laboratuvarlar arasi karġilaġtirma yeterlĠlĠk … · 2015. 11. 30. · 2015-pes-002 kodlu...

43
T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ULUSAL GIDA REFERANS LABORATUVAR MÜDÜRLÜĞÜ TS EN ISO/IEC 17043/4.8 LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA/YETERLĠLĠK TESTĠ RAPORU 2015-PES-002 Hıyar Püresinde Pestisit Analizi Yeterlilik Testi Rapor No: 2015/002-PES Ekim-Kasım 2015

Upload: others

Post on 01-Mar-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

T.C.

GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

ULUSAL GIDA REFERANS LABORATUVAR

MÜDÜRLÜĞÜ

TS EN ISO/IEC 17043/4.8

LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA/YETERLĠLĠK

TESTĠ RAPORU

2015-PES-002

Hıyar Püresinde Pestisit Analizi Yeterlilik Testi

Rapor No: 2015/002-PES

Ekim-Kasım 2015

Page 2: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

2 / 43

GENEL BĠLGĠLER

LAK/YT Çevrimi Adı Hıyar Püresinde Pestisit Analizi Yeterlilik Testi

LAK/YT Çevrimi Kodu 2015-PES-002

Materyal Gönderim Tarihi 13/10/2015

Katılımcı Sonuç Bildirim Tarihi 03/11/2015

Rapor Tarihi 27/11/2015

Rapor Hazırlayan

Dr.Özge ÇETĠNKAYA AÇAR

Pestisit Birimi

LAK/YT Koordinatörü

Dr. Özge ÇETĠNKAYA AÇAR

Pestisit Birimi

Raporu Onaylayan

Dr.Gül ÇELĠK ÇAKIROĞULLARI

Müdür V.

LAK/YT Sağlayıcı Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü

Fatih Sultan Mehmet Bulvarı, No:70, 06170,

Yenimahalle – ANKARA

Tel.: 0312 327 41 81

Faks: 0312 327 41 56

e-posta: [email protected]

http://gidalab.tarim.gov.tr/gidareferans

Page 3: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

3 / 43

ĠÇĠNDEKĠLER

ÖZET................................................................................................................................................... 5

1. GĠRĠġ .......................................................................................................................................... 6

2. GĠZLĠLĠK ................................................................................................................................... 6

3. YETERLĠLĠK TEST MATERYALĠ ....................................................................................... 6

3.1. HAZIRLAMA ........................................................................................................................... 6

3.2.HOMOJENLĠK VE KARARLILIK .......................................................................................... 7

3.2.1.HOMOJENLĠK DENEYLERĠ ........................................................................................... 7

3.2.2 KARARLILIK DENEYLERĠ ........................................................................................... 10

3.3. DAĞITIM................................................................................................................................ 24

4. SONUÇLAR ............................................................................................................................. 24

5. SONUÇLARIN ĠSTATĠSTĠKSEL DEĞERLENDĠRMESĠ ................................................ 25

5.1. ATANMIġ DEĞER (XA) VE YETERLĠLĠK STANDART SAPMASI (ΣP) ........................... 26

5.2. Z-SKORLARI DEĞERLENDĠRME ÖLÇÜTÜ ..................................................................... 27

5.3. KATILIMCI SONUÇLARI VE Z-SKORLARI ...................................................................... 27

6. ANALĠZ BĠLGĠLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ......................................................... 38

7. GÖZLEMLER ......................................................................................................................... 42

8. REFERANSLAR ...................................................................................................................... 43

Page 4: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

4 / 43

TABLOLAR

Tablo 1. Homojenlik testi verileri ve istatistiksel değerlendirme ........................................................ 8

Tablo 2. -20 °C için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme ............ 12

Tablo 3. Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile

değerlendirme ............................................................................................................................ 15

Tablo 4. -20 °C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme ........................................... 18

Tablo 5. Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme ................ 21

Tablo 6. Pestisitler için atanmıĢ değerler ve hedef standart sapma değerleri .................................... 26

Tablo 7. Hıyar püresinde pestisit analizi yeterlilik testi için özet istatistik değerlendirmesi............. 28

Tablo 8. | z | ≤ 2 aralığında yer alan z-skoru sayısı ve yüzdesi .......................................................... 28

Tablo 9. Katılımcı sonuçları ve z-skorları ......................................................................................... 29

Tablo 10. Katılımcı yorumları ........................................................................................................... 31

Tablo 11. Katılımcı analiz bilgileri .................................................................................................... 38

ġEKĠLLER

ġekil 1. Chlorpyrifos-ethyl için z-skorları ......................................................................................... 32

ġekil 2. Cypermethrin için z-skorları ................................................................................................. 33

ġekil 3. Fludioxonil için z-skorları .................................................................................................... 34

ġekil 4. Hexachlorobenzene için z-skorları ....................................................................................... 35

ġekil 5. Pirimiphos-methyl için z-skorları ......................................................................................... 36

ġekil 6. Trifloxystrobin için z-skorları ............................................................................................... 37

Page 5: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

5 / 43

ÖZET

Hıyar Püresinde Pestisit Analizi Yeterlilik Testi organizasyonunda TS EN ISO/IEC 17043

esas alınmıĢtır.

Çevrim için baĢvuruda bulunan 22 katılımcı laboratuvara, 100 g blank ve 100 g test materyali

(hıyar püresi) „LAK/YT Çevrim Bilgileri ve Katılımcı Talimatı‟ ile birlikte 13/10/2015

tarihinde gönderilmiĢtir. Katılımcılardan 205 pestisit içeren hedef liste içerisinden test

materyalinde yer alan pestisitleri bulmaları ve miktarsal olarak sonuç bildirmeleri istenmiĢtir.

Test materyali Ģu pestisitleri içermektedir: Chlorpyrifos-ethyl, Cypermethrin, Fludioxonil,

Hexachlorobenzene, Pirimiphos-methyl, Trifloxystrobin.

Katılımcı analiz sonuçları, http://gidalab.tarim.gov.tr/gidareferans adresinden eriĢime açılan

2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

tamamı analiz sonucu bildirmiĢtir.

Test materyalinde yer alan her bir pestisit için atanmıĢ değerin (Xa) belirlenmesinde, katılımcılar

tarafından bildirilen sonuçlar kullanılarak robust istatiksel yöntem ile belirlenen mutabık

kalınmıĢ değer (consensus value) kullanılmıĢtır.

Yeterlilik standart sapması (σp) uygun Horwitz eĢitliği kullanılarak hesaplanmıĢtır.

Her bir katılımcı için z-skoru, atanmıĢ değer (Xa) ve yeterlilik standart sapması (σp) kullanılarak

hesaplanmıĢtır. Eğer | z | ≤ 2 ise, sonuç uygun olarak değerlendirilmiĢtir.

Hıyar püresinde pestisit analizi yeterlilik testi sonuçları aĢağıda özetlenmiĢtir

Analit AtanmıĢ değer (Xa)

(mg/kg)

|z|≤2

skor sayısı

Toplam

skor sayısı

| z | ≤ 2

skor oranı (%)

Chlorpyrifos-ethyl 0,027 22 22 100

Cypermethrin 0,472 19 21 90

Fludioxonil 0,603 18 21 86

Hexachlorobenzene 0,079 16 18 89

Pirimiphos-methyl 0,044 21 22 95

Trifloxystrobin 0,163 22 22 100

Page 6: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

6 / 43

1. GĠRĠġ

Laboratuvarlar arası karĢılaĢtıma/Yeterlilik test (LAK/YT) sonuçları, laboratuvarların deney

sonuçlarının kalitesinin güvencesinin teminine olanak sağlarken; rutin analizlerin tarafsız olarak

değerlendirilmesine ve çalıĢmaların teknik geliĢimini teĢvik eden geri bildirimlerin elde edilmesine

imkan tanır.

Laboratuvarlararası karĢılaĢtırma/Yeterlilik testleri, katılımcı laboratuvarların yetkinliğinin

bağımsız bir Ģekilde değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Geçerliliği sağlanmıĢ metotlarla

kullanıldıklarında yeterlilik testleri laboratuvar kalite güvencesinin vazgeçilmez bir unsurudur.

UGRL, „Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü KuruluĢ ve Görev Esaslarına Dair

Yönetmelik‟i „Laboratuvarın oluĢumu ve faaliyet alanları‟ baĢlıklı 5‟inci madde 2‟inci fıkra b bendi

hükmüne dayanarak laboratuvarlararası karĢılaĢtırma/yeterlilik testleri düzenler.

Gıda Kontrol Laboratuvarlarının KuruluĢ, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile ÇalıĢma Usul

ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik” „in kontroller baĢlıklı 19‟ uncu maddesi 1‟ inci

fıkrası hükmü gereği laboratuvarların yeterlilik testlerine katılımı zorunlu kılınmıĢtır.

Laboratuvar Müdürlüğümüz tarafından pestisit analizleri konusunda faaliyet gösteren kamu

laboratuvarları ve özel laboratuvarların katılımıyla “Hıyar Püresinde Pestisit Analizi Yeterlilik Test

Çevrimi” düzenlenmiĢtir.

2. GĠZLĠLĠK

Gizlilik ilkesi doğrultusunda katılımcılar ve sonuçları ile ilgili bilgiler hiçbir koĢul altında

üçüncü taraflarla paylaĢılmamaktadır.

3. YETERLĠLĠK TEST MATERYALĠ

3.1. HAZIRLAMA

Yeterlilik test materyalinin hazırlanmasında 10 kg hıyar kullanılmıĢtır. Hıyarın tamamı

öğütülerek püre haline getirilmiĢ ve yaklaĢık 3 kg hıyar püresi blank olarak kullanılmak üzere

ayrılmıĢtır. Blank hıyar püresi analiz edilmiĢ ve 0.010 mg/kg raporlama limitine göre içerisinde

herhangi bir pestisit kalıntısı tespit edilmemiĢtir. Test materyali hazırlanmasında kullanılmak üzere

ayrılan yaklaĢık 7 kg hıyar püresine; son konsantrasyon yaklaĢık 0,035 mg/kg olacak Ģekilde

chlorpyrifos-ethyl, 0,050 mg/kg olacak Ģekilde pirimiphos-methyl, 0,080 mg/kg olacak Ģekilde

Page 7: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

7 / 43

hexachlorobenzene, 0,200 mg/kg olacak Ģekilde trifloxystrobin, 0,500 mg/kg olacak Ģekilde

cypermethrin ve 0,800 mg/kg olacak Ģekilde fludioxonil içeren miks standart çözeltisi katılarak

(spike çözeltisi), hıyar püresi iyice karıĢtırılmak suretiyle homojenize edilmiĢtir. Daha sonra

hazırlanan blank ve test materyali, yeterlilik deneyi numunesi kaplarına en az 100‟er g olacak

Ģekilde aktarılarak numaralandırılmıĢ ve numuneler katılımcılara gönderilecekleri güne kadar -20

°C‟de muhafaza edilmiĢtir.

3.2.HOMOJENLİK VE KARARLILIK

3.2.1.HOMOJENLİK DENEYLERİ

Yeterlilik test materyali ISO 13528:2015 Standardı (1) esas alınarak homojenlik için test

edilmiĢtir. Yeterlilik test materyalinin hazırlandığı gün rastgele seçilen 12 numune, iki tekrarlı

olarak analiz edilmiĢtir. Analizler LC/MS/MS (Cypermethrin, Fludioxonil, Trifloxystrobin,

Pirimiphos-methyl) ve GC/MS/MS (Chlorpyrifos-ethyl, Hexachlorobenzene) cihazları ile

gerçekleĢtirilmiĢ ve homojenlik testi örnekleri tekrarlanabilirlik koĢulları altında, tek seferde ve

cihazlarda tamamen rastgele bir sıra ile analiz edilmiĢtir. Homojenlik testinden elde edilen veriler

„görsel olarak sapan değerler, değerlerde herhangi bir artıĢ-azalma eğilimi, paraleller arası sapan

değer‟ olup olmadığı açılarından kontrol edilmek üzere grafiğe geçirilmiĢ ve yapılan kontrollerde

verilerin uygun olduğu görülmüĢtür.

ISO 13528:2015 Standardı (1) esas alınarak, homojenlik verileri örnekleme (sampling) ve

analitik değiĢkenlik (varyans) açılarından istatistiksel değerlendirmeye tabi tutulmuĢtur. Veriler

aykırı değerler açısından Cochran testi ile değerlendirilmiĢ ve herhangi bir aykırı değer olmadığı

tespit edilmiĢtir. Homojenlik verileri ve istatiksel değerlendirme Tablo 1‟de sunulmuĢtur. Ġstatiksel

değerlendirme (ss ≤ 0,3 σpt) homojenliğin yeterli olduğunu göstermiĢtir. Homojenlik testinden elde

edilen veriler atanmıĢ değerin hesaplanmasında kullanılmamıĢtır.

Page 8: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

8 / 43

Tablo 1. Homojenlik testi verileri ve istatistiksel değerlendirme (Chlorpyrifos-ethyl, Cypermethrin, Fludioxonil)

Sıra no Chlorpyrifos-ethyl (mg/kg) Cypermethrin (mg/kg) Fludioxonil (mg/kg)

Tekrar_1 Tekrar_2 Tekrar_1 Tekrar_2 Tekrar_1 Tekrar_2

1 0,037 0,038 0,404 0,422 0,716 0,718

2 0,037 0,035 0,407 0,401 0,653 0,648

3 0,041 0,041 0,462 0,450 0,709 0,716

4 0,038 0,037 0,367 0,399 0,696 0,709

5 0,036 0,035 0,445 0,421 0,729 0,696

6 0,038 0,037 0,382 0,383 0,649 0,647

7 0,038 0,037 0,402 0,400 0,692 0,694

8 0,040 0,040 0,435 0,414 0,682 0,672

9 0,038 0,038 0,392 0,404 0,725 0,711

10 0,038 0,039 0,442 0,425 0,728 0,719

11 0,035 0,035 0,383 0,406 0,648 0,658

12 0,037 0,035 0,443 0,437 0,656 0,691

Ortalama 0,037 0,413 0,690

σpt (homojenlik testi hedef ss),

kaynağı

0,008

Horwitz

(σpt=0,22c/mr)

0,076

Horwitz

(σpt=0,02c0,8495

/mr)

0,117

Horwitz

(σpt=0,02c0,8495

/mr)

0,3 x σpt (kritik değer) 0,0024 0,023 0,035

sx (örnek ort. std. sapması) 0,0020 0,018 0,027

sw (örnek-içi std. sapma) 0,0017 0,024 0,022

ss (örnekler-arası std.sapma) 0,0016 0,007 0,022

ss ≤ 0,3 σpt GEÇER GEÇER GEÇER

Page 9: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

9 / 43

Tablo 1 (devamı). Homojenlik testi verileri ve istatistiksel değerlendirme (Hexachlorobenzene, Pirimiphos-methyl, Trifloxystrobin)

Sıra no Herxachlorobenzene (mg/kg) Pirimiphos-methyl (mg/kg) Trifloxystrobin (mg/kg)

Tekrar_1 Tekrar_2 Tekrar_1 Tekrar_2 Tekrar_1 Tekrar_2

1 0,093 0,092 0,042 0,044 0,180 0,181

2 0,091 0,089 0,040 0,039 0,167 0,172

3 0,100 0,094 0,047 0,045 0,206 0,196

4 0,095 0,092 0,041 0,042 0,182 0,186

5 0,083 0,085 0,044 0,044 0,196 0,192

6 0,098 0,093 0,041 0,041 0,180 0,186

7 0,095 0,093 0,042 0,042 0,178 0,174

8 0,091 0,096 0,042 0,041 0,191 0,183

9 0,095 0,095 0,042 0,042 0,177 0,181

10 0,094 0,095 0,042 0,042 0,187 0,186

11 0,087 0,089 0,041 0,041 0,186 0,181

12 0,091 0,088 0,041 0,041 0,185 0,185

Ortalama 0,092 0,042 0,183

σpt (homojenlik testi hedef ss),

kaynağı

0,020

Horwitz

(σpt=0,22c/mr)

0,009

Horwitz

(σpt=0,22c/mr)

0,038

Horwitz

(σpt=0,02c0,8495

/mr)

0,3 x σpt (kritik değer) 0,006 0,003 0,011

sx (örnek ort. std. sapması) 0,003 0,002 0,007

sw (örnek-içi std. sapma) 0,005 0,001 0,007

ss (örnekler-arası std.sapma) 0,001 0,001 0,004

ss ≤ 0,3 σpt GEÇER GEÇER GEÇER

Page 10: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

10 / 43

3.2.2 KARARLILIK DENEYLERİ

Yeterlilik test materyalinin çevrim süresi boyunca kararlılığı iki farklı sıcaklıkta (-20 °C ve

oda sıcaklığı (20 ± 2 °C)) test edilmiĢtir. -20 °C‟de kararlılık deneyleri için yeterlilik test

materyalinin hazırlandığı gün baĢlangıç zamanı (t=0) olarak alınmıĢ ve çevrim süresi sonuna kadar

geçen toplam dört hafta boyunca kararlılık kontrol edilmiĢtir. Oda sıcaklığında (20 ± 2 °C))

kararlılık deneyleri ise, yeterlilik test materyallerinin kargo ile gönderilmeleri sırasında maruz

kalabilecekleri en kötü koĢullar düĢünülerek tasarlanmıĢ ve yeterlilik test materyallerinin kargo yolu

ile gönderildiği gün baĢlangıç zamanı (t=0) olarak alınarak, kargonun teslim edilmesi için geçen en

uzun süre olan 3 gün boyunca kararlılık kontrol edilmiĢtir. Dolayısıyla, -20 °C için kararlılık testi

dört haftalık, oda sıcaklığı için ise üç günlük süreyi kapsamaktır.

Yeterlilik test materyalinin hazırlandığı gün rastgele seçilen altı numune kararlılık kontrol

grubu örnekleri olarak belirlenmiĢ ve -80 ° C‟de muhafaza edilmeye baĢlamıĢtır. Daha sonra,

çevrim süresi sonuna kadar (katılımcı sonuç son bildirim tarihine kadar) -20 °C‟de muhafaza edilen

örnekler kontrol grubu ile birlikte belirli aralıklarla analiz edilerek kararlılık testi verileri elde

edilmiĢtir. Yeterlilik test materyallerinin katılımcı laboratuvarlara gönderildiği gün ise, rastgele

seçilen altı numune oda sıcaklığında muhafaza edilmeye baĢlanmıĢ ve üç gün boyunca kontrol

grubu ile birlikte analiz edilmiĢtir. Kararlılık testi verileri kullanılarak, aĢağıda belirtilen hipotezler

doğrultusunda bağımsız örneklem t-testi ile kontrol ve deney grupları karĢılaĢtırılmıĢtır.

H0: Pestisit konsantrasyonu bakımından kontrol grubunda (A) (-80 °C) elde edilen sonuçlar

ile, farklı sıcaklıklarda (-20 °C ve oda sıcaklığı (20± 2 °C)) belirli sürelerde muhafaza

edilen deney gruplarında (B) elde edilen sonuçlar arasındaki fark tesadüften ileri

gelmektedir; fark sıfır kabul edilebilir.

µ(xA)-µ(xB) = 0; yani µD=0.

H1: Pestisit konsantrasyonu bakımından kontrol grubunda (A) (-20 °C) elde edilen sonuçlar

ile, farklı sıcaklıklarda (-20 °C ve oda sıcaklığı (20± 2 °C)) belirli sürelerde muhafaza

edilen deney gruplarında (B) elde edilen sonuçlar arasındaki fark tesadüften ileri

gelmemektedir; fark sıfır kabul edilemez.

µ (xA)-µ(xB) ≠ 0; yani µD≠0.

Her bir sıcaklık ve süre için t değeri hesaplanmıĢ ve I.tip hata ihtimali % 5 olarak kabul

edilerek, t tablosunda 6 serbestlik derecesi için kritik t-değeri olan 2,447 değeri ile

karĢılaĢtırılmıĢtır. -20 °C için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme

sonuçları Tablo 2‟de , oda sıcaklığı (20± 2 °C) için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-

Page 11: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

11 / 43

testi ile değerlendirme sonuçları Tablo 3‟te verilmektedir. Tablo 2 ve Tablo 3‟te görüldüğü üzere, t

değerleri, tkritik değerinden küçük bulunmuĢtur. Bu durumda, H0 hipotezi kabul edilir, yani ilgili

pestisit konsantrasyonu bakımından kontrol grubunda (-80 °C) elde edilen sonuçlar ile farklı

sıcaklıklarda (-20 °C ve oda sıcaklığı (20± 2 °C)) belirli sürelerde muhafaza edilen deney

gruplarında elde edilen sonuçlar arasındaki fark tesadüften ileri gelmektedir; fark sıfır kabul

edilebilir.

Kararlılık testi verileri ayrıca F testi ile de değerlendirilerek, pestisit konsantrasyonu

bakımından kararlılık testi süresi (20 °C için dört hafta, oda sıcaklığı için 3 gün) boyunca, kararlılık

testi örnekleri arasında oluĢan farkın istatistiksel olarak önemli olup olmadığı kontrol edilmiĢtir.

Varyans analizinin kontrol ve karĢıt hipotezleri Ģu Ģekildedir:

H0: Pestisit konsantrasyonu bakımından kararlılık testi örnekleri arasındaki fark tesadüften

ileri gelmektedir ve sıfır kabul edilebilir.

H1: En az iki örneğin, pestisit konsantrasyonu bakımından aralarındaki fark tesadüften ileri

gelmemektedir.

-20 °C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme sonuçları Tablo 4‟te, oda

sıcaklığı (20± 2 °C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme sonuçları Tablo 5‟te

verilmektedir. Tablo 4 ve Tablo 5‟te görüldüğü üzere, F değerleri Fkritik değerlerinden küçüktür,

dolayısıyla H0 hipotezi kabul edilir. Pestisit konsantrasyonu bakımından her iki sıcaklık için

kararlılık testi örnekleri arasındaki fark tesadüften ileri gelmektedir ve sıfır kabul edilebilir.

GerçekleĢtirilen kararlılık testi sonuçları, hazırlanan yeterlilik testi materyalinin çevrim

süresi sonuna kadar yeterince kararlı olduğunu göstermektedir.

Page 12: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

12 / 43

Tablo 2. -20 °C için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme (Chlorpyrifos-ethyl, Cypermethrin)

Chlorpyrifos-ethyl (mg/kg) Cypermethrin (mg/kg)

Örnek

No

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

0.gün Kontrol (A) 22 0,036 0,034

---- ---- ---- 0,445 0,397

---- ---- ---- 55 0,037 0,032 0,443 0,430

3.gün

Kontrol (A) 5 0,046 0,045

0,661 2,447 GEÇER

0,465 0,420

1,018 2,447 GEÇER 53 0,036 0,035 0,392 0,422

Deneysel (B) 7 0,040 0,040 0,431 0,384

49 0,037 0,037 0,397 0,413

7.gün

Kontrol (A) 24 0,039 0,035

-1,594 2,447 GEÇER

0,412 0,440

-0,147 2,447 GEÇER 41 0,039 0,040 0,402 0,441

Deneysel (B) 19 0,043 0,042 0,423 0,421

30 0,038 0,040 0,425 0,432

10.gün

Kontrol (A) 16 0,041 0,041

0,134 2,447 GEÇER

0,476 0,432

0,079 2,447 GEÇER 45 0,040 0,036 0,416 0,413

Deneysel (B) 1 0,037 0,043 0,445 0,393

35 0,037 0,040 0,471 0,421

15.gün

Kontrol (A) 41 0,039 0,039

0,000 2,447 GEÇER

0,369 0,409

-1,942 2,447 GEÇER 53 0,042 0,037 0,392 0,402

Deneysel (B) 3 0,041 0,033 0,437 0,436

27 0,041 0,042 0,404 0,399

21.gün

Kontrol (A) 16 0,038 0,039

-1,464 2,447 GEÇER

0,484 0,520

0,160 2,447 GEÇER 24 0,039 0,036 0,480 0,444

Deneysel (B) 20 0,040 0,038 0,510 0,426

57 0,040 0,039 0,470 0,506

28.gün

Kontrol (A) 41 0,037 0,037

-1,567 2,447 GEÇER

0,423 0,455

-1,059 2,447 GEÇER 45 0,040 0,037 0,436 0,398

Deneysel (B) 1 0,042 0,039 0,507 0,426

7 0,037 0,042 0,514 0,398

*serbestlik derecesi 6, I. tip hata ihtimali % 5

Page 13: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

13 / 43

Tablo 2 (devamı). -20 °C için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme (Fludioxonil, Hexachlorobenzene)

Fludioxonil (mg/kg) Hexachlorobenzene(mg/kg)

Örnek

No

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

0.gün Kontrol (A) 22 0,729 0,663

---- ---- ---- 0,083 0,086

---- ---- ---- 55 0,656 0,725 0,091 0,084

3.gün

Kontrol (A) 5 0,685 0,716

-0,056 2,447 GEÇER

0,094 0,089

-0,902 2,447 GEÇER 53 0,615 0,684 0,083 0,086

Deneysel (B) 7 0,659 0,688 0,091 0,092

49 0,671 0,687 0,090 0,088

7.gün

Kontrol (A) 24 0,713 0,720

1,803 2,447 GEÇER

0,075 0,075

-2,400 2,447 GEÇER 41 0,678 0,706 0,079 0,081

Deneysel (B) 19 0,664 0,693 0,082 0,088

30 0,653 0,701 0,082 0,080

10.gün

Kontrol (A) 16 0,722 0,697

-0,627 2,447 GEÇER

0,093 0,089

-0,786 2,447 GEÇER 45 0,675 0,691 0,088 0,079

Deneysel (B) 1 0,704 0,699 0,088 0,093

35 0,712 0,696 0,088 0,090

15.gün

Kontrol (A) 41 0,658 0,695

-1,579 2,447 GEÇER

0,092 0,090

0,630 2,447 GEÇER 53 0,687 0,668 0,094 0,092

Deneysel (B) 3 0,721 0,723 0,087 0,093

27 0,729 0,656 0,080 0,098

21.gün

Kontrol (A) 16 0,666 0,701

-1,668 2,447 GEÇER

0,081 0,082

-1,580 2,447 GEÇER 24 0,702 0,631 0,072 0,086

Deneysel (B) 20 0,709 0,720 0,090 0,092

57 0,709 0,685 0,082 0,082

28.gün

Kontrol (A) 41 0,596 0,636

-1,855 2,447 GEÇER

0,085 0,080

-1,759 2,447 GEÇER 45 0,580 0,569 0,088 0,084

Deneysel (B) 1 0,686 0,591 0,090 0,089

7 0,680 0,625 0,085 0,087

*serbestlik derecesi 6, I. tip hata ihtimali % 5

Page 14: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

14 / 43

Tablo 2 (devamı). -20 °C için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme (Tetradifon)

Pirimiphos-methyl (mg/kg) Trifloxystrobin (mg/kg)

Örnek

No

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

0.gün Kontrol (A) 22 0,044 0,043

---- ---- ---- 0,196 0,187

---- ---- ---- 55 0,041 0,041 0,185 0,184

3.gün

Kontrol (A) 5 0,045 0,045

0,917 2,447 GEÇER

0,193 0,205

0,951 2,447 GEÇER 53 0,039 0,041 0,168 0,166

Deneysel (B) 7 0,044 0,041 0,182 0,173

49 0,039 0,039 0,164 0,174

7.gün

Kontrol (A) 24 0,042 0,041

-2,183 2,447 GEÇER

0,188 0,186

-0,476 2,447 GEÇER 41 0,039 0,042 0,174 0,178

Deneysel (B) 19 0,044 0,044 0,190 0,188

30 0,044 0,041 0,186 0,172

10.gün

Kontrol (A) 16 0,039 0,038

-1,987 2,447 GEÇER

0,186 0,169

-0,725 2,447 GEÇER 45 0,040 0,038 0,167 0,168

Deneysel (B) 1 0,039 0,040 0,182 0,188

35 0,041 0,040 0,172 0,167

15.gün

Kontrol (A) 41 0,040 0,040

-2,144 2,447 GEÇER

0,171 0,181

-2,409 2,447 GEÇER 53 0,039 0,038 0,173 0,166

Deneysel (B) 3 0,045 0,044 0,183 0,187

27 0,040 0,040 0,179 0,178

21.gün

Kontrol (A) 16 0,041 0,040

-1,760 2,447 GEÇER

0,173 0,186

-1,647 2,447 GEÇER 24 0,039 0,037 0,177 0,152

Deneysel (B) 20 0,040 0,043 0,181 0,190

57 0,040 0,042 0,187 0,180

28.gün

Kontrol (A) 41 0,039 0,039

-2,232 2,447 GEÇER

0,177 0,174

-2,092 2,447 GEÇER 45 0,040 0,037 0,186 0,164

Deneysel (B) 1 0,040 0,043 0,187 0,186

7 0,046 0,040 0,185 0,182

*serbestlik derecesi 6, I. tip hata ihtimali % 5

Page 15: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

15 / 43

Tablo 3. Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme (Chlorpyrifos-ethyl,

Cypermethrin)

Chlorpyrifos-ethyl (mg/kg) Cypermethrin (mg/kg)

Örnek

No

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

0.gün Kontrol (A) 24 0,039 0,035

---- ---- ---- 0,412 0,440

---- ---- ---- 41 0,039 0,040 0,402 0,441

1.gün

Kontrol (A) 5 0,040 0,042

1,213 2,447 GEÇER

0,453 0,405

0,000 2,447 GEÇER 45 0,040 0,042 0,381 0,459

Deneysel (B) 10 0,042 0,040 0,424 0,415

48 0,039 0,038 0,423 0,436

2.gün

Kontrol (A) 24 0,043 0,036

0,397 2,447 GEÇER

0,499 0,467

1,621 2,447 GEÇER 53 0,037 0,036 0,430 0,417

Deneysel (B) 14 0,039 0,037 0,410 0,395

25 0,038 0,035 0,427 0,443

3.gün

Kontrol (A) 16 0,041 0,041

-0,402 2,447 GEÇER

0,476 0,432

0,122 2,447 GEÇER 45 0,040 0,036 0,416 0,413

Deneysel (B) 31 0,041 0,042 0,413 0,437

51 0,036 0,042 0,430 0,449

*serbestlik derecesi 6, I. tip hata ihtimali % 5

Page 16: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

16 / 43

Tablo 3 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme (Fludioxonil,

Hexachlorobenzene)

Fludioxonil (mg/kg) Hexachlorobenzene (mg/kg)

Örnek

No

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

0.gün Kontrol (A) 24 0,713 0,720

---- ---- ---- 0,075 0,075

---- ---- ---- 41 0,678 0,706 0,079 0,081

1.gün

Kontrol (A) 5 0,768 0,757

0,850 2,447 GEÇER

0,081 0,082

0,061 2,447 GEÇER 45 0,657 0,783 0,085 0,093

Deneysel (B) 10 0,732 0,746 0,078 0,092

48 0,700 0,676 0,082 0,088

2.gün

Kontrol (A) 24 0,849 0,789

0,237 2,447 GEÇER

0,086 0,088

1,454 2,447 GEÇER 53 0,742 0,667 0,097 0,091

Deneysel (B) 14 0,760 0,815 0,091 0,087

25 0,704 0,725 0,082 0,084

3.gün

Kontrol (A) 16 0,722 0,697

-1,108 2,447 GEÇER

0,093 0,089

-0,282 2,447 GEÇER 45 0,675 0,691 0,088 0,079

Deneysel (B) 31 0,702 0,735 0,084 0,092

51 0,695 0,711 0,082 0,096

*serbestlik derecesi 6, I. tip hata ihtimali % 5

Page 17: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

17 / 43

Tablo 3 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve bağımsız örneklem t-testi ile değerlendirme (Pirimiphos-methyl,

Trifloxystrobin)

Pirimiphos-methyl (mg/kg) Trifloxystrobin (mg/kg)

Örnek

No

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

Tekrar_1 Tekrar_2 t tkritik*

kararlılık

testi

0.gün Kontrol (A) 24 0,042 0,041

---- ---- ---- 0,188 0,186

---- ---- ---- 41 0,039 0,042 0,174 0,178

1.gün

Kontrol (A) 5 0,045 0,040

-0,195 2,447 GEÇER

0,194 0,192

0,556 2,447 GEÇER 45 0,041 0,043 0,187 0,186

Deneysel (B) 10 0,042 0,044 0,190 0,195

48 0,041 0,043 0,181 0,185

2.gün

Kontrol (A) 24 0,048 0,044

0,376 2,447 GEÇER

0,204 0,188

-0,117 2,447 GEÇER 53 0,042 0,040 0,167 0,185

Deneysel (B) 14 0,043 0,045 0,177 0,186

25 0,040 0,043 0,189 0,196

3.gün

Kontrol (A) 16 0,039 0,038

-2,216 2,447 GEÇER

0,186 0,169

-0,813 2,447 GEÇER 45 0,040 0,038 0,167 0,168

Deneysel (B) 31 0,041 0,039 0,184 0,177

51 0,040 0,041 0,174 0,172

*serbestlik derecesi 6, I. tip hata ihtimali % 5

Page 18: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

18 / 43

Tablo 4. -20 °C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme (Chlorpyrifos-ethyl)

Chlorpyrifos-ethyl (mg/kg)

0.gün 3.gün 7.gün 10.gün 15.gün 21.gün 28.gün

0,036 0,040 0,043 0,037 0,041 0,040 0,042

0,034 0,040 0,042 0,043 0,033 0,038 0,039

0,037 0,037 0,038 0,037 0,041 0,040 0,037

0,032 0,037 0,040 0,040 0,042 0,039 0,042

Toplam 0,139 0,154 0,163 0,157 0,157 0,157 0,160 1,087

Ortalama 0,035 0,039 0,041 0,039 0,039 0,039 0,040 0,039

Varyans 0,000005 0,000003 0,000005 0,000008 0,000018 0,000001 0,000006 0,000040

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000089 6 0,000015 2,287020 0,074245 2,572712

Grup içi 0,000137 21 0,000007

Toplam 0,000226

F < F kritik ? GEÇER

Tablo 4 (devamı). -20 °C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme

(Cypermethrin)

Cypermethrin (mg/kg)

0.gün 3.gün 7.gün 10.gün 15.gün 21.gün 28.gün

0,445 0,431 0,423 0,445 0,437 0,510 0,507

0,397 0,384 0,421 0,393 0,436 0,426 0,426

0,443 0,397 0,425 0,471 0,404 0,470 0,514

0,430 0,413 0,432 0,421 0,399 0,506 0,398

Toplam 1,715 1,625 1,701 1,730 1,676 1,912 1,845 12,204

Ortalama 0,429 0,406 0,425 0,433 0,419 0,478 0,461 0,436

Varyans 0,000492 0,000413 0,000023 0,001110 0,000413 0,001525 0,003373 0,003976

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,015023 6 0,002504 2,384888 0,064784 2,572712

Grup içi 0,022048 21 0,001050

Toplam 0,037071 27

F < F kritik ? GEÇER

Page 19: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

19 / 43

Tablo 4 (devamı).-20 °C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme (Fludioxonil)

Fludioxonil (mg/kg)

0.gün 3.gün 7.gün 10.gün 15.gün 21.gün 28.gün

0,729 0,659 0,664 0,704 0,721 0,709 0,686

0,663 0,688 0,693 0,699 0,723 0,720 0,591

0,656 0,671 0,653 0,712 0,729 0,709 0,680

0,725 0,687 0,701 0,696 0,656 0,685 0,625

Toplam 2,773 2,705 2,711 2,811 2,829 2,823 2,582 19,234

Ortalama 0,693 0,676 0,678 0,703 0,707 0,706 0,646 0,687

Varyans 0,001530 0,000193 0,000525 0,000049 0,001179 0,000218 0,002074 0,003693

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,011888 6 0,001981 2,404950 0,063006 2,572712

Grup içi 0,017302 21 0,000824

Toplam 0,029190 27

F < F kritik ? GEÇER

Tablo 4 (devamı).-20°C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme

(Hexachlorobenzene)

Hexachlorobenzene (mg/kg)

0.gün 3.gün 7.gün 10.gün 15.gün 21.gün 28.gün

0,083 0,091 0,082 0,088 0,087 0,090 0,090

0,086 0,092 0,088 0,093 0,093 0,092 0,089

0,091 0,090 0,082 0,088 0,080 0,082 0,085

0,084 0,088 0,080 0,090 0,098 0,082 0,087

Toplam 0,344 0,361 0,332 0,359 0,358 0,346 0,351 2,451

Ortalama 0,086 0,090 0,083 0,090 0,090 0,087 0,088 0,088

Varyans 0,000013 0,000003 0,000012 0,000006 0,000060 0,000028 0,000005 0,000121

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000161 6 0,000027 1,487112 0,230673 2,572712

Grup içi 0,000378 21 0,000018

Toplam 0,000539 27

F < F kritik ? GEÇER

Page 20: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

20 / 43

Tablo 4 (devamı). -20°C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme (Pirimiphos-

methyl)

Pirimiphos-methyl (mg/kg)

0.gün 3.gün 7.gün 10.gün 15.gün 21.gün 28.gün

0,044 0,044 0,044 0,039 0,045 0,040 0,040

0,043 0,041 0,044 0,040 0,044 0,043 0,043

0,041 0,039 0,044 0,041 0,040 0,040 0,046

0,041 0,039 0,041 0,040 0,040 0,042 0,040

Toplam 0,169 0,163 0,173 0,160 0,169 0,165 0,169 1,168

Ortalama 0,042 0,041 0,043 0,040 0,042 0,041 0,042 0,042

Varyans 0,000002 0,000006 0,000002 0,000001 0,000007 0,000002 0,000008 0,000020

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000029 6 0,000005 1,210059 0,339968 2,572712

Grup içi 0,000084 21 0,000004

Toplam 0,000114 27

F < F kritik ? GEÇER

Tablo 4 (devamı). -20°C için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme

(Trifloxystrobin)

Trifloxystrobin (mg/kg)

0.gün 3.gün 7.gün 10.gün 15.gün 21.gün 28.gün

0,196 0,182 0,190 0,182 0,183 0,181 0,187

0,187 0,173 0,188 0,188 0,187 0,190 0,186

0,185 0,164 0,186 0,172 0,179 0,187 0,185

0,184 0,174 0,172 0,167 0,178 0,180 0,182

Toplam 0,752 0,693 0,736 0,709 0,727 0,738 0,740 5,095

Ortalama 0,188 0,173 0,184 0,177 0,182 0,185 0,185 0,182

Varyans 0,000030 0,000054 0,000067 0,000090 0,000017 0,000023 0,000005 0,000281

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000618 6 0,000103 2,522018 0,053602 2,572712

Grup içi 0,000857 21 0,000041

Toplam 0,001475 27

F < F kritik ? GEÇER

Page 21: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

21 / 43

Tablo 5. Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile değerlendirme

(Chlorpyrifos-ethyl)

Chlorpyrifos-ethyl (mg/kg)

0.gün 1.gün 2.gün 3.gün

0,039 0,042 0,039 0,041

0,035 0,040 0,037 0,042

0,039 0,039 0,038 0,036

0,040 0,038 0,035 0,042

Toplam 0,153 0,159 0,149 0,161 0,622

Ortalama 0,038 0,040 0,037 0,040 0,039

Varyans 0,000005 0,000003 0,000003 0,000008 0,000019

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000023 3 0,000008 1,596491 0,241886 3,490295

Grup içi 0,000057 12 0,000005

Toplam 0,000080 15

F < F kritik ? GEÇER

Tablo 5 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile

değerlendirme (Cypermethrin)

Cypermethrin (mg/kg)

0.gün 1.gün 2.gün 3.gün

0,412 0,424 0,410 0,413

0,440 0,415 0,395 0,437

0,402 0,423 0,427 0,430

0,441 0,436 0,443 0,449

Toplam 1,695 1,698 1,675 1,729 6,797

Ortalama 0,424 0,425 0,419 0,432 0,425

Varyans 0,000391 0,000075 0,000432 0,000226 0,001124

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000373 3 0,000124 0,442526 0,726901 3,490295

Grup içi 0,003373 12 0,000281

Toplam 0,003746 15

F < F kritik ? GEÇER

Page 22: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

22 / 43

Tablo 5 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile

değerlendirme (Fludioxonil)

Fludioxonil (mg/kg)

0.gün 1.gün 2.gün 3.gün

0,713 0,732 0,760 0,702

0,720 0,746 0,815 0,735

0,678 0,700 0,704 0,695

0,706 0,676 0,725 0,711

Toplam 2,817 2,854 3,004 2,843 11,518

Ortalama 0,704 0,714 0,751 0,711 0,720

Varyans 0,000339 0,000996 0,002354 0,000304 0,003993

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,005347 3 0,001782 1,785616 0,203395 3,490295

Grup içi 0,011979 12 0,000998

Toplam 0,017326 15

F < F kritik ? GEÇER

Tablo 5 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile

değerlendirme (Hexachlorobenzene)

Hexachlorobenzene (mg/kg)

0.gün 1.gün 2.gün 3.gün

0,075 0,078 0,091 0,084

0,075 0,092 0,087 0,092

0,079 0,082 0,082 0,082

0,081 0,088 0,084 0,096

Toplam 0,310 0,340 0,344 0,354 1,348

Ortalama 0,078 0,085 0,086 0,089 0,084

Varyans 0,000009 0,000039 0,000015 0,000044 0,000107

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000269 3 0,000090 3,362500 0,055025 3,490295

Grup içi 0,000320 12 0,000027

Toplam 0,000589 15

F < F kritik ? GEÇER

Page 23: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

23 / 43

Tablo 5 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile

değerlendirme (Pirimiphos-methyl)

Pirimiphos-methyl (mg/kg)

0.gün 1.gün 2.gün 3.gün

0,042 0,042 0,043 0,041

0,041 0,044 0,045 0,039

0,039 0,041 0,040 0,040

0,042 0,043 0,043 0,041

Toplam 0,164 0,170 0,171 0,161 0,666

Ortalama 0,041 0,043 0,043 0,040 0,042

Varyans 0,000002 0,000002 0,000004 0,000001 0,000009

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000017 3 0,000006 2,603774 0,100145 3,490295

Grup içi 0,000027 12 0,000002

Toplam 0,000044 15

F < F kritik ? GEÇER

Tablo 5 (devamı). Oda sıcaklığı (20±2°C) için kararlılık testi verileri ve F-testi ile

değerlendirme (Trifloxystrobin)

Trifloxystrobin (mg/kg)

0.gün 1.gün 2.gün 3.gün

0,188 0,190 0,177 0,184

0,186 0,195 0,186 0,177

0,174 0,181 0,189 0,174

0,178 0,185 0,196 0,172

Toplam 0,726 0,751 0,748 0,707 2,932

Ortalama 0,182 0,188 0,187 0,177 0,183

Varyans 0,000044 0,000037 0,000062 0,000028 0,000170

Varyans Kaynağı SS df MS F P-değeri F ölçütü

Gruplar arası 0,000319 3 0,000106 2,495593 0,109557 3,490295

Grup içi 0,000511 12 0,000043

Toplam 0,000829 15

F < F kritik ? GEÇER

Page 24: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

24 / 43

3.3. DAĞITIM

Yeterlilik test materyali (hıyar püresi), 13.10.2015 tarihinde katılımcı laboratuvarlara kargo

yolu ile eĢ zamanlı gönderilmiĢtir. Katılımcı laboratuvar kodları, yeterlilik test materyali ile birlikte

gönderilen “LAK/YT Çevrim Bilgileri ve Katılımcı Talimatı” aracılığı ile katılımcılara iletilmiĢtir.

Katılımcılardan 205 pestisit içeren hedef liste içerisinden test materyalinde yer alan pestisitleri

bulmaları ve miktarsal olarak sonuç bildirmeleri istenmiĢtir. Katılımcılardan, analiz sonuçları ve

metot bilgilerini http://gidalab.tarim.gov.tr/gidareferans adresindeki “Pestisit Analizleri Sonuç

Bildirim Formu”nu elektronik ortamda doldurmak kaydıyla iletmeleri ve formun ıslak imzalı

original halini posta yoluyla 03/11/2015 tarihine kadar bildirmeleri istenmiĢtir. Postada

gerçekleĢmesi muhtemel gecikmeler göz önünde bulundurularak, ıslak imzalı formun taranmıĢ

halini e-posta ile göndermeleri ifade edilerek, muhtemel silik yazılardan kaynaklanan okuma

hatalarını önlemek için faks ile göndermemeleri istenmiĢtir.

4. SONUÇLAR

Katılımcılardan aĢağıdaki hususlara uygun olarak sonuç bildirmeleri istenmiĢtir:

LAK/YT materyali “Hedef Liste” içerisinden bir ya da birden fazla pestisiti içerebilir.

Pestisitlere ait sonuçlar ana bileĢikler üzerinden verilmelidir.

Test numunesinde tespit ettiğiniz pestisit miktarını “mg/kg (ppm)” cinsinden, virgülden sonra

üç haneli olacak Ģekilde ve geri kazanım düzeltmesi yapmadan ANALĠZ SONUÇ BĠLDĠRĠM

FORMU‟na kaydediniz.

ANALĠZ SONUÇ BĠLDĠRĠM FORMU, hedef liste içerisinde yer alan tüm pestisitleri içerek

Ģekilde hazırlanmıĢtır. Tüm pestisitler için, öncelikle “Analiz Durumu” ile ilgili olarak

pestisitin analiz edilip edilmediğine dair uygun seçeneği iĢaretleyiniz. Analiz edilen tüm

pestisitler için (pestisit tespit edilememiĢ olsa dahi) tablonun ilgili diğer sütunlarını da mutlaka

doldurunuz. Analiz edilen ancak test materyalinde tespit edilemeyen pestisitler için „Sonuç‟

bölümüne „Tespit edilemedi‟ ifadesini yazınız.

Hedef listede yer almayan bir pestisiti tespit etmeniz halinde, lütfen bunu ANALĠZ SONUÇ

BĠLDĠRĠM FORMU‟nun EKLEMEK ĠSTEDĠKLERĠNĠZ kısmında belirtiniz

Yeterlilik testine katılım baĢvurusu yapan 22 laboratuvarın tamamı (% 100) analiz sonucu

bildirmiĢtir.

Page 25: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

25 / 43

Katılımcı laboratuvar test materyalinde var olan bir pestisiti analiz etmiĢ ancak tespit

edememiĢ ise ve ölçüm limiti (LOQ) -3,0 z skoruna karĢılık gelen değerden düĢük ise; o

laboratuvara ait sonuç sıfır olarak değerlendirilmekte ve buna göre z skoru hesaplanmaktadır.

Katılımcı laboratuvar test materyalinde var olan bir pestisiti analiz etmiĢ ancak tespit

edememiĢ ise ve ölçüm limiti (LOQ) -3,0 z skoruna karĢılık gelen değerden yüksek ise; o

laboratuvara ait sonuç < LOQ olarak değerlendirilmektedir.

Ancak, yukarıda açıklanan durumlar için, katılımcı laboratuvar sonuç bildirirken ölçüm

limiti (LOQ) değerini bildirmemiĢ ise, bu durumda sonucun < LOQ olup olmadığına dair

değerlendirme yapılamayacağından, o laboratuvara ait sonuç sıfır olarak değerlendirilmekte ve buna

göre z skoru hesaplanmaktadır.

Pestisitler için atanmıĢ değer ve yeterlilik standart sapması (hedef stadart sapma, σp)

değerleri Tablo 6‟da verilmektedir.

Hıyar püresinde pestisit analizi yeterlilik testi için özet istatistik değerlendirmesi Tablo 7‟de,

| z | ≤ 2 aralığında yer alan skorların sayısı ve yüzdesi Tablo 8‟de verilmektedir.

Katılımcıların sonuç bildirim formu aracılığı ile bildirdikleri sonuçlar, z-skorları ile birlikte

Tablo 9‟da verilmektedir.

Katılımcı laboratuvarlar tarafından bildirilen yorumlar Tablo 10‟da verilmektedir.

Test materyalinde Chlorpyrifos-ethyl, Cypermethrin, Fludioxonil, Hexachlorobenzene,

Pirimiphos-methyl ve Trifloxystrobin dıĢında >0,010 mg/kg seviyesinde pestisit tespit eden

laboratuvar olmamıĢtır.

5. SONUÇLARIN ĠSTATĠSTĠKSEL DEĞERLENDĠRMESĠ

Her bir pestisit için atanmıĢ değerin belirlenmesinde, katılımcı laboratuvarlar tarafından

bildirilen sonuçlar kullanılarak, aĢağıda belirtilen uygun istatistik yöntemleri ile belirlenen mutabık

kalınmıĢ değer (consensus value) kullanılmıĢtır. Belirlenen bu atanmıĢ değer ve hesaplanan

yeterlilik standart sapması (σp) kullanılarak, katılımcı laboratuvarların gönderdikleri sonuçlar

üzerinden katılımcılara ait z-skorları hesaplanmıĢtır. Ġstatistiksel değerlendirmelerde IUPAC

Protokolünde (2) tanımlanan prosedür uygulanmıĢtır.

Page 26: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

26 / 43

5.1. ATANMIŞ DEĞER (Xa) VE YETERLİLİK STANDART SAPMASI (σp)

AtanmıĢ değerin (Xa) belirlenmesinde katılımcı laboratuvarlar tarafından bildirilen sonuçlar

kullanılmıĢ ve ISO 13528:2015 Robust Analiz: Algoritma A‟da belirtilen hesaplama yöntemine

uygun olarak, AMC (Analytical Methods Committee of The Royal Society of Chemistry) teknik

özetinde (3) belirtilen Huber yöntemi ile, MS Excel kullanılarak robust ortalama ve robust standart

sapma değerleri hesaplanmıĢtır.

Yeterlilik standart sapmasının (hedef standart sapma, σp) belirlenmesinde istatiksel

modelden tahmin yolu seçilerek aĢağıda verilen Horwitz eĢitlikleri kullanılmıĢtır:

Chlorpyrifos-ethyl, Hexachlorobenzene ve Pirimiphos-methyl için:

Cypermethrin, Fludioxonil ve Trifloxystrobin için:

c: konsantrasyon (atanmıĢ değer) (boyutsuz kütle oranı cinsinden ifade edilir)

mr: Boyutsuz kütle oranı (örneğin: 1 ppm=10-6

, %=10-2

)

Pestisitler için atanmıĢ değer ve yeterlilik standart sapması (hedef stadart sapma, σp)

değerleri Tablo 6‟da verilmektedir.

Tablo 6. Pestisitler için atanmıĢ değerler ve hedef standart sapma değerleri

Analit AtanmıĢ Değer (Xa)

(mg/kg)

Hedef standart sapma(σp)

(mg/kg)

Veri sayısı

(n)

Robust

Ortalama

(µrob=Xa)

Robust

Standart Sapma

(σrob)

Belirsizlik

(u) σp Kaynağı

Chlorpyrifos-ethyl 22 0,027 0,004 0,001 0,006 Horwitz*

Cypermethrin 21 0,472 0,056 0,012 0,085 Horwitz*

Fludioxonil 21 0,603 0,046 0,011 0,104 Horwitz*

Hexachlorobenzene 18 0,079 0,013 0,003 0,017 Horwitz*

Pirimiphos-methyl 22 0,044 0,007 0,002 0,010 Horwitz*

Trifloxystrobin 22 0,163 0,017 0,004 0,034 Horwitz*

*Bölüm 5.1‟de verilen formül kullanılmıĢtır.

Page 27: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

27 / 43

5.2. Z-SKORLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTÜ

Her bir laboratuvarın performansı ISO 13528:2015 Standardı (1) ve IUPAC Protokolü (2)

ile uyumlu olarak z-skoru cinsinden ifade edilmiĢtir (5).

Xlab: Katılımcı tarafından raporlanan ölçüm sonucu

Xa: AtanmıĢ değer

σp: Yeterlilik standart sapması (hedef standart sapma)

z-skoru, yeterlilik testi için kabul edilmiĢ hedef standart sapma ile katılımcı sonuçlarının

atanmıĢ değerden sapmalarını kıyaslamaktadır ve aĢağıdaki gibi yorumlanmaktadır (4,5).

| z | ≤ 2 Uygun performans

2 < | z | ≤ 3 Sorgulanabilir performans

| z | > 3 Uygun olmayan performans

5.3. KATILIMCI SONUÇLARI VE Z-SKORLARI

Hıyar püresinde pestisit analizi yeterlilik testi için özet istatistik değerlendirmesi Tablo 7‟de,

| z | ≤ 2 aralığında yer alan skorların sayısı ve yüzdesi Tablo 8‟de verilmektedir. Katılımcıların

sonuç bildirim formu aracılığı ile bildirdikleri sonuçlar, z-skorları ile birlikte Tablo 9‟da

verilmektedir ve ġekil 1 (Chlorpyrifos-ethyl), ġekil 2 (Cypermethrin), ġekil 3 (Fludioxonil), ġekil 4

(Hexachlorobenzene), ġekil 5 (Pirimiphos-methyĢ) ve ġekil 6 (Trifloxystrobin)‟da histogram ile

gösterilmektedir.

Page 28: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

28 / 43

Tablo 7. Hıyar püresinde pestisit analizi yeterlilik testi için özet istatistik değerlendirmesi

Chlorpyrifos-ethyl Cypermethrin Fludioxonil Hexachlorobenzene Pirimiphos-methyl Trifloxystrobin

Sonuç sayısı 22 21 21 18 22 22

Sonuç aralığı (mg/kg) 0,020-0,036 0,209-0,589 0,400-0,856 0,053-0,143 0,020-0,056 0,110-0,203

Sonuçların ortancası (mg/kg) 0,027 0,473 0,615 0,079 0,043 0,162

Sonuçların ortalaması (mg/kg) 0,027 0,461 0,605 0,084 0,044 0,163

AtanmıĢ değer (mg/kg) 0,027 0,472 0,603 0,079 0,044 0,163

Robust standart sapma (mg/kg) 0,004 0,056 0,046 0,013 0,007 0,017

| z | ≤ 2 sonuç sayısı 22 19 18 16 21 22

2 < | z | ≤ 3 sonuç sayısı 0 1 1 1 1 0

| z | > 3 sonuç sayısı 0 1 2 1 0 0

Tablo 8. | z | ≤ 2 aralığında yer alan z-skoru sayısı ve yüzdesi

Analit | z | ≤ 2

skor sayısı

Toplam

skor sayısı

| z | ≤ 2

(%)

Chlorpyrifos-ethyl 22 22 100

Cypermethrin 19 21 90

Fludioxonil 18 21 86

Hexachlorobenzene 16 18 89

Pirimiphos-methyl 21 22 95

Trifloxystrobin 22 22 100

Page 29: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

29 / 43

Tablo 9. Katılımcı sonuçları ve z-skorları (Chlorpyrifos-ethyl, Cypermethrin, Fludioxonil) ( | z | > 2 aralığında yer alan z-skorları kırmızı ile

iĢaretlenmiĢ Ģekilde gösterilmektedir)

Lab

Kodu

Chlorpyrifos-ethyl Cypermethrin Fludioxonil

AtanmıĢ değer:0,027 mg/kg AtanmıĢ değer:0,472 mg/kg AtanmıĢ değer:0,603 mg/kg

Sonuç

(mg/kg)

Geri

Kazanım

(%)

LOQ

(mg/kg) z-skoru

Sonuç

(mg/kg)

Geri

Kazanım

(%)

LOQ

(mg/kg) z-skoru

Sonuç

(mg/kg)

Geri

Kazanım

(%)

LOQ

(mg/kg)

z-

skoru

01 0,023 98,8 0,004 -0,7 0,498 98,8 0,010 0,3 0,603 95,9 0,010 0,0

02 0,032 102,41 0,010 0,8 0,459 97,3 0,010 -0,2 0,724 92,47 0,010 1,2

03 0,034 70-120 0,050 1,2 0,528 70-120 0,050 0,7 Analiz edilmedi

04 0,024 95 0,004 -0,5 0,465 94 0,010 -0,1 0,520 96 0,010 -0,8

05 0,026 90 0,010 -0,2 0,511 90 0,010 0,5 0,620 90 0,010 0,2

06 0,030 115 0,010 0,5 0,557 91,5 0,010 1,0 0,631 110 0,010 0,3

07 0,021 0,101 0,004 -1,0 0,455 0,093 0,010 -0,2 0,510 0,097 0,010 -0,9

08 0,022 93 0,005 -0,8 0,430 106 0,010 -0,5 0,631 102 0,010 0,3

09 0,020 102 0,010 -1,2 0,296 96 0,010 -2,1 0,543 103 0,010 -0,6

10 0,028 98 0,004 0,2 0,474 96 0,010 0,0 0,561 98 0,010 -0,4

11 0,029 95 0,010 0,3 0,589 105 0,010 1,4 0,643 98 0,010 0,4

12 0,024 95 0,010 -0,5 0,510 87 0,010 0,5 0,615 90 0,010 0,1

13 0,029 103,17 0,010 0,3 0,452 86,5 0,010 -0,2 0,645 101,43 0,010 0,4

14 0,026 97 0,005 -0,2 0,473 90 0,005 0,0 0,600 93 0,010 0,0

15 0,035 92 0,010 1,3 0,209 93 0,010 -3,1 0,630 108 0,010 0,3

16 0,029 102 0,001 0,3 0,401 106 0,008 -0,8 0,401 95 0,008 -1,9

17 0,030 118 0,010 0,5 0,498 106 0,010 0,3 494 108 0,010 4737,0

18 0,023 85 0,010 -0,7 0,380 97 0,010 -1,1 0,584 92 0,010 -0,2

19 0,030 112 0,008 0,5 0,400 94 0,008 -0,9 0,400 92 0,008 -2,0

20 0,026 94 0,010 -0,2 0,509 109 0,010 0,4 0,856 112 0,010 2,4

21 0,036 103,23 0,010 1,5 0,577 96,53 0,010 1,2 0,787 95,27 0,010 1,8

22 0,024 102,54 0,010 -0,5 Analiz edilmedi Tespit edilemedi 70-120 0,010 -5,8

Page 30: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

30 / 43

Tablo 9 (devam). Katılımcı sonuçları ve z-skorları (Hexachlorobenzene, Pirimiphos-methyl, Trifloxystrobin) ( | z | > 2 aralığında yer alan

z-skorları kırmızı ile iĢaretlenmiĢ Ģekilde gösterilmektedir)

Lab

Kodu

Hexachlorobenzene Pirimiphos-methyl Trifloxystrobin

AtanmıĢ değer:0,079 mg/kg AtanmıĢ değer:0,044 mg/kg AtanmıĢ değer:0,163 mg/kg

Sonuç

(mg/kg)

Geri

Kazanım

(%)

LOQ

(mg/kg) z-skoru

Sonuç

(mg/kg)

Geri

Kazanım

(%)

LOQ

(mg/kg) z-skoru

Sonuç

(mg/kg)

Geri

Kazanım

(%)

LOQ

(mg/kg) z-skoru

01 0,082 98,9 0,010 0,2 0,038 98,2 0,100 -0,6 0,149 98,9 0,010 -0,4

02 0,108 99 0,010 1,7 0,056 100,34 0,010 1,2 0,203 98,91 0,010 1,2

03 0,098 70-120 0,010 1,1 0,054 70-120 0,050 1,0 0,170 70-120 0,020 0,2

04 0,075 98 0,010 -0,2 0,040 98 0,004 -0,4 0,150 97 0,010 -0,4

05 0,079 90 0,010 0,0 0,042 90 0,010 -0,2 0,166 90 0,010 0,1

06 0,143 106 0,010 3,7 0,049 114 0,010 0,5 0,189 113 0,010 0,8

07 0,080 0,098 0,020 0,1 0,032 0,096 0,004 -1,2 0,141 0,099 0,010 -0,6

08 0,071 113 0,010 -0,5 0,043 91 0,004 -0,1 0,161 91 0,010 0,0

09 0,122 93 0,010 2,5 0,055 96 0,010 1,1 0,171 104 0,010 0,2

10 0,070 99 0,010 -0,5 0,044 99 0,004 0,0 0,162 98 0,010 0,0

11 0,074 96 0,010 -0,3 0,044 97 0,010 0,0 0,173 98 0,010 0,3

12 0,081 95 0,010 0,1 0,040 88 0,010 -0,4 0,160 93 0,010 -0,1

13 0,079 97,19 0,010 0,0 0,051 98,15 0,010 0,7 0,167 93,98 0,010 0,1

14 0,070 91 0,010 -0,5 0,048 106 0,002 0,4 0,160 99 0,010 -0,1

15 Analiz edilmedi 0,038 91 0,010 -0,6 0,189 100 0,013 0,8

16 Analiz edilmedi 0,040 90 0,004 -0,4 0,151 88 0,008 -0,3

17 0,053 90 0,010 -1,5 0,054 117 0,010 1,0 0,188 113 0,010 0,7

18 0,066 94 0,010 -0,7 0,038 87 0,010 -0,6 0,151 95 0,010 -0,3

19 Analiz edilmedi 0,040 95 0,004 -0,4 0,150 84 0,008 -0,4

20 0,056 74 0,010 -1,3 0,043 103 0,010 -0,1 0,132 93 0,010 -0,9

21 Analiz edilmedi 0,052 91,5 0,010 0,8 0,190 91,1 0,010 0,8

22 0,107 82,15 0,010 1,6 0,020 102,69 0,010 -2,5 0,110 104,03 0,010 -1,5

Page 31: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

31 / 43

Tablo 10. Katılımcı yorumları

Lab Kodu Yorum*

01 Farklı ürün gruplarında LAK7YT düzenlenmesini istiyoruz. Ġyi çalıĢmalar dileriz.

04 Yeterlilik testi çalıĢma süresi çok kısa olarak belirlenmiĢ. Ayrıca yeterlilik test tarihi sene

sonuna doğru değil de sene ortalarına doğru olması bizim açımızdan daha doğru olur. Çünkü

testten kalırsak yeni bir teste gireceğimiz zaman kalmıyor.

09 1- LC-MS/MS cihazı arızalı olduğundan ilgili analitler analiz edilememiĢtir.

2- Sonuç formu excel dosyasında hazırlanırsa doldurması daha kolay olur.

10 Yeterlilik testi çalıĢma süresi çok kısaydı. Bir de yeterlilik test tarihi sene sonuna doğru değilde

sene ortalarına doğru olması bizim açımızdan daha doğru olur, çünkü testten kalırsak yeni bir

teste gireceğimiz zaman kalmıyor

*Yorumlar, katılımcıların bildirdiği Ģekli ile verilmektedir.

Page 32: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

32 / 43

ġekil 1. Chlorpyrifos-ethyl için z-skorları

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

09

07

08

01

18

04

12

22

05

14

20

10

11

13

16

06

17

19

02

03

15

21

z-sk

oru

Laboratuvar No

0,039 mg/kg

0,015 mg/kg

0,027 mg/kg

Page 33: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

33 / 43

ġekil 2. Cypermethrin için z-skorları

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

15

09

18

19

16

08

13

07

02

04

14

10

01

17

20

12

05

03

06

21

11

z-sk

oru

Laboratuvar No

0,641 mg/kg

0,303 mg/kg

0,472 mg/kg

Page 34: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

34 / 43

ġekil 3. Fludioxonil için z-skorları

-6,0

-5,0

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

22

19

16

07

04

09

10

18

14

01

12

05

15

06

08

11

13

02

21

20

17

z-sk

oru

Laboratuvar No

0,812 mg/kg

0,395 mg/kg

0,603 mg/kg

Page 35: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

35 / 43

ġekil 4. Hexachlorobenzene için z-skorları

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

17

20

18

10

14

08

11

04

05

13

07

12

01

03

22

02

09

06

z-sk

oru

Laboratuvar No

0,114 mg/kg

0,044 mg/kg

0,079 mg/kg

Page 36: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

36 / 43

ġekil 5. Pirimiphos-methyl için z-skorları

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

22

07

01

15

18

04

12

16

19

05

08

20

10

11

14

06

13

21

03

17

09

02

z-sk

oru

Laboratuvar No

0,064 mg/kg

0,025 mg/kg

0,044 mg/kg

Page 37: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

37 / 43

ġekil 6. Trifloxystrobin için z-skorları

-4,0

-3,0

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

22

20

07

01

04

19

16

18

12

14

08

10

05

13

03

09

11

17

06

15

21

02

z-sk

oru

Laboratuvar No

0,231 mg/kg

0,094 mg/kg

0,163 mg/kg

Page 38: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

38 / 43

6. ANALĠZ BĠLGĠLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

Sonuç bildirim formu dahilinde katılımcı laboratuvarlardan doldurmaları istenen analiz

bilgileri bir araya getirilip özetlenerek Tablo 11‟de sunulmuĢtur.

Tablo 11. Katılımcı analiz bilgileri

Akredite metot Laboratuvar Kodu

Evet 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

Hayır 21 22

Metot Kaynağı Laboratuvar Kodu

AOAC Official Method 2007.01 02 03 05 06 08 11 14 15 21 22

J AOAC Int Vol:90 No:2 2007 01 12 13 17 18

J AOAC Int Vol:88 No:2 09

EN 15662 04 07 10 16 19

DFG S 19 20

Geri kazanım değeri test materyali ile aynı

zamanda çalıĢılarak mı tespit edildi? Laboratuvar Kodu

Evet 01 04 05 06 07 08 09 10 12 13 14 15 17

20

Hayır 02 03 11 16 18 19 21 22

Geri kazanımda yapılan standart ilavesi

(mg/kg) Laboratuvar Kodu

>=0,01 - <0,025 13 20 21

>=0,025 - <0,05 08 17

>=0,05 - <0,1 04 05 10 12 14 15

> 0,1 01 06 07 09

>=0,01 - < 0,05 18 22

0,005-0,1 16 19

Bildirilmedi 02 03 11

Geri kazanımda yapılan standart ilavesi hangi

aĢamada yapıldı? Laboratuvar Kodu

Ekstraksiyondan önce 01 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14

15 16 17 19 20 21 22

Bildirilmedi 02 18

Türevlendirme Laboratuvar Kodu

Evet 01 05 07

Hayır 02 03 04 06 08 10 11 12 13 14 15 17 18

19 20 21 22

Bildirilmedi 09 16

Page 39: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

39 / 43

Kalibrasyon yöntemi Laboratuvar Kodu

Matriks uyumlu 17

Solventte 20

Matriks uyumlu-Çok noktalı 02 04 06 09 10 11 13 15 18 21 22

Solventte-Çok noktalı 12

Standart ekleme -Çok noktalı 03

Standart ekleme-Matriks uyumlu-Çok noktalı 01 05 07 08 16 19

Standart ekleme-Matriks uyumlu-Solventte-

Çok noktalı 14

Internal standart kullanımı Laboratuvar Kodu

Evet 04 07 10 14 15 16 19 20

Hayır 01 02 03 05 06 11 12 13 17 18 21 22

Bildirilmedi 08 09

Internal standart adı Laboratuvar Kodu

TPP 04 07 10 14 16 19

Ethoprophos 15

Aldrin 20

GC Metodu-Numune ağırlığı (g) Laboratuvar Kodu

>=5 - <10 04 10 16 19

>=10 - <20 01 02 03 05 06 07 08 09 11 12 13 14 15

17 18 22

>=50 20

GC Metodu-Ekstraksiyon solventleri Laboratuvar Kodu

Asetonitril 04 07 10 16 19

% 1 Asetik asitli Asetonitril 01 02 03 05 06 08 09 11 12 13 14 15 17

18 22

Aseton 20

GC Metodu- pH ayarlaması Laboratuvar Kodu

Evet 01 04 05 06 07 10 13 15

Hayır 02 03 08 09 11 12 14 16 17 18 19 20 22

GC Metodu-Ekstraksiyon yöntemi Laboratuvar Kodu

QuEChERS 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 22

DFG S 19 20

GC Metodu-SaflaĢtırma yöntemi Laboratuvar Kodu

SPE (dispersive) 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13

14 17 18 22

SPE (kolon, kartuĢ) 16 19

GPC/HPGPC 20

Yok 15

Bildirilmedi 12

Page 40: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

40 / 43

GC Metodu-SPE sorbent tipi Laboratuvar Kodu

PSA 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 13 14

15 16 17 18 19 22

Bildirilmedi 12 20

GC Metodu-Kolon dolgu materyali Laboratuvar Kodu

95% methyl 5% phenylpolysiloxane 01 03 05 06 07 08 09 11 12 13 14 15 16

17 18 19 22

95% methyl 5% phenylpolysiloxane,

65% methyl 35% phenylpolysiloxane 06

5% diphenyl 95% dimethylpolyoxane 02

Bildirilmedi 04 10 20

GC Metodu-Kolon sıcaklığı (°C) Laboratuvar Kodu

60 16 19

90 08 17

50-250 15

50-280 06

70-280 01 07

70-300 05

250 02

285 13

290 03

90-300 14 22

Fırın programı kademeli 18

Gradient 12

Bildirilmedi 04 09 10 11 20

GC Metodu-Dedektör tipi Laboratuvar Kodu

MS 01 02 03 04 05 07 08 10 12 14 15 16 17

19

MS-MS 09 11 13 18

ECD ve MS 20

ECD, FPD ve MS 06

Bildirilmedi 16 22

GC Metodu-Enjeksiyon hacmi (µL) Laboratuvar Kodu

1 02 15 17 20

2 01 03 08 09 11 12 13 14 16 19 22

1 ve 3 06

5 04 05 07 10 18

Page 41: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

41 / 43

LC Metodu-Numune ağırlığı (g) Laboratuvar Kodu

>=5 - <10 04 10 16 19

>=10 - <20 01 02 03 05 06 07 08 11 12 13 14 15 17

18 21 22

>=50 20

LC Metodu-Ekstraksiyon solventleri Laboratuvar Kodu

Asetonitril 04 07 10 16 19

% 1 Asetik asitli Asetonitril 01 02 03 05 06 08 11 12 13 14 15 17 18

21 22

Aseton 20

LC Metodu- pH ayarlaması

Evet 01 04 06 07 10 13 15

Hayır 02 03 05 08 11 12 14 16 17 18 19 20 21

22

LC Metodu-Ekstraksiyon yöntemi Laboratuvar Kodu

QuEChERS 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 22

DFG S 19 20

LC Metodu-SaflaĢtırma yöntemi Laboratuvar Kodu

SPE (dispersive) 01 02 03 04 05 06 07 08 10 11 12 13 14

17 18 22

SPE (kolon, kartuĢ) 16 19

GPC/HPGPC 20

QuEChERS Clean up kiti 21

Yok 15

Bildirilmedi 12

LC Metodu-SPE sorbent tipi Laboratuvar Kodu

PSA 01 02 03 04 05 06 07 08 10 11 13 14 15

16 17 18 19 22

Bildirilmedi 12 20 21

LC Metodu-Kolon dolgu materyali Laboratuvar Kodu

C18 01 02 03 05 06 07 08 11 12 13 14 15 16

17 18 19 21 22

Bildirilmedi 04 10 20

LC Metodu-Kolon sıcaklığı (°C) Laboratuvar Kodu

23 21

25 16 19

35 04 05 07 10 11 15 18 22

40 01 02 06 08 12

50 13 14

Bildirilmedi 03 20

Page 42: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

42 / 43

LC Metodu-Dedektör tipi Laboratuvar Kodu

MS-MS 01 02 03 04 05 06 07 08 10 11 12 13 14

15 17 18 19 21

Bildirilmedi 16 22

LC Metodu-Enjeksiyon hacmi (µL) Laboratuvar Kodu

2 15 21 22

5 05 06 07 12 18

10 01 03 04 10 11 16 19

15 17

20 02 08 13 14 20

LC Metodu-Mobil Faz BileĢenleri Laboratuvar Kodu

Metanol-Su 15

Metanol-Su-Amonyum format 01 02 06 07 08 11 14 16 17 19

Metanol-Su-Amonyum format-Formik asit 03 05 22

Metanol-Su-Formik asit 12

Su-Amonyum format -Asetonitril 18

Amonyum format 21

Metanol-Amonyum format-Formik asit 22

Bildirilmedi 04 10 13 20

7. GÖZLEMLER

Hıyar püresinde pestisit analizi yapan kamu ve özel laboratuvarların katılımıyla

gerçekleĢtirilen 2015-PES-002 Hıyar Püresinde Pestisit Analizi Yeterlilik Testi Çevrimi sonuçlarına

göre; uygun performans (| z | ≤ 2 ) oranları Chlorpyrifos-ethyl için % 100, Cypermethrin için % 90,

Fludioxonil için % 86, Hexachlorobenzene için % 89, Pirimiphos-methyl için % 95 ve

Trifloxystrobin için % 100 olarak tespit edilmiĢtir (Tablo 8). Sorgulanabilir performans (2 < | z | ≤

3) oranları Cypermethrin için % 5, Fludioxonil için % 5, Hexachlorobenzene için % 6 ve

Pirimiphos-methyl için % 5 iken; uygun olmayan performans (| z | > 3) oranları Cypermethrin için %

5, Fludioxonil için % 10, Hexachlorobenzene için % 6‟dır.

Page 43: LABORATUVARLAR ARASI KARġILAġTIRMA YETERLĠLĠK … · 2015. 11. 30. · 2015-PES-002 kodlu çevrime özgü „Sonuç Bildirim Formu‟ ile toplanmıĢtır. 22 katılımcının

LAK/YT:2015/002-PES

43 / 43

8. REFERANSLAR

1 ISO 13528:2015(E) “Statistical Methods for Use in Proficiency Testing by Interlaboratory

Comparisons”

2 Thompson, M., Ellison, S.L.R., Wood, R., The International Harmonised Protocol for the

Proficiency Testing of Analytical Chemistry Laboratories. Pure Appl. Chem., 78(1), 2006, 145–

196.

3 Analytical Methods Committee, Robust statistics: a method of coping with outliers, Technical

brief No 6, Apr 2001.

4 TS EN ISO/IEC 17043, 2010. „Uygunluk Değerlendirmesi-Yeterlilik deneyi için genel Ģartlar

(ISO/IEC 17043:2010)

5 Thompson, M., 2000. Recent trends in inter-laboratory precision at ppb and sub-ppb

concentrations in relation to fitness for purpose criteria in proficiency testing, Analyst, 125, 385-

386.