l imdina (power point)
TRANSCRIPT
L-IMDINA
L-Imdina tinsab fuq għolja fin-nofs ta’ Malta. Minħabba f’hekk hi tidher minn kullimkien. Hi belt imdawra b’ħitan għoljin li nsejħulhom swar.
L-Imdina kienet mibnija fuq għolja biex l-għassiesa setgħu josservaw x’kien ikun qed jiġri madwarhom filwaqt li jilmħu lill-għadu ġej minn fuq il-baħar.
Meta kienu jinżlu l-ħallelin tal-baħar, in-nies mill-irħula tal-qrib kienu jaħarbu lejn l-Imdina biex jistkennu fiha. Il-ħallelin kienu jsibu l-irħula u l-irziezet vojta.
Meta mbagħad kienu jmorru jattakkaw lill-Imdina u jsibuha magħluqa u mgħassa sewwa bis-suldati, kienu jaqtgħu qalbhom u jmorru lura fuq ix-xwieni tagħhom.
Minħabba f’dawn l-attakki l-Imdina saret l-aktar post importanti ta’ Malta.
L-Imdina kienet ukoll il-belt kapitali ta’ Malta. Fl-antik l-aktar nies importanti tal-Gvern u l-Isqof bnew il-palazzi tagħhom hemm.
Fi żmien ir-Rumani l-Imdina kienet ikbar milli hi llum.
Min ċekken din il-belt u dawwarha bis-swar u ħaffer foss madwarha?
Ma nafux eżatt: jew l-Għarab jew il-Biżantini. Dan għamluh biex ikunu jistgħu jiddefenduha aħjar.
Kienu l-Għarab li semmewha Mdina u għadha jisimha hekk sal-lum.
Il-Perit Franċiż Francois Mondion
fetaħ il-Bieb Prinċipali tal-
Imdina.
Il-Bieb Prinċipali tal-Imdina
In-naħa ta’ ġewwa tal-Bieb Prinċipali tal-Imdina jidhru t-tliet qaddisin protetturi ta’ Malta: San Publiju, San Pawl u Sant’Agata.
Il-Palazz Vilhena Dan hu palazz fejn illum hemm il-Mużew tal-Istorja Naturali li jżuruh ħafna tfal tal-iskola u turisti. Isejħulu Palazz Vilhena għax inbena mill-ġdid mill-Gran Mastru Vilhena biex imur joqgħod fih fis-sajf. Darba dan il-palazz kien ukoll sptar.
Mal-Granmastru Vilhena huwa marbut ukoll ir-restawr (tindif u rranġar ta’ bini) tal-Imdina
De Vilhena u l-palazz tiegħu
Dan il-bini huwa fuq stil barokk, jiġifieri li l-bini u l-faċċati tiegħu jkunu b’disinji kkumplikati.
It-Torri tal-Istandard Fl-antik dan kien torri tal-għassa.
Meta kienu jiġu l-ħallelin tal-baħar jew l-għedewwa jattakkaw lil Malta, minn fuq dan it-torri kienu jqabbdu ħuġġieġa.
Meta l-Maltin kienu jaraw il-ħuġġieġa, kienu jindunaw li waslu l-għedewwa u jmorru jfittxu l-kenn fl-Imdina.
Illum iservi ta’ uffiċju ta’ informazzjoni għat-turisti.
Il-Katidral hu ddedikat lil San Pawl.
Fl-1693, sar terremot li għamel ħsara lill-Katidral.
Għalhekk waqqgħuh u reġgħu bnewh mill-ġdid.
Il-perit tal-Katidral kien il-
bravu Lorenzo Gafa’.
Il-Katidral minn ġewwa.
Il-Katidral hu magħruf
l-aktar għall-koppla maestuża tiegħu.
L-art tal-Katidral hija
miksija b'oqbra ta' nies magħrufa, nobbli u
monsinjuri tal-Katidral li kienu jgħixu f'dak iż-żmien.
Il-Katidral huwa l-knisja prinċipali tad-Djoċesi Maltija.
Jgħidu li fejn hemm il-Katidral, ħafna snin ilu kien hemm il-Palazz ta’ Publiju, il-gvernatur Ruman ta’ Malta li kien laqa’ lil San Pawl għandu.
Jgħidu wkoll li xi snin wara kien hemm knisja ċkejkna.
Maż-żmien il-Maltin kellhom ikabbru din il-knisja iktar minn darba, għax bdew jaraw li ma kinitx kbira biżżejjed għalihom.
Illum għandna l-Katidral.
San Publiju u San Pawl
L-Arċisqof ta’ Malta minn dejjem kellu l-palazz tiegħu fl-Imdina.
Dan jinsab imiss eżatt mal-Katidral.
Il-Mużew tal-Katidral Fil-Katidral minn dejjem kienu jużaw affarijiet prezzjużi. Ħafna minn dawn m’għadhomx jużawhom illum (per eżempju: ħwejjeġ liturġiċi bħal dawk li jintlibsu għall-quddies, kalċijiet, statwi, pitturi, reġistri, missali u kotba oħra) Dari dan il-bini kien jintuża bħala seminarju.
Il-Kappella tal-Karmnu (stil Barokk) inbniet fl- 1659. Hawnhekk bdiet ir-rewwixta tal-Maltin kontra l-Franċiżi fl-1798.
Dan ġara meta l-Maltin raw lill-Franċiżi se jisirqu d-damask biex ibiegħuh.
Ġewwa t-triq Villegaignon
Id-Dar Normanna Din hi dar kbira u antika ħafna. In-nies jafuha
bħala d-Dar Normanna għax mibnija kif kienu jibnu n-Normanni li kienu jikkmandaw lil Malta ħafna snin ilu. Imma l-isem propja ta’ din id-dar huwa Palazzo Falson. Din tinsab ftit ‘il fuq mill-knisja tal-Karmnu.
Meta ħafna snin ilu l-Kavallieri ġew Malta, il-Gran Mastru L’Isle Adam qagħad f’dan il-palazz għal tmint ijiem. Dan il-palazz huwa t-tieni l-eqdem bini li nistgħu nsibu llum ġol-Imdina. Illum id-dar hi miftuħa għal min irid jarha.
Faċċata tal-kappella ta’ Sant’Agata hemm Casa Inguanez –palazz tas-seklu 14.
Dan ukoll jinsab fit-triq prinċipali tal-Imdina, imsejħa Villegaignon.
Din hija l-usa’ triq ġewwa l-Imdina.
Illum l-Imdina hija attrazzjoni għat-
turisti. Dawn jieħdu gost imorru fit-toroq
dojoq u mgħawwġin tagħha u jaraw il-bini sabiħ li fiha.
Toroq ġewwa l-Imdina
It-toroq ġewwa l-Imdina kienu dojoq u mserpa biex il-Maltin u
l-Kavallieri setgħu jaħarbu u jistaħbew
faċilment mill-għadu.
Apparti minnhekk, f’każ ta’ xi attakk il-passaġġ tan-nies ikun limitat u l-
vleġeġ ma jwasslux fit-tul. Fl-istess ħin id-djar kienu
jkunu protetti mix-xemx.
Fl-1530 Malta giet f’idejn il-Kavallieri ta’ San Ġwann, iżda billi l-istill tal-ġlied kien tbiddel, dawn stabbilixxew ruħhom fil-Birgu. Pero’, minħabba l-attakki spissi tal-furbani Torok, huma komplew isaħħu s-swar.
L-Imdina żammewha bħala s-simbolu ta’ awtorita’ fejn kienu jitilgħu l-Gran Mastri biex jieħdu l-ġurament tal-ħatra tagħhom.
Illum l-Imdina m’għadhiex belt importanti bħal qabel. Malli l-Kavallieri ta’ San Ġwann bnew il-Belt Valletta, in-nies importanti tal-Gvern, tal-Knisja u l-kbarat li qabel kienu joqogħdu l-Imdina, bnew il-palazzi tagħhom fil-belt il-ġdida. Minħabba f’hekk l-Imdina tilfet l-importanza tagħha u saret il-belt siekta.Il-Belt Valletta
Entratura oħra għall-Imdina. Bieb il-Griegi, il-bieb l-antik li kien jintuża fis-seklu 15.
Minn fuq is-swar tal-Imdina, in-nies tista’ tara veduta sabiħa tal-postijiet ta’ madwar. Tista’ tara nofs Malta mill-Imdina.
L-Imdina kellha l-isem ta’ Citta Notabile wkoll. Ingħatalha dan l-isem għax ir-Re Alfonsu ħamsa ta’ Spanja kien għolla d-dinjita’ tagħha meta sejħilha ġawrha prezzjuża tal-kuruna tiegħu.
Issa aħsbu sew min huma dawn:Ninsab fuq għolja fin-
nofs ta’ Malta.
Tajna l-isem lil din il-belt u baqa’ hekk sal-
lum.
Għandi l-palazz tiegħi ħdejn il-Katidral.
L-Imdina
L-Għarab
L-Arċisqof Pawlu Cremona
Issa aħsbu sew min huma dawn:Imsemmi għal Gran
Mastru Vilhena u llum jiena l-Mużew tal-Istorja Naturali.
Ġejna mibnija biex niddefendu l-Imdina.
Il-Katidral hu ddedikat lili.
Il-Palazz Vilhena
Swar
San Pawl
Issa aħsbu sew min huma dawn:
Aħna t-tliet protetturi ta’ Malta.
Ftaħt il-bieb prinċipali tal-Imdina.
Dari kont torri tal-għassa, illum inservi ta’ uffiċju ta’ informazzjoni
għat-turisti.
San Publiju, San Pawl u Sant’ Agata
Il-Perit Francois Mondion.
It-Torri tal-Istandard
Ħarsu lejn dawn ir-ritratti ta’ bini importanti ġewwa l-Imdina
u għidu liema huwa. Għidu xi ħaġa dwarhom ukoll.
Ħarsu lejn dawn ir-ritratti ta’ bini importanti ġewwa l-Imdina
u għidu liema huwa. Għidu xi ħaġa dwarhom ukoll.
Ħarsu lejn dawn ir-ritratti ta’ bini importanti ġewwa l-Imdina
u għidu liema huwa. Għidu xi ħaġa dwarhom ukoll.
Attivita’ f’pari
F’pari, agħmlu lista ta’ dawk l-affarijiet
li tgħallimtu llum dwar l-Imdina. Wara aqsmuhom mal-kumplament ta’
sħabkom u araw x’lista toħolqu lkoll flimkien.
TmiemMinn Ms. Elaine Muscat
u l-Istudenti tal-Ħames sena.Kulleġġ San Benedittu
Skola Primarja Mqabba.