeżistix”? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2. Dawn il-mistoqsijiet huma dwar il-poeżija “Matul is-Snin tal-Ħajja” ta’ Ġużè Chetcuti.
(a) Matul din il-poeżija, il-poeta jistqarr li “Matul is-Snin tal-Ħajja/triq watja ma nsibux”. X’irid
ifisser il-poeta b’dan il-kliem? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(b) Lejn tmiem il-poeżija, il-poeta jispiċċa bil-mistoqsija rettorika “il-blu, għidu fejn hu?”. Xi jrid
ifisser il-poeta b’din il-mistoqsija u għaliex taħseb li juża mistoqsija rettorika? (4 marki)Paġna 10 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2017
_____10
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
iii. In-Novelli minn Stejjer Għal Qabel Jidlam
A. Wieġeb il-mistoqsijiet kollha dwar in-novella: Sitt xhur mhuma xejn.
1. Il-protagonist xtaq jgħid ħafna affarijiet lil ommu imma żamm kollox ġo fih. Għalfejn? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2. Iddeskrivi lil missier il-protagonist? (2 marki)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
3. Għala omm il-protagonist bdiet tidħol f’kull ritratt fil-jum tat-tieġ? (marka)
___________________________________________________________________________________
B. Agħżel mistoqsija waħda u weġibha.
1. Fin-novella ‘It-Tifel tal-Baħar’ tidher relazzjoni qawwija bejn l-omm u l-iben. F’madwar 70 kelma, ikteb fuq din ir-relazzjoni b’referenza għan-novella.
Jew
2. In-novella ‘It-Tifel tal-Baħar’ ġġagħalna nirriflettu fuq il-ħajja nnifisha. Tlaqqagħna ma’ ħajja li fiha t-tbatija tagħha. F’madwar 70 kelma, tkellem dwar din l-istqarrija.
Jew
3. F’madwar 70 kelma, irrakkonta x’ġara meta Vestru daħal fid-dar tax-xjuħ fin-novella ‘Sold għall-Ħamiem, Sinjur!.
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 11 minn 12
_____5
_____5
Jew
4. Fin-novella ‘Sold għall-Ħamiem, Sinjur!’ toħroġ biċ-ċar it-tema tal-imħabba lejn l-annimali. F’madwar 70 kelma, ikkummenta fuq dan b’referenza għan-novella.
Paġna 12 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2017
Agħmel ċirku madwar in-numru tal-mistoqsija li se twieġeb: 1 jew 2 jew 3 jew 4
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
TMIEM IL-KARTA
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – Id-Disa’ Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – Frar 2017 Paġna 13 minn 12