kur’an i anlamaya gİrİŞ -...

Kur’an’ı Anlamaya Giriş _______________________________________ i

KUR’AN-I ANLAMAYA GİRİŞ

“Kısa Sûrelerimizi Tanıyalım”

Hazırlayanlar

Ahmet ÇELĠK - Bayram BĠÇER

Eyüp KĠRPĠTÇĠ - Faruk AYTĠN

Ġsmail BĠLGĠLĠ - Mevlüt ÖZDEMĠR

Mustafa AKBAK - Tahir SARAÇ

ii ______________________________________ Kur’an’ı Anlamaya Giriş

EKDAĞ YAYINLARI: 4

Kültür Kitapları: 1

KUR‟AN‟I ANLAMAYA GĠRĠġ

“Kısa Sürelerimizi Tanıyalım”

I. Baskı, Haziran 2007 – 1.000 Adet

II. Baskı, Mart 2008 – 7.500 Adet

Genel Yayın Yönetmeni: Eyüp KĠRPĠTCĠ

Düzelti : Halime ERġAHĠN

Editör: Ahmet ÇELĠK

Dizgi, Kapak: Yelken Ajans

Baskı: Damla Matbaası • KONYA

ISBN: 978-9944-5627-7-5

Ġsteme Adresi:

EKSEN YAYIN DAĞITIM

Mimar Muzaffer Cd. Alaaddin ÇarĢısı No:25

Meram / KONYA

Ġrtibat Tel/Fax: 0 332 350 87 86

[email protected]

www.eksendagitim.com

Bu kitap

AKSES DanıĢmanlık Eğitim ve BiliĢim Hizmetleri A.ġ‘nin

katkılarıyla yayınlanmıĢtır.

mailto:[email protected]

http://www.eksendagitim.com/

Kısa Sûrelerimizi Tanıyalım ___________________________________ iii

İÇİNDEKİLER

Sayfa

GĠRĠġ ................................................................................... 1

I- FATĠHA SÛRESĠ ............................................................... 7

II- BAKARA SÛRESĠ 1-5. ÂYETLER .................................. 16

III- ÂYETE‘L-KÜRSĠ (BAKARA SÛRESĠ 255. ÂYET) ......... 23

IV- AMENERRASULÜ BAKARA 285–286) ......................... 29

IV- HAġR SÛRESĠ SON ÜÇ ÂYETĠ .................................... 35

V- DUHA SÛRESĠ .............................................................. 43

VI- ĠNġĠRAH SÛRESĠ ......................................................... 52

VII-TĠN SÛRESĠ .................................................................. 58

VIII- ALAK SÛRESĠ ............................................................ 63

IX- KADĠR SÛRESĠ ............................................................ 71

X- BEYYĠNE SÛRESĠ ......................................................... 78

XI- ZĠLZAL SÛRESĠ ............................................................ 84

XII- ÂDĠYAT SÛRESĠ.......................................................... 88

XIII- KARĠ'A SÛRESĠ .......................................................... 92

XIV- TEKÂSÜR SÛRESĠ .................................................... 97

XV- ASR SÛRESĠ ............................................................. 103

XVI- HÜMEZE SÛRESĠ .................................................... 108

XVII- FĠL SÛRESĠ ............................................................. 113

XVIII- KUREYġ SÛRESĠ .................................................. 118

XIX- MAUN SÛRESĠ......................................................... 124

XX- KEVSER SÛRESĠ ...................................................... 130

XXI- KAFĠRÛN SÛRESĠ ................................................... 137

iv ______________________________________ Kur’an’ı Anlamaya Giriş

XXII- NASR SÛRESĠ ........................................................ 144

XXIII- TEBBET SÛRESĠ ................................................... 151

XXIV- ĠHLÂS SÛRESĠ ...................................................... 157

XXV- FELAK SÛRESĠ ...................................................... 162

XXVI- NÂS SÛRESĠ ......................................................... 168

SORULARLA KĠTABIMIZI TANIYALIM ............................ 175

K A Y N A K L A R ............................................................ 185

Kur’an’ı Anlamaya Giriş ______________________________________ 1

GİRİŞ

Kur‘an-ı Kerim‘i Ģöyle tarif edebiliriz: ―Hz. Muhammed

(s.a.s.)‘e vahiy yoluyla indirilmiĢ, sahifelere yazılmıĢ, Hz.

Peygamber (s.a.s.)‘den bizlere tevâtüren (en güvenilir yol ile)

nakledilmiĢ, okunmasıyla ibadet edilen, benzerini getirmek-

ten insanların aciz kaldığı Allah kelâmıdır.‖

Kur‘an-ı Kerim, iman ilkeleri, ibadet ve çeĢitleri, kiĢisel

ve toplumsal iliĢkilerle ilgili kurallar, ahlâk ilkeleri, geçmiĢ

peygamberler ve toplumlarıyla mücadeleleri, ahiret hayatı ile

ilgili temel ilkeler, suçlular ve cezaları ile ilgili konularda bize

Allah‘ın emirlerini bildirir.

Kur‘an-ı Kerim baĢlıca iki bölümden oluĢur; âyet ve

sûreler.

2 ______________________________________ Kur’an’ı Anlamaya Giriş

Âyet: Kur‘an‘ın en küçük birimine âyet denir. Kur‘an-ı

Kerim 6666 âyetten oluĢmaktadır. Bir sûrenin içindeki

âyetlerin sıralanıĢı

(Allah (c.c.)‘ın vahyi doğrultusunda) Hz. Peygamber‘in tali-

matına dayanmaktadır. Kur‘an âyetlerinin iniĢ sebebi demek

olan Sebeb-i Nüzul ifadesi; Kur‘an‘ın inen parçalarının, belirli

olay üzerine belirli bir maksadı elde etmek için indirildiğine

iĢaret etmektedir.

Sûre: Kur‘an‘ın, en az üç âyetten oluĢan, farklı uzunluk-

lara sahip her bir özel bölümüne verilen addır. Kur‘an‘da 114

sûre bulunmaktadır. En uzun sûre 286 âyetli Bakara, en kı-

sası ise 3 âyetli Kevser‘dir. Mushaflarda ilk sûre Fâtiha, son

sûre de Nâs‘dır. Bazen bir sûrenin birden fazla ismi bulun-

maktadır.

Sûreler indiriliĢlerine göre Mekke‘de inenler ve Medi-

ne‘de inenler olmak üzere iki gruptur. Mekkî sûreler: Hicret-

ten önce inen ve genellikle iman ve ahlâkla ilgili olan

âyetlerden oluĢur. Medenî sûreler: Hicretten sonra inen ve

genellikle ibadet, hukuk ve diğer dinlerle iliĢkiler gibi konuları

ele alan âyetlerden oluĢur.

Cüz: Kur‘an‘ın yirmi sayfalık her bir bölümüne denir.

Kur‘an otuz cüze bölünmüĢtür.

Hurûf-ı Mukattaa: Kur‘an‘ın yirmi dokuz sûresinin baĢın-

da bulunan ve elif-bâ (alfabe) harflerinin tek olarak kullanıl-

masıyla ya da ikili, üçlü, dörtlü veya beĢli bir kompozisyon

çerçevesinde bir araya gelmesiyle oluĢan harflerdir.

Kur'an-ı Kerim, hiç Ģüphesiz, hepimizin baĢ tacıdır; çün-

kü yüce Rabbimizin bize gönderdiği kitabıdır. Onda geçmiĢ

insanların ibretleri, geleceklerin haberi vardır. Onun içinde

bize yöneltilmiĢ emirler, yasaklar bulunuyor.

Biz ancak onları en iyi tarzda öğrenip, tam tamına uygu-

ladığımız zaman Hakk‘ın rızasına eriĢebiliriz. Ruhumuzun,

bedenimizin, maddi ve manevi rahatsızlıklarımızın çaresi

Kısa Sûrelerimizi Tanıyalım ___________________________________ 3

Kur'an'dır. Fert, aile, toplum, ümmet ve nihayet bütün insan-

lık ona uyulduğu zaman huzura ve mutluluğa kavuĢabilecek-

tir; çağımızın problemlerine çare Kur'an'dır.

Bu kadar kıymetli, dünya ve ahiretimiz bakımından bu

derece önemli bir kitabı acaba öğretip öğreniyor muyuz?

Hayır! Kur'an evlerimizde garip garip, boynu bükük duruyor.

Yeni nesillerin anlayacağı doyurucu tefsirler yoktur. Kütüpha-

nemizin raflarında tefsir kitapları toz tutmuĢtur. Birçok

müslüman O'nu yüzünden bile okumasını beceremez; oku-

yanların çoğu tecvid kurallarını bilmez veya iyi okursa da

içindeki hükümleri bilmez, çoğumuz ise Kur'an-ı Kerime aykı-

rı bir hayat tarzı sürdürürüz.

Hasan-ı Basri: "Kur'an-ı Kerim, ahkâmına uyulsun, ken-

disiyle amel olunsun diye indirilmiĢtir. Halbuki Ģimdi halk

onun sırf kırâat ve tilavetini amel edinmiĢ" demiĢtir.

Demek ki söze takılıp kalmak, öze inmemek, ana gayeyi

unutup ayrıntı ile oyalanmak, lafa dalıp uygulamaya, çalıĢ-

maya, emrin gereğini yerine getirmeye geçmemek eski, yay-

gın ve çok tehlikeli bir hastalıkktır. Bu hastalıktan kendimizi

kurtarmak zorundayız.

Ebu Abdurrahman es-Sülemi: "Bize ilim öğreten hocala-

rımız, 10 âyet-i Kerim‘e öğrendiler mi, asla daha öteye geç-

mez, önce o 10 âyet ile amel ederler, sonra öğrenmeye de-

vam ederlermiĢ. Biz de o usulü takip ettik. Bu yolla Kur'an-ı

Kerim‘i ve onunla ameli birlikte, yan yana öğrendik" demiĢtir.

Allah Teala‘nın aziz kitabını yeni bir Ģevkle, deste deste,

sözünü belleyip, hükümlerini tatbik ede ede bağrımıza basa-

lım, baĢımıza taç, hayatımıza rehber eyleyelim. KurtuluĢu-

muz, izzetimiz, mutluluğumuz Kur‘an‘ı iyi anlayıp, iyi uygula-

maktadır.

Kur‘an‘ı okuyacak kiĢinin öncelikle kendisini Kur‘an‘a

açması ve onu okumakla neyi amaçladığını çok iyi belirle-


mesi, buna bağlı olarak da inancını, ahlakını, davranıĢ ve

tutumlarını düzeltmesi gerekir

Kur‘an okurken daima alçak gönüllülük içerisinde olma-

lıyız. Kur´ân okuyan abdestli olmalı, mümkünse kıbleye yö-

nelmelidir.

Kur‘an okumaya baĢlamadan önce her türlü kötü düĢün-

celerden aklı ve kalbi arındırarak ―euzu- besmele‖ ile baĢla-

malıyız. Edepli ve sakin bir Ģekilde durmalıyız.

Sevdiği birisinden bir mektup alan kiĢi nasıl ki bir an ön-

ce onu okuyup gereğini yerine getirmeye çabalarsa, Kur‘an

okuyan kiĢi de Kur‘an‘ın, Allah‘tan kendisine gönderilmiĢ bir

mektup olduğunu düĢünerek hareket etmelidir. Kur‘an‘ı oku-

yan kiĢi, okuduğu Kur‘an‘da hitap edenin, konuĢanın Allah

olduğunu bilmelidir.

KiĢi Kur‘an‘ı kalp huzuruyla okumalı, ciddiyetle Kur‘an‘a

sarılmalı, Kur‘an‘ı dinlemekle yetinmemeli, manalarını dü-

Ģünce süzgecinden geçirmelidir. Kur‘an‘ı ağır ağır, tane tane,

anlayarak ve hissederek okumalı, her âyeti, gücü nispetinde

anlamaya çalıĢmalı, Kur‘an‘ı anlamaya engel olan her Ģey-

den uzaklaĢmalıdır.

Kur‘an‘ın her emri veya her yasağıyla kendine hitap

edildiğini bilmeli, Allah‘ın huzurunda durmuĢ, Allah kendisine

bakıyor ve okuduğu Kur‘an‘ı kendisinden dinliyor gibi düĢü-

nüp hissetmelidir. Kur‘an‘ı okuyan kiĢinin iyilerden bahseden

âyetleri okuduğu zaman kendini de onlara katması için Al-

lah´dan niyazda bulunmalıdır.

Kur‘an‘ı okurken de peĢin hükümlerden, Ģahsi değerlen-

dirmelerden kurtulmalıdır. Âyet ve sûrelerin, diğer âyet ve sû-

relerle iliĢkisinin olduğu göz önünde bulundurulmalı, Kur‘an‘ı

sahip olduğu bütünlük içinde anlamaya çalıĢılmalıdır.

Kur‘an‘ı anlamak için tercüme, meâl ve tefsirlerden yara-

lanılmalıdır.


Meal okumak Kur‘an‘ı anlamanın sadece ve sadece bir

aracıdır. Daha iyi anlamak için sahih tefsirleri araĢtırarak

onlardan da yararlanılmalı, âyetlerin iniĢ sebepleri de bilin-

melidir.

Kur‘an‘ı anlamak onun ilk uygulayıcısı ve tebliğcisi olan

Hz. Muhammed (sav)‘i çok iyi tanımakla mümkündür. Ku-

ran‘ın dili olan Arapçanın da öğrenilmesi güzeldir.

Kur‘an okumaktan amaç onu anlamak, onu yaĢamak,

pratiğe dökmek, ―yap‖ dediklerini yapmak, ―yapma‖ dedikle-

rinden de kaçınmaktır. Kur‘an, hayata aktarıldığı zaman

insana mutluluk ve huzur verir.

Rasulullah (s.a.s.) "Muhakkak ki ileride kapkaranlık ge-

celer gibi fitneler olacak!" buyurdu "Onlardan kurtuluĢun yolu

nedir, Ey Allah'ın Resulü?" denildi. Rasulullah (s.a.s.): "Allah-

'ın kitabı! Onda sizden öncekilerin olayları, sizden sonrakile-

rin haberleri ve sizin de hükmünüz vardır. O, kesin çizgidir;

Ģaka değildir. Her kim kibirlenerek onu terk ederse Allah

onun belini kırar. Her kim ondan baĢka hidayet (doğru yol)

ararsa Allah onu saptırır. O Allah'ın sapasağlam ipidir. O,

apaçık bir nurdur. O hikmetli bir hatırlatmadır. O dosdoğru

yoldur. Hevalar onun sayesinde kaymaz. GörüĢler onun sa-

yesinde dağılmaz. Âlimler ona doymazlar. Onun çokça tekra-

rı usanç vermez. Hayretengiz yönleri tükenmez. Her kim

onun ilmiyle ilimlenirse ileri gider. Her kim onunla amel eder-

se ecirlenir (sevap kazanır). Her kim onunla hükmederse

adalet eyler. Her kim ona tutunursa doğru yolu bulur" buyur-

du.1

Bu çalıĢmamızın amacı tefsir yapmak değil, Kur‘an-ı Ke-

rim‘i ilk kez okuyup anlayacak kiĢiler ve gençler için bir yön-

tem geliĢtirmektir.

1 Ahmed b. Hanbel, 1/91 Dârimî, Fezâilü'l-Kur'ân, 1; Tirmizî, Sevâbü'l-Kur'ân 14,

2908.


Biz yöntemimizi ―Kısa Sûreleri‖ seçip, bunları

1- Tanımak,

2- Okumak,

3- Mealini Öğrenmek,

4- Anlamak,

5- Ders Almak,

6- Uygulamak, baĢlıkları altında topladık.

Ayrıca konuyu ―Okuma Parçaları‖ ve bir takım etkinlik

çalıĢmalarıyla zenginleĢtirdik.

ÇalıĢmamızın hayırlara vesile olmasını, amel defterimi-

ze sadaka-ı câriye olarak yazılmasını Cenab-ı Allah‘tan niyaz

ederiz.

MERAM / KONYA 2008

Kur’an’ı Anlamaya Giriş ______________________________________ 7

I- FATİHA SÛRESİ

A- SÛREMİZİ TANIYALIM

Fatiha sûresi diziliĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in ilk

sûresidir. Sevgili Peygamberimize gönderiliĢ sırasına göre

beĢinci sûredir. Mekke‘de inmiĢtir. Kur‘an-ı Kerim‘in ilk sûresi

olduğu için ―açan, baĢlayan‖ anlamında Fatiha adını almıĢtır.

Hastalara Ģifa niyeti ile okunduğu için diğer bir adı da ―ġi-

fa‖dır. Her namazda, hatta her rekâtta okunup tekrarlanan

yedi âyet olduğundan ―Seb‘ul mesânî ‖ ismiyle de bilinir. Kut-

sal kitabımız Kur‘an-ı Kerim‘in önsözüdür. Âyetlerinin sayısı

yedidir. Fatiha, namaz sûresidir. Fatiha sûresi okunmadan

kılınan namaz eksiktir.

Sûremiz kısaca Ģu konulardan bahsetmektedir;

1- Cenabı Hakk‘ın bütün kâinatın sahibi ve Rabbi oldu-

ğu,

2- Gerçek övgünün sadece O‘na ait olduğu,

3- Merhametli olup ahiretin sahibi olduğu,

4- Sadece O‘na ibadet edip ve O‘na dua etmemiz gerek-

tiği,


5- Cenabı Hakk‘ın beğendiği yaĢantı üzere olup, beğen-

mediği topluluk ve yaĢantıdan uzak durmamız ve bunu sü-

rekli tekrarlayarak dua etmemiz gerektiği anlatılmaktadır…

B- SÛREMİZİ OKUYALIM

1- Bismillâhirrahmânirrahîm 2- El-hamdu lillâhi Rabbi‘l-

âlemîn 3- Er-rahmâni‘r-rahîm 4- Mâliki yevmi‘d-dîn 5- Ġyyâke

na'budu ve iyyâke nesteîn 6- Ġhdine‘s-sirâta‘l-mustekîm 7-

Sirâtallezîne en'amte aleyhim ğayri‘l-mağdûbi aleyhim ve

le‘d-dâllîn (ÂMĠN)

C- SÛREMİZİN MEALİNİ ÖĞRENELİM

1. Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla.

2. Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allah'a aittir.

3. O Rahman'dır, Rahim'dir.

4. Din (kıyamet) gününün sahibidir.

5. (Rabbimiz!) Yalnız sana ibadet eder ve yalnız senden

yardım dileriz.

6. Bizi dosdoğru yola ilet.

7. Kendilerine nimet verdiğin kimselerin yoluna; gazaba

uğramıĢların ve sapıtanların yoluna değil (Amin/Allah‘ım ka-

bul et)

D- SÛREMİZİ ANLAYALIM

Yüce kitabımızın ilk cümlesi olan bu âyet, Rabbimize

hamd (övgü) sözcüğü ile baĢlıyor. Hamd, her Ģeyi verenin


Allah olduğunun, insan tarafından bilinmesi, bunun bilincinde

olunması demektir. Allah bizlere, tüm insanlara hava, su gibi

nimetler verdi. Bizi Ġslam diniyle Ģereflendirdi. Bu yüzden tüm

varlıklar, Allah‘a hamd etmektedirler. Hamd, insanın Allah‘ı

övmesidir.

Allah gerçekten övülmeye layık tek varlıktır. Zira Allah,

âlemlerin Rabbidir. Bizim gözümüzle gördüğümüz ve göre-

mediğimiz varlıkların tamamını içine alan âlemlerin yaratıcısı

ve yöneticisi O‘dur.

RABB kelimesi sahip olan, terbiye eden ve düzelten an-

lamına gelmektedir. Rabbimiz evreni düzenleyen ve insanları

terbiye edendir.

Terbiye etmek; insanı doğumundan ölümüne kadar her

açıdan yetiĢtirip büyütmek, maddî ve manevî geliĢimini sağla-

maktır.

RAHMAN kelimesi yüce Allah‘ın dünyada bütün varlıkla-

ra acıması, onlara Ģefkatle bakmasıdır. Allah tüm kullarının

dünyadaki bütün ihtiyaçlarını karĢılamaktadır.

RAHÎM kelimesi ise Rabbimizin ahirette sadece mü‘min-

lere merhamet ve Ģefkatle davranacağı, onların cennetteki bü-

tün isteklerini karĢılayacağı anlamına gelmektedir. Onun için

müminler dünyada ne kadar huzur içinde olsalar da bu du-

rum ahiret nimetlerinin yanında pek değersiz kalır. Bu sebep-

le mümin büyük beklentilerini ahirete ertelemeli, büyük mut-

luluğa ulaĢmalıdır.

Müslümanların temel inanç ilkelerinden birisi de ahiret

gününe inanmaktır. Ahirete iman, imanın Ģartlarının beĢinci-

sidir. Ahirete inanan ve Allah‘ın hesap soracağını bilen

müslüman davranıĢlarında daha bilinçli olur. Ahirete inanan

insan bu dünyanın geçici olduğunu, gerçek mutluluğun ise

ahirette olduğunu bilir. Ahiret hayatı kalıcı ve sonsuzdur. Öy-

10 _____________________________________ Kur’an’ı Anlamaya Giriş

leyse daha bilinçli davranmalıyız. Bu güzelliklere ulaĢmak için

elimizden geleni yapmalıyız.

Allah‘ın ahiret gününün tek hükümdarı olduğunu söyle-

yen ve ona imanın Ģartı olarak inanan mü‘minler ise; kulluk ve

ibadetin yalnız O‘na yapılacağını, yardımın sadece ondan iste-

neceğini söylemektedir. Bu mesaj insanların zayıf ve zavallı

yaratıklara değil, Ģanı yüce olan Allah‘a ibadet etmesi gerek-

tiğini bildirmektedir. Yardımın kendisine bile faydası olmayan

aciz varlıklardan değil en büyük ve en güçlü olan Allah‘tan

istenmesini öğretmektedir.

Müslümanların tek ve en büyük amacı âhirette mutlulu-

ğa ulaĢmaktır. O mutluluğa ulaĢmak için gittiği yolun doğru

olması gerekir. YanlıĢ yollara sapanlar hedefe ulaĢamazlar.

Hem yollarını hem kendilerini kaybederler. Onun için Rabbi-

mize günde kırk defa yalvarırız. ―Ya Rabbi! Bizi dosdoğru

yola ulaĢtır.‖ diye dua ederiz.

Rabbimizden bizi doğru yola ulaĢtırmasını istedikten

sonra bir istekte daha bulunuyoruz. Bizi kendilerine nimetler

verdiğin iyi ve güzel kullarının yoluna ulaĢtır. Onlar gibi iyi ve

güzel davranıĢlar sergilememizi nasip et. Onlar gibi ahirette

mutluluğa ulaĢmamızı nasip et.

Rabbimiz bize bu kimseleri Kur‘an-ı Kerim‘de Ģöyle tanı-

tıyor:

―Her kim Allah‘a ve Peygamber‘e itaat ederse, iĢte bun-

lar, Allah‘ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıdık-

larla (doğrularla), Ģehitlerle ve iyi kimselerle beraberdirler.

Bunlar ne güzel arkadaĢtırlar.‖2

Ya Rabbi bizi akılları olduğu halde anlamayan, gözleri

olduğu halde görmeyen, uyarıcılar gönderdiğin halde uyan-

mayan, bu yüzden de gazabına uğrayan ve sapıtan kimse-

lerin yoluna yönlendirme. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v)

2 Nisa, 69

Kısa Sûrelerimizi Tanıyalım __________________________________ 11

sûrede anlatılan gazaba uğramıĢ kimselerin Yahudiler, sapı-

tanların ise Hıristiyanlar olduğunu bildirir. Allahım, bizi onla-

rın yanlıĢ yollarına düĢürme.

E- SÛREMİZDEN DERS ALALIM

Yüce Rabbimiz, Fatiha sûresini kulları ile kendisi arasında

ikiye böldüğünü bildirmektedir. Fatiha‘nın ilk yarısında kullar,

Allah‘ın yüce sıfatlarını dile getirerek, O‘nun Rahman ve Ra-

him olduğunu, din (ahiret) gününün sahibi olduğunu belirtir;

hemen arkasından da yalnız Allah‘a ibadet edip yalnız

O‘ndan yardım dilediklerini bildirirler.

Sûrenin ikinci yarısında ise kullar, Allah‘tan ―kendilerini

doğru yola, kendilerine nimetler verilen kimselerin, yoluna

ulaĢtırmasını, yolunu sapıtanların ve gazaba uğrayanların

yoluna ulaĢtırmamasını‖ isterler.3

Fatiha Kur‘an-ı Kerim‘in anasıdır. Ġslam âlimleri Kur‘ân-ı

Kerim‘i mükemmel bir vücuda benzetmiĢler. Fatiha sûresini o

vücudun baĢı gibi görmüĢlerdir. BaĢı olmayan vücud eksiktir.

Vücudun kime ait olduğunu baĢ ile tanırız. Kur‘an-ı Kerimi de

Fatiha sûresi ile tanırız.

Fatiha anlamı düĢünülerek okunduğu zaman Hz. Mu-

hammed (s.a.v)‘in yüzünü görmüĢ gibi oluruz. Söz, Allah‘ın

sözü, açıklayan ise Allah‘ın sevgili elçisi Hz. Muhammed

(s.a.v)‘dir.

Namaz kılan mü‘minler bu sûreyi, günde en az kırk defa

okur. Hiç düĢündünüz mü, Fatiha niçin kırk defa okunur?

Çünkü bu sûre ile Rabbimiz bize dua etmenin yöntemini öğ-

retmektedir. Aslında namaz tam bir duadır. Fatiha ise duala-

rın en güzelidir. Fatiha, müslümanın Rabbiyle iletiĢimini sü-

rekli ve canlı tutan bir sûredir.

3 Müslim, Salât, 38


Ġnsan, Rabbinin kendisini doğru yola ulaĢtırmasını ister.

Rabbi de ona kitabın tamamında açıklama yaparak yol gös-

terir. Namaz, insanın kiĢiliğini olgunlaĢtırır. Fatiha ise tam bu

mesajları içerir. Fatiha‘nın sonunda âmin ―kabul et ya Rabbi

kapına geldim, kıyam da rükûda ve secdede sana yöneldim‖

diyen müslüman yalnız olmadığını bilir. Çünkü aynı anda mil-

yonlarca müslümanın aynı sözü söylemekte olduğuna inanır.

Dolayısıyla da yüce yaratıcısının bütün duaları iĢitip kabul ede-

ceğini, bütün kalbiyle hisseder.

Ebu Hureyre (R.A.)‘ın bize haber verdiğine göre,

Rasulullah (s.a.s.) Ģöyle buyuruyor: ―Allah Teâlâ buyuruyor

ki; ―Namazı ben kendimle kulum arasında ikiye ayırdım. Ya-

rısı benim, diğer yarısı da kulumundur. Kulumun dilediği

kendisi için gerçekleĢecektir. Kul ―Âlemlerin Rabbi olan Al-

lah‘a hamd olsun‖ dediği zaman, yüce Allah, ‗kulum bana

hamdetti‘ der. Kul, ―Allah, rahman ve rahimdir.‖ dediği za-

man, Allah Teâlâ, ―kulum beni övdü.‖ der. Kul, ―Allah, din

gününün sahibidir‖ dediğinde Allah, ―Kulum beni ta‘zim etti

(büyüklüğümü ifade etti)‖ der. Kul, ―Yalnız sana ibadet eder,

yalnız senden yardım dileriz.‖ dediğinde, Allah, ―ĠĢte bu an-

cak benimle kulum arasında bir konudur, kulumun istediği

kendisine verilecektir.‖ der. Kul, ―Bizleri doğru yola ulaĢtır,

kendilerine nimet verdiklerinin yoluna, gazaba uğrayanların

ve sapıkların yoluna değil.‖ dediğinde ise Allahü Teâla, ―Bu

da ancak kuluma ait bir durumdur, istediği kendisine verilir.‖

buyurur.

F- SÛREMİZİ UYGULAYALIM

1- Namazların her rekâtında ayakta iken,

2- Kuran-ı Kerim ve dualar okunduktan sonra ―el-Fatiha‖

denilince ve

3- Allah‘tan Ģifa dilemek için okuruz.


Fatiha sûresi bir dua örneği olduğu için duanın önemi

üzerinde kısaca durup dualarımızın çoğalması gayretinde

bulunalım.

Dua, insanın yaratıcısı karĢısında zayıf ve güçsüz oldu-

ğunu bilmesidir. Dua, insanın sonsuz kuvvet sahibi, Rabbine

sığınmasıdır. Dua, insan‘ın yaĢayabilme gıdasıdır. Dua et-

meyen ve kendisine dua edilmeyen insanlar mutluluğu yaka-

layamaz, baĢarılı olamazlar.

Bu konuda, dünyaca ünlü bir kalp doktoru; dua eden

hastalarla dua etmeyen hastaların iyileĢme sürelerinin farklı

olduğunu söylemektedir. Bizler, Rabbimizin tavsiye ettiği duala-

rı hem kendimiz hem de sevdiklerimiz için çokça yapmalıyız.

Çünkü Rabbimiz Kur‘an-ı Kerim‘de; ―De ki; duanız olmasaydı

Rabbim size ne diye önem versin ki.‖4 diye buyurmaktadır.

Sevgili Peygamberimiz (s.a.v) de; ―Dua ibadetin özüdür.‖diye

bizleri müjdelemiĢtir.

Okuma Parçası

DUA

Günlerden bir gün üç kiĢi bir yolculuğa çıktılar. AkĢam

olunca, yatıp uyumak üzere bir mağaraya girdiler. Fakat dağ-

dan kopan bir kaya mağaranın ağzını kapattı. Bunun üzerine

birbirlerine:

―-Yaptığımız iyilikleri anlatarak Allah'a dua etmekten

baĢka bizi bu kayadan hiçbir Ģey kurtaramaz‖ dediler. Ġçle-

rinden biri söze baĢlayarak:

―-Allahım! Benim çok yaĢlı bir annem ve babam vardı.

Onlar yemeklerini yemeden, çoluk çocuğuma ve hizmetçile-

rime bir Ģey yedirip içirmezdim. Bir gün hayvanlara yem bul-

4 Furkan, 25/77


mak için evden ayrıldım, onlar uyumadan önce de eve dö-

nemedim. Eve gelir gelmez hayvanları sağıp sütlerini annem

ve babama götürdüğümde, baktım ikisi de uyumuĢ. Onları

uyandırmak istemediğim gibi, onlardan önce ev halkının ve

hizmetkârların bir Ģey yiyip içmesini de uygun görmedim. Süt

kabı elimde, sabaha kadar uyanmalarını bekledim. Çocuklar

etrafımda açlıktan sızlanıp duruyordu. Nihayet uyanıp sütle-

rini içtiler. Rabbim! ġayet ben bunu senin rızanı kazanmak

için yapmıĢsam, Ģu kaya sıkıntısını baĢımızdan al!‖ diye yal-

vardı. Kaya biraz aralandı; fakat çıkılacak gibi değildi.

Bir diğeri söze baĢladı:

―-Allahım! Amcamın bir kızı vardı. Onu herkesten çok

seviyordum. Bir erkek bir kadını nasıl severse ben de ona

sahip olmak istedim. Fakat o bunu arzu etmedi. Bir yıl kıtlık

olmuĢtu. Amcamın kızı çıkıp geldi. Kendisini bana teslim

etmek Ģartı ile ona 120 altın verdim. Kabul etti. Ona sahip

olacağım zaman dedi ki; ―Allah'tan kork! Dinin uygun görme-

diği bir yolla beni elde etme!‖ Ben ise çok istediğim Ģeyi elde

etme fırsatı bulduğum halde kendisinden uzaklaĢtım, verdi-

ğim altınları da geri almadım. Rabbim! ġayet ben bunu senin

rızanı kazanmak için yapmıĢsam, Ģu kaya sıkıntısını baĢı-

mızdan al!‖ diye yalvardı. Kaya biraz aralandı; fakat çıkılacak

gibi değildi.

Üçüncü adam da:

―-Allahım! Vaktiyle ben birçok iĢçi tuttum. Parasını al-

madan giden biri dıĢında hepsinin ücretini verdim. Ücretini

almadan giden adamın parasını çalıĢtırdım. Bu paradan bü-

yük bir zenginlik oluĢtu. Bir gün bu adam çıka geldi. Bana;

―Ey Allah‘ın kulu! Ücretimi ver,‖ dedi. Ben de ona:

-―ġu gördüğün develer, sığırlar, koyunlar ve köleler se-

nin ücretindir‖ dedim. Adamcağız:


―-Ey Allah‘ın kulu! Benimle alay etme!‖ deyince, ―Seninle

alay etmiyorum.‖ diye cevap verdim. Bunun üzerine o, geride

bir tek Ģey bırakmadan hepsini önüne katıp götürdü. Rabbim!

Eğer bu iĢi sırf senin rızanı kazanmak için yapmıĢsam, içinde

bulunduğumuz sıkıntıdan bizi kurtar!‖ diye yalvardı. Mağara-

nın ağzını tıkayan kaya iyice açıldı; onlar da çıkıp gittiler.5

Burada anlatılan örnek davranıĢlar insanların ömür boyu

karĢılaĢabileceği olaylardır. Ġnsanın anne babasına saygı ve

hizmeti, nefsinin isteklerine karĢı duruĢu ve insan haklarına

saygı dinimizin en önemli ilkelerindendir.

Dinimizin çok önem verdiği bu davranıĢları yaptığımız-

da, bu iyiliklerin ahiretteki karĢılığının yanında, Allah‘ın izniy-

le dünyadaki sıkıntılarımızdan kurtulmamıza da yardımcı

olduğunu görmekteyiz. Bu örnek bize, Rabbimize dua eder-

ken söyleyebileceğimiz böyle güzel ve samimi davranıĢları-

mızın olması gerektiğini öğretmektedir.

5 Müslim, Zikir, 100


II- BAKARA SÛRESİ 1-5. ÂYETLER

A- SÛREMİZİ VE ÂYETLERİMİZİ TANIYALIM

Kuran‘ın en uzun sûresi olup, 286 âyettir. Bakara sûresi

diziliĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in ikinci sûresidir. Sevgili

Peygamberimize gönderiliĢ sırasına göre seksen yedinci

sûredir. Bakara sûresi ismini, 67-71. âyetlerde anlatılan ve

Yahudilerin kesmeleri emredilen sığırdan almıĢtır.

Medine'de inmiĢtir. Bakara sûresinin büyük bir bölümü

Hz. Peygamber (s.a.v)‘in Medine'de geçirdiği ilk iki yılda in-

miĢtir. Kuran‘ın en son inen âyeti de bu sûrenin 281. âyeti

olduğu için tamamlanması on bir yıl sürmüĢtür. Bu âyet,

Veda Haccı sırasında Mekke'de inmiĢtir. Sûrenin son âyetleri

(284-286) Medine'ye hicretten önce Mekke'de inmiĢtir.

Sûremiz ve Âyetlerimiz kısaca Ģu konulardan bahset-

mektedir;


Medine'de inmesi ve en uzun sûre olmasından dolayı,

Ġslâmî hükümlerle ilgili birçok konuyu kapsamaktadır. Bu

sûre ―Hidayet‘e (kurtuluĢa) davettir; içinde geçen olaylar,

anlatılan kıssalar, hep bu ana fikir etrafında dönmektedir. Bu

konulardan bazıları Ģunlardır;

1- Ġslâm'ın getirdiği inanç, ibadet ve hayat düzeniyle ilgi-

li temel bilgilerden,

2- Mümin, münafık ve kâfirlerden,

3- Allah'ın varlığını ve birliğini gösteren delillerden,

4- Ġnsanın yaratılıĢı, yetenekleri ve imtihanlarından,

5- Ġsrailoğulları tarihinin önemli bölümlerinden,

6- Mükemmel bir din olan Ġslâm'ın, daha önceki dinlerin

evrensel kısmını kapsadığı, buna karĢılık onların değiĢmesi,

ıslah edilmesi, düzeltilmesi gereken hükümlerini de düzenle-

diğinden,

7- Hz. Ġbrahim kıssasından, Kâbe‘nin yapılıĢı ve kıble

oluĢundan,

8- Helal, haram kavramından ve buna bağlı olarak yiye-

cekler, kısas, vasiyet, oruç, savaĢ, hac, nikâh, boĢama, dul-

luk, yetimlik, Ģarap, kumar ve faizden,

9- SözleĢmelerin yazılmasından, din ve vicdan hürriye-

tinden, Allah ve kul iliĢkisinden, örnek dualar vb. hususlarla

ilgili hükümlerden,

10- Ġlk beĢ âyette Kur'an-ı Kerim‘in bir hayat kılavuz ki-

tabı olduğundan,

11- Ġman'ın temellerinden, yani Allah'a, peygam-

berliğe, öldükten sonra dirilmeye inanılması gerektiğinden,

12- Ġmanında oldukça duyarlı, Allah‘a karĢı isyana götü-

ren davranıĢlardan titizlikle kaçınan takva sahibi müminlerin,

gaybe yani gözle görülmediği halde bildirilenlere inanan;

namazını samimice, dosdoğru kılan, kendilerine rızık olarak


verilen nimetlerden ihtiyaç sahipleri için harcayan; Kur‘an-ı

Kerim‘e ve ondan önce gelen diğer kutsal kitaplara, ahiret

gününe tereddütsüz inanan kiĢiler olduklarından,

13- Bu iman ve ibadet üzere olan müminlerin hayatları-

nın belli bir düzen ve istikamet üzere olup kurtuluĢa erecek-

lerinden bahsetmektedir.

B- ÂYETLERİMİZİ OKUYALIM

Bismillâhirrahmânirrahîm.

1- Elif lâm mîm 2- Zâlike‘l-kitâbu lâ raybe fîh hude‘l-li‘l-

muttekîn 3- Ellezîne yu'minûne bi‘l-ğaybi ve yukîymûne‘s-

salâte ve mimmâ razaknâhum yunfikûn 4- Vellezîne

yu'minûne bimâ unzile ileyke ve mâ unzile min kablik. Ve bi‘l-

âhirati hum yûkinûn 5- Ulâike alâ hude‘m-mir Rabbihim ve

ulâike humu‘l-muflihûn.

C- ÂYETLERİMİZİN MEALİNİ ÖĞRENELİM

1- Elif, Lâm, Mîm

2. Bu, öyle bir kitaptır ki, (Allah‘ın sözlerinden oluĢtu-

ğunda) hiç Ģüphe yoktur. O, Allah‘ın razı olmadığı

davranıĢlardan uzak duranlara doğru yolu gösteren-

dir.

3. O kimseler ki, kendilerine vahiy yoluyla bildirilen

gayba inanırlar, namazı dosdoğru kılarlar; kendileri-

ne rızık olarak verdiğimiz Ģeylerden de harcarlar.


4. Onlar, sana ve senden önceki Peygamberlere indiri-

len kutsal kitaplara iman edip ahirete de kesin bir

Ģekilde inanırlar.

5. ĠĢte onlar, Yüce Allah‘ın belirlediği dosdoğru yol üze-

re olup kurtuluĢa erenlerin de ta kendileridir.

D- ÂYETLERİMİZİ ANLAYALIM

Hurûf-u mukattaa; Çoğu Mekke'de nazil olan yirmi do-

kuz sûrenin baĢında ya bir âyet ya da bir âyetin baĢlangıcı

olan, kelime oluĢturmayan bazı harfler yer almakta olup bunlara

hurûf-ı mukattaa (ayrı ayrı harfler) denir. Bunlar Arap alfabesi-

nin on dört harfidir ve bazı sûrelerin baĢında tek harf olarak,

bazılarının baĢında ise birden fazla harfin yan yana diziliĢi

Ģeklinde yer almıĢlardır.

Bakara sûresinin ilk âyetini teĢkil eden "elif-lâm-mîm"in

manasıyla ilgili olarak yirmiden fazla yorum vardır. Bunlardan

Ģu üçü nispeten daha tutarlı görünmektedir:

1- Bunlar, manaları olmayan alfabe harfleridir.

2- BaĢında bulundukları sûrelerin kapsadığı konulara

dikkat çekmek için yemin olarak gelmiĢtir.

3- BaĢlarında bulundukları sûrelerin isimleri olarak indi-

rilmiĢtir.

TAKVA: Allah korkusuyla günahtan kaçınma, Allah'ın

emir ve yasaklarına uymakta titizlik gösterme, Allah'ın koru-

masına girme, emrini tutup azabından korunma anlamında

bir terimdir. Bu Ģekilde titiz davranan insana, "muttaki" denir

Kur'an'da takva üç derecede anlatılmıĢtır:

1- Ebedî olarak Cehennemde kalmamak için, iman

edip Allah‘a ortak koĢmaktan korunmak,

2- Büyük ve küçük günahlardan kaçınmak ve Allah‘ın

emirlerini yerine getirmek,


3- Tamamen Allah'a dönmek ve insanı Allah'tan alıko-

yan her Ģeyden uzak durmak. Hakiki takva budur ve

Kur‘an‘da, insanlardan bu takvaya sahip olmaları is-

tenmektedir: "Ey iman edenler! Allah'tan, O'na yara-

Ģır Ģekilde korkun ve ancak müslümanlar olarak can

verin."6

Takvanın bu üç mertebesi, Kur‘an‘ın baĢka bir yerinde

beraber zikredilmiĢtir:

"Ġman eden ve iyi iĢler yapanlara, hakkıyla sakınıp (tak-

va ile hareket edip) iman ettikleri ve iyi iĢler yaptıkları, sonra

yine hakkıyla sakınıp (takva ile hareket edip) imân ettikleri,

sonra da hakkıyla sakınıp (takva ile hareket edip) yaptıkları-

nı, ellerinden geldiğince güzel yaptıkları sürece, (haram kı-

lınmadan önce) yiyip içtikleri Ģeylerden dolayı bir günah yok-

tur (Önemli olan inandıktan sonra iman ve iyi amelde devam-

lılıktır). Allah iyi ve güzel iĢ yapanları sever" (Maide, 5/93).

"Kim takva sahibi olur (Allah'tan korkar) sa, Allah ona bir

çıkıĢ yolu gösterir ve ona beklemediği yerden rızık verir. Kim

Allah'a güvenirse O kendisine yeter. ġüphesiz Allah sözünü

yerine getirendir. Allah her Ģey için bir ölçü koymuĢtur" (Ta-

lak, 65/2,3).

Hz. Muhammed (s.a.s.) de Veda Hutbesinde: "Ey insan-

lar! Rabbiniz birdir; babanız birdir; hepiniz Âdem‘densiniz ve

Âdem de topraktandır. Allah'ın yanında en üstün olanınız

takvası en fazla olanınızdır. Araplarla Arap olmayanların

birbirine karĢı üstünlüğü ancak takva iledir" buyurmuĢtur.

Yüce Allah, Bakara sûresinin giriĢ kısmındaki ilk beĢ

âyette, müminlerin, takvaya özgü beĢ özelliğini sıralıyor.

Bunlar;

1- Gaybe (görülmeyen varlıklara) inanmak,

2- Namaz kılmak,

6 Âli Ġmran, 3/102


3- Yüce Allah'ın rızk olarak verdiği Ģeyleri hayır amaçlı

olmak üzere harcamak,

4- Allah'ın peygamberlerine indirdiği kitaplara inanmak

5- Ahirete en ufak bir kuĢku duymayacak Ģekilde iman

etmektir.


Okuma Parçası

MELEKLERİN KUR’AN-I KERİM DİNLEMESİ

Useyd b. Hudayr (ra)'ın anlattığına göre: "Geceleyin,

(hurma harmanında iken) Kur'ân-ı Kerim‘den Bakara sûresini

okuyordu. Hemen yakınında da atı bağlı idi. Birden bire atı

Ģahlandı. Bunun üzerine susarak okumayı bıraktı. At da sa-

kinleĢti.

Useyd tekrar okumaya baĢlayınca at yine Ģahlandı.

Useyd yine okumayı bırakınca at da sakinleĢti. Az sonra yine

okumaya baĢlayınca at tekrar Ģahlanmaya baĢladı. Oğlu

Yahya, ata yakındı. Ona bir zarar vermesin diye attan uzak-

laĢtırmak için yanına gitti. Bir ara baĢını göğe kaldırınca bir de

ne görsün! Gökte Ģemsiye gibi bir Ģey ve içerisinde kandilim-

si/ıĢıklı nesneler bulunmakta.

Sabah olunca koĢup gördüklerini Hz. Peygamber

(s.a.v)‘e anlattı. Hz. Peygamber kendisine: "O gördüklerin

neydi bilir misin?" diye sordu. "Hayır!" cevabı üzerine Hz.

Peygamber Ģöyle açıkladı: "Onlar meleklerdi. Senin sesine

gelmiĢlerdi. Devam etseydin, sabahleyin herkes onları sey-

redebilecekti, çünkü halktan gizlenmeyeceklerdi7.

7 Buhârî, Fedailu'l-Kur'ân 15; Müslim, Müsâfirîn 242


III- ÂYETE’L-KÜRSİ

(BAKARA SÛRESİ 255. ÂYET)

A- ÂYETE’L-KÜRSİYİ TANIYALIM

Adını ―taht, hükümdarlık, ilim, kudret‖ gibi manalara ge-

len ―kürsi‖ kelimesinden alır.

Allah‘ın yüce sıfatlarını ve eĢsiz kudretini anlatan bu

âyetin büyüklüğü, onu okumanın büyük sevabı ve tesirleri

hakkında hadisler vardır.

Âyete‟l-kürsi kısaca;

1- Allah‘ın bir tek olup ondan baĢka ilah olmadığından,

2- Daima görüp gözettiğinden,

3- Ġnsanın sergileyebileceği uyku ve dalgınlık gibi hal-

lerden uzak olduğundan,


4- Her Ģeyin sahibi olduğundan,

5- ġefaatın ancak Allah‘ın izin verdiği kiĢiler tarafından

yapılabileceğinden,

6- Yaptıklarımızı ve yapacaklarımızı bildiğinden,

7- Allah‘ın bildirdiği kadar bilgi sahibi olabileceğimiz-

den,

8- Yeri-göğü koruyup kollamanın Allah‘a zor gelmeye-

ceğinden,

9- Allah‘ın çok yüce ve büyük olduğundan bahsetmek-

tedir.

B- ÂYETE’L-KÜRSİYİ OKUYALIM


Allahu lâ ilâhe illâ huve‘l-hayyul kayyûm. Lâ te‘huzuhû

sinetun ve lâ nevm. Lehû mâ fi‘s-semâvâti vemâ fi‘l-ard.

Menzellezî yeĢfeu indehû illâ bi iznih, ya‘lemu mâ beyne

eydîhim vemâ halfehum velâ yuhîtûne biĢey‘in min ilmihî illâ

bimâ Ģâ‘. Vesia kursiyyuhu‘s-semâvâti ve‘l-ard. Velâ

yeûduhû hıfzuhumâ ve huve‘l-aliyyu‘l-azîm.

C- ÂYETE’L-KÜRSİ’NİN MEALİNİ ÖĞRENELİM

(Rahman ve Rahim olan Allah‟ın ismiyle)

255. Allah, kendisinden baĢka hiç bir ilahın olmadığı tek

yaratıcıdır.

O, daima diri ve yarattıklarını gözetip yönetendir.


Kendisini ne bir uyuklama ne de bir uyku alır.

Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nundur.

O'nun izni olmadıkça O'nun huzurunda kim Ģefaat ede-

bilir?

Kullarının yaptıklarını ve yapacaklarını O bilir.

Ġnsanlar, O'nun ilminden ancak Allah‘ın dilediği kadarın-

dan baĢka bir Ģey bilemezler.

O'nun gücü ve kudreti, gökleri ve yeri kaplamıĢtır; Yara-

tılan her Ģeyi koruyup gözetmek O'na ağır gelmez.

O pek yücedir, pek büyüktür.

D- ÂYETE’L-KÜRSİ’Yİ ANLAYALIM

Hadisi Ģeriflerde âyetel kürsi hakkında Ģu bilgiler verilmek-

tedir;

1- Kur‘an-ı Kerim‘de en özlü âyetin âyete‘l-kürsi olduğu,

2- Yatağa girerken onu okuyanı Allah‘ın koruyacağı,

Ģeytanın ona yaklaĢamayacağı,

3- Bu âyetin içinde Allah‘ın en yüce ismi (ism-i âzam)‘ın

bulunduğu,

4- ―Kur‘an âyetlerinin efendisi‖ olduğu bildirilmiĢtir.8

Ayete‘l-kürside Allah‘ın birliği, diri ve zatıyla var olduğu,

uyuklama ve dalgınlık gibi insanlara ait özelliklerden uzak

olduğu, evreni kendi egemenliğinde bulundurduğu, O‘nun

izni olmadan hiç bir kimsenin Ģefâat edemeyeceği, bilgisinin

geçmiĢi ve geleceği kuĢattığı, kudretinin yerleri ve gökleri

kapladığı ve kendi varlığının çok yüce olduğu bildirilerek tev-

hit inancının ilkeleri en açık bir Ģekilde anlatılmaktadır.

8 Buhari, Vekâlet, 10; Müslim, Misafirin, 258; Ebu Davud, Salat, 352, Huruf,

11; Müsned, VI/461; Tirmizi Fezailü‘l- Kur‘an, 2


Âyete‟l-kürside ism-i âzam bulunmaktadır. Bir hadis-

te bildirildiğine göre Allah'ın en yüce ismi (ism-i a'zamı)

Kur‘an-ı Kerim‘de üç yerde geçmektedir. Bu isim hürmetine

dua edilirse Allah kabul eder. Bu yerler:

1- Bakara sûresinde (Ayetü‘l-kürsi),

2- Âl-i Ġmrân (1-2. âyetleri),

―Elif. Lâm. Mîm. Hayy ve Kayyûm olan Allah'tan

baĢka ilâh yoktur.‖

3- Tâhâ sûresinde (111. âyeti)9

―Bütün yüzler (insanlar), diri ve her Ģeye hakim olan Al-

lah için eğilip boyun bükmüĢtür. Zulüm yüklenen ise, gerçek-

ten periĢan olmuĢtur.‖

E- ÂYETE’L-KÜRSİ’DEN DERS ALALIM

Hz. Ebu Hureyre, toplanmıĢ olan zekât ve fitre mallarını

beklemek üzere görevlendirilmiĢti. Bir gece tanımadığı bir

adamın bu mallardan çalmaya kalktığını görünce, bileğinden

tutup ―Seni Resulüllah‘a götüreceğim.‖ diye adamı yakaladı.

―Çoluk çocuğum var, yoksulun biriyim.‖ diye yalvaran adam,

nihayet kendisini bıraktırdı.

Ertesi günü Efendimiz, yakaladığı adamı ne yaptığını

sordu. O da ―Yoksulun biriymiĢ, acıyıp bıraktım.‖ demesi

üzerine Efendimiz, ―O sana yalan söyledi yine gelecektir.‖

buyurdu.

Gerçekten de adamın ikinci gece yine gelip hazinenin

mallarından aynı Ģekilde almaya kalktığını gören Ebu

Hureyre, yine yakalayınca yalvararak bir daha gelmeyeceği

sözünü verdi. Ebu Hureyre de inanarak bir daha bıraktı.

Efendimiz durumu öğrenince, ―O adam sana yalan söyledi,

yine gelecektir.‖ buyurdu.

9 Ahmed b. Hanbel, Müsned, VI/461


Gariptir ki üçüncü defa gelip de aynı Ģeyi yine yapmaya

kalktığında bu defa bırakmayacağını söyleyen Ebu

Hureyre‘ye adam, ―Beni bırakırsan sana çok değerli bir dua

haber vereceğim, onunla sen çok mühim bir Ģey öğrenmiĢ

olacaksın.‖ dedi. Ebu Hureyre, ―NeymiĢ o değerli Ģey?‖ de-

yince de Ģunu söyledi:

- ―Bakara Sûresi‘nde Âyetel kürsi vardır. Bu âyeti oku-

yana ġeytan musallat olup da zarar veremez. Gece okuyan

sabaha kadar Ģeytanın kötülüğünden güvende olur. Bunu

benden duymuĢ ol!‖ Ertesi günü Efendimiz, Ebu Hureyre‘nin

yakaladığı meçhul adamı neden yine bıraktığını sorunca:

- ―Bana çok değerli bir duayı haber verdi. Onun için onu

bıraktım.‖ demesi üzerine Efendimiz:

- ―NeymiĢ sana haber verdiği değerli dua?‖ diye sordu.

- ―Âyetel kürsiyi okuyana Ģeytan zarar veremez, kötülük

yapamaz, dedi.‖ deyince Efendimiz:

- ―Bak hele Ģuna! Kendisi yalancı olduğu halde burada

bu defa doğruyu söylemiĢ. Ebu Hureyre, seninle kaç gecedir

konuĢan kimdi biliyor musun? O, insan sûretine girmiĢ Ģey-

tanın ta kendisiydi! Her yerde yalan konuĢan Ģeytan, burada

kendini kurtarma adına sana doğruyu söylemiĢtir!‖ dedi.

F- ÂYETİMİZİ UYGULAYALIM

1- Namaz kıldıktan sonra tesbih dualarından önce

Âyete‘l-kürsi okuyalım.

2- Uyumadan önce Âyete‘l-kürsi okuyalım.

3- Evden çıkarken Âyete‘l-kürsi okuyalım.

4- Yolculuğa çıkarken Âyete‘l-kürsi okuyalım.

5- Dualarımızın baĢında yüce Rabbimizi övmek için

Âyete‘l-kürsi okuyalım.


6- Korktuğumuzda, her türlü kötülüklerden korunmak

maksadıyla Âyete‘l-kürsi okuyalım.


IV- AMENERRASULÜ

BAKARA 285–286)

A- ÂYETLERİMİZİ TANIYALIM

Bakara sûresinin ilk beĢ âyetinin tefsir bölümünde bu

süre hakkında bilgiler verilmiĢti.

Allah, bu sürenin baĢında, Kur'an ve mü'minler üzerine

konuĢarak söze baĢladı. Burada da onlardan bahsederek,

hallerini ve yapması gereken duaları açıklayarak sözü ta-

mamlamak istedi.

Bu âyetlerden önce birçok dini hükümler açıklanmıĢtı.

Allah, bize bu sorumlulukları yükledikten sonra, kendisinin,

göklerde ve yerlerde ne varsa hepsinin sahibi olduğunu, di-

lediğine dilediği sorumluluğu yükleyebileceğini, amellerin

karĢılığını ise âhirette vereceğini bildirmiĢtir.


Bundan bir önceki âyette, ''Ġçinizdekileri açığa vursanız

da, gizleseniz de, Allah ondan dolayı sizi hesaba çekecektir"

âyeti inince, bu durum sahabeye zor geldi. Rasulullah

(s.a.s.)'a gelerek: "Namaz, oruç, cihat ve zekat gibi, gücü-

müzün yettiği amellerle mükellef kılındık. Bunları yapabiliyo-

ruz. Fakat bu âyet indirildi, buna gücümüz yetmez" dediler.

Rasulullah (s.a.s.) onlara: ―Sizden önce Ehl-i kitab olan Hıris-

tiyan ve Yahudiler gibi mi söylemek istiyorsunuz? Onlar "iĢit-

tik, isyan ettik" demiĢlerdi. Siz "iĢittik, itaat ettik" deyin‖ buyur-

du. Sahabe "iĢittik, itaat ettik" deyince, Yüce Allah Bakara

sûresinin son âyetlerini indirdi. Allah bundan sonra gelen

―Allah her Ģahsı, ancak gücünün yettiği ölçüde sorumlu kılar‖

âyeti ile, müslümanların endiĢelerini gidermiĢ oldu.

B- ÂYETLERİMİZİ OKUYALIM

285. Amene'r-rasûlü bimâ unzile ileyhi mir rabbihi ve'l-

mu'minûn. Kullun âmene billâhi ve melâiketihi ve kutubihi ve

rusulih. la nuferriku beyne ehadim mir rusulih. ve kâlû

semi'nâ ve eta'nâ ğufrâneke rabbenâ ve ileyke'l-mesîr.

286. Lâ yukellifüllâhu nefsen illâ vus'ahâ. lehâ mâ

kesebet ve aleyhâ mektesebet. rabbenâ lâ tuâhiznâ in

nesînâ ev ahta'nâ. rabbenâ ve lâ tahmil aleynâ isran kemâ

hameltehû ale'llezîne min kablinâ. rabbenâ ve lâ tuhammilnâ


mâ lâ tâkate lenâ bih. va'fu annâ. vağfir lenâ. verhamnâ ente

mevlânâ fensurnâ alel kavmil kâfirîn.

C- ÂYETLERİMİZİN MEALİNİ ÖĞRENELİM

285- Allah‘ın elçisi, Rabbinden kendisine indirilene inan-

dı, mü'minler de inandılar. Onların her biri Allah'a, meleklerine,

kitaplarına ve peygamberlerine inandı ve Ģöyle dediler: "O'nun

peygamberlerinden hiç biri arasında ayrım yapmayız; iĢittik

ve itaat ettik. Ey Rabbimiz! BağıĢlamanı dileriz. DönüĢ ancak

sanadır."

286- Allah, herkese ancak gücünün yettiği oranda so-

rumluluk yükler. (Herkesin) kazandığı (iyilik) kendi yararına;

yaptığı (kötülükler) de kendi zararınadır. "Ey Rabbimiz! Unu-

tur veya hata edersek, bizi sorumlu tutma! Ey Rabbimiz! Biz-

den öncekilere yüklediğin gibi, bize (ağır) yük yükleme! Ey

Rabbimiz! TaĢıyamayacağımız Ģeyleri de bize yükleme! Bizi

affet, bizi bağıĢla, bize merhamet et! Sen bizim sahibimizsin;

küfre sapan, seni tanımayanlara karĢı bize yardım et.

D- ÂYETLERİMİZİ TANIYALIM

Bu iki âyet, aynı zamanda "Bakara" sûresinin de sonunu

oluĢturuyor. Bu sûre Ġslam çağrısının temel ilkelerini, kulluk

sisteminin, sosyal ve ahlaki düzenin bir çok ilkesini ele al-

maktadır. Mekke‘de inen birçok âyette, yüce Allah'ın bir kiĢi-

ye, kapasitesinin üstünde yük yüklemediği dinde

müslümanlara bir zorluk ve sıkıntı getirmediği vurgulanmak-

tadır. Yine bu bağlamda, normal zamanlarda yasakladığı

Ģeyleri zorunlu hallerde serbest bıraktığı belirtilir. Kâfirlere

karĢı onlara yardım edeceği, tevbe edip piĢmanlık duymaları

halinde hatalarımızı da bağıĢlayacağı da bu müjdeler ara-

sında yer alır. Medine inen birçok âyette de bu vaad ve müj-


delerin pekiĢtirildiğini görüyoruz. Öyle anlaĢılıyor ki, ilahi

hikmet, bu iki âyeti indirmekle, müslümanlara sürekli bir müj-

deyi vermeyi öngörmüĢtür.

Bu âyetlerde imanın temel ilkeleri ele alınmaktadır. Al-

lah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, hayatın so-

nunda O'na verilecek hesaba inanmak, imanın temel Ģartla-

rındandır. Bunları kabul ettikten sonra bir müslümanın tutu-

mu, Allah'ın her emrine itaat etmek olmalıdır.

Biz mü'minler, peygamberlerin hiç birini diğerinden ayır-

mayız. Çünkü peygamberlik konusunda bütün peygamberler

eĢittirler. Zaman bakımından önce veya sonra gelmiĢ olmala-

rı, bağlılarının az veya çok olması fark etmez. Allah'ın, onların

bazısını bazısına üstün kıldığına da inanırız. Peygamberler

arasında ayırım yapmamak, Muhammed (s.a.s.)‘e bağlı olan-

ların bir üstünlüğüdür. Bunun tersine Yahudilerle Hıristiyan-

lar, Peygamberlerin bazısına inanıp, bazısına inanmayıp,

peygamberler arasında ayrım yaparlar.

Mü‘minler, anılan Ģeylere iman ettiler ve "ĠĢittik, itaat et-

tik, yani tebliğ bize ulaĢtı, can kulağıyla dinleyip kabul ettik.

Her emir ve yasağın dünya ve ahiret için yararlı Ģeyler oldu-

ğuna inanarak, bize verilen emirlere teslim olduk ve itaat

ettik." dediler.

Mü'minler, imanlarını engelleyecek olan hatalarından

dolayı Allah'tan bağıĢlanma taleb eder ve derler ki: "Rabbi-

miz! BağıĢlamanı dileriz, dönüĢ sanadır."

Allah hiç kimseyi yapılması mümkün olmayan bir Ģey-

den sorumlu tutmaz ve onu bundan dolayı cezalandırmaz.

Çünkü o (mümin) imkânsız olmadıkça o iĢten yüz çeviremez.

Bununla birlikte, kiĢinin neyi yapabilip neyi yapamayacağına

kendisinin karar veremeyeceği de açıkça anlaĢılmalıdır.

Hem cezalar, hem de ödüller her ferdin kendi iĢlediği iyi

ve kötü amellerinin sonuçlarıdır. Bir kiĢi ancak kendi iĢlediği


iyi amellerin ödülünü alır, baĢkalarının yaptığı iyiliklerin karĢı-

lığını değil.

Bununla birlikte, eğer bir kimse ölümünden sonra da iyi

sonuçlar meydana getiren bir iyilik yapmıĢsa, bu iyi sonuçla-

rın hepsi o iyiliği yapan kimsenin hesabına yazılır.

Aynı Ģekilde eğer bir kimse, ölümünden sonra da kötü

sonuçlar doğurmaya devam eden bir kötülük yapmıĢsa, bu

sonuçların tümü o kimseye yazılacaktır. Fakat tüm bu iyi ve

kötü sonuçlar, kiĢinin kendi iĢlediği amellerin karĢılığı olacak-

tır. Kısacası kiĢi ancak bilerek ve isteyerek katkıda bulundu-

ğu bir Ģey nedeniyle ceza ve mükâfat alacaktır.

Bu âyetler Medine'ye hicretten yaklaĢık bir yıl önce

Mirac'ta vahyedilmiĢtir. O dönemde imanla küfür arasındaki

çatıĢma çok Ģiddetli idi Müslümanlar büyük zorluklar, maddî

kayıplarla karĢı karĢıya kalıyorlar, iĢkence çekiyorlar, hem

fiziksel, hem de ekonomik baskı altında tutuluyorlardı. Bu

Mekke ile sınırlı değildi; tüm Arabistan'da bir mü‘minin huzur

içinde yaĢayabileceği bir yer yoktu. Bu zorluklarla baĢa çıka-

bilmeleri için Müslümanlara bu dualar öğretilmiĢtir. Bu dua

Müslümanlara büyük cesaret verdi ve en çok iĢkence gör-

dükleri zamanlarda bile huzur içinde olmalarını sağladı. Müs-

lümanların bu duasında yer alan yüce ideallerle, o dönemde

çektikleri iĢkenceler arasındaki zıtlık, onların bu kritik dö-

nemde bile, ahlâkî yönden nasıl eğitildiklerini göstermektedir

Unutma, bir Ģeye önem vermemek, titizlik gösterme-

mekten kaynaklanır. Yanılmaysa dalgınlık ve tedbirsizlikten

kaynaklanır. Allah, unutup yanılmamızdan dolayı bizi hesaba

çekmesin diye kendisine dua etmemizi bize bildirmiĢtir. Bu

da tedbirli olmamız gerektiğini bize hatırlatmaktadır ki, unutma

ve yanılmadan kendimizi korumuĢ olalım. Ama bu kadar ön-

lemleri aldıktan sonra yine de unutup yanılma durumuna

düĢersek, Allah bizleri bağıĢlar.


Önceki ümmetler, inatçı oldukları için yükümlülükleri de

pek ağırdı. Önceki milletlere yaptığı gibi zor iĢleri ve ağır yü-

kümlülükleri, -üstesinden gelebilecek olsak bile- bize yükle-

memesi için kendisine yalvarıp yakarmamızı Allah bizden

istemiĢtir. Peygamberimiz (s.a.s.) rahmet peygamberidir.

O‘nun bildirdiği din kolay ve hoĢgörülüdür.

Ağır yükten maksat; Hz. Musa'ya indirilen dinin kapsa-

dığı yiyeceklere iliĢkin ağır yaptırımlar, yasaklar, ayinler, ce-

zalar, kadınları ve evlilik hayatını ilgilendiren konulardır. Ġs-

lam, bunların çoğunu hafifletmiĢ, değiĢtirmiĢ ya da tamamen

kaldırmıĢtır. Böylece bütün zamanlara ve mekanlara uygun

evrensel bir din niteliğini kazanmıĢtır.

E- ÂYETLERİMİZİ UYGULAYALIM

Rasulullah (s.a.s.): "Kim, herhangi bir gece, Bakara

sûresinin son iki âyetini okursa ona yeter‖ buyurmuĢtur 10

BaĢka bir rivayette: "Gökten bir melek inerek Peygam-

ber (s.a.v .)'in yanına geldi ve ona: ―Müjde! Sana, senden

önce hiçbir peygambere verilmeyen iki nur verildi. Bunlar,

Fatiha sûresi ile Bakara sûresinin son âyetleridir. Onlardan

bir kelime ile bile dua etsen, mutlaka sana verilir." dedi 11

Onun için dünyanın dört bir tarafında Müslümanlar, her

yatsı namazın sonunda bu iki âyeti okurlar. Biz de okuyalım.

Anlamını düĢünelim ve Rabbimizin kâfirlere karĢı bize yar-

dım etmesini isteyelim.

10 Buharı, Fedaülü'l-Kur'an 10 11 Müslim, Misafirin, 254


IV- HAŞR SÛRESİ SON ÜÇ ÂYETİ

A- ÂYETLERİMİZİ TANIYALIM

HaĢr sûresi Medine'de inmiĢ, 24 âyettir. HaĢr sûresi sı-

ralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in 59. sûresi, nüzul yani

gönderiliĢ sırasına göre ise Kur‘an-ı Kerim‘in 101. sûresidir.

HaĢr; ―taĢımak için bir yere toplamak, sürgün etmek‖

demektir.

2–7. Âyetlerinde Yahudi kabilelerinden Nadiroğullarının

sürülmeleri hakkında bilgi verdiği için bu adı almıĢtır.

Sûremiz:

1- Yahudilerin Medine‘den çıkarılmalarını,

2- Münafıkların Yahudilerle gizlice komplo kurmalarını,

3- Müminlere nasihatlerini,

4- Allah'ın bazı güzel vasıflarını bildirir


Sûrenin ilk âyeti ile son üç âyetinde, bütün varlıkların Al-

lah'ı eksikliklerden arındırdığı, O'nun birliği, yüceliği, ilminin

sınırsızlığı, rahmet ve Ģefkatinin enginliği, irade ve gücünün

mutlaklığı, eĢsiz yaratıcı olduğu belirtilerek kalplere tevhid

inancının, Allah sevgisi ve saygısının yerleĢtirilmesi hedef-

lenmektedir.

B- HAŞR SÛRESİ SON ÜÇ ÂYETİNİ OKUYALIM


22. Huvallâhu‘llezî lâ ilâhe illâ hû. Âlimu‘l-ğaybi ve‘Ģ-

Ģehâdeti huve‘r-rahmânu‘r-rahîm. 23. Huvallâhu‘llezî lâ ilâhe

illâ hû el-meliku‘l-kuddûsu‘s-selâmu‘l mu'minu‘l-muheyminu‘l

'azîzu‘l-cebbâru‘l-mutekebbir. Subhânallâhi 'ammâ yuĢrikûn.

24. Huvallâhu‘l-hâliku‘l-bâriu‘l-musavviru lehu‘l-esmâu‘l-

husnâ. Yusebbihu lehû mâ fi‘s-semâvâti ve‘l-ard. Ve huve‘l-

azîzu‘l-hakîm

C- HAŞR SÛRESİ SON ÜÇ ÂYETİNİN

MEALİNİ ÖĞRENELİM

(Rahman ve Rahim olan Allah‘ın ismiyle)

22- O, kendisinden baĢka hiçbir ilahın olmadığı Allah‘tır.

Gizliyi de, aĢikarı da bilen O‘dur. O, Rahman'dır, Rahim'dir.

23-O, öyle Allah'tır ki, kendisinden baĢka hiç bir ilah yoktur.

Otoritedir, üstündür, güvenliğe erdirendir. Ġnanıp kendine sığı-

nana güven verendir, gözetip koruyandır, mutlak yücedir,


cebbardır (her dilediğini mutlaka yapan ve kullarını görüp

gözetendir), büyüklük ve ululukta eĢsizdir. Allah, (putperest-

lerin) ortak koĢtukları Ģeylerden uzaktır.

24. O, belli bir ölçü ve uygunluk içinde yaratan, varlıkla-

ra Ģekil veren Allah'tır. En güzel isimler O'na aittir. Göklerde

ve yerde olan her Ģey O'nu tesbih eder. O, mutlak üstündür,

hüküm ve hikmet sahibidir.

D- HAŞR SÛRESİNİN SON ÜÇ ÂYETİNİ ANLAYALIM

Rasulullah (s.a.s.) Ģöyle buyurdu: ―Kim sabahladığında

üç kere ―KovulmuĢ olan Ģeytanın Ģerrinden, her Ģeyi iĢi-

ten ve bilen Allah‟a sığınırım.” der de HaĢr sûresinin son

üç âyetini okuyacak olursa Allah ona yetmiĢ bin meleği vekil

kılar. AkĢam oluncaya kadar o melekler onun için af dilerler.

ġayet o gün ölürse Ģehit olarak ölmüĢ olur. Kim akĢamleyin

bunu söyler ve bunları okursa bu dereceye ulaĢmıĢ olur12

Bu âyetlerde Kur‘an‘ı gönderen, insanı sorumlu tutan ve

sonunda insanın, huzurunda hesap vereceği yüce Rabbimi-

zin özelliklerinin neler olduğu bildirilmektedir.

Kur'an'da biri Bakara Sûresi'nde 255. âyet (Ayete‘l-Kürsi),

diğeri de HaĢr Sûresi'nin bu âyetlerinde olmak üzere iki yerde

Allah‘ın sıfat ve isimlerinden geniĢ bir Ģekilde bahsedilmek-

tedir.

ESMÂ-Ü‟L-HÜSNÂ "En güzel isimler" terimi, "Allah

Teâlâ'nın en güzel niteliklerine ve en mükemmel anlamlara

iĢaret eden isimleri" demektir. "Allah" kendine ait özel ismini

en baĢa koyarak kendisinin bazı isim ve sıfatlarını özellikle

anmakta, ardından en güzel isimlerin kendisine ait olduğunu

bildirmektedir. Bu âyetlerde örnek olarak verilen Allah‘ın en gü-

zel isimlerinin anlamları Ģöyledir:

12 Tirmizi, Fedailü‘l-Kur‘an, 22; Ahmed b. Hanbel, Müsned, V/26


1-MELĠK: Allah, egemenliğin mutlak sahibi, görünen ve

görünmeyen âlemlerin asıl ve tek sahibidir. Burada, Allah'ın

nerenin meliki olduğu belirtilmediği için O'nun özel bir yerin

değil, tüm kâinatın meliki olduğu anlaĢılır. Her Ģeyin sahibi

O'dur ve tüm kâinatı kuĢatmaktadır. Her Ģey O'nun emri ve

iktidarı altında O'na tabidir. Hâkimiyetini sınırlayan hiçbir Ģey

yoktur.

2- KUDDÛS: Allah, her türlü eksiklikten uzak, mutlak

yücelik sahibi, yaratılmıĢların düĢünce ve Ģekillendirmesine

sığmaz. Tüm kötü sıfatlardan uzak demektir. Yani O'nun

zatında hiçbir eksiklik ve kötü sıfat bulunmaz. Her türlü kötü-

lükten arındırılmıĢtır; O'nda hiçbir kötülük düĢünülemez.

3- SELÂM: Allah, emniyet, esenlik, selamet veren, kur-

tuluĢa çıkarandır.

4- MÜ'MĠN: Allah, güven sağlayan, kendisine ve sözüne

güvenilen, gönlünü imana açanlara iman veren, kendisine

güvenenleri korkudan emin kılandır. Korkudan korunmuĢ,

baĢkasına güvenlik veren mü‘mindir. Allah, yarattıklarına

güven verdiğinden mümin sıfatını bildirmiĢtir. Allah'ın yarattı-

ğı canlılar O'nun kendilerine zulmetmeyeceğinden, hakkını

gasp etmeyeceğinden, sözünü yerine getireceğinden emin-

dir. Burada Allah‘ın tüm kâinata ve her Ģeye emniyet ve gü-

ven verdiği açıklanmıĢtır.

5- MÜHEYMĠN: Allah, evrenin mutlak hâkim ve yönetici-

si, denetleyip koruyanı, görüp gözeteni, Ģahit olup ihtiyaçları

giderenidir. Muheymin, tüm varlıkların koruyucusu, yaptıkla-

rını gözetleyen ve tüm kâinatın ihtiyacını karĢılayan anla-

mındadır.

6- AZÎZ: Allah, yenilmeyen, üstün kimsenin kendisine

karĢı çıkamadığı, mutlak güç sahibi, emirlerine karĢı gele-

mediği, herĢeyin kendisine muhtaç olduğu gerçek güç sahibi,

izzet ve Ģanın asıl sahibi ve kaynağı demektir.


7- CEBBAR: Ġstemesine sınır olmayan, istediğini her

durumda yapabilen, hükmüne ve etkisine karĢı

direnilemeyen, yaratılmıĢların halini iyileĢtiren, yaraları saran,

dertlere derman olan, eriĢilemez, yüceler yücesi, güç ve bü-

yüklük sahibi anlamındadır.

8- MÜTEKEBBĠR: Allah, büyüklüğü apaçık olan, büyük-

lük ancak kendisine yaraĢan, büyüklükte eĢi olmayandır.

Mütekebbir iki anlama gelir;

a) Büyük olmadığı halde büyüklük taslayan,

b) Gerçekten büyük olduğu gibi büyük olarak da yaĢa-

yan.

Ġnsan, Ģeytan, ya da baĢka yaratıklar gerçekte büyük

olmadıklarından, onların kendilerini büyük zannetmeleri ya-

lan ve çirkin bir iddiadır. Gerçekten büyük olan Allah'tır ve

büyüklük ancak O'na mahsustur. Kâinatta O'nun yanında

herĢey kıymetsizdir. O'nun büyüklüğü ve büyüklük iddiası bir

baĢkasında bulunmayan, bulunması mümkün olmayan yüce

bir sıfattır. Allah, ortak edinmekten çok uzak olup hiç kimse

O'na ortak olamaz.

9- HALĠK: Allah, planladığı gibi yaratandır. Allah ile, in-

sanların yaptıkları iĢler arasında hiçbir benzerlik yoktur. Çün-

kü insanın çizdiği önceki örneklerden alınmamıĢ hiçbir plan

yoktur. Ġnsan ne yaparsa yapsın, kullandığı tüm malzemeyi

Allah yaratmıĢtır. Zira insan yoktan var edemez. Ancak var

olan maddelere çeĢitli Ģekiller verir, birleĢtirerek meydana geti-

rir. Allah ise, yoktan var eder, maddeye O Ģekil verir. Dünyamız

da O'nun yarattığı maddeden meydana gelmiĢtir. Ġnsan gerçek

anlamda Ģekil veren olmadığından, insanın yaptığı her Ģey Al-

lah'ın yarattığının bir kopyasıdır. Gerçek Ģekil veren sadece

Allah'tır. O her cinse, her parçaya ve her kiĢiye benzersiz Ģekil

vermiĢ ve hiçbir modeli aynen tekrarlamamıĢtır.


10- BÂRĠ': Allah, örneği olmadan yaratan, yaratmanın

bütün evrelerindeki inceliklerin asıl kaynağını bilip belirleyen-

dir.

11- MUSAVVĠR: Biçim ve özellik veren, yarattıklarının

maddî manevî, duyularla algılanan algılanamayan bütün

Ģekil ve özelliklerini belirleyen,

12- HAKÎM: Allah, bütün iĢleri ve buyrukları yerli yerince

yapan, hüküm ve hikmet sahibi olandır.

D- ÂYETLERİMİZDEN DERS ALALIM

Allah güzeldir; isimleri de güzeldir. Güzel olan güzel ya-

par. Ġnsan da Allah‘ın yarattığı en güzel varlıktır. Bizi yaratan

O güzele yaraĢır, O‘nu memnun edecek güzel davranıĢlar

göstermemiz çok yerinde olacaktır.

Bir adam Rasulullah (s.a.v)'a gelerek dedi ki:

- ―Ey Allah'ın Rasulü! Ben çok aç ve fakir düĢtüm.‖ Bu-

nun üzerine Rasulullah (s.a.v) hanımlarından birine, yanında

bir Ģey olup olmadığını sormak üzere adam gönderdi. Hanı-

mı:

"Seni hak ile gönderene yemin olsun ki, yanımda sudan

baĢka bir Ģey yoktur. Sonra diğer hanımına adam gönderdi.

O da aynı Ģeyi söyledi. Sonunda bütün hanımları aynı Ģeyi

söylediler. Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v):

- ―Bu adamı kim bu gece misafir ederse Allah ona mer-

hamet etsin" buyurdu. Ensâr'dan Ebû Talha kalkıp,

- ―Ben, ey Allah'ın Rasulü!‖ dedi ve adamı evine götür-

dü. Hanımına dedi ki:

- ―Bu, Rasulullah (s.a.v)'ın misafiridir. Hiçbir Ģeyi bundan

esirgeme ve ikram et" Kadın:

- ―Evde, çocukların yiyeceğinden baĢka bir Ģey yok.‖

dedi. Adam:


- ―Onları bir Ģeyle avut ve uyut. Misafirimiz içeri girdiğin-

de, bizim yemek yediğimizi ona göster. Sonra lambayı dü-

zeltmek için kalk ve söndür" dedi. Kadın bunları yaptı. Otur-

dular, misafir yedi, onlar geceyi aç geçirdiler. Sabah olunca

adam Rasulullah'a (s.a.v) gitti. Rasulullah (s.a.v) ona bakın-

ca gülümsedi. Sonra,

- ―Bu gece misafirinize yaptığınızı Allah çok beğendi"

dedi ve yüce Allah, "Kendileri sıkıntı içerisinde bulunsalar

bile, onları kendilerine tercih ederler." mealindeki (HaĢr

sûresi 9.) âyeti indirdi.13

E- ÂYETLERİMİZİ UYGULAYALIM

1- Allah‘ın en güzel isimlerini sürekli ve dikkatlice oku-

yup üzerinde düĢünelim.

2- Sabah ve akĢam namazlarından sonra üç defa (bes-

meleden önce) "E'ûzu billâhi‟s-semî'i‟l-'alîmi

mine'Ģ-Ģeytâni'r-racîm" dedikten sonra HaĢr

sûresinin son üç âyetini okuyalım.

Bulmaca:

BUL-EŞLEŞTİR

AÇIKLAMA: Tabloda sunulan beĢ harflik sûrelerin an-

lamlarını ve sûre numaralarını örnekteki gibi eĢleĢtirebilir

misiniz?

NO SURELER HARF

NO SURELERĠN ANLAMLARI EġLEME

1 FATĠHA A ―YardımlaĢma, zekat‖ 107.sure 1 - C

13 Buhârî, Tefsiru'l-Kur'ân, 59/6.


2 TĠN B ―Çoklukla övünmek‖ 102.sure

3 ZĠLZAL C ―Açan, baĢlayan‖ 1.sure

4 ASR Ç ―Binek atları,koĢucular‖ 100.sure

5 KAFĠRUN D ―Ġncir‖ 95.sure

6 MAUN E ―ÇekiĢtiren, ayıplayan‖ 104.sure

7 TEKASÜR F ―Deprem‖ 99.sure

8 ADĠYAT G ―Yardım, zafer‖ 110.sure

9 HÜMEZE Ğ ―Uzun Zaman, ikindi vakti‖ 103.sure

10 NASR H ―Kâfirler‖ 109.sure


V- DUHA SÛRESİ


Sûremiz, Fecr sûresinden sonra Mekke'de inmiĢtir. Dizi-

liĢ sırasına göre doksan üçüncü, iniĢ sırasına göre ise on

birinci sûredir. Sûre toplam on bir âyettir. Duhâ, kuĢluk vakti

demektir. Sûremiz adını ilk âyette geçen bu kelimeden alır.

Rivayet edildiğine göre, Fecr sûresinden sonra, bir süre

Hz. Peygamber (s.a.v) hiçbir vahiy alamayınca Mekkeli müĢ-

rikler hemen bu olayı kullanarak ―Rabbin seni unutmuĢ ve

sana darılmıĢ‖ dediler; sûre de bunun üzerine indi.


1- Peygamberimizin yetim oluĢu ele alınarak teselli

edilmesinden,


2- Ahiret hayatının daha hayırlı olduğundan,

3- Sevgili Peygamberimizin sıkıntılar içinde iken ferah-

latıldığından,

4- Yetime ve dilenciye hakaret edilmemesi gerektiğin-

den,

5- Yüce Rabbimizin bize verdiği nimetleri anlatarak

O‘na Ģükretmemiz gerektiğinden bahsetmektedir.



1- Ve‘d-duhâ. 2- Ve‘l-leyli izâ secâ. 3- Mâ vedde'ake

rabbuke ve mâ kalâ. 4- Ve le‘l-âhiretu hayru‘l-leke mine‘l-'ûlâ.

5- Ve le sevfe yu'tîke rabbuke fe terdâ 6- Elem yecidke

yetîmen feâvâ. 7- Ve vecedeke dâllen fehedâ. 8- Ve

vecedeke 'âilen feeğnâ. 9- Fe emme‘l-yetîme felâ tekher. 10-

Ve emme‘s-sâile felâ tenher. 11- Ve emmâ bi ni'meti

Rabbike fe haddis.

C- SÛREMİZİN MEALİ ÖĞRENELİM


1-2-3. KuĢluk vaktine, karanlığı çöküp sükun bulduğu

zaman geceye andolsun ki, Rabbin seni terketmedi

ve (sana) darılmadı.

4. Elbette ahiret hayatı senin için dünya hayatından

daha hayırlı olacaktır.


5. Elbette Rabbinin vereceğinden sen de razı olacak-

sın.

6. O seni bir yetim bulup barındırmadı mı?

7. Seni sıkıntı ve darlıkta ne yapacağını bilemez du-

rumda iken doğru yola iletmedi mi?

8. Seni fakirken zengin etmedi mi?

9. O halde (sen de) yetime eziyet etme!

10. Ġsteyeni de sakın azarlayıp kovma!

11. Rabbinin nimetine gelince: Onu sürekli anlat.


Vahiy; yüce Rabbimizin Peygamberler aracılığıyla emir

ve yasaklarını bizlere ulaĢtırmasına denir. Sûremiz Mekke dö-

neminin baĢlarında inmiĢtir. Gelen vahiy bir süre kesilince,

sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) bu duruma çok üzülmüĢ ve

periĢan olmuĢtu. Allah'ın, kendisine darıldığını, terk ettiğini

zannetmiĢ, kusurun da kendisinde olduğu için vahyin kesil-

miĢ olmasından korkmuĢtu.

Hâlbuki vahyin kesilmesi, Allah'ın hikmetine bağlıydı.

BaĢlangıçta Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) vahyin üzerinde

bıraktığı ağırlığa, Ģiddetine alıĢamamıĢtı. Vahyin geliĢi Sevgi-

li Peygamberimiz (s.a.s.)‘in üzerinde Ģiddetli bir gerginlik ve

yorgunluk meydana getiriyordu. Bu nedenle vahye bir süre

ara vermek gerekiyordu. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) vah-

ye alıĢtıktan, vahye ihtiyaç duymaya baĢladıktan sonra tekrar

vahiy gelmeye baĢladı ve artık tekrar vahyin kesilmesine

gerek kalmadı.

Sûremizde, vahyin kesilmesinin darılma sebebi ile ol-

madığı belirtilerek Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e teselli

verilmiĢtir. Daha sonra, Ġslam'ın baĢlangıcındaki zorluğun

geçici olduğu ve uzun sürmeyeceği müjdelenmiĢtir. Buna


göre, her gelen dönem, önceki dönemden daha iyi olacaktır.

Çok geçmeden de Allah'ın rahmeti yağmur gibi inecek ve

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) de ondan memnun kalacaktır.

Kur'an-ı Kerim, Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in uydur-

duğu bir söz değildir. Eğer öyle olsaydı vahiy hiç kesintiye

uğramaz; Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in korkmasına ve

endiĢelenmesine de gerek kalmazdı. Hâlbuki vahyin kaynağı

yüce Rabbimiz olduğundan O, dilediğinde vahyi kesintiye

uğratabilmektedir.

Gündüzün aydınlığı ve gecenin sakinliğine yemin edilme-

sinde, gece ve gündüz nasıl bir hikmete uygun ise, vahyin

kesilmesi de öylece bir hikmete uygundur. Vahyin kesilmesi,

yüce Rabbimizin Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e darılmıĢ

olması anlamına da gelmemektedir.

Gündüzün aydınlığı, insanı yaptığı iĢten dolayı yorar.

Gecenin karanlığı, yorgun olan insanın sakinleĢmesi ve din-

lenmesi için gereklidir. Aynı Ģekilde vahiy Sevgili Peygambe-

rimiz (s.a.s.) için gerginlik kaynağı olmuĢtur. Vahyin kesilme-

si de Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in gerginlikten dinlen-

mesi içindir. Vahiy, güneĢ aydınlığı gibidir, onun kesiliĢi ise

gecenin sükûnetine benzer.

"Âhiret" ve "Ûlâ" nın anlamları

1- Senin bundan sonraki hayatın bundan önceki haya-

tından daha güzel ve baĢarılı olacak, özellikle pey-

gamberlik görevinin sonu baĢlangıcından daha ve-

rimli olacağı,

2- Ahiretteki cennet, geçici olan dünya hayatından çok

daha güzel olacağı,

3- Putperestlerin, "Artık Muhammed'e vahiy gelmiyor;

Allah onu unuttu" gibi sözler söyleyerek Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘in sonunun geldiğini, davasının


biteceğini zannetmeleri karĢısında yüce Rabbimiz,

Resulünün sonunun gelmesi Ģöyle dursun, bundan

sonraki hayatının ve peygamberlik faaliyetlerinin ön-

cekinden daha verimli, daha baĢarılı olacağını müj-

delemiĢtir.


Gelecek Müjdesi

Yüce Rabbimiz bu müjdeyi Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘e öyle bir zamanda vermiĢtir ki, Mekke'deki Ġslam'ın

mumu her an sönecek gibiydi ve her taraftan Ġslam'ı yok et-

mek için rüzgârlar esiyordu; o sırada yüce Rabbimiz (c.c)

Ģöyle diyordu: ―PeriĢan olmayın, üzülmeyin.‖

BaĢlangıçta görülen zorluktan sonraki aĢamalar daha iyi

olacaktır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in gücü, izzet, Ģeref

ve kıymeti artacak ve etkisi yayılacaktır. Yüce Rabbimizin bu

sözü sadece bu dünya ile sınırlı değildir. Ahirette de Sevgili

Peygamberimiz (s.a.s.)‘in mertebe ve derecesini yükselte-

cektir.

Yüce Rabbimizin bu sözü Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.) henüz hayatta iken gerçekleĢmiĢtir. Hangi güç Ġslam-

'a karĢı çıkmıĢsa parçalanmıĢtır. "Lâ ilâhe illallah

Muhammedür Rasulullah" sesi her yerde yankılanmıĢtır. Ġn-

sanlar, Ġslam‘a gönülden bağlanmıĢlardı.

Ġnanç, ahlak ve amelde büyük bir değiĢim meydana

gelmiĢti. Ġnsanlık tarihinde cehalete batmıĢ bir kavmi 23 se-

nede bu kadar değiĢtiren, Asya, Afrika ve Avrupa'nın büyük

bir kısmında yayılarak, hâkim kılan, dünyanın her köĢesinde

varlığını hissettiren Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in bu ha-

reketine benzer bir baĢka hareket görülmez. Bütün bunlar,

Allah'ın Resulü'ne bu dünyada verdiği nimetlerdir. Ahirette

verilecek nimetleri hayal etmek bile mümkün değildir

Yetimlik ve koruma:

Allah O'nu bir gün bile çaresiz bırakmamıĢtır.

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) daha doğmadan babası

ölmüĢ, dünyaya yetim olarak gelmiĢti.

BeĢ yaĢına kadar sütannesinin yanında kalmıĢ; annesi-

nin yanında yaklaĢık bir yıl kadar kalmıĢ; fakat vefatıyla onun

Ģefkatinden de mahrum kalmıĢtı.


Annesinin vefatından sekiz yaĢına kadar dedesi

Abdulmuttalib-in yanında kalmıĢtı.

Sonra, amcası Ebu Talib Sevgili Peygamberimizi kendi

bakımına almıĢ, gerçek bir babanın sevgisinden daha fazla

bir sevgiyle yeğenini sevmiĢti. Hatta Peygamber olduktan

sonra bütün Mekke halkı Peygamberimiz (s.a.s.)‘e düĢman

olmuĢtu. O zaman bile, on sene kadar göğsünü Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.) için siper etmiĢtir.

Cahiliye döneminde yetimlerin, yoksulların hakları göze-

tilmez, malları ellerinden alınır, kendilerine haksızlık edilirdi.

Âyetlerin ana hedefi Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in Ģah-

sında bütünüyle toplumun dikkatini bu iki temel ahlâkî ve

sosyal problem üzerine çekmek ve bunları çözüme kavuĢ-

turmaktı.

Fakirlik ve zenginlik: Babası miras olarak Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘e bir diĢi deve ve bir hizmetli bırakmıĢtı.

Böylece Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in hayatı fakirlik için-

de baĢlamıĢtı. Fakat bir zaman sonra KureyĢ'in en zengin

kadını Hz. Hatice, Sevgili Peygamberimizi önce kendi ticare-

tine ortak etmiĢ, daha sonra Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘le evlenmiĢti. Sonra da bütün ticareti Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.) kontrol etmeye baĢlamıĢtı. Böylece Sev-

gili Peygamberimiz (s.a.s.) zenginleĢmiĢti. Fakat bu zenginlik

sadece hanımının malı sebebiyle değildi. Ticaretinin geniĢ-

lemesi ve ilerlemesi Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in yete-

neği ve sarf ettiği emeği sebebiyleydi.

Buradaki zenginleĢtirme, yüce Allah'ın Sevgili Peygam-

berimiz (s.a.s.)‘e gönderdiği vahiyle ruh dünyasını zenginleĢ-

tirmesi, hem kendisini hem de insanlığı aydınlatabilecek

zenginlikte hakikatleri bildirmesidir.


Nimeti Açıklamak: Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in

hayatı boyunca sahip olduğu maddî ve manevî bütün iyilikleri

bildirmesidir.

Bunlara insanın dil ile Allah'a Ģükretmesi, bunu kabul

ve itiraf ederek bütün nimetlerin kendisine Allah tarafından

verildiğini bilmesidir. Ayrıca nimetleri verenin hoĢnut olacağı

yerde onları kullanmak da Ģükürdür.

Nübüvvet nimeti, yüce Rabbimizin emir ve yasaklarını

doğru olarak yerine getirmektir.

Kuran'ın nimeti, O'nu insanlar arasında yaymak ve öğ-

retilerini insanlara anlatmaktır.

Hidâyet nimeti, sapıklığa, yanlıĢ yollara düĢen insan-

lara doğru yolu göstermektir. Ayrıca bu iĢi yaparken bütün

zorluk ve zahmetlere sabırla tahammül etmektir.

Yetimlikteki Allah'ın ihsanının açıklanması, yetimlere

ikramda bulunmaktadır.

Yoksulken zenginleĢme, Allah'ın muhtaç kullarına yar-

dım etmektir.


Sûremiz, sayılan nimetlere karĢılık Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.) Ģahsında bizlere üç tavsiye ile sona ermektedir:

1- Yetimi ezme, hor görme, Ģefkat göster,

2- Muhtaca acı; yoksulu, dileyeni azarlama; düĢkünün,

yoksulun gözyaĢını sil,

3- Rabbini minnet ve Ģükranla an, anlat; verdiği nimet-

leri O‘nun rızası doğrultusunda değerlendir.


Peygamberimiz (s.a.s.) bu sûre ile o kadar çok sevinmiĢti

ki, sevincini “Allahü Ekber /Allah büyüktür” diyerek dile


getirmiĢti. Allah kendisini bırakmamıĢtı, kendisine darılmamıĢtı.

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in sevinci inananları da olumlu

yönde etkilemiĢti. Kur‘an-ı Kerim okuyup bitirmek üzere olan-

lar, yani hatmin sonuna yaklaĢanlar bu sûreden itibaren her

sûrenin sonunda, besmeleden önce Allahu Ekber derler.

Böylece Peygamberimiz (s.a.s.)‘in sevincini anarlar.


VI- İNŞİRAH SÛRESİ


Sûremiz sıralamada doksan dördüncü, iniĢ sırasına gö-

re on ikinci sûredir. Toplam sekiz âyettir.

ĠnĢirah sûresi Duhâ sûresinden sonra, Asr sûresinden

önce Mekke'de inmiĢtir.

Sûremiz ismini ―açılmak, geniĢlemek, huzura kavuĢmak,

sevinmek‖ anlamlarına gelen ilk âyette geçen kelimeden

almıĢtır. Hz. Peygamber'in gönül ferahlığına ve huzura ka-

vuĢturulduğu bildirildiği için sûre “ĠnĢirah” adını almıĢtır.

Ayrıca ―ġerh, Elem NeĢrah‖ adlarıyla da anılmaktadır.

Sûremizde kısaca;

1- Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e Peygamberlik

verilmeden önce çocukluğunda geçirdiği manevi

ameliyat ve eğitimden,


2- MüĢriklerin müminleri fakirlikleri sebebiyle

ayıplamalarından,

3- Yüce Rabbimizin Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘e verdiği manevî lütuflardan,

4- Her güçlükle birlikte mutlaka bir kolaylığın olduğun-

dan,

5- Mekke'de putperestlerin baskısı yüzünden sı-

kıntı çeken Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) ile Müs-

lümanların tesellisi ve ümitlendirilmesinden,

6- Müslümanların Allah'a ibadet ve itaatini sür-

dürmeleri gereğinden bahsetmektedir.



1-Elem neĢrah leke sadrak. 2-Ve vada‘nâ anke vizrak.

3- Ellezî engada zahrak. 4- Ve rafa‘nâ leke zikrak. 5- Feinne

mea‘l-usri yusrâ. 6- Ġnne mea‘l-usri yusrâ.7- Fe izâ ferağte

fensab. 8- Ve ilâ Rabbike ferğab.



1. (Rasulüm! Kalbine ferahlık vermek için göğsünü açıp

seni rahatlatmadık mı?

2-3. Üstüne yüklenen ağır yükü senden indirerek hafif-

letmedik mi?


4. Senin adını da (her yer ve zamanda) yüceltmedik

mi?

5. Kesinlikle zorlukla beraber bir kolaylık vardır.

6. Gerçekten o zorlukla beraber bir kolaylık vardır.

7. O halde boĢ kaldığın zaman, hemen (baĢka bir iĢe)

yönel.

8. Ve (her iĢinde) ancak Rabbinin rızasını gözet.


Sûremiz bütün puta tapanlar topluluğunun Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘e ve ona inananlara karĢı cephe aldığı

dönemde, Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘i teselli etmek üze-

re inmiĢtir. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e yüce Rabbi tara-

fından lütfedilen nimetler gündeme getirilir. Allah‘ın elçisi

sabra ve dayanıklılğa davet edilir.

Rabbimizin âyetlerine karĢı gönlümüzü açık bırakmamız

ve içimiz daralıp bunaldığımızda gönlümüzü geniĢletmemiz

için bu sûreyi okumamız mesajı verilir adeta.

Sûremiz konu ve üslup bakımından Duhâ sûresi ile bağ-

lantılıdır. Çünkü her iki sûrede de Peygamberimiz (s.a.s.)‘in

rahatlaması istenmektedir. Amel ve Ģükre teĢvik vardır. Yüce

Rabbimizin Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e verdiği nimetleri

sayılmaktadır.

Ġki sûrede mana bakımından bütünlük görülür. Ancak

ikisi de ayrı, ayrı sûrelerdir.

"Duhâ" sûresi, vahyin birkaç gün kesilmesi ve Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘in gönlüne bir sıkıntının çökmesi üzerine

inmiĢtir. Sûre inince gönlüne bir ferahlık gelmiĢti. ĠnĢirah sûresi

bu ferahlığı pekiĢtirerek Ģanını yüceltmekte ve ona verilen ni-

metleri sıralamaktadır.


Ġlk âyette Peygamberimiz (s.a.s.)‘e "Ey Muhammed, se-

nin gönlünü açmadık mı?" denilmektedir.

Allahu Teala Hz. Peygamber'in kalbini manevi olarak

açıp geniĢletmiĢtir. AnlayıĢını ve kabiliyetini en üst seviyeye

çıkarmıĢtır. Peygamberlik görevini yerine getirirken zihnini

açmıĢ, derecesini yükseltmiĢtir.

Peygamberlik gibi zor bir görevin ağırlığı altında Peygambe-

rimiz ezilmiĢ, göğsü daralmıĢtı. Nasıl baĢaracağım korkusu ile

endiĢeleniyordu. Burada Peygamberimiz (s.a.s.)‘e Allah‘tan te-

selli ve güvendirme vardır. Yüce Allah Peygamberimiz (s.a.s.)‘e

bilmediği Ģeyleri bildirmiĢ, gönlünü açarak onun sıkıntılarını gi-

dermiĢtir. MüĢriklere karĢı Ġslam‘ı yaymak için giriĢtiği zor mü-

cadelede ona yardım etmiĢtir.

MüĢrikler Peygamberimiz (s.a.s.)‘in Ġslam ı tebliğinde

ona ve arkadaĢlarına değiĢik baskı ve iĢkenceler uygulamıĢ-

lardı. Ama Cenabı Allah sıkıntıdan sonra ferahlığın geleceği-

ni müjdeleyerek onları rahatlatmıĢtır.


Sûremiz, Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in Ģahsında biz-

lere boĢ durmamayı, dünya ve ahiret için çalıĢmayı emret-

miĢtir. Vakitlerimizi dünya ve ahiret için faydalı iĢlerde geçir-

memizi bildirmiĢtir. Sûremizde birbirimizle yardımlaĢmamız

gerektiği emredilmiĢ, çalıĢma ve iĢlerimizde amacımızın sa-

dece Allah‘ın sevgisini kazanmak olması gerektiği vurgulan-

mıĢtır. Ne istersek ve dilersek Allah‘tan istememiz gerektiği

bildirilmiĢtir.


ĠnĢirah sûresi, hayatımızdaki karanlık ve zor zamanlar

için bir cesaret ve umut taĢımaktadır. Kendimizi sıkıntıda

hissettiğimiz, bir ümit ıĢığı bulamayarak karanlık içinde kal-


dığımızda, bu sûreyi okumamız gerektiği mesajı vardır. Sı-

kıntılı anlarımızda telaĢa kapılıp endiĢelenmeden sakin kafa

ile düĢünürüz. Acaba bizim Ģu anda içinde bulunduğumuz

karanlık ve zor durumun yanı sıra var olabilecek bir kolaylık,

çıkar yol var mıdır, hangisidir? Güvendiğimiz kiĢilere danıĢı-

rız, yararlı olabilecek öğütler alırız. Bunlardan uygulayabile-

ceğimizi, bize uygun geleni seçeriz ve onu cesaretle uygula-

rız. Bu arada ümidimizi kaybetmez, dileğimizin gerçekleĢme-

si için yüce Allah'a dua ederiz.

Sonuç olarak Ģunu söyleyebiliriz: Ömrümüzün gençlik dö-

nemini iyi değerlendirelim. Gecemizi, gündüzümüzü Allah‘ın

istediği Ģekilde ayarlayalım. Hayatımızı Allah‘ın istediği bi-

çimde yaĢayalım. Her ne yapacaksak bunda yüce Rabbimizin

sevgisini ve hoĢnutluğunu gözetelim. Hedefimiz yüce Rabbi-

miz, isteğimiz O‟nun rızası olsun. Eğer böyle olursak bilelim

ki baĢımıza gelenler bizim için hep hayırlı olacak ve Rabbi-

miz bize her zaman yardımcı olacaktır.

SURELERİ BİL

Kıyametin dehĢeti, hesaba çekilmenin hak olduğu, tek geçerli Ģeyin hayırlı amel olduğunu öğrendiğimiz

8 âyet olan 99.sure

Soy sop ile övünmenin yanlıĢlığı, hesap gününün

kaçınılmaz olduğunu öğrendiğimiz 8 âyet olan

102.sure

Ġnanıp Salih amel iĢlemenin gereği, sabrı ve hakkı tav-

siye etmenin gereğini öğren-diğimiz 3 âyet olan 103.sure

Yetim hakkı yememeyi, namazı dosdoğru ve

gösteriĢten uzak kılmak gerektiğini öğrendiğimiz 7

âyet olan 107.sure

Tevhit inancını ve Yüce Rabbimizin temel özellikle-

rini öğrendiğimiz 4 âyet olan 112.sure

YaradılıĢın safhalarını, Salih (sevaplı) amel yapanların sonu, okumanın seklini öğrendiğimiz 19 âyet

olan 96.sure


VII-TİN SÛRESİ


Sûremiz sıralamada doksan beĢinci, iniĢ sırasına göre

yirmi sekizinci sûredir. Sûremiz Buruc sûresinden sonra

Mekke‘de indirilmiĢtir. Toplam sekiz âyettir.

Sûremiz adını ilk âyette geçen incir anlamındaki “tîn”

kelimesinden almıĢtır. Tin, sözlükte “incir”, mecazen ise

onun yetiĢtiği yer anlamındadır.

Sûremiz kısaca;

1- Dört Ģeye yemin ettikten sonra insanın yaratılıĢın-

dan,

2- Yüce Allah‘ın insanı değerli kıldığından,

3- Ġnsanı en güzel bir Ģekilde yarattığından,

4- ġükretmediği takdirde ise onu aĢağıların aĢağısına

yani Cehennem‘in en alt tabakasına göndereceğin-

den,

5- Tekrar güzel davranıĢlar sergilediğinde sonsuz mü-

kâfatlara erdireceğinden,


6- Allah‘ın adaletli olduğundan bahsetmektedir.



{


1- Ve‘t-tîni ve‘z-zeytûni. 2- Ve tûri sînîne. 3- Ve hâzel

beledi‘l-emîn. 4- Lekad halakne‘l-insâne fî ahseni takvîm. 5-

Summe radednâhu esfele sâfilîn. 6- Ġllellezîne âmenû ve

amilu‘s-sâlihâti felehum ecrun ğayru memnûn. 7- Fe mâ

yukezzibuke ba‘du bi‘d-dîn 8- Eleysellâhu bi ahkemi‘l-

hâkimîn.



1-2-3. Ġncire ve zeytine, Sina dağına ve Ģu güven veren

Ģehre (Mekke'ye) andolsun ki,

4. Biz insanı gerçekten en güzel bir Ģekilde yarattık.

5. Sonra onu aĢağıların aĢağısına attık.

6. Yalnız iman edip de güzel davranıĢlarda bulunanlar

hariç. Çünkü onlar için ardı arkası kesilmeyen sürekli

bir mükafat vardır.

7. O halde (Ey insan! Bütün bunlardan) sonra dini han-

gi Ģey sana dini yalan saydırabilir?

8. Allah, hüküm koyanların en iyisi değil midir?


D- SÛREMİZİN ANLAMINI ÖĞRENELİM

Yüce Rabbimiz sûremize bereketli ve çok yararlı olduk-

ları için incir ve zeytini zikrederek baĢladı. Ġncir ve zeytinden

bahsedilmesi aynı zamanda bunların yetiĢtiği yerleri de gün-

deme getirmektir. Yüce Allah incir ve zeytinin yetiĢtiği yerlere

de yemin etti. Çünkü incir ġam bölgesinde (DımaĢk), zeytin

de Beyt-i Makdis‘te çok olur. Böylece bu yemin, Allah‘ın va-

hiyle Ģereflendirdiği kutsal yerlere yapılmıĢ bir yemin olur.

Yüce Rabbimiz sûremizde, Sina dağı ile Hz. Musa‘ya ve

ona verilen Tevrat‘a, sonra da güven veren emniyetli Ģehir olan

Mekke‘ye dikkat çekmektedir. Mekke‘nin güvenilir olması,

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in nurunun bu Ģehirde ortaya

çıkacağındandır.

ġüphesiz Allah (c.c.) insanı en mükemmel ve en güzel

özelliklerle süslemiĢ olarak en güzel bir Ģekilde yaratmıĢtır.

Yani Ģekli güzel, boyu düzgün, organları birbirine uygun;

bilgi, anlayıĢ, akıl erdirme, iyi ve kötüyü ayırma, konuĢma ve

edep sıfatları ile donatılmıĢ olarak yaratmıĢtır. Ġnsanı diğer

canlılardan üstün kılan özelliği sadece zahiri yani görünen

beden kısmı değil, asıl üstünlüğü kendisine verilen akıl nime-

tidir. Ġnsan akıl ile tüm canlıları kendine boyun eğdirmektedir.

Zira yüce Rabbimiz karada, denizde ve havada her ne var

etmiĢse hepsini insan için yaratmıĢ ve onun hizmetine ver-

miĢtir.

Ġnsan, yaratılıĢ gayesi olan “Allah‟a ibadet” fikrinden

uzaklaĢıp nefsinin isteklerine boyun eğince bulunduğu üstün

seviyeden aĢağıya doğru atılma sürecine girmiĢ ve neticede

aĢağıların aĢağısına atılmıĢtır. AĢağıların aĢağısında peri-

Ģanlık, sıkıntı, hor ve hakir görülme, azap, horlanma ve Yara-

tıcının sevgi ve merhametinden mahrumiyet vardır.

Ġnsan hayatta olduğu sürece düĢtüğü kötü durumdan

kurtulma, günahlarına samimi bir Ģekilde tövbe edip güzel


davranıĢlar sergileyerek yüce Rabbinin rızasını elde etme

hakkına sahiptir. Allah‘ın sevgisini kazanarak ona kavuĢan

insana sonsuz ödüller sunulacaktır. Artık bu düĢünce ve

inanca sahip insan, dinine samimiyetle bağlanır, kendisini

Cenabı Hakk‘ın hoĢnutluğuna ulaĢtıracak iman, ibadet ve

güzel ahlak örnekleriyle dolu bir hayatı tercih eder.

Yaratan ve en güzel biçimi veren Allah, kullar arasında

hükmetme ve haklı ile haksızı ayırma bakımından adaletli

olanların en adaletlisi değil midir? Hz. Peygamber (s.a.s.) bu

âyeti okuduğunda ―Evet, ben de buna Ģahitlik edenlerdenim.‖

derdi.

E- SÛREMİZDEN DERS ALALIM, UYGULAYALIM

Yeryüzünde yaratılan dağlar, Ģehirler, meyveler, sebze-

ler ve türlü nimetler bizler içindir. Öyleyse bu nimetler karĢı-

sında nimeti vereni devamlı hamd ve Ģükürle anmalıyız.

Onun rızasını kazanacak güzel davranıĢlarda bulunmalıyız.

Yaratılanlar içinde en mükemmeli olan insan, yapacağı

her iĢte Rabbinin rızasını gözeterek adım atmalıdır. Sahip

olduğu üstünlüğünü devam ettirebilmesi için bunu yapmak

zorundadır. Rabbinin rızası dıĢında, O‘nun sevmeyeceği

davranıĢlarda bulunması, bulunduğu üstünlüğü kaybetmesi-

ne sebep olacaktır.

Rabbimizin hoĢuna giden davranıĢların baĢında O‘na te-

reddütsüz bir güven ile bağlanmak, ibadetleri sadece O‘nun

için yapmak ve güzel ahlak sahibi olmak gelmektedir. Bu

ilkeler içinde bir ömür süren insan, Cenabı Hakk‘ın rızasını

kazanarak dünya ve ahiret mutluluğuna eriĢir. Hedefimiz bu

olmalıdır.


VIII- ALAK SÛRESİ


Alak Sûresi, Kur‘an-ı Kerim'in doksanaltıncı sûresidir.

Nuzul sırasına göre ise ilk gelen sûredir. Ġnsanın rahmin çe-

perine bağlı asılı duran ve küçücük bir hücre olan ―Alak‖tan

yaratılmıĢ olduğundan söz ettiği için bu adı almıĢtır. Mekke

döneminde inmiĢtir. Sûremiz toplam 19 âyettir.


1- Peygamberlerin sonuncusu olan Hz. Muhammed

(s.a.s.)‘e ilk vahyin iniĢinden,


2- Bilginin elde edilmesinde okuma ve yazmanın öne-

minden,

3- Ġnsanın yaratılıĢından,

4- Yüce Rabbimizin cömertliğinden,

5- Nimetler karĢısında Ģımarmamak gerektiğinden,

6- Ġnsanın, mal sebebiyle taĢkınlık yapması ve Allah'ın

emirlerine karĢı çıkmasının kötü sonuçlarından,

7- Zavallı Ebû Cehil'in kıssasından ve onun Hz. Pey-

gamber (s.a.v)'i namazdan alıkoymasından,

8- Yalnızca Allah‘a ibadet edip sadece O‘na secde et-

memiz gerektiğinden bahsetmektedir.



1- Ġkra' bismi Rabbikellezî halak 2- Haleka‘l-insâne min

alak 3- Ġkra' ve rabbuke‘l-ekrem 4- Ellezî 'alleme bi‘l-kalem 5-

Alleme‘l-insâne mâ lem ya'lem 6- Kellâ inne‘l-insâne leyetğâ 7-

Er-reâhustağnâ 8- Ġnne ilâ Rabbike‘r-ruc‘â' 9- Eraeytellezî

yenhâ 10- Abden izâ sallâ 11- Eraeyte in kâne ale‘l-hudâ 12-

Ev emera bi‘t-takvâ 13- Eraeyte in kezzebe ve tevellâ 14-

Elem ya'lem bi ennellâhe yerâ 15- Kellâ leil-lem yentehi le-

nesfe'am bi‘n-nâsiyeh 16- Nâsıyetin kâzibetin hâtıeh 17-


Felyed'u nâdiyeh. 18- Sened'u‘z-zebâniyeh. 19- Kellâ. lâ

tutı'hu vescud vekterib (Son Âyet secde Âyetidir).



1. Yaratan Rabbinin adıyla oku.

2. O insanı bir aĢılanmıĢ embriyodan yarattı.

3. Oku, Rabbin en büyük kerem sahibidir.

4. O kalemle (yazmayı) öğretendir.

5. Ġnsana bilmediğini öğretti.

6. Ama doğrusu insan,

7. Ġnsan kendini Allah‘a karĢı ilim ve mal bakımından

muhtaç hissetmez.

8. ġüphesiz dönüĢ ancak Rabbinedir.

9-10. Gördün mü, namaz kılan bir kulu engelleyeni?

11. Gördün mü! Ya o namaz kılan doğru yol üze-

rinde ise!

12. Yahut Allah'ın emirlerine uygun yaĢamayı em-

rediyorsa!

13. Peki gördün mü namazdan engelleyen! Ya o

yalan sayıyor ve (imandan) yüz çeviriyorsa?

14. Allah'ın onu kesinlikle gördüğünü bilmiyor mu?

15-16. Hayır (o artık anlamalı ki)! ġayet yapmakta oldu-

ğu kötülüklerden vazgeçmezse andolsun ki, (onu)

perçem(in)den, o yalancı, günahkar perçeminden

(alnından) yakalar (cehenneme) sürükleriz.

17-18. Artık o (kendisine yardım edecek) taraftarlarını

çağırsın. Biz de zebanileri çağıracağız.

19. Sakın ha, ona uyma! (Allah'a) secde et ve yal-

nızca Allah‘a yaklaĢ.



Alak Sûresinin ilk beĢ âyeti Peygamberimiz (s.a.s.)‘e ilk

inen âyetlerdir. Hicretten 13 yıl önce Ramazan ayının son 10

günü içinde indirildi. Miladi takvim ile 610 yılının Temmuz

veya Ağustos ayı olarak hesaplanmıĢtır.

Peygamberimiz (s.a.s.), Ramazan aylarının son 10 gü-

nünü, bazen daha fazlasını, Hira isimli mağarada geçirmeyi

adet edinmiĢti. Dedesi Abdulmuttalib de böyle yapardı. Ma-

ğarada yalnızken daha iyi düĢünebilir, kâinatın yaratılıĢını

düĢünmeye dalabilirdi.

Peygamberimiz (s.a.s.) uyuyordu. Melek O‘na gelmiĢ,

O‘nu sarsmıĢ ve Allah'ın emrini bildirmiĢti: "Oku, Allah'ın adı

ile oku!" demiĢti. Peygamberimiz (s.a.s.), "oku" emrinin an-

lamını baĢlangıçta, sadece kelime olarak aldığı için, "Ben

okuma bilmem ki!" diye karĢılık vermiĢti. Melek o zaman, onu

daha fazla sarsmıĢ, adeta kendine gelmesini ve okumanın

ne demek olduğunu anlamasını sağlamak istemiĢti. Bundan

sonra bildikleri ile beraber, ilk gelen âyetlerde istenen okuma

yüce Allah'ın yaradılıĢındaki sırları öğrenmek üzere, vahyo-

lunan bilgileri dikkatle izleme, tekrar ederek ezberlemedir.

Sûrenin bundan sonraki âyetleri baĢka bir olaya iĢaret

ederek öğütler verir. O olay, Peygamberimiz (s.a.s.)‘in düĢ-

manlarından Ebu Cehl ile ilgilidir. Peygamberliğin Mekke

döneminde bir gün Peygamberimiz (s.a.s.) Kâbe'de namaz

kılıyordu. Ebu Cehl O‘na namaz kılmayı yasaklamıĢtı. Put-

çuluğu bırakıp baĢka türlü ibadetler etmesinden hoĢlanmı-

yordu. Hâlbuki Kâbe'de 360 tane put vardı. Her topluluk ayrı

ayrı gelir, kendi ibadetini yapardı. Yani Kâbe'de bir çeĢit din

hürriyeti vardı. Buna rağmen, Peygamberimiz (s.a.s.)‘in farklı

Ģekilde ibadet etmesinden hoĢlanmıyorlardı. Kâbe'yi yöneten-

lerin hepsi böyleydi. Hepsi putçuluğu koruyorlardı. Fakat hiçbiri


Peygamberimiz (s.a.s.)‘e saldırmakta Ebu Cehl kadar ileri

gitmiyorlardı.

Ebu Cehl Ģu Ģekilde yemin etmiĢti; ―Eğer bir daha Mu-

hammed (s.a.s.)'i namaz kılarken görürsem, secdede iken

ensesine basıp, yüzünü sürteceğim.‖ Peygamberimiz

(s.a.s.)‘i namaz kılarken görünce, sözünü yerine getirmek

üzere yanına yaklaĢmıĢtı. Fakat yapmak istediğini yapama-

mıĢtı. Gözüne öyle korkunç görüntüler görünmüĢtü ki, korku

ile titreyerek geri çekilmiĢti. Korktuğu için de utanmıĢtı. O‘nu

utandırmak istiyordu, utanan kendisi olmuĢtu.

Ayetlerde, insanlar arasında, kendisinin Allah'a ihtiyacı

olmadığını iddia eden azgınların var olduğu, fakat öyle veya

böyle, dönüĢün Rabbe olacağı bildirilmiĢtir. Ondan sonra,

Ebu Cehl'in davranıĢını hatırlatan âyetler gelmiĢtir.

Alak sûresi, yüce Allah'ın, ebedî mucize olan bu

Kur'ân'ı, değerli Peygamber (s.a.s.)‘e indirmek sûretiyle ona

lütufta bulunduğunu açıklayarak ve ona ilk nimeti hatırlatarak

baĢlar. Hz. Peygamber (s.a.s.), bu sırada Kur'ân-ı Kerim

âyetleri ile vahyin kendisine indiği yer olan Hira Mağarası'nda

Rabbine ibadet etmekteydi. "Yaratan Rabbinin adıyla oku...

O, insana, bilmediklerini öğretti." yüce Allah‘ın insana ilim

vererek onu yaratılanların en yüksek seviyesine çıkarması,

Allah'ın en büyük lütfudur. Sadece ilim değil, kalem kullan-

mayı da öğreterek, sahip olduğu ilmi büyük çapta yaymasını,

bu yolla ilerlemesini ve sonraki nesiller için korumasını da

sağlamıĢtır. Eğer Allah, ilham yoluyla insana kalem ve kita-

bın ilmini vermeseydi, o zaman insanın ilmi yetenekleri ya-

yılmazdı. Gelecek nesillere ulaĢamazdı. Böylece ilerleme

mümkün olmazdı.

Daha sonra sûremiz, kuvvet ve servetine güvenerek bu

hayatta insanın, taĢkınlık yaptığından ve zenginlik nimeti

sebebiyle Allah'ın emirlerine isyan ettiğinden bahseder. Oysa


insanın yapması gereken, nimetlere nankörlük etmek değil,

lütfuna karĢı Rabbine Ģükretmektir. Sûremiz, insanın, yaptık-

larının karĢılığını almak için Rabbine döneceğini hatırlatır:

"Gerçek Ģu ki, insan kendisini zengin gördüğü için azar. KuĢ-

kusuz dönüĢ yalnız Rabbinedir."

Bundan sonra yüce Allah, bu ümmetin firavunu olan

Ebû Cehil hikâyesini ele alır. Ebû Cehil putlara yardım etmek

için Hz. Peygamber (s.a.s.)'i tehdit eder ve onu namazdan

alıkoymaya çalıĢırdı. ―Ey Muhammed! HuĢu ve huzur içinde

teslimiyet havasına bürünerek Allah rızası için namaz kılan

kulu yasaklayan kimseyi gördün mü?‖ ―Onun durumu gerçek-

ten tuhaftır. O kiĢi küfrediyor, Rabbine isyan ediyor; hayrı,

özellikle de namazı yasaklıyor.‖

Bu sûre o zavallı kâfiri, sapıklık ve taĢkınlığına devam

ettiği takdirde en Ģiddetli azapla tehdit ederek sona erer. Ay-

nı zamanda o yüce Peygamber (s.a.s.)'e, bu günahkâr suç-

lunun tehditlerine kulak asmamasını emreder: "Hayır, hayır!

Eğer vazgeçmezse derhal alnından yakalarız... Hayır, ona

uyma, Allah'a secde et ve ona yaklaĢ" Devamlı olarak Allah'a

secde et, ibadet ile ona yaklaĢ, çünkü ibadet kale ve sığınak-

tır. KurtuluĢun yoludur.

Sûremiz, okuma ve öğrenmeye davet ile baĢlayıp na-

maz ve ibadetle sona erer ki, ilim ile uygulama beraber olsun

ve sûrenin baĢı ile sonu arasında uyum bulunsun.


Kur'an-ı Kerim‘de on dört yerde secde âyeti vardır. Bu

âyetleri okuyanın veya dinleyenin secde etmesi gerekir. Bu-

na Tilavet secdesi denir ve Ģu Ģekilde yapılır:

Ayakta iken tilavet secdesi niyetiyle Allahu Ekber diye-

rek secdeye gidilir. Secdede üç kere ―Sübhâne Rabbiyel a‘lâ‖

(Yüce Rabbimi bütün eksik sıfatlardan tenzih ederim) denilir.


Sonra yine Allahu Ekber denilerek kalkılır. Secdeden ayağa

kalkarken ―Semi‘nâ ve eta‘nâ ğufrâneke Rabbenâ veileykel

mesîr‖ (Ya Rabbi! ĠĢittik ve itaat ettik, senin bağıĢlamanı diliyo-

ruz; dönüĢ yine sanadır) denilir.

Okuma Parçası

İPİN HESABI

Bir Ģehrin en zengini öldüğünde, çığırtkanlar sokaklara

dökülüp;

— ―Ey ahali‖, diye bağırmıĢlar. ―Biliyorsunuz Veli Efendi

öldü. Bir vasiyeti var. Âhiret hayatına alıĢabilmek için, kendi-

sine bir günlük yardımcı arıyor. Kim ki, mezardaki ilk gecesini

onunla beraber geçirirse, Veli Efendi‘ye ait servetin yarısı

kendisine verilecektir. Ey ahali, duyduk duymadık demeyin.‖

Çığırtkanların bütün çabasına rağmen kimse bu parlak,

fakat korkulu vasiyete kulak vermemiĢ. Ama sonunda, Ģehrin

en fakir hamallarından birisi çıkmıĢ ortaya. Adamcağız bak-

mıĢ ki, hayatta zaten sırtındaki küfesinden ve ipinden baĢka

bir Ģey yok. O halde "Hamal olarak yatıp, ertesi sabah zengin

olarak kalkarım" diyerek razı olmuĢ...

GeniĢçe bir mezara, iyice kefenlenen zengini ve yanına

hamalı yatırmıĢlar. Az sonra sual melekleri gelmiĢ.― Ġkisi de

bize emanet‖ diye konuĢmuĢlar.―Zengin nasıl olsa kalacak,

Ģu hamaldan baĢlayalım.‖

SormuĢlar:

— Dünyada malın mülkün var mıydı?

— Alay etmeyin demiĢ, hamal. Sırtımdaki küfeden ve ip-

ten baĢka hiçbir Ģeyim olmadığını siz de bilirsiniz.

— Peki diye eklemiĢ melekler, o ipi ne karĢılığında al-

dın. Sonra küfeyi ne iĢ gördün de nasıl elde ettin?


— AnlatmıĢ hamalcağız. BeĢ kiĢinin malını 10 kuruĢa

taĢıdım. Ġkisini yedim, sekizini sakladım. Ertesi gün de ayni

iĢleri yaptım. Yemedim, içmedim, ucuza taĢıdım ve bunları

aldım. Melekler: - ―Çık demiĢler, çık... Olmadı... Hasan Efen-

di‘den aldığın para, hak ettiğinden çok düĢük. Biz ondan bu-

nun hesabini soracağız. Mehmet Efendiyle de ucuza anlaĢ-

mıĢ ve ucuza taĢımıĢsın...‖

— Ġyi ama diye cevaplamıĢ hamal, hak ettiğim parayı

isteseydim, bana taĢıttırmazdı. TaĢıttırmayınca da aç kalır-

dım...

— O bizim iĢimiz demiĢ melekler, nasıl olsa buraya o da

gelecek. Biz senin adına ona sorarız. Melekler, hamalı sıkıĢ-

tırmaya devam etmiĢ. Söyle bakalım, aldığın paranın kaçını

yedin, kaçını sakladın?

— On kuruĢ aldıysam, yarısını sakladım. Ġki kuruĢ aldıy-

sam, bir kuruĢunu biriktirdim...

— Çık demiĢ melekler... Yine olmadı, hem ucuza taĢı-

mıĢsın, hem de gıdandan kesmiĢsin... Yani sen, kendi nefsi-

ne zulmetmiĢsin... Nefsine zulmetmek de günahtır. Ayrıca

çocuklarının nafakasından da kesmiĢsin demiĢler. Hamalca-

ğız ne cevap vereceğini düĢünüp ecel terleri dökerken, sa-

bah olmuĢ. Açılan mezardan yukarıya bir bakmıĢ ki, bütün

millet orada... Kadı Efendi ve Ģehrin mehter takımı da kendi-

sini bekliyor. Bir kıyamet ki sormayın. ―Kutlu olsun‖ demiĢ-

ler... ―Bu gece kimsenin yapamayacağı bir iĢi baĢardın; ama

bak artık zengin oldun.‖

Hamal mezardan çıkar çıkmaz kaçmaya baĢlamıĢ. Güç

bela durdurmuĢlar, ―Gel, ödülünü al.‖ demiĢler.

— Hayır, diye bağırmıĢ hamal. Ġstemem, sizin olsun...

Ben, bir iple küfenin hesabını sabaha kadar veremedim, Ya

o kadar servetim olsaydı, ne yapardım?


IX- KADİR SÛRESİ


Kadir sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in

doksan yedinci sûresidir. Nüzul yani gönderiliĢ sırasına göre

ise Kur‘an-ı Kerim‘in yirmi beĢinci sûresidir. Mekke dönemin-

de inmiĢ olup, toplam 5 âyettir.

Sûre, Kadir gecesinden bahsettiği için ‗Kadir‘ ismini al-

mıĢtır. Kadir, “itibar, değer, kıymet, derece, üstünlük, büyük-

lük ve Ģeref ‖ anlamındadır.

Sûremizde kısaca;

1- Kur‘an-ı Kerim‘in Kadir gecesinde indirildiğinden,

2- Kadir gecesinin diğer gecelere olan üstünlüğünden,


3- Kadir gecesinde meleklerin ve Cebrail (a.s)‘ın Al-

lah‘ın emriyle her bir iĢi halletmek ve karara bağla-

mak için yeryüzüne sürekli indiklerinden,

4- Kadir gecesinin güneĢ doğana kadar huzur ve esen-

lik kaynağı olduğundan bahsedilmektedir.



1- Ġnnâ enzelnâhu fî leyleti‘l-kadr 2- Ve mâ edrâke mâ

leyletü‘l-kadr 3- Leyletu‘l-kadri hayrun min elfi Ģehr 4-

Tenezzelu'l-melâiketu verrûhu fîhâ bi izni Rabbihim min külli

emr 5- Selâmun hiye hattâ matle'i‘l-fecr.



1- ġüphesiz biz onu (Kur‘an‘ı) Kadir gecesinde indirdik.

2- Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin?

3- Kadir gecesi, bin aydan hayırlıdır.

4- O gece melekler ve Cebrail Rablerinin izniyle her bir iĢ

için iner dururlar.

5- O gece güneĢin doğuĢuna kadar huzur, güven ve

esenliktir.



Hz. Peygamber (s.a.s.), Ashabı Kirama Ġsrail oğulların-

dan bir adamın ibadet hayatını anlatır. Adam ömrünün seksen

yılını günahtan uzak durarak ibadetle geçirmiĢtir. Ashab-ı

Kiram, adamın bu haline hayran olur; fakat kısacık ömürlerinde

bu kadar iyi amel yapamayacaklarını düĢünerek üzülür. Bunun

üzerine yüce Rabbimiz Kadir sûresini göndererek o gecenin

ibadetle geçirilmesinin seksen yıldan daha fazla yapılan iba-

dete denk olduğunu belirtir.

Sözlerin en üstünü olan Kur‘an-ı Kerim, yüce Allah‘ın

sözüdür. Yüce Rabbimiz bu sûrede hayat rehberimiz olan

Kur‘an-ı Kerim‘i Ģerefli ve üstün bir gece olan Kadir gecesin-

de indirdiğini bildirmektedir. Yani sözlerin, haberlerin ve öğüt-

lerin en değerlisi olan Kur‘an-ı Kerim, insanlara en çok ihti-

yaçları olduğu bir zamanda, Kadir gecesinde gönderilmeye

baĢlanmıĢtır. Kadir gecesi, Kur‘an-ı Kerim‘in inmeye baĢladı-

ğı gece olduğu için kıymetli, Ģerefli, üstün, değerli ve itibarlı

bir gece olmuĢtur.

Kadir gecesinin değeri sûrede rakamla ifade edilmiĢtir:

“Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır!” Kadir gecesinin

değerinin tam olarak anlaĢılabilmesi, o gecede gönderilmeye

baĢlanan Kur‘an-ı Kerim‘in değerinin bilinmesiyle mümkün-

dür. Çünkü Kadir gecesinin, içinde Kadir gecesi bulunmayan

bin aydan, bir baĢka ifade ile otuz bin geceden daha hayırlı

ve kıymetli olması, Kur‘an-ı Kerim‘in bu gecede inmeye baĢ-

lamasıyladır. Ġndiği geceye en az otuz bin kat değer veren

Kur‘an-ı Kerim, onu hayatına uygulayan her bir insana da bir

gecesi bir ömür kadar bereketli bir hayat sunmaktadır.

Kadir Gecesi aynı zamanda “takdir gecesi”dir.

Sûremizin adının kelime anlamı da bunu ifade etmektedir.

ġüphesiz ki Allah, gökleri ve yeri yaratmadan önce her Ģeyi

takdir etmiĢ, belirlemiĢtir. Ancak bu gecede meydana gele-


cek her Ģey meleklere bildirilerek bir görev belgesi gibi kendi-

lerine verilmektedir.

Kadir Gecesi berrak ve saf bir gecedir. Ay sanki o gece-

de dolunay Ģeklindedir. O gece durgundur, ne sıcak ne de

soğuktur. Sabaha kadar yıldız kayması da olmaz. Ertesi gün

güneĢ cılız ve kızıl olarak doğar. O gece her Ģey Allah‘a sec-

de eder.

Kadir gecesi Ramazan ayındadır. Ashab-ı Kiramdan ba-

zı kimseler rüyalarında Kadir gecesinin Ramazan‘ın son yedi

gününde olduğunu görüp, bunu sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘e haber verince, O Ģöyle buyurmuĢ:

―Görüyorum ki rüyalarınız Ramazan‘ın son yedi gecesi

hakkında birbirini tutuyor. Artık kim Kadir gecesini arayacak-

sa onu Ramazan‘ın son yedisinde arasın.‖

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) Kadir gecesinin, Rama-

zanın son on gününde aranmasını tavsiye etmiĢtir. Özellikle

bu günlerde ibadetlerini çoğaltmıĢtır.

Kadir Gecesinin hangi gece olduğu kesin olarak bilin-

memekle birlikte genellikle Ramazan‘ın yirmi yedinci gece-

sinde olduğu belirtilmiĢtir. Hz. Peygamber (s.a.s.) bunun ke-

sinlikle hangi gece olduğunu belirtmemiĢ, ancak; ―Siz Kadir

gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı

gecelerde arayınız.‖14 buyurmuĢtur.

Öteden beri Ġslam geleneğimizde Kadir gecesini Rama-

zan ayının 27. gecesinde kutlarız. Çünkü Sevgili Peygambe-

rimiz (s.a.s.) Kadir gecesinin Ramazanın yirmi yedinci gece-

sinde aranmasını da tavsiye etmiĢti.15

ġu kesin bir gerçektir ki; senenin her gününü ibadetle geçi-

ren bir kimse kesinlikle Kadir gecesini de ibadetle geçirmiĢ

olacaktır.

14 Buhârî, Leyletü'l-Kadir, 3; Müslim, Sıyam, 216 15 Müslim, Sıyam, 205-7


Kadir gecesi, yüce Rabbimizin geniĢ rahmetiyle esenlik,

huzur, güven ve bağıĢlanma gecesidir. O gece, Cebrail (a.s)

da dâhil pek çok melek yeryüzüne rahmet ve bereketle iner;

her nerede ne tür hayır ve iyilik yapılıyorsa o gecenin hürme-

tine özellikle tespit ederler. Melekler o gece gökyüzünde hiç

rastlamadıkları ibadet Ģekilleriyle yeryüzünde karĢılaĢırlar;

zenginlerin fakirlere ziyafet verdiklerini, fakirlerin de bu ye-

mekleri yiyerek Allah‘a ibadet ettiklerini görür; Allah‘a çok

sevimli gelen günahkârların iniltilerini iĢitirler. O gece sabaha

kadar kâinatı bir huzur ve esenlik kaplar.


Kadir Gecesinin Önemi:

1- Kur‘an-ı Kerim bu gecede inmeye baĢlamıĢtır. Bu

gecenin sabahında Bedir zaferi gerçekleĢmiĢtir.

2- Bu gecede yapılan ibadet, içerisinde Kadir gecesi

bulunmayan otuz bin gecede yani bin ayda yapılan

ibadetten daha üstündür.

3- Bir sonraki seneye kadar meydana gelecek her türlü

olaylar, Cenabı Hakkın ezelde takdir edip belirlediği

Ģekilde ilgili meleklere yerine getirilmesi için bildirilir.

4- Cebrail ve çok sayıda melekler bu gecede yeryüzü-

ne inerler.

5- Bu gece de, güneĢin doğuĢuna (imsak vaktine) ka-

dar esenlik ve rahmet yeryüzünü kaplar; her türlü kö-

tülükler etkisiz hale gelir.

6- Melekler bu gece uğradıkları her müslümana selam

verirler.

Sevgili Peygamberimiz, Kur‘an-ı Kerim‘in vahyolunduğu

Kadir gecesinin ve Kur‘an-ı Kerim‘in hiç unutulmamasını is-

temiĢtir. Bu amaçla evlerimizde, camilerde ve Kur‘an kursla-


rında yetenekli hocalardan Kur‘an-ı Kerim‘ı öğreniriz. Özel

kabiliyetli bazı gençlerimiz Kur‘an-ı Kerim‘i ezbeleyerek hafız

olurlar. Hiç öğrenmemiĢ olanlarımız da bilenlerin okumasını

dinlerler. Onlar gibi olmak için öğrenmeye çalıĢırlar. Fakat en

önemlisi Kur‘an-ı Kerim‘in hem okunması hem de anlaĢılma-

sıdır. Kur‘an-ı Kerim her ne kadar kendini okuyan ağzı, dinle-

yen kulağı, ona bakan gözü nurlandırsa da emir ve yasakları-

na uyan kiĢinin bir bütün hayatını nurlandırır. Onun okunma-

sıyla hedeflenen Ģey, anlaĢılarak hayatta uygulanmasıdır.

AnlaĢılmadıkça, sürekli olarak okunması ve dinlenmesi bizi

duygulandırır, sevindirir, maneviyatımızı yüceltir; ama davra-

nıĢlarımızı güzelleĢtiremez.


KADİR GECESİNİ NASIL DEĞERLENDİRELİM?

1- Kadir gecesinin hangi gece olduğunu tahmin ettiği-

mizde; günahlarımızın affı için çok dua edelim. Özellikle

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in o gecede özel olarak yaptı-

ğı ve bizlere öğrettiği Ģu duayı çok tekrarlayalım:

"Allahümme inneke afüvvün tühibbü'l-afve fa'fu annî”

―Ey Allahım! ġüphesiz ki sen çok affedicisin; affetmeyi se-

versin. Beni de affet.‖

2- Ġhtiyaç sahiplerini gözetelim; onlara bol bol sadaka

verelim.

3- Ġbadetlerimizi samimice sadece Allah için yapmaya

çalıĢalım.

4- Allah‘ın üzerimizdeki sonsuz nimetleri sebebiyle Ona

çok Ģükredelim.

5- Kadir gecesi her yıl tekrarlanan bir gece olduğu için

kıymetini bilmeye çalıĢalım.


6- Yakın akrabalarımızı, dostlarımızı, arkadaĢlarımızı

ve sevdiklerimizi arayarak gecelerini tebrik edelim.

7- Kazaya bıraktığımız namazlarımız varsa Kadir Ge-

cesinin hürmetine kabul edileceğini bilerek kılalım.

8- Kur‘an-ı Kerim‘in inmeye baĢladığı gece olduğu için

bol bol Kur‘an-ı Kerim okuyalım.

9- Dargın olduğumuz kiĢiler varsa onlarla barıĢalım.

BarıĢmak için ilk adımı atanın cennette bir köĢkle

ödüllendirileceğini unutmayalım.

10- Özellikle yatsı ve sabah namazlarını cemaat-

le kılalım. Efendimiz (s.a.s.) bir hadisi Ģeriflerinde

Ģöyle buyurur: ―Yatsı namazını cemaatle kılan kim-

se, gece yarısına kadar namaz kılmıĢ gibidir. Sabah

namazını cemaatle kılan kimse ise bütün gece na-

maz kılmıĢ gibidir.‖

11- Eskiden Kadir gecesinde, oyun ve eğlence

yerleri kapatılır ve büyük camiler sabaha kadar açık

olur, müminlerle dolup taĢardı. Ġnsanlar birbirlerine,

―Gecen Kadir, gündüzün bayram olsun!‖ diye dua

ederlerdi. Bu anlayıĢın günümüzde de yaĢanır olma-

sına katkıda bulunalım.

12- Ġbadetle geçirdiğimiz bu gecede bin aydan

daha fazla ibadet etmiĢ gibi sevap kazanacağımızı hiç

unutmayalım.

Peygamber Efendimiz (s.a.s.) Ģöyle buyurmuĢtur:

“Kim Kadir Gecesini, faziletine inanarak ve alacağı

sevabı Allah'tan bekleyerek ibadet ve itaatla geçirirse

geçmiĢ günahları bağıĢlanır" (Buhârî, Kadir, 1).

Yüce Rabbimiz gündüzlerimizi bayram, gecelerimizi Ka-

dir eylesin. Gecelerimizin kadrini bilmeyi de cümlemize nasip

eylesin. Âmin...


X- BEYYİNE SÛRESİ


Sûremiz Medine döneminde Talâk sûresinden sonra,

HaĢr sûresinden önce inmiĢtir. Kuran‘daki sıralamada dok-

san sekizinci, iniĢ sırasına göre yüzüncü sûredir. Sûremiz 8

âyettir.

Sûremiz adını birinci âyette geçen ve "açık delil, kesin

belge" anlamına gelen "beyyine" kelimesinden almıĢtır.

Bu sûrenin Kur'an-ı Kerim'de sırası itibarıyla Alak ve

Kadir Sûresinden sonra yer alması anlamlıdır. Alak

sûresinde ilk vahiy, Kadir Sûresinde de bu vahyin nüzul za-

manı bildirilmiĢtir. Bu sûrede ise bu kutsal kitab ile birlikte bir

peygamber gönderilmesinin gerekçesi açıklanmıĢtır.

Sûremizde kısaca;

1- Hz. Muhammed (a.s)'in peygamberliği karĢısında

Ehl-i Kitab'ın tutumundan,

2- Allah'a samimiyetle ibadet edilmesinden,

3- Ġnanan ve iyi iĢler yapanların âhirette kurtuluĢa ere-

ceği konularından bahsedilmektedir.




1- Lem yekunillezîne keferû min ehlil kitâbi velmuĢrikîne

munfekkîne hatta te'tiye humu‘l-beyyineh 2- Rasûlum

minallâhi yetlû suhufem mutahherah 3- Fîhâ kutubun

kayyimeh 4- Ve mâ teferrakallezîne ûtu‘l-kitâbe illâ mim ba'di

mâ câethumu‘l-beyyineh 5- Ve mâ umirû illâ liya'budullâhe

muhlisîne lehu‘d-dîne hunefâe ve yukîmu‘s-salâte ve yu'tu‘z-

zekâte ve zâlike dînu‘l-kayyimeh 6- Ġnnellezîne keferû min

ehli‘l-kitâbi ve‘l-müĢrikîne fî nâri cehenneme hâlidîne fîhâ

ulâike hum Ģerru‘l-beriyyeh 7- Ġnnellezîne âmenû ve 'amilu‘s-

sâlihâti ulâike hum hayru‘l-beriyyeh 8- Cezâuhum 'inde

Rabbihim cennâtu 'adnin tecrî min tahtihe‘l-enhâru hâlidîne

fîhâ ebedâ. Radiyallâhu 'anhum ve radû 'anh; zâlike limen

haĢiye rabbeh.



1. Ehl-i Kitap (olan yahudi ve hıristiyanlar) dan küfre

sapanlar ve müĢrikler, kendilerine apaçık bir delil ge-

linceye kadar (dinlerinden) ayrılacak değillerdi.


2-3. Allah tarafından gönderilen, içinde doğru yazılmıĢ

(hüküm ve bilgiler) bulunduran, (batıldan) arınmıĢ

tertemiz sayfaları okuyan Peygamber‘dir (ki o da

gelmiĢtir).

4. (Böyle iken) Kitap verilenlerin tamamı kendilerine

apaçık delil (Peygamber) geldikten sonra ayrılığa

düĢtüler.

5. Halbuki onlar, Sadece Allah‘a kulluk edip, putlardan

yüz çevirerek, bu dini yalnız Allah'a has kılmak, na-

mazı dosdoğru kılmak ve zekatı vermekten baĢka bir

Ģey ile emredilmediler. ĠĢte bu da en doğru hayat

tarzıdır.

6. ġüphesiz ki, gerek Ehl-i Kitaptan, gerek müĢriklerden

olsun böylece küfre sapanlar, içinde temelli kalmak

üzere cehennem ateĢindedirler. ĠĢte insanların en kö-

tüsü onlardır.

7. ġüphesiz iman edip de iyi amel iĢleyenler ise, iĢte

onlar yaratılanların en iyisidirler.

8. Onların Allah tarafından görecekleri mükafatları,

içinde temelli kalacakları, altından ırmaklar akan Adn

cennetleridir. Allah onlardan hoĢnut olmuĢ, onlar da

Allah‘tan hoĢnut olmuĢlardır. ĠĢte bu durum Allah‘tan

sakınanlar içindir.


"Ehl-i kitap"tan maksat, özellikle o dönemde Medine ve

çevresinde yaĢayan Yahudilerle Hıristiyanlardır. Tevrat ve

Ġncil'de onlara, sadece tek olan Allah'a samimiyetle ibadet

etmeleri emredilmiĢti. Fakat onlar bunu değiĢtirdiler.

"MüĢrikler"den maksat ise dönemin putperest

Arapları'dır. Âyette, inatla hakkı inkârda direnmeleri yüzün-


den her iki grubun da ebedî olarak cehennemde kalacakları

bildirilmiĢtir.

Her ne kadar burada Hz. Peygamber'in yakın çevresin-

de bulunan iki grup inkârcı anlatılmıĢsa da hüküm geneldir,

geçmiĢ ve gelecek bütün insanlığı ilgilendirmektedir.

Ġlk olarak sûrede, bir peygamber göndermenin gerekçesi

Ģöyle açıklanmıĢtır:

Dünyada hangi inançtan olursa olsun insanları düĢtükle-

ri küfür/inkâr durumundan kurtarmak ancak peygamber gön-

dererek mümkün olur. Bu peygamberin, Allah'ın Kitabını in-

sanlara asıl ve doğru Ģekliyle açıklaması, önceki kutsal kitap-

ların tersine batıl karıĢmasından uzak olması ve doğru ilkele-

ri kapsaması kendi peygamberliği için apaçık delildir.

Ehl-i Kitabın sapıklığı, onların çeĢitli yanlıĢ yollara düĢ-

melerinin sebebinin, "Allah'tan hidayet gelmemesi" olmadığı

belirtilmiĢtir. ġimdi, Allah (c.c.) tekrar, bir peygamber aracılı-

ğıyla apaçık hidayet gönderdikten sonra sapıklıklarında de-

vam ederlerse, sapıklıklarının sorumluluğu daha da artacak-

tır.

Allah (c.c.) tarafından gönderilen peygamberler ve onla-

rın aracılığıyla verilen kitaplarda, bütün yolları terk ederek

sadece Allah'a ibadet etmeleri, Allah'a ortak koĢmamaları,

namazı kılmaları, zekâtı vermelerinden baĢka bir emir veril-

memiĢ ve hak dinin de bu olduğu açıklanmıĢtır.

Bundan açıkça anlaĢılıyor ki, Ehl-i Kitap olanlar, dinleri-

ne batıl olan baĢka Ģeyler katmıĢlardır. Allah'ın Rasulü onları

asıl dine dönmeye davet etmektedir.

Bu sûre de Hz. Muhammed (s.a.s.)‟in peygamberliği

için açık bir delil vardır. Rasulullah'ın Kur'an gibi bir kitap ileri

sürmesi, onun öğretileri ve sözlerinin etkisi ile iman edenlerin

hayatlarında büyük bir değiĢiklik meydana gelmesi, ileri sür-

düğü inancın akla uygun olması, temiz ibadetler, son derece


ahlâkî ve insanî, hayat için en iyi usul ve emirleri tebliğ etme-

si, Rasulullah'ın söz ve davranıĢlarının birbiriyle tutarlı olma-

sı, ona karĢı yürütülen her çeĢit düĢmanlık ve zorluklara

rağmen Ġslâm davetini kararlılıkla sürdürmesi gibi unsurlar,

onun Allah'ın elçisi olduğuna açıkça iĢaret etmektedir.


Sûrenin sonunda açıkça Ģöyle buyrulmuĢtur:

1- GeçmiĢte kendilerine Kutsal Kitap verilenler ve müĢ-

rikler, bu peygambere inanmaktan yüz çevirmektedir-

ler. Bunlar en kötü kimselerdir. Onların cezası sonsuz

cehennemdir.

2- Ġman ederek salih amel iĢleyen ve dünyada Allah'tan

korkarak yaĢayanlar Allah'ın en iyi mahlûklarıdır. On-

ların mükâfatı, ebedi kalacakları cennettir. Allah

(c.c.) onlardan razı olmuĢ, onlar da Allah'tan razı

olacaklardır.

Ġhlâs, ibadetin özüdür. Âlimler amelleri üç kısma

ayırmıĢlardır. Bunlar;

1- Yapılması emredilenlerde ihlâs, o iĢleri yapanın,

amacının Allah rızası olmasıdır. Niyet, Allah rızasın-

dan baĢka bir Ģey ise, o iĢ sırf gösteriĢ/riya olup, ka-

bul edilmemiĢtir.

2- Yapılması yasaklanan iĢleri, kiĢi niyetsiz olarak yap-

mazsa, onun sorumluluğundan kurtulmuĢ olur. An-

cak yapmadığı için bir ecir elde edemez. Allah rıza-

sını elde etme niyetiyle bırakırsa, bıraktığından do-

layı sevap alır.

3- Yapılması serbest olan yeme, uyuma ve benzeri

serbest iĢleri niyetsiz yaparsa, bu sebeple herhangi

bir sevap elde edemez. Allah rızasını arama niyetiy-


le yaparsa bunlardan dolayı sevap alır. Çünkü her

mubah iĢ ile Allah'ın rızasını kazanmak niyet edildi-

ğinde, o iĢin, Allah'a bir yakınlık vesilesi olması

mümkündür. Ġbadet yapmak için kuvvetli olmak niye-

tiyle yemek böyledir.


XI- ZİLZAL SÛRESİ


Sûremiz diziliĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in doksan do-

kuzuncu; gönderiliĢ bakımından ise doksan üçüncü sûresidir.

Sekiz âyettir. Medine'de indirilmiĢtir.

Adını, ilk âyette geçen ―Zilzal‖ kelimesinden alır. Zilzal

―deprem, arka arkaya gelen sarsıntı‖ anlamına gelir. Halk

arasında depreme zelzele denmesi de bundandır. Peygam-

ber Efendimiz bu sûre için ― Kur‘an‘ın dörtte birine denktir.‖

buyurmuĢlardır.

Sûremiz kısaca;

1- Ölümden sonraki diriliĢler, kiĢinin dünyada yaptıkları

iĢlerin yazılı olduğu amel defterinin kendisine göste-

rileceğinden,

2- Ġlk üç âyette ölümden sonraki diriliĢin nasıl olacağın-

dan,


3- Ġnsanların hiç düĢünmeden yaptığı iĢ, davranıĢ ve

söylediği sözlerin o gün baĢına neler getirebilece-

ğinden bahsetmektedir.



1- Ġzâ zulzileti‘l-ardu zilzâlehâ 2- Ve ehraceti‘l-ardu

eskâlehâ 3- Ve kâle‘l-insânu mâ lehâ 4- Yevmeizin tuhaddisu

ehbârahâ 5- Bi enne rabbeke evhâ lehâ 6- Yevmeiziy

yesdurun nâsu eĢtâte‘l-li yurav a'mâlehum 7- Ve mey ya'mel

miskâle zerratin hayray-yerah 8- Ve men ya'mel miskâle

zerratin Ģerray yerah.



1. Yeryüzü o dehĢetli sarsıntı ile sarsıldığında,

2. Yeryüzü (içindeki) ağırlıklarını çıkarttığında,

3. Ve insan: "Buna da ne oluyor?" dediğinde,

4-5. O gün (yeryüzü) Yüce Rabbinin kendisine bildirdiği

haberleri anlatacak.

6. O gün insanlar, amellerinin karĢılığını görmeleri için

grup grup geri dönüp çıkacaklar.

7. ĠĢte kim zerre ağırlığınca bir hayır iĢlerse, onu göre-

cek.


8. Kim de zerre ağırlığınca bir kötülük iĢlerse onu göre-

cektir.


Sûremiz ilk âyetten itibaren aklı baĢında, sağlıklı düĢü-

nebilen insanlar için kıyametten sahneler sunuyor. Kıyametin

nasıl kopacağını, kıyamet koparken insanların içinde buluna-

cakları panik halini gözümüzün önüne getiriyor. Kıyamet ola-

yını, insanların yaĢamlarının canlı bir parçası olan, günlük

hayatta tanık olabildikleri depreme benzetiyor. Böylece in-

sanların deprem anında hissettikleri acizlik ve korku duygu-

sunu, kıyameti düĢünerek ölümden sonrasına hazırlanması

gereğini hissettiriyor.

Kıyamete göre çok basit bir olay olan depremlerin, in-

sanların hafızasında bıraktığı izi, insanların ruh sağlığında

açtığı yarayı düĢündüğümüzde, kıyamet olayının ne kadar

büyük bir olay olduğu daha iyi anlaĢılır. Aklımıza Ģöyle soru-

lar geliyor. ―Acaba deprem (zelzele) olayı kıyametin bir hazır-

lığı mıdır? Deprem, insanlara kıyameti hatırlatan bir araç mı-

dır? Depremi yaĢayan insanlar, deprem esnasında hiçbir Ģey

yapamamanın verdiği acizlik ve çaresizlik duygusu ile o es-

nada yaĢadıkları ĢaĢkınlığı anlatırlar. Sûremizin 3. âyetinde

Allah ―Ve insan ―ne oluyor?‖ dediği zaman.‖ buyurmakta ve

kıyamet esnasında da insanların bir acizlik, ĢaĢkınlık ve ça-

resizlik içerisinde olacaklarını söylemektedir.

Deprem esnasında yerin içindeki sıkıĢmıĢ olan gazlar

ortaya çıkar. Kıyamet koptuktan sonra da ölen insanlar tekrar

yeryüzüne çıkacaktır. Ayrıca insanların dünyada iĢledikleri

fiilleri ve sözleri de ortaya çıkacaktır.

Kıyamet olayından Ona iman eden ve hazırlık yapan

müminlerin endiĢe etmelerine gerek yoktur. Sûremizin 4–8.

âyetlerinde müminlere müjdeler veriliyor ve cesaretlendirili-


yor. Yapacağımız büyük küçük her iyiliğin karĢılığını, hiçbir

parçası dahi zayi edilmeden göreceğiz. Allah kötülük yapan-

ları da yaptıklarının karĢılığını görecekleri konusunda uyarı-

yor. Ancak kötülüklerin cezası, yapılan kötülük kadar iken,

iyiliklerin karĢılığı ise en az on katı kadar daha fazladır.


1- Dünyada yaĢadığımız depremler, bize ölümü ve ah-

reti hatırlatmalıdır.

2- Ġnsan öldükten sonra yeniden dirilecektir.

3- Yeniden dirilen insanlar, depremi yaĢayan insanlar

gibi korku, acizlik ve ĢaĢkınlık hissine kapılacaklar-

dır.

4- Kıyamet günü, dünyada yaptığımız çok küçük bile

olsa bütün iyilik ve kötülüklerimizin karĢılığını göre-

ceğiz.

5- Kıyamet gününe hazırlık yapmalıyız. Hazırlığımız iyi

olursa, korku ve ĢaĢkınlığımız az olur.

6- Ġyiliklerimizi artırmalı, kötülüklerimizi azaltmalıyız.

Okuma Parçası

Hz. Enes (r.a.) anlatıyor: ―Bir gün Peygamber Efendimiz

ve Hz. Ebu Bekir birlikte yemek yiyorlardı. O esnada bu âyetler

indirildi. Hz. Ebubekir yemekten elini çekerek Ģöyle dedi: Ya

Rasulallah! Ben, benden çıkan zerre kadar bir kötülüğün de

karĢılığını görecek miyim? Rasulullah Ģöyle buyurdu. ―Ey

Ebu Bekir! Dünyada hoĢunuza gitmeyen olaylarla karĢı kar-

Ģıya geliyorsunuz. Onlar senden çıkan küçük kötülüklerin

cezasıdır. Senin zerre kadar iyiliğin ahirete saklanır.‖


XII- ÂDİYAT SÛRESİ


Kur‘an-ı Kerim‘in diziliĢ bakımından yüzüncü, iniĢ sırası-

na göre on dördüncü sûresidir. Sûremiz 11 âyet olup, Medi-

ne döneminde indirilmiĢtir. Sûremiz ismini ilk âyette geçen

hızla koĢmak, seğirtmek veya koĢan atlar anlamındaki

“Adiyat” kelimesinden almaktadır.

Sûremiz kısaca;

1- Ġnsanın nimetler karĢısında ne kadar da nankör ol-

duğundan,

2- Kıyamet koparken oluĢacak acıklı sahneden,

3- Ġnsanın aĢırı mal düĢkünü olduğundan bahsetmek-

tedir.

Hz. Peygamber (s.a.s.) Kinaneoğulları kabilesine,

Münzir b. Amr Ensari komutasında küçük bir süvari birliği

göndermiĢti. Ancak bu birlikten bir ay boyunca haber alına-


mamıĢtı. Münafıklar da ―Onlar öldürüldüler.‖ demiĢlerdi. Bu-

nun üzerine sûremiz, süvarinin sağ ve selamette olduklarını

habere vermek ve gönderildikleri kabileye karĢı akınlar dü-

zenlediklerini müjdelemek için indirilmiĢtir.


{3


1- Ve‘l-âdiyâti dabhâ 2- Fe‘l-mûriyâti kadhâ 3- Fe‘l-

muğîrati subhâ 4- Fe eserne bihî nak'â 5- Fe vesatne bihî

cem'â 6- Ġnne‘l-insâne li Rabbihî le kenûd 7- Ve innehû alâ

zâlike le Ģehîd 8- Ve innehû li hubbi‘l-hayri le Ģedîd 9- E felâ

ya'lemu izâ bu'sira mâ fi‘l-kubûr 10- Ve hussile mâ fi‘-sudûr

11- Ġnne rabbehum bihim yevmeizil-le habîr.



1. Andolsun (savaĢta) o harıl harıl koĢan (at) lara,

2. (KoĢarken nallarıyla) kıvılcımlar saçanlara,

3-4-5. Sabahleyin ansızın baskın yapanlara, tozu du-

mana katıp (düĢman) bir topluluğun ortasına dalan-

lara ki,

6-7. Gerçekten insan, Rabbine karĢı pek nankördür,

Ģüphesiz buna kendisi de Ģahittir.

8. Hakikaten o mal sevgisi çok Ģiddetli olduğundan pek

cimridir.


9-10. O insan, kabirlerin içindekilerin dıĢarı çıkarıldığı ve

gönüllerdekinin ortaya konduğu zamanı hala bilmeye-

cek mi?

11. ġüphesiz o gün Rab'leri onların her halini bilir.


Sûremizde genelde Allah yolunda cihad eden (savaĢan)

mücahitlerden bahsedilmektedir. Allah yolunda çalıĢanların

yaptığı iĢin yüceliğini ifade edebilmek için mücahitlere ve hatta

onların koĢtukları atlara yemin edilmektedir. Yüce Rabbimiz

atları överken ‗ayaklarının değdiği yerden ateĢ çıkaran‘ diye

nitelendirmektedir. Çünkü Ġslamı insanlara ulaĢtırmak için

rahatını, malını ve canını feda eden mücahitler büyük feda-

kârlıkta bulunmaktadır.

Ġslam süvarisi sabah vakti ansızın düĢman üzerine sal-

dırarak düĢmanı etkisiz hale getirir. Sûremiz, Ġslama karĢı

çalıĢma yürüten toplulukların etkisiz hale getirilmesini öv-

mekte, onların kendi içlerinde ayrılığa düĢürülerek güçsüz

hale getirilmesini tavsiye etmektedir. Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.), Hendek savaĢında Mekkeli müĢriklerle Medineli

yahudiler arasındaki anlaĢmayı bir ajan vasıtasıyla bozmuĢ,

onların müslümanları yok etme planlarını boĢa çıkartmıĢtı.

Ġnsan Rabbinin sonsuz nimetleri karĢısında, kadir kıy-

met bilmeyerek pek de nankör olabilmektedir. Güzel ahlak

örnekleri sergileyerek Rabbinin sevgisini kazanma yerine,

nefsine ve Ģeytana uyarak kendisine, yaratılıĢ gayesine aykı-

rı davranıĢlarda bulunmaktadır.

Ġnsanın ahirette yaptığı tüm davranıĢlarının Ģahidi yine

kendisi olacak, günahlarını itiraf edip yaptıklarını onaylaya-

cak ve inkâr etmeyecektir. Kendisine nimet vereni unutan

insan, dünya malını çok sevdiği için Allah‘a nankörlük yapa-

cak, verilen nimete Ģükretmeyecektir. Ancak Allah, o nankör-

lerin durumlarından haberdardır. Kıyamet koptuktan sonra


en küçük miktarda da olsa, tüm iyilik ve kötülüklerimiz yok

olmayacak, karĢılığı ödül veya ceza olarak verilecektir.


1- Allah mü‘minlerin yanındadır, onların yardımcısıdır.

2- Ġnsanlar dünya menfaati hırsıyla, hakka ve hayra

karĢı gelmekte ve Rablerine nankörlük etmektedir.

3- Allah, bizim gizli ve açık, yaptığımız her Ģeyi bilmek-

tedir.

4- Mü‘minler, kalplerinde sadece Allah korkusuyla ha-

reket etmelidir.

5- Dünya malı dünyada kalır, ahiret hayatına hazırlığı-

mızı ihmal etmemeliyiz.

6- Allah‘a her zaman Ģükretmeliyiz.

7- DüĢmanlarımıza karĢı birlik ve dirlik içinde olmalıyız.

8- Müslümanlar aleyhine olacak çalıĢmaların sonuçsuz

bırakılması için gerekirse ajan çalıĢtırmalıyız.

9- Ahirette yüzümüze vurulduğunda utanacağımız dav-

ranıĢlardan kaçınmalıyız.


XIII- KARİ'A SÛRESİ


Kari‟a sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in

yüz birinci sûresi, nüzul yani indiriliĢ sırasına göre ise Kur‘an-

ı Kerim‘in otuzuncu sûresi. Mekke döneminde inmiĢ toplam

11 âyettir.

Sûre, ismini ilk âyette geçen Kari‘a kelimesinden almak-

tadır. Kari‘a, „kıyamet günü‟ anlamına gelmektedir.

Sûremiz kısaca Ģu konularından bahsetmektedir;

1- Kıyametin kopuĢundan ve o esnada gerçekleĢecek

dehĢetli sahnelerden,

2- Ölümden sonra insanın baĢına gelecek durumlar-

dan,

3- Dünya hayatını hayırlı iĢ ve güzel davranıĢlarla geçi-

renlerin ahirette hoĢ bir hayat içinde olacağından,


4- Sevabı az olup amel defteri tartıda hafif gelenlerin

piĢmanlık ve sıkıntı içinde bulunacağından bahset-

mektedir.



1- El-kâriah 2- Me‘l-kâriah 3- Ve mâ edrâke me‘l-kâriah

4- Yevme yekûnun nâsu ke‘l-ferâĢil mebsûs 5- Ve tekûnu‘l-

cibâlu ke‘l-ihni‘l-menfûĢ 6- Fe emmâ men sekulet mevâzînuh

7- Fe huve fî îĢeti‘r-râdiyeh 8- Ve emmâ men haffet mevâzînuh

9- Fe ummuhû hâviyeh 10- Ve mâ edrâke mâhiyeh. 11-

Nârun hâmiyeh.



1- Kapıyı çalıp yürekleri hoplatan (kıyamet günü geldi),

2- O kapıyı çalıp yürekleri hoplatan nedir?

3- Kapıyı çalıp yürekleri hoplatanın ne olduğunu bilir

misin?

4- O gün insanlar, ateĢin etrafında uçuĢan küçük kele-

bekler gibi olacak;

5- Dağlar da atılmıĢ yün gibi olacaktır.

6- Tartıda (sevabının çokluğu ile) amelleri ağır gelen,

7- ĠĢte o, memnun olacağı bir hayat içinde olacaktır.


8- Ama kimin de tartıları hafif gelmiĢse;

9- ĠĢte onun anası (varacağı yer) kızgın ateĢtir.

10- O kızgın ateĢin ne olduğunu bilir misin?

11- Ürküten, dehĢet veren bir ateĢtir.


Yüce Rabbimiz sûreye insanın dikkatini çeken bir ifade

ile baĢlıyor; ―el-Kari‘a‖ yani dünyanın sonu ahiretin baĢlangıcı

olan kıyamet günü. Kıyamet günü mutlaka gelip dünyanın

kapısını büyük bir gürültü ve dehĢet verici bir sesle çalacak-

tır.

Kıyamet koparken insanların akıllarını alacak, ödlerini

kopartacak, tüm canlıları korkudan bayıltacak, çok Ģiddetli

bir ses duyulacaktır. Bu ses, güneĢ ve ayın katlanıp dürül-

mesi, yıldızların misket tanesi gibi saçılması, dağların ufala-

nıp dağılması ve yerin dürülmesi ile ortaya çıkacaktır.

Kıyamet günü insanlar, geceleri ıĢık ve ateĢ etrafında

çırpınıp uçan, kendisini ateĢe atan ve pervane diye bilinen

küçük kelebekler gibi ateĢe çarptıktan sonra kanatlarını ya-

yıp döĢeyeceklerdir. Dağlar da atılmıĢ renkli yünler gibi ola-

caktır.

Kıyametin tam olarak nasıl gerçekleĢeceği, insanların

bilip kavrayabilecekleri bir Ģey değildir. Yüce Rabbimiz bazı

örnekler vermek, birtakım benzetmeler yapmak sûretiyle o

günün gerçekleĢeceğini bize bildirmekte, bu konuda asla

Ģüphe etmememizi istemektedir.

Kıyamet günü fiilen görülüp yaĢanmadıkça, Ģiddet ve deh-

Ģetinin büyüklüğünü hiç kimsenin hatta Peygamberlerin bile

tam olarak anlaması mümkün değildir. Zira âyetteki ―kıyame-

tin nasıl kopacağını sen bilir misin?‖ ifadesi, o günün tam


olarak nasıl gerçekleĢeceğinin yaĢanmadan bilinemeyeceği-

ne iĢaret etmektedir.

Ġnsan, kıyamet günü gelmeden o gün için hazırlık yapma-

lıdır. Çünkü insanların tekrar diriltilip bir araya getirildiği mah-

Ģer gününde herkesin ameli tartılacaktır. Dünya hayatını Ce-

nabı Hakkın sevgi ve hoĢnutluğu doğrultusunda geçirenlerin

amel defteri sevap yükü ile ağır basınca onlar için hoĢ ve

huzur dolu bir hayat baĢlayacaktır.

Amel defteri, sevabı az olup tartıda hafif gelenlerin ise

vay haline! Onların varacağı yer kızgın alevler ile kor ateĢin

bulunduğu derin ve engin uçurumdur. Buraya atılmaktan

Allah‘a sığınıp, kendimizi koruyacak güzel davranıĢlar sergi-

lemeliyiz.

Mutlu insanlar; mahĢerde iyilik terazileri ağır basan yani

iyilikleri kötülüklerinden çok olan insanlardır. Onlar cennette

ebedi olarak mutlu ve rahat bir hayat sürecektir.

Mutsuz insanlar ise iyilikleri kötülüklerinden az olan in-

sanlardır. Onların gideceği yer ise cehennemdir. Cehenne-

min ateĢi, bilinen sıcaklık sınırını aĢmıĢ, kuvvetli bir ateĢtir.


1- Kıyamet olayı, insanları çok etkileyecektir.

2- Ġnsanlar o günün dehĢetiyle ĢaĢkına dönecektir.

3- Ġnsanlar iyilik ve kötülüklerinin karĢılığını mutlak gö-

receklerdir.

4- Kıyametin dehĢetinden ancak mü‘minler emin olacak

ve onlar korunacaklardır.

OKUMA PARÇASI (İKİ ARKADAŞ)

Kur‘an-ı Kerim, dünyada iken biri Cenabı Hakkın sevgi-

sini kazanmak maksadıyla O‘nun emirlerini yerine getirmeye


çalıĢan, diğeri de ahiret hayatı için güzel davranıĢlarda bu-

lunmayan iki arkadaĢın ahiretteki durumlarını Ģu Ģekilde an-

latır:

Cennet ehli, cennette kendileri için hazırlanmıĢ güzel ve

rahat koltukların üzerinde oturmuĢ, her türlü cennet nimetle-

rinden istifade ederken birbirlerinin durumunu, dünyada ne

yaptıklarını, baĢlarından geçenleri konuĢurlar. Ġçlerinden biri

der ki:

―Benim dünyada beraber olduğum bir arkadaĢım vardı.

Bana derdi ki; ‗Sen de mi öldükten sonra dirileceğimize, bu

dünya hayatında yaptığımız tüm davranıĢlarımızdan hesaba

çekileceğimize inanıyorsun? Hâlbuki öldükten sonra bir yığın

kemik ve toprak olacağız. Toprak olduktan sonra iĢlediğimiz

suç ve günahlar sebebiyle ceza mı göreceğiz?‖

Cennette pencereler bulunur. Cennet ehlinden dileyen o

pencerelerden bakarak cehennemlik olmadığı için Allah‘a

Ģükrederdi. Cennet ehlinden olan bu Ģahıs, cennet ehline

arkadaĢını tanıyıp tanımadıklarını sorar. Onların yönlendir-

mesiyle cennetteki pencerelere doğru yaklaĢır. Cehenneme

açılan pencerelerin birinden bakınca arkadaĢını cehennemin

ortasında görür ve arkadaĢına Ģöyle seslenir:

―Allah‘a andolsun ki az daha beni de mahvedecektin.

Sözlerine inanıp, Rabbimin emirlerine bağlanmasaydım se-

nin gibi cehennemliklerden olurdum. Rabbimin rahmeti ve

lütfu olmasaydı, ben de oraya atılacaktım. ĠĢte bu büyük bir

kurtuluĢtur.‖16

16 Saffat, 50-61


XIV- TEKÂSÜR SÛRESİ


Tekâsür sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in

yüz ikinci gönderiliĢ sırasına göre ise on altıncı sûresidir.

Mekke döneminde inmiĢtir ve toplam 8 âyettir.

Sûre, ismini ilk âyette geçen Tekâsür kelimesinden al-

maktadır. Tekâsür, „çoklukla övünmek‟ anlamına gelmek-

tedir.

Sûremiz kısaca;

1- Tekâsür sûresi mal, evlat çokluğu ile övünerek dün-

yanın güzelliğine kapılmak sûretiyle ibadetten geri

kalmanın doğru olmadığınından,

2- Ahiret hayatının sürekli hatırlanması gerektiğinden,

3- Ahiret hayatı için gerekli olan güzel davranıĢlarda

bulunulması gerektiğinden bahsetmektedir.


Kur‘an-ı Kerim‘in geniĢ açıklamasıyla meĢgul olan bir-

çok tefsir âlimlerimizin aktardığına göre Tekâsür sûresi Ģu

olay üzerine gelmiĢtir:

Arap kabilelerinden Abd-i Menafoğulları ile Sehm oğulla-

rı, hangimiz daha çoğuz diye birbirlerine karĢı öğünmüĢler.

Sonuçta Abd-i Menafoğulları sayıca çok gelmiĢ. Bunun üze-

rine Sehm oğulları, cahiliye döneminde haksız savaĢlar se-

bebiyle pek çok halkının öldüğünü dile getirerek hayatta

olanlarla ölülerin birlikte sayılmalarını teklif etmiĢler. Böylece

kabirlere kadar gidip ölüleri de saymıĢlar. Bu sefer Sehm

oğulları çok gelmiĢ.



1- El-hâkumut tekâsur 2- Hattâ zurtumu‘l-mekâbir 3-

Kellâ sevfe ta'lemûn 4- Summe kellâ sevfe ta'lemûn 5- Kellâ

lev ta'lemûne ılme‘l-yekîn 6- Le teravunne‘l-cahîm 7- Summe

leteravunnehâ ayne‘l-yakîn 8- Summe le tus'elunne

yevmeizin ani‘n-naîm.



1- Çokluğunuz sizi oyaladı.

2- Öyle ki nihayet kabirleri ziyaret ettiniz.

3- Hayır! Yakında bileceksiniz.

4- Sonra, hayır! Yine yakında bileceksiniz.


5- Hayır! Kesin bilgi ile bilmiĢ olsaydınız,

6- Yemin olsun ki, o cehennemi muhakkak görürdünüz.

7- Sonra, kesinlikle o cehennemi açık ve net olarak gö-

receksiniz.

8- Sonra o gün (size sunulan) bütün nimetlerden mut-

laka hesaba çekileceksiniz.


Ġnsanların ‗biz çoğuz‘, ―hayır biz daha çoğuz‖, ―benim

malım Ģu kadar çok‖, ―hayır benim malım ise daha çok‖ diye

birbirleriyle çokluk yarıĢında ve çokluk gösterisinde buluna-

rak öğünmeleri genellikle gurur ve büyüklenme hâlidir. Bu ise

doğru bir davranıĢ değildir. Zira gurur ve kibir bütün kötü

davranıĢların tetikleyicisidir.

Yüce Rabbimiz elimizdeki geçici nimetlerle oyalanarak

asıl olan ahiret hayatını unutmamızı istememektedir. Zira

mal, çocuk, anne, baba, yakın akraba ve bütün sevdiklerimiz

bize Allah tarafından verilmiĢtir; bunların gerçek sahibi de Al-

lah‘tır. Allah bu nimetleri, dilediğine verdiği gibi dilediğinden

de dilediği zaman alabilir.

Yüce Rabbimizin bizlere sunduğu nimetleri, O‘nun sev-

gisini kazanma yolunda harcamamız, nimetlerinden dolayı

devamlı O‘na teĢekkür etmemiz gerekir. Hayatımızı nimetle-

re takılmadan, onların gerçek sahibini unutmadan geçirmeli-

yiz. Sayılı günlerin kolay geçmesi gibi sonlu olan dünya ha-

yatımızın hemencecik biteceğini unutmayalım.

Bazen dünya hayatına ve içindeki nimetlerine kendimizi

öyle kaptırıyoruz ki, ahireti ve hesabı unutuyoruz. Bir de

bakmıĢız ki, hayatımız sona ermiĢ. Hâlbuki ne kadar mal ve

mülk biriktirsek, bunların çokluğuyla övünsek bile hepsi dün-

100 ____________________________________ Kur’an’ı Anlamaya Giriş

yada kalacaktır. Bizim olan ise yiyip tükettiğimiz, giyip eskitti-

ğimiz ve sadaka olarak verdiklerimizdir.

Yüce Rabbimiz dünya nimetlerine dalıp da ahireti unu-

tanları uyarmakta; ―Sakın ha, böyle olmayın! Çünkü yakın bir

gelecekte dünya hayatı ve nimetlerinin geçici olduğunu ya-

Ģayarak bileceksiniz. Ġbadetten uzaklaĢıp ahiret hayatını unu-

tanlar da cehennemi mutlaka görecekler.‖ diye buyurarak ce-

hennemden uzak kalmamız için ibadetlerimize dikkat etme-

miz gerektiğini bildirmektedir.

Sonra asıl ve kalıcı olan ahiret hayatında, yüce Rabbi-

mizin iyilikte bulunarak bize verdiği sağlık, zaman, rızk ve

bütün nimetlerden sorguya çekileceğiz. Bizlere, nimetlere

Ģükür ve ibadetle karĢılık verip vermediğimiz sorulacaktır.


Yüce Rabbimiz bundan önceki ―Karia‖ sûresinde kıya-

metin kopuĢunu ve o sırada gerçekleĢecek ürkütücü sahne-

leri, iyi amel iĢleyenler ile hayatını kötülük içinde geçirenlerin

sonlarını bizlere bildirmiĢti. Bu sûremizde ise kötü davranıĢ-

larda bulunanların ahirette cehennemi göreceklerini ve dün-

yada yaptığı tüm davranıĢlardan hesaba çekileceğini bildir-

mektedir. Arka arkaya dizilen bu iki sûre bizleri uyarmakta,

yüce Rabbimizin sevmediği davranıĢlardan kaçınarak ken-

dimizi kötü sondan kurtarmamızı öğütlemektedir.

Elimizdeki tüm nimetlerin Allah tarafından bizlere sunul-

duğunu unutmamamız gerekir. Hatta kendimizin bile bize

verilmiĢ bir emanet olduğunu iyi anlamalıyız. Yüce Rabbimi-

zin bizlere herhangi bir çaba ve güç harcamadan bahĢettiği

bütün nimetlerin bir imtihan sebebi olduğunu bilmeliyiz. Ma-

demki elimizdekilerle imtihan ediliyoruz, öyleyse zenginliği-

miz sebebiyle baĢkalarına üstünlük kurma, böbürlenerek

büyüklük taslama gayreti niçin? Bizim olmayan, sadece bize

Kısa Sûrelerimizi Tanıyalım _________________________________ 101

emanet olarak verilen mal, mülk ve imkân sebebiyle baĢkala-

rını rencide edecek yaklaĢımlar çok yersiz değil midir?

Yüce Rabbimizin bütün nimetleri karĢısında öncelikli

olarak yapmamız gereken Ģey, nimetlerin gerçek sahibi olan

Allah‘ı asla unutmamaktır. Onu unutmamak için de gerekli

olan ibadet ve itaatimize devam etmemiz gerekir.

Okuma Parçası:

NİMETİN KIYMETİNİ BİLMEK

Hz. Ebû Hureyre, Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) ve ar-

kadaĢlarının baĢından geçen Ģu olayı anlatır:

Bir gün Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer karınlarını doyura-

cak yiyecek bir Ģey bulmak ümidiyle dıĢarı çıkarlar. Fakat

hiçbir Ģey bulamazlar. Açlığın verdiği halsizlikle bir yere otu-

rurlar. O esnada Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) yanlarına

gelerek;

―Niçin burada oturuyorsunuz?‖ der. Onlar da;

―Seni peygamber olarak gönderen Allah‘a andolsun ki

açlık sebebiyle evimizden çıktık.‖ dediler. Bunun üzerine

sevgili Peygamberimiz;

―Beni gerçek peygamber olarak gönderen Allah‘a

andolsun ki, ben de açlık sebebiyle evimden çıktım.‖ der.

Sonra hep beraber kalkıp Ensar‘dan Ebû Eyyüb el-

Ensarî‘nin evine giderler. Ebû Eyyüb el-Ensarî evde olmadığı

için onları evin hanımı karĢılar. Sevgili Peygamberimiz, evin

hanımına Ebû Eyyüb el-Ensarî‘yi sorar. Kadın da:

―Bize içecek tatlı su aramaya gitti.‖ der.

Bir müddet sonra Ebû Eyyüb el-Ensarî sırtında deriden

yapılmıĢ su kırbası (kabı) ile gelir; Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.) ve arkadaĢlarını görünce çok sevinir. Onlara Ģöyle

der;


―HoĢ geldiniz. Bu gün beni insanların en üstünü ziyaret

etti.‖

Sonra kırbasını bir hurma ağacının dalına asar. Gidip,

bir hurma salkımını dalıyla getirir. Bunun üzerine Sevgili

Peygamberimiz (s.a.s.):

―Bunu bizim için niye kestin; meyvesinden toplasaydın

ya!‖ buyurur. O da Ģöyle der;

―Ey Allah'ın Resulü hem kuru hurmasından, hem de tam

olgunlaĢmayan tazesinden yemenizi arzu ettim; kendiniz

seçerek yiyesiniz istedim.‖ der.

Sonra Ebû Eyyüb el-Ensarî bir koyun kesmek için bıça-

ğını alır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) onu;

―Sakın sağılanı, süt vereni kesme!‖ diye uyarır.

O gün Ebû Eyyüb el-Ensarî Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.) ve arkadaĢlarına bir koyun keserek birlikte yediler.

Sonunda Sevgili Peygamberimiz;

―Ekmek, et, hurma, henüz olgunlaĢmamıĢ hurma, olgun

taze hurma...‖ buyurur ve mübarek gözleri yaĢarır. Sonra

Ģöyle devam eder;

―Kıyamet gününde bu nimetlerden mutlaka hesaba çe-

kileceksiniz. Açlık sebebiyle evinizden çıkmıĢtınız. Sonunda

ise bu nimetleri elde etmiĢ olarak evinize döndünüz. Bu da

hesabı sorulacak nimetlerdendir.‖

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in açıklamaları, ashabına

ağır geldi. Bunun üzerine Peygamber (s.a.s.) Ģöyle buyurdu;

―Böyle nimetlere rastlayıp da onlara dokunduğunuz za-

man "Allah'ın adıyla" deyin; doyduğunuz zaman da: "Allah-

'a hamdolsun ki bizi doyurdu, nimetler verdi ve lütfüyle

bize iyilikte bulundu.‖ deyiniz; çünkü bu onun için yeterli-

dir.‖


XV- ASR SÛRESİ


Sûremiz Mekke‘de inmiĢtir. Kur‘an-ı Kerim‘in sıralanıĢ

bakımından yüz üçüncü, iniĢ sırasına göre on üçüncü

sûredir. Sûremiz 3 âyetten oluĢmaktadır.

Sûremiz adını ilk âyette geçen ve ―uzun zaman, Hz.

Peygamberin zamanı veya ikindi vakti‖ anlamlarına gelen

―Asr‖ kelimesinden almaktadır.

Sûremiz kısaca;

1- Ġnsanlığın mutluluğu için gerekli olan en mükemmel

hayat programını üç kısa âyet içinde anlatmaktadır.

2- Ġnsanların zamanını iyi değerlendirmesi gerektiğin-

den,


3- Genelde insanların hayatını faydasız, kendine zarar

ve ziyan veren Ģeylerle geçirdiğinden,

4- Ġman eden, güzel davranıĢlarda bulunup hakkı ve

sabrı tavsiye edenlerin kurtuluĢa ereceğinden,

5- Öz olarak bizlerin kurtuluĢ reçetesinden bahsetmek-

tedir.

Bu sûre az ve öz olmakla birlikte çok kapsamlı, ciltlerce

kitapta bile zor ifade edilebilecek anlamları içermektedir.

Ġmam-ı ġafii Ģöyle demiĢtir: ―Ġnsanlar sadece bu sûreyi oku-

yup derinlemesine düĢünseler kurtuluĢu bulabilirler‖ Pey-

gamber Efendimiz döneminde insanlar bu sûreye çok önem

veriyorlar, birbirleriyle görüĢtükleri zaman bu sûreyi okuma-

dan ayrılmıyorlardı


{3}


1- Ve‘l-asr. 2- Ġnne‘l-insâne lefî husr. 3- Ġllellezîne

âmenû ve amilu‘s-sâlihâti ve tevâsav bi‘l-hakki ve tevâsav

bi‘s-sabr.



1-2. Zamana yemin olsun ki, muhakkak insan kesin bir

zarar içindedir

3. Ancak iman edip de güzel davranıĢlarda bulunanlar,

hem de birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler

zararda değildirler.



Yüce Allah sûrenin baĢında Asr‘a yemin ediyor. Asr, in-

sanın en önemli sermayesi olan zamandır. Ġkindi vaktinede

asr denir. Zaman insanlara kurtuluĢ için verilmiĢ bir fırsattır.

Ama insan, hızla tükenen bu fırsatı yanlıĢ yerlerde kullanır,

değerini bilmez ve boĢa harcarsa o zaman zarar eder. DönüĢü

olmayan bir yola girer.

Gerçekten insan zarardadır, hayatını ve zamanını boĢa

geçirmektedir. Her geçen an, insan ömründen eksilmekte ve

ecel yaklaĢmaktadır. Ġnsan bu sermayesini kötü kullanırsa

zarar eder. Ġflas eder, periĢan olur.

Yüce Allah sûremizde insanları bu zarardan kurtaracak

dört özelliği hatırlatıyor. Bu özellikleri taĢıyanların kurtuluĢa

ereceklerini belirtiyor. Bunlar: Ġman, Salih amel (güzel dav-

ranıĢ), hakkı tavsiye ve sabrı tavsiyedir.

Ġnsanı zarardan kurtaracak en temel özellik imandır.

Kalbiyle inanmak ve bunu dil ile söylemek, yüce Allah‘ın biz-

den istediği iman Ģeklidir. Gerçek bir imana sahip olmayan

bir kiĢinin hiçbir davranıĢı kabul edilmez. Ġmandan hemen

sonra salih amel (güzel davranıĢ) gelmektedir. Ġman bina-

nın temelidir. Güzel ve faydalı iĢlerin tamamını içine alan

salih amel ise binanın diğer tamamlayıcılarıdır.

Yüce Allah birçok yerde iman ile salih ameli birlikte söy-

lemektedir. Çünkü uygulamasız iman eksiktir. Ġmansız amel

ise geçersizdir. KurtuluĢa ermek isteyen bir kimsenin mutla-

ka ikisini bir arada tutması gerekir.

Ġman ve salih amelden sonra kurtuluĢa ermenin diğer

Ģartı da hakkı tavsiye etmektir. Hak, adalet ve gerçek pren-

siplere uygun söylenen söz ve yapılan iĢler anlamına gelir.

Ġnsanlar kendi sorumluluklarının bilincinde olacak ve baĢka-

larına da bunu öğütleyeceklerdir. Aynı zamanda haksızlıklara


da karĢı gelecektir. Özellikle toplumun düzelmesi ve ahlaki

çöküĢten korunmasının tek yolu budur.

Hakkın tavsiye edilmesinin yanında herkesin birbirine

sabrı tavsiye etmesi de dördüncü özellik olarak bize hatırla-

tılıyor. Sıkıntılara musibetlere, Allah‘a itaat etme ve emirlerini

yerine getirmede, haramları terk edip yasaklarından sakın-

mada insanların birbirine sabrı tavsiye ederek destek olmala-

rı gerektiği hatırlatılmaktadır.

Kısaca insanın kurtuluĢu, ancak iman ve salih amelle

kendisini, nasihat ve irĢatla da baĢkasını mükemmelleĢtirdiği

zaman gerçekleĢecektir. Böylece insan, hem Allah hakkını

hem de kul hakkını yerine getirmiĢ olacaktır.


Dünya nimetleriyle dalıp, ahiretten uzaklaĢtıkları için za-

rara uğrayanların hali bir gemiye binen insanların hali gibidir.

Gemi bir adaya uğrayınca, kaptan ihtiyaçlarını karĢılamaları

için yolcuların adaya çıkmalarına izin verir. Ancak, geç kal-

mamaları için onları uyarır. Geç kalanların orada kalacakları-

nı hatırlatır. Yolcular adanın her tarafına dağılırlar.

Bir kısmı, ihtiyacını giderip hızla gemiye döner. Gemi

boĢ olduğu için en güzel ve en geniĢ yerlere otururlar. Bir

kısmı, güzel manzaralarına, kuĢlarının ötüĢüne dalar; değer-

li taĢlarının güzelliğini seyrederken kendilerinden geçerler.

Sonra geminin kalkmak üzere olduğunu hatırlayarak hemen

gemiye koĢarlar. Fakat geç kaldıkları için geminin güverte-

sinde daracık bir yere otururlar.

Diğer bir kısmı da adanın değerli taĢlarından ve güzel

çiçeklerinden toplayıp gemiye dönerler. Ama gemide yer

kalmadığı için ancak ayakta bir yer bulurlar. Adadan getir-

dikleri eĢyayı koyacak yer bulamazlar, ama atmaya da kı-

yamazlar. TaĢımaktan baĢka çare bulamazlar. Onlar boyun-


larında asılı kalır. Aldıklarına piĢman olurlar; ama piĢmanlık

fayda vermez. Sonra yolda o çiçekler solar, çürür.

Diğer bir grup da ormana dalar, gemiyi unutur, gemiden

çok uzaklaĢır. Kaptan gemi kalkarken onları çağırır. Fakat

onlar kaptanın sesini duymazlar. Meyve yerler, çiçek koklar-

lar. Ağaçların güzellikleri hoĢlarına gider. Onlar böyle eğlenir-

lerken üzerlerine vahĢi hayvanlar saldırır. Ondan kaçarlar-

ken dallara takılarak elbiseleri parçalanır. Çıplak kalırlar.

Ayaklarına diken batar, dallar bedenlerini yaralar. Bunların

bir kısmı gemiye yetiĢmeye çabalarlar, fakat gemi gittiği için

onlar kıyıda kalakalırlar. Bazıları yırtıcı hayvanlara yem olur-

lar, bazılarını da yılanlar öldürür. Bazısı da ölünceye kadar

adada kalırlar.

ĠĢte dünyaya kapılanlar bu son gruba benzer. Dünyanın

geçici olduğunu anlamayanlar, zamanın değerini bilmezler.

Gemiyi kaçırırlar. Sonra piĢman olurlar. Ancak piĢmanlıkları

fayda vermez.

Sevgili peygamberimizin arkadaĢları buluĢma ve ayrıl-

malarında bu sûreyi okurlardı.

Bizlerde birbirimizle karĢılaĢınca ve ayrılırken bu sûreyi

okuyalım. Anlamını düĢünelim.


XVI- HÜMEZE SÛRESİ


Sûremiz Mekke‘de inmiĢtir. Kur‘an-ı Kerim‘in sıralanıĢ

bakımından yüz dördüncü, iniĢ sırasına göre otuz ikinci

sûresidir ve 9 âyetten oluĢmaktadır.

Sûremiz adını ilk âyette geçen ―birini arkadan durmadan

çekiĢtirip inciten kimse‖ anlamına gelen ―Hümeze‖ kelime-

sinden almaktadır.

Sûremiz kısaca;

1- Arkadan çekip çekiĢtirmenin kötülüğünden,

2- Ġnsanları kaĢ ve göz iĢaretiyle hafife almanın çirkinli-

ğinden,

3- Zenginliğin insanı nasıl Ģımartıp onu Haktan ayırabi-

leceğinden,

4- Malıyla gururlanıp bunu insanlara karĢı üstünlük se-

bebi sayarak vaktini malını sürekli sayıp durarak ge-


çirenlerin ahirette, alevi sürekli ve asla sönmeyecek

ateĢe atılacağından bahsetmektedir.



1- Veylul li kulli humezetil lumezeh. 2- Ellezî cemea mâ

lev ve addedeh. 3- Yahsebu enne mâlehû ahledeh. 4- Kellâ

leyumbezenne fi‘l-hutameh. 5- Ve mâ edrâke me‘l-hutameh.

6- Nârullâhil mûkadeh. 7- Elletî tettaliu ale‘l-ef'ideh. 8- Ġnnehâ

aleyhim mu'sadeh. 9- Fî amedim mumeddedeh.



1-2. (Ġnsanları) arkadan çekiĢtirmeyi, el, kaĢ ve göz iĢa-

retleriyle alay etmeyi huy edinen ve malı toplayıp

durmadan sayan o kiĢinin vay haline!

3. Malının kendisini (dünyada) sonsuz bırakacağını zan-

neder.

4. Hayır! Andolsun ki, o, Hutame'ye atılacaktır.

5. Hutame nedir bilir misin?

6-7. (O) ta yüreklere iĢleyecek, Allah'ın tutuĢturulmuĢ

ateĢidir.

8-9. Onlar uzatılmıĢ direklere (bağlı) oldukları halde, o

(cehennemin kapısı) onların üzerine kapatılmıĢtır.



Yüce Allah, ilk âyetlerde zenginliğin verdiği Ģımarıklıkla

toplumda sergilenen azgınlık ve sapıklıkları hatırlattıktan

sonra, içine düĢenleri periĢan eden Cehennem ateĢiyle kor-

kutur. Böylece sûre ile karĢı karĢıya olan herkes, rahatlıkla

anlasın ki bu tür kötü ahlak ve karaktere sahip olanlar so-

nunda mutlaka ceza çekecekler. Çünkü o tip insanlar, dünya

hayatında, hep zengin olarak hiçbir ceza görmüyor ve hiç

rahatsız edilmiyorlar. Bundan dolayı ahiret olsun ki herkes

yaptığının karĢılığını görsün.

Kendisine, "yazıklar olsun, vay haline" denilen adam,

alıĢkanlık haline getirerek, yerine göre ve sürekli, insanlara

hakaret eder, onları küçük görmeye çalıĢır. Eliyle hareketler

yaparak, kaĢ göz iĢaretiyle alay eder. AĢağılamaya çalıĢır.

Laf taĢır, ayıp ve kusur arar, gıybet eder, iftira eder, arkadan

konuĢur, toplumda rezil etmeye uğraĢır, kavgacıdır.

Ġlk âyetle kötülenen adamın bu huyunun servet ve zen-

ginlik Ģımarıklığından kaynaklandığını gösteriyor. O, mal çok-

luğunun, kiĢinin üstünlük ve faziletinin sebebi olduğunu zan-

netmiĢ, bu sebeple baĢkalarını eksik görmüĢ, insanları kü-

çümsemiĢ ve ayıplamıĢtır. Böyle malı mülkü serveti olan ca-

hil ve ahmak adam hiç ölmeyeceğini, malıyla birlikte ebedi-

yen yaĢayacağını, malının ona sonsuzluğu garanti edip

ölümden kurtaracağını zanneder.

Ama bu cahil kiĢi Hutame‘ye atılacaktır. "Hutame" ce-

hennemin bir adıdır, cehennem, korkunç ateĢi ve müthiĢ

derinliği ile içine atılan her Ģeyi paramparça edecek, kırıp

geçirecektir. Malı-mülkü sebebiyle zenginliği yüzünden ken-

dini üstün zanneden o adam, hiç değer verilmeyerek hor,

alçak ve periĢan olarak cehenneme atılıverecektir. Kur'an-ı

Kerim'de sadece burada Cehenneme Allah'ın ateĢi denilmiĢ-

tir. Böylece ateĢin Allah‘a ait oluĢu ile korkunçluğu anlatıl-


maktadır. Bununla birlikte, Allah'ın dünya zenginliğini üstün

görenleri sevmediği, mal-mülk sebebiyle gurur ve kibire kapı-

lanlara iĢte bu kendi ateĢiyle azap edeceği de hatırlatılmak-

tadır. O cehennemin acısı ve ateĢi ta kalplere kadar ulaĢır.

O, kemikleri kırıp ufalar, etleri yer ve Ģehvetlerinin esiri olan

kiĢilerin kalplerine hücum eder.

Günahkârlar cehennem ateĢine atılacak, üzerlerine

ateĢten kapaklar kapatılıp kilitlenecektir. Artık oradan çıkıp

kaçmak için kapı pencere değil, en ufak bir delik bile bulu-

namayacaktır. El ve ayakları zincirlerle bağlanarak, artık

sonsuza kadar orada kalacaklardır. Ya Rabbi bizi Cehennem

azabından koru!


Ġnsanları yüzüne karĢı veya arkalarından alaya almak,

onları hoĢlanmayacakları lakaplarla anmak asla güzel ahlak

sahibi bir müslümana yakıĢmaz. Bu tür davranıĢlar kınanmıĢ,

kötülenmiĢtir. Kötülenen davranıĢlar ise güzel vasıflı insanlar

için değildir.

BaĢkalarını güldürmek veya görünürde hoĢ vakit geçir-

mek maksadıyla birisinin eksikliği ya da hatasıyla eğlenmeye

çalıĢmak hiç de doğru değildir. Zira bu tür davranıĢlar yüce

Rabbimiz tarafından hoĢ karĢılanmamaktadır. Alaya alınan

kiĢinin biz olabileceğimizi de düĢünmemiz gerekir. Kendimiz-

le alay edilmesi nasıl ki hoĢumuza gitmezse, baĢkaları da

kendisiyle alay edilmesinden hoĢlanmaz.

Ġnsanları eğlendirmek ve geçimini sağlamak amacıyla

stand-up yapanlar bu azarlanmadan nasibini alacaklardır.

Zira onlar baĢkalarının gururlarının incinmesine sebebiyet

vererek kul hakkına girerler. Kul hakkı ise ancak hak sahibi-

nin helal etmesiyle ortadan kalkar.


Yüce Rabbimizin bizlere verdiği mal, mülk ve servetimi-

zi, sayarak zaman harcamayalım. O malların birer emanet

olduğunu unutmayalım. Malımızla insanlara karĢı gururlan-

mayalım. Emaneti sahibinin razı olduğu hayır ve iyilik yolun-

da kullanalım. ĠĢte o zaman gerçek kurtuluĢa erenlerden,

Rabbimizin rahmetiyle yargıladığı kiĢilerden oluruz.


XVII- FİL SÛRESİ


Sûremiz Mekke döneminin baĢlangıcında inmiĢtir.

Kur‘an-ı Kerim‘in sıralanıĢ bakımından yüz beĢinci, iniĢ sıra-

sına göre on dokuzuncu sûresidir. Kafirun sûresinden sonra,

Felak sûresinden önce inmiĢtir. Sûremiz 5 âyetten oluĢmak-

tadır.

Sûremiz adını birinci âyette geçen ―fil‖ kelimesinden al-

mıĢtır.

Sûremiz kısaca;

1- Vaktiyle Kâbe‘yi yıkma giriĢiminde bulunulduğundan,

2- Yüce Rabbimizin bu giriĢimi sonuçsuz bıraktığından,

3- Kötülük yapanların bazen bu dünyada da cezalarını

göreceğinden bahsetmektedir.




1- Elem tera keyfe feale rabbuke bi ashâbi‘l-fîl 2- Elem

yec'al keydehum fî tadlîl 3- Ve ersele aleyhim tayran ebabîl. 4-

Termîhim bi hicâratim min siccîl 5- Fecealehum keasfim

me'kul.



1. Rabbinin neler yaptığını bilmedin mi? Fil ordusuyla

(Kabe‘yi yıkmaya) gelenlere.

2. Onların kötü planlarını alt üst etmedi mi?

3. Onların üzerine sürüler halinde kuĢlar gönderdi,

4. (KuĢlar) onlara piĢmiĢ çamurdan taĢlar atıyorlardı.

5. Derken (Allah) onları, delik deĢik olmuĢ ekin yaprağı

gibi yapıverdi.


HabeĢistan'ın Yemen valisi Ebrehe San‘â'da bir kilise

yaptırdı. Kabe‘ye gelen hacıların oraya gelmesini istedi. Bu-

nun üzerine Kinâne kabilesinden bir adam gelip hakaret ol-

sun diye geceleyin kilisenin içine pisledi ve pisliği duvarlarına

sürüp bulaĢtırdı.

Ebrehe buna kızarak Kâbe‘yi yıkmaya yemin etti. Filler

üzerinde büyük bir ordu ile Mekke'ye geldi. Bu fil ordusunun

önünde de hepsinden daha büyük bir fil bulunuyordu. Bu fil‘e

Amud deniliyordu. Ebrehe Mekke'ye yaklaĢtığında, buranın


halkı, onun ordusundan ve zulmünden korktukları için dağla-

ra kaçtılar. Yüce Allah Ebrehe ordusu üzerine kuĢlar gönder-

di. Her kuĢta, biri gagasında ikisi de ayaklarında olmak üzere

üç taĢ bulunuyordu. KuĢlar bu taĢları onlara attılar. Atılan

taĢlar askerleri cansız bir beden halinde yere yıkıyordu. Neti-

cede yüce Allah onları helak edip köklerini kazıdı.

Bu sûrenin hatırlattığı olay, bu Ġlâhî mucizedir. Peygam-

ber Efendimiz de bu yıl doğmuĢtu. Ġbrahim Peygamberden

beri Tevhîd merkezi olan Kâbe, sonradan putlarla dolmuĢtu.

Fakat bu Ġlâhî yapı, Hz. Muhammed Mustafa (s.a.s.) eliyle

yine eski konumunu alacak, Tevhit dinînin ve Müslümanlığın

kıblesi olacaktı.

Ebrehe, Hz. Ġbrahim‘in yaptığı tevhidi simgeleyen Ka-

be‘yi yok ederek dinini yaĢatmak istiyordu. Onun için Tevhîd

dinîni bütün dünyaya yayacak olan Hazret-i Muhammed

(s.a.s.)'in doğduğu sene Allah Ġlâhî bir mucize ile Ebrehe

ordusunu yok ediverdi. Allah'ın iradesine aykırı olan bu kötü

hareketleri, kendi felâketlerini hazırlamıĢ olmaktan baĢka iĢe

yaramadı.

Ebrehe yaralı olarak olaydan kurtulmuĢ fakat Yemen‘de

ölmüĢtür. Bu olaydan sonra Yemenliler Ġran kralından yardım

istediler. Ġranlı askerlerin yardımıyla Yemen'deki HabeĢ hâ-

kimiyeti sona erdirildi.

Bu olaydan kırk sene sonra Hz. Muhammed (s.a.s.)

Peygamber oldu ve önce KureyĢ'i Ġslam'a davet etti. Kâbe'yi

putlardan temizlemek istedi. Fakat KureyĢ, bunu kabul et-

medikleri gibi O'na birçok iĢkence de yaptılar. O zaman Mek-

kelilerden Fil olayını gözleriyle görenler de vardı. ĠĢte Allah,

Peygamberine indirmiĢ olduğu Fil Sûresi ile bu gerçeği Mek-

kelilere hatırlatmak istemiĢtir.



Kâbe'yi yıkmak için filleri ile Mekke'ye yürüyen orduyu

Allah nasıl bir anda ve akla gelmeyen bir Ģekilde mahvetti.

Kötü düĢüncelerini, kurdukları tuzakları nasıl altüst etti ise,

kudret ve kuvvetlerine güvenen koca bir orduyu kimsenin

düĢünemeyeceği bir Ģekilde nasıl yok etmiĢ ise Sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘e tuzak kurmayı, onu yok etmeyi düĢü-

nen, Ġslamiyeti ortadan kaldırmak için birçok yöntemlere,

baĢvuran kimselerin plânlarını da öylece ters çevirmeye

kâdirdir.

Allah, âhiret azabından baĢka dünyada dahi her Ģeyi

bozup dağıtmaya kadirdir. Buna inanmayanlar, Kâbe'yi yık-

mak isteyen ordunun baĢına geleni düĢünsünler de ondan

ibret alsınlar ve azgınlıklarından vazgeçsinler! Allah'ın Hz.

Muhammed (s.a.s.)'e olan yardımı Kâbe'ye yardımından da-

ha fazladır. Bunu anlamak istemeyenlerin baĢına gelecek

felâket, filli ordunun baĢına gelenden daha hafif olmayacak-

tır.

Bu sûre ile peygamber efendimize düĢmanlık yapanla-

rın, O'na karĢı kötü niyet besleyenlerin eninde sonunda yok

olacaklarına iĢaret edilmiĢ ve öyle de olmuĢtur.

Fil olayının bir sonucu olarak Hz. Peygamberin Ġslamı

kendilerine getirdiğinde, KureyĢ'in ve diğer Arapların hemen

Ġslâm'a girmeleri gerekirdi.

Ebrehe ve ordusuna Allah'ın kutsal evini yıkmayı ve kut-

sal yurda hâkim olmayı müsaade etmemiĢtir. Böylece Kabe

hürriyetini korumuĢ oldu. Orada yeni din hür ve özgür yetiĢ-

sin. Hiçbir güç ona egemen olmasın ve oraya hiçbir saldır-

gan saldırmasın. Bütün dinlere ve bütün insanlara egemen

olmak için gelen bu dine, baĢkası hükmetmesin diye. Çünkü

bu din insanlığa önderlik yapmak için gelmiĢti. Ona önderlik

yapılamazdı.


Dünyada kötülük odakları kutsal topraklar üzerindeki

hesapları, baĢvurdukları kötü ve çirkin niyetler, hileler karĢı-

sında kendimizden emin olarak duruyoruz. Hizmetçileri, bek-

çileri müĢrik oldukları halde kutsal evini saldırılardan koruyan

Allah, inĢallah tekrar onu koruyacaktır. Allah, Peygamberi‘nin

Ģehrini tuzakçıların tuzaklarından ve düzenbazların düzenle-

rinden koruyacaktır!

Araplar Ġslam'dan önce yeryüzünde bir fonksiyona sahip

değillerdi. Ġslamiyet ile tarihte ilk defa Araplar dünya çapında

krallıkları, imparatorlukları ezip geçen bir kuvvet oldular. Sa-

pık, temelsiz, cahil liderlikleri ortadan kaldırdıktan sonra in-

sanların önderliğini öne alan bir güç oluĢturdular.


XVIII- KUREYŞ SÛRESİ


KureyĢ sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in

yüz altıncı sûresidir. Nüzul yani gönderiliĢ sırasına göre ise

Kur‘an-ı Kerim‘in yirmi dokuzuncu sûresidir. Tin sûresinden

sonra, Karia sûresinden önce Mekke'de inmiĢtir 4 âyettir.

Sûremiz, ismini ilk âyette geçen KureyĢ kelimesinden

almaktadır. KureyĢ Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in de

mensup olduğu Mekke‘nin önde gelen kabilelerindendir.

Sûremiz kısaca;

1- Allah'ın cahiliye devrinde Mekke halkına KureyĢ'e

verdiği büyük nimetlerden,

2- KureyĢ kabilesini pek çok sıkıntılardan kurtardığın-

dan,

3- KureyĢ kabilesinin hürmet ettikleri Kabe‘nin Rabbine

ibadet etmesi gerektiğinden bahsetmektedir.




1- Li îlâfi kurayĢ. 2- Îlâfihim rihlete‘Ģ-Ģitâi ve‘s-sayf. 3-

Felya'budû rabbe haze‘l-beyt. 4- Ellezî at'amehum min cûiv

ve âmenehum min havf.



1. KureyĢlilere her türlü kolaylık ve güven sağlandığı

için;

2. KıĢ(ın Yemen) ve yaz(ın ġam) yolculuklarını kolay-

laĢtırdığı için;

3. ġu Beyt'in (Kabe'nin) Rabbine ibadet etsinler.

4. Çünkü Allah onları açlıktan doyurmuĢ ve korkudan

emniyete kavuĢturmuĢtur.


KureyĢ; Mekke'de Ġslâm'ın tebliğine ilk muhatap olan

Arap kabilesidir. Hz. Peygamber KureyĢ'in HaĢimoğulları

koluna mensuptur. Cahiliye döneminde KureyĢliler Allah'a

ortak koĢuyorlardı, bu sebeple Kur'an-ı Kerim onları "ortak

koĢanlar/müĢrik" sıfatıyla nitelemiĢtir.

Kusay, KureyĢ kabilesini Mekke'de topladı. KureyĢliler

Beytullah'ın hizmetini ellerine geçirdiler. Kusay'a bu hizme-

tinden dolayı "toplayıcı" lakabı verilmiĢtir.


Kusay, Mekke'de bir Ģehir devleti kurdu. Arabistan'ın her

yanından gelen hacılara hizmet için gerekli tedbirleri aldı.

Bundan dolayı KureyĢe karĢı Arap kabileleri arasında güven

sağlamıĢtır.

Kusay'dan sonra Abdümenaf ve Abdüddar arasında gö-

rev bölümü yapıldı. Ama Abdümenaf, daha babası sağ iken

meĢhur olmuĢtu. Onun Ģerefi, Araplar arasında takdir edil-

miĢti.

Abdümenaf'ın dört oğlu vardı, HaĢim, AbdüĢĢems,

Muttalib ve Nevfel.

Abdülmuttalib'in babası ve Rasulüllah'ın dedesinin ba-

bası olan HaĢim, Arap yoluyla Uzakdoğu, ġam ve Mısır ara-

sında devam eden uluslararası ticarete atılmayı düĢündü.

Aynı zamanda, Araplara satmak için mal getirirken yolda

diğer kabilelere de satıĢ yapabileceğini, bir de Mekke'yi iç

ticaret için bir ticaret merkezi haline getirebileceğini düĢün-

müĢtü.

Bu dönem, Ġran Sasanî iktidarlarının Fars körfezinde,

Bizans ile Uzakdoğu arasındaki ticaret yoluna hâkim oldukla-

rı dönemdi. Onun için, Güney Arabistan'da Kızıldeniz sahil

yolu ile ġam ve Mısır'a giden ticaret yolu oldukça ilerlemiĢti.

Arabistan'da diğer ticarî kervanlara karĢılık KureyĢlilerin

kervanlarına, Beytullah'ın hizmetkârları olmaları nedeniyle

daha bir kolaylık sağlanıyordu. Çünkü diğer kabileler, yaptık-

ları hizmetten dolayı KureyĢlilere saygı duyuyorlardı.

KureyĢliler‘in Hac döneminde diğer kabilelere cömertçe

davranması nedeniyle bu kabileler, KureyĢ'e minnettar kalı-

yorlardı. Bu sebeple, KureyĢlilerin kervanlarına Arapların

saldırma tehlikesi yoktu.

HaĢim, diğer üç kardeĢini de yanına aldı, diğer kabile re-

isleri gibi ağır vergi talep etmiyordu. Bunu göz önünde tutan

HaĢim, ticarete ġam Gassanî Kralı ile AbdüĢĢems, HabeĢis-


tan Kralı ile, Muttalib; Yemenli emirler ile ve Nevfel de Fars

ve Irak hükümetleri ile ticarî anlaĢmalar yaptılar. Böylece

ticaretleri çok hızlı geliĢti ve bu dört kardeĢ "mutaccirîn" (tüc-

carlar) ismi ile meĢhur oldu.

KureyĢliler, ġam, Mısır, Irak ve HabeĢistan'la olan tica-

ret iliĢkisi nedeniyle gidiĢ geliĢ sırasında onların kültür ve

medeniyetine de vakıf olmuĢlardı. Böylece KureyĢ'in ulaĢtığı

kültür ve seviye, çevredeki diğer kabilelerden çok üstün ol-

muĢtu.

KureyĢliler, servet ve zenginlik bakımından da diğer

Arap kabilelerinden üstün idiler.

Mekke, Arap yarımadasında en büyük ticarî merkez ol-

muĢtu. Bu uluslararası iliĢkinin en büyük faydası, daha sonra

Kur'an-ı Kerim yazılırken de kullanılan yazının Irak'tan öğre-

nilmesiydi. KureyĢ'teki okuma-yazma oranı diğer kabileler-

den yüksekti.

KureyĢlilerin bu geliĢme ve ilerlemesi karĢısında

Ebrehe'nin onlara saldırması olayı meydana geldi. Eğer

Ebrehe o zamanlar mukaddes Ģehir Mekke'yi fethedip

Ka'be'yi yıkmayı baĢarabilseydi, sadece KureyĢ'in değil, Kâ-

be‘nin de güvenilirliği kaybolacaktı.

Bundan sonra bütün Araplar, Kâbe‘nin Allah'ın evi oldu-

ğuna inandılar. Aynı zamanda, KureyĢlilere duyulan güven

de öncekinden daha çok arttı. Araplar bu olayın, "Allah'ın

KureyĢ üzerindeki özel bir lütfu" olduğuna kesinlikle inandı-

lar. Bundan böyle KureyĢ'in kervanları nereye gitse hiç kimse

ona dokunmaya cesaret edemezdi. Hatta KureyĢ'e dokun-

mak bir yana, KureyĢ'in koruması altındakilere bile dokuna-

mazlardı.

KureyĢliler, Kâbe'yi korurlardı. Kâbe'yi Allah'ın emri ile

Hz. Ġbrahim ve oğlu Ġsmail yapmıĢtı. Araplar, Kâbe'nin koru-

yucuları olmalarından ötürü, KureyĢ'e çok saygı gösterirlerdi.


KureyĢliler, yaz ve kıĢ seyahatlerinde Kâbe'nin hatırına

kimseden bir zarar görmezlerdi. Herkesle anlaĢmalar yapa-

rak serbestçe yolculuk yaparlar ve böylece hem maddî hem

de manevî etkilerini koruyarak güven içinde yaĢarlardı.

KureyĢ kabilesi Mekke ve etrafında emniyet içinde ya-

Ģadıkları gibi, Yemen, Tâif ve HabeĢ gibi memleketlere yap-

tıkları ticaret seferlerinde de saygı görüyorlar, emniyetle gidip

geliyorlardı.

Mekke'nin ve KureyĢ kabilesinin kazandığı bu yüksek

nüfuz, bu emniyet ve itibar Ģüphe yok ki orada bulunan ve

Allah tarafından büyük bir Ģeref kazanmıĢ olan Kâbe'nin hatı-

rına idi. Bütün bunları Kâbe'ye ve bunun sahibi olan Allah‘a

borçlu idiler.

Sonra bu mukaddes ev, içine putlar doldurulsun diye

değil, bir tek Allah'a ibadet edilsin diye kurulmuĢtu

Allah'ın onu Ebrehe ordusunun hücumundan koruması

da ileride gelecek olan Peygamber Hz. Muhammed'in (s.a.s.)

Kâbe'yi putlardan temizleyerek ―Tevhidin merkezi‖ yapacağı

içindi.

Fil ordusu olayından sonra KureyĢlilerin kabileler yanın-

da saygınlığı iyice arttı. Emirler ve krallar onlara saygı göste-

rir, baĢkaları çöllerde haydutlar tarafından saldırılara uğrarken

KureyĢliler güven içerisinde yazın Tâif'in serin yaylalarına,

kıĢın da Yemen'in ılık bölgelerine serbestçe seyahatlerde

bulunarak büyük kazançlar elde ederlerdi. Hatta KureyĢ'in

ticaret kervanları kıĢ aylarında HabeĢistan'a, yaz aylarında

da Suriye, Mısır, Irak ve Ġran'a kadar giderlerdi

Hac mevsiminde kurulan panayırlar ticaretlerinin can-

lanmasına sebep oluyordu. Buralarda düzenlenen Ģiir, hita-

bet vb. yarıĢmalar da dil, edebiyat ve kültürün geliĢmesini

sağlıyordu


O halde KureyĢ'e yaraĢan Kâbe niçin kurulmuĢ ise, o

amacı bildirmesi için gönderilmiĢ olan Hz. Muhammed-

'e(s.a.s.) inanmak ve onu desteklemekti.

Allah'ın birliğine iman ile Tevhîd dinîne ilk önce onların

sarılması gerekti.

Fakat KureyĢ böyle yapmadı. Hz. Muhammed'in (s.a.s.)

Allah'ın birliğini ilân etmesine karĢı, putperestlikte ısrar etmek

isteyerek ilk önce küfür ve isyana kalkıĢan, düĢmanlık göste-

ren onlar oldu. Bu düĢmanlıklar hicretin 8. yılında Mekke'nin

fethine kadar sürmüĢtür. Mekke'nin fethedilmesiyle birlikte

Ġslâmiyet'in karĢısında KureyĢ‘in düĢmanlığı da tamamen

ortadan kalkmıĢtır

Bu sûrede Allah, Kâbe yüzünden KureyĢ'in gördüğü bu

nimetlere ve bunlara karĢı nankörlük etmenin büyük bir ceza

ve felâketle karĢılaĢacağına iĢaret etti. Sonra "Öyle ise aklı-

nızı baĢınıza alın da sizi bu kutsal evin hürmetine felâketler-

den kurtaran, açlıktan koruyan, korkulardan emin kılan bir

Allah'a ibadet ve kulluk edin! Putlara tapmayın, Allah'ın size

verdiği bu kadar nimete karĢı nankörlük etmeyin!" buyurmuĢ-

tur.


1- Gördüğü nimetlere, iyiliklere karĢı nankörlük etmek

insanlığa yakıĢmayan bir Ģeydir.

2- Kıymeti bilinmeyen nimet de günün birinde elden çı-

kar.

3- Her nimeti veren Allah'tır.

4- Ġnsanın ilk görevi, Allah'ı tanımak ve yalnız O'na iba-

det etmektir.


XIX- MAUN SÛRESİ


Maun sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in yüz

yedinci sûresidir. Nüzul yani gönderiliĢ sırasına göre ise

Kur‘an-ı Kerim‘in on yedinci sûresidir. Ġlk üç âyeti Mekke dö-

neminde, diğerleri Medine‘de inmiĢtir. Toplam 7 âyettir.

Sûremiz adını ―yardımlaĢma ve zekât ―anlamına gelen

―Maun‖ kelimesinden almıĢtır.

Sûremiz kısaca;

1- Yüce Rabbimizin gönderdiği Ġslam dinini yalan sayan-

dan,

2- Dini yalanlayanların aynı zamanda yetimi hor görüp

fakire yardımda bulunmadıklarından,

3- Namazlarında dalgın olan, onu dikkatsizce kılanlar-

dan,

4- GösteriĢ için ibadet edenlerden,


5- Değersiz Ģeyleri bile yardım olarak vermeye yanaĢ-

mayanlardan bahsetmektedir.


{5


1- Era eytellezî yukezzibu bi‘d-dîn. 2- Fezâlikellezî,

yedu‘u‘l-yetîm. 3- Ve lâ yehuddu alâ taâmi‘l-miskîn. 4-

Feveylu‘l-li‘l-musallîn. 5- Ellezîne hum an salâtihim sâhûn. 6-

Ellezîne hum yurâûne. 7- Ve yemneûne‘l-mâun.



1. Dini (o ahiret gününü) yalanlayanı gördün mü?

2. ĠĢte, yetimi itip kakan,

3. Yoksula yedirmeyi teĢvik etmeyen de odur.

4-5-6. Vay haline! o namaz kılanların ki, onlar namazla-

rından gafildirler. Hem de onlar, gösteriĢçidirler

7. (Onlar, yardım ve yardımlaĢma için) en değersiz

Ģeyleri bile engellerler.

D- SÛREMİZİN ANLAYALIM

Ġlk âyet, ahirette ceza ve hesap olacağını yalanlayan

kimsenin özelliklerini tanıtır. Onlardan kabalıkla, koruyucusu

olmayan yetimi zorla iten, ezip, zulmeden ve hakkını verme-

yen ve yoksulu doyurmaya teĢvik etmeyen diye bahseder.


―TeĢvik etmez‖ ifadesi gücü yettiği halde yoksulu doyur-

madığını gösterir. Ayrıca bu kiĢiler baĢkasının malından ihtiyaç

sahiplerine verilmesini bile engellemektedirler. Bu ise kötülüğün

son derecesidir.

Bu çirkin özellikleri taĢıyarak namaz kılanlara yazıklar

olsun. Onlar namazlarında gafil olanlardır. Önemsemedikleri

için namazları vaktinde kılmazlar. Bunlar öyle namaz kılan-

lardır ki; namazlarını kıldıkları Allah‘ın diğer emirlerini yerine

getirmezler. Kılmazsa bundan dolayı gelecek olan azaptan

korkmaz. Rükû ve secdeleri tam yapmazlar. Çünkü namazı

önemsemezler.

Yüce Rabbimiz bu âyetiyle mü‘minleri kastetmemiĢtir.

Bu âyetler münafıkları hedef alır. Oysa bazen mü‘min nama-

zında gaflete düĢebilir, dalgın olabilir. Mü‘min namazını kılar-

ken gaflete düĢtüğünde onu hemen düzeltir ve sehiv (yanıl-

ma) secdesi ile eksiğini giderir. Böylece iki gaflet ve unutma

arasındaki fark ortaya çıkmıĢ olur. Münafık tabiatında olanlar

kendilerine ―Salih insanlar‖ densin diye gösteriĢ için insanla-

rın önünde namaz kılar, ―Takva sahipleri‖ denilsin diye huĢu

içinde görünmeye çalıĢırlar, ―Cömert kimseler‖ denilsin diye

zorlanarak, istemeye istemeye sadaka verirler. Bütün iĢleri

gösteriĢ içindir.

Bunlar, azıcık bile olsa insanlara fayda vermek istemez-

ler. Ellerinde olan Ģeylerden insanları faydalandırmazlar.

Yani komĢular arasında alınıp verilmesi gayet normal olan

çanak çömlek, kap kacak, balta, kürek, tencere, iğne, tuz, su

vb. faydalanılabilecek her türlü araç ve gereci bile ödünç

olarak vermezler. Çünkü bunlarda cimrilik yapmak, aĢırı cim-

riliktir.


1- Yüce Rabbimizin sözlerini önemseyelim,


2- Yüce Rabbimiz bize neyi emrettiyse onunla bizi bir

güzelliğe eriĢtirmek istemiĢtir; neyi de yasakladıysa

onunla bizi bir kötülükten korumak istemiĢtir.

3- Namazlarımızı vaktinde, samimi olarak kılalım,

4- Namaz kılarken bizi yüce Rabbimizin görüp gözetti-

ğini hiç unutmayalım. O bizi gördükten sonra da artık

baĢkalarının görmesi çok önemli değildir.

5- Çevremizden, komĢularımızdan haberdar olalım.

Onlar geçim sıkıntısı içinde kıvranırken bizim huzur

içinde olabilmemiz mümkün değildir. Onların çektiği

ve bizim imkânımız olmasına rağmen göz yumdu-

ğumuz sıkıntılarının ucu mutlaka bize bir Ģekilde do-

kunur. Zira yüce Rabbimiz bu durumdan hoĢlanmaz

ve bize sunduğu imkânları kısıtlar.

Okuma Parçası

CEMİL

Guguklu saatin sesiyle yatağından fırlamıĢtı. Hızla pen-

cereye koĢtu. Perdeyi aralayınca, Sevinçle havaya fırladı.

DıĢarıda lapa lapa kar yağıyordu. Aceleyle üzerini giyinip

sokağa fırladı annesinin hazırladığı kahvaltıyı bile tam yap-

mamıĢtı.

Arka sokaktaki boĢ olan arsada oynayan çocukların se-

vinç çığlıkları duyuluyordu. Eline aldığı karları sıkıĢtırmıĢ o

tarafa doğru koĢmaya baĢlamıĢtı bile. Sınıf arkadaĢı Cemil‘in

evlerinin önünden geçerken birden durdu. Gecekondunun

küçücük bahçesinde hiçbir iz yoktu. Cemil‘in camdan kendi-

sine baktığını görünce içi cız etti. Cemil; babasını bir yıl önce

trafik kazasında kaybetmiĢti. Oturdukları evin kirasını öde-

yemeyince ev sahibi onları evden atmıĢ, sonra mahalledeki


bazı yardım severlerin yardımıyla bu ev bulunmuĢtu. ġimdi

annesi ve kendisinden beĢ yaĢ küçük kız kardeĢiyle bu evde

yaĢıyorlardı.

Cemil hafta sonları çay ocağında çalıĢıyordu. Annesi

hasta olduğu için çalıĢamıyor, karı koca maliyede çalıĢan

Mahmut amcaların iki yaĢındaki çocuğuna bakıyordu. Dün

okuldan eve gelirken onu göz ucuyla süzmüĢtü. Ayakkabıları

eskimiĢ içine su alıyordu. Artık dar gelmeye baĢlayan ceketi

iyice eskimiĢti. Cemil soğuktan mosmor olmuĢ ellerini ceketi-

nin cebine sokarken birden onun kendisini soğuktan koruya-

cak bir parkesinin de olmadığını fark etti.

Karla oyun oynayan çocukların sesi daha gür çıkmaya

baĢlamıĢtı. Seslerin geldiği tarafa yönelmiĢti ki birden akĢam

babasıyla birlikte yatsı namazından sonra mealini ve açıkla-

masını okudukları Maun sûresi aklına geldi. Okuduğu cümle-

ler hala aklında idi. Allah o sûrede yetimi itip kakan, yoksulu

doyurmayan ve namazını gösteriĢ için kılanlardan bahsedi-

yordu.

Kararını vermiĢti eve dönüyordu. ArkadaĢı Cemil‘in niçin

pencereden baktığını oyuna katılmadığını biliyordu. Onunla

birlikte gidecekti oyun oynamaya. Kısa bir süre sonra evden

annesiyle birlikte evlerinden çıkmıĢlar, beraberlerinde büyük-

çe bir poĢetle Cemiller‘e gidiyorlardı.

CoĢkuyla koĢan arkadaĢlarına kartopu fırlatan Cemil‘in

kahkahaları etrafı çınlatıyordu. ArkadaĢının ellerindeki eldiven,

ayağındaki botlar, üzerindeki parke… Annesinin ―of atmaya

kıyamıyorum hepside yepyeni ―dediği kendisine dar gelen

kıyafetlerdi.

AkĢam yatmak için odasına çekildiğinde salonda babası

ile annesinin konuĢmalarını duyuyordu. Tamam, yarın bu

konuda çok yardım sever olan zengin bir arkadaĢım var

onunla görüĢürüm. Hem belediyede bu iĢlere bakan bir tanı-


dığım var onunla da konuĢacağım. Sen bugün acil olanları

götürdün değil mi?

Yatağına uzanmadan önce perdeyi aralayıp Cemiller‘in

evine baktı. Sanki ıĢıkları bir farklı parlıyor bacaları daha

canlı tütüyordu. Huzurla yatağına uzandı. Yardım etmenin

insanı bu kadar mutlu edeceğini hiç düĢünmemiĢti. Dudakla-

rında Maun sûresi dökülürken bedeni tatlı bir uykuya yelken

açıyor, gözleri güzel rüyalar için kapanıyordu.


XX- KEVSER SÛRESİ


Kevser sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in

yüz sekizinci sûresidir. Nüzul yani gönderiliĢ sırasına göre

ise Kur‘an-ı Kerim‘in on beĢinci sûresidir. Mekke‘de indiril-

miĢtir. 3 âyettir.

Kur‘an-ı Kerim‘in en kısa sûresidir. Adını ilk âyetteki bol-

luk, bereket anlamına gelen ―Kevser‖ kelimesinden almıĢtır.

Kevser aynı zamanda cennette bir havuzdur. Miraç gece-

si‘nde Hz. Muhammed (s.a.s.)‘e gösterilmiĢtir.

Sûremiz kısaca;

1- Yüce Allah‘ın dünya ve ahirette çok hayır ve nimetler

vererek değerli Peygamberi (s.a.s.)‘ne verdiği nimet-

lerden,

2- Cennetteki Kevser ırmağından,


3- Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) aracılığıyla bizlerin

Allah‘a Ģükür olsun diye namaz kılmaya devam et-

memiz gerektiğinden,

4- Gerektiğinde Allah için kurban kesilmesinden,

5- Suremiz, düĢmanlarının rezil olacağını Rasulullah

(s.a.s.)‘e müjdeleyerek sona erer. O‘na düĢmanlık

edenlerin rezillik içinde, dünya ve ahirette lanetlene-

ceklerini bildirir. Onlar böyle iken Hz. Muhammed

(s.a.s.)‘in minare ve minberlerde anılacağından, Ģe-

refli ismi herkesin dilinde kıyamete kadar ebedi kala-

cağından bahseder.

Hz. Peygamber (s.a.s.)‘in oğlu Kasım vefat edince müĢ-

riklerden As bin Vail O‘na ―Ebter (soyu kesilmiĢ)‖ demiĢti.

Hâlbuki O‘nun nesli ve Ģanının yüceliği devam etmiĢtir. Asıl

adı-sanı unutulan ve aĢağılananlar As bin Vail ve benzerleri

olmuĢtur. Zira As bin Vail‘in nesli Müslüman olarak kendisi-

nin müĢrik nesli kesilmiĢ, sona ermiĢtir.

Hâlbuki çok uzak bile olsa kendisinin Rasulullah

(s.a.s.)‘in soyundan geldiğini söyleyen ―seyyid‖ler çoktur.

Ama müĢrik birinin torunu olmakla övünen yoktur.

As bin Vail‘in ölümü Ģöyle olmuĢtur: Bir defasında eĢe-

ğine binmiĢ gidiyordu. Mekke civarında bir dağ geçidinden

geçerken eĢeği onu yere düĢürdü ve bacağını ısırdı. Bu ya-

radan bacağı ĢiĢti ve öldü.




1- Ġnnâ e‘taynâ ke‘l-kevser. 2- Fe salli li Rabbike venhar

3- Ġnne Ģânieke huve‘l-ebter.




1. (Rasulüm!) ġüphesiz ki biz, sana Kevser'i (bolluk,

bereket) verdik.

2. O halde Rabbin için namaz kıl, kurban kes.

3. Asıl nesli tükenen sana kin ve nefret besleyendir.


Ey Peygamber! Biz sana dünya ve ahirette çok ve de-

vamlı hayır verdik. Kevser ırmağı bu hayırlardan biridir. Ha-

dis-i Ģerifte ―Cennette bir nehirdir. Kıyıları altından olup inci

ve yakut üzerinden akar. Toprağı miskten daha güzeldir.

Suyu baldan daha tatlı ve kardan daha beyazdır. Ondan bir

defa içen, bir daha asla susamaz.‖

Hz. Enes (r.a)‘in Ģöyle dediği anlatılmıĢtır: Bir gün

Rasülullah (s.a.s.) aramızda iken ansızın hafif bir uykuya

daldı. Sonra tebessüm ederek baĢını kaldırdı. Biz ―Seni gül-

düren ne? Ey Allah‘ın Rasülü‖ dedik. Buyurdu ki: ―Bana az

önce bir sûre indirildi.‖ Daha sonra Besmele çekerek Kevser

sûresini okudu. Sonra dedi ki: Kevser nedir? biliyor musu-

nuz? Biz ―Allah ve Rasülü daha iyi bilir.‖ dedik ġöyle buyur-

du: ― O, yüce Rabbimin va‘dettiği bir nehirdir. Onda çok hayır

vardır. O bir havuzdur ki kıyamet günü ümmetim ondan su

almaya gelecektir. Kapları yıldızların sayısı kadardır. Ona

suya gidenlerden bir kul tutulup uzaklaĢtırılır. Ben ―O benim

ümmetimdendir.‖ derim. Bunun üzerine ―Sen, senden sonra

onun ne yaptığını bilmiyorsun‖ denilir.

Sana bu kadar nimeti ihsan eden Rabbin için sadece

O‘nun rızasını gözeterek namaz kıl. Rabbinin sana verdiği

hayır ve nimetlere karĢı Allah‘a Ģükür olsun diye develeri,


yani Arap mallarının en iyilerini kurban kes. Bu Allah‘ı birle-

me ve samimiyet emri olmuĢtur.

Ey Peygamber! Sana düĢmanlık eden o kiĢi var ya, iĢte

her hayırdan mahrum olan odur. Hz. Peygamber (s.a.s.)‘in

oğlu Kasım vefat edince müĢriklerden As bin Vail O‘na

―Ebter (soyu kesilmiĢ)‖ demiĢti. Bunun üzerine yüce Allah bu

sûreyi indirdi ve her ne kadar çocukları olsa da, asıl soyu

kesik olanın o kâfir olduğunu haber verdi. Çünkü o, Allah‘ın

rahmetinden mahrum edilmiĢtir. O ne zaman anılsa, lanetle

anılacaktır. Hz. Peygamber (s.a.s.)‘in adı ise kıyamete kadar

Allah‘ın adıyla beraber anılacaktır. O‘nun zamanındakiler ve

kıyamete kadar gelecek olan bütün mü‘minler O‘nun yoluna

uymuĢlardır. Allah‘ın salat ve selamı O‘nun üzerine olsun.


Okuma Parçası

İKİ KURBANLIĞIN OĞLU

Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadis-i Ģerifinde ―Ben iki kur-

banlığın oğluyum.‖ buyurmuĢtur. Bunlardan biri Hz. Ġsmail

(a.s), diğeri de Hz. Peygamber (s.a.s.)‘in babası Abdullah‘tır.

Bunun açıklaması Ģöyledir:

Hz. Ġbrahim (a.s) uzun yıllar çocuk sahibi olamadığı için

yüce Allah‘a eğer çocuğu olursa onu kurban edeceğini belir-

terek dua etmiĢti. Gördüğü bir rüya üzerine yıllar yılı yaptığı

duaların kabulü olarak kendisine verilen oğlunu Rabbine

kurban ediyordu. Ġsmail (a.s) babasının bu isteğine karĢılık

teslimiyet ve tevekkülle Ģöyle cevap verdi: ―Babacığım, sana

ne emredildiyse onu yap. ĠnĢaallah beni sabredenlerden bu-

lacaksın.‖


Hz. Ġbrahim (a.s) oğlunu sağ tarafına yatırdı, gözlerini

bağladı. Bıçağı oğlunun boynuna süreceğinde bir ses duydu:

―Allâhü Ekber! Allâhü Ekber!‖ diyordu. BaĢını kaldırdı. Cebra-

il yanında besili bir kurban olduğu halde inmekteydi. Ġbrahim

(a.s) hamd ve Ģükür içinde ―Lâ ilâhe illallâhu vellâhü ekber‖

dedi. Hz. Ġsmail (a.s)‘i yüce Allah‘ın izniyle kurtaran Cebrail

(a.s) minnet ve Ģükranla ―Allâhü Ekber ve lillâhil hamd‖ dedi.

ĠĢte bu tekbirlerin birleĢiminden “TeĢrik tekbiri” oluĢmuĢtur.

Hz. Ġsmail (a.s), Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in nesebinin

dayandığı peygamberdir. Bir bakıma babasıdır. Bu olay so-

nunda ise Hz. Ġsmail (a.s) kurban edilmekten kurtulmuĢtur.

Birinci kurban Hz. Ġsmail (a.s)‘dır.

Hz. Peygamber (s.a.s.)‘in dedesi Abdulmuttalip Cürhümî

Kabilesinin Mekke‘den çıkıp gitmesinden sonra kaybolan

Zemzem kuyusunu bulmak için çok çabaladı. Yanında sade-

ce oğlu Haris vardı. Zemzem‘in bulunması uzayınca Mek-

ke‘nin ileri gelenleri Abdulmuttalip ile alay etmeye baĢladılar.

Abdulmuttalip bunun üzerine ―Allahım! Eğer on oğlum olur ve

bunlarla zemzem kuyusunu ortaya çıkarırsam bunlardan

birini sana kurban olarak feda edeceğim.‖ diye adakta bulu-

nur. Bu Ġbrahim (a.s) zamanından kalma bir hareket tarzıdır.

Abdulmuttalib‘in on tane oğlu olup zemzem kuyusunu

açınca kendisine yaptığı adak hatırlatılır. O da kura çekmek

sûretiyle kurban edilecek oğul hususunda bir karara varmak

istedi. Kura, Hz. Peygamber (s.a.s.)‘in babasına isabet etti.

Bir falcı kâhin kadının tavsiyesi üzerine bir miktar deve ile

oğlu arasında seçim yapmak üzere Allah‘a havale etti. Açılan

fal Abdullah‘a çıktıkça deve sayısı on artırıldı. Deve sayısı

yüze ulaĢınca kura develere çıktı. Yüz deve kurban edilerek

halka ziyafet verildi. Böylece Sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘in babası Abdullah kurban edilmekten kurtuldu.


TeĢrik tekbirlerine Kurban bayramı Arefe günü sabah

namazının farzından sonra baĢlayıp bayramın dördüncü gü-

nü ikindi namazının farzından sonraya kadar devam edelim.

Böylece toplam yirmi üç vakit namazın farzından sonra söy-

lediğimiz teĢrik tekbirleri vaciptir; terk edilmemesi gerekir.


XXI- KAFİRÛN SÛRESİ


Kafirûn sûresi, Kur‘an-ı Kerim‘in diziliĢ sırasına göre yüz

dokuzuncu, iniĢ sırasına göre de onsekizinci sûredir.

Sûremiz toplam 6 âyetten oluĢur. Maun sûresinden sonra, Fil

sûresinden önce Mekke'de inmiĢtir

Sûremiz adını ilk âyetinde geçen ve ―Ġnkârcılar‖ anlamı-

na gelen ―kâfirûn‖ kelimesinden almıĢtır.

Sûremiz kısaca;

1- Ġslam‘da asla Allah‘tan baĢkasına ibadet edilemeye-

ceğinden,

2- Ġnkârında ısrarlı olanların, bilinçli olarak küfür içinde

bulunanların Allah‘a ibadette çok zorlanacakların-

dan,


3- Bizim Allah‘a olan iman ve ibadetlerimizde samimi

ve ısrarlı olmamız gerektiğinden,

4- Ġslam‘ın inkârcılara ahiretteki sonucuna katlanmaları

Ģartıyla diledikleri inanca sahip olabileceklerinden,

5- Ayrıca, Allah‘ın birliğine inanmayan kâfirlere nasıl

cevap verileceğinden bahsetmektedir.

Mekke döneminde KureyĢ müĢrikleri Hz. Peygamber

(s.a.s.)‘in daveti karĢısında, Müslümanlara karĢı Ģiddetli muha-

lefet etmekte, bazen iĢkencelerle büyük sıkıntılar çektiriyor-

lardı. MüĢrikler, Hz. Peygamber (s.a.s.)‘e ara sıra uzlaĢma

teklifi götürüyorlardı.

KureyĢliler Hz. Peygamber (s.a.s.)‘e Ģöyle diyorlardı:

"Biz sana o kadar mal veririz ki Mekke'de herkesten

zengin olursun. Eğer bir kadın istersen onunla seni evlendiri-

riz. Ġstersen seni önder olarak kabul ederiz. Yalnız tanrıları-

mızı kötülemekten vazgeç. Eğer bu teklifi kabul etmezsen

baĢka bir teklifimiz var. Bu, senin için de bizim için de hayırlı

olur. Hz. Peygamber (s.a.s.) onlara:

"O nedir?" diye sordu. Onlar:

"Sen bir sene tanrılarımız olan Lat ve Uzza'ya ibadet et.

Biz de bir sene senin tanrına ibadet edelim" dediler.

Hz. Peygamber (s.a.s.): "Bekleyin. Rabb'im ne emir ve-

recek" dedi. Bu olay üzerine bu sûre nazil oldu.


{6



1- Kul yâ eyyuhe‘l-kâfirûn. 2- Lâ a'budu mâ ta'budûn. 3-

Ve lâ entum âbidûne mâ a'bud 4- Ve lâ ene âbidum mâ

abettum. 5- Ve lâ entum âbidûne mâ a'bud. 6- Lekum

dînukum ve liye dîn.



1. De ki: "Ey kafirler!

2. Ben sizin tapmakta olduklarınıza tapmam.

3. Siz de benim ibadet ettiğime kulluk edecek değilsiniz.

4. Zaten ben sizin taptığınız Ģeylere asla tapacak deği-

lim

5. Siz de benim ibadet ettiğime tapacak değilsiniz.

6. O halde sizin dininiz size, benim dinim de banadır.‖


Yüce Rabbimiz, Kur‘an-ı Kerim‘de sevgili Peygamberi-

miz (s.a.s.)‘e, insanlara vahiyleri bildirirken, yumuĢak sözlü,

Ģefkatli, sabırlı ve bağıĢlayıcı olmasını öğütlemiĢtir. Genelde

sabır ve Ģefkat içeren ifadeler kullanılmıĢtır. Kafirûn

sûresinde ise çok farklı bir metotla sert bir ifade kullanılmıĢtır.

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e, karĢısındakilere: ‗Ey kâfirler!‘

diye hitap etmesi bildirilmiĢtir. Buradaki ―De!‖ emri Sevgili

Peygamberimiz (s.a.s.)‘e iken, aslında emir bütün müminle-

redir.

Sûremizde ―kâfirler‖ kelimesi, kâfirlere hakaret için değil,

bir gerçeği anlatmak için kullanılmıĢtır. Kâfir, hakkı gördüğü

bildiği halde inkâr eden ve inanmayanlar için kullanılır. Bu-


nun karĢı kelimesi de "Mü'min"dir. Yani hakka inanan, onu

kabul edendir.

"Ey müĢrikler" denilmemiĢ "Ey kafirler" denilmiĢ. Bu ne-

denle âyetin muhatabı yalnız müĢrikler değil, Resulullah'ı

Allah'ın elçisi olarak kabul etmeyen ve getirdiği vahyin Allah'-

tan olduğunu reddeden herkestir. Bunlar; dünyadaki Yahudi-

ler, Hristiyanlar, Mecusiler veya müĢrikler olabilir.

Ġnkârcılara "Ey kâfirler" diye hitap etmek, bir kimseye

"Ey düĢmanlar, ey muhalifler" Ģeklinde hitap etmek gibidir. O

kiĢi, "kâfir" sıfatını taĢıdığı sürece âyetin muhatabıdır. Muha-

lif ve düĢmanlığı bırakarak dost olduğunda bu ifadenin mu-

hatabı olmaktan kurtulur. Onlardan ölene kadar küfür üzerin-

de devam edenler ise bu âyetin muhatabıdır.

MüĢrikler ‗Bir yıl sen bizim ilahlarımıza taparsın. Bir yıl

da biz senin ilahına taparız. Bizim dinimiz seninkinden doğru

ise, sen ondan yararlanırsın. Senin dinin bizimkinden doğru

ise biz ondan yararlanırız.‘ demiĢlerdi

MüĢriklerin taptıkları; melekler, cinler, nebiler, ölmüĢ in-

sanların ruhları, güneĢ, ay, yıldız, hayvanlar, ağaçlar, nehir-

ler, hayalî tanrılar ve tanrıçalar da olabilir. Kafirun sûresi iĢte

bu olay üzerine vahyolunmuĢtur. Böyle bir teklif yapabilen

insanlara, kafirler, denilmiĢtir.

Peygamberimiz (s.a.s.) vahyi gece almıĢ, sabah erken-

den, Mekke büyüklerinin birarada bulunduğu sırada Kabe‘ye

gitmiĢ ve sûreyi onlara okumuĢtur. Mekkeliler, bundan sonra,

artık Peygamberimiz (s.a.s.)‘le bu yolla anlaĢabilmekten

ümitlerini kesmiĢlerdir

Mekke büyüklerinin Peygamberimiz (s.a.s.)‘e yapmıĢ ol-

dukları teklif, getirmiĢ oldukları öneri, gerçekten, kendilerine

kafir dedirtecek kadar yanlıĢ, korkunç derecede çirkindi. Bu

insanlar eğer inançlarında samimi oldukları için, onu değiĢ-

tirmek istemiyorlar olsalardı, bir yıl baĢka bir inanca göre


ibadet etmeyi teklif etmezlerdi. Bu insanlar ibadete önem

vermiyorlardı. Onlar ibadeti hafife alıyorlardı. ġöyle veya

böyle ibadet edilmesi onlar için önemli değildi. Ġnançlarında

da ibadetlerinde de ciddi bir bağlılıkları yoktu. Bağlı oldukları

Ģey kazançları idi.

Hangi inanç ve ibadet kazanç getirici ise, onu kullan-

mak, ondan çıkar sağlamak istiyorlardı. ĠĢte bunun için onla-

ra, bu kadar sert davranılarak, ‗Ey Kafirler‘ diye seslenilmiĢ-

tir.

Yüce Rabbimizin birliğine ve yalnızca O‘na ibadet edil-

mesi gerektiğine inanan bir kiĢi için Allah, ilahlardan bir ilah

değil, ancak ve ancak tek ibadete layık mabuttur. Ġlahlara toplu-

ca ibadet etmenin içine Allah'a ibadet girse bile, bu aslında

Allah'a ibadet değildir.

Kur'an-ı Kerim'de açıkça Allah'a ibadetin O'nunla birlikte

bir baĢka Ģeye ibadet etmemek olduğu bildirilmiĢ ve sadece

Allah'a ihlâsla yönelmek emredilmiĢtir: "Oysa kendilerine,

dini yalnız Allah'a halis kılarak, Allah‘ı birleyenler olarak O'na

kulluk etmeleri emredilmiĢti." (Beyyine, 5)

Yüce Rabbimiz, inancımızdan taviz vermemizi isteyenle-

re karĢı dinimizde samimi olmamız gerektiğini bildirerek in-

kârcılara kendi dinleri üzere olabileceklerini söylememizi bil-

dirmektedir. ―Sizin dininiz size, benim dinim ise bana aittir.‖

Dileyen dilediği dine inanabilir. Fakat Ģu da unutulmamalıdır;

―Allah katında geçerli din Ġslam‘dır. Her kim Ġslam‘dan baĢka

bir din arayacak olursa bu ondan asla kabul edilmeyecektir.‖


Allah bütün kâinatın yaratıcısı, sahibi, idare edeni ve hâki-

midir.


O Allah (c.c.) ki, kâinatı yaratmakla kalmamıĢtır, her an

idare etmektedir.

Emirleri her an uygulanmaktadır.

Her tür noksanlıktan uzaktır.

O, her tür eĢten, ortakdan benzerlikten ötedir.

O'nun zatında, sıfatlarında, kudretinde ve ilah olmasında

ortağı yoktur.

O'nun üstünde kimse yoktur.

Çocuk edinmekten uzaktır.

Belli bir kavimle özel iliĢkisi de yoktur.

O, yarattıklarının her biriyle, rızık verme, rahmet etme,

terbiye etme ve koruma nedeniyle yakın iliĢkidedir.

O, duaları duyar ve dualara cevap verir.

Ölüm ve hayat, fayda ve zarar, kısmeti düzenleme ve

bozma yalnız ve yalnız O'nun elindedir.

O, yarattıklarını sadece rızıklandırmaz, seviyelerine ve

ihtiyaçlarına göre yol gösterir.

O'nun bizimle iliĢkisi sadece, O ilah ve biz de ibadet

eden, Ģeklinde değildir. Aynı zamanda, peygamberler aracı-

lığıyla kitap göndererek emir ve yasak bildirmesi, bizim de o

emir ve yasağın kurallarına uymamız Ģeklindedir.

Buna karĢılık O da yaptıklarımızın karĢılığını verecektir.

Yaptıklarımızdan sorumlu tutacaktır.

Ölümden sonra bizi dirilterek yaptıklarımızdan hesaba

çekecek, ceza ve ödül verecektir. Bu sıfatları taĢıyan

Mabud'a, Rasulullah ve O'nu takip edenlerden baĢkası iba-

det etmez. Kâfirler ilaha ibadet etmekte iseler de, aslında

gerçek Ġlah'a, Allah'a ibadet etmemektedirler. Ġbadet ettikleri

ilahlar, kendi icat ettikleri hayal ürünü ilahlardır.

Bu sûre kâfirlere hoĢ görünmek için değil, gittikleri yolda

devam ettikleri sürece onlardan kesinlikle uzak durma ve


iliĢki kesmeyi ilan etmek içindir. Allah‘ı inkâr eden kimseler

ancak, Allah inancını ve Allah‘a ibadeti hafife alabilirler. Böy-

le insanların dini, kiĢisel arzularıdır, çıkarlarıdır. Peygambe-

rimiz (s.a.s.)‘e bu insanlarla iliĢiğini kesmesi öğütlenmiĢtir.

Onlar hiçbir zaman Allah‘a inanmazlar, inanmayacaklardır

da. Onlarla konuĢup tartıĢmak boĢa zaman harcamaktır.

‟Sizin dininiz size, benim dinim bana‘ deyip yolları ayırmak

en iyisidir. Kâfirlerin, din konusunda Allah'ın Rasulü ve O'na

iman edenler ile hiçbir zaman uzlaĢmayacağını belirtmeyi ve

bu konuda ümitlerini kesmelerini de kapsamaktadır.

Nevfel b. Muaviye eĢ-ġuc'aî' Ģöyle anlatmıĢtır: "Ben

Rasulullah'a, uyuyacağım zaman okuyacağım bir Ģey tavsiye

etmesini rica ettim. Rasulullah, ―Uyumak üzere yatağına yat-

tığında Kul yâ eyyuhel-kâfırûn sûresini oku; bunu okursan

Ģirk inancına sapmaktan korunursun." buyurmuĢtur. Bizlerde

yatmadan önce âyet‘el kürsi ile birlikte bu sûreyi de birlikte

okumalıyız.


XXII- NASR SÛRESİ


Nasr sûresi, Kur‘an-ı Kerim‘in diziliĢ sırasına göre yüz

onuncu, iniĢ sırasına göre de yüz ondördüncü sûredir.

Kur‘an-ı Kerim‘in tam olarak indirilen en son sûresidir.

Sûremiz toplam 3 âyetten oluĢur.

Medine döneminde Tevbe sûresinden sonra Veda Haccı

esnasında Mina'da indiği rivayet edilir. Sûremiz adını ilk

âyetinde geçen ve "yardım, zafer" anlamına gelen "nasr" keli-

mesinden almıĢtır.

Sûremiz kısaca;

1- Suremiz Mekke'nin fethinden,

2- Mekke‘nin fethiyle müslümanların güç kazandığın-

dan,

3- Ġslâm‘ın Arap yarımadasında yayılıp Ģirk ve sapıklı-

ğın ortadan kaldırılmıĢ olduğundan,


4- Bu fetih ile insanların Ġslam‘a girip putperestliğin yı-

kılmıĢ olduğundan,

5- Yüce Rabbimizin Hz. Peygamber (s.a.s.)'e nasip ettiği

zafer, fetih ve fetih sonrası insanların grup grup Ġslâm'a

girmelerinden,

6- Suremiz ayrıca Hz. Peygamber (s.a.s.)'in vefaatına

iĢaret etmektedir. Bu sebeple sûremize "vedalaĢma"

sûresi de denir.

Bu sûre indiğinde, Hz. Peygamber (s.a.s.) Hz. ÂiĢe‘ye:

"Ecelimin yaklaĢtığını görüyorum" demiĢtir.

Rasulullah (s.a.s.), bu sûreyi okuduğu zaman amcası

Abbas (r.a) ağlamıĢ, Rasulullah (s.a.s.); Niçin ağlıyorsun"

diye sorunca, "Bizzat veda haberini veriyorsun" demiĢtir.

Rasulullah (sav) "Bu sûre, Kur'an'in dörtte birine denktir"

buyurmuĢtur.17



1- Ġzâ câe nasrullâhi ve‘l-feth. 2- Ve raeyte‘n-nâse

yedhulûne fî dînillâhi efvâcâ 3- Fe sebbih bi hamdi Rabbike

vesteğfirh. Ġnnehû kâne tevvâbâ.



1. Allah'ın yardımı ve zafer gelince,

17 Tirmizî, Fedâilul-Kur'an, 10


2. Ġnsanların Allah'ın dinine akın akın girdiklerini görün-

ce,

3. Hemen Rabbini överek tesbih et ve O'ndan bağıĢ-

lanma dile. Çünkü O, tövbeleri çok kabul edendir.


Bu sûrede yüce Rabbimiz, sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘e, Arabistan'da Ġslâm‘ın insanlara ulaĢıp insanların

grup grup Ġslam‘a girdiklerinde bu dünyadaki görevinin sona

erdiğini bildirmektedir.

Artık bundan sonra sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e

hamd ve Allah‘ı tesbih ile meĢgul olması emredilmiĢtir. Çün-

kü o, Allah‘ın lütfü ile büyük bir iĢi baĢarıyla tamamlamıĢtır.

Görevini yerine getirirken ona yardımcı olan Müslümanlar ve

onların eksikleri için Allah‘tan af dilemelidir.

Buradaki önemli nokta, bir Peygamber ile dünyevî önder

arasındaki farkın ne kadar büyük olduğudur. Dünyevî önde-

re, dünyada büyük bir değiĢim yapmak nasip olsa, o kiĢi tö-

renler düzenleyerek önderliğinden gurur duyar.

Ama burada sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) yirmi üç se-

ne gibi kısa bir sürede bir toplumun inanç, düĢünce, ahlâk,

kültür, medeniyet, görgü, siyaset, iktisat ve savaĢ anlayıĢını

değiĢtirdi. Cahili adet ve geleneklere boğulmuĢ bu kavmi,

bütün dünyaya örnek olacak bir duruma getirip, dünyanın

bütün kavimlerine önder olmaya layık bir duruma getirmiĢtir.

Buna rağmen, böyle büyük bir baĢarının sonunda törenler

düzenleyip gururlanmak yerine, Allah'a hamd edip, mağfiret

dilemesi ve O'nu tesbih etmesi emredilmiĢtir. Hz. Peygamber

de bütün gücüyle bu emri yerine getirmekle meĢgul olmuĢtur.

Sûremizde zikredilen fethin Mekkenin fethi olduğu belir-

tilir. Çünkü Arap kabileleri müslüman olmak için önce


KureyĢ'in (Mekke halkının) müslüman olmasını bekliyorlardı

ve "Onu kavmiyle baĢ baĢa bırakın, eğer kavmini yenerse

gerçekten o hak peygamberdir" diyorlardı. Allah vaadini ger-

çekleĢtirip, Mekke'nin fethini Müslümanlara nasip edince,

diğer Arap kabileleri Medine'ye elçiler göndererek akın akın

Ġslam dinine girdiler. Fetih üzerinden daha iki yıl geçmeden

yarımada bütünüyle müslüman oldu, neredeyse Ġslâm‘ı kabul

etmeyen kalmadı.

Hamd'in anlamı Ģudur; "bu büyük baĢarı tamamen Al-

lah'ın lütfu ile olmuĢtur. Bunun için Allah'a Ģükret, kalp ve dil

ile bunu itiraf et. Çünkü böyle büyük bir iĢi gerçekleĢtiren ve

bu baĢarının yaratıcısı ancak Allah'tır, övülmeye layık ancak

O‘dur."

Tesbihin anlamı ise Ģudur; "Allah, sözünün yücelmesi

için sizin çabanıza muhtaç olmaktan uzaktır. Bunu itiraf edin.

Çabanızın baĢarıya ulaĢmasının, ancak Allah'ın yardımı ile

olabileceğine de kesinlikle inanmalısınız. Allah (c.c.) bir iĢi

istediği kuluna yaptırabilir. Bir kula bunun gibi bir hizmeti

yaptırması, aslında ona Allah'ın bir iyiliğidir. Allah'ın sizin

üzerinizdeki iyiliği de O‘nun dinine hizmet etme Ģerefini size

vermesidir."

"Subhanallah" demenin anlamı Ģudur; Akıl almayan bir

iĢ meydana geldiğinde insan "subhanallah" der. Onun anla-

mı, ancak Allah'ın kudretinin böyle hayret verici bir iĢi mey-

dana getirebileceği, baĢka hiçbir gücün bunu baĢaramaya-

cağıdır.


Bir kimse Allah'ın dini için ne kadar zorluğa katlanmıĢ

olursa olsun aklına hiçbir zaman Rabbinin hakkını ödediği

düĢüncesi gelmemelidir. Zira yüce Rabbimizin bize sunduğu

nimetin hiç birinin hakkını değil hizmetle, ibadetle bile öde-


yemeyiz. Fakat O merhametiyle bizlere davranır ve amelle-

rimizi kabul ederse ne mutlu bize.

Yüce Rabbimize, O'nun hakkını ödemede ne kadar eksik-

liğimiz olsa da affetmesi ve yaptıklarımızı kabul etmesi için dua

etmeliyiz.

Yüce Rabbimizin bizim üzerimizdeki hakkı o kadar bü-

yüktür ki hiçbir Ģeyle onu ödeyemeyiz.

Yüce Rabbimiz, Müslümanların kendisine ettikleri ibadet

ve dini hizmeti büyük zannetmemeleri için bu emri bizlere

sürekli tekrarlar. Allah (c.c.) yolunda bütün hayatımızı verdik-

ten sonra bile Allah'ın hakkını ödeyemeyeceğimiz gerçeğini

unutmamalıyız.

Eğer bize bir afiyet nasip olmuĢsa, bunun da Allah'ın

lütfundan olduğunu bilmeliyiz. Büyüklenme ve kibirlenme

yerine, yüce Rabbimizin önünde saygı ile eğilmeli, hamd ve

istiğfar etmeliyiz.

Okuma Parçası

Abdullah b. Abbas (r.anhüma) Ģöyle anlatır:

"Hz. Ömer beni Bedir savaĢında bulunmuĢ yaĢlıların

meclisine alırdı. Bazıları buna içerlenir gibi oldu ve

―Bunu bizim meclisimize niçin alıyorsun? Bizim onun

kadar çocuklarımız var" dediler. Hz. Ömer:

―Bildiğiniz sebepten! dedi. Yine bir gün beni çağırarak

onlarla beraber meclise aldı. Sonradan anladım ki, beni onla-

ra göstermek için çağırmıĢ. Onlara

―Nasr sûresi hakkında ne diyorsunuz‖ diye sordu. Bazı-

ları;

―Bize zafer ve fetih edildiği zaman Allah'a hamd etme-

miz ve O'ndan mağfiret dilememiz emrolundu" dediler. Bazı-

ları da susup bir Ģey söylemedi. Bana,


― Sen de böyle mi diyorsun, Ey Ġbn Abbâs!" diye sordu.

Ben:

―Hayır" dedim.

―Sen ne diyorsun?" dedi. Ben de dedim ki:

―Bu, Rasulullah (s.a.s.)'ın vefat haberidir. Yüce Allah

bunu ona bildirmek üzere "Allah'ın zafer ve fethi geldiği za-

man" iĢte bu senin ecelinin alâmetidir, "Artık Rabbine hamd

ile tesbih et ve O'ndan mağfiret dile. ġüphesiz, tevbeleri en

çok kabul edendir" buyurdu. Bunun üzerine Ömer:

―Vallahi, ben de bu âyet hakkında senin dediğinden

baĢkasını bilmiyorum dedi ve "Bu gencin toplantımıza katıl-

masına hâlâ itiraz ediyor musunuz? O'nu bu toplantıya ça-

ğırmamın sebebini herhalde anladınız."18


Hz. AiĢe (r.anha) dedi ki; Hz. Peygamber (s.a.s.) vefa-

tından önce Ģu cümleyi çokça söylerdi: ―Subhâneke

Allahümme ve bihamdike ve estağfiruke ve etubu ileyk.‖ Ben:

―Ey Allah‘ın Elçisi! Sürekli okuduğunuz bu kelimeler na-

sıl kelimelerdir?‖ dedim. Hz. Peygamber (s.a.s.):

―Bu, Nasr Sûresi‘ndeki iĢareti görünce okuduğum keli-

melerdir‖ buyurdu.

Ümmü Seleme (r.anha) dedi ki; Rasulullah'ın mübarek

ağzı her zaman, oturduğu, kalktığı, yolda yürüdüğü zaman,

―Subhanellahi ve bihamdihi‖ kelimelerini tekrarlardı. Bir gün,

―Ya Resulallah! Bu kelimeleri niçin bu kadar çok zikredi-

yorsunuz?‖ dedim. ġöyle buyurdu:

―Bana böyle emredildi‖ dedi ve bu sûreyi okudu.

18 Buhârî, Tefsîru'I-Kur'ân, 3


Ġbn Mes'ud (r.anh) dedi ki: Bu sûre nazil olduğu zaman

Hz. Peygamber (s.a.s.) çokça ―Subhaneke Allahümme ve

bihamdike Allahümmeğfirli subhaneke Rabbena ve bihamdike

Allahümmeğfirli inneke entettevvabül gafûr‖ sözlerini tekrar-

ladı.

Ġbn Abbas (r.anh) dedi ki: Bu sûre nazil olduktan sonra

Hz. Peygamber (s.a.s.), ahiret için gerekli hazırlıklarla o ka-

dar meĢgul oldu ki daha önce böylesi görülmemiĢti.

Bizlerde ahret hayatına hazırlık yapma konusunda sev-

gili peygamberimiz gibi davranmalıyız.

O ahirette en yüce makama sahip olduğu halde böyle

davranıyor.

Bizim daha fazla çalıĢmamız gerekir.


XXIII- TEBBET SÛRESİ


Tebbet sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in

yüz on birinci, gönderiliĢ sırasına göre ise altıncı sûresidir.

Mekke döneminde Fatiha sûresinden sonra inmiĢ, toplam 5

âyettir.

Sûremiz, ismini ilk âyette geçen „kurusun‟ anlamındaki

“Tebbet” kelimesinden almaktadır. Sûremiz sevgili Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘in amcası Ebu Leheb hakkında inmiĢtir.

Ebu Leheb, Peygamberimiz (s.a.s.)‘e yaptığı eziyetlerle ve

kötülüklerle meĢhur olmuĢtur.

Bu sûremize ‗hurma lifi, fitilli ip‘ anlamında “Mesed”

Sûresi de denilir.

Sûremiz kısaca;

1- Ebu Leheb‘in baĢına pek çok bela geleceğinden,


2- Malının ve kazancının kendisine fayda vermeyeceğin-

den,

3- Cehennemde hanımı ile birlikte azap göreceğinden

bahsetmektedir.

Sûremiz Ebu Leheb‘in Hz. Peygamber (s.a.s.)‘e karĢı

düĢmanlıkta en ileri noktada olduğu bir dönemde inmiĢtir. Bu

dönem KureyĢ'in diğer kabilelerinin Rasulullah'a ve O'nun

kabilesine karĢı boykot ilan ettiği, MüĢriklerin Müslümanları

kuĢatma altında tuttukları bir zamandır. Yalnız Ebu Leheb,

boykot altındaki kabilesini terk ederek düĢmanların safında

yer almıĢtır.

Hz. Peygamber (a.s.v.) bir gün Safa Tepesi'ne çıkar ve

"Sabah oldu, uyanın ey KureyĢ..." diyerek halkını bulunduğu

yerde toplanmaya çağırır. Bunun üzerine KureyĢliler pey-

gamberimizin yanında toplanırlar. "Neyin var?" diye sorarlar.

Hz. Peygamber (s.a.s.), onlara "Ne dersiniz, ben size, "ġu

dağın ardında bir düĢman topluluğu var size saldırmak için

bekliyor" desem, bana inanır mısınız?" der. Onlar da, "Evet"

deyince, Hz. Peygamber (s.a.s.) "Ben sizi, Ģiddetli bir azap

öncesinde uyarıyorum, ellerinizle yapmıĢ olduğunuz putları

bırakın, bir olan Allah‘a inanın" der. Bunun üzerine Ebû

Leheb, Hz. Peygamber(s.a.s.)‘e hakaret eder. Yerden bir taĢ

alır ve peygamberimize atar. TaĢ atarken ―Elin kurusun bu-

nun için mi bizi buraya çağırdın― der. Yüce Allah ona bu sûre

ile cevap verir.



1- Tebbet yedâ ebî lehebiv ve tebb. 2- Mâ eğnâ anhu

mâluhû ve mâ keseb. 3- Seyaslâ nâran zâte leheb. 4-

Vemraetuhû hammâlete‘l-hatab. 5- Fî cîdihâ hablum mim

mesed.



1. Ebu Leheb'in elleri kurusun, zaten kurudu da,

2. Malı ve kazandıkları ona hiçbir fayda sağlamadı.

3. O alevli bir ateĢ (cehennem)e girecektir.

4-5. Karısı da boynunda (hurma lifinden) bükülmüĢ bir ip

olduğu halde odun taĢıyacaktır.


Peygamberimiz (s.a.s.)‘in amcalarından Ebu Lehep,

Tevhit mücadelesinde O‘na en çok karĢı çıkanlardan birisi

olmuĢtur. Soy ve Ģeref sahibi birisi olmasına rağmen sahip

olduğu bu özellikler onu kurtaramamıĢtır. Tarih boyunca

Peygambere ve onun yolundan gidenlere düĢmanlık edenle-

rin sonu hep periĢanlık olmuĢtur.

Ebu Leheb de düĢmanlığının cezasını korkunç bir has-

talığa yakalanarak çekmiĢ ve Bedir savaĢı mağlubiyeti habe-

rini aldıktan yedi gün sonra hastalığının Ģiddetinden ve kah-

rından ölmüĢtür.

KureyĢin ileri gelen zenginlerinden birisi olan Ebu Leheb

kazandığı bütün malını ve servetini Peygamberimiz (s.a.s.)‘i

ve onun yoluna gönül verenleri yok etmek için harcamıĢ ama

sonunda kaybedenlerden olmuĢtur. Zenginliği kendisine bu

dünyada bir fayda sağlamadığı gibi ahirette de ceza çekme-


sine neden olmuĢtur. Hastalığa yakalandığında çok güvendi-

ği evlatları bile ona fayda vermemiĢtir.

Bütün bu yaptıklarının karĢılığı olarak elde ettiği tek Ģey

insanın sadece dıĢını değil, ta gönlünün derinliğine kadar

ilerleyip içiyle dıĢıyla birlikte yakan korkunç cehennem ateĢi

olmuĢtur.

DüĢmanlıkta kendisinden geri kalmayan hanımı da koca-

sının küfrüne ve azgınlığına hizmetinin karĢılığını kocasının

tattığı acıklı azaba ortak olarak ve onun altına odun taĢıyarak

çekecektir.


Demek ki yakınlarımızın çok dindar kimseler olması biz-

leri kurtarmaya yetmiyor. Nuh (as) peygamber olmasına

rağmen oğlunun hidayetine sebep olamamıĢ onu kurtara-

mamıĢtı. Ġnsanı kurtaran veya helakine sebep olan ancak

kendi yapıp ettikleridir. Kalbi nura ve güzelliklere kapalı oldu-

ğunda ne kadar yakınında olursa olsun ondan nasiplenemi-

yor. O zaman biz Allah‘ı bildiğimiz ve onun peygamberinin

yolundan gittiğimiz için ona ne kadar Ģükretsek azdır.

Okuma Parçası

EBU LEHEB VE HANIMI

Peygamberimiz (s.a.s.)‘e, peygamberliğinin ilk yıllarında,

Mekkeli müĢriklerin etmedikleri eziyet kalmadı. Hele evinin

her iki yanında oturan iki kötü komĢusu vardı ki, Hz. Pey-

gamber (s.a.s.)‘e kötülük etmek için akla hayale gelmedik

Ģeyler yaparlardı. Bu kötü komĢulardan biri amcası Ebu

Leheb, diğeri de Ukbe b. Ebu Muayt idi.


Bir gün bir deve iĢkembesini getirip Hz. Peygamber

(s.a.s.)‘in evinin önüne attılar. Hz. Peygamber (s.a.s.), yayı

ile onu iteleyerek kapısını temizlemeye çalıĢtı. Bir yandan

da:

"Ey Abdi Menafoğulları! Bu ne biçim komĢuluk?" diye

onlara sitem ediyordu.

Bir gün Ebu Leheb, getirdiği pislikleri Peygamber

Aleyhisselam'ın kapısının önüne dökmek üzere iken,

Hz.Hamza onu gördü. Pislikleri elinden alıp Ebu Leheb'in

baĢından aĢağıya döktü.

Ebu Leheb pislikleri baĢından yere silkerken, Hz. Ham-

za'ya:

"Ahmak!" diyerek hakaret etti.

Ebu Leheb'in karısı Ümmü Cemil ise, kocasından geri

kalmayacak kadar Peygamber Aleyhisselam'a düĢmanlık

ederdi.

Hemen her gece, dikenleri, dikenli ağaç dallarını topla-

yıp büyük demet yapar, boynuna bağlar, geceleyin ayağına

batsın, yaralar açsın diye Peygamber Aleyhisselam'ın geçe-

ceği yollara saçardı.

Bütün bunlara rağmen, Peygamber Aleyhisselam, Ebu

Leheb'i de, Ġslâm'a davet etmiĢti; ancak o, bu daveti, Allah'ın

Peygamberine hakaretler ederek geri çevirmiĢti.

Cenâb-ı Hak, onların bu kararıp kalmıĢ hallerini bütün

insanlar görsünler ve ibret alsınlar diye Tebbet sûresini gön-

derdi.

Bizlerde yakınlarımızın yaptığı kötğlüklere yardımcı ol-

mamalıyız. Kötülüğe yardım etmek o kötülüğü yapanlarla

birlikte cezalandırılmamızı sağlar.

Kötülüğe değil, iyiliğe yardımcı olmalıyız.


XXIV- İHLÂS SÛRESİ


Ġhlâs sûresi, Kur‘an-ı Kerim‘in diziliĢ sırasına göre yüz on

ikinci, iniĢ sırasına göre de yirmi ikinci sûredir. Nas

sûresinden sonra Mekke'de inmiĢtir. Ġlk gönderilen

sûrelerdendir.

Ġhlas sûresi, kısa fakat bize ulaĢtırdığı anlam bakımın-

dan kutsal kitabımızın adeta tamamını kapsayan bir sûredir.

Adını konusundan alır. Diğer sûrelerin içinde geçen bir keli-

me o sûreye isim olurken, Ġhlâs sûresinde bu isim, sûrenin

içerdiği konu itibariyle kendisine isim olarak verilmiĢtir. Sûre

dört ayettir.

Sûremiz kısaca;

1- Tevhit inancından yani Allah‘tan baĢka ilah olmadığın-

dan,


2- Yüce Rabbimizin üstün özelliklerinden,

3- Cenabı Hakk‘ın insanların yakıĢtırmalarından tama-

men uzak olduğundan

4- Yüce Rabbimize denk veya benzer asla olmadığın-

dan bahsetmektedir.

Ġhlâs, samimi olmak, dine içtenlikle bağlanmak, esasla-

rını sırf Allah rızası için uygulamak anlamınadır. Ġslâm'ın tev-

hit inancının en özlü ve anlamlı anlatımıdır.

Peygamberimiz (s.a.s.)‘in Allah'a davetini dinleyenler,

Onun ibadet ettiği Rabbin nasıl bir Ģey olduğunu merak edi-

yorlardı. Bu nedenle de: Putlara tapan Araplar Peygamberi-

miz (s.a.s.)‘e Ģöyle soruyorlardı: ―Rabbinin soyu nedir? Kim-

lere aittir?‖ Bu ve benzeri sorular üzerine bu sûre gönderil-

miĢtir.

Daha sonra Medine'de Yahudiler ve Hıristiyanlar, bazen

de diğer inkârcı Araplar söz konusu soruyu Sevgili Peygam-

berimiz (s.a.s.)‘e yöneltmiĢler, her defasında da onlara cevap

olarak Allah (c.c.) bu sûreyi iĢaret etmiĢtir.


Bismillâhirrahmânirrahîm

1- Kul huvallâhu ehad. 2- Allâhu‘s-samed. 3- Lem yelid

ve lem yûled. 4- Ve lem yekul lehû kufuven ehad.



1. De ki: "O Allah‘tır, bir tektir."


2. Allah, hiç bir Ģeye muhtaç değildir; her Ģey O‘na

muhtaçtır.

3. (O) doğurmadı ve doğmadı da.

4. Hiç bir Ģey O'na denk (benzer) değildir.


Dinimizin özü Allah‘ın doğru ve güzel bir Ģekilde anla-

Ģılması ve anlatılmasıdır. Çünkü Allah‘ı onun istediği Ģekilde

bilen ve birleyen müslüman Rabbinin istediği Ģekilde bir kul

olacaktır. Allah‘ı birleme; onu dinleme ve hayatımızın her

alanına onu hâkim kılma demektir.

Sûremiz indiği dönemde bilinen bütün ilah anlayıĢlarını

reddetmiĢtir. O günün dünyasında; Hıristiyanlar Ġsa (a.s.)‘a,

Yahudiler de Üzeyir(as) a Allah‘ın oğlu diyerek Allah‘a baba-

lık sıfatını yüklüyorlardı. MüĢrikler ise meleklere Allah‘ın kız-

ları diyorlar, ancak baĢları sıkıĢtığında ve zorda kaldıklarında

taptıkları putları devreden çıkararak Allah‘a yalvarıyorlardı.

O dönemlerde Mekke‘nin lideri olan Abdülmuttalip,

Ebrehe-nin, ordusuyla Kâbe‘yi yıkmak için kuĢattığında put-

ları devreden çıkararak Kâbe‘nin kapısına tutunmuĢ ve doğru-

dan Allah‘a yakarmıĢtır. Ġhlâs Sûresi ise bilinen bütün bu ilah

anlayıĢlarına karĢı çıkmıĢtır. Allah birdir, onun eĢi benzeri ve

dengi yoktur diyerek bilinen bütün çarpık anlayıĢların hepsini

reddetmiĢtir.

Allah, gücünü otoritesini ve yetkisini hiç kimseyle paylaĢ-

mıyor. Yaratmada, yaĢatmada, rızk vermede, zatında, sıfat-

larında tek olduğunu bildiriyor. Kendi özelliklerine sahip bir

baĢkasının olmadığını söylüyor. O‘nun hiçbir Ģeye ihtiyacı

yok. Muhtaç değil. Darlıkta, bollukta, bütün sıkıntılarda ve

zorda kaldığımızda baĢvurulacak tek kaynak O‘dur; O‘ndan

üstünü de yoktur. Her Ģeyin dönüp dolaĢıp eninde sonunda

varacağı tek nokta yine O‘dur.


O öyle bir Allah ki baĢlangıcı da yok sonu da yok. Anne

ve babası olmadığı gibi çocukları da yok. Eğer olsaydı bizler

gibi birisi olurdu. Muhtaç olurdu. Biz dünyaya gelmek için bir

anneye ve babaya muhtacız. Bizim gibi olan birisinin ise ilah

olması mümkün değil. Onun dengi, benzeri ve eĢi de yoktur.

Onun gibi olan, onun gibi yaratan, onun gibi rızk veren, onun

gibi öldüren, onun gibi dirilten, onun gibi ceza veren, onun

gibi mükâfatlandıran yoktur. O her hususta eĢi benzeri ve

dengi olmayan tek Allah‘tır.

Okuma Parçası

HZ İBRAHİM RABBİNİ ARIYOR

Tarihi araĢtırmalar göstermiĢtir ki, Hz. Ġbrahim zamanın-

da insanlar ay ve güneĢi tanrı ediniyor yıldızlara tapıyorlardı.

Hz. Ġbrahim'e gelince, o, tek olan Allah'a inanmıĢtı. Tan-

rıları konusunda kavmini ikna etmek için de hiçbir fırsatı ka-

çırmıyordu. Bu tartıĢmalarda amacı; ay ve yıldızlara tapma-

nın saçmalığını belirtmek ve gerçek tanrının sadece Allah

olduğunu göstermekti. Bu olay Kur'an-ı Kerim'de Ģöyle anla-

tılmaktadır:

"Yakinen bilenlerden olması için Ġbrahim'e göklerin ve

yerin hükümranlığını gösteriyorduk: Gece basınca bir yıldız

gördü:

ĠĢte bu benim Rabbim, dedi. Yıldız batınca:

Batanları sevmem, dedi. Ayı doğarken görünce:

Ġste bu ―benim Rabbim‖ dedi. O da batınca:

Rabbim beni doğruya eriĢtirmezsen, elbette sapıklardan

olurum dedi. GüneĢi doğarken görünce:

ĠĢte bu benim Rabbim, bu daha büyük, dedi. Batınca da:


— Ey milletim! Doğrusu ben Allah‘a ortak koĢtuklarınız-

dan uzağım, dedi. Ben yüzümü, gökleri ve yeri yaratana,

Allah‘a "doğruya yönelerek çevirdim; ben puta tapıcı değilim.

Milleti onunla tartıĢmaya giriĢti. O:

―Beni doğru yola eriĢtirmiĢken, Allah hakkında benimle

mi tartıĢıyorsunuz? Ben sizin ortak koĢtuklarınızdan korkmu-

yorum. Ancak Rabbimin bir Ģeyi dilemesi hariç Rabbimin ilmi

herĢeyi kuĢatmıĢtır. Hâlâ öğüt kabul etmez misiniz? dedi.

Siz, Allah'ın size haklarında hiçbir hüküm indirmediği

Ģeyleri O'na ortak koĢmaktan korkmazken, ben sizin ortak

koĢtuğunuz Ģeylerden nasıl korkarım!19

E- SÛREMİZİ UYGULAYALIM

Hz. Peygamber (s.a.s.) bir gün arkadaĢlarına Ģunu so-

rar:

―Kim bir gecede Kuran‘ın üçte birini okuyabilir?‖ dedi. Bu

Sahabe i Kirâm‘a zor geldi. Sonra sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.) Ģöyle buyurdu;

―Bir kimse Ġhlâs sûresini okursa, Kur‘an‘ın üçte birini

okumuĢ gibi olur.‖

Her namazda bu sûreyi okuyan bir sahabesine: ―Senin

ihlas sûresini sevmen, seni cennete götürür.‖ buyurmuĢtur.

Bizler de her gün akĢam yatmadan önce Ġhlas sûresini

üç defa okursak sanki yüce kitabımız Kur‘an-ı Kerim‘i baĢtan

sona okumuĢ, onu hatmetmiĢ gibi sevap kazanırız.

19 En‘am, 75–81


XXV- FELAK SÛRESİ


Felak sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in yüz

on üçüncü gönderiliĢ sırasına göre ise yirminci sûresidir.

Medine-i Münevvere‘de inmiĢtir. Toplam 5 âyettir.

Sûremiz, her türlü kötülük ve zarardan Allah‘a sığınma-

yı bildiren, ―sığındırıcı‖ anlamındaki ―Muavvizeteyn‖

sûrelerinden birincisidir. Diğeri de Nas sûresidir. Bu iki sûre

nazardan korunmak için indirilmiĢtir.

Sûremiz kısaca;

1- Yüce Rabbimizin imtihan olsun diye yarattığı ve biz-

lere zararı dokunabilecek Ģeylerin kötülüğünden,

2- Gecenin getirebileceği bir takım sıkıntılardan,

3- Büyücülükten ve onlara rağbet edilmesinden,

4- Kıskançlıktan ve kıskançların kötülüğünden Allah‘a

sığınmamız gerektiğinden bahsetmektedir.


Sûrenin indiriliĢ sebebiyle ilgili çok sayıda görüĢ vardır.

Bunlardan biri Said bin Müseyyeb‘den rivayet olunmuĢtur.

KureyĢ kabilesinden bir grup, ‗Gelin bir açlık eylemi ya-

palım da Muhammed'e nazar değdirelim.‘ dediler, öyle de

yaptılar. Ġstedikleri sonucu alamayınca Peygamberimiz

(s.a.s.)‘in yanına geldiler ve ‗Ne sağlam pazun, ne kuvvetli

sırtın, ne güzel yüzün var?‘ diye göz değdirmek istediler.

Allah Teâla da bu iki sûreyi indirdi.

Bir baĢka gönderiliĢ sebebi hakkında Ģöyle denilmekte-

dir;

Lebid isimli bir Yahudi sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) için

on bir düğümlü bir sihir yapmıĢ. Yahudi, yaptığı sihri bir ku-

yunun içindeki taĢın altına koymuĢ. Bununla sevgili Peygam-

berimiz (s.a.s.)‘e zarar vermeyi hedeflemiĢti. Fakat Cebrail

(a.s) bu sûreyi getirerek durumdan sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘i haberdar etti ve düğümlerin yerlerini bildirdi. Sevgili

Peygamberimiz (s.a.s.) de Hz. Ali ile Hz. Talha‘yı göndererek o

sihirli Ģeyi kuyudan çıkartmıĢtı. Böylece yüce Rabbimiz sev-

gili Peygamberimiz (s.a.s.)‘i sihir ve büyünün etkisinde kal-

maktan korumuĢtur.



1- Kul eûzu bi Rabbi‘l-felak. 2- Min Ģerri mâ halak. 3- Ve

min Ģerri ğâsikin izâ vekab. 4- Ve min Ģerri‘n-neffâsâti fil

ukad. 5- Ve min Ģerri hâsidin izâ hased.




1-5. De ki: "Yarattığı Ģeylerin kötülüğünden, karanlık

çöktüğü zaman gecenin kötülüğünden, düğümlere üfleyen

büyücülerin kötülüğünden ve hased etmeye baĢladığı zaman

hasetçinin kötülüğünden, sahibini aydınlatan Rabbe sığını-

rım."


Bu sûrede yüce Rabbimiz görünen görünmeyen, bilinen

ve bilinmeyen bütün korkunç Ģeylerden kendisine sığınma-

mızı emrediyor.

Yüce Rabbimiz bu sûreyle sanki koruma ve güven kapı-

larını bizim için açarak sonsuz sevgi ve Ģefkatle kendisine

yönelmemizi, korumasına sığınmamızı istiyor. Emniyet ve

huzurumuzu sağlayacak yere gitmemizi istiyor ve adeta bize

Ģöyle sesleniyor: ‗Gelin! Ben sizin zayıf olduğunuzu, bir ta-

kım düĢmanlarınızın bulunduğunu ve çevrenizdeki korkunç

Ģeylerin varlığını pekiyi biliyorum. Bana doğru yönelin! Gü-

venliğe ulaĢmak buradadır. Huzura kavuĢmak buradadır.

KurtuluĢa ermek buradadır.‘

Tanyerinin ağarması; gecenin sona ermesi ve sabahın

baĢlaması demektir. Gece karanlıktır. Karanlık ise insanı

olumsuz yönde etkiler. Gece hastalıklar artar diye tecrübe

edilmiĢ bir durum vardır. Hastalar da gecenin sona erdiğini

sabah ezanlarıyla anlayınca bir rahatlama içine girerler. Ka-

ranlık insana korku ve endiĢe verir. Bu sebeple çok sağlıklı

karar veremeyebilir. Karanlık insanın sinirlerini gerer, telaĢa

düĢmesine sebep olur. Karanlığın kaybolması aydınlığın

ortaya çıkması ile yeni bir gün yeni bir hayat baĢlamıĢ gibi


insan rahatlar, huzur duyar. Bizi karanlıktan ve gecenin kor-

kusundan kurtaran Rabbimize sığınırız.

Rabbimiz yeryüzündeki bütün varlıkları insana hizmet

etmesi, insanı da sadece kendisine ibadet etmesi için yarat-

mıĢtır. Ancak, insan Rabbine ibadeti terk ettiği gibi diğer var-

lıklar da insana karĢı görevlerini aksatmaktadırlar. Hatta ba-

zıları ona zarar verebilmektedirler. Onun için, yaratılmıĢların

bu zararlı etkilerinden Allah‘a sığınırız.

Ayette anlatılan karanlık; gece ve gecenin içinde bulun-

durduğu Ģeylerdir. Gecenin karanlığı ortalığı kapladığı za-

man, birçok Ģeyin görünmesine engel olur. Bu durumda, biz-

zat gece korkulu bir hal aldığı gibi içinde de zaman zaman

korkunç Ģeyler gizleyebilir. Ortalığı kaplayan karanlığın içinde

bize saldıracak vahĢi bir hayvan, yırtıcı bir yaratık, zehirli bir

sürüngen veya pusu kurmuĢ bir düĢman bulunabilir. Kuruntu-

lar, vesveseler, korku ve tasalar gece karanlığında çoğalır.

Gece karanlığında duygu ve düĢünceler bunalır. ġeytan oy-

nayacağı oyunları daha rahat uygular.

Karanlık ve yalnızlık kötü duyguların uyanmasına yar-

dımcı olur. Böylece; ortalığın kararmasıyla, görülebilen ve

görülemeyen her Ģey ürpertici bir hâl alır.

Ġplere ve düğümlere üflemek sihirbazların yaptığı bir iĢ-

tir. Her ne Ģekilde olursa olsun sihir ve büyücülük dinimizin

kesinlikle yasakladığı bir eylemdir. Sihir ve büyü yapanlar,

insanların duygu ve sinir sistemlerini aldatıcı bir etki altına

alarak onları büyülerler. Sihir neye veya ne ile yapılırsa yapıl-

sın, o Ģeyin aslını değiĢtiremez. Sadece, insanların algılama-

larını yanıltabilir. Ġnsanların gözlerini yanıltabilir. Firavun‘un

sihirbazlarının yaptığı da bundan baĢka bir Ģey değildir.

Haset, kıskançlık, çekememezlik, bir insanın baĢkaları-

nın üzerinde bulunan iyi ve güzel Ģeylerin yok olmasını ve

kendisine verilmesini istemesidir. Haset; yüce Allah‘ın kulla-

rına yaptığı rızık ve nimet dağıtımına razı olmamaktır. Bu


kötü davranıĢ dinimizin kesin olarak yasakladığı bir davranıĢ-

tır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) ‖Kıskançlıktan sakının.

Zira ateĢin odunu( veya otları) yakıp bitirdiği gibi, kıskançlık

da insanın yaptığı iyilikleri yakar, bitirir‖ diye buyurmuĢtur.20

Ancak; baĢkalarında bulunan iyiliğin bir benzerinin ken-

disine de verilmesini istemek yasak değildir. Bu Ģekildeki

davranıĢa gıpta (imrenme) denir.

Bizler yukarıda saydığımız kötülüklerden ve kötü insan-

ların Ģerrinden korunmamız için bu sûreyi çok okumalıyız.

Okuma Parçası

BU KADAR DA OLMAZ

Sadece kendisini düĢünen bir adam vardır. Bu adam

kendisi dıĢındaki insanların iyiliğini hiç istemezdi. Kıskançlı-

ğın zirvesindeydi. Birisinin elinde bir iyilik varsa onun mutlaka

yok olmasını ve o iyiliklerin kendisine verilmesini isterdi.

ġehirde yaĢayan insanlar adamın bu kötü huyundan çok

rahatsız olmaya baĢlamıĢlardı. Bu adamın yaptıklarından

kurtulmanın yollarını aramaya baĢladılar. Ġçlerinden bazıları,

en iyisi bu adamı padiĢaha Ģikâyet edelim, dediler.

Sonunda padiĢahtan randevu almayı baĢardılar. Gidip

durumu padiĢaha anlattılar.

PadiĢah bu kıskanç adamı huzuruna çağırıp onu uyara-

cak. Kıskançlıktan vazgeçmesini sağlayacak bir Ģeyler söy-

leyecekti.

20 Ebu Davud, Edep, 44


Ertesi gün padiĢahın huzuruna çıkan bu adama padiĢah

Ģöyle dedi:

―Senin herkesi kıskandığını duydum. Bu davranıĢ güzel

bir davranıĢ değil. Bu davranıĢı terk etmelisin. Sana istediğin

Ģeylerin hepsini vereceğim. Ne dilersen iste benden. Ancak

bir Ģartla. Sana verdiğimin iki katını komĢuna vereceğim. Bu

sözü duyan kıskanç adam adeta çıldırır.

―Öyleyse padiĢahım, benim bir gözümü çıkarın‖ der.

Çünkü onun bir gözü çıkarıldığı zaman komĢusunun iki gözü

çıkarılacaktır. Bu da kıskanç adamın arayıp da bulamadığı

bir durumdur. Sonunda padiĢah insanların Ģikayette haklı

olduğunu kabul eder. Bu kıskanç adamı da cezalandırır.

E- SÛREMİZİ UYGULAYALIM

Müslümanların her gün okuması gereken zarar ve sıkın-

tılarımızı, bizden uzaklaĢtıran, nazardan korunmak için oku-

nan sûredir. Nazar, göz değmesidir. Nazar, özellikle, çocukları

etkilemektedir. Çünkü çocuklar günahsız ve tertemizdirler.

Bunun için nazar onlara hemen değer. Nazarın gerçekliği

konusunda Kur‘an-ı Kerim‘de ve sevgili Peygamberimiz

(s.a.s.)‘in sözlerinde önemli bilgiler vardır. Hz. Yakub, oğulla-

rını Mısır'a gönderirken nazar değmesin diye Ģehre farklı

kapılardan girilmeleri uyarısında bulunmuĢtur.

Yüce Rabbimiz bizi bütün kötü huylardan uzaklaĢtırsın.

Bizi kıskanç ve kötü huylu insanların kötülüklerinden koru-

sun. Kötü gözle bakanların, kötü bakıĢlarının zararından ko-

rusun. Küçük çocuğu olan anneler bir topluluğa girince he-

men bu sûreyi okusunlar.


XXVI- NÂS SÛRESİ


Nas sûresi sıralanıĢ bakımından Kur‘an-ı Kerim‘in yüz

on dördüncü gönderiliĢ sırasına göre ise yirmi birinci

sûresidir. Medine-i Münevvere de inmiĢtir. Toplam 6 âyettir.

Sûremiz, her türlü kötülük ve zarardan Allah‘a sığınmayı

bildiren, ―sığındırıcı‖ anlamındaki ―Muavvizeteyn‖ sûrelerinden

ikincisidir. Diğeri de Felak sûresi idi. Bu iki sûre nazardan

korunmak için indirilmiĢtir. Zarar ve sıkıntılarımızı bizden

uzaklaĢtıran sûrelerdendir. Bizim, insanların içine vesvese

veren insan ve cinlerden olan vesveseci Ģeytanların kötülük-

lerinden; insanların Rabbine, insanların hükümdarına ve in-

sanların Ġlâhına, sığınmasını öğütleyen sûredir. Bu sûreleri

okuyarak kötülüklerden ve kötü varlıkların (insan, cin, Ģey-

tan) zararlarından kurtulabiliriz.


Sûremiz kısaca;

1- Ġnsanların ilahı, hükümdarı ve Rabbi olan Allah‘a sı-

ğınmamız gerektiğinden,

2- Ġnsanların kalplerine Ģüphe ve tereddüt yerleĢtiren

insan ve cin Ģeytanlarının kötülüğünden sakınmamız

gerektiğinden bahsetmektedir.

Bu sûrenin indiriliĢ sebebi Felak sûresinin indiriliĢ sebe-

biyle aynıdır.



1- Kul eûzu bi Rabbi‘n-nâs. 2- Meliki‘n-nâs. 3- Ġlâhi‘n-

nâs. 4- Min Ģerri‘l-vesvâsil hannâs. 5- Ellezî yuvesvisu fî

sudûrin-nâs. 6- Mine‘l-cinneti ve‘n-nâs.



1-6. De ki: "Ġnsanların gönüllerine vesvese veren o sinsi

vesvese verici insan ve cin (Ģeytanlar) ın Ģerrinden in-

sanların Rabbine, insanların sahibine, insanların

Ġlah'ına sığınırım."


Rabb: Terbiye ederek yetiĢtiren, koruyan anlamlarına

gelmektedir. Milletimiz çocuklarının bakıcısına, ―terbiye


eden‖ (mürebbi) demiĢtir. Rabbimiz insanı sosyal bir varlık

olarak yaratmıĢtır. Ġnsan tek baĢına yaĢayamaz. BaĢka in-

sanlarla görüĢüp konuĢur. Onlarla çeĢitli konularda iliĢkiler

geliĢtirir. Kendi koyduğu temel prensiple bizim davranıĢları-

mızı düzeltmemizi isteyen Rabbimiz bizi terbiye etmektedir

Hükümdar: Bir Ģeyin sahibi ve yetkilisi demektir. O Ģeyi

istediği gibi yönetir ve yönlendirir. Bir takım emirler verir. Ya-

saklar koyar. Bu kurallara uyanları ödüllendirir. Uymayanları

ise cezalandırır. Rabbimiz ―Hükümdarların hükümdarıdır‖.21

Biz de ona sığınırız. Onun emirlerine uyar yasakladıkların-

dan kaçınırız

Ġlah: ―Her Ģeyin üstünde olan, her Ģeyi kontrolü ve hü-

kümdarlığı altında tutan‖ manasına gelmektedir. ―Lâ ilâhe

illallah ― sözü Allah'ın dıĢında hiçbir ilahın olmadığını ilan

etmektir.

Yeryüzünde ilahlık taslayanlar ve onlara inanıp sığınan-

lar çok kötü bir sonuçla karĢılaĢacaklardır. Ancak tek olan, eĢi

ve benzeri bulunmayan Ġlah‘a sığınanlar sonsuz mutluluğa ula-

Ģacaklardır. O, yaratan ve yaĢatandır. Öldürür ve diriltir. O,

hiçbir Ģeye ve hiç kimseye ihtiyacı olmayandır. Herkes ve her

Ģey O‘na muhtaçtır.

ġeytan; Ġnsanı kötülük yapması için yönlendirmeye ça-

lıĢır. Bunu da vesvese vererek yapmaya çalıĢır. Yoksa, Ģey-

tan hiç kimseye zorla bir kötülüğü yaptıramaz. Buna gücü

yetmez. Ancak vesveseleri çok, sinsi ve tehlikeli olur.

Ġbn-i Abbas (r.a.) Hz. Peygamber (s.a.s.)‘den Ģöyle bir

hadis rivayet etmektedir:

―ġeytan, insanoğlunun kalbi üzerine oturur. Ġnsan, Al-

lah‘ı andığı takdirde derhal kaçar. Allah‘tan gafil olduğu tak-

dirde ise ona vesvese verir.‖

21 Tin, 8


―Allah‘ı anıp O‘na sığınınca vesveseci Ģeytan sinip,

kaybolur. Allah'tan gafil kalınca vesvesesini vermeye devam

eder.‖

Ġnsanoğlu, sinsi vesvesecinin hissettirmeden kalblere

gizli gizli vesvese vermekte olduğunu bilmelidir. Bir insanın

yanlıĢ ve kötü bir iĢi yapabilmesi mümkündür. ġeytan, insa-

nın bu zayıf yönünü bildiği için çeĢitli kötü duygu ve düĢünce-

leri onun içine düĢürmeye çalıĢır. Onun kalbine bu duyguları

fısıldar. En kötü ve çirkin Ģeyleri iyi ve güzelmiĢ gibi göster-

meye çalıĢır.

O vesveseci cinlerden olabileceği gibi bir takım insanlar

da cin ve Ģeytan gibi kalplere vesvese verip insanları etki

altına alabilirler. Ġnsan, cinlerin veya Ģeytanın vesvesesini

dinlemez. Ancak insanın en yakınında bulunan ve onun en

iyi dostu olan insanlar onu daha kolay etkilerler. O‘na hisset-

tirmeden onun yanlıĢ Ģeyler yapmasını sağlayabilirler. Bu

konuda bizler çok dikkatli olmalıyız. Dost ve arkadaĢlarımızı

iyi insanlardan seçmeliyiz. Bunu öğrendikten sonra onların Ģer-

rinden korunmak da kolaylaĢır. Böylece hem kötülüğün ne

olduğunu hem de korunma yollarını öğrenmiĢ oluruz.


Hz. AiĢe (r.anha)‘nin Ģöyle dediği rivayet olunur; Hz.

Peygamber (s.a.s.) yatağa girdiğinde avuçlarını birleĢtirir,

onlara üfler (Ġhlâs, Felak ve Nas) okur, sonra da elleriyle ya-

pabildiği kadar bedenini mesh eder, sürerdi. Ellerini sürmeye

baĢından, yüzünden ve bedeninin ön tarafından baĢlardı.

Bunu üç defa yapardı.22

Rabbimiz yüce Kitabına Fatiha sûresi ile baĢlıyor ve Nas

sûresi ile bitiriyor. Fatiha sûresine Rabbimize hamd ederek

baĢlıyoruz. O‘nun güzel sıfatlarını sayarak devam ediyoruz.

22 Tirmizi, Deavat, 21


Bunu günde kırk defa tekrar ediyoruz. Rabbimize dua

etmeyi içimize sindiriyoruz. Bundan sonraki sûrelerde O'nun

emir ve yasaklarının neler olduğunu öğreniyoruz. O‘na nasıl

kulluk edeceğimizi öğreniyoruz. Rabbimiz Kitabı‘nın bu son

sûresinde ise bize bambaĢka Ģeyler öğretiyor. Gördüğümüz

ve göremediğimiz, aklımıza gelen veya gelmeyen her türlü

kötülükten kendisine sığınmamızı emrediyor. Ġnsan veya

Ģeytan cinsinden vesvesecilerden uzak durmamızı emredi-

yor.

BaĢlarken O'na hamd ediyoruz, O‘nu övüyoruz, O‘na te-

Ģekkür ediyoruz, sonunda O‘na sığınıyoruz. Bizi korumasını

istiyoruz. Bizim için ne güzel bir baĢlangıç ve ne güzel bitiĢ.

Çok büyük mesajlarla dolu bir düzenleme.

Bizlerde hergün yatarken bu sûreleri okuyup ellerimizi

bütün vücudumuza sürmeliyiz.

Okuma Parçası:

KORKU

Ali her Ģeyden korkardı. Neden olduğunu bilmediği bir

korkunun kıskacındaydı adeta. Bu nedenle de daima yanın-

da birilerinin olmasını ister, yalnız hiçbir yere çıkmazdı. Oku-

la gidip gelirken daima yanında babası olur, asla yalnız git-

mezdi. Hatta bu gereksiz ve aĢırıya kaçan korkusundan do-

layı arkadaĢları arasında alay konusu bile oluyordu.

Ġçini kemiren bu vesveseden bir türlü kurtulamıyor, kendi

kendine gereksiz korkular üretiyor, korkularının birini yense

bir diğeriyle mücadeleye baĢlıyordu. Bu yüzden sokağa çıkıp

rahat oynayamaz, evde asla yalnız baĢına kalmaz olmuĢtu.


Ama son günlerde herkesin dikkatini çeken bir Ģeyler

oluyordu. Onu okul yolunda yalnız görenler ĢaĢırıyordu. Bü-

tün korkularını yenmiĢ, çevreye karĢı olan kuĢkucu ve ürkek

bakıĢları gitmiĢ, yürüyüĢü filan değiĢmiĢ, eski korkularından

eser kalmamıĢtı.

Nihayet sınıfın en alaycı aynı zamanda da meraklı öğ-

rencisi Kemal dayanamamıĢ herkesin cevabını merak ettiği

soruyu sormuĢtu.

-Ne oldu Ali? Son günlerde yanında babanı göremiyo-

ruz. Yalnız gezmeye baĢladın? Seni rahat bıraksınlar diye

korkularına rüĢvet mi verdin? Yoksa onları kovacak birilerini

mi buldun?

Herkesin cevabını merakla beklediği sorunun cevabını

Ali kendinden emin bir gülümsemeyle cevaplıyordu. Evet,

arkadaĢlar korkularımı içimden kovdum. Biliyorsunuz son

günlerde Kur‘an okumayı öğrenmeye baĢlamıĢtım.

Bu arada öğrendiğim âyetlerin anlamlarını da okuyarak

Rabbimizin bizlere neler dediğini anlamaya çalıĢıyordum. Ġki

hafta önce idi, her zamanki gibi okumamı ilerletmek ve yara-

tıcımızın sesine kulak vermek için yatmadan önce abdestimi

almıĢ o günkü okumam gereken Muavvizeteyn (Felak ve

Nâs) sûrelerini okumuĢtum. Anlamlarını okumaya baĢlayınca

bütün korkularımın içimden ve beynimden rüzgârın önündeki

bir sis gibi dağılıp gittiğini gördüm. FerahlamıĢ kuĢ gibi hafif-

lemiĢtim.

Orada bütün yaratıkların Ģerlerinin olabileceğini ama on-

ların zararlarından korunmak için Rabbimiz, Ġlahımız ve her

Ģeyin sahibi olan Allah‘a sığınmamız gerektiği belirtiliyordu.

Çünkü her Ģeyin sahibi, koruyucusu, kollayıp gözeteni o idi.

Onun izni olmadan bize kim zarar verebilirdi ki. Bu düĢünce

içimdeki vesveseyi, beynimdeki korkuyu yok etti. Rabbimin

her an yanımda olduğunu ve beni kollayıp gözettiğini bilmek


beni rahatlattı. Allaha sığınmak yerine; onun yarattığı kendini

bile korumaktan aciz canlılardan yardım beklemenin korkula-

rımı daha da artırdığının farkına vardım.

Gördüğünüz gibi ona sığındım, korkularımdan kurtul-

dum. Ġnsan rabbine sığındığı zaman, koruması için baĢkala-

rını arama ihtiyacı hissetmiyor.


SORULARLA

KİTABIMIZI TANIYALIM

S. 1- Kur‘an-ı Kerim özellikle niçin gönderilmiĢtir?

a) Sadece okunması ve ezberlenmesi için

b) Sadece bazı bilgilerin edinilmesi için

c) Okunması anlaĢılması ve uygulanması

d) Hiç biri

S. 2- AĢağıdakilerden hangisi Kur‘an-ı Kerim için doğru bir bil-

gidir?

a) Ġnsanoğlunun hayat kılavuzu ve hidayet rehberidir

b) Dünya ve ahiret mutluluğuna ulaĢtıran bir kitaptır

c) Allah‘a karĢı gelmekten sakınanlara yol gösterir

d) Hepsi

S. 3- Her yıl Ramazan ayında Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)

ve Cebrail arasındaki o zamana kadar inen âyetlerin

karĢılıklı olarak okunmasına ne denir?

a) Mushaf b) Mukabele

c) Hatim d) Rivayet

S. 4- AĢağıdakilerden hangi seçenek Kur‘an-ı Kerim‘in özel-

liklerindendir?

a) En son gönderilen Ġlahi kitaptır

b) Kıyamete kadar bozulmayacaktır

c) Hayatımızı düzenler


d) Hepsi

S. 5- Her sûrenin baĢında yer alan sûre baĢlıkları içinde sûre

ile ilgili hangi bilgi bulunmaz?

a) Sûrenin adı

b) Sûrede geçen konular

c) Sûrenin âyet sayısı

d) Sûrenin indiği yer

S. 6- Kur‘an-ı Kerim‘in her bir cüzü kaç sayfadan oluĢur?

a) 10 b) 20 c) 30 d) 40

S. 7- Kur‘an-ı Kerim‘de kaç cüz vardır?

a) 10 b) 20 c) 30 d) 40

S. 8- Kur‘an-ı Kerim Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e hangi

dil ile gönderildi?

a) Arapça b) Türkçe

c) Ġngilizce d) Ġbranice

S. 9- Kur‘an-ı Kerim‘in gelen âyetlerini yazan sahabeye ne

ad verilir?

a) Vahiy Kâtipleri b) Yazıcılar

c) Âlimler d) Hiç biri

S. 10- Kur‘an-ı Kerim‘in ilk gelen âyetleri hangi sûrenin

âyetleridir?

a) Fatiha b) Bakara

c) Alak d) Yasin

S. 11- Kur‘an-ı Kerim niçin topluca değil de kısım kısım gönde-

rilmiĢtir?


a) Kolayca yazılıp ezberlenmesi için

b) AnlaĢılabilmesi için

c) Hayata uygulanabilmesi için

d) Hepsi

S. 12- Kur‘an-ı Kerim‘in âyetlerinden oluĢan her bir bölümü-

ne ne ad verilir?

a) Sûre b) Vahiy

c) Hadis d) Suhuf

S. 13- Kur‘an-ı Kerim‘in yirmi dokuz sûresinin baĢında bulu-

nan ve alfabe harflerinin tek ya da ikili-üçlü-dörtlü ola-

rak bir araya gelmesiyle oluĢan harflere ne denir?

a) Cüz b) Hizb

c) Hurufu Mukatta‘a d) Tahmis

S. 14- Kur‘an-ı Kerim‘de toplam kaç sûre vardır?

a) 104 b) 114 c) 124 d) 144

S. 15- Ġnsanları dünya ve ahiret mutluluğuna ulaĢtıracak bilgi

ve öğütleri kapsayan Kur‘an-ı Kerim toplam kaç yılda

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) Hz. Muhammed

(s.a.s.)‘e gönderilmiĢtir?

a) 20 b) 23 c) 26 d) 30

S. 16- Kur‘an-ı Kerim hangi yıllar arasında gönderilmiĢtir?

a) 610–622 b) 571–632

c) 610–632 d) 571–622

S. 17- AĢağıdaki cümlelerden hangisi Kur‘an-ı Kerim için

söylenemez?


a) Sûreleri rast gele sıralanmıĢtır

b) Evrenseldir

c) En son ilahi kitaptır.

d) BozulmamıĢ tek ilahi kitaptır.

S. 18- Kur‘an-ı Kerim‘in diziliĢ bakımından ilk ve son sûresi

hangisidir?

a) Fatiha-Nas b) Bakara-Ġhlas

c) Alak-Nas d) Bakara-Yasin

S. 19- Kur‘an-ı Kerim‘in en kısa ve en uzun sûresi hangisi-

dir?

a) Nas-Bakara b) Nas-Yasin

c) Kevser-Bakara d) KureyĢ-Yasin

S. 20- Kur‘an-ı Kerim hangi gecede gönderilmeye baĢlandı?

a) Kadir b) Mirac

c) Regaib d) Mevlit

S. 21- Kur‘an-ı Kerim ‘in hicretten önce inen ve iman ve ah-

lakla ilgili konuları kapsayan sûrelerine ne denir?

a) Mekkî sûreler b) Medenî sûreler

c) Ahlakî sûreler d) Hukukî sûreler

S. 22- Sevgili peygamberimize ilk vahiy nerede geldi?

a) Sevr Mağarasında b) Hira Mağarasında

c) Mekke Mağarasında d) Medine Mağarasında

S. 23- Ġçerisinde asla Ģüphe bulunmayan Kur‘an-ı Kerim‘de

toplam kaç âyet-i kerime vardır?

a) 6000 b) 6006


c) 6066 d) 6666

S. 24- Kur‘an-ı Kerim hangi ayda gönderilmeye baĢlandı?

a) Recep b) ġaban

c) Ramazan d) Muharrem

S. 25- Hak ile batılı birbirinden ayıran Kur‘an-ı Kerim‘i Pey-

gamberimiz (s.a.s.)‘e hangi melek getirdi?

a) Cebrail b) Azrail

c) Mikail d) Ġsrafil

S. 26- Kur‘an-ı Kerim‘in ilk uygulayıcısı ve insanlara ilk ulaĢtı-

rıcısı (tebliğci) kimdir?

a) Hz. Ebu Bekir b) Ebu Hanife

c) Hz. Muhammed (s.a.v) d) Hz. Ali

S.27- Kur‘an-ı Kerim‘in ilk sûresi olduğu için ―açan, baĢlayan‖

anlamına geldiği gibi hastalara Ģifa niyetiyle okundu-

ğundan ―Ģifa‖ adıyla da bilinen sûremiz hangisidir?

a) Ġhlâs b) Fatiha

c) Bakara d) Alak

S. 28- Yüce Allah‘ın Fatiha sûresinde geçen ―sahip olan,

terbiye eden, kâinatı düzenleyip yöneten‖ anlamındaki

ismi aĢağıdakilerden hangisidir?

a) Rahman b) Malik

c) Rab d) Rahim

S. 29- Lehep/Tebbet sûresi özellikle hangi konudan bah-

setmektedir?


a) Ebu Leheb‘e Peygamberimiz (s.a.s.)‘e eziyet etmesi

sebebiyle azap edileceğinden

b) Hurma lifi ve hamallardan

c) Ebu Leheb‘in mal ve mülk sahibi olduğundan

d) Ebu Leheb‘in hanımının zalimliğinden

S. 30- Asr sûresinin ana konusu aĢağıdakilerden hangisidir?

a) Allah‘a kulluk

b) Ġnsanlığın kurtuluĢ yolları

c) Sabrın tavsiye edilmesi

d) Hakkın tavsiye edilmesi

S. 31- Ġhlas sûresinde hangi konu yer almaz?

a) Allah‘ın bir tek olduğu

b) Allah‘ın Kimseye muhtaç olmaması

c) Hiçbir Ģeyin Allah‘a denk olmaması

d) Her zorlukta bir kolaylığın olduğu

S. 32- Maun sûresinde açıklandığına göre hesap gününü

yalanlayan kimse ne yapmaz?

a) Yetimi itip kakmaz elinden tutar

b) DüĢkünü doyurmaz

c) Ufak tefek yardıma bile engel olur

d) Aç ve muhtacı doyurmaz

S. 33- Hangi sûre ―mal ve mülk çokluğuyla ve dünyaya olan

düĢkünlüğü ile öğünen insanlara ahiret hesabını anla-

tan sûredir?

a) Kevser b) Adiyat


c) Duha d) Tekasur

S. 34- Allah‘a sığınılması gereken konular hangi sûrede açık-

lanmıĢtır?

a) Kafirun b) ĠnĢirah

c) Ġhlas d) Felak

S. 35- Mekke‘ye Kâbe‘yi yıkmaya gelen Ebrehe ordusundan

hangi sûrede bahsedilmektedir?

a) KureyĢ b) Fil

c) Beyyine d) Nas

S. 36- I. Önceki vahiylere inanırlar.

II. Kur‘an‘a inanırlar.

III. Allah‘ın verdiğinden harcarlar.

IV. Namazlarını kılarlar.

V. Ahirete inanmazlar.

Yukarıdakilerden hangileri müminlerin özelliklerinden-

dir? (2/3-4)

a) II, III ve V b) II, III, IV ve V

c) I, II, III ve IV d) II, IV ve V

S. 37- Ġnsanların Rabbine, insanların Melikine, insanların

Ġlâhına sığınılması gereken Ģeyler arasında aĢağıdaki-

lerden hangisi Nâs Sûresi‘nde sayılmamaktadır?

(114/1-6)

a) Cinler

b) Karanlığı çöktüğü zaman gecenin kötülüğü

c) Ġnsanlar

d) Ġnsanların kalplerine vesvese veren sinsi vesveseci-

nin kötülüğü


S. 38- ―Allah'ın yardımı ve fetih geldiğinde ve insanların bö-

lük bölük Allah'ın dinine girdiğini gördüğünde Rabbini

överek onu yücelt ve ondan bağıĢlanma dile. Çünkü o

tövbeleri çok kabul edendir.‖

Yukarıda meali verilen sûre aĢağıdakilerden hangisidir?

(110/1-3)

a) Nasr b) Asr

c) Nâs d) Ġhlâs

S. 39- “Yaratan Rabbinin adıyla oku. O, insanı

alak/embriyodan yarattı. Oku, Rabbin en büyük kerem

sahibidir. O ki kalemle öğretti, insana bilmediğini öğret-

ti.‖

Yukarıda meali verilen âyetler hangi sûrede yer almak-

tadır? (96/1-5)

a) ĠnĢirah b) Kadir

c) Alak d) Beyine

S. 40- Kur'ân-ı Kerim‘in bir sûresinin adı olan ve aynı za-

manda bin aydan hayırlı bir gece olduğu bildirilen gece

aĢağıdakilerden hangisidir? (97/1-3)

a) Kadir Gecesi b) Regaib Gecesi

c) Berat Gecesi d) Mi‘rac Gecesi

S. 41- ĠnĢirah Sûresi‘nin içeriği hakkında aĢağıda belirtilen-

lerden hangisi doğrudur? (94/1-8)

a) Hz. Peygamber (s.a.v)‘e verilen destekten ve yapı-

lan bazı öğütlerden kısaca bahsedilmektedir.

b) Ganimetlerin nasıl paylaĢtırılacağı anlatılmaktadır.

c) Hz. Musa‘dan, onun Kızıldeniz‘i geçiĢinden ve Ġsrail

oğulları‘nı kurtarıĢından bahsedilmektedir.


d) Ayrıntılı bir Ģekilde kıyamet sahnelerinden bahsedil-

mektedir.

S. 42- ―Yaratılanların en hayırlısı‖ ifadesiyle kendilerinden

bahsedilenler aĢağıdakilerden hangisinde doğru verilmiĢ-

tir? (98/7)

a) Halkına iyilik yapan yöneticiler

b) Halkın meselelerine çözüm üreten âlimler

c) Halka zekât ve sadaka veren zenginler

d) Ġman edip salih ameller iĢleyenler

S. 43- Yalancı günahkâr perçeminden (alnından) yakalanıp

ateĢe sürükleneceği söylenen kiĢi hangi davranıĢı se-

bebiyle zikredilmektedir? (96/9-16)

a) Namaz kılan kiĢiye yasak koymak

b) Yoksullara yardım etmemek

c) Tartıda hile yapmak

d) Yeminini yerine getirmemek

S. 44- Allah için kurban kesmeyi emreden sûre hangisidir?

a) Kevser b) Adiyat

c) Duha d) Tekasur

S. 45- Mekke müĢriklerinin Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘e

―Bir sene sen bizim tanrılarımıza ibadet et; bir sene de

biz senin tanrına ibadet edelim‖ tekliflerini reddetmesini

bildiren sûre hangisidir?

a) Nas b) Beyyine

c) Kafirun d) Fil


S. 46- KaĢ ve göz hareketleriyle insanlarla alay eden kiĢilerin

uğrayacakları azaptan bahseden sûre hangisidir?

a) Hümeze b) ĠnĢirah

c) Ġhlas d) Felak

S. 47- Bir müddet âyetlerin gelmesi kesintiye uğradıktan son-

ra Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in içine düĢtüğü ka-

ramsarlıktan onu kurtarmak için ―Rabbin seni unutma-

dı, sana darılmadı da‖ âyetlerinin indiği sûre hangisi-

dir?

a) ĠnĢirah b) Duha

c) Fil d) Nasr

S. 48- Kur‘an-ı Kerim‘in Veda Haccı yapılırken tam olarak

indirilen en son sûresi hangisidir?

a) Kevser b) Adiyat

c) Nasr d) Tekasur

S. 49- Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.)‘in oğlu Kasım vefat

edince müĢriklerin Peygamberimiz (s.a.s.)‘e soyu kesik

anlamında ―ebter‖ demeleri üzerine gönderilen sûre

hangisidir?

a) Kevser b) Kafirun

c) Duha d) KureyĢ

S. 50- Kâbe‘nin hizmetkârı olmaları sebebiyle KureyĢ kabile-

sine yaz ve kıĢ yolculuklarında kolaylıklar sağlandığını

bildiren sûre hangisidir?

a) Fil b) KureyĢ

c) Felak d) Tekasur


CEVAP ANAHTARI

1-C 2-D 3-B 4-D 5-B

6-B 7-C 8-A 9-A 10-C

11-D 12-A 13-C 14-B 15-B

16-C 17-A 18-A 19-C 20-A

21-A 22-B 23-D 24-C 25-A

26-C 27-B 28-C 29-A 30-B

31-D 32-A 33-D 34-D 35-B

36-C 37-B 38-A 39-C 40-A

41-A 42-D 43-A 44-A 45-C

46-A 47-B 48-C 49-A 50-B

K A Y N A K L A R

Ahmet Hamdi Akseki, Namaz Sûrelerinin Tefsiri, Ankara,

ts.

Bedreddin Çetiner, Esbâb-ı Nüzul, Ġstanbul, 2002.

Beyza Bilgin, Elli bin Yıllık Bir Gün, Ankara, 1992.

Ebu‘l-Ala El-Mevdudi, Tefhimü‟l-Kuran, Ġstanbul, 1996.

Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur‟an Dili,

Ġstanbul, 2001.

Fahreddin Razi, Tefsir-i Kebir, Mefatihu‟l Gayb, Ġstanbul,

1994.

Hayrettin Karaman, Mustafa Çağrıcı, Ġbrahim Kâfi Dönmez,

Sadrettin GümüĢ, Kur‟an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir,

Ankara, 2004.

Hasan Tahsin Feyizli, Feyzü‟l-Furkan, Kur‟an-ı Kerim ve

Açıklamalı Meali, Ġstanbul, 2003.

Ġbni Kesir, Kur‟an-ı Kerim Tefsiri, Ġstanbul, 1984.


Ġzzet Derveze, Et-Tefsiru‟l-Hadis, Ġstanbul, 1998.

Kurtubi, el-Cami-u li Ahkami‟l-Kuran, Ġstanbul, 1998.

Mahmut Kısa, Kısa Tefsirli Kur‟an-ı Kerim Meali, Konya,

2007.

Mahmut ToptaĢ, ġifa Tefsiri, Ġstanbul, 1993.

Muhammed Ali Es-Sabuni, Saffetü't-Tefasir, Ġstanbul,

1995.

Muhammed Esed, Tefsiru‟l-Mesaj, Ġstanbul, 1996.

Muhammed Gazali, Kur'an-ı Kerim'in Konulu Tefsiri, Ġs-

tanbul, 2005.

Ömer Nasuhi Bilmen, Kur‟an-ı Kerim‟in Türkçe Meali Alisi

ve Tefsiri, Ankara, 1994.

Seyit Kutup, Fî Zilali‟l-Kur‟an, Ġstanbul ts.

Tabatabaî, el-Mizan fî Tefsiri‟l-Kur'an, Ġstanbul, 1997.

Vehbe Zuhayli, Tefsiru‟l-Münir, Ġstanbul, 2003.


BUL-BİRLEŞTİR

AÇIKLAMA: AĢağıda sûre isimleri ile anlam ve özellik-

leri karıĢık olarak verilmiĢtir. Doğrusunu bularak birleĢtiriniz.

DUHÂ SURESĠ

―ELĠ‖ KURUSUN 111.SURE 5 ÂYET

SABAH, YARATILMIġLAR

113.SURE 5 ÂYET ĠNġĠRAH SURESĠ

KADĠR SURESĠ

TEBBET SURESĠ

FELAK SURESĠ

BEYYĠNE SURESĠ

KUġLUK VAKTĠ 93.SURE 11 ÂYET

AÇIK DELĠL, KESĠN KANIT

98.SURE 8 ÂYET

GENĠġLEMEK, HUZURA

KAVUġMAK 94.SURE 8 ÂYET

ĠTĠBAR,DEĞER, DERECE,

ÜSTÜNLÜK 97.SURE 5 ÂYET


CAMĠ BULMACA

1

11

5 6 7 8

2 4 9 12

3 10

1- Ġsmini Yahudilerin kesmeleri emredilen sığırdan almıĢtır.286 âyet olan

2.sure.

2- Kuranın indirildiği gecenin adıdır.5 âyet olan 97.sure.

3- KuĢluk vakti demektir. 11 âyet olan 93.sure.

4- Ansızın gelecek olan kıyamet gününe iĢaret eder. 11 âyet olan

101.sure.

5- Ġsmini ana rahminde asılı duran küçücük hücreden almıĢtır.19 âyet

olan 96.sure.

6- Ġncir anlamında 8 âyet olan 95. sûre.

7- Fil sahiplerinden bahseden 5 âyet olan 105. sûre.

8- Ġhtiyaç sahiplerine yardım ve zekâttan bahseden 7 âyet olan 107.

sûre.

9- Kuranın özünü oluĢturan, Tevhid inancı ve Rabbimizden bahseden 4

âyet olan 112. sûre.

10- Yardım ve zafer anlamında 3 âyet olan 110. sûre.


11- Bolluk bereket anlamındadır ve cennette yer alan havuzun adıdır. 3

âyet olan 108. sûre.

12- Sabah ve yaratılmıĢlar anlamında Allah‘a sığındırıcı 5 âyet olan 113.

sûre.


KELĠME BULMACA AĢağıdaki kelimeleri tablodan bulunuz.BaĢarılar.

M V D K U V A M K B K V K A B

H Ġ A E A B Ü R E S A L H Ġ E

E O R H M C R S A H A L A K K

K U Ġ E A M M H Ġ Ü A A V A K

A Y R D K E A Y U U S K S E U

Ġ H E Ġ L I K H R A M A Z A N

A L Ġ E K A N F U E N A R T E

E R R T T E A A E M L L E E B

D E A Ġ A H B L R R M Ġ S F V

Ü Ġ B K S F Y U A U E A V S E

R Ġ V U A S R E B K K R E Ġ T

T Ġ M C Ġ B S Y M E C B K R S

H E D E E A A M A A N E H U K

E Ġ Y A R T N C Ü Z M C R E Ü

R Ü A A K N A M S O L E B F K

ALAK

ASR

AYET

BAKARA

BESMELE

CEBRAĠL

CÜZ

EBUBEKĠR

FATĠHA

ĠHLAS

KADĠR

KEVSER

KURANIKERĠM

MUHAMMED

MUSHAF

MÜCADELE

NAS

NASR

OSMAN

RAMAZAN

SURE

TECVĠD

TEFSĠR

TEVBE

VAHĠY

VAHĠYKATĠBĠ

YEMAME


ÇENGEL BULMACA

1

2

3 5

4

6

7 8

9

10

1- ―Sevkıyat için bir yere toplama, sürgün etmek‖ anlamında Medi-

ne‘de inen, 24 ayet olan sure

2- ―KuĢluk vakti‖ anlamına gelen, Mekke'de inen ve 11 ayet olan

sure

3- "açık delil, kesin belge" anlamında Medine‘de inen, 8 Ayet olan

sure

4- Yahudilerin kesmeleri emredilen sığırdan alan ve 286 ayet ola

sure

5- Üç ayetten oluĢan ―uzun zaman, Hz. Peygamberin zamanı veya

ikindi vakti‖ anlamındaki sure

6- ―hızla koĢmak, seğirtmek veya koĢan atlar‖ anlamında Medi-

ne‘de inen ve on bir ayet olan sure

7- Ġncir anlamında Mekke‘de indirilen ve sekiz ayet olan sure

8- Ġsmini Peygamberimizin de mensup olduğu kabileden alan,

Mekke'de inen 4 ayet olan sure

9- Mekke‘de inmiĢ, toplam sekiz ayet olan„çoklukla övünmek‟ an-

lamına gelen sure


10- ―açılmak, geniĢlemek, huzura kavuĢmak, sevinmek‖ anlamlarına

gelen sekiz ayet olan sure

kur’an i anlamaya gİrİŞ -...

Documents