l09_ekonipunes_kurbaephilipsit

7/27/2019 L09_EkoniPunes_KurbaePhilipsit

http://slidepdf.com/reader/full/l09ekonipuneskurbaephilipsit 1/34

1

L9

Kurba e Philipsitnë periudha afatshkurtra dhe afatgjata

Dr Avdullah Hoti



2

Hyrje

• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen

reciproke në mes të inflacionit (i ) dhepapunësisë (u )

• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për

vendimarrësit e politikave ekonomike



3

Hyrje• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen reciproke

në mes të normës së inflacionit (i ) dhenormës së papunësisë (u )

• Tri tipare:

1. Ka pjerrëtsi negative (trade-off në mes u dhe i ) 2. Lidhja në mes u dhe i nuk është lineare kur u

i afrohet një niveli të pandryshuar

3. Sa më afër origjinës që është kurba e Philipsitaq më e ulët është u që mund të arrihet për çdo nivel të i

• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për

vendimarrësit e politikave ekonomike



4

Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra

• Dilema:

– A ekziston ne realitet lidhja inverze ne mes udhe i ne S-T?= > PO



5

Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra

• Pjesa (a): Modeli AS-AD• Pjesa (b): Kurba e Philipsit

• Në pikën A edhe tregu i punëssupozohet në ekuilibër

• Për tu ulur u nga U1 në U2 duhettë rritet AD nga D1 në D2

• Por kjo rrit edhe çmimet nga P1

në P2 rritet (i )• Rritja e çmimeve redukton pagën

reale• Kjo qon në rritjen e pagës• Rriten më tutje çmimet, por tani

zhvendoset AS ngase janë rritutkostot e prodhimit• Papunësia kthehet në nivelin U1

dhe prodhimi kthehet në nivelin emëparshëm, por tani me çmimedukshëm më të larta



6

Kurba e Philipsit në periudha afatgjata

• Pikëpamja e parë (Fig. 9.2)

–Kurba e Philipsit ka formëvertikale

–Kjo mbështetet në hipotezëne normës natyrore tëpapunësisë (NNP)

–Kur çmimet rriten, por jo edhepagat, ekonomia lëviz nga pikaA në pikën B

–Pastaj, rritja e çmimeve qonnë rritjen e pagës e cila qon më

tutje në rritjen e çmimeve• pika C



7

Kurba e Philipsit në periudha afatgjata

• Pikëpamja e dytë: –Me kalimin e kohës është

rritur NNP –Grate dhe te rinje: norme mee larte e papunesise

• Pikëpamja e tretë: –Goditjet në anën e ofertës – Stagflacion

•Papunesi e larte dheinflacion i larte

–Fig.9.3•U leviz nga A ne B•Politika monetare osepolitikat tjera e levizinekonomine ne piken C



8

Detyrë

• Analizoni trendin e inflacionit dhe të papunësisë nëKosovë gjatë viteve 2000-2010

• Komentoni lidhjen në mes të këtyre dy variablave: – Vizatoni një grafik dhe komentoni



9

Por.......

• Le të analizojmë fillimisht PAPUNËSINË

• Pastaj INFLACIONIN

• Përpara se t’i trajtojmë së bashku këto dukuri



10

Papunësia



Llojet e papunësisë

• Friksionale:

• Njerëzit lëvizin nga një punë në tjetër, nëndërkohë ata janë të papunë.

• Shkaku: mundon informacion për tregun




• Strukturore:

• E shkaktuar nga rënia e industrive dhe

pamundësia e të punësuarve në ato industri

që të lëvizin në industritë në rritje




• Sezonale:• E shkaktuar nga karakteri sezonal i punësimit.




• Për shkak të mungesës së kërkesës:• Mungesë e përgjithshme për punëtorë në

ekonomi




• Teknologjike:

• Për shkak se teknologjia zëvendëson

punëtorët në vendin e punës.



Papunësia: Në afat të gjatë dhe të shkurtër

• Teoria klasike

– papunësia në afat të shkurtër është e

përkohshme, pasi pagat bien dhe tregu i

punës kthehet në ekuilibër

– Në afat të gjatë papunësia është ‘vullnetare’

• Teoria Kejnziane:

– Papunësia në afat të gjatë mund të mbesë elartë pasi pagat janë jo-fleksibile



Inflacioni



Inflacioni i pritur/parashikuar

• Kur njerëzit përdorin inflacionin e

kaluar si bazë për çmime kur marrin

vendime për pagat, kontratat etj.



Inflacioni i papritur/paparashikuar

• Kur nuk parashihet dhe nuk bëhet pjesë e

vendim-marrjes

• Kjo shkakton:

– Ndryshim në shpërndarjen e të ardhurave

• Nëse inflacioni parashihet mbi rritjen e pagave,

atëherë të ardhurat ri-shpërndahen nga forma tek

punëtorët – Efektet në punësim:

• Rritja e pagës mbi inflacionin e zvogëlon

punësimin pasi rritet kosto e punës.



The Philips CurveKurba e Philipsit

Trajtimi i integruar i papunësisë dhe

inflacionit



Kurba e Philipsit

•1958

–A.W. Phillips

• Lidhje statistikore signifikante në mes të normëssë rritjes së pagave dhe papunësisë për periudhën 1861 – 1957

• Norma e rritjes së pagave varej nga presioniinflacionist në ekonomi

• Ndryshimi i pagave ka ndikuar në punësim dherrjedhimisht në papunësi

• Ka dhënë një trade-off në mes: – normës së rritjes së pagave ose inflacionit

– Normës së punësimit ose normës së papunësisë



Kurba e Philipsit

Rritja e pagave %

(Inflacioni)

Papunësia (%)

•PC tregon lidhje inverze

në mes të inflacionit dhe

papunësisë.

•Sugjeron se nëse qeveria

dëshiron të ul inflacionin,kjo do të shpie në rritjen e

papunësisë dhe e

kundërta:

•trade-off në mes tëinflacionit dhe papunësisë.

1.5%

6%4%

2.5%

PC1



Kurba e Philipsit në S-T

• Problemet:

• Në vitet e 1970-ta: Inflacioni dhe

papunësia u rritën njëkohësisht

– stagflation



Kurba e Philipsit - zhvendosja

Rritja e pagave %

(Inflacioni)

Papunësia (%)

Një zhvendosje

majtat e PC rezulton

me një normë më të

lartë të inflacionin tëshoqëruar me

papunësi më të ulët.1.5%

6%4%PC1

3.0%

PC2



Kurba e Philipsit në L-T

Inflacioni

Papunësia

PC në afat të gjatë

PC1

PC2PC3

1. Gjendja fillestare: i=1% dhe u=7%

2. Qeveria ndërmerr masa për zvogëlimin eu, me një politikë fiskale ekspansionitduke e zhvendosur AD djathtas.

3. Ulet u, por rritet i në 2%. Nëse rritenpagat, firmat e ulin punësimin dhe kthehetprapë u=7%.

4. Kundër këtij zhvillimi, qeveria prapëndërhynë, duke zvogëluar u, por dukerritur i=3%.

5. Nëse pagat përshtaten ndaj kësaj rritje nëi, atëherë norma e papunësisë prapëkthehet në u=7% pasi firmat largojnë

punëtorët nga puna.

7%

2.0%

1.0%

3.0%



AS-AD

Inflacioni

Të ardhurat

AD1

AS1

2%

U = 4%

AD2

U = 3%

3.75%

AS2

4.0%



Kurba e Philipsit dhe NAIRU

• Kur PC e pret boshtin x, përcaktohet

norma natyrore e papunësisë e cila nuk

bën presion mbi inflacionin

Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment (NAIRU)



Një trajtim formal i Kurbës së Philipsit



Ndërtimi i Kurbës së Philipsit

PC thekson se

inflacioni varet nga

inflacioni i pritur

( )e nu u v

Devijimi i papunësisënga norma natyrore e

papunësisë

Dhe tronditjet nëofertë.




(1/ )( )e P P Y Y v

(1/ )( )e P P Y Y

1 1( ) (1/ )( )e P P P P Y Y v

PC derivohet nga oferta

agregate (AS)

Shtojmë një tronditje ekzogjene

në AS në anën e djathtë

Zbresim çmimet e periudhës sëkaluar P-1 nga të dy anët

(1/ )( )eY Y v

Inflacionin mund ta shkruajmë si

π=(P –P-1) dhe inflacionin e

pritur si πe=(Pe –P-1).

Ligji i Okunit:

Devijimi i produktit nga norma natyrore

lidhet negativisht me devijimin e

papunësisë nga norma e saj natyrore

(1/ )( ) ( )n

Y Y u u

( )e nu u v

Duke zëvendësuar fitojmë PC




• Kështu që PC dhe AS në periudha

afatshkurtra prezatojnë të njëjtën gjë.



Pritjet adaptive dhe inercioni i inflacionit

• PC tregon një trade-off për politik-bërësit sa i përket

inflacionin dhe papunësisë.• Por, çfarë e shkakton inflacionin?

1

e

Një shpjegim i thjeshtë: njerëzit i formojnë

pritjet e tyre për inflacionin e ardhshëmbazuar në përvojën e tyre në të kaluarën.

Kështu, mund të shkruajmë PC

si:

1 ( )nu u v

Që tregon se inflacioni varetnga inflacioni në të kaluarën,

papunësia ciklike dhe tronditjet

në ofertë.

Termi i parë tregon se inflacioni ka një

inercion në vete dhe ai vazhdon derisa

nuk e ndalon dikush. Ne kemi inflacionpasi presim inflacioni, dhe ne presim

inflacion në të ardhmen pasi kemiinflacion.



Dy arsye për rritje dhe rënie të inflacioni

1 ( )nu u v

Papunësia ciklike e rrit ose ezvogëlon inflacionin.

Papunësia e ulët e rrit

inflacionin. Ky quhet inflacion

nga kërkesa, pasi rritja e AD

është shkaktar i inflacionit.

Inflacioni rritet ose bie me

tronditjet e ofertës.

Tronditjet negative e rrisin

inflacionin, tronditjet

pozitive. Ky është inflacion

nga kosto, pasi shkaktohet

nga ndryshimi i kostove të

prodhimit.

D t ë



34

Detyrë• Analizoni trendin e inflacionit dhe të

papunësisë në Kosovë gjatë viteve2000-2010

• Komentoni lidhjen në mes të këtyre

dy variablave: – Vizatoni një grafik dhe komentoni

l09_ekonipunes_kurbaephilipsit

Documents