la.conmedi1ep-eus 1t 36640 24/3/11 15:12 p gina 1 · historiaurrea 158. or....
TRANSCRIPT
LA.CONMEDI1EP-EUS_1T_36640 24/3/11 15:12 P gina 1
Composici n
C M Y CM MY CY CMY K
Proiektua eta argitalpena: giltza-edebé taldea
Zuzendari nagusia: Antonio Garrido GonzálezHezkuntza-edukien argitalpenaren zuzendaria: María Banal MartínezZientzia eta Teknologiaren arloko zuzendaria: José Estela HerreroPedagogia-zuzendaria: Santiago Centelles CerveraEkoizpen-zuzendaria: Juan López Navarro
Giltza-edebé taldea:Koordinatzailea: Libe Arenaza AlvarezEdizioa: Elisa Forcadell Amengual eta M.ª José Sánchez GarcíaPedagogia: Elsa Escolano LumbrerasZuzenketa: Josu Garate GolmayoIlustrazioa: Robert MaasDiseinu grafikoa eta azala: Luis Vilardell Panicot
Kolaboratzaileak:Itzulpena: Elhuyar taldeaTestua: Marta Pla AguadéEdizio grafikoa: Anna Urroz OsésArgazkiak: AEMET, AGE Fotostock, Santiago Díaz Photography, GC Estudio, Jupiter Images Corporation, Prisma, GoogleMaps ® eta giltza-edebé artxibategiaMarrazkiak: Sonia Alins Miguel, Domènec Bladé Pinyol, Carles Martí Garcia, Alejandro O’Keeffe eta Enric Rebollo GrauperaFotokonposizioa: Foinsa-Edifilm S. L.
Liburu hau giltza-edebé argitaletxearen proiektuaren parte da, eta Lehen Mailako Hezkuntzan indarrean dagoencurriculumaren arabera egin da.
Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunikazio publiko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa dajabeen baimena, legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obra honen zatiren bat fotokopiatu edoeskaneatu nahi baduzu, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos) (www.conlicencia.com; 91 70219 70 / 93 272 04 45).
Jabegoa giltza-edebé taldea© giltza-edebé taldea, 2011Zumalakarregi etorbidea, 5448006 Bilbowww.edebe.com
ISBN 978-84-8378-160-9 (obra osoa)Lege-gordailua. B.Espainian inprimatuaPrinted in Spain
Ikaslearen liburua
Ingurunearen Ezaguera 1Lehen hiruhilekoa
Lehen Mailako Hezkuntza
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-Cred.qxd 29/4/11 06:12 Página 02
Kaixo, ikasle.
Ni Pixel naiz, eta zure heziketako etapa berri honetan lagunduko dizut. Ba al zenekienirudi digitalak osatzen dituzten zatitxoak direla pixelak? Orain, pixelak beren tokianjartzen hasiko zara, eta, pixkanaka, zure bizitzaren irudia osatuko duzu. Ibilaldi honetan,irakasleen, ikaskideen, gurasoen eta beste hainbaten laguntza izango duzu…
Irudi bakoitzean, hainbat pixel daude, eta guztiak ezinbestekoak dira irudia perfektuaizan dadin. Bide berrian, pertsona asko ezagutuko dituzu; haiekin, une gogoangarriakbiziko dituzu eta asko ikasiko duzu.
edebé taldearen hezkuntza-proiektuak ere lagundu nahi dizu zeregin horretan.Pixelen laguntzarekin, egunero, ahalegina egin, eta pixelak jarriko dituzu: batzuetanIKTetan, besteetan talde-proiektuetan edo inguruan duzun mundua ezagutzen duzunbitartean…
Hala, harro egongo zara osatutako argazkiaz. Pertsona heldua eta jantzia izango zara.
Ibilaldi zirraragarri hau on-ona izatea opa dizugu.
PIXEL PROIEKTUA
[email protected], [email protected]
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 1
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 2
Ingurunearen Ezaguera
1Lehen hiruhilekoa
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 3
Aurkibidea1. Eskola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2. Gorputza aztertzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
3. Gorputza eta zentzumenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
4. Etxera gonbidatzen zaitugu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
5. Kalean pasieran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Proiektua: Zentzumenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Gorputz artikulatu bat egiten
Lehen hiruhilekoko ebakigarriak
6. Herriak eta hiriak ezagutu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
7. Askotariko paisaiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
8. Ura eta airea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
9. Animaliak ezagutu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
10. Zer animalia dira? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Proiektua: Poloak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Paperezko errota bat egiten
Bigarren hiruhilekoko ebakigarriak
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 4
11. Landareak ezagutu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
12. Landareak eta gu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
13. Denboraren joana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
14. Denbora antolatzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
15. Amaitu da ikasturtea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Proiektua: Historiaurrea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Egutegi bat egiten
Hirugarren hiruhilekoko ebakigarriak
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 5
EdukiakUnitateak Edukiak
1. EskolaZertan aritzen dira eskolan?
EskolanIkasgelan
2. Gorputza aztertzenEskuina eta ezkerra
Gorputz atalak
Burua
Aurpegiarekin adierazi
3. Gorputza eta zentzumenakIkusmena
Ukimena
Entzumena Usaimena
Dastamena
4. Etxera gonbidatzen zaituguFamilia-zuhaitza
Familiaren aurkezpena
Beste familia batzuk
Nolakoa da nire etxea?
5. Kalean pasieranLehen eta orain
Kale bat, izen bat
Zer aurkitzen dut kalean?
Eraikinak
6. Herriak eta hiriak ezagutuHerria edo hiria
Eraikinak eta kaleak
Garraiobideak
Seguru bidaiatu
7. Askotariko paisaiak Paisaia aldatu egiten daGiza paisaiak: landakoa eta hirikoa
Paisaia naturalak: barrualdea eta kostaldea
8. Ura eta aireaLurra, paradisua
Ura
Airea
Euria, haizea eta eguraldia
9. Animaliak ezagutu Izaki bizidun batzuk: animaliak
Nola jaiotzen dira animaliak?
Nolako azala dute?
Non bizi dira?
10. Zer animalia dira?Etxeko animaliak eta animalia basatiak
Ugaztunak ezagutu
Hegaztiak ezagutu
Arrainak ezagutu
11. Landareak ezagutuZergatik dira izaki bizidunak?
Landare baten atalak
Landare motak, hostoen arabera
Zurtoin motak
12. Landareak eta guZer ematen digute landareek?
Basalandareak
Landare landatuak
Landareak eta elikagaiak
13. Denboraren joanaEguna eta gaua
Denbora neurtzen: orduak
Asteak
Hilak eta urteak
14. Denbora antolatzenDenbora aurrera doa, eta antolatubeharra dagoErlojua erabili
Agenda erabili
Egutegia erabili
15. Amaitu da ikasturteaIritsi dira oporrak
Lekualdatu egiten gara
Bagajea prestatu
Komunikatu egiten gara
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 6
OINARRIZKO GAITASUNAK
ASKOTARIKO ADIMENAK
Eskolako portaera• Gizarterako eta herritartasunerakoa: Ezagutu eta
lotu• Pertsonartekoa
Nork bere burua zaindu • Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:
Zure gorputza ezagutu• Hizkuntza-komunikaziorakoa: Adierazi
• Naturalista
• Linguistikoa eta hitzezkoa
Zentzumenekin jolasean
Zentzumenak zaindu
• Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:Zentzumenak ezagutu
• Naturalista
Etxean lagundu
Etxean ezbeharrak saihestu
• Gizarterako eta herritartasunerakoa: Etxeanlaguntzeari buruz hausnartu
• Norberaren autonomiarako eta ekimenerakoa:Arrazoitu eta erabakiak hartu
• Pertsonartekoa
• Intrapertsonala
Kalean
Oinezko ona naiz
• Ikasten ikastekoa: Ezagutu eta interpretatu
• Matematikarakoa: Informazioa interpretatu
• Intrapertsonala
• Logikoa eta matematikoa
Herriaren planoa• Gizarterako eta herritartasunerakoa: Ezagutu-aplikatu
• Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala era-biltzekoa: Ordenagailua erabili, bilatu eta interpretatu
• Pertsonartekoa
• Ikusizkoa eta espaziala / Logikoaeta matematikoa
Paisaia zaindu• Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:
Ezagutu eta arrazoitu• Giza eta arte-kulturarakoa: Irudien bidez adierazi
• Naturalista
• Ikusizkoa eta espaziala
• Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala era-biltzekoa: Ordenagailua erabili, bilatu eta interpretatu
• Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:Ezagutu eta erabakiak hartu
• Ikusizkoa eta espaziala / Logikoaeta matematikoa
• Naturalista
Nola mugitzen dira?
Zer jaten dute?
• Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:Ezagutu eta dakizuna aplikatu
• Hizkuntza-komunikaziorakoa: Ulertu eta azaldu
• Naturalista
• Linguistikoa eta hitzezkoa
• Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:Animaliak ezagutu
• Hizkuntza-komunikaziorakoa: Irakurri eta ulertu
• Naturalista
• Linguistikoa eta hitzezkoa
Landareen sustraiak• Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa:
Ezagutu eta aplikatu• Gizarterako eta herritartasunerakoa: Landareei
buruz hizketan
• Naturalista
• Pertsonartekoa
• Ikasten ikastekoa: Ezagutu eta aplikatu
• Giza eta arte-kulturarakoa: Kartelak egin
• Intrapertsonala
• Ikusizkoa eta espaziala
Urtaroak
• Informazioa tratatzeko eta teknologia digitalaerabiltzekoa: Orduak eta jarduerak interpretatu
• Norberaren autonomiarako eta ekimenerakoa:Zure aisialdia antolatu
• Logikoa eta matematikoa
• Intrapertsonala
• Norberaren autonomiarako eta ekimenerakoa:Agenda eta ordutegia antolatu
• Intrapertsonala
• Norberaren autonomiarako eta ekimenerakoa:Oporrak antolatu
• Intrapertsonala
PRO
IEKT
UA
:Ze
ntzu
men
ak54
. or.
PRO
IEKT
UA
:Po
loak
106.
or.
PRO
IEKT
UA
:H
isto
riaur
rea
158.
or.
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-001-007.qxd 29/4/11 06:00 Página 7
Eskola
Solasean
• Zer ikusten duzu argazkian? Non daude haurrak?
• Zer darabilte margotzeko?
• Marrazteaz gain, zer egiten duzu eskolan?
1
6 sei
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 8
zazpi 7
Irakasten
Atea irekitzen Garbitzen
JatekoaegitenIkasten
— Markatu zer pertsona aurkitzen dituzun eskolan.
ZERTAN ARITZEN DIRA ESKOLAN?
1. Jakin nor diren eta zertan aritzen diren. Birpasatu:
1
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 9
ikasgela jangela liburutegia
gimnasioa jolastokia komuna
informatika-gela ekitaldi-aretoa laborategia
8 zortzi
ESKOLAN
2. Izendatu aretoa§, eta kokatu ebakigarria§.
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 10
bederatzi 9
3. Ezabatu lekuz kanp& dagoen materiala.
4. Koloreztatu aste honetak& jarduera§.
— Non egiten duzu jarduera bakoitza?
1
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 11
— Aipatu ikasgela honetak& txokoa§ ed& gunea§. Badag&beste guneri§ zure ikasgelan?
— Zertan ari dira? Inguratu gogokoen duzuna.— Inguratu ikasgelan ditugun objektua§.
10 hamar
IKASGELAN
5. Osatu egoera, ebakigarriekin.
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 12
—Nola konpontzen dira egoera desegokia§?
EzBai EzBai
EzBaiEzBai
EzBai EzBai
hamaika 11
ESKOLAKO PORTAERA
6. Zer gertatu da? Koloreztatu Bai/Ez, zuzena den ala ez.
1
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 13
Erabili...
Zer egiten dute? Zer erabiltzen dute? Inguratu:2
Norekin eging& du top& Irina§? Inguratu:1
EZAGUTU ETA LOTU
Irina errusiar neskat& bat da, eta lehenengoz etorri da gure eskolara. Zu§ erakutsik& diozu eskola.
12 hamabi
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 14
hamahiru 13
...oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenak
Lotu eskolak& aretoa§ eta jarduera§. 3
1
Zer jarduera egiten dira ikasgelan? Koloreztatu:4
Azaldu Irinari nola portatu behar den ikasgelan.5
36640-ConMed-1TR-1EP-EUS-008-015.qxd 29/4/11 06:01 Página 15