la culture de la lecture chez les enfants...

14
HI THO QUC TĐÓNG GÓP CỦA KHOA HC XÃ HI NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH T- XÃ HI 387 TÀI LIU HI THO LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENS REALITE ET SOLUTION VĂN HÓA ĐỌC CỦA TRẺ EM VIỆT NAM – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PGS.TS. Lã ThBc Lý 1 Th.S Nguyn ThThu Nga Th.S Lê ThMinh Nguyt Tóm tt Văn hoá đọc ca trem Vit Nam hin nay đang có nguy cơ suy giảm do bvăn hoá nghe, nhìn lấn át. Bài viết kho sát thc trng vấn đề đọc sách ca trem hiện nay để tìm ra nguyên nhân, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp tích cc nhằm nâng cao văn hoá đọc ca trem và phát huy nhng ảnh hưởng tích cc của văn học ti sphát trin nhân cách trem. Résumé La culture de la lecture chez les enfants vietnamiens à l’heure actuelle a tendance à s’affaiblir devant l’invasion de la culture audiovisuelle. Cet article observe la réalité du problème de la lecture des enfants à l’heure actuelle pour en trouver les causes sur la base desquelles on propose des solutions efficaces visant à améliorer la culture de la lecture chez les enfants et à mettre en valeur les interférences positives de la littérature sur le développement de la personnalité des enfants. I. Mđầu 1. Văn học thiếu nhi (VHTN) có vai trò quan trng trong vic hình thành nhân cách và làm giàu tâm hn mỗi con người ngay tthuấu thơ, là hành trang cho các em trong suốt đường đời, bi lcái gì đã lưu giữ được trong thi niên thiếu thường rt khó phai m. Nghiên cu nhng ảnh hưởng ca VHTN ti sphát trin nhân cách trem là mt việc có ý nghĩa đối vi snghip trồng người ca mi quc gia, nhất là đối vi Việt Nam đang trên đường đổi mi và hi nhp quc tế. 2. Xã hi Vit Nam ktsau Đại hi ln thVI của Đảng Cng sn Việt Nam (1986), đặc bit là tkhi gia nhập WTO đã có nhiều biến chuyn. Thời đại công nghthông tin vi sbùng nca các sn phẩm văn hóa hiện đại như phim ảnh, băng đĩa, ca nhạc, Internet, game… đã thâm nhập sâu sc vào lĩnh vực gii trí của con người, đặc bit là ca thanh thiếu nhi khiến cho văn hóa đọc đang ngày càng bmai mt trong gii tr, hay nói cách khác là văn hóa nghe - nhìn đang có nguy cơ lấn dn 1 Trung tâm Văn học trem, Trường Đại học sư phạm Hà Ni

Upload: others

Post on 05-Jan-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

387 TÀI LIỆU HỘI THẢO

LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENS –

REALITE ET SOLUTION

VĂN HÓA ĐỌC CỦA TRẺ EM VIỆT NAM – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

PGS.TS. Lã Thị Bắc Lý1

Th.S Nguyễn Thị Thu Nga

Th.S Lê Thị Minh Nguyệt

Tóm tắt

Văn hoá đọc của trẻ em Việt Nam hiện nay đang có nguy cơ suy giảm do bị văn hoá nghe, nhìn lấn át.

Bài viết khảo sát thực trạng vấn đề đọc sách của trẻ em hiện nay để tìm ra nguyên nhân, trên cơ sở đó

đưa ra các giải pháp tích cực nhằm nâng cao văn hoá đọc của trẻ em và phát huy những ảnh hưởng

tích cực của văn học tới sự phát triển nhân cách trẻ em.

Résumé

La culture de la lecture chez les enfants vietnamiens à l’heure actuelle a tendance à s’affaiblir devant

l’invasion de la culture audiovisuelle. Cet article observe la réalité du problème de la lecture des

enfants à l’heure actuelle pour en trouver les causes sur la base desquelles on propose des solutions

efficaces visant à améliorer la culture de la lecture chez les enfants et à mettre en valeur les

interférences positives de la littérature sur le développement de la personnalité des enfants.

I. Mở đầu

1. Văn học thiếu nhi (VHTN) có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và làm giàu

tâm hồn mỗi con người ngay từ thuở ấu thơ, là hành trang cho các em trong suốt đường đời, bởi lẽ cái

gì đã lưu giữ được trong thời niên thiếu thường rất khó phai mờ. Nghiên cứu những ảnh hưởng của

VHTN tới sự phát triển nhân cách trẻ em là một việc có ý nghĩa đối với sự nghiệp trồng người của mỗi

quốc gia, nhất là đối với Việt Nam đang trên đường đổi mới và hội nhập quốc tế.

2. Xã hội Việt Nam kể từ sau Đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam (1986), đặc biệt

là từ khi gia nhập WTO đã có nhiều biến chuyển. Thời đại công nghệ thông tin với sự bùng nổ của các

sản phẩm văn hóa hiện đại như phim ảnh, băng đĩa, ca nhạc, Internet, game… đã thâm nhập sâu sắc

vào lĩnh vực giải trí của con người, đặc biệt là của thanh thiếu nhi khiến cho văn hóa đọc đang ngày

càng bị mai một trong giới trẻ, hay nói cách khác là văn hóa nghe - nhìn đang có nguy cơ lấn dần

1 Trung tâm Văn học trẻ em, Trường Đại học sư phạm Hà Nội

Page 2: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

388 TÀI LIỆU HỘI THẢO

văn hóa đọc. Trước thực trạng này, việc định hướng lại văn hóa đọc ở thanh thiếu niên, định hướng lại

vai trò của nhà trường và gia đình trong việc hướng dẫn và nuôi dưỡng văn hóa đọc ở trẻ em là vấn đề

hết sức cần thiết.

3. Cũng trong xu hướng “mở cửa” của đất nước, sự du nhập ồ ạt của văn hóa, văn học của các

nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc in ấn, xuất bản sách cho trẻ em thiếu sự chọn lọc kĩ càng. Để đạt

được mục đích kinh doanh, nhiều nhà xuất bản đã in tràn lan các loại sách có nội dung nghèo nàn, kích

thích bạo lực và khiêu dâm. Chính vì thế, việc gióng lên một hồi chuông cảnh tỉnh các nhà xuất bản,

các cơ quan chức năng cần có những biện pháp kịp thời ngăn chặn làn sóng độc hại này là một việc làm

cần thiết.

Trong bài viết này, chúng tôi không có tham vọng bàn luận một cách toàn diện tất cả những vấn

đề trên mà chỉ đóng góp một số ý kiến về thực trạng đọc sách của thiếu nhi Việt Nam dựa trên kết quả

của một cuộc khảo sát, trên cơ sở đó, bài viết đưa ra những giải pháp cụ thể với hi vọng có thể nâng cao

những ảnh hưởng tích cực của VHTN tới việc phát triển nhân cách trẻ em, cũng là nâng cao văn hóa

đọc của thế hệ trẻ.

II. Thực trạng

Cuộc khảo sát được tiến hành từ 1-4-2009 đến 30-7-2009, địa bàn là các tỉnh, thành phố: Hà Nội,

Hải Phòng, Bắc Giang, Nghệ An, Huế, Gia Lai, thành phố Hồ Chí Minh, Kiên Giang, Vĩnh Long, Trà

Vinh; trên ba đối tượng: thiếu nhi (chủ thể đọc sách), phụ huynh và giáo viên (người có vai trò định

hướng và tổ chức việc đọc sách cho trẻ). Sau đây là kết quả chúng tôi thu được:

1. Văn học thiếu nhi dưới con mắt của các em:

Vấn đề đầu tiên mà chúng tôi quan tâm là sở thích đọc sách của các em: Các em có thực sự

thích đọc sách không? Trong các sở thích, đọc sách có vị trí như thế nào? Chúng tôi đã điều tra 982

em trong độ tuổi từ 8 đến 13,câu trả lời của các em là:

Page 3: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

389 TÀI LIỆU HỘI THẢO

18.3

27.9

32.2

19.1

0

5

10

15

20

25

30

35

Đọc sách Xem TV Chơi game Trò chơi khác

Bảng 1 Đọc sách và các sở thích khác của trẻ

Nhìn vào kết quả khảo sát, chúng ta thấy rằng: với trẻ em Việt Nam hiện nay, đọc sách không

phải là sở thích “số một”. Các em say mê các trò giải trí khác nhiều hơn: chơi game, xem tivi, chơi thể

thao… Điều đó chứng tỏ rằng sự bùng nổ của các sản phẩm văn hoá hiện đại như phim ảnh, băng đĩa

ca nhạc, Internet, game… đã xâm nhập sâu sắc vào lĩnh vực giải trí của thiếu nhi, khiến cho văn hoá

đọc đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Không ai có thể phủ nhận được vai trò của việc đọc sách đối

với sự phát triển nhân cách của con người, nhất là với trẻ em. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là làm thế nào

để nuôi dưỡng văn hóa đọc cho thiếu nhi- thế hệ tương lai của đất nước trong thời đại ngày nay.

Vấn đề thứ hai là loại sách mà các em thường đọc. Chúng tôi có gợi ý một số loại sách dành

cho thiếu nhi hiện đang có mặt trên thị trường như: truyện tranh, thơ, truyện cổ tích, truyện giả tưởng,

truyện lịch sử… Phần lớn các em (87%) thường đọc truyện tranh và truyện giả tưởng. Riêng đối với

truyện tranh, 94% các em đều đọc truyện tranh dịch của nước ngoài (Harry Potter, Anymoph,

Đôrêmon…) và chỉ có một vài cuốn truyện tranh Việt Nam có trong danh sách các em liệt kê mà tiêu

biểu là “Thần đồng đất Việt”. Trẻ em yêu thích truyện tranh là điều tất yếu vì theo các em truyện tranh

dễ hiểu, sinh động, hấp dẫn, đọc để giải trí. Trong khi đó, phần lớn phụ huynh lại rất lo ngại về tính

giáo dục, tính văn học, tính thẩm mĩ của một số truyện tranh nước ngoài. Còn truyện tranh trong nước

tuy nội dung lành mạnh và có tính giáo dục nhưng lại khô khan, kém hấp dẫn. Thực tế này kêu gọi các

nhà văn Việt Nam cần nâng cao chất lượng của truyện tranh Việt Nam, cần có nhiều truyện tranh Việt

Nam cho thiếu nhi đọc.

Page 4: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

390 TÀI LIỆU HỘI THẢO

Vấn đề thứ ba là nguồn sách các em đọc

Thư viện trường,

1.3, 1%

Tự mua, 57.3, 57%Mượn của bạn, 17.8,

18%

Internet, 15.5, 16%

Bố mẹ mua, 8.1, 8%

Bảng 2 Nguồn sách mà các em đọc

Kết quả đáng ngạc nhiên là: nguồn sách mà các em đọc chủ yếu là do các em tự mua, mượn của

bạn, đọc trên mạng. Mà những nguồn này lại thiếu tính định hướng của người lớn nên các em có thể sẽ

đọc những cuốn sách chưa hay, thậm chí là thiếu tính giáo dục. Trong khi đó, vai trò định hướng của

thư viện nhà trường, của giáo viên, của phụ huynh lại ít được thể hiện.

Một vấn đề thú vị là khi được hỏi: “Em có thần tượng nhân vật nào trong sách không? Em có

muốn mình giống nhân vật đó không?” thì đến 85% các em trả lời: “Em không thần tượng nhân vật

nào.” Điều đó chứng tỏ rằng, mục đích đọc sách chủ yếu của các em là giải trí chứ không phải là để học

theo một tấm gương hoặc một nhân vật điển hình nào đó. Điều này theo chúng tôi có nguyên nhân từ

hai phía: từ phía các nhà văn với tác phẩm của họ, và từ phía các em. Văn học đã không mang lại cho

các em những hình mẫu lý tưởng, những Ruồi Trâu, Paven Coocsaghin, Vừ A Dính, Kim Đồng …như

trong quá khứ. Những hình tượng văn học đẹp được xây dựng từ những nguyên mẫu trong cuộc đời

hoặc từ lý tưởng và khát vọng của nhà văn đã ngày càng vắng bóng trong tâm hồn thế hệ trẻ, nơi đang

ngự trị bởi rất nhiều các thần tượng âm nhạc, điện ảnh, thể thao…

Như vậy, văn hóa đọc của thiếu nhi hiện nay rất đáng lo ngại từ nhiều phương diện.

Page 5: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

391 TÀI LIỆU HỘI THẢO

2. Văn học thiếu nhi trong con mắt của người lớn

Hai đối tượng chúng tôi cho là có ảnh hưởng nhất định tới văn hóa đọc của thiếu nhi là giáo

viên và phụ huynh. Với câu hỏi Văn học thiếu nhi tác động tới trẻ em ở những khía cạnh nào? Đại

đa số các ý kiến của giáo viên và phụ huynh đều nhất trí rằng văn học trẻ em có tác động lớn tới sự

hình thành và phát triển nhân cách, phát triển tư duy của trẻ. 96% số người được phỏng vấn đều đồng ý

văn hóa đọc của trẻ em hiện nay có nhiều thay đổi là do sự xuất hiện của nhiều hình thức giải trí và sự

không phù hợp của những tác phẩm văn học cũ, dẫn tới sự nhàm chán trong tiếp nhận của trẻ. Mặc dù

vậy,cả hai đối tượng này đều không có sự quan tâm đúng mức tới việc đọc sách của trẻ. Theo kết quả

điều tra của chúng tôi, đến 80% giáo viên đã không còn đọc sách thiếu nhi khi họ đã trở thành người

lớn. Vì thế giáo viên cũng không biết học sinh của họ đang đọc, đang quan tâm đến sách gì. Và cũng có

72% giáo viên tiểu học và THCS thừa nhận họ hầu như không gợi ý cho học sinh mình nên đọc sách gì

ngoài những tác phẩm được giảng dạy ở nhà trừờng và các tài liệu tham khảo có liên quan, cách lựa

chọn một quyển sách hay và hướng dẫn cho học sinh cách đọc sách. 53% giáo viên có ý kiến số lượng

các tác phẩm văn học thiếu nhi được giảng dạy trong chương trình tiểu học và THCS còn ít, chưa thực

sự gây hứng thú cho học sinh.

Về phía phụ huynh, khi được hỏi chi phí vào việc mua sách cho con họ, chúng tôi thu được

một kết quả như sau:

Tiền ăn học

64%

Sách, báo

2%

Chi phí khác

14%

Mua quần áo, đồ

dùng học tập

20%

Bảng 3 Chi phí mua sách báo cho trẻ em

Page 6: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

392 TÀI LIỆU HỘI THẢO

Trong tổng chi phí cho 1 trẻ em trong 1 tháng, số tiền dành cho việc mua sách, báo chỉ chiếm

2%. Thậm chí có nhiều bậc phụ huynh trả lời không có chi phí nào dành cho việc mua sách, hoặc con

họ học hành quá nhiều nên cần được nghỉ ngơi, giải trí, chứ không nên ép con phải đọc thêm sách thiếu

nhi. Ngay cả những phụ huynh dành tiền mua sách cũng không biết con mình thường mua sách gì,

thích đọc sách gì. 79% phụ huynh không cùng đọc sách với con, 86% phụ huynh không đọc một tác

phẩm văn học thiếu nhi nào từ khi con họ biết đọc.

Đối với những phụ huynh có dành thời gian quan tâm đến việc đọc sách của con thì họ cho rằng

trên thị trường có quá nhiều sách cho thiếu nhi nhưng phần lớn là truyện tranh, việc tìm một cuốn sách

văn học thực sự bổ ích và gây hứng thú cho trẻ là rất khó.

Văn học cho thiếu nhi Việt Nam hiện nay đang “thừa” nhưng vẫn “thiếu”. “Thừa” bởi sự xuất

bản tràn lan truyện tranh nước ngoài mà phần lớn mang tính bạo lực, kích động, song lại thiếu các tác

phẩm văn học hay, mang tính giáo dục và mang bản sắc văn hóa Việt Nam.

Văn hóa đọc của trẻ em hiện nay thiếu sự định hướng từ nhà trường và gia đình. Thư viện

của các trường học ngoài việc trang bị sách giáo khoa và tài liệu tham khảo cần bổ sung thường xuyên

các tác phẩm văn học thiếu nhi, giáo viên nên dành thời gian cho việc giới thiệu và hướng dẫn đọc

những tác phẩm hay. Đối với phụ huynh, những người làm công tác xuất bản sách cho thiếu nhi

khuyên rằng: Với “mê hồn trận” của nhiều kiểu giải trí như hiện nay nếu không có sự quan tâm sát sao

của gia đình và xã hội, các em sẽ sa vào những loại sách vô bổ, ảnh hưởng đến tâm hồn trong sáng của

lứa tuổi thiếu nhi. Vì vậy phụ huynh khi mua sách cho con phải có định hướng rõ ràng.

Tuy nhiên, các nhà văn Việt Nam cần nhận thức rằng chính họ, bằng tác phẩm của mình, sẽ là

người định hướng tốt nhất cho văn hóa đọc của trẻ em.Trẻ em Việt Nam đang rất cần những tác phẩm

văn học hấp dẫn, lôi cuốn, có nhiều yếu tố mơ mộng, bay bổng, tưởng tượng, với những hình tượng

văn học đẹp mang bóng dáng, tâm tư của thế hệ và thời đại mình.Những tác phẩm đó sẽ góp phần quan

trọng đưa văn học thiếu nhi VN về đúng vị trí của nó trong việc giáo dục nhân cách trẻ em, nhất là

trong thời đại ngày nay.

III. Một số giải pháp nhằm nâng cao những ảnh hưởng tích cực của văn học đối với sự phát

triển nhân cách trẻ em

Từ cuộc khảo sát trên, có thể thấy rằng văn học cho thiếu nhi Việt Nam hiện nay đang “thừa” nhưng

vẫn “thiếu”. “Thừa” bởi sự xuất bản tràn lan truyện tranh nước ngoài mà phần lớn mang tính bạo lực,

Page 7: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

393 TÀI LIỆU HỘI THẢO

kích động, song lại thiếu các tác phẩm văn học hay, mang tính giáo dục và mang bản sắc văn hóa Việt

Nam.

Văn hóa đọc của trẻ em hiện nay thiếu sự định hướng từ nhà trường và gia đình. Với “mê

hồn trận” của nhiều kiểu giải trí như hiện nay nếu không có sự quan tâm sát sao của gia đình và xã hội,

các em sẽ sa vào những loại sách vô bổ, ảnh hưởng đến tâm hồn trong sáng của lứa tuổi thiếu nhi.

Nhưng làm thế nào để đưa các tác phẩm văn học đích thực đến với trẻ em? Chúng tôi đề xuất Một số

giải pháp nhằm nâng cao những ảnh hưởng tích cực của văn học thiếu nhi tới sự phát triển nhân

cách trẻ em.

4.2.1. Giải pháp 1. Tổ chức môi trường sách văn học cho thiếu nhi theo hướng tiếp cận trẻ

4.2.1.1. Biện pháp 1: Nâng cao chất lượng xuất bản sách thiếu nhi đảm bảo chuẩn cả nội dung,

hình thức, đa dạng, phù hợp với mọi độ tuổi

4.2.1.2. Biện pháp 2: Lập thư viện sách thiếu nhi theo nhiều quy mô: từ tủ sách gia đình, trường

học, đến thư viện thiếu nhi ở các xã phường, tỉnh, thành phố

4.2.1.3. Biện pháp 3: Giao lưu sách

4.2.1.4. Biện pháp 4: Xây dựng công viên văn học (không gian xanh mô phỏng các nhân vật sự

kiện theo các tác phẩm văn học kinh điển theo mô hình Wandisney)

4.2.2. Giải pháp 2: Tổ chức đọc sách

4.2.2.1. Biện pháp 1: Tạo không gian đọc sách (không gian quy phạm và không gian không quy

phạm)

4.2.2.2. Biện pháp 2: Tạo thói đọc sách càng sớm càng tốt

4.2.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức giới thiệu sách văn học cho trẻ em (đặc biệt là những tác phẩm văn

học kinh điển, những tác phẩm mới)

4.2.3. Giải pháp 3: Giúp trẻ hình thành các diễn đàn như Blog, Forum, Báo tường, câu lạc bộ

trao đổi về các tác phẩm văn học thiếu nhi…

4.2.3.1. Tổ chức các buổi tọa đàm để trẻ em được trình bày những mong muốn hay những điều

tâm đắc của mình về sách văn học

4.2.3.2. Tổ chức các cuộc thi kể chuyện theo sách

4.2.3.3. Tổ chức thi vẽ tranh theo sách hoặc thi viết tiếp, đồng sáng tạo với tác giả

4.2.4. Giải pháp 4: Đưa nội dung vai trò của văn học đối với trẻ vào các lớp tập huấn kĩ năng

làm mẹ, kĩ năng bảo mẫu, kĩ năng giáo viên chủ nhiệm

Page 8: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

394 TÀI LIỆU HỘI THẢO

4.2.4.1. Biện pháp 1: Phát huy vai trò của truyền thông

4.2.4.2. Biện pháp 2: Làm tờ rơi

4.2.4.3. Biện pháp 3: Tổ chức các lớp tập huấn kĩ năng làm mẹ, kĩ năng bảo mẫu và kĩ năng làm

giáo viên chủ nhiệm

4.2.4.4. Biện pháp 4: Đưa yếu tố văn học vào các lớp trị liệu dành cho trẻ có nhu cầu đặc biệt

4.2.5. Giải pháp 5: Tập huấn giáo viên khai thác các yếu tố của văn học vào giáo dục trẻ em trong

các giờ giảng văn

Tuy nhiên, các nhà văn Việt Nam cần nhận thức rằng chính họ, bằng tác phẩm của mình, sẽ là

người định hướng tốt nhất cho văn hóa đọc của trẻ em.Trẻ em Việt Nam đang rất cần những tác phẩm

văn học hấp dẫn, lôi cuốn, có nhiều yếu tố mơ mộng, bay bổng, tưởng tượng, với những hình tượng

văn học đẹp mang bóng dáng, tâm tư của thế hệ và thời đại mình.Những tác phẩm đó sẽ góp phần quan

trọng đưa văn học thiếu nhi VN về đúng vị trí của nó trong việc giáo dục nhân cách trẻ em, nhất là

trong thời đại ngày nay.

Tóm lại, văn học vốn là một nghệ thuật có nhiều chức năng đối với con người như chức năng

nhận thức, chức năng giáo dục, chức năng thẩm mĩ, chức năng giao tiếp, chức năng giải trí vui

chơi…Do đó nó đặc biệt có ý nghĩa với tuổi thơ, giúp các em phát triển nhân cách một cách toàn diện.

Tuy nhiên, do mục đích nghiên cứu và đặc biệt là sự hạn hẹp của nguồn kinh phí đề tài, những đề xuất

hầu như mới chỉ mang tính lí thuyết, chúng tôi hi vọng rằng, trong tương lai gần, những đề xuất này sẽ

được thử nghiệm trên thực tiễn để có thể khẳng định tính khả thi của nó và được phổ biến rộng rãi

trong xã hội.

Page 9: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

395 TÀI LIỆU HỘI THẢO

PHỤ LỤC 1

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN (Dùng cho giáo viên)

Họ và tên: ………………………………………………

Trường……………………………………….Tỉnh(thànhphố)………………

Xin thầy (cô) vui lòng cho biết ý kiến của mình về các câu hỏi sau. Với các câu hỏi trắc nghiệm, xin

khoanh tròn vào chữ cái đứng trước những câu trả lời đúng.

Câu 1:Văn học thiếu nhi tác động tới trẻ em ở những khía cạnh nào?

A. Hình thành phát triển nhân cách

B. Hình thành, phát triển tư duy ngôn ngữ, tư duy logic

C. Không có tác động đáng kể nào tới sự phát triển của trẻ.

D. Đáp án A và B

Câu 2: Văn hóa đọc của trẻ em hiện nay có nhiều thay đổi, theo thầy (cô)do những nguyên nhân nào?

A. Sự xuất hiện của nhiều hình thức giải trí khác

B. Sự không phù hợp của những tác phẩm văn học cũ, dẫn tới sự nhàm chán trong tiếp nhận của

trẻ.

C. Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại sách dịch

D. Cả ba phương án trên

Câu 3: Thầy (cô) có thường xuyên giới thiệu cho học sinh các tác phẩm văn học ngoài chương trình

không?

A. Không bao giờ

B. Hiềm khi

C. Thỉnh thoảng

D. Thường xuyên

Câu 4: Thầy (cô) hãy kể tên ba tác phẩm văn học thiếu nhi mà thầy (cô) đã đọc trong thời gian gần

đây.

A……………………………………………………………………………………….

B……………………………………………………………………………………….

C………………………………………………………………………………………

Câu 5: Nguồn tài liệu chính mà thầy (cô) tìm đọc để chuẩn bị giáo án giảng dạy cho trẻ là gì?

A. Sách phổ thông

B. Kết hợp cả sách phổ thông và tìm đọc tài liệu truyện trẻ em mới.

Câu 6: Theo đánh giá của thầy (cô) thực trạng sáng tác và xuất bản sách ở Việt Nam dành cho trẻ em

hiện nay được xếp ở mức độ nào?

Page 10: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

396 TÀI LIỆU HỘI THẢO

A. Yếu, kém

B. Trung bình

C. Khá

D. Tốt

Câu 7: Theo thầy (cô) trong thời kì hội nhập quốc tế, trong việc giảng dạy cho trẻ có cần mở rộng giới

thiệu nhiều tác phẩm văn học nước ngoài hơn nữa không?

A. Có

B. Không

Câu 8:Theo đánh giá của thầy (cô) văn học trẻ em Việt Nam hiện nay đã đáp ứng được yêu cầu giáo

dục trẻ ở mức độ nào?

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Câu 9: Theo kinh nghiệm của cá nhân, điều nào gây khó khăn nhất cho thầy (cô) trong công tác giảng

dạy Văn học trẻ em tại trường tiểu học hoặc THCS?

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………

Câu 10: Theo thầy (cô) cách nào là hiệu quả nhất để có thể tăng thị hiếu đọc của trẻ em?

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………

Xin chân thành cảm ơn các thầy (cô)!

Page 11: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

397 TÀI LIỆU HỘI THẢO

PHỤ LỤC 2

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN (dành cho phụ huynh)

Họ và tên: ………………………………Tuổi………………….

Giới tính:…………………….Nghề nghiệp……………………..

Xin anh (chị) vui lòng cho biết ý kiến của mình về các câu hỏi sau. Với các câu hỏi trắc nghiệm, xin

khoanh tròn vào chữ cái đứng trước những câu trả lời đúng.

1.Con của anh (chị) có thường xuyên đọc sách không?

A. Thường xuyên B. Thỉnh thoảng C. Không

2. Con của anh (chị) thường đọc những loại sách nào?

A. Truyện tranh B. Truyện khoa học

C. Thơ D. Các loại khác

3. Nguồn sách mà con anh (chị) đọc là từ:

A. Thư viện B. Anh (chị) mua cho

C. Các cháu tự mua D. Trên mạng Internet

4. Anh (chị) dành bao nhiêu tiền trong một tháng để mua sách báo cho con?

……………………………………………………………………………..

5. Văn hóa đọc của trẻ em hiện nay có nhiều thay đổi, theo anh (chị) do những nguyên nhân nào?

E. Sự xuất hiện của nhiều hình thức giải trí khác

F. Sự không phù hợp của những tác phẩm văn học cũ, dẫn tới sự nhàm chán trong tiếp nhận của

trẻ.

G. Sự tiếp nhận của trẻ không hề thay đổi theo thời gian

H. Nguyên nhân A và B

6. Theo đánh giá của anh chị thực trạng sáng tác và xuất bản sách ở Việt Nam dành cho trẻ em

hiện nay được xếp ở mức độ nào?

E. Yếu, kém

F. Trung bình

G. Tốt

7. Văn học trẻ em tác động tới trẻ ở những khía cạnh nào?

E. Hình thành phát triển nhân cách

F. Hình thành, phát triển tư duy ngôn ngữ, tư duy logic

Page 12: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

398 TÀI LIỆU HỘI THẢO

G. Không có tác động đáng kể nào tới sự phát triển của trẻ.

H. Đáp án A và B

8.Anh (chị ) có thường xuyên cùng đọc sách với con không?

A. Thường xuyên

B. Thỉnh thoảng

C. Không bao giờ

9.Theo anh (chị) một cuốn sách hay, có tác dụng giáo dục trẻ là cuốn sách như thế nào?

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………

10. Theo anh (chị) cách nào là hiệu quả nhất để có thể tăng thị hiếu đọc của trẻ em?

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………

11. Anh (chị) có đề xuất gì đối với các nhà văn và các nhà xuất bản về việc viết và xuất bản sách

cho trẻ em?

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………

Xin chân thành cảm ơn!

Page 13: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

399 TÀI LIỆU HỘI THẢO

PHỤ LỤC 3

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN (dành cho học sinh)

Họ và tên:.........................................Lớp ....................Trường

Tỉnh (thành phố)................................................................................................

Em hãy vui lòng cho biết ý kiến của mình về các câu hỏi sau. Với các câu hỏi trắc nghiệm, hãy

khoanh tròn vào chữ cái đứng trước những câu trả lời đúng.

1. Em có thường xuyên đọc sách không?

A. Thường xuyên B. Thỉnh thoảng C. Không

2. Khi có thời gian rỗi, em thích làm gì nhất?

A. Đọc sách B. Chơi game

C. Xem tivi D. Trò chơi khác

3. Em thường đọc những loại sách gì?

A. Truyện tranh B. Truyện khoa học

C. Thơ D. Các loại khác

3. Nguồn sách mà em đọc là từ:

A. Thư viện B. Bố mẹ mua cho

C. Em tự mua D. Trên mạng Internet

4. Em hãy kể tên ba cuốn sách mà em thích nhất.

A…………………………………………………………………….

B………………………………………………………………………

C……………………………………………………………………….

5. Em có thần tượng nhân vật nào trong sách không? Vì sao?

Em có muốn mình giống nhân vật đó không?

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

..............................................................................................................

6. Theo em, một cuốn sách hay là cuốn sách như thế nào?

Page 14: LA CULTURE DE LA LECTURE CHEZ LES ENFANTS VIETNAMIENSrepository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/1455/1/7-La Thi Bac Ly-c.Huong... · nước tới Việt Nam đã dẫn tới việc

HỘI THẢO QUỐC TẾ

ĐÓNG GÓP CỦA KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

400 TÀI LIỆU HỘI THẢO

................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

7. Loại sách nào em muốn đọc mà hiện nay không có trên thị trường ?

................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

8. Em có đề xuất gì đối với các nhà văn và các nhà xuất bản về việc viết và xuất bản sách cho thiếu

nhi?

................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................