laboratory animals in biomedical research and teaching ... · *** quy trÌnh nghiÊn cỨu cÓ vai...

36
1 ĐỘNG VẬT THÍ NGHIỆM TRONG NGHIÊN CỨU Y SINH HỌC: QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ PHÚC LỢI ĐỘNG VẬT Laboratory animals in biomedical research and teaching: experimental procedures and animal welfare Nguyễn Bá Tiếp Khoa Thú y - Đại học Nông nghiệp Hà Nội Email: [email protected] HÀ NỘI, THÁNG 3/2011

Upload: others

Post on 04-Sep-2019

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

1

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG NGHIEcircN CỨU Y SINH

HỌC QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU VAgrave PHUacuteC LỢI ĐỘNG VẬT

Laboratory animals in biomedical research and teaching

experimental procedures and animal welfare

Nguyễn Baacute Tiếp

Khoa Thuacute y - Đại học Nocircng nghiệp Hagrave Nội

Email nbtiephuaeduvn

HAgrave NỘI THAacuteNG 32011

ldquoHầu hết những đột phaacute trong y học hơn một thế kỷ qua lagrave những

kết quả trực tiếp từ nghiecircn cứu sử dụng động vật thiacute nghiệm

(ĐVTN) Sử dụng ĐVTN cần thiết cho việc tigravem ra phương phaacutep mới

vagrave tăng hiệu quả của caacutec phương phaacutep phograveng bệnh chẩn đoaacuten trị

bệnh cho người vagrave động vật ĐVTN giuacutep chuacuteng ta hiểu về caacutec vấn

đề sức khỏe tigravem thấy cacircu trả lời về độ tin cậy của những phương

phaacutep trị liệu Một số bệnh vagrave những quaacute trigravenh sinh học liecircn quan chỉ

coacute thể được nghiecircn cứu trecircn động vật thiacute nghiệmldquo

(CBRA California Biomedical Research Association)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

2

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 3

Lagrave những nhoacutem động vật được sử dụng trong caacutec

phograveng nghiecircn cứu thuộc nhiều lĩnh vực khaacutec nhau

như sinh học cơ bản sinh học ứng dụng y học

nocircng nghiệp vật lyacute hoacutea học vv

NHỮNG LOAgraveI ĐỘNG VẬT COacute THỂ ĐƯỢC SỬ DỤNG

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 4

Caacute lưỡng thecirc chim chuột chuột nhắt

hamster thỏ guinea pigs lợn cừu choacute

megraveo bograve khỉ vượn tinh tinhhellip

Theo số liệu của Văn phograveng đaacutenh giaacute

cocircng nghệ (Mỹ) khoảng 17-23 triệu ĐVTN

được sử dụngnăm phần lớn lagrave chuột vagrave

chuột nhắt

Chuột nhắt trong phograveng thiacute nghiệm TT nghiecircn

cứu y khoa ĐH Goettingen CHLB Đức

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

1 Nghiecircn cứu y-sinh học cơ bản

2 Nghiecircn cứu ứng dụng kiểm định

giả thuyết

3 Phaacutet triển dược phẩm amp caacutec

phương phaacutep trị liệu

4 Kiểm tra sản phẩm mỹ phẩm

phụ gia thực phẩm nocircng dược

hoacutea chất cocircng nghiệp về độ an

toagraven độc tiacutenh tiacutenh kiacutech ứnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 5

TRANH CAtildeI VỀ SỬ DỤNG ĐVTN

Từ cuối thế kỷ 19 ndash Silver Spring Monkey case (1981)

Bất đồng giữa hai quan điểm

Lợi iacutech của sử dụng ĐVTN gtlt Quan điểm về đạo đức Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

6

The most famous lab animals in history

Source Wikipedia

Alex Pacheco Two of 17 wild-born Silver Spring

monkeys monkeys from the Philippines at

Sinver Spring Behaviour Research

Institute Maryland

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

ldquoHầu hết những đột phaacute trong y học hơn một thế kỷ qua lagrave những

kết quả trực tiếp từ nghiecircn cứu sử dụng động vật thiacute nghiệm

(ĐVTN) Sử dụng ĐVTN cần thiết cho việc tigravem ra phương phaacutep mới

vagrave tăng hiệu quả của caacutec phương phaacutep phograveng bệnh chẩn đoaacuten trị

bệnh cho người vagrave động vật ĐVTN giuacutep chuacuteng ta hiểu về caacutec vấn

đề sức khỏe tigravem thấy cacircu trả lời về độ tin cậy của những phương

phaacutep trị liệu Một số bệnh vagrave những quaacute trigravenh sinh học liecircn quan chỉ

coacute thể được nghiecircn cứu trecircn động vật thiacute nghiệmldquo

(CBRA California Biomedical Research Association)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

2

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 3

Lagrave những nhoacutem động vật được sử dụng trong caacutec

phograveng nghiecircn cứu thuộc nhiều lĩnh vực khaacutec nhau

như sinh học cơ bản sinh học ứng dụng y học

nocircng nghiệp vật lyacute hoacutea học vv

NHỮNG LOAgraveI ĐỘNG VẬT COacute THỂ ĐƯỢC SỬ DỤNG

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 4

Caacute lưỡng thecirc chim chuột chuột nhắt

hamster thỏ guinea pigs lợn cừu choacute

megraveo bograve khỉ vượn tinh tinhhellip

Theo số liệu của Văn phograveng đaacutenh giaacute

cocircng nghệ (Mỹ) khoảng 17-23 triệu ĐVTN

được sử dụngnăm phần lớn lagrave chuột vagrave

chuột nhắt

Chuột nhắt trong phograveng thiacute nghiệm TT nghiecircn

cứu y khoa ĐH Goettingen CHLB Đức

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

1 Nghiecircn cứu y-sinh học cơ bản

2 Nghiecircn cứu ứng dụng kiểm định

giả thuyết

3 Phaacutet triển dược phẩm amp caacutec

phương phaacutep trị liệu

4 Kiểm tra sản phẩm mỹ phẩm

phụ gia thực phẩm nocircng dược

hoacutea chất cocircng nghiệp về độ an

toagraven độc tiacutenh tiacutenh kiacutech ứnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 5

TRANH CAtildeI VỀ SỬ DỤNG ĐVTN

Từ cuối thế kỷ 19 ndash Silver Spring Monkey case (1981)

Bất đồng giữa hai quan điểm

Lợi iacutech của sử dụng ĐVTN gtlt Quan điểm về đạo đức Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

6

The most famous lab animals in history

Source Wikipedia

Alex Pacheco Two of 17 wild-born Silver Spring

monkeys monkeys from the Philippines at

Sinver Spring Behaviour Research

Institute Maryland

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 3

Lagrave những nhoacutem động vật được sử dụng trong caacutec

phograveng nghiecircn cứu thuộc nhiều lĩnh vực khaacutec nhau

như sinh học cơ bản sinh học ứng dụng y học

nocircng nghiệp vật lyacute hoacutea học vv

NHỮNG LOAgraveI ĐỘNG VẬT COacute THỂ ĐƯỢC SỬ DỤNG

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 4

Caacute lưỡng thecirc chim chuột chuột nhắt

hamster thỏ guinea pigs lợn cừu choacute

megraveo bograve khỉ vượn tinh tinhhellip

Theo số liệu của Văn phograveng đaacutenh giaacute

cocircng nghệ (Mỹ) khoảng 17-23 triệu ĐVTN

được sử dụngnăm phần lớn lagrave chuột vagrave

chuột nhắt

Chuột nhắt trong phograveng thiacute nghiệm TT nghiecircn

cứu y khoa ĐH Goettingen CHLB Đức

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

1 Nghiecircn cứu y-sinh học cơ bản

2 Nghiecircn cứu ứng dụng kiểm định

giả thuyết

3 Phaacutet triển dược phẩm amp caacutec

phương phaacutep trị liệu

4 Kiểm tra sản phẩm mỹ phẩm

phụ gia thực phẩm nocircng dược

hoacutea chất cocircng nghiệp về độ an

toagraven độc tiacutenh tiacutenh kiacutech ứnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 5

TRANH CAtildeI VỀ SỬ DỤNG ĐVTN

Từ cuối thế kỷ 19 ndash Silver Spring Monkey case (1981)

Bất đồng giữa hai quan điểm

Lợi iacutech của sử dụng ĐVTN gtlt Quan điểm về đạo đức Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

6

The most famous lab animals in history

Source Wikipedia

Alex Pacheco Two of 17 wild-born Silver Spring

monkeys monkeys from the Philippines at

Sinver Spring Behaviour Research

Institute Maryland

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

NHỮNG LOAgraveI ĐỘNG VẬT COacute THỂ ĐƯỢC SỬ DỤNG

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 4

Caacute lưỡng thecirc chim chuột chuột nhắt

hamster thỏ guinea pigs lợn cừu choacute

megraveo bograve khỉ vượn tinh tinhhellip

Theo số liệu của Văn phograveng đaacutenh giaacute

cocircng nghệ (Mỹ) khoảng 17-23 triệu ĐVTN

được sử dụngnăm phần lớn lagrave chuột vagrave

chuột nhắt

Chuột nhắt trong phograveng thiacute nghiệm TT nghiecircn

cứu y khoa ĐH Goettingen CHLB Đức

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

1 Nghiecircn cứu y-sinh học cơ bản

2 Nghiecircn cứu ứng dụng kiểm định

giả thuyết

3 Phaacutet triển dược phẩm amp caacutec

phương phaacutep trị liệu

4 Kiểm tra sản phẩm mỹ phẩm

phụ gia thực phẩm nocircng dược

hoacutea chất cocircng nghiệp về độ an

toagraven độc tiacutenh tiacutenh kiacutech ứnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 5

TRANH CAtildeI VỀ SỬ DỤNG ĐVTN

Từ cuối thế kỷ 19 ndash Silver Spring Monkey case (1981)

Bất đồng giữa hai quan điểm

Lợi iacutech của sử dụng ĐVTN gtlt Quan điểm về đạo đức Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

6

The most famous lab animals in history

Source Wikipedia

Alex Pacheco Two of 17 wild-born Silver Spring

monkeys monkeys from the Philippines at

Sinver Spring Behaviour Research

Institute Maryland

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

1 Nghiecircn cứu y-sinh học cơ bản

2 Nghiecircn cứu ứng dụng kiểm định

giả thuyết

3 Phaacutet triển dược phẩm amp caacutec

phương phaacutep trị liệu

4 Kiểm tra sản phẩm mỹ phẩm

phụ gia thực phẩm nocircng dược

hoacutea chất cocircng nghiệp về độ an

toagraven độc tiacutenh tiacutenh kiacutech ứnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 5

TRANH CAtildeI VỀ SỬ DỤNG ĐVTN

Từ cuối thế kỷ 19 ndash Silver Spring Monkey case (1981)

Bất đồng giữa hai quan điểm

Lợi iacutech của sử dụng ĐVTN gtlt Quan điểm về đạo đức Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

6

The most famous lab animals in history

Source Wikipedia

Alex Pacheco Two of 17 wild-born Silver Spring

monkeys monkeys from the Philippines at

Sinver Spring Behaviour Research

Institute Maryland

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

TRANH CAtildeI VỀ SỬ DỤNG ĐVTN

Từ cuối thế kỷ 19 ndash Silver Spring Monkey case (1981)

Bất đồng giữa hai quan điểm

Lợi iacutech của sử dụng ĐVTN gtlt Quan điểm về đạo đức Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

6

The most famous lab animals in history

Source Wikipedia

Alex Pacheco Two of 17 wild-born Silver Spring

monkeys monkeys from the Philippines at

Sinver Spring Behaviour Research

Institute Maryland

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI

1 Tiacutenh đuacuteng đắn của giả định về giaacute trị của sử dụng ĐVTN

2 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

3 Đoacuteng goacutep của nghiecircn cứu cơ bản sử dụng ĐVTN

4 Chất lượng sức khỏe coacute song hagravenh với nghiecircn cứu sử dụng

ĐVTN

5 Tiecircu tốn tagravei chiacutenh cho những quy định về sản phẩm nagraveo đoacute với

nguy cơ rất thấp

6 Sử dụng ĐVTN lagrave lặp lại những hagravenh động datilde man cổ xưa

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 7

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

7 ĐVTN được đối xử tốt

8 Chỉ những dự aacuten quan trọng được tagravei trợ

9 Sử dụng ĐVTN coacute phải lagrave phương phaacutep tốt

nhất

10 Chi phiacute cho nghiecircn cứu vagrave chi phiacute cho phograveng

bệnh

11 Sự khaacutec nhau về sinh học bệnh học giữa đối

tượng nghiecircn cứu vagrave đối tượng được aacutep dụng

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

8

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

12 Lựa chọn ĐVTN khocircng dựa trecircn cơ sở khoa học magrave dựa trecircn

tiềm lực tagravei chiacutenh vagrave truyền thống nghiecircn cứu của phograveng thiacute nghiệm

13 Đatilde coacute những thất bại trong quaacute khứ khi dugraveng ĐVTN để tigravem biện

phaacutep trị bệnh cho người (trường hợp cholera)

14 Động vật coacute quyền khocircng bị gacircy đau đớn vagrave tổn thương như

trong nhiều thiacute nghiệm nghiecircn cứu

CƠ SỞ CỦA NHỮNG PHẢN ĐỐI (tiếp)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 9

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Một số tổ chức khocircng đồng tigravenhphản đối dugraveng ĐVTN

WSPA ARM ARI ISAR AAVS PETA

the International Primate Protection League

ALDF NAVS Animal Right Coalition

CEASE DDAL FAR FOA FFA NEAVS PCRMhellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 10

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

MỤC ĐIacuteCH SỬ DỤNG ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

5 Giảng dạy biểu diễn thực hagravenh

mổ phẫu thuật gacircy bệnhhellip

6 Chiết xuất huyết thanh (ngựa)

hương (cầy xạ hương) cao

xươnghellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 11

Khocircng chỉ đối với caacutec ngagravenh y-sinh

học ĐV (ngựa choacutehellip) coacute mặt tại

caacutec giờ giảng trong quacircn đội lực

lượng cảnh saacutet

Học Giải phẫu vật nuocirci khoa Thuacute y ĐHNN Hagrave Nội

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN

Sử dụng ĐVTN lagrave cơ sở đề ra

- Caacutec biện phaacutep vệ sinh

- Miễn dịch

- Trị liệu

- Hiểu về cơ thể vagrave caacutec bệnh

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 12

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp)

- Lagrave quan điểm của những người coacute kinh nghiệm lagravem việc với

ĐVTN đatilde chứng kiến những lợi iacutech

- National Association Science Institute of Medicine ĐVTN giuacutep

chuacuteng ta hiểu về ảnh hưởng của caacutec kiacutech thiacutech đến sự phaacutet triển

của natildeo cơ chế phản hồi mất triacute nhớ sự giận dữ stress phục

hồi sau tai biến natildeo vagrave tai biến mạch vagravenh cơ sở đề ra phương

phaacutep mới trong giaacuteo dục hellip

-Sử dụng ĐVTN sẽ tiếp tục giuacutep tigravem hiểu về caacutec vấn

đề khaacutec trong đoacute coacute coacute caacutec vấn đề về hagravenh vi

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 13

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Thế kỷ 20 5470 giải thưởng Nobel y học-sinh lyacute học dựa trecircn

những nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN trong đoacute

- Sử dụng choacute thiacute nghiệm mối liecircn hệ cholesterol - bệnh tim

mạch

- Gagrave thiacute nghiệm liecircn hệ virus - ung thư

- Bograve chuột phocirci gagrave khả năng chấp nhận mocirc cơ quan từ caacutec

nguồn khaacutec nhau

- Động vật thiacute nghiệm cho pheacutep nuocirci cấy thagravenh cocircng virus viecircm

natildeo phaacutet hiện insulin điều trị tiểu đường

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 14

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

- Nobel 1954 nuocirci tế bagraveo thận khỉ dẫn đến chế tạo vaacutecxin bởi

Jonas vagrave Sabin

-Thiacute nghiệm với khỉ vaacutecxin viecircm gan B cơ sở điều trị Parkinsonlsquos

- Choacute giữ vị triacute quan trọng trong chuỗi nghiecircn cứu dẫn đến phẫu

thuật tim mở đặt xocircng mạch vagravenhhellip

- Sử dụng an toagraven caacutec dược liệu

- Hiện nay quan tacircm nhiều hơn đến caacutec chất coacute thể tồn dư trong

mocirc (nghiecircn cứu taacutec động trường diễn)

- Caacutec nghiecircn cứu nhằm điều trị HIVAISD

sử dụng ĐVTN

CƠ SỞ ĐỂ ỦNG HỘ SỬ DỤNG ĐVTN (tiếp theo)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 15

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 16

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI CAcircN NHẮC

1 Quy định thế nagraveo Mức quy định nagraveo lagrave phugrave hợp

2 Cacircn nhắc lợi iacutech trước khi cho pheacutep tiến hagravenh nghiecircn cứu

3 Nghiecircm ngặt với nghiecircn cứu sử dụng số lượng lớn ĐVTN

4 Lagravem thế nagraveo để giảm thiểu mức độ đau đớn tổn thương

5 Necircn sử dụng động vật từ những người buocircn baacutencaacutec trung

tacircm nuocirci động vật được cấp pheacutep Tạo giốngnuocirci động vật

chuyecircn phục vụ thiacute nghiệm

6 Giảm số lượng ĐVTN những vẫn thu được kết quả tin cậy

7 Sử dụng caacutec phương phaacutep nghiecircn cứu thay thế

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 17

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM TRONG GiẢNG DẠY

- Tại caacutec trường thuacute y y khoa

- Trong caacutec giờ giảng sinh học ở trường phổ thocircng vagrave đại học

- Tại Mỹ sử dụng ĐVTN trong giảng dạy giảm từ năm 1980

- Tạp chiacute Academic Medicine (1993) cho biết hầu hết sinh viecircn cho

rằng sử dụng động vật sống giuacutep tăng hiệu quả học tập 74 sinh

viecircn y khoa cho rằng thực tập trecircn choacute sống giuacutep cho họ rất nhiều

trong tiếp thu kiến thức lacircm sagraveng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 18

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

Lagrave mục điacutech hoạt động của caacutec tổ chức bảo vệ phuacutec lợi động vật

- Kiểm soaacutet sử dụng ĐVTN

thocircng qua caacutec quy định luật

định

- Xoacutea bỏ hoagraven toagraven sử dụng

ĐVTN

- Tigravem kiếm caacutec biện phaacutep thay

thế để từ giảm thiểu đến xoacutea bỏ

sử dụng ĐVTN

Phản đối sử dụng ĐVTN diễn ra trước

caacutec cơ sở nghiecircn cứu ở nhiều nước

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 19

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

THAY THẾ ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM (tiếp)

Khocircng đơn giản

Nhiều quaacute trigravenh trong cơ thể sống quaacute phức

tạp để coacute thể mocirc phỏng với maacutey tiacutenh diễn ra

trecircn mocirci trường nuocirci cấy tế bagraveo

Khocircng dugraveng ĐVTN vẫn coacute thể cung cấp rất

nhiều thocircng tin nhưng khocircng thể thay thế thocircng

tin từ cơ thể sống

Traacutech nhiệm với việc chăm soacutec bảo vệ sức

khỏe con người vagrave động vật nếu khocircng sử dụng

ĐVTN thuộc về ai

Foundation for Biomedical Research

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 20

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

GIẢI PHAacuteP

Khi chưa coacute giải phaacutep thay thế

Dung hoagrave

Caacutech thức thực hiện phugrave hợp với điều kiện vugraveng khu vực quốc gia

quốc tế tiến tới luật định chung

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 21

Caacutec nhoacutem giải phaacutep

-Giải thiacutech thuyết phục

-Xacircy dựng quy định về sử dụng ĐVTN (regulations on animal research)

-Chuacute trọng vagraveo caacutec quy trigravenh thiacute nghiệm (experimental procedures)

-Phaacutet triển caacutec phương phaacutep thay thế (alternative methods)

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 22

Peter Singer

Triết lyacute thocirci chưa đủ

Coacute thể đặt được sự

đồng thuận trong vấn

đề nagravey qua thoả hiệp

vagrave thực tiễn cocircng việc

Những tagravei liệu như

thế nagravey thể hiện

thiện chiacute vagrave ldquohagravenh

động thực sự rdquo

của giới nghiecircn

cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 23

Mỗi cơ quan hay iacutet nhất lagrave mỗi hiệp hội nghiecircn cứu phải coacute một Ủy

Ban về sử dụng vagrave chăm soacutec động vật thiacute nghiệm

Ra caacutec quy chế quy định hướng dẫn về sử dụng ĐVTN

Đagraveo tạo chuyecircn gia vagrave phổ biến kiến thức về sử dụng ĐVTN

MỘT SỐ GIẢI PHAacuteP CHUNG

QUY TRIgraveNH NGHIEcircN CỨU COacute VAI TROgrave RẤT QUAN TRỌNG ĐẢM BẢO

TRAacuteNH TỔN HẠI ĐỐI VỚI ĐỘNG VẬT THIacute NGHIỆM

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

KHUYẾN KHIacuteCH bdquo QUY TRIgraveNH TỐTldquo - NGUYEcircN TẮC 3R

(1) Replacement (thay thế) dugraveng caacutec phương

phaacutep khaacutec thay thế khocircng tiếp tục dugraveng thỏ để

kiểm tra coacute thai dugraveng nuocirci cấy tế bagraveo thay cho

sử dụng chuột trong kiểm tra vacxin phograveng sốt

vagraveng

(2) Reduction (giảm thiểu) giảm số lượng động

vật trong caacutec thiacute nghiệm

(3) Refinement sử dụng kỹ thuật can thiệp giảm

liều thử vv nhằm giảm thiểu đau đớn vagrave tổn

thương

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 24

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

25

REPLACEMENT

Phần mềm mocirc phỏng nghiecircn

cứu sinh lyacute dạ dagravey keacutep

-Mocirc phỏng điện tử mocirc higravenh

- Phỏng sinh học vv

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng

ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

26

REPLACEMENT

- Nghiecircn cứu in vitro với gene tế bagraveo mocirc

- Nghiecircn cứu sagraveng lọc bằng caacutec phương phaacutep thay thế

-Sự tương quan sinh học ĐVTN-đối tượng ứng dụng

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 27

REDUCTION

Với thiacute nghiệm nghiecircn cứu dugraveng động vật

biến đổi gene việc kết hợp đồng thời caacutec

nghiecircn cứu trecircn cugraveng đối tượng giuacutep giảm

thiểu số lượng động vật cần sử dụng

Nhiều loại thiacute nghiệm khaacutec cũng coacute thể

được phối hợp như vậy

- Chỉ với 08 con chuột coacute thể khẳng

định vai trograve của vac-xin viecircm tủy

- Cacircn nhắc những con số

- Thống kecirc sinh học Đảm bảo độ

tin cậy với lượng mẫu phugrave hợp nhất

- Trugraveng lặp thiacute nghiệm Vai trograve của

tổng quan tagravei liệu tham khảo tagravei liệu

- Sự cần thiết phải tiến hagravenh lại

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

28

REFINEMENT

- Vận chuyển vagrave chăm soacutec

- Điều kiện nuocirci giữ động vật thiacute

nghiệm

-Điều kiện trong khi tiến hagravenh thiacute

nghiệm

- Giảmhạn chế gacircy đau đớn tổn

thương với caacutec dụng cụ thiết bị hỗ

trợ

- bdquoTay nghềldquo vagrave bdquothủ thuậtldquo thuacute y

bdquoĐối xử tốtldquo khocircng những đảm bảo

khocircng xacircm phạm nghiecircm trọng quyền

của ĐVTN magrave cograven tăng độ tin cậy của

kết quả nghiecircn cứu

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

29

REFINEMENT (tiếp)

Từ những thao taacutec như tạo vết mổ caacutech đặt nuacutet chỉ hellip

Đến caacutec tiacutenh toaacuten về liều gacircy nhiễm gacircy độchellip cũng giảm thiểu đau

đớn vagrave tổn thương cho động vật trong caacutec thiacute nghiệm

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

30

Đối xử của con người với động vật khocircng chỉ trong phograveng thiacute nghiệm magrave

trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo khaacutec đều ảnh hưởng đến mối quan hệ con

người-động vật vagrave với chiacutenh bản thacircn con người

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA

31

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ QUYỀN ĐVTN TẠI VIỆT NAM

- Xacircy dựng mạng lưới bảo vệ quyền động vật trong đoacute coacute

ĐVTN

- Tuyecircn truyền về vai trograve đoacuteng goacutep của ĐVTN

- Tập huấn kỹ thuật tay nghề lagravem việc với hoặcvagrave sử dụng

ĐVTN

- Đagraveo tạo chuyecircn gia về ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 32

ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN BẢO VỆ PHUacuteC LỢI ĐVTN TẠI VIỆT NAM

-Trong tương lai xacircy dựng quy định luật sử dụng ĐVTN

- Kiểm tra đaacutenh giaacute khuyến khiacutech caacutec nhoacutem nghiecircn cứu

thực hiện tốt việc bảo vệ phuacutec lợi ĐVTN

-Xem xeacutet caacutec quy trigravenh sử dụng ĐVTN trước khi cocircng bố

với nghiecircn cứu sử dụng ĐVTN

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 33

TOacuteM TẮT

Sử dụng ĐVTN lagrave một trong những chủ đề gacircy tranh catildei nhiều

nhất trong caacutec vấn đề về phuacutec lợi động vật

Những đoacuteng goacutep của ĐVTN đối với bảo vệ sức khỏe con người

vagrave động vật lagrave hiển nhiecircn

Caacutec phương phaacutep thay thế ĐVTN đang được khuyến khiacutech

bdquoQuy trigravenh nghiecircn cứu tốtldquo hạn chế giảm thiểu xacircm phạm quyền

của ĐVTN đồng thời goacutep phần bdquoxoa dịuldquo macircu thuẫn giữa caacutec nhoacutem

bdquophản đốildquo vagrave bdquoủng hộldquo việc sử dụng ĐVTN

Coacute những biện phaacutep bdquotrong khả năngldquo nhằm giaacuteo dục thưc hiện

bdquoPhuacutec lợi Động vật thiacute nghiệmldquo ở Việt Nam

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 34

Động vật thiacute nghiệm nối kết caacutec lĩnh vực y sinh học

giuacutep đạt được mục tiecircu bdquomột nền y họcldquo (one

medicine) kết hợp caacutec lĩnh vực y khoa chăn nuocirci-thuacute

y khoa học thực phẩm vigrave sức khỏe cộng đồng vagrave an

ninh lương thực

Phuacutec lợi của động vật thiacute nghiệm lagrave diễn đagraven chung

của những nhagrave chăn nuocirci baacutec sỹ thuacute y vagrave tất cả

những ai học vagrave thực hagravenh y học những người lagravem

cocircng taacutec giaacuteo dụchellip

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Laboratory animals and animal welfare Nguyễn Baacute Tiếp HUA 35

ĐỌC THEcircM

Mẫu động vật thiacute nghiệm trong nghiecircn cứu y sinh học Nguyễn Baacute

Tiếp wwwthuvienkhoahoccom

Animal rights History and scope of a radical social movement

Harold D Guither Southern Illinois University Press (1998)

National Association for Biomedical Research wwwnabrorg

Federal Regulation of Biomedical Research Involving Animals

National Association for Biomedical Research wwwnabrorgThe

use of animals in product safety testing

California Biomedical Research Association CBRA fact sheet

Why are animals necessary in biomedical research

Peter Singerlsquos philosophy all lives are not equal

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36

Nguyễn Baacute Tiếp ĐHNN Hagrave Nội Email nbtiephuaeduvn

36