kushkhabiev a.v. - problemy repatriatsiyi zarubezhnykh cherkesov

224
РОССИЙСКАЯ АКАДЕМИЯ НАУК КАБАРДИНО-БАЛКАРСКИЙ НАУЧНЫЙ ЦЕНТР ЦЕНТР СОЦИАЛЬНО-ПОЛИТИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ А.В. КУШХАБИЕВ ПРОБЛЕМЫ РЕПАТРИАЦИИ ЗАРУБЕЖНЫХ ЧЕРКЕСОВ: ИСТОРИЯ, ПОЛИТИКА, СОЦИАЛЬНАЯ ПРАКТИКА Нальчик Издательство КБНЦ РАН 2013

Upload: leonid

Post on 20-Mar-2016

240 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

История движения черкесского народа, изгнанного в 19 в. российскими властями с Кавказа, за возвращение на историческую родину.

TRANSCRIPT

  • -

    -

    ..

    :

    , ,

    2013

  • 94(352.3) 63.3 (0=602.2)-284.6

    96

    - ( 2 12.02.2013.)

    :

    , - ..

    , ..

    . .

    96 : , , . - : , 2013 .-224 .

    ISBN 978-5-901497-72-2

    XIX XXI . , - - - .

    ISBN 978-5-901497-72-2 94(352.3) 63.3 (0=602.2)-284.6

    .. 1 [ , 2013

  • , . . , , , , , , , , . (, .) (, .) , , , , .

    (-, ) , , .

    , . , , , - , .

    . () (1858-1865 .) , . XX - XXI . .

    , , .

    , :

    3

  • - ; *'

    - XIX-XX ;

    - XX - XXI ;

    - - - .

    ( 1-4) , XX - XXI . .

    . 1.

    , , , .

    : , , , , , .

    , , , (). , .

    , :

    4 .

  • () (1848-1874); (20-70- . XIX .). ; . XIX - XX .; 3 , .

    : . , , 19912011. 4. : - , ) , ; , () 1998 .; , , .

    , 2011 . - - , - - , '.

    , - - , , ., , : , - ; -; ; ; ; ; ; ; , XX - XXI .

    5

  • (, , ) , 6 : - , , , ; - , , , (), 11 (, , ) , .

    7 , .

    1. . . . // . 1. - - ., 1998. . 35-37; . . : . . - : , 2007. - 94 .; . . // . - ., 2012. 7. . 16-19; . . . : -, 2007. 320 .; . . ( ) // . - , 2006. . 4. . 390-411; . . : , - // . - , 2007. . 5. . 235-303; . . // - . . 3. - , 2000. . 233-238; . . // -

    6

  • . - , 2012. 2 (46). . 145-151; . . . - , 1997. - 227 .; . . . - : -, 1993. - 170 .

    2. . . XIX . - : . 1982. - 530 .; . X., - X. . . - : , 1992. - 200 .; . . - : , 1996. - 224 .; . . () - XIX : . - : , 2007. - 304 .; . . ( ). : , 2001. - 212 .; . . () (1908-1923 .). : , 2009. - 205 .

    3. () (1848-1874) / . . X. . : -, 2003. . 2. - 416 .; (20-70- . XIX .). / Coer. . X. . - : , 2001.-496 .; . XIX- XX . / .: P. X. , X. . , . . . - : -. 2000. - 464 .; . . 1. / . . . . - : , 2009. - 404 .

    4. . . - : , 1997. - 120 .; . . . - : , 2000. - 372 .; 1991-2011. . / . . . - . - : , 2011. -464 .

    5. . . - - . . - , 2012.; . . - . . - , 2012.

    6. http://www.adygea.narod.ru; http://www.adygkomnac.ru; http://www.kremlin.ru; http://www.base.garant.ru; http://www.adigasite.com: http://www.adygi.ru; http://www.aheku.org; http://www.circassiancongress.conr, http://www.consultant.ru; http//www.elot.ru; http://wvvw.hekupsa.com; http://www.intercircass.org; http://www.kavkaz-uzel.ru; http://www.mcha.kbsu.ru; http://www.natpress.ru; http://www.rg.ru; http://www.russia.edu.ru; http://www.sknews.ru; http://www.top.rbc.ru.

    7. http://www.cakhasa.com; http://www.circassiancenter.org; http://www. katkasevi.com; http://www.nosochi2014.com.

    7

  • 4 . () ! 50 - , - , , . , , , , . () . , .

    1.

    . () . , 50- . XIX . . - 1. , , * . , , . - . ^

    XV .

    8

  • , . ; , . , - . XVI - XIX . - .

    XIX . - 50 . 2. (1858-1865 .).

    () (1858-1865 .). ( 18531856 .) . . , . 1857 . . . . . . , , : , , , , ; , , , , , .

    1858 .

    9

  • . 50- . XIX . , . 1859 . 5,211 . 4.

    , 1860 . . 3 . , 1860 . \

    , 3 1860 ., . , , . - . - . . 2-3 ''. , , .

    () - , . , - , . , . . : , , , , . , , , , , ... . 10

  • . 1855 ... , 8.

    18 1861 . . , . : , 9. .

    10 1862 ., . . . , . 1861 . 600 , . . 1861-1862 . () . . 1862 . 28 . 1862 . 15 . . 1862 . 10.

    - . . , 1 .

    . ,

    11

  • . : . , , . . , .

    - , , 1863-1864 . . 1864 . . 20 1864 . . 21 , ( ) . , 27 1864 . II .

    12 .

    , . , . . , , . - . 1863-1864 ., (, ), . . , , , 50-60 , 200-300 , . , 12

  • - . , , . , , - , 1'.

    1864 . . 1865 . .

    . , 1858-1864 . : - 411 ., - 30 ., - 30 ., - 19,5 . - 470 . 14.

    , , . , , . .

    -, , 1867 . 595 . \ , 1863-1864 . , - 100 , 16.

    (), 1858-1865 ., , 800 . ( 90 % ). 1866 . 50 . 1 \

    ,

    13

  • . : ; . . , , . . , 1859-1862 . 10,343 ., 1865 . 3 . 18. , XIX .

    2- 60- . XIX - XX . (1918-1920 .) . - , .

    . - . . , , , . , . - 1868, 1872, 1873, 1874, 1875 1877 ., .

    - 1877-1878 ., , . 14

  • . , .

    , 1871 1895 . 20 . 19. 1900-1902 . 2,601 . , 1905 .- 115 . , 17 . " . X. , , , 60 . -

    21 . ( ),

    2- XIX - XX ., 850 . .

    , , : 135 . , 39 . , 23 . , 20 . , 3 . , 900 . 22. , XIX - XX . , 1,1 . .

    , . () - . : 90 % , . . (1918-1920 .) .

    15

  • 1. XVIII . . (). XVI . , . . , . . . . . - , . . , 2- XVI ., . XVI-XVIII . .

    XVIII - XIX . . XIX . (). . . , ( ) . . 8 . () . - . . . . , , XIX . . () . . . , - - , - - . : , , , , . () - () . . , . . , ( ), . . . . - () , . ipa- , - , - - , - . (), . , - . . . XVTTI . ()

    16

  • . XVIII . - . () , XV - XVI . . , - - . . - , - - . XVf-XVIII . (, , -). , . (- , ) , -. , , . - , - . XIX . (). , XIX ., . XVI-XVIII . . , XIX . 300 . , 1 . .

    XVI - XVIII . ( ) : ; . . . 2- XVI XVII . . 1- XVIII . . . . 2- XVIII . 300 . .

    2. . . . - , 2007. . 20-32.

    3. . . 12. . 1010.4.

    () (1848-1874) / . . X. . , 2003. .2. . 209;

  • (20-70- . XIX .). / . . X. . - , 2001. . 87.

    5. . XIX - XX . / .: P. X. , X. . , . . . - , 2000. . 21; . . . - .. 1882. . 33. . 342.

    6. .... 28-30; . II. . . . 342-344; . . . - ., 1865. . 75, 76.

    7. A. J1. 1815-1879. - ., 1890. . 2. . 371, 372.

    8. . . . . . 74, 759. .

    . - , 1914. . 119; - 1860-1862. - ., 1999. . 148; . . 12. . 934; . X., X. . . - , 1992. . 151.

    10. . . - //' . - , 1904. . 10. . 164; . . . . . 346-352; ... . 211; - .... 408, 409; . X., X. . . . . 150-152; . . XIX . - , 1982. . 187-193.

    11. . . 12. . 1007, 1009, 1011.12. . // . - ., 1866. .

    49. 5. . 9; . 1864 . - ., 1864. . 115-117; . 1861- 1864- . // . - , 1880. . 5. . 468, 469; .... 291, 293-295; . . . . . 145, 146; . . . . . 193, 194.

    13. . . , 1927. . 6-8; - . 1863-1864. -. - , 1927. . 35-37; . // . - , 1877. . 2. . 455-457; . . . . . 219-224; A. X., X. . . . . 155, 156; .... 329-332.

    14. . . . 33. . 165-167; .... 216219; ... . 178-180.

    15. . - ., 1868. . 183.

    18

  • 16. . X., X. . . . . 168.17. . - , 1957. . 1. . 384;

    . XIX - XX . / .: P. X. , X. . , . . . - , 2000. . 143, 165; (20-70- . XIX .). / . . X. . - , 2001. . 295, 347; . . - . - , 2001. . 2. . 278.

    18. .... 113-115; ... . 234; .... 322; .

    19. . X., X. . . . . 189.20. (XVIII . - 1917 .). - .,

    1988. . 207.21. . X. -

    . - , 1994. . 17.22. . . . . . 373; -

    . - , 1987. . 1. , 291,292; . X.. X. . . . . 190,191; . X. . . . 17; . . . . . 32-47, . . ( ). - , 2001. . 85.

    2.

    . , . , .

    . , , , . , - . ,

    19

  • , . - , , . , , : -, -, . , 1864 . 200 . , - 250 . , 1864 . - 110 . 1.

    , . . . ( 10 1864 .): 2. , . . , 247 ., 19 ., 63190. 180-250. ( - . .), . 7500. - 4000.

    3. 1500.4. 110 .

    200 . . , ...

    5. , 10 .6. 3000 .

    , . , -

    350 . .

    ( 19 1864 .) , - -

    20

  • 25 ., 40 . . 120-150 '.

    . . 1864 . 30 . 4. 50 . 5. 1863-1864 . , , 100 . 6. , .

    '. , , , . . 1864 . , , 1863 1864 ., 10 . 8.

    . . . - (1861- 1876). , 300 . 9. 5 . . () 400 . 10.

    . , 1899 . , . 11.

    , , , , , . . , : ..., ( - . .), -

    21

  • , ,... 1'.

    , , , . - , , .

    ( 5 1861 .) ; ( - . .) , ; , , . , , . . , . , , . , , . , , , - . , , , . 13.

    60-80- . XIX . , . . 22

  • , . - . . . ( 4 1863 .) : ... , . , 14.

    1864 . 100 100 15.

    . 1. ( 17 1864 .) . . : - , 100 , . , , 10. ( 29 1864 .) . . : 1000 , , , 1 .

    1865 . 2 . 14.

    . II. ( 22 1865 .) . . : , , , , , . , . , , , , .

    23

  • , , .

    , , , 30 .

    , , , -, 19.

    . . ( 29 1865 .) . . : , , 2 1,5 , 860 15 . , , , - 0. 860 . , . , , , . , , . -, , , ; , 20.

    . . ( 25 1865 .) : ... , , .... , , , , , , , , , 21.

    24

  • 1881 .: 30 . (- - . .). , , , . , ...22.

    1872 . 8,5 . . . 2'. . . , , , , , , 24.

    . . , , . . . ( 4 1863 .) , , , . - ( - - ) , . : , , , , , , ,

    25

  • 25.

    . . ( 17 1865 .) , 1,2 . , , , , . , , , 26.

    . . ( 28 1865 .) . . : , , , , , , , . , - 27.

    . . . . ( 29 1865 .) . , , - , - ( ) , , , . , , , - ; (), 2*.

    1867 . 400 , , . , 29.

    1888 . , - 20 30.

    1860 . 26

  • . ( 20 1861 .) , , . () , , . , 1. , , , , '2. 1861 . , , , , . .33

    ( 1863 .) , - , , . , 34.

    , . . . ( 8 1865 .) - , , ... , , 5.

    . . ( 14 1865 .) : , -

    27

  • , . , 36.

    ( 15 1865 .) , ... - ' .

    , , , . . . ( 14 1865 .) , , , 200-300 38. ( 23 1869 .) , - 1868 . - 471 (4,3 . ) 1869 . - 41 39.

    . - ( 17 1902 .) , (50 ) 40.

    , , . , , , . ( 26 1876 .) , , , . : , , 28

  • , , , , , , , , , 41.

    - - . . - - , ( 22 1886 .): , - , , , , , 42.

    ( 8 1907 .), , : ... (1899 .) , , , , . , , , , 41.

    , (1858-1865 .). , . , .

    29

  • , . . .

    1. . . 180. . . 517/2. . 2603. . 239; . 2 XIX - XX . / : P. X. , X. . , . R. . - , 2000. . 80, 132, 141; (20-70- . XIX .). / . . X. . - , 2001. . 283, 291, 298.

    2. ... . 132, 133; .... 298, 299.

    3. Papers Respecting the Settlement of Circassian Emigrants in Turkey. -L., 1864. July. 6. P. 11.

    4. ... . 79; . . // . - ., 1882. . 33. . 359.

    5. . . , 1860-1875 // . - ., 1876. . . 342.

    6. . X., X. . . - , 1992. . 168.

    7. 1847 . . - I (), , . . 1854 1857 . , . , , .

    8. . . XIX . - , 1982. . 231.

    9. - . 100 1 , 8 50 .

    10. . . . . 339, 340.11. . . 180. . . 517/2. .

    5084. . 151.30

  • 12. . // . - , 1910. 6. . 144.

    13. . . 1. / . . . . - , 2009. . 82, 83.

    14. . . 180. . . 517/2. . 1615. . 55.

    15. .... 304.16. .... 136.17. . . 137.18. .... 369.19. . . 180. . . 517/2. .

    2605. . 25.20. . . 40, 41.21. .... 212, 213.22. . . 151. . . 482. . 783. . 12, 13.23. . X., X. . . . . 171.24. . . 171-173.25. . . 180. . . 517/2. .

    1615. . 55.26. .

    XIX- XX . / : P. X. , X. . , . . . - . 2000. . 212;

    27. . . 180. . . 517/2. . 2605. . 98.

    28. . . 180. . . 517/2. . 2605. . 40.

    29. . . , // . - , 1992. 2. . 53, 54.

    30. . . 180. . . 517/2. . 2653. . 21.

    31. .... 32.32. . . 35-39, 54.33. . . 42-48.34. . . 73, 74.35. . . 213.36. . . 214.37. .38. .39. . . 230.40. . 395.41. . . 233, 234.42. . . 180. . . 517/2. .

    4805. . 191.43. .... 415.

    31

  • 3.

    . . - : ( ); - ; , . - . , () , . - 300 . ( ) - , , , , , .

    . - . , , , . - , ., - , , - , , , -. . - . 1894 . 1895 .1.

    , , - . 32

  • (). , . . , , - . . 1864 . 10 . . - .

    , , 1867, 1868 1876 ., 2- XIX - XX . - 1877-1878 . - ( ) 1 . . 1877 . 20 . . , .

    - . : - , - ( ); -; -, 4- -; - -; - , - .

    . - , , 2- XIX . . 1878-1879 ., -, , -,

    33

  • , - , 4- , , - , - , 6- , - , -, -, - , -, - - .

    . : , , , ( , ), , , .

    , , , . \

    (1908-1918 .). 1908 . . ( ), -- .

    , , .

    1908 . (), - . , . , 34

  • , .

    : - - . - , -, -, - - , - , , , .

    (1911-1914 .), , ( ) . , , . . .

    . , 1911 . - - 1912 . , . 1912 . , 1913 . . , 1913 . . .

    , - . 1915 . -

    35

  • ( 1916 . ) . . , . . . - 4.

    11 1918 . 5, . 1918 . ( ), . , . , 15 1918 . . 1918 . , . -. , 30 1918 . , 6.

    , . (1912-1913 .). 1912 . , 1913 . . , 36

  • . , . - .

    (1914-1918 .) . - , . . .

    , . , , - . , , .

    - (1918-1923 .). - 1918-1923 . , , . . . 1919 . . 10 1920 . , . , , . .

    37

  • , -. - , . , . , - .

    - . 10 5 - , 120 25 - . - -: - - , - - 14- , - - - 28- , - - - 5- , - - 23- , - - 9- .

    - . , ( 5 . ). . 1919 1920 . - . , , - 1921 . 8.

    , - , - 38

  • . 24 1921 . , , , . . : , - ; , -, , - .

    18 1922 . .

    , - , , , , .

    (1923-1945 .) (2- XX - XXI ). 29 1923 ., . . 1924 . , . - - .

    , - , . 1923 . . .

    39

  • . . : , . . 14 (5,8 . ) , , . 1934 . , . , 1920-1930- . . XX . 9.

    XX . ( 1 . ). 2- XX . . . , , . . XX . 500. . .

    , , () 3,5 . . : , , , , , , , , , , , , , , , - , , . : , , , , , . . 400 . 40

  • , 90 . - .

    - , ( ). . 2003 . .

    2- XX . ; , . . , .

    . , . - , , .

    2- 1980- . . , - . 2006 . , - , 76 , - - 6 , - 6 .

    - , 9 1993 . . . , , , , , .

    41

  • . .

    (19391945 .) , , , . - . 50- . XX . . 1960. 1970-1973, 1980-1984 . . . . - , , . 1990- . - iypy. .

    () , , . 2010 . , , , . , ( ) .

    2010 ., , , () . , 25 2010 . . . . , , , '-42

  • - 1992-1993 .. , . , , .

    : (Ankara Qerkes Dernegi), (Bursa Qerkes Dernegi), (Tokat Q'erkes Dernegi), (Bandirma Qerkes Kultur Dernegi), - (Balikesir Adige-Qerkes KOltttr Dernegi), - (Reyhanli Qerkes Dernegi - Adige Khase) . , , , , (). , , , , , , , , .

    , 1990- . . 1993 . ( 12 ) (Kaf-Der). 2003 . (Kalkas Dernekleri Federasyonu, Kaf-Fed) . Kaf-Fed 57 ( ).

    2004 . ( ) - . (Birleik Kafkas Dernekleri Federasyonu), 17 - . .

    100 -

    43

  • , , , . 80 (). - . 7 . . (Birleik Kafkasya Konseyi) .

    20 - ( , , ). ( 2,5 . ) (Kafkas Ktil- tiir Dernegi), 1952 . . 1967 . , - , . , (). 2004 . .

    ( 1,5 . ) (Uzunyayla Kafkas Kultiir ve Yardimlama Dernegi), 1990 . . 74 : 45 , 15 , 9 , 2 , 2 , 1 . . .

    - . (, , - ) , . , , , . 44

  • , , , . .

    - . .

    (Sosial ve Stratejik Aratirmalar Merkezi Kafkasevi), 2008 . , . : ; , .

    , .

    1. - . , . , .

    2. - . , , .

    3. . . !

    45

  • , , .

    4. . - - , , . .

    5. (). ; .

    , , , , . .

    , ( , .). : ((^erkes Haklari lnisiyatifi), (Demokratik Qerkes Platformu), (Demokrasi l^in Qerkes Giri- imi). .

    , , - 12 2011 . . 17 2011 . . 1,5 . . : ; , ; . - 42 66 46

  • , , , , . () , .

    , , (Kafkasya Forumu). - (), , , . , : , , . .

    , , , . (. . 2). , , , , (Biiyuk (^erkes sOrgunti). , . , , -, . . 21 , .

    , , . -

    .47

  • , , , . , , , (, .). .

    . , 150- , , . .

    1. . . . - , 2007. . 56-73, 82-96.

    2. . . 96-102, 73-82.3. Aydemir Izzci. Muhaceretteki (perkes aydinlari. - Ankara, 1991. S.

    120, 121; Berzeg Sefer. Gurbetleki Kafkasyadan belgeler. - Ankara, 1985. S. 5-14; Berzeg Sefer. Kalkasya ve (^erkesler biblivogratVasi. - Samsun, 1996.S. 95,96.

    4. . . () (1908-1923 .). - , 2009. . 68-74.

    5. 11 1918 . 1917 . . I , 1-10 1917 . ( 300 or ), . 1917 . . ( 1917 . ) : - ( ), - (or ), ( ), I ( ), ( ), , , - , , ( ) . - 17 : 5 , 2

    48

  • , , . 20 1917 . - , : , , , , , , . 16 1917 . - , , , . , , - . 11 1918 . . : - , - , - , - , , , . . . . 1919 . , 1919 . - . , 24 1919 . .: (1917-1918). (1918-1920). ( ). - , 1994. . 165, 166; Berzeg Sefer. Turkive kurtulu $ava$fnda terkes gasmenleri. - Istanbul, 1990. S. 49; Aydemir Izzet. Muhaceretteki erkes aydtnlart...S. 10, 11.

    6. . - , 1991. . 300, 301; .. . . . 84-88.

    7. .. . . . 47, 48.8. Aydemir Izzet. Muhaceretteki (^erkcs aydinlari...S. 93; Unal Muhit-

    tin. Kurtulu$ savai'nda (^erkeslerin rolu. - Ankara, 2000. S. 54-74, 197-270; Berzeg Sefer. Turkiyc kurtulu ava$i'nda erkes g5$mcnleri. - Istanbul, 1990. S. 15, 16, 39,40, 43; . . . . . 111-114; . . . . . 105-127.'

    9. . . . . . 114, 115.10. . .

    // . - , 2006. . 3. . 371-380; . . // - . - , 2012. 2 (46). . 145-151.

    49

  • 4.

    (2- XIX - XX .). , . , , . , .

    , , 60- . XIX . - 1865-1866 . 1871-1872 . - 50 . , , - 1877-1878 . , . ; . 20- . XX ., 1930 . . : , , , : , , , , . , . 1930- . 25 . , (). (. ) 9 . 850 .

    , , .

    50

  • , , , , , . - . -, XIX - XX ., - - , - .

    . . , , , . . . . - , . , , , .

    . . . 1920 . - - . . 1.

    (1920-1946 .). , , . , ,

    N 51

  • . 1920 . . 8 , 100-150 . - . . .

    1927, 1929 1933 . . 1938 . ' , . . , .

    1927-1936 . . ( ). , , ( , ). 1932 . . , , .

    1930- . , , , ( ). , .

    1939-1945 . . 1941 . . 1945 . 52

  • . 17 1946 . .

    , . , . 2.

    1946-2010 . - . (5 . .) . . 1947 . , , . - 1948-1949 . , 800 , .

    , , 1949 . , .

    - 1967 . (5-10 ) . 18 . , 11 . . . , , , .

    1990- . 100 . , .

    53

  • : , , , . - , . . , , , . () .

    . , -. , . - , , .

    XX . , , . 30 -. , - 1948, 1967 1973 . . : - , - , , , .

    XXI . - . 2011 . -, . . , . . . - . , (, , ).54

  • XX - XXI . , , . , , XX - XXI . , , - , , , .

    , , . XXI . 30 - , .

    ( 11 ), 1948 ., - . 2011 . . 1960 . , 1997 . - . .

    -, - 50- . XX . 1966 . - . , - . (- ) , . 1969 . - - , - . 2006 . , - , 200 ., - - 30 ., - 12 . 1991 . -

    55

  • - . 1990 . - - . .

    , : , , . XXI . -, , . , , . . - '.

    1. . . . - , 2007. . 60-62, 64-72, 73, 75-82, 111,112.

    2. . . . . . 137-149; - , . . - , 2008. . 22, 29-80; tie Proux. Les Tcherkesses // La France Mediterraneenne et Africaine. - P., 1938. Fasc. 4. P. 43-87.

    3. . . . . . 149-165.

    56

  • 5.

    (1920-1946 .). 1921 . - - . - . -, 400 . . 1922-1923 . 01 . , .

    , 1923 ., , 1926 . , , . . .

    - , . 1928 .. 16 . , , . - - , - , 1932-1934 ., 1941-1942 . , - - . 1938 ., 1945 ., - - 1934-1937 1942-1946 . .

    57

  • , . , . - 1.

    . 1946 . . . - 1948-1949 . 1967 . 1 . . . . . . . , - . , . .

    . 1970 . . ( ) , (17-25 ). , . .

    XX . 70 . . 70% . . : Havp. , , . 58

  • - , , . 5 . . ( ) .

    , , , . - . . , . - . , . - .

    . - . - - -- 1950- ., 1960-1967 ., 1967-1974 ., - 1947-1950 ., - 1962-1963 1967 ., - 1961-1963 ., , , , 1960- - 1970- ., - 1976-1978 ., - 1956-1962 ., - 1981-1984, - . () 60 .

    , ,

    59

  • , 30 , .

    ( 1 ), 1932 ., - . . 2 . ( ) , - , , . , .

    , -. -- .

    , 1971 ., . . 1974 . , , , . 700 .

    , 1950 ., , 1944 ., .

    , -- 1993 ., . . - . 21 (

    60

  • , .), .

    1950- . 2- 1960- . - , , . ( ) , . 1968 . - , - . 2006 . , - , 150 ., - - 19 .

    , 19 1994 . . . , , , , . *.

    , - . - .

    1. . . . - , 2007. . 165-170.

    2. . . 170-180.

    61

  • 6.

    - - , - (. ), . 900 - - .

    (1918-1948 .) . - - .

    20-30- . XX . - , . (29.11.1947.) - (). 7- - 1948-1949 . , . 1958 . - , .

    : - - 2,6 . ., - 800 . - . . , , . ( ), .

    . , , , , , . , - .

    62

  • - 1890 . - . 1977 . . , . . - - 6 - 9 , - . . 1976 . . 6 , . - .

    1959 . . - , . 1965 . - . . 1990 . - -.

    1991 . - , . 1993 . , -. () 1. . . , -

    63

  • . , 21 , . , 2008 . 21 .

    , , , , , .

    1. . . . - , 2007, . 180-183; . - . 2000.

    7.

    . , - (1569-1795 .). 1561 . . 1562 . - . , . - . . 1795 . . 1.

    . 1878 ., (). 1900 . 6,5 . . , , -

    64

  • . , (1912- 1913 .). 1998 . 49 , . , - 1998-1999 .

    (1918-1920 .) . , , , , . - . : , , , , .

    . - , () , , .

    - , 50- . XX . . 1990- . . , , , .

    50 . (). : , , , , . . , , , .

    . . , . .

    65

  • , - , .

    . 20-30- . XX . : ( ), ( ), ( ) . , , , , . . 1908-1911 . . 1924-1925 . . 1929-1934 . . 1934-1939 . .

    1951-1954 . , : . 1953 . , - .

    1960- . 1968 . . , , 1973 .. 1974 ., 1991 ., 1994 . . - . ( ) , .

    66

  • , , - .

    XXI . . : , .

    1980 . . 2.

    2011 . , . . .

    1991 . .

    , , - - , .

    1. . XVII . // , XV-XVIII . - VI., 1979. . 248-262; . // . - , 2002. 3. . 149-151; . . . - ., 1963. . 16.

    2. . . . - , 2007. . 219-231.

    8.

    . XX . . -

    67

  • - 1923 . . , . - .

    -. , . , .

    , . . 1930- . , .

    . , , . , , -; , . 1952 . - (The North Caucasian Incorporation), - . . , , , . , . .

    . -, . 68

  • (, .).

    , , . , . 1956 . . 1963 . (Circassian Benevolent Association). .

    1967 . . . . 90- . XX - XXI . - > , . .

    XXI . 10 . ., : - - , , , .; ; ; ; - . ; - . ; - . . - - , , , . . . , , . . ( ) .

    . , , , , , . - . 1990- .

    69

  • , - , , , , , , . , .

    , - . . , . 5 14 . . (Circassian Voice), (Circassian Star). , , 1.

    2005 . - - . - '. 2006 . . . 2010 . - , , , . .

    1. . . . - , 2007. . 231-234; . // http://vvww.intercireass.onz/?p=593 ( 20.11.2012.).

    2. h(tp://w ww.cbaamerica.org/about/; lU(p:/Avwwf.cakhasa.eom/eontaet/contact idx.html;lnip://www.circassiancongrcss.com/circassianinslitute/?q=nodc/3 ( 20.11.2012.).

  • 9. 20-70- . XX

    , - (1914-1918 .) - , , . 1924 . , , .

    1920 . , 1922 . , , . , , . , - , - , , , , 1.

    (1939-1945 .) , , . , , , , , . , XIX ., . , , , .

    , , .

    71

  • 1955 . , , (1941-1945 .), . 1959 . . . 1963 . . , , , , , , . 1975 . ( ).

    1950- . . . - . 24 , - , , ( ).

    () , - ( 1952 ., 1955 .).

    1966 . -, . , , .

    1970- . . , ,

    72

  • . , - , 2.

    . , . , .

    XX . , , , . .

    . 1946 1958 ., . 1967 . , . 3 . . . 1970- ., \

    . 1970-80- . , , . , 1940- .

    73

  • N .

    -, , . . . 40- - 60- . XX . 4.

    . . - 1960- . ; , , . . . , -, .

    , , , - , . . .

    1. . - , 1934. . 50. . 27.2. . .

    . - , 2007. . 160, 161, 174-176.3. . - . 12 1994. 32; . . .

    . . 156.4. . . -

    (1945-1970 .). . - , 1973. . 16, 17.

    74

  • XX - XXI

    1. XX

    XX . 1980- . , , - , .

    . - ( 2011 .), , , , . , - . , . , , , . , -

    75

  • . . - - .

    , - . , 5% . , , . , .

    , . . }- 1.

    , , . . . , , . , , - , . -, - 76

  • . , , .

    , () , , .

    XX . 1980- ., , . . - . 1989 . . . , 234 2. 1990 . .

    , , , - . , - - (:) - .) () . , , - - - - , , - 21 .

    77

  • . : () , XIX .: , (, ) - - - . , 3.

    (), 1989 . - : , , , , , , , , , , , , , . . , 1 : 4. , 4.

    31 1990 . . , 30 . , , , . . . , :

    1. - 21 1864 . - .

    2. , .

    3. 5.

    78

  • , 127- , 21 1991 ., :

    1. . .

    2. - .

    3. - .6

    28 1992 . I , () , - -. 4 , , , - . :

    1. - ().

    2. () - .

    3. - -, - - (), .

    4. () -'.

    , 129- - , 21 1993 . , : -

    79

  • ()*.

    21 1994 ., 130- , . . . , , : , , , , 0.

    , . , , , , , , -, , . , , , . . . - . . - , -"'.

    - , 21 1994 . , : 4.2. ( - . .) -. 11.

    , 1980- . 80

  • . , . , - (21-28 1988 ., . ), , , , , , -. , , *2.

    XX . , , - , - (). , 1 () , 19-21 L 991 . , , . , ... , , 13. 1992-1993 ., I () , : . 1. , , , - . 2. , - . 3. , , . 4. , . . 1. - -14.

    81

  • , (), ( 9 ) . , , , , , , . , - , - , , , . , - .

    II , . 20- 25 1993 ., . . . . ( 22 1993 .) (), XIX . , , : , , , () , , . , 15.

    II :

    ) 50- , -, -, ;

    ) , -, - 16.

    82

  • 1993 . 1994 . , (). , - -, -, , XIX . . . II. , . . , . . , . . , . . , . . , . . , IO. X. , - . . , . . :

    - - - ;

    - (. XIX .);

    - - ;

    - (), .

    20 1994 . , . . , . 14.

    () 1994 . 130- - , , ,

    83

  • : () : , -, , , , , .

    , , , , () 1 .

    - .

    III , . 24-26 1996 ., , : 2. 19 . , - - . . , - '".

    III ( 26 1996 .), , , : , III , - , 130 . ...

    , , , 84

  • , , . (, , )'1.

    , ,

    , , (). 1994 . 23. . (, ) 7-9 1995 . 14 , 2'5.

    . . ( 9 1994 . 199) - (). , - . . , () . () -25.

    OHIIH (IV , 6 ) (), - (1 XVIII . - 2 XIX .)26.

    . , 1996 ., . ( 15 1996 .) (), - . , , :

    85

  • , - () : ; 9/10 - - , ... () , , , , , : - () ;

    - () - - ;

    - (), ;

    - ;-

    2'.24 1997 .

    53- ( ) , , - . . , : () , - . , , , , .

    86

  • ) ^ .

    , , . . . . ( 23 1997 . ), ( 15 1996 . (), - )29.

    V , 15-19 1997 . . . -, : , XIX , -;

    - - ;

    - ".

    1998 . . . , '1.

    6 1998 . . 54- , (). . IV , 28 1998 . (). , -

    87

  • , . , , IV , '2.

    ( , 28 1998 . ), : , , , , , 33. , , 3 19, II 28.11.91. 1948-1 (. 06.02.1995.), : , , , : ) () (. . 17.06.93. 5206-1). , , (. I, 2, 19)'4.

    21 , 23-24 1999 . . (), . , () . () ( 24 1999 .). ... : , , 88

  • , () - XIX .

    , .

    , () - () .

    () 35.

    IV . 25-27 1998 . . , . , . . , :

    ... , () -, , , , , .

    IV . . . . , - , , *7.

    IV : 2. ,

    89

  • , : 3) - ;

    4. 135- - 19 , . .

    5. , - - :

    ) , 135- - 19 , , ;

    ) , . , 38.

    , . () ( ) ( 3 1998 .). , 1998-1999 . 174 '9. ; , .

    , . . ( ) - ( 5 1999 .), - 90

  • ( ) - . : : ( ), -40.

    . X. . . ( 5 1999 .), - ( ) -. ..., , : - ... , , , 135- 21 1999 ., , . , ...

    : ( ), - ...

    , , .

    . - , - -. , . , , , , , - -, -.

    - 135 , , - , , .

    91

  • ( )-41.

    . X. ( 16 1999 .) . . , 3. . , . . , - . . , , , ( ) -. , () ( ) -- 4".

    V , 28-29 2000 . . , , : , ; XIX . . . . , . . , . . , . . , , XIX . .

    , : () , XIX .; - - ; , . - , . 92

  • , , ( 13 1998 . 310-35/12), : ... . , 9 1998 1998-2000 ., , . - 44. , . X. ( 12 1999 . 09- 1100), , : , - , , -45.

    2- 1990- . , () , .

    , 1980- . . , ( - , , XIX ., - ),

    93

  • , 2- 1980- - 1990- .

    - (1991 .). . , , . , XX . . 1998-1999 .

    1. . . . - , 2007. . 240, 241.

    2. . - , 1990. . 1.3. . - , 1992. 11 . 3, 15 . 4, 12

    . 20; 1994. 12 . 32.4. . - , 1989. 25 . 1.5. . - , 1990. . 3; . - , 1990. 28

    . 1.6. . - , 1991. 30 . 103; . -

    , 1991. . jNV? 6.7. . - , 1992. 3 . 65.8. . 1993. 25 . 95.9.. 1994. 19 . 91.10. . - , 1994. 25 . 8.11. .12. . - , 1990. 1.13. . - , 1991. 22 . 21; . - ,

    1991. . 6; . - , 1991. 30 . 103; . - , 2004. . 3,4.

    14. . - , 2011. 18. . 54.15. . - , 1993. . 22. . 26.16. . - , 1993. . 26.

    94

  • 17. . - , 1994. 8 . 27.18. .19. ... . 69.20. . - , 1996. 2 1. N2 15;

    , . 24-26 1996 .; ... . 79.

    21. htip://\vww.elot.ru/index.php?option=com content&task=view&id= 253 l&Itemid=5 ( 20.10.2012.).

    22. . - , 1997. . 4.23. . - , 2011. 18. . 64.24. . - , 1995. . 22.25. .26. .27. 1991-2011. / . .

    . . - , 2011. . 154, 155.28. . - , 1998. -. 4.29. .30. . - . - , 1998. 1. . 24, 25.31. . - , 1998. 8 . 9.32. . - . - , 1998. 2. . 19; . -

    , 1998. 8 . 9.33. . - , 1998. 10 . 18.34. http://www.base.garanl.ru/10102400/1 /#200 (

    27.10.2012.).35.

    lntp:/A\ww.clot.ru/index.php?option=com contenttask^view&idT=2543&It emid-5 ( 23.10.2012.).

    36. . - , 1998. 8 . 9.37. . - , 1998. 8 . 9; . - . -

    , 1998. 2. . 12.38. . - , 1998. 8 . 9.39. . . . - , 2000. . 171-179.40. . . . 114.41.

    http://w\\rw .^elot.ra/index.nhp?option=coin content&taslc=view&id=2541&It cmid=5 ( 22.10.2012.).

    42. 1991-2011.... . 247.43. 1. 2000. 29 . 148, 1 . 149; . -

    . 2000. 10 . 153: V . 28-29 2000. - , 2000.

    44. 1991-2011... . 227-228.45. . . 243-245.

    95

  • 2. XXI

    , , - , - , . XXI . () , XVI11-XIX ., .

    XXI . XXI. . . , . 29-30 2001 . , , . - . . , . . , . . , . . , , , 1.

    . . ( 25 2002 .), - , , 2.

    96

  • VI . . 17-19 2003 ., , . . . 1 2002 . , , , ( 13. . 1 ). 14 ( ) , '.

    12 , VI , : , - - XIX -4.

    , 20 2005 . , : , , . - 5.

    3 2005 , . ... , / . ... : ( 13), -

    97

  • 5 1 ; ; , , 6.

    ( 2 5 2006 .), : - - , -. - ; - ; - , ; - , ( , , , , - ) . .

    ( 1 2008 .) , , , : 1 2009 . , ( 2010 .) ; , - - - ( ) .

    98

  • . XXI . . 2004 . . ( ). , XVIII-XIX ., - . - () , . . 1. .

    2005 . - -, , . 9. . 12 2006 . - .

    ( 25 2005 .), - () , - XV11I - XX . ... . ... , , 4 1995 . , , 1915. ... : , , , () , -

    99

  • , , , , , 10.

    (2005 .) , . ! . . 2004 ., . . , X. . 11. () .

    : ; 70 . - , .

    3 2005 . , : , , .

    , ( 3 2005 .) , 100

  • . : , , ".

    - . . ( 28 2005 .), , () , . . () 50- . , - , - ...1'. . . . - () , , 14.

    . . . . ( 17 2006 .), . , , , 16 , 45 . () 1'.

    101

  • () ( 29 2006 .) ( 20 2006 .), . , 90 , , , . , : 1. ; 2. - ; 3. - . 1997 . . , ( 1, 2; 55; 73), - , , ( 5. 3, 15. 4). , , () ( 24 %) - \ : - " , ". , , " , , ".

    , () , 140 , , . , , : -, . - 102

  • , . , , .

    . , 16.

    , , : , . , , , , , , 1 .

    22 2006 . , , -

    I fi 2006 . .

    , - - ( 8 2006 .), , . : , , (), , , .

    103

  • , , -19.

    21 2006 . , . - . , , () . , :

    1. - . , .

    3. , , , ( 5, 3); ( 1, 2; 55; 73): , ( 1); ( 1); ( 29) - - () . - () .

    4. ( ) , .

    5. - , - 104

  • - , 20.

    , .

    2006 . , () . , , , , . , , , . ( ). , , : , 21.

    , , - - . , , , .

    11 2006 . () , , , , , , , () () , XVIII XX. () XIX - XX ., .

    105

  • ... - . ..., , : (-, 9 1948 .) 26 1968 ., , , () - , , , () , XVIII XX .22.

    - ... , .

    , , , , . . ( 17 2006 .), () , XVIII XX . : , () , , . , .

    ! . , , , () 2 '.

    . . 106

  • ( 28 2007 .), , () , . . , , , , 24. : , , , () , 9 1949 :.

    - ( 8 2008 .), , , . , . , - , , - -

    ,

    ^ . - .

    2011 . . .

    2005 . (). . : - - . -

    107

  • . ( ) , , , , , , . , . () ( 11 2006 .). 2007 . . - ( ), " . 2009 . , .

    19 2009 . . . , , , , , . . . . ( 21 2009 .) . XIX ., . , 11 2007 . . . - - . , - . . . . , , 2*.108

  • ( 17 2011 .), , , . . , : , 19- . - . , .

    . , , . - . - - , , ()...29.

    () ( 4 2007 .) XXII 2014 . . . 22 2006 . -, . 0.

    . : (21 1864 .); 2014 . 150

    109

  • ; - .

    . II. REGNUM ( 11 2006 .), . , : - , : - . 1864 2% , 100%. . , , . , , , , , , , , , ^I .

    , . () , , , , 32.

    , 2014 (No Sochi 2014). : (), (), , . , (), (

  • ), (), () . 2014 30 .

    2014 14 2014, : 2014 150- . , - . .

    , , . ... - 1 ... 90 % , . ... , . ... '1.

    2014 , , , 14 2014 . . , : , 2014 2014 . . - ..., , ,

    111

  • ... !'5.

    2014 ( 23 2007 .) 2014 . , ( 20 2007 .)36. . 2014 .

    4 2007 . - 2014 . : !, - !, ! . , .

    , 450- . - 4 2007 . . . ( ) , 450- . , - , - . , , , , , 450- , 19 3'4.

    )' : XXII 2014 . 450- ;

  • '0.

    XXI (12-28 2010 .) 14 2014 . : !, - ! . XIX ., , , 2014 .40.

    ( 12 2010 .), 41.

    42.

    . () , , - . .43.

    2014 . . , , , , 2000 .44.

    3 2011 . , , . , .

    113

  • , 2014 .45.

    2014 . . ( 9 2008 .) : , - , , . , , . , , , 2000 . , 46.

    . . ( 10 2010 .), , , - . , , : ( ) - - , (?) .

    , , 47.

    :1. .

    () , .114

  • 2. . 2014 ., . , - , - , , ()48.

    . . 2014 ( 14 2010 .), , 2014 , , .

    - - XXII XI 2014 . .. ( 24 2010 . 1401-). : , 0-2014 - (). () .

    , () , - () (), .

    115

  • () , . , , - (-2000, ---2002, -2010). , () - pax ... .

    - ( 18 2010 .), , - - () XXII XI 2014 . : , 2014 50.

    - . - (), () () - ( 12 2010 .), : , , ? , , , , ? , 51.

    9 17 2011 . VII . , ,116

  • 2014. . , , 50 . . '2.

    - , 30 2012 . . , . . ( 30 2012 .). , - - () . : " - " - () -20145'.

    - - ( 30 2012 .), , , - () . ... , ... - 54.

    29 2012 . 2014 . . , , - (Sochi.Park). - ( 2014 .). . , XIX .

    117

  • , - 55.

    2014 . (' 2014 .) ( .) . , , .

    , , . (, , .) - 21 . - , , . 21 2010 . 146- . : !, , 21 !. : !, !0.

    21 2010 . . , . 1864 . : ! , , : . , , . 118

  • , . , . . . . , 21 1864 .5 .

    22 2010 . 1 . . : !5'4.

    21 2010 . . . ( , , ), : , !, 2014 .5.

    21 2011 . . 1 . , . ( , , , ): !, !, 2014 . !, - ! . , : 1. , - . , ...

    2. 2014 , , ( ) - , 1864 . , 150- ,

    119

  • 1860 1864 ...'41.

    21 2012 . , 148- . . 10 . , 62- , . 148 , - 21 1864 . 61.

    (. ), , - . : , !; 21 - ! . - : 21 - . - !62.

    2009 . 2012 . , 2014 . ''.

    2012 2014 . . , 2014

    120

  • 2014 64.

    2012 . 12 12 (10-21 ) - . 2012 12 , :

    1. .;'

    4. , .5. ,

    .

    12. 2014 , 150- , 21 1864 ., 2014 (12 , 3 ).

    2012 12 - , :

    4. . : .

    12. .6*

    2012 - , , , , .- . 2012 , . , 2012 ., ' -(lmp://www.circassiada.com). , 2012 .

    . , . , 8 2010 . ,

    121

  • . ( 4 2009 . ) 2010-2012 . - - 10 , ( , , , ).

    : 3. , , , . , - , , . .

    5. - , .

    6. , , .

    , , , (), , , , . 122

  • : . . ; , 66.

    , . ( ) , , 16 2011 . ( ) . : . . - . ; . . - ( ), ; . . - , . . - ; . . - . ; . . - ; . . - , . ; . X. - ; . . - . ; 3. . - - ; - - ; - ; - ; - (- ); - - ; - ; - .

    - . , , ,

    123

  • , .

    . . . . ( 4 2011 .), - , . : 2. , .

    4. . 1 . 2 . 11. 99- 24 1999 . . ().

    5. , 64. , , -

    69 .25 2011 .

    , 150- - . , . , . 124

  • , .

    , , - , , . - . : ... , , ; ... , , , . "

    , () ( () , XVIII - XX ., ). : (2005 .); 2007 . XXII 2014 . ; .

    . , , , , , ,

    125

  • . 2014 . , , . 1990- . (, ) , , .

    , : , XVIII - XX .; ; 2014 . . , . .

    , , , 2011 . . , .

    1. . - , 2001. JNr 122-124; . 2001. 30 . 128; 29 2001. - , 2001..

    2. . - , 2011. 18. . 140, 141.

    126

  • 3. VI 17-19 2003. - , 2003.

    4. 1991-2011. . / . . . . - , 2011. . 337.

    5. . . 342.6. .... 154, 155.7. 1991-2011. .... 348.8. 1991-2011.... 417.9. http:// w\vw. i ssi i d . (

    11.05.2011.).10. http://www.clot. ru/index.php?option^eom contcnttask=vicw&icl=

    2544&ltcmid=5 ( 25.10.2012.).11. http://www.advgea.narod.ru ( 27.10.2012.).12. .... 154, 155.13. http://w^vw.circassiangcnocide.org/print/tree/48/show/541/page/2/

    ( 11.05.2011.).14. .15. http://www.elot.ru/index.php7option-com content&task

    ~view&id=2545&ltcmid=5 ( 25.10.2012.).16. http://www.circassiangenocide.org (

    11.05.2011.).17. .18. .19. .20. h ttp.V/w-ww.natpress.rii/index.phpVnewsid-1735 (

    24.10.2012.).21. http://www.advgea.narod.nl/analitic/swa.htm (

    27.10.2012.).22. http://www.elot.nl/index.php7option-eom contcnt&task-view&id-

    2546&ltemid--5) ( 24.10.2012.).23. http://www.elot.ru/index.php?option=com content&taslc-view&id^

    2547&ltcmid=5 ( 26.10.2012.).24. http://www.clot.m/index.php?option=com content&task=view&id~

    2548&Itemid=5 ( 25.10.2012.).25. .26. http://www.circassiangenocide.Org/prim/tree/48/show/536/page/l/

    ( 11.05.2011.).27.

    .28. http://www.elot.ru/index.php?option=com contcnt&task=vicwid=

    1729ltcmid=5 ( 25.10.2012.).

    127

  • 29. http:.'/\vwvv.clot.ru index.phn?option-eom contenttask=view& id~2391Itcm id^l ( 25.10.2012.).

    30. http:/ www.m.wildpedia.ora,wiki/3nMHHe 2014 ( 22.10.2012.).

    31. http://www.circassiangenocide.org ( 10.05.2011).

    32. . ., . X. : . - , 2009. . 46.

    33. http://www.nosochi2014.eom ( 15.10.2012.).34. http://www.nosochi2014. /campaign/14-reasons-for-opposing-

    sochi-2014.php ( 15.10.2012.).35. http:/Avww.nosochi2014.com/campaign/decleration-of-no-sochi-

    2014-committee.php ( 15.10.2012.).36. http://www.nosochi2014.eom/campaign/iQC-replv-to-cireassian-

    organizations-on-20-10-07.php ( 15.10.2012.).37. http://www.elot.ru /main/index.php?option^com content&task~

    view&id=350&ltcmid=5 ( 18.10.2012.).38. http://www.elot.ru /index.php?option:=com content&task^viewid~

    2549&Itemid~5 ( 18.10.2012.).39. .40. http://www.videolar.ru video post/37573: http://www.nosochi 2014.com

    ( 19.10.2012.).41. http,y/\vAvav,nosochi2014.q)ni prcss-rcleasc/declerarion-of-iordanian-

    association-ot-caucasus-circassian-fricnds.php ( 19.10.2012.).

    42. http://www.nosochi2014.com/press-release/circassians-of-israel- appeals-to-ioc.php ( 19.10.2012.).

    43. . H., . X. . . . 45, 46.44. . . 46.45. http:/,www.adygi.ru'index.php?newsid=7715 (

    19.10.2012.).46. ... . 185.47. http://www.mcha.kbsu.ru/rn Obrl .htm.html (

    21.10.2012.).48. .49. - .

    . - , 24 2010. 46. . 92, 93.50. http://www.natpress.ru/index.php?newsid=7650 (

    20.10.2012.).51. http://www.natpress.net/index.php?newsid=5494 (

    20.10.2012.).

    128

  • 52. http://www.clot.ru/'indcx.DhpVoplion^com eontent&task view&id~2510&ltemid=l ( 21.10.2012.).

    53. http://www.kavkaz-uzel.ru/articles/209099/ ( 23.10.2012.).

    54. http://www.kavkaz-uzcl.ru/articles/209101/ ( 23.10.2012).

    55. http://www.nosochi2014.com/prcss-release/circassians-at-soehi- park-to-protest-sochi-2014-wintcr-olyinpics-and-demand-riuht-to-retum-to- homeland.php ( 22.10.2012.).

    56. http://www.tkasevi.com ( 14.08.2011.).57. .58. .59. http://www.elol.ru/index.11?= content&task:=vicw&.id~

    1775&ltemid=92 ( 16.10.2012.).60. http://www.elot.ru index.php?option=eom eontent&task=view&id=

    2380&!temid=l ( 16.10.2012.).61. http://www. intcreircass.org/?p= 1960 (

    16.10.2012.).62. http://www.nosochi2014.eom/new&/circassians-march-for reeogni-

    tion-or-genocide.php ( 16.10.2012.).63. . ., . X. . . . 10.64. . . 65-67.65. . . 7.66. http://www.mcha.kbsu.ru/zaeedania2.htm (

    20 .10.2012).67. http://www.elot.ru index.php?option=com content&task=view&id=

    2392&ltemid=5 ( 20.10.2012).68. http:/> www.mcha.khsu.ru/m novl .htm.htnil (

    21.10.2012.).69. .70. .

    3.

    . ,

    129

  • , 2006 . (). , () . , 25 2006 ., , . , 1.

    (15 2007 .) . . , , . , . , 2.

    (6 2008 .) . , 2008 . . : , . , -, .

    : - - , , - . , - .

  • , .

    , , , , , , . , . , , , , 3.

    - (5 2009 .) : . 250 , , . : , . . , ' . 4.

    (30 2010 .) : . : , , , .5

    . : ,

    131

  • , , , - , ( - ). , , : , . 1 4- . , . 5- : . . , ... . , , . , , . , , . , , , , , , , , -, - . - 132

  • 6.

    - , , , , .

    7 2011 . , . , , , , , , , , . . - : .

    , , 61/295 ( 13 2007 .). : ... , , , , , , , , , , , .

    ... , , . . , , , . ..., : 27... ,

    133

  • , , , , , , , , . 8. , . (, , ) .

    18 2012 . , . - (1) . , . , . , 1 , , . .

    XXII , XIX. , 9. 5-7- , ; .

    . 10- , 27-30 2010 . . , . : ... , , . 134

  • - , , 46 , ; , , , - , . , , - 10.

    , (, ), , , .

    (Jamestown Foundation, ). 21 2007 . - () : , , , . ".

    . - - (), , XVIII-XIX . , - .

    - , (), , -

    135

  • \ .

    - () . , . . , , , , - - , .

    - (), , . , , . , , . , , - 12.

    , . , , () (2007 .) . .

    136

  • 1. http://www.kavkaz-uzel.ru/articlcs/177774/ ( 24.10.2012.); . - , 2011. 18. . 163, 164.

    2. http://www.elot.ru/fbrum/viewtopic.php?f=50&t=5335&view-previous ( 24.10.2012.).

    3 http://www.elot.m/index.nhp?QDtion=com content&task=view&i_d= 917&Itcmid-92 ( 24.10.2012.).

    4. http://www.adygi.ru/index.php?newsid=283 ( 26.10.2012.).

    5. http://www.natpress.net/index.php'.newsid5500 ( 26.10.2012.).

    6. htlp://wrww,.nntpress.net/index.php'?newsid=5607 ( 26.10.2012.).

    7. http://www.kavkaz-uzcl.ru/svstem/attachments/0002/5996/ ( 26.10.2012.).

    8. .9. http://www.natpress.ru/index.php7newsid5007 (

    26.10.2012.).10. htto://www.elot.ru/index.nhn?option=com content&task^view'&i.d=

    1 S01&Itemid-5 ( 26.10.2012.).11. http://www.aheku.org/page-id-423.html; http://aheku.org/page-id-

    654, html ( 26.10.2012.).12. .

    4.

    2010 . . . , 1980- . , , - 1992-1993 .,

    137

  • . , .

    . 19-22 2010 . , : . , (. ). , . . ( 21 2010 .), , , : XIX XX ., , ;

    21 , , - 1864 , , . 2.

    () , , . - , () , , .

    . , . : ... 138

  • , , , . - 3.

    , , , , . , , .

    , 19-21 2010 . , : , . , , . : , , , , , , () , . -, - - , , - ,

    139

  • . , , - , , 2014 .

    - , . 2014 . , , . 5.

    , . , .

    - , . ( 2 2011 .), : , XIX .

    21 . 147- - 1763-1864 ., , , , .

    , 90 % , 6.

    - ( 8 2011 .), , : , , , , . , , . 140

  • , 11 7.

    , , : 4, 4, 11 11.

    20 2011 . , , , , : 1. () - IV 18 1907 1' 9 1948 .

    2. , - , 28 1951 13.

    , . - . ().

    - ( 22 2011 .), : 147 , . , , , .

    , , , , - - , .

    141

  • , . .

    , , , . , - 13.

    , 14, ( 29 2012 .), , , : , , (). - 1763 1864 . .

    Or - , 15.

    - 17 2012 . 16.

    , . : 13 2010 . , , 90 ( 2000 .); 2010 . ; 2011 . ; 2012 .

    142

  • / 17.

    , - . , , .

    2011 . , () , , - , , . , , , , - , . - (http://circassiancenter.org) (http://fbrumkavkaz.com).

    , , 2012 .: 16 - (); 18 - : (. ); 24 - ();4 - : (. ); 7 - ; 14 - . : 15 - ; 5 - , 200- - 1812 .; 2 - : ; 8 -

    143

  • , 20(4 - - ; 16 - : 21 - ; 5 - 18.

    21 2012 . , , , . , -. - , , . . , XIX . , , . , . . . . , , () , - . - ( ). - . .

    144

  • , , , .

    22 , , , 1'.

    3-9 2012 . . ( ), . , - -. - . , .

    . - , , . , . , , .

    , . . - - , 20.

    , - , - - ,

    145

  • 11-Ij 2012 . . . , () . . .

    , , , , . : , , - , .

    , , , . , 2014 . , , . , : . , (UNHRC), , (UNRISD), , , , , , . (); . . (, ), (IAGS), , (INOGS), (ADL), (ICTJ). .146

  • , , 2014 - - . , :

    1. , 19- , , .

    2. 2014 . , ( ) 2'.

    1 2012 . , (. ) . : , , . . , . . j , 23.

    , - - , . , , (, .), , . , . ,

    147

  • - , . . , .

    , - - - - . , . . , , 2008 ., . , (, , ), , . .

    , I , , . , 2012 . , , . - .

    - - (), (), (), (), 148

  • (), (), . ( 17 2012 .), . ..., : ... . . - , ...

    . , - , . . .

    , , , . , , , ...

    , , ...

    . , - . . ...

    - , . , , , 24.

    ,

    149

  • , . , . : . . , , . , , . , ...

    , . , , . - , . , , ...

    12 , , . , , . , .

    , , , - : - ...

    , , , . (, ) , , . , , 25.

    , - - 2010-2012 . . - 150

  • . - - (, .) . . , .

    2012 . , - , .

    1. .. 1992-1993 . - , 2008.

    2. http://www.natpress.ru/indox.php?newsid=5220 ( 20.10.2012.).

    3. httn://www. s k n ws. u/ru br i k i / 1 i t i cs/33 372-za va v 1 en i - koordinacionnoizo-sovcta-advgskix-obshhestvennvx-organizacii-kbr.html ( 27.10.2012.).

    4. http://www.iinercireass.org/?p= 170 ( 17.10.2012.).

    5. , : . , 19-21 2010 .

    6. http://www.elot.ru/index.php?option=com content&task-view

  • 9. http://wAvw.natpress.nel/index.php?newsid=6570 ( 17.10.2012.).

    10. http:/AWvw.natpress.net/index.php?newsid=6561 ( 17.10.2012.).

    11. http://www.natpress.net/index.php?newsid^6607 ( 17.10.2012.).

    12. http://ww\v.elot.ru/'index.php?option=com content&task=view&id=( 27.10.2012.).

    13. http://www.adigasite.com/archives/444 ( 18.10.2012.). :

    14. 26 2010 . . . : - , - , . , , , (). .

    15. http://www.elot.ru index.php?option=com eontenttask^view&id--- 2414&ltemid=5 ( 22.10.2012.).

    16. http://www.hekupsa.corn/cherkesiva/diaspora/303-17-02-2012- cherkesskava-diaspora-pcrcdala-parlamentu-gruzii-gramotu-blagodamosti- za-priznanie-genotsida.html ( 24.10.2012.).

    17. http://www.circassiancenter.org/general/6004-.html ( 20.10.2012.).

    18. http:/ www.circassiancenter.org/general/6141-2012.html ( 20.10.2012.).

    19. httn://www. kavkaz-uzel.ru/articles/206940/ ( 21.10.2012.).

    20. http://www.circassianccntcr.Org/news/6160.html ( 23.10.2012.).

    21. http://www.icassiancenter.org/newx'6164.hmi 1 ( 23.10.2012.).

    22. .23. http://www.circassianccnter.Org/general/6169.html ( -

    23.10.2012.).24. http://www.elot.ru/index.php?option=corn content&task=view&id-

    2912&ltemid=l ( 23.10.2012).25. http://wAV4v.avrom-caucasus.liveiournal.com/ 170800.html (

    24.10.2012.).

    152

  • 5.

    2011 . ( . ). . , - . (, . .)* . . . . . , . , . - , .

    , . . . . . . , . 16 2011 . , 200 . . . , 2012 . 30 . . . 1. , 2012 . 100 . .

    , 2011 . . - .

    153

  • . . - , . , , , . , , . . (, ), . , , - , .

    . , - , , , , . , () . , . , .

    , , - . , , , , -, , - . 2.154

  • , , . 201 I - 2012 . , , - - . . . : 25 2011 . - 115 : 28 2011 . - 57 ; 3 2012 . - 76 '. 2012 . , - - . 1 . ".

    : (29 2011 .), (10 2012 .). (07 2012 .)5.

    . . , - , , , , . , . . ,

    155

  • , , , . , , .

    ; 2012 . , . 1967 ., , , . 2011 . . 2011 - 2012 . , , . , , , .

    , , - - , , .

    13 2011 . , . , , . 19 2011 . '.

    29 2011 . . , . 156

  • . . , . . , . . , - , , . , , : ..., , pi , , - , 7.

    - . . ( 02 2011 .), : ... , , '.

    . . ( 29 2011 .), : ... , 4.

    . . , . . , . . ( 20 2012 .). , - , : ... , . , , , , 10.

    157

  • , , 11.

    11 2012 . - , . ( 15 2012 .), , , : 1. - - , , , . - , 12.

    .. (15 2012 .), : , , , , .... , , , , 13.

    , . XI - (28 2011 .) . . , . . . . .

    158

  • -, 14.

    , , , : , , , - -. , , , 1'.

    - : , , , .... . , 140 . , , . , , 16.

    - : , , -. , , . , , ,

    17 - .16-18 2012 .

    . , , , , - .

    159

  • , , 150 , . .

    , . 16-19 2012 ., , : 8. , . . , , . .

    9. - . , , , 18.

    : I. , - - , .

    2. , - - , - - , .

    3. , .

    160

  • 4. , , , '0.

    - ( ) .

    . , . , , , . . , , . . , . . , - , .

    . , . . , . , , 7 . 2 . , 2-3 . , . -

    161

  • - , . 2 . , . . , -. , , .

    - , . , . , , .

    . 2012 . : - 450 , - 457 , - 300 . , - , , .

    , , , . , , , . , , , . , , , , , , , .

    , .

    - , 162

  • ( -), (), , . ( ), . - ( 30 2012 .), , : , . , .

    , , . , 20.

    , . 10 2012., - . . . . . , . . - . ..., , : . , , .

    , -, ,

    163

  • , .

    - *1.

    . . ( 23 2012 .), , . : ...

    ! ,

    , , 22.

    - , ( ), , (), () . - ( 5 1* 2012 .), . , : , , , , .

    - , !, . , ,

    164

  • - , 23.

    - -. - ( 17 2012 .), . ... : ... . , 24.

    IX , 20 2012 ., . . , . , , : ... , . , , .

    , , , 25.

    2012 . . - - . , , . 31 . , , 350 ( 31 1974 .), , . . .

    165

  • - , - . , . , , .

    - . . , . . , . . , . . ( 8 2012 .). , () , . : - , , .

    . , . , .

    - 2*'.

    ( 9 2012 .), 27.

    8-16 . : . 10 - , .166

  • 10 , , , . . . , 28.

    10 , 10 - .

    17 2012 . . 20 , , ".

    16 2012 . ( 11 ) . . , , . : ... , 30.

    2012 ., , , - 600 - 400 . 200 . . , , . - . - , , , . , , , . .

    . , .

    167

  • . .

    . 2012 . , .

    , . ' . . . . , . , , , .

    1. httix/Ayuu ru wikincdia org/vviki/l ; http:7www.top.rbc.ru politics/15/10/2012/674430.shtml ( 15.11.2012.).

    2. . . // . - ., 2012. 7. . 16. 17.

    3. http;//www.intercircass.org/?p=64 1: http//www.elot.ru/inain/ indcx.php.4. h i tp:/Avww.el ot. ru/ in dex. ph p?opt i on=com fron t pa ue&I t cm id-

    l&limit^lO&limitstart=35Q ( 14.11.2012.).5. http:/ www.clot.ru/index.php7optioncom eontent&task--view&id=

    26S4&ltemid=l:http://www.elot.ni/index.php?option=com_contcnt&task=-view&id=2697&It eni id= 1; 1)t ip://vavw. ol ot. ru/ in d ex.pii p?ontion " com contcnt&task^view&id2679&ltemid~-5 ( 14.11.12.).

    6. http://www.intcrcircass.org/?p=590 ( 15.11.2012).

    7- http://www.intercireass.org/?p=660 ( 14.11.2012.).

    8. http://www.elot.ru/index.php?option=com content&task-view&id^ 2644&Itemid-l ( 14.11.2012.).

    168

  • 9. http://www.clot.ru/indcx.php7option~com content&task^vicw&id-* 2676lteinid-~5 ( 14.11.2012.).

    10. h t tp:/Avww. i n terc i rcass. or g/7p=760 ( 14.11.2012.).

    11. http://www.intcrcircass.org/?p=756 ( 14.11.2012.).

    12. http://www.elot.ru/indcx.nhp?option=com content&task=view&id= 2751&Itemid=l ( 14.11.2012.).

    13. http://www.clot.ru/index.php?option=com contcnttask=view&id~ 2755&ltcmid=rl ( 14.11.2012.).

    14. http://www.intcrcircass.org/?p=697 ( 15.11.2012.).

    15. http://www.clot.ru/index.php?option=com frontpaae&Itemid- l&limit-lO&limitstart- 350 ( 15.11.2012.).

    16. http://www.intercircass.or/7p=7Q7 ( 15.11.2012.).

    17. htt p://ww w. i n terc i rcass. or /?=775 ( 15.11.2012.).

    18. http://www.intercircass.org/?p= 1667 ( 15.11.2012.).

    19. htto://ww4v.intercircass.oru/7p= 1667 ( 15.11.2012.).

    20. http://www.elot.ru/index.php7option=com content&task^vicw&id^ 2936&ltemid=5 ( 14.11.2012.).

    21. http:// www. i n terc i rcass. or g/?p=22 2 5 ( 15.11.2012.).

    22. http://www.intcrcircass.org/?p=2719 ( 15.11.2012.).

    23. http://www.elot.ru/index.php7option -com contenttask=vicw&id~ 2982&ltemid=5 ( 15.11.2012.).

    24. http://www.elot.ru/index.php?option=com content&task-view&id- 3067&llemid=l ( 16.11.2012.).

    25. http://www.intercircass.org/?p=3383 ( 15.11.2012.).

    26. http://www.elot.ru/index.php?option=com contcnttask=view&id- 3092&ltemid=l ( 15.11.2012.).

    27. http://www.intercircass.org/?p=3389 ( 15.11.2012.).

    28. http://www.elot.ru/index.php?option=com contcnt&task=:view&id= 3084&ltemid=l ( 15.11.2012.).

    29. http://www.elot.ru/index.php?option=com content&task=view&id- 3100&ltcmid=l ( 18.11.2012.).

    30. http://www.elot.ru/index.php?option=com content&task-view&id- 3 135

  • -

    -

    1.

    - :

    - - , , .

    , 5- 28 1991 ., 10 : , 1.

    , () - 10 1995 ., 10 : : . ...2.

    29 1996 . - ( 64-1) , , '.

    29 1997 . - , 4.

    170

  • , , . . ( 3 1997 . 258)'.

    1 2004 . , ( 264), . , 3. , , : :

    1) , - ;

    2) , , ;

    3) , ;

    4) - ;

    5) ;6)

    6.

    - , 30 1991 ., 4 - : - , , ,

    171

  • , .

    - , 13 1992 . I, 5 : , , . II - , 18 : : ( ) , () -8.

    () - () - ( 7 1992 . 977--), , : 2. () - .

    3. ().

    4. () -*.

    - ( 12 1994 .), : , () , -, 172

  • , 10.

    - , 1 1994 ., . , , () , - 11. , , , , .

    - , 1 1997 ., . 6 . 5 : , - , - , 12.

    6 2001 . , : ; , .13.

    - , , , , . - - , , - 14.

    .

    173

  • , (8 1995 . 1476-1 ), : , , , , ... , ...15.

    1999 . ( 24.05.1999. 99- 3), , . 1 . 2 , ( - ) : () . , , , ( - ()): , , ( - ).

    5 . ... 16.

    23 2010 . 179- 3 . , 11.1. : 1. - 174

  • . 13.1. , : 17.

    , , 2006 . . . , ( 22 2006 . 637; 12.01.2010.). : 1. ; 2. . , .

    , , - . , .

    ( ) : 1 2007 .

    175

  • , ...*.

    , , : : (); ; . .

    , , , . 1'. , .

    , , , . . , ( 14 2012 . 1289)20.

    176

  • , , , ( , . .), .

    , - - , . , - . - , , - .

    1. http://www.ad. narod.ru ( 28.10.2012.).2. .3. .4. .

    . - , 1997. . 44-54.5. . . 55.6. http://w \vw. ad vgkorrmac.ru/index.php?option=eom contem&view=

    articleid=80:-1 -2004-n-264&catid=44:2009-09-26-20-41 -30&itemid=69 ( 28.10.2012.).

    7. - . - , 1991. 3 , 24.8. - . - , 1992. 26 , .> 119.9. . - , 1994. . 2.10. .11. - . - , 1994. 8 , 123.12. - . - , 1997. 9 , 177.13. - . 26

    2001 . jY 72-3 3. - , 2001.14.

    ( 10 2002 . 115-. 6 201 1 .), ,

    177

  • 3 . 5 . 1 . ( 31 2002 . 62-. 28 2009 . 127-), , , 5 .

    15. . .... 39.

    16. http://\\rww.ra$sia.edu.ru/linformation/legal/law/f//

  • . , 1992 . 120 1.

    1990 . 100 , , , 1993 . - 371 . 1992-1995 . 92 -2.

    , , 1991 ., - . 1991-1994 . 767 , 84 .

    , : , . , , - . 1990- . , , .

    2000 . - - 2335 . , 820 -. : - 221, - 218, - 126, - 159, - 79, - 3, - 11, . , . 242 . : - 127, - 55, - 34, - 6, -14, - 3, - 3. - 1062 4.

    , 891 . -. : - 402, - 219, - 231, - 36, - 3.

    179

  • 382 . : - 212, - 100, - 62, 1- 5, I . - - 1273 5.

    - , . , 2012 . - 600 .

    - -. 1990- . 6 , . . 1993 . , .

    1998 . , : , , - .

    2006 . , , , . 2011 . 32 , , 2012-2014 >/.

    ( ) : (180

  • 1994 .); ( 1997 .); ( 1999 .); ( 2007 .); ; - .

    1990 . - . 1992 . . , .

    , .

    , ( 2002-2005, 2006-2008, 2009-2011 .)7. , . . 28 2002 . 228-, 2003- 2005 . , . ... (. 2) , : ( - . .) , , , ... > .

    2006 .

    181

  • 2006-2008 . ( 11 2006 . 142-1111). 2 - 2006- 2008 : ( - . .) , , , . . .>>\

    2009 . 2009-2011 ( 19 2009 . 124-). , . 5 , , 2009-2011 , : ( - . .) , , , ...10.

    2012 . , , 2012-2015 ( 21 2012 . 89-). , 2012- 2015 , , . . - 11.

    , , : 1. , , ( -

    1S2

  • ), , ( - )!\

    - -. 1991 . (), - - 13. . , 1990- . .

    - . 2003 . , , , 14.

    2008 . (), () 15.

    2009 . , . . .

    , - . (, .) , .

    183

  • . , ( ) -. , , .

    1. . - , 1994. 12 . J 32.2. . - , 1995. 4 . 44.3. . - , 1994. 12 . .4 32.4. .5. .6. littp:/4v\vw.advgkomnac.ru/indcx.nhp?option=com contcnt&view=

    articlc&id=215: 2011 -&catid=34:documents&Itemid=55 ( 30.10.2012.).

    7. hltp://www.garant.m/produeis/ipo/prime/doc/90049/ ( 28.10.2012); http://ww\v.rs.gov.ru/node/656 ( 28.10.2012.).

    8. 11 23 2003 . jV" 228- . - , 2003.

    9. - . - , 2006. 31 , 127.10. -. - . 2009. 29 , 25.11. httir'/www.base.consulUmt.ru.reubase/cgi online.cui?req=doc;