Dr.Ali KIZILET

Kuvvet ve GKuvvet ve Güçüç GeliGelişşimiimi

Dr.Ali KIZILET

Spora Spora ÖÖzgzgüü GGüçüç İİççin in İİdman dman MetotlarMetotlarıı

•• GGüçüç, zaman, zamanıın en kn en kıısa miktarsa miktarıında olasnda olasıı bbüüyyüük bir gk bir güçüçüüretmek iretmek iççin sinir kas sistemi yetenein sinir kas sistemi yeteneğğidir. Gidir. Güçüç sadece sadece hhıız(v) hareketi ile z(v) hareketi ile ççooğğaltaltıılan kas kuvvetinin (F) lan kas kuvvetinin (F) üürrüünnüüddüür. r. P=P=FxVFxV Sportif amaSportif amaççlar ilar iççin gin güçüçteki her artteki her artışış ya kuvvet, ya ya kuvvet, ya hhıız veya ikisinin birlez veya ikisinin birleşşimindeki geliimindeki gelişşmelerin sonucu melerin sonucu olmalolmalııddıır. r.

•• Sporcu geniSporcu genişş bir kas kbir kas küütlesiyle tlesiyle ççok kuvvetli olabilir ok kuvvetli olabilir ama ama ççok kok kıısa bir ssa bir süüre ire iççinde ginde güçüçllüü kaslarkaslarıı harekete harekete gegeççirmek iirmek iççin yeteneksizlikten dolayin yeteneksizlikten dolayıı ggüüccüü ggöösteremez. Bu steremez. Bu eksiklieksikliğğin in üüstesinden gelmek istesinden gelmek iççin, sporcu gin, sporcu güçüç üüretimi retimi oranoranıınnıın gelin gelişşimi ile sonuimi ile sonuççlanan kuvvet antrenmanlanan kuvvet antrenmanıına na katkatıılmallmalııddıır.r.

Dr.Ali KIZILET

İİskelet Kasskelet Kasıınnıın Gerimi (n Gerimi (tonustonus))•• GerimGerim bir nesne bir nesne üüzerine etki eden zerine etki eden kuvvettirkuvvettir..•• Her motor Her motor üünite / kas fibrili hepnite / kas fibrili hep--yadayada--hihiçç prensibi ile prensibi ile

kaskasııllıır.r.•• TTüüm kas motor m kas motor üünitelerin snitelerin sıırayla devreye girmesi rayla devreye girmesi

nedeniyle kademeli olarak kasnedeniyle kademeli olarak kasııllıır r ((daha fazla motor daha fazla motor üünite nite devreye girdikdevreye girdikççe daha kuvvetli bir kase daha kuvvetli bir kasıılma gerlma gerççekleekleşşirir))..

•• Daha bDaha büüyyüük kuvvet k kuvvet üüretimi retimi şşunlara baunlara bağğllııddıırr::–– Uyaran frekansUyaran frekansıı ((fibrilde birim zamanda olufibrilde birim zamanda oluşşan an

aksiyon potansiyeli)aksiyon potansiyeli)–– KasKasıılmaya balmaya başşlamadan lamadan öönce nce sarkomerlerinsarkomerlerin boyu (yani boyu (yani

kaskasıın istirahat uzunlun istirahat uzunluğğuna guna gööre boyu)re boyu)–– KasKasıılan fibrillerin saylan fibrillerin sayııssıı (aktive olan motor (aktive olan motor üünitelerin nitelerin

saysayııssıı ve bve büüyyüüklklüükleri ile ilgili)kleri ile ilgili)

Dr.Ali KIZILET

MOTOR MOTOR ÜÜNNİİTTEEKas fibrillerinin Kas fibrillerinin ççooğğu gruplar halinde kasu gruplar halinde kasııllıır r –– ortalama ortalama

bir fasikbir fasiküül l ∈∈ 150 fib150 fibrilril iiççerir ve genellikle erir ve genellikle ççok sayok sayııda da motor nmotor nööron tarafron tarafıından kontrol edilir.ndan kontrol edilir. İİskelet kasskelet kasıında nda αα−−motor nmotor nööron ve onun innerve ettiron ve onun innerve ettiğği fibrillerin i fibrillerin oluoluşşturduturduğğu bu büüttüüne Motor ne Motor üünite denir. nite denir.

GGüçüçllüü kaslarda (kaslarda (öörn. bacak kaslarrn. bacak kaslarıında) bir motor nnda) bir motor nööron ron yaklayaklaşışık 2000 fibrili uyarabilir. k 2000 fibrili uyarabilir. GastrocnemiusGastrocnemius kaskasıında nda 1934 1934 fibrillifibrilli bir motor bir motor üünite saptanmnite saptanmışışttıır.r.

MOTOR MOTOR ÜÜNNİİTETE:motor n:motor nööronron + + bu motor nbu motor nööronun ronun innerve ettiinnerve ettiğği kas fibrillerii kas fibrilleri

NNööromromüüsksküülerler kavkavşşakak –– motor nmotor nööron ile kas fibrillerinin ron ile kas fibrillerinin motor son plakta birlemotor son plakta birleşştitiğği alan (i alan (sinaptiksinaptik ççukur)ukur)

Dr.Ali KIZILET

MOTOR MOTOR ÜÜNNİİTETE

Dr.Ali KIZILET

A muscle may have many motor units of many fiber types.

Dr.Ali KIZILET

Bir kasBir kasıın n üürettirettiğği kuvvet, aktive olan motor i kuvvet, aktive olan motor üünite saynite sayııssıına, na, bunlarbunlarıın tipine ve uyarn tipine ve uyarıı frekanslarfrekanslarıına bana bağğllııddıır. Tr. Tüüm kas m kas fibrilleri fibrilleri αα−−motor nmotor nööron ile innerve edilir. ron ile innerve edilir. αα−−motor nmotor nööron ron eeşşik deik değğerin erin üüzerinde uyarzerinde uyarııldldığıığında, ona banda, ona bağğllıı ttüüm kas m kas fibrillerini aynfibrillerini aynıı frekansla uyarfrekansla uyarıır ve kasr ve kasıılma gerlma gerççekleekleşşir. Uyarir. Uyarıışşiddeti eiddeti eşşik uyaranik uyaranıın altn altıında kaldnda kaldığıığında hinda hiççbir fibrilde aktivite bir fibrilde aktivite oluoluşşmaz (Hepmaz (Hep--yadayada--HiHiçç Prensibi)Prensibi)

-motoneuron

skeletalmusclefibers

Dr.Ali KIZILET

MSS,MSS, aktive edilen motor aktive edilen motor üünite saynite sayııssıınnıı ve bunlarve bunlarıın uyarn uyarııfrekansfrekansıınnıı dedeğğiişştirerektirerek kuvvet/gkuvvet/güçüç üüretiminin miktarretiminin miktarıınnııkontrol eder. Bu ykontrol eder. Bu yüüzden bir kasta binlerce dezden bir kasta binlerce değğiişşik dik düüzeyde zeyde kuvvet kuvvet üüretimi gerretimi gerççekleekleşştirmek mtirmek müümkmküündndüür. MSS gerer. MSS gereğği i kadar kuvvet kadar kuvvet üüretecek retecek şşekilde uyarekilde uyarıı frekansfrekansıı ve ve şşiddetini iddetini oluoluşşturur. Bturur. Bööylece uygun frekansta uyarylece uygun frekansta uyarıılmlmışış gerekli gerekli bbüüyyüüklklüükte ve saykte ve sayııda motor da motor üünite inite işşe kate katııllıır, daha fazlasr, daha fazlasıı dedeğğil. il. Bunun sonucunda kasta binlerce deBunun sonucunda kasta binlerce değğiişşik dik düüzeyde kuvvet zeyde kuvvet üüretimi gerretimi gerççekleekleşşebilir.ebilir.

-motoneuron

skeletalmusclefibers

Dr.Ali KIZILET

•• Motor Motor üünitelerin (MU) initelerin (MU) işşe kate katııllıım sm sıırasrasıınnıın ve n ve katkatııllıım miktarm miktarıınnıın ayarlanmasn ayarlanmasıı yumuyumuşşak, kuvvetli ak, kuvvetli ve devamlve devamlıı kas kaskas kasıılmaslmasıınnıın anahtarn anahtarııddıır.r.

•• Koordineli hareketlerde sadece birkaKoordineli hareketlerde sadece birkaçç tane MU tane MU aktive olur. aktive olur. SubmaksimalSubmaksimal kuvvet dkuvvet düüzeylerindeki zeylerindeki bu dbu düüzenleme her bir zenleme her bir MUMU’’ninnin ssıırayla uyarrayla uyarııllııp, p, tekrar stekrar süükun haline dkun haline döönmesini sanmesini sağğlar. lar.

Dr.Ali KIZILET

MOTOR NMOTOR NÖÖRON ve RON ve MOTOR MOTOR ÜÜNNİİTE/KAS FTE/KAS FİİBRBRİİLLİİ TTİİPPİİ

•• BazBazıı motor nmotor nööronlarronlarıın aksonlarn aksonlarıı daha daha inceince bazbazıılarlarıınnıınki daha nki daha kalkalıınnddıır.r.

•• İİnce motor nnce motor nööronlarronlarıın akson un akson uççlarlarıı fazla dal vermez. Bu fazla dal vermez. Bu nedenle daha az saynedenle daha az sayııda fibrile bada fibrile bağğlanlanıır ve az sayr ve az sayııda fibril da fibril aktive edebilirler aktive edebilirler (K(Küçüüçük MU).k MU). KalKalıın motor nn motor nööronlarda ise ronlarda ise durum tam tersinedir durum tam tersinedir (B(Büüyyüük MU). k MU).

•• Motor Motor üünitede fibril saynitede fibril sayııssıı 22--3 kadar az (3 kadar az (ççok kok küçüüçük MU) veya k MU) veya 2000 kadar 2000 kadar ççok (ok (ççok bok büüyyüük MU) olabilir.k MU) olabilir.

•• İİnce motor nnce motor nööronlar sinirsel uyaranronlar sinirsel uyaranıı yavayavaşş iletirler ve iletirler ve kendisine bakendisine bağğllıı kas fibrillerinde dkas fibrillerinde düüşşüük uyark uyarıı frekanslarfrekanslarııyaratyaratıırlar. Bunun sonucunda grlar. Bunun sonucunda güçüçssüüz fakat uzun sz fakat uzun süürdrdüürrüülebilir lebilir kaskasıılmalar olulmalar oluşşur.ur.

•• DoDoğğal olarak, kal olarak, küçüüçük k MUMU’’larlarıınn ince motor nince motor nööronlarronlarıına bana bağğllııfibriller fibriller Tip ITip I, b, büüyyüük k MUMU’’larlarıınn fibrilleri ise fibrilleri ise Tip IITip II ‘‘dir.dir.

Dr.Ali KIZILET

MOTOR NMOTOR NÖÖRON ve RON ve MOTOR MOTOR ÜÜNNİİTE/KAS FTE/KAS FİİBRBRİİLLİİ TTİİPPİİ (devam)(devam)•• BullerBuller ve ark. (1960) ince motor nve ark. (1960) ince motor nöörona sahip krona sahip küçüüçük bir motor k bir motor

üünitenin kas fibrillerini aynitenin kas fibrillerini ayıırrııp, kalp, kalıın motor nn motor nööronlu bronlu büüyyüük bir k bir motor nmotor nööronun bazronun bazıı kas fibrilleri ile yer dekas fibrilleri ile yer değğiişştirmitirmişşler. Bir sler. Bir süüre re sonra, yer desonra, yer değğiişştiren bu fibriller Tip tiren bu fibriller Tip II’’denden Tip Tip IIII’’yeye veya tam veya tam tersine dtersine döönmnmüüşşlerdir.lerdir.

•• Bu sonuBu sonuçç fibrili tipini belirleyen unsurun motor nfibrili tipini belirleyen unsurun motor nööronlarronlarıın yapn yapııssııolduolduğğunu ortaya koyar. Motor nunu ortaya koyar. Motor nööronlarronlarıın ne kadarn ne kadarıınnıın kaln kalıın n aksonlu ne kadaraksonlu ne kadarıınnıın ince aksonlu olacan ince aksonlu olacağığı ise genetik olarak ise genetik olarak belirlenir. belirlenir.

•• Bu sebeple kalBu sebeple kalıın motor nn motor nööronu fazla olanlarronu fazla olanlarıın fazla sayn fazla sayııda toplam da toplam kas hkas hüücresi, fazla saycresi, fazla sayııda Tip II fibrili vardda Tip II fibrili vardıır. Bu kir. Bu kişşiler kuvvet, iler kuvvet, ggüçüç, s, süürat antrenmanlarrat antrenmanlarıına daha iyi uyum gna daha iyi uyum göösterirler ve bu sterirler ve bu aaççıılardan hlardan hıızla gelizla gelişşirler. irler. HipertrofikHipertrofik geligelişşimleri de daha himleri de daha hıızlzlııolur.olur.

Dr.Ali KIZILET

MOTOR NMOTOR NÖÖRON ve RON ve MOTOR MOTOR ÜÜNNİİTE/KAS FTE/KAS FİİBRBRİİLLİİ TTİİPPİİ (devam)(devam)

•• İİnce nnce nööronlu kronlu küçüüçük motor k motor üünitelerin uyarnitelerin uyarıı eeşşiiğği i ddüüşşüüktktüür. Bu motor r. Bu motor üüniteler kolay uyarniteler kolay uyarııllıırlar ve rlar ve ddüüşşüük kuvvet gerektiren hassas ik kuvvet gerektiren hassas işşlerde devreye lerde devreye girerler. Zaten uyargirerler. Zaten uyarıı frekanslarfrekanslarıı ve kas fibrili ve kas fibrili saysayıılarlarıı ddüüşşüük olduk olduğğu iu iççin yin yüüksek kuvvet/gksek kuvvet/güçüçüüretemezler (Tip I). retemezler (Tip I).

•• BBüüyyüük motor k motor üünitelerin ise uyarnitelerin ise uyarıı eeşşiiğği yi yüüksektir ve ksektir ve daha daha şşiddetli uyaranlarla aktive olurlar. Daha fazla iddetli uyaranlarla aktive olurlar. Daha fazla kuvvet gerektiren ikuvvet gerektiren işşlerde devreye girerler (Tip II).lerde devreye girerler (Tip II).

Dr.Ali KIZILET

KAS SARSISI KAS SARSISI –– TEK TEK KASILMA (KASILMA (SingleSingle--TwitchTwitch))

•• Motor nMotor nööronun uyarmasronun uyarmasıı sonucunda, motor sonucunda, motor üüniteyi niteyi oluoluşşturan tturan tüüm fibrillerde aynm fibrillerde aynıı anda ve aynanda ve aynıı uyaruyarııfrekansfrekansıı ile kasile kasıılma olulma oluşşur. Tek bir aksiyon potansiyeli ur. Tek bir aksiyon potansiyeli kkıısa ssa süüreli kasreli kasıılmaylmayıı takip eden gevtakip eden gevşşemeye neden olur. emeye neden olur. Buna Buna kas sarskas sarsııssıı denir.denir.

•• Tek kasTek kasıılma lma kontrollukontrollu bir hareket olubir hareket oluşşturamaz. Uyarturamaz. Uyarııfrekansfrekansıı 77--10 /saniyeye ula10 /saniyeye ulaşşttığıığında nda Dalga Dalga SumasyonuSumasyonuoluoluşşur. Bunun sonunda oluur. Bunun sonunda oluşşan an tetaniktetanik kaskasıılma ile aklma ile akııccıı, , kontrollkontrollüü bir kas aktivitesi gbir kas aktivitesi göörrüüllüür.r.

Dr.Ali KIZILET

wBir Kas Sarsısı tek bir kasılma/gevşeme döngüsüdür

Dr.Ali KIZILET

wTEKwTEK KASILMAYI OLUKASILMAYI OLUŞŞTURAN TURAN PERPERİİOTLARIN SOTLARIN SÜÜRELERRELERİİ

Dr.Ali KIZILET

HATIRLATMA: HATIRLATMA: wwREFRAKTERREFRAKTER PERPERİİYODYOD

• Uyarılabilen hücrelerde, aksiyon potansiyeli başladıktan sonra, bir süre için kuvvetli bir uyaran gelse bile yeni bir aksiyon potansiyeli oluşamaz (Refrakter Periyod)

• Bu süre motor nöronda 0.4 - 4 millisaniye (ms) kadardır. 1- 3 ms de aksondan motor son plağa geçişte kaybedilir.

• Saniyede 10 – 100 uyaran oluşabilir.

Dr.Ali KIZILET

LatentLatent PeriotPeriot + Kas Sars+ Kas Sarsııssıı SSüüresi + resi + GevGevşşeme Seme Süürelerireleri

•• Motor nMotor nööronun uyarronun uyarıılmaslmasıı ile kas sarsile kas sarsııssıınnıın ban başşlamaslamasıına na kadar gekadar geççen sen süüreye reye LatentLatent PeriyotPeriyot denir. Bu izometrik denir. Bu izometrik kaskasıılma slma sıırasrasıında ~1nda ~1--2 ms s2 ms süürerken, konsantrik kasrerken, konsantrik kasıılmada lmada yyüük hafifse 1k hafifse 1--2 ms, orta d2 ms, orta düüzeydeyse ~3zeydeyse ~3--4 ms, a4 ms, ağığırsa ~5rsa ~5--6 6 ms sms süürer. rer.

•• Kas sarsKas sarsııssıınnıın sn süüresiresi ise hise hıızlzlıı kaskasıılan fibrillerde (FT lan fibrillerde (FT veya Tip II) 7,5 ms kadar kveya Tip II) 7,5 ms kadar kıısa olabilirken yavasa olabilirken yavaşş kaskasıılan lan fibrillerde (ST veya Tip I) 100 fibrillerde (ST veya Tip I) 100 msms’’yeye kadar uzayabilir.kadar uzayabilir.

•• GevGevşşeme periyodueme periyodu 1010--100 ms100 ms’’dir. dir. CaCa++++ ‘‘un un SRSR’’yeyegeri dgeri döönnüüşşüü. .

—— Tip Tip II’’lerdelerde SR aSR ağığı TipIITipII’’lerdekilerdeki kadar gelikadar gelişşkin kin olmadolmadığıığından ndan CaCa++ ++ salsalıınnıımmıı ve ve CaCa++++ pompalarpompalarıı ile geri ile geri alalıınnıımmıı o kadar etkin deo kadar etkin değğildir. Bu nedenle kasildir. Bu nedenle kasıılma ve lma ve gevgevşşeme Tip eme Tip IIII’’yeye ggööre daha uzun sre daha uzun süürer.rer.

Dr.Ali KIZILET

w200 ms’de bir gelen uyarı dalga sumasyonu yaratamaz. Seyirme şeklinde kontrolsüz tek bir kas sarsısına neden olur. Bunun sebebi, bir önceki kas sarsısına ait gevşeme evresinin tamamlanarak, sarkoplazmadaki tüm Ca++iyonlarının SR’ye geri pompalanmış olmasıdır. Kas hemen istirahat uzunluğuna geri döner. Kasın boyu kısalmaya devam etmez ve eklemde bir hareket olmaz.

Dr.Ali KIZILET

wDALGAwDALGA SUMASYONUSUMASYONU((WaveWave SummationSummation//FrequencyFrequency

SummationSummation//TemporalTemporal SummationSummation))•• RefrakterRefrakter periyot ve periyot ve latentlatent periyot kasperiyot kasıılma slma süürelerinden relerinden

daha kdaha kıısa oldusa olduğğundan, henundan, henüüz kas sarsz kas sarsııssııtamamlanmadan (yani tamamlanmadan (yani CaCa++++ iyonlariyonlarıınnıın n öönemli bir nemli bir kkıısmsmıı henhenüüz z sarkoplazmadasarkoplazmada iken) yeni bir uyaran ile iken) yeni bir uyaran ile Sarkoplazmik Sarkoplazmik RetikulumRetikulum’’dandan (SR) (SR) CaCa++++ iyonlariyonlarıısarkoplazmayasarkoplazmaya bbıırakrakııllıır.r.

•• Bunun sonunda Bunun sonunda CaCa++++ SRSR’’denden uzaklauzaklaşşamaz, hatta miktar amaz, hatta miktar olarak artar. Bolarak artar. Bööylece kasylece kasıılma daha blma daha büüyyüük gk güçüçle devam le devam eder. eder. ÇüÇünknküü kalsiyum artkalsiyum artışıışı daha fazla Gdaha fazla G--Aktin Aktin bböölgesinin algesinin aççıılmaslmasıına ve daha fazla na ve daha fazla ççapraz kapraz kööprprüüoluoluşşmasmasıına ve daha fazla hamle na ve daha fazla hamle vurumunavurumuna neden olur. neden olur. KasKasıılma aklma akııccıı bir bir şşekilde ilerler.ekilde ilerler.

Dr.Ali KIZILET

wDALGAwDALGA SUMASYONUSUMASYONU(devam)(devam)

•• BBööylece, gevylece, gevşşeme gereme gerççekleekleşşmeden tekrarlanan uyarmeden tekrarlanan uyarıılar lar ilk kasilk kasıılmaya katlmaya katıılmayan dilmayan diğğer kaser kasıılma elemanlarlma elemanlarıınnıın n da aktivasyonuna neden olacak da aktivasyonuna neden olacak şşekilde kasekilde kasıılmanlmanıın n artmasartmasıına neden olurlar. Bu olaya kasna neden olurlar. Bu olaya kasıılmalarlmalarıın n birikmesi (birikmesi (sumasyonusumasyonu) ad) adıı verilir. verilir. SumasyonSumasyon ssıırasrasıında nda meydana gelen kas gerimi, tek kasmeydana gelen kas gerimi, tek kasıılma slma sıırasrasıında nda meydana gelenden daha meydana gelenden daha fazaladfazaladıırr..

•• UyarUyarıılarlarıın hn hıızlzlıı bir bir şşekilde tekrar edilmesi sonucunda, ekilde tekrar edilmesi sonucunda, herhangi bir gevherhangi bir gevşşeme olmakseme olmaksıızzıın, sn, süürekli bir kasrekli bir kasıılma lma ggöörrüüllüür. Buna r. Buna ““tetaniktetanik kaskasıılmalma”” ((tetanustetanus) denir.) denir.

Dr.Ali KIZILETStimulusStimulus Stimulus

wKas henüz tam olarak gevşememişken ikinci uyaranın oluşması, Dalga Sumasyonuyaratarak, daha güçlü bir kasılmaya neden olur. Çünkü, bir önceki kas sarsısına ait gevşeme evresi tamamlanmadan, yani sarkoplazmadaki tüm Ca++iyonları SR’ye geri pompalanmadan yeni bir uyaranla SR’den tekrar bol miktarda Ca++ sarkoplazmayabırakılır.

Dr.Ali KIZILETStimulusStimulus Stimulus

wBunun sonucunda sarkoplazmadaki Ca++ miktarı artar. Bu da daha fazla Ca++ ‘un Troponin-C’ye bağlanarak, daha fazla miyozin-aktin bağlanmasına ve hamle vurumuna neden olur. Böylece, daha kuvvetli veya güçlü (hızlı) bir kasılma gerçekleştirilir.Kas hemen istirahat uzunluğuna geri döner. Kasın boyu kısalmaya devam etmez ve eklemde bir hareket olmaz.

Dr.Ali KIZILET

•• Bir motor Bir motor üünitenin nitenin üürettirettiğği kuvvet uyari kuvvet uyarıı frekansfrekansıınnıın artn artıımmııyla, kademeli olarak yla, kademeli olarak artar. artar. ÇüÇünknküü, , sarkoplazmadakisarkoplazmadaki CaCa++++ miktarmiktarıı gittikgittikççe artar. e artar.

•• Bir motor Bir motor üünitenin Kasnitenin Kasıılma kuvvetindeki delma kuvvetindeki değğiişşim:im:–– Uyaran frekansUyaran frekansıınnıın den değğiişşimi ile GERimi ile GERÇÇEKLEEKLEŞİŞİR R ((DALGADALGA SUMASUMASYONU)SYONU)

Dalga sumasyonu Tam olmayan tetanus Tam tetanusTek kasılma

Uyaran

G e r i

m

wwTam ve Tam olmayan Tetanus: Uyarılar arasında hiçbir gevşeme görülmezse, bu duruma “tam tetanus” denilir. Kasılma cevaplarıarasında herhangi bir gevşeme görülmesi halinde ise meydana gelen kasılma “tam olmayan tetanus” olarak adlandırılır.

Dr.Ali KIZILET

wTAM OLMAYAN TETANUS

Dr.Ali KIZILET

wTAM TETANUS

Dr.Ali KIZILET

wDalgawDalga SumasyonuSumasyonu ve ve TetanusTetanus

Dr.Ali KIZILET Figure 6.10Slide 6.11

wKrampwKramp

Kramp: Uyarı frekansı saniyede 60-120 arasındaysa büyük ihtimalle kramp gerçekleşir.

Dr.Ali KIZILET

KontrollKontrollüü ve Daha Gve Daha Güçüçllüü KasKasıılmalar lmalar iiççin Gerekli Uyarin Gerekli Uyarıı frekansfrekansıı

AkAkııccıı, kontroll, kontrollüü bir hareket ibir hareket iççin kas fibrilinin saniyede en in kas fibrilinin saniyede en az 7az 7--10 kez uyar10 kez uyarıılarak, hamle vurumu yapmaslarak, hamle vurumu yapmasıı gerekir. gerekir. BBööylece gevylece gevşşeme tamamlanmadan bir dalga eme tamamlanmadan bir dalga sumasyonusumasyonuoluoluşşur.ur.UyarUyarıı frekansfrekansıı arttarttııkkçça daha ga daha güçüçllüü kaskasıılma gerlma gerççekleekleşşir.ir.UyarUyarıı frekansfrekansıı 10/saniyeden 50/saniyeye 10/saniyeden 50/saniyeye ççııktktığıığında nda kaskasıılma glma güüccüü 10 kat artar.10 kat artar.Maksimal kuvvet Maksimal kuvvet üüretimi sretimi sıırasrasıında uyarnda uyarıı frekansfrekansıı Tip I Tip I fibrillerde en fazla 40 /saniye civarfibrillerde en fazla 40 /saniye civarıındayken, Tip II ndayken, Tip II fibrillerde 80fibrillerde 80--100/saniye civar100/saniye civarıında olabilir.nda olabilir.UyarUyarıı frekansfrekansıı 100 / saniyeye 100 / saniyeye ççııkarkarıılsa bile genellikle 50lsa bile genellikle 50--60/saniye frekans civar60/saniye frekans civarıında tam nda tam tetanustetanus oluoluşşur ve bu ur ve bu noktadan sonra kuvvette artnoktadan sonra kuvvette artışış miktarmiktarıı daha az olur.daha az olur.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL KUVVET/GMAL KUVVET/GÜÇÜÇÜÜRETRETİİMMİİNDE UYARI FREKANSINDE UYARI FREKANSI

MSS kas MSS kas tonusunutonusunu, gerime duyarl, gerime duyarlıı ““kas kas iiğğiciiciğğii”” ve ve ““golgi golgi tendontendonorganorganıı”” isimli reseptisimli reseptöörlerden aldrlerden aldığıığı bilgiler dobilgiler doğğrultusunda ayarladrultusunda ayarladığıığıiiççin, maksimal kuvvet in, maksimal kuvvet üüretimi dretimi düüzeyinde de uyarzeyinde de uyarıı frekansfrekansıınnıı daha fazla daha fazla arttarttıırmaz. rmaz.

Bu noktadan itibaren kas fibrillerinin Bu noktadan itibaren kas fibrillerinin sarkomerlerisarkomerleri tam kapasite ile tam kapasite ile kaskasıılmaylmayıı gergerççekleekleşştirdiklerinden uyartirdiklerinden uyarıı frekansfrekansıı artsa da kas gerimi artsa da kas gerimi (kuvvet (kuvvet üüretimi) deretimi) değğiişşmeyecektir.meyecektir.

Bu durum MSS tarafBu durum MSS tarafıından uyarndan uyarıı frekanslarfrekanslarıınnıı daha fazla arttdaha fazla arttıırrıılmamaslmamasııile sonuile sonuççlanlanıır. r.

O kas fibrillerinde maksimal kuvvet/gO kas fibrillerinde maksimal kuvvet/güçüç üüretiminin bir sretiminin bir süüre daha re daha devam ettirilmesi gerekiyorsa, bu maksimal uyardevam ettirilmesi gerekiyorsa, bu maksimal uyarıı frekansfrekansıınnııssüürdrdüürrüüllüür.r.

Dr.Ali KIZILET

YORGUNLUKYORGUNLUK

•• Saniyede 20Saniyede 20’’den fazla uyarden fazla uyarıılan kas hlan kas hüücresinde cresinde yorgunluk ihtimali oluyorgunluk ihtimali oluşşur. Bunun altur. Bunun altıında uyarnda uyarııfrekanslarfrekanslarıı yorgunluk yaratmazlar. Frekans yorgunluk yaratmazlar. Frekans 20/20/snsn’’ninnin üüststüüne ne ççııktktııkkçça yorgunluk daha erken a yorgunluk daha erken oluoluşşur.ur.

•• Bu sebeple, dBu sebeple, düüşşüük frekanslk frekanslıı ggüçüçssüüz kasz kasıılmalar lmalar daha uzun sdaha uzun süürdrdüürrüüllüürken, yrken, yüüksek frekanslksek frekanslıı ggüçüçllüükaskasıılmalar klmalar kıısa ssa süürer.rer.

•• Kassal YorgunluKassal Yorgunluğğun pek un pek ççok nedeni vardok nedeni vardıır. Bunlar r. Bunlar sonraki konularda incelenecektir.sonraki konularda incelenecektir.

Dr.Ali KIZILET

NNööromromüüsksküüler Yorgunlukler Yorgunluk•• Daha Daha ööncede bahsettincede bahsettiğğimiz gibi, motor nimiz gibi, motor nööronun saniyede 100 gibi ronun saniyede 100 gibi

yyüüksek frekanslarla uyarksek frekanslarla uyarıılmaslmasıı motor son plakta motor son plakta asetilkolinasetilkolinkonsantrasyonun hkonsantrasyonun hıızla dzla düüşşmesine neden olur.mesine neden olur.

•• Bunun sonunda birim zamanda aBunun sonunda birim zamanda aççıılan lan ligandligand kapkapııllıı NaNa++ kanalkanalıısaysayııssıı azalazalıır.r.

•• BBööylece membran potansiyelinin ylece membran potansiyelinin --90 90 mVmV’’tantan, voltaj kap, voltaj kapııllıı NaNakanallarkanallarıınnıın an aççıılmaslmasıına neden olarak aksiyon potansiyelini na neden olarak aksiyon potansiyelini babaşşlatan, latan, --70 mV civar70 mV civarıına dna düüşşme hme hıızzıı yavayavaşşlar ve uyarlar ve uyarıı frekansfrekansııddüüşşer.er.

•• Bu durum yBu durum yüüksek ksek şşiddetli sprint middetli sprint müüsabakalarsabakalarıı, kuvvet ve g, kuvvet ve güçüçantrenmanlarantrenmanlarıı gibi aktivitelerde 4gibi aktivitelerde 4--5 saniyede g5 saniyede güçüç/kuvvet /kuvvet üüretiminin azalmasretiminin azalmasıına neden olur.na neden olur.

•• Sonunda, fibril/motor Sonunda, fibril/motor üünite (motor nite (motor üünitedeki dinitedeki diğğer fibriller ayner fibriller aynııanda) saniyede 7anda) saniyede 7--10 uyar10 uyarıınnıın altn altıına dna düüşşerek, devre derek, devre dışıışı kalkalıır. Kas r. Kas ggüüccüü devre ddevre dışıışı kalan motor kalan motor üünitenin nitenin üüretebileceretebileceğği kuvvet kadar i kuvvet kadar ddüüşşer (eer (eğğer devreye girecek yedek bir motor er devreye girecek yedek bir motor üünite kalmadnite kalmadııysa)ysa)

Dr.Ali KIZILET

Kassal Aktivite SKassal Aktivite Sıırasrasıında Motor nda Motor ÜÜnite Katnite Katııllıım Sm Sıırasrasıı

•• Her motor nHer motor nööron aksiyon potansiyelini baron aksiyon potansiyelini başşlatacak latacak kendisine has bir ekendisine has bir eşşik uyaran dik uyaran düüzeyine sahiptir.zeyine sahiptir.

•• KKüçüüçük motor k motor üünitelerin genellikle uyarnitelerin genellikle uyarıı eeşşiiğği i ddüüşşüüktktüür ve dr ve düüşşüük k şşiddetli bir uyaranla aksiyon iddetli bir uyaranla aksiyon potansiyelini bapotansiyelini başşlatlatıırlar. Bundan dolayrlar. Bundan dolayıı kuvvet kuvvet üüretiminde ilk devreye girenler kretiminde ilk devreye girenler küçüüçük motor k motor üünitelerdir.nitelerdir.

•• DDışış direncin bdirencin büüyyüüklklüüğğüüne gne gööre, daha fazla kuvvet re, daha fazla kuvvet gerektikgerektikççe, uyare, uyarıı eeşşiiğği daha yi daha yüüksek olan, daha ksek olan, daha bbüüyyüük motor k motor üüniteler devreye girerler niteler devreye girerler ((HannemanHanneman’’ıınn ““SizeSize”” yani yani ““BoyutBoyut”” prensibi).prensibi).

•• Eksantrik ve izometrik kasEksantrik ve izometrik kasıılmalarda bu direnlmalarda bu direnççyenilemez.yenilemez.

Dr.Ali KIZILET

Aktive Olan Motor Ünite Sayısının Artımı ile Kuvvet Üretiminin Artımı

MOTOR ÜNITE SUMASYONU

1 2 3 4Motor Ünite Sayısı

K

u

v

v

e

t

Dr.Ali KIZILET

Aktive Olan Motor Ünite Sayısının Azalımıile YORGUNLUK;

Kuvvet üretim düzeyinde, nöromüsküler yorgunluk veya diğer yorgunluk nedenleriyle devre dışı kalan MU’nin üretebileceği toplam maksimal kuvvet düzeyi kadar azalma olur.

4 3 2 1Motor Ünite Sayısı

K

u

v

v

e

t

Dr.Ali KIZILET

Maksimal Kuvvet Maksimal Kuvvet ÜÜretimi Sretimi Sıırasrasıında nda Motor Motor ÜÜnite Katnite Katııllıım Sm Sıırasrasıı ve Kuvvet ve Kuvvet

GeliGelişşiminde Kullaniminde Kullanıılmaslmasıı Gereken YGereken Yüükk•• Maksimal kuvvetin (Maksimal Maksimal kuvvetin (Maksimal İİstemli Kasstemli Kasıılma: Mlma: MİİK) K) ¼¼ -- 1/3 1/3

üüne kadar sadece Tip ne kadar sadece Tip II’’lerler (ST) aktive olur. Ancak daha fazla (ST) aktive olur. Ancak daha fazla kuvvet gerektiren ikuvvet gerektiren işşler iler iççin Tip II fibriller devreye girmeye in Tip II fibriller devreye girmeye babaşşlar. % 35 Mlar. % 35 MİİK altK altıındaki direnndaki direnççler Tip ler Tip IIII’’lerileri ççalalışışttıırmaz. rmaz.

•• KaslarKaslarıımmıız gz güünlnlüük yak yaşşam aktiviteleri sam aktiviteleri sıırasrasıında % 60 nda % 60 MMİİKK’’yayakadar direnkadar direnççlerle karlerle karşışılalaşşttığıığından, bu yndan, bu yüüklere zaten adapte klere zaten adapte olmuolmuşştur. Bu sebeple, kuvvet gelitur. Bu sebeple, kuvvet gelişştirmeye ytirmeye yöönelik nelik antrenmanlarda gantrenmanlarda güünlnlüük aktivitelerde hik aktivitelerde hiçç devreye giremeyen devreye giremeyen bbüüyyüük Tip II motor k Tip II motor üünitelerin senkronizasyonu sanitelerin senkronizasyonu sağğlanmaya lanmaya ççalalışıışıllıır.r.

•• Bu sebeple Maksimal Kuvveti geliBu sebeple Maksimal Kuvveti gelişştirici antrenmanlarda ytirici antrenmanlarda yüük en k en az % 60 Maz % 60 MİİK olmalK olmalııddıır.r.

Dr.Ali KIZILET

Kuvvet GeliKuvvet Gelişşiminde Kullaniminde KullanıılmaslmasııGereken YGereken Yüükk

•• PeriotlamadaPeriotlamada öönce % 60 Mnce % 60 MİİK civarK civarıı yyüüklerle klerle babaşşlanlanıır. Daha sonra yr. Daha sonra yüük, gelik, gelişşen yeni maksimal en yeni maksimal kuvvet dekuvvet değğerleri de gerleri de gööz z öönnüüne alne alıınarak, daha narak, daha yyüüksek ksek şşiddetlerle yapiddetlerle yapıılmallmalııddıır, r,

•• SubmaksimalSubmaksimal yyüüklerle klerle intermuskintermusküülerlerkoordinasyonu (kas gruplarkoordinasyonu (kas gruplarıınnıın n senkronizasyonunu) msenkronizasyonunu) müükemmellekemmelleşştirecek etkili bir tirecek etkili bir uyaran yoktur. Bu yuyaran yoktur. Bu yüüzden maksimal kuvveti zden maksimal kuvveti dodoğğrudan gelirudan gelişştirmede maksimale tirmede maksimale ççok yakok yakıın n yyüükler kullankler kullanııllıır (%85+).r (%85+).

Dr.Ali KIZILET

Maksimal Kuvvet Maksimal Kuvvet ÜÜretimi Sretimi Sıırasrasıında nda Motor Motor ÜÜnite Katnite Katııllıımmıı ve Kuvvet ve Kuvvet

AntrenmanlarAntrenmanlarıı

•• İİncelenen iki kncelenen iki küçüüçük kasta % 50 Mk kasta % 50 MİİK dK düüzeyinde motor zeyinde motor üünitelerin nitelerin ççooğğu aktive olmuu aktive olmuşştur. Mtur. MİİKK’’nnıın % 100n % 100’ü’üne ulane ulaşşmak mak iiççin bu noktadan sonra sadece uyarin bu noktadan sonra sadece uyarıı frekanslarfrekanslarıınnıın artn artıımmııggöörrüüllüür. r.

Orta bOrta büüyyüüklklüükteki kaslar ve yardkteki kaslar ve yardıımcmcıı kaslarda ise, bu durum kaslarda ise, bu durum % 70% 70--80 M80 MİİK dK düüzeylerindeki yzeylerindeki yüüklerde ortaya klerde ortaya ççııkar. kar.

Temel kaslar (gTemel kaslar (gööğğüüs, omuz ve bacak kaslars, omuz ve bacak kaslarıı) kaslarda ise ) kaslarda ise ((bicepsbiceps femorisfemoris, , deltoiddeltoid vb.) % 100 vb.) % 100 MMİİKK’’yaya kadar yeni MU kadar yeni MU katkatııllıımmıı ggöörrüüllüür.r.

Dr.Ali KIZILET

Maksimal Kuvvet Maksimal Kuvvet ÜÜretimi Sretimi Sıırasrasıında nda Motor Motor ÜÜnite Katnite Katııllıımmıı ve Kuvvet ve Kuvvet

AntrenmanlarAntrenmanlarıı (devam)(devam)Bu sonuBu sonuççlar, klar, küçüüçük kaslarda % 50 Mk kaslarda % 50 MİİK K üüzerindeki yzerindeki yüüklerle, klerle, yardyardıımcmcıı kaslarla orta bkaslarla orta büüyyüüklklüükteki kaslarda % 70kteki kaslarda % 70--80 M80 MİİK K üüzerindeki yzerindeki yüüklerle artklerle artıık k öönemli bir miktarda yeni MU nemli bir miktarda yeni MU katkatııllıımmıı olmayacaolmayacağığınnıı ggöösterir. sterir.

Bundan dolayBundan dolayıı, k, küçüüçük kaslarda % 50 Mk kaslarda % 50 MİİKK’’nnıın n üüzerindeki zerindeki yyüükler, yardkler, yardıımcmcıı ve orta bve orta büüyyüüklklüükteki kaslarda % 70kteki kaslarda % 70--80 M80 MİİK K üüzerindeki yzerindeki yüüklerle klerle ççalalışıışıldldığıığında kuvvet gelinda kuvvet gelişşiminde anlamliminde anlamlııbir farklbir farklııllıık olmaz. k olmaz.

Dr.Ali KIZILET

Maksimal Kuvvet Maksimal Kuvvet ÜÜretimi retimi SSıırasrasıında Motor nda Motor ÜÜnite Katnite Katııllıımmıı ve ve

Kuvvet AntrenmanlarKuvvet Antrenmanlarıı (devam)(devam)Bunu antrenman planlamasBunu antrenman planlamasıına yansna yansıımasmasıına na şşööyle bir yle bir öörnek rnek verebiliriz; verebiliriz;

Kuvvet antrenmanKuvvet antrenmanıı periyotlamasperiyotlamasıındanda en etkili maksimal kuvvet en etkili maksimal kuvvet geligelişşimini saimini sağğlayacak % 85 Mlayacak % 85 MİİK K üüzeri yzeri yüüklerle klerle ççalalışıışılan periyoda lan periyoda gelindigelindiğğinde temel kaslar iinde temel kaslar iççin % 85 Min % 85 MİİK ve K ve üüzeri yzeri yüükler kler kullankullanııllıırken,rken,

YardYardıımcmcıı ve orta bve orta büüyyüüklklüükteki kaslar ikteki kaslar iççin en fazla % 70in en fazla % 70--80 M80 MİİK, K, kküçüüçük kaslar ik kaslar iççinde en fazla % 50inde en fazla % 50--60 M60 MİİK yK yüükleri kullankleri kullanıılmallmalııddıır. r.

Set saySet sayıılarlarıı, tekrar say, tekrar sayıılarlarıı ve dinlenme aralarve dinlenme aralarıı da buna gda buna gööre re ayarlanmalayarlanmalııddıır.r.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL KUVVET / GMAL KUVVET / GÜÇÜÇANTRENMANLARINDA SET SAYISIANTRENMANLARINDA SET SAYISI

•• Bir kas kendi maksimal kuvvet Bir kas kendi maksimal kuvvet üüretiminin % 100retiminin % 100’ü’üile kasile kasııllıırken, motor rken, motor üünitelerinin en fazla % 90nitelerinin en fazla % 90’’ııaynaynıı anda aktive olabilir. Geri kalananda aktive olabilir. Geri kalanıı yorulan motor yorulan motor üünitelerin yerini almak nitelerin yerini almak üüzere zere ““YedekYedek”” olarak olarak beklerler.beklerler.

•• Kuvvet antrenmanKuvvet antrenmanıı yapmamyapmamışış bir kibir kişşide maksimal ide maksimal kuvvet kuvvet üüretimi (Maksimal retimi (Maksimal İİstemli Kasstemli Kasıılmalma--MMİİK) K) ssıırasrasıında o kasa ait motor nda o kasa ait motor üünitelerin knitelerin küçüüçük bir kk bir kıısmsmııöörnerneğğin % 50in % 50’’si si sekroniksekronik olarak (aynolarak (aynıı anda) aktive anda) aktive olur. olur. ÇüÇünknküü daha bdaha büüyyüük motor k motor üüniteleri devreye niteleri devreye sokacak kadar sokacak kadar şşiddetli iddetli impulslarimpulslar oluoluşşmaz.maz.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL KUVVET / GMAL KUVVET / GÜÇÜÇANTRENMANLARINDA SET SAYISI (devam)ANTRENMANLARINDA SET SAYISI (devam)

•• Birinci sette aktive olabileceklerin tamamBirinci sette aktive olabileceklerin tamamıı (az (az öönceki nceki öörnekte rnekte % 50% 50’’si) aktive olur.si) aktive olur.

•• BazBazıı motor motor üüniteler ilk setin sonuna doniteler ilk setin sonuna doğğru yorularak devre dru yorularak devre dışıışıkalkalıırlar. rlar.

•• İİkinci settin bakinci settin başışında bunlarnda bunlarıın yerine benzer bn yerine benzer büüyyüüklklüükte yeni kte yeni motor motor üüniteler devreye girer. Set sonunda bir kniteler devreye girer. Set sonunda bir kııssıım motor m motor üünite nite daha yorulur.daha yorulur.

•• ÜçüÜçüncncüü sette aynsette aynıı şşey tekrarlanarak, daha fazla sayey tekrarlanarak, daha fazla sayııda motor da motor üünitenin nitenin ççalalışışttıırrıılmaslmasıı sasağğlanlanıır.r.

•• Bu sebeple, kuvvet ve gBu sebeple, kuvvet ve güçüç geligelişşimi antrenmanlarimi antrenmanlarıı en az en az üçüç setsetolarak uygulanolarak uygulanıır. Br. Bööylece yeni aktive olan ylece yeni aktive olan MUMU’’larlarıınnadaptasyonu ile adaptasyonu ile sekroniksekronik MU katMU katııllıımmıı artarak (artarak (öörnerneğğin; in; %50%50’’den % 60den % 60’’a), Ma), MİİK arttK arttıırrıılmlmışış olur. Bu geliolur. Bu gelişşimde son imde son nokta % 90 MU senkronizasyonudur.nokta % 90 MU senkronizasyonudur.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL KUVVET VE MAL KUVVET VE GGÜÜCCÜÜN DON DOĞĞRUDAN ARTIMIRUDAN ARTIMI

•• NNööromromüüsksküüler adaptasyonla geliler adaptasyonla gelişşir.ir.•• Daha fazla Daha fazla MUMU’’ninnin senkronik olarak aktive olmassenkronik olarak aktive olmasıı

ve,ve,•• MU uyarMU uyarıı frekanslarfrekanslarıınnıın artmasn artmasııyla geryla gerççekleekleşşir.ir.•• KasKasıın enine kesitinin 1 cmn enine kesitinin 1 cm22’’si basi başışına na üüretebileceretebileceğği i

kuvvet 3,6 ile 10 kg araskuvvet 3,6 ile 10 kg arasıındadndadıır. Bu yolla 10 r. Bu yolla 10 kgkg’’aakadar artar.kadar artar.

•• Bu noktadan sonra bu yolla kuvvet geliBu noktadan sonra bu yolla kuvvet gelişşimi imi mmüümkmküün den değğildir.ildir.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL KUVVET VE MAL KUVVET VE GGÜÜCCÜÜN DOLAYLI ARTIMIN DOLAYLI ARTIMI

Hipertrofi ile gerHipertrofi ile gerççekleekleşşir.ir.

KasKasıın enine kesitinin artmasn enine kesitinin artmasııddıır. Bu artr. Bu artıımda kas proteinlerinin mda kas proteinlerinin artartıımmıı öönemli rol oynar. Aktin, miyozin, nemli rol oynar. Aktin, miyozin, troponintroponin--tropomiyozintropomiyozinvb. gibi vb. gibi kontraksiyonakontraksiyona katkatıılan proteinlerin sentezi de artar.lan proteinlerin sentezi de artar.

BBööylece, kas fibrilinde ylece, kas fibrilinde sarkomerlerinsarkomerlerin saysayııssıı artarak, her bir artarak, her bir fibrilin kuvvet fibrilin kuvvet üüretme yeteneretme yeteneğği artmi artmışış olur.olur.

Bunun sonucunda kas enine kesit alanBunun sonucunda kas enine kesit alanıı (cm(cm22’’lerin saylerin sayııssıı) ) arttarttıırrıılarak, dolayllarak, dolaylıı olarak kuvvet geliolarak kuvvet gelişştirilebilir.tirilebilir.

Erkeklerde fibril boyutlarErkeklerde fibril boyutlarıı bayanlarbayanlarıınkinden daha bnkinden daha büüyyüüktktüür. Bu r. Bu muhtemelen her iki cinsiyet arasmuhtemelen her iki cinsiyet arasıındaki testosteron hormonu ve ndaki testosteron hormonu ve aktivite daktivite düüzeyi farklzeyi farklııllııklarklarıından kaynaklanndan kaynaklanıır.r.

Dr.Ali KIZILET

KUVVET ANTRENMANIN KUVVET ANTRENMANIN İİLK LK SEANSLARINDA GSEANSLARINDA GÖÖRRÜÜLEN HIZLI LEN HIZLI

KUVVET ARTIKUVVET ARTIŞŞII

•• Tamamen nTamamen nööromromüüsksküüler geliler gelişşimden kaynaklanimden kaynaklanıır. r. Senkronik olarak aktive olan MU oranSenkronik olarak aktive olan MU oranıı artarken, artarken, bu bu MUMU’’larlarıınn uyaruyarıı frekansfrekansıında da gelinda da gelişşmeler meler ggöörrüüllüür.r.

•• Bu sBu sıırada hipertrofi grada hipertrofi göörrüülmez.lmez.

Dr.Ali KIZILET

DODOĞĞRUDAN KUVVET GELRUDAN KUVVET GELİŞİİŞİMMİİİİÇÇİİN N İİZLENECEK YOLLARZLENECEK YOLLAR

Daha fazla motor Daha fazla motor üünitenin, daha ynitenin, daha yüüksek ksek frekansla uyarfrekansla uyarıılarak, larak, senkoniksenkonik bir bir şşekilde ekilde iişşe kate katııllıımmıınnıı geligelişştirmek itirmek iççin iki yol in iki yol izlenmelidir:izlenmelidir:

DirenDirençç antrenmanantrenmanıı ile,ile,Mental antrenman ile.Mental antrenman ile.

Dr.Ali KIZILET

Kassal Aktivite SKassal Aktivite Sıırasrasıında Motor nda Motor ÜÜnite Katnite Katııllıım Sm Sıırasrasıınnıın Hareket n Hareket

AAççııssıı ile ile İİlilişşkisikisi•• Hareketin aHareketin aççııssıı dedeğğiişştiktikççe de motor e de motor üünite nite

katkatııllıım sm sıırasrasıında denda değğiişşiklikler olur.iklikler olur.•• ÖÖrnerneğğin, in, ““InclineIncline PressPress”” hareketi ile hareketi ile

maksimal kuvvet maksimal kuvvet ççalalışıışırken rken pectoralispectoralis majmajöör r kaskasıınnıın daha n daha ççok ok üüst kst kıısmsmıındaki motor ndaki motor üüniteler kniteler küçüüçükten bkten büüyyüüğğe doe doğğru sru sıırayla rayla devreye girerler.devreye girerler.

Dr.Ali KIZILET

Kassal Aktivite SKassal Aktivite Sıırasrasıında Motor nda Motor ÜÜnite Katnite Katııllıım Sm Sıırasrasıınnıın Hareket n Hareket

AAççııssıı ile ile İİlilişşkisikisi•• ““DeclineDecline PressPress”” hareketinde ise aynhareketinde ise aynıı

antrenman antrenman şşiddetiyle iddetiyle ççalalışıışıldldığıığında nda pectoralispectoralis majmajöör kasr kasıınnıın alt kn alt kıısmsmıındaki ndaki motor motor üüniteler kniteler küçüüçükten bkten büüyyüüğğe doe doğğru ru ssıırayla irayla işşe kate katııllıırlar.rlar.

Dr.Ali KIZILET

Kassal Aktivite SKassal Aktivite Sıırasrasıında Motor nda Motor ÜÜnite Katnite Katııllıım Sm Sıırasrasıınnıın Hareket n Hareket

AAççııssıı ile ile İİlilişşkisi (devam)kisi (devam)

Bu, kastaki motor Bu, kastaki motor üünitelerin belli bir nitelerin belli bir hareket ihareket iççin din düüşşüük uyark uyarıılma elma eşşiiğğine ine sahipken (kolay uyarsahipken (kolay uyarııllıır ve ir ve işşe daha erken e daha erken katkatııllıır) bazr) bazıı hareketler ihareketler iççin yin yüüksek eksek eşşikli ikli (zor uyar(zor uyarııllıır ve ger ve geçç katkatııllıır) oldur) olduğğunu unu ggööstermektedir.stermektedir.

Dr.Ali KIZILET

Kassal Aktivite SKassal Aktivite Sıırasrasıında Motor nda Motor ÜÜnite Katnite Katııllıım Sm Sıırasrasıınnıın Hareket n Hareket

AAççııssıı ile ile İİlilişşkisi (devam)kisi (devam)Bu bilgilerin Bu bilgilerin ışığıışığında, kuvvet ve gnda, kuvvet ve güçüç geligelişşimi antrenmanlarimi antrenmanlarıında, nda, sezon yaklasezon yaklaşşttııkkçça brana branşşa a öözgzgüü hareketlerin tercih edilmesi hareketlerin tercih edilmesi gerektigerektiğği ortaya konmui ortaya konmuşştur.tur.

Maksimal Kuvvet ve hipertrofi geliMaksimal Kuvvet ve hipertrofi gelişşimi iimi iççin uygun metotlardan in uygun metotlardan biri olan biri olan ““SuperSuper SetSet”” sistemi de sistemi de ardardaardarda üçüç veya daha fazla set veya daha fazla set boyunca aynboyunca aynıı kaskasıı dedeğğiişşik aik aççıılarda larda ççalalışışttıırmayrmayıı ööngngöörrüür. Br. Bööylece ylece kasa ait tkasa ait tüüm motor m motor üüniteler daha etkin bir niteler daha etkin bir şşekilde ekilde ççalalışışttıırrıılmlmışışolur. olur. İİntramuskntramusküülerler (kas i(kas iççi) koordinasyon daha etkili bir i) koordinasyon daha etkili bir şşekilde ekilde geligelişştirilebilir ve maksimal kuvvet arttirilebilir ve maksimal kuvvet artışıışına katkna katkııda bulunabilir. da bulunabilir.

Dr.Ali KIZILET

HAREKET HIZI HAREKET HIZI İİLE MOTOR LE MOTOR ÜÜNNİİTE KATILIM SIRASITE KATILIM SIRASI

YavaYavaşş hareketlerde en khareketlerde en küçüüçük k MUMU’’dandan daha daha bbüüyyüüklerine doklerine doğğru gru göörrüülen katlen katııllıım sm sıırasrasıı, h, hıızlzlııhareketlerde bozularak, hareketlerde bozularak, öönce bnce büüyyüük olanlar sonra k olanlar sonra daha bdaha büüyyüük olanlar devreye girerler.k olanlar devreye girerler.Bu nedenle, sprint, sBu nedenle, sprint, sııççrama, ani yrama, ani yöön den değğiişştirme tirme gibi hgibi hıızlzlıı hareketlerde hareketlerde öönce Tip nce Tip IIII’’lerler devreye devreye girer. Bu tip egzersizler Tip II geligirer. Bu tip egzersizler Tip II gelişşimine katkimine katkııda da bulunur.bulunur.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL KUVVET OLUMAL KUVVET OLUŞŞUM UM SSÜÜRESRESİİ ve HAREKET HIZIve HAREKET HIZI

Maksimal kuvvet gerektiren hareketlerde eklem Maksimal kuvvet gerektiren hareketlerde eklem hareket hhareket hıızzıı 6060°°//snsn’’yiyi nadiren genadiren geççer.er.DirenDirençç o kadar yo kadar yüüksektir ki bunu yenebilecek ksektir ki bunu yenebilecek kuvvet dkuvvet düüzeyi zeyi ççok hok hıızlzlıı oluoluşşturulamaz. Yavaturulamaz. Yavaşşhareketlerde hareketlerde öönce MU katnce MU katııllıım sm sıırasrasıı kküçüüçükten kten bbüüyyüüğğe doe doğğru olduru olduğğundan, her kasundan, her kasıın kendi n kendi maksimal kuvvetini olumaksimal kuvvetini oluşşturmasturmasıı iiççin gein geççen sen süüre re 0.7 saniye kadard0.7 saniye kadardıır. Kuvvet gelir. Kuvvet gelişşse bile bu yeni se bile bu yeni kuvvet dkuvvet düüzeyine ulazeyine ulaşşmak imak iççin gein geççen sen süüre pek re pek dedeğğiişşmez.mez.

Dr.Ali KIZILET

MAKSMAKSİİMAL GMAL GÜÇÜÇ ÜÜRETRETİİMMİİ VE VE HAREKET HIZIHAREKET HIZI

Maksimal sprint, sMaksimal sprint, sııççrama ve ani yrama ve ani yöön den değğiişştirmelerde ayatirmelerde ayağığın n yerde kalma syerde kalma süüresi 0.12 sn ile 0.20 sn arasresi 0.12 sn ile 0.20 sn arasıındadndadıır. Bu kadar kr. Bu kadar kıısa sa ssüürede maksimal kuvvet olurede maksimal kuvvet oluşşturacak kadar motor turacak kadar motor üünite devreye nite devreye giremez. giremez. O yO yüüzden yzden yüüksek aksek aççıısal hsal hıız gerektiren aktiviteler esnasz gerektiren aktiviteler esnasıında nda maksimal kuvvete rastlanamaz, ancak maksimal gmaksimal kuvvete rastlanamaz, ancak maksimal güüce ce rastlanabilir. rastlanabilir. MMüümkmküün olan en fazla sayn olan en fazla sayııda motor da motor üünitenin, mnitenin, müümkmküün olan en n olan en kkıısa ssa süürede senkronik olarak yrede senkronik olarak yüüksek bir uyarksek bir uyarıılma frekanslma frekansıı ile ile aktivasyonu ise kaktivasyonu ise kıısa zamanda daha fazla isa zamanda daha fazla işş yapmayla, yani yapmayla, yani ggüüccüün bn büüyyüüklklüüğğüü ile karakterizedir.ile karakterizedir.Bu yBu yüüzden, yzden, yüüksek yoksek yoğğunlukta hunlukta hıızlzlıı hareketlerle ghareketlerle güçüçgeligelişştirmeye tirmeye ççalalışıışıllıır. Gr. Güüccüü geligelişştirmede tirmede öönerilen en uygun ek nerilen en uygun ek direndirençç aağığırlrlığıığı maksimal kuvvetin %50 maksimal kuvvetin %50 -- %75%75’’idir. Hareketler idir. Hareketler patlaypatlayııccıı olmalolmalııddıır.r.

Dr.Ali KIZILET

KasKasıılma Hlma Hıızzıı –– Kuvvet Kuvvet -- GGüçüç İİlilişşkisikisi

HHıızz

KuvvetKuvvet

00°°/sn/sn 6060°°/sn/sn 120120°°/sn 180/sn 180°°/sn 240/sn 240°°/sn/sn 300300°°/sn/sn 360360°°/sn/sn

Güç

Dr.Ali KIZILET

KUVVET KUVVET –– GGÜÇÜÇ GELGELİŞİİŞİMMİİANTRENMAN PLANMASIANTRENMAN PLANMASI

•• Kuvvet, gKuvvet, güçüç ve sve süürati gelirati gelişştirmede en etkin tirmede en etkin yol; yyol; yüük k –– hhıız kombinasyonundaki makul z kombinasyonundaki makul dedeğğiişşimlerden geimlerden geççer. Yer. Yüüksek hksek hıız z –– ddüüşşüük k direndirençç antrenmanantrenmanıından ndan öönce (gnce (güçüçantrenmanantrenmanıı), d), düüşşüük hk hıız z –– yyüüksek direnksek dirençç(maksimal kuvvet antrenman(maksimal kuvvet antrenmanıı yapyapıılmallmalııddıır.r.

Dr.Ali KIZILET

BRANŞA ÖZGÜ KUVVETLİ/GÜÇLÜHAREKETLER İÇİN GEREKLİ KASSAL

KOORDİNASYON GELİŞİMİ

Eski Sovyet araştırıcılara göre iki tip kassal koordinasyon söz konusudur;1) inter musküler – kaslar arası, 2) intramusküler – kas içi.

Birincisi kasların kasılma ve gevşeme sıralarının ve kasılma kuvvetlerinin kontrolüyle ilgili olup, teknik drillerle geliştirilir (jimnastik, kule atlama, buz pateni vs.).

İkincisi senkronize motor ünite katılımı ve bunların yüksek frekansla uyarılmasıüzerine kurulmuştur ve doğrudan kuvveti arttırır. Kassal kuvveti geliştirme sürecinde ilk senkronize olanlar FT (Fast Twitch-hızlı kasılan) motor ünitelerdir.

Submaksimal yüklerle intramusküler koordinasyonu (kas içi, MU senkronizasyonunu) mükemmelleştirecek etkili bir uyaran yoktur. Bu yüzden maksimal kuvveti doğrudan geliştirmede kullanılan direnç antrenmanlarında maksimale çok yakın yükler kullanılır (%80+).