&laiknd eamg&basanu.org/wp-content/uploads/2018/10/bodhijivika-2016.pdf · 2018. 10....

ckskhthfodk forsquoksrdquokkad] 2016

Join BASA wwwbasanuorg

amplaiknd eaMGamp

wwwbasanuorg 1

ckskhthfodk forsquoksrdquokkad] 2016 Join BASA wwwbasanuorg 2

ckskhthfodk

forsquokskkad] 2016

izdkrsquokd

MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVuk] ukxiwj-

vko`Rrh izdkrsquoku

11 vkWDVksacj 2016] 60os kEepOslash izorZu fnu

laiknd

ckskhthfodk Lejfkdk eaMG]


eq[ki`rdquoB

flnkar xzkQhDl frac14vkfrsquokrdquok Qqygtsys frac12

9850357176

vkojk o ltkoV

vfer frrjs] Nkk [kksczkxMs] fnikyh cjMs] vkfrsquokrdquok frrjs] iou gkjxqGs] Hkqrdquokk okkekjs] vfrsquoou esJke

lgksx jkrsquokh 30amp

Lejfkdsr izdkfrsquokr gtkysYk ys[kkarsquokh laiknd eaMG lger vlsyp vls ukgh-

Lejfkdk dsoG [kktxh forjkklkBh-



ampvknjkatyhamp

HkkAring iapHkkbZ frac141 ekpZ 1944 amp 21 es 2016frac12

HkkAring iapHkkbZ kauk HkkoiwkZ vknjkatyh ----

vkacsMdjoknh dforsPk nqlUacutek filthrhy fuoMd dohes d forsquoksrdquok uko Egkts HkkAring iapHkkbZ kaps vkgs- vRar izkekfkd vkacsMdj pGoGhps tku vlysys] miskhr oafprkaps izrsquou LorPk utjsr lkBowu vkiYk dkOkr ekaMkkjs d mRrqax ODrheŸo] lqjsrsquok HkVkuarj xgtykaPk eSfQyh tkxfokkjs HkkAring iapHkkbZ gs deso doh gksrs- Tkauh vusd doh lEesyus vkiYk izfrHksus xktfoyh- ijarq vkacsMdjh lkfgRkPk dkGtkoj vkiyk fto vksrkkjk vkkkjLraHk] fuHkZ doh] vkt vkik xekoyk kps nq[k gksr vkgs-

HkkAring iapHkkbZ kaps vusd dkOlaxzg] xgty] yfyrys[k izdkfrsquokr gtkysr Rkr HkkAring iapHkkbZ kaph dfork frac14gqadkj oknGkps] fu[kkUacutekPk jkaxksGk] Lianu filkjkfrac12 LirdquoViks vkacsMdj oknh ftol`rdquoVhps dkOiwkZ Hkkrdquokkarj djrkr fnlrs rj Rkaph xgty frac14ftanxhyk iqUgk gkd ek] vkEgh yltw uOkus] dkskhp kj ukghfrac12 lkekftd okLrokpk tGrk fto o ekuoh eukrhy t[keh ltxkaph vklos lsquokCnc) djrkauk fnlrs vkgsr-

dforsPk eSfQyhr tkxj djkkjs HkkAring iapHkkbZ kaPk dqkp lakrdquokZe ftoukyk lyke ---

RkaPk dkkZps lnksfnr Lejk jkgos k dfjrk lnj ckskhftohdk forsquoksrdquokakd viZk ---

szligtUerkp ulrs lsquokDrh loZ oknGkauk rksaM nskph

egklkxjh oknGkr gtksdwu nkos ykxrs Loryk

dksyacl gksklkBh -----THORN






lafokkukph izkLrkfodk 03

lakVusps lafokku 05

laikndh ys[k 10

vkh euksxr 12

ckS) rk amp mtsMkaps okjlnkj MkW izfni vkxykos 14

MkW ckcklkgsc vkacsMdjkPk n+qrdquoVhdksukrwu Hkxoku

cq) vkfk lar lekt - MkW- kujkt MkgkV 16

jkVordfzfuekZrs amp MkW ckclkgsc vkacsMdj MkW lsquokSysUnz ysaMs 20

Ambedkar for all ndash Ambedkar forever Ravindra Jinde 24

Role of caste in current social practices

in India Jagdish Khobragade 28

vkacsMdjh rkkbZps jktfurhd HkforO jkgqy ckiqjko dkacGs 32

ckSn kEe vkfk u- frsquokojkt izfou d- vcxM 35

MkW vkcsMdjkaPk rRoKkukrhy fonkFkZaPk

OfDreRo fodklkps fparu _frdquoAdsrsquok nsosUnz [kkdls 40

liuks dk Hkkjr amp g og ugh jksrsquoku

frac14vfudsr fnokdj [kSjdkjfrac12 48

ckck rw lafxrk panzrsquoks[kj cudj 48

dk LoIuhy lqHkkrdquok esJke 49

xty _frdquoAdsrsquok nsosUnz [kkdl s 49

lekzV vrsquokksd vkSj MkW ckcklkgsc vkacsMdj lRftr ekSZ 50

ekuoh gDdkph ladYiuk o Hkkjrh lafokku kisrsquok ltoGs 54

tkrhOoLFkk] mPpkVu vkfk

orZeku ifjfLFkrh d forsquoysrdquokk lsquokSysrsquok cgknwjs 59

tkfgjkrh ---- 74


^ckskhthfodk Lejfkdk forsquokskkad amp2016 pkSFk vkoòrdfUgravekhPk fufeUgravekkus---

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

laikndh--- Qqys] lsquokkgq] vkacsMdj pGoGhpk okjlk lkaxkkUacutek vusd lakVuk fonHkkZPk ekrhrp uOgs rj

nsrsquokkPk fkfrtkoj vktoj dkZjr vkgsr ijarq tkfrOoLFkk frpk keZ o laLd`fr kaps fojkskkr kkfeZd o

lkaLd`fr Oslashkafrps dkZ iqlts uskl k lakVuk ek= virsquokh Bjr vkgsr- krhy dkgh lakVuk MkW- ckcklkgsc

vkacsMdjkaps Hkkjr ckS)e djkph LoIu iqkZ djks gsp vAacuteRkiks vktps s vkgs] vls lkaxrkr- ijarq

gs LoIu AacuteRkkr mrjfokpk dkskrkgh dkZOslashe ok fopkj RkaPkdMs ukgh rsOgk asrsquokhPk nrsquokdkr

lektkrhy leLkaph xjt ykkr ksrk vkacsMdj erkPk rukauk dlak du fonHkkZPk ikBhoj fonzksg

vkfk Oslashkarhph ersquokky ksAringu AacuteLrqr gtkysyh MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVuk] MkW- ckcklkgsc

vkacsMdjkaPk fopkjkyk Aacuteekk ekuqu lektkr uopSrU fuekZk djkph Hkqfedk lektkleksj Bsors vkgs-

HkkjrkPk eHkkxh olysys ukxiwj gs lkekftd] lkaLd`frd o jktfd n`rdquoVicirck egRokps lsquokgj vkgs-

dkjk fru gh fopkjkkjsPk kMkeksMh frac14xkakhokn] vkj- l- l- o vkacsMdjoknfrac12 k ukxiwj lsquokgkjkrqqu pkyw

gtkYk vkgsr- ukxiwj gk vkacsMdjh fopkjkapk ckysfdYyk Egkqu vkEgkl tkLr egRokpk okVrks-

Tk fnolkiklqu tkrhoknh lsquokDrhaPk gkypkyh Aacutefrxkeh fopkjkadMs vkxsdqp d ykxYk Rk

fnolkiklqu sFkhy vkacsMdjh rakkPk HkqfedsdMs lokZaph utj ykxysyh vkgs- vkt AacuteRsd ks=kes

euqoknh fopkjkapk gLrksi AacutedrdquokkZus tkuorh vkgs- frsquokkk ks=krgh Hkxohdjk vRar osxkus okltr vkgs- gs

jksfgr oseqyk k vkacsMdjh fopkjkPk rkkph th laLFkkfud ekekrqu gRk kMoqu vkuyh] kou LirdquoV

gksrs- oltsp uOgs rj enzklfLFkr vk- vk- Vh- es dkZjr vlysYk ^vkacsMdjamp isfjkj LVMh ldZy

k fo|kFkhZ lakVusl vkiyh oSpkfjd Hkqfedk ctkokl fojksk dsyk tkrks- Rkapk vkokt nkcwu Vkdkl

srks vrsquokk Aacutefrdqy ifjfLFkhrhes MkW- ckcklkgsc vkacsMdj kaPk fopkjkoj vfle forsquookl Bsoqu lsquokksrdquokhr

fiMhr ekklkPk mn~kkjkpk vkokt vkEgkl lafokkfud ekxkZus mBoqu k nsrsquokkr oSpkfjd ifjorZu kMokps

vkgs-

MkW- ckcklkgsc vkacsMdj Egkrkr dh] ^k nsrsquokkpk bfrgkl gk nqljk frljk dkgh ulqu czkEgklsquokkgh

fo) Jek laLd`fr gkp k nsrsquokkpk [kjk bfrgkl vkgs- vkfk Egkqup gk bfrgkl cnyklkBh

ckcklkgsckuh vkePk gkrkr ryokjh soth isu gs lsquokL= fnys vkgs- kp isukpk AacuteHkkoh okij du vkEgkyk

OoLFkk ifjorZu kMokps vkgs-

kpkp d Hkkx Egkqu MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVuk uOk ys[kdkyk LoPN

vkacsMdjoknkPk Aacutedkrsquok ekxkZou nenkjiks pkykps lkeFZ ykHkkos varfoZjkskkph nqjaxh lUekursquokky


ukdkjkph egkrsquokDrh RkaPkr fuekZk Ogkoh vkfk vkacsMdjoknkps iqUgk AacutepaM oknG k ys[kdkPk

AacutefrHksrqu kksxkaor jkgos k lngsrqus xsYk fru ordquokkZiklqu cksfkftfodk k oSpkjhd forsquoksrdquokkadkph fufeZrh djhr

vkgsr-

Lejfkdsyk [ksnkeksnfp] grdquokZHkjkps rlsp ifjJekps mlkls Vkdhr Loryk tls kMoqu kos ykxys

RkpAacuteekks k forsquoksrdquokadkyk i nsrkukgh vkEgk lokZaph neNkd gtkyh rjh vkEgh grksRlkghr u gksrk u

Mxexrk Rkyk vaxkoj rksyqu kjr iqlts rsquokLohius okpdkaleksj vkkyk-

Ekkxhy rhu vadkpk Aacutefrlkn ckrk ^ckskhftfodk gk pkSFkk forsquoksrdquokkad okpdkaPk gkrkr nsrkuk vRar

vkuan gksr vkgs- vkik ckskhftfodk forsquoksrdquokdkaps eukiklqu Lokxr djky k viskslg lknj-

-------- lokZauk 60 Ok kEepOslash AacuteorZu fnukPk eaxydkeuk-

laikndh eaMG

MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVuk]

ukxiwj


^ckskhthfodk Lejfkdk forsquokskkad amp2016

vkh euksxr--- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVuk fnukad 14 fAacutey 1981 es ifjorZukPk fopkjkrwu

LFkkiu gtkyh- vla[ fuBkoku o Rkx vkfk cyhnkukph rkjh BsokUacutek fo|kFkZaPk vgksjk= esgurhrwu

35 os okZ iqkZ djr vkgs- AacuteRsd okhZ dkGkuqi vkorsquod rs Ukksfpr cny fLodkjr uoufou vkOgkus

isykl lke fo|kFkhZ kMfokps dkZ lakVuk lkrRkus djhr vkgs- k okVpkyhr lakVusus rFkkxr

cqnkph dkk tikkjs o MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaPk Oslashkafrdkjh fopkjkauh Hkkjkoysys vusd vfkdkjh]

Aacutekkid rlsp lektkl vknrsquokZ Bjkkjs ODrheRo fuekZk dsys vkgsr- d fo|kFkhZ Egqu vkiys HkforO

mToy djkps drZO ikj ikMr vlrkauk lkekftd tckcnkjhph tkfko vkEgh tirks o brj fo|kFkZauk

RkaPk vfkdkjkaph vksG[k du nsr vusd Hkqfedk lkj[kp rUersus vkEgh loZ fo|kFkhZ ctkor vkgksr-

Lkektkr lerk] Lokralaquo] Uk] ckqark AacuteLFkkfir djkph AringehZ vkEgk fo|kFkZaes lakVusPk

vktiZar gtkysYk dkkZeqGs lrr tkx`r jkgrs- fo|kFkhZ fgrkps dkZ djrkauk] ppkZ] fuosnu] ekspZs o

vkanksyu bRknh ekxkZapk voyac lakVuk djhr vlrs- fo|kFkZapk lkekftd] vkfFkZd] dykRed] usr`Ro o

lokZaxhu fodkl kMfoklkBh lakVuk lrr AacuteRursquokhy vkgs- kklu] Aacutersquokklu o lacafkrkaPk pkaxYk

fukZkaps Lokxr ftrDk mRlkgkr vkEgh djrks] frrDkp frozrsus fo|kFkhZ fgrkl ckkd BjkkUacutek fukZkapk

fojksk vkEgh djr vkgksr o djr jkgw- fo|kFkZalkBh ekxZnrsquokZu dkZrsquokkGk] Ok[kuekyk rlsp fofok

LikkZaps vkkstu eksBicirckk Aacuteekkkr djkr srs- njordquokhZ Aacuteekks kordquokhZ lq)k kEepOslash AacuteorZu fnukyk

ukxiwjkrhy ikou fnkkHkqehoj txHkjkrqu skkUacutek tuleqnkkPk OoLFkslacakh] fikps ikkh forjkklkBh]

ifjljkPk LoPNrslkBh rlsp MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVus kjs Aacutedkfrsquokr gkskkUacutek ^ckskhthfodk

k forsquoksrdquokkad o jkVordflaar rqdMksth egkjkt ukxiwj fo|kihB] ukxiwj kjs Aacutedkrsquokhr gkskkUacutek ekxklofxZkaPk

miksxklkBhPk fo|kihB ekxZnfrsquokdsPk forjkkr lfOslash lgHkkx ksr vkgksr-

lakVusPk lYykxkj eaMGkPk ekxZnrsquokZukr 2016amp17 k kSkfkd l=kPk dkZdkjhkhus lakVusPk

jkTHkj foLrkjkph kstuk vk[kyh vkgs- sRk fMlascj efgUkrhy vfkosrsquokukr cgqla[ fo|kFkZauh lgHkkx

kok vls vkOgku lakVukrQsZ djr vkgs- k fodklkRed dkkZr ekufld rlsp Aacutelaxh vkfFkZd lgdkZ

djkkUacutek vkkkjLraHkklkj[kh ikydRokph Hkqfedk ctkokkUacutek loZ tsB eaMGhaps vkEgh euiqoZd vkHkkj

ekurks- dqBYkgh jktdh ikkPk vkkkjkPk dqcMicirckka frsquokok LokfHkekukus lakVuk dkZjr vkgs- tuekulkr

d uSfrd o AacuteHkkorsquokkyh lakVuspk ykSfdd feGr vlYkckcr vkuan gksr vkgs- Nkrhr fHkedkkZph vkx


isVysyh vlrkauk ckcklkgsckaPk lGlGRk ys[kkhpk vknrsquokZ leksj Bsowu lektkr Oslashkafrph rkdn BsokkUacutek

vkEgk rkkaph QkSt lrr kMiMr vkgs- krqu ekklkrhy ekkqlik tkxs BsoklkBh] fonzksg

djklkBh] rlsp loZ tkrh kekZrhy qodkaes ekuorkoknh fopkjkaph chts isjklkBh lnSo rRij

vkgksr- fo|kFkZaPk vMpkhauk o leLkauk okpk QksMwu Rk leLkaph lksMokqd gksbZiZaar lakVuk lrr

ikBiqjkok djr jkghy- gGwgGw oSKkfud n`Vhdksukr gkskkUacutek ifjorZukph xrh rhoz Ogkoh o lokZaps dYkk

Ogkos gh eaxydkeuk

t fHke---

Lusgy okkekjs

vk frac14l= 2016amp17frac12

MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fo|kFkhZ lakVuk


ckSn rk] mtsMkaps okjlnkj

HkkjrjRu MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh 14 vkWDVkscj 1956 yk ukxiwj sFks ckSn kEekph fnrsquokk nsAringu dk oSpkfjd ifjorZukpk izkjaHk dsyk- ODrhes ifjorZu kMowu vkkklkBh fopkj vfrrsquok egRokps eke vkgs- fopkjkaPk ekkekrwu kMwu vkysys ifjorZu eqyxkeh Loikps vlrs- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh fganw kekZpk Rkx du ckSn kEekpk Lohdkj djks gs dsoG ikjaikfjd izdkjkps kekplusmnrj uOgrs- gh ckc ykkr ksks vkorsquod vkgs- rFkkxr xkSre cqnkus vMhp gtkj ordquokkZiwohZ foKkufurdquoB vkfk ekuorkoknh fopkj ekaMyk- gk ekuorkoknh fopkj Egktsp kEe gks cqnkus vkRek] iqutZUe] bZrsquooj bRknh loZ dkYifud vkfk vfoosdoknh fopkjkauk frykatyh nsAringu laiwkZ txkrhy ekuokPk dYkkkpk fopkj ekaMyk vkfk k fopkjkapk izlkj vkfk izpkj kEekPk ekekrwu dsyk- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh ckSn kEekpk l[kksy vHkl du cqnkpk fopkj gkp ekuoh lektkps mRFkku djkkjk fopkj vkgs- vrsquokh Rkaph laiwkZ fopkjkaph [kk=h iVyh gksrh- Egkwu Rkauh xkSre cqnkpk fopkj vFkkZr kEe fLodkjyk- MkW- vkacsMdjkauh nsrdquokkrhy loZlkekU yksdkauk cqnkPk fopkjkaps egRo letkowu lkafxrys- RkeqGs nsrsquokkrhy yk[kks yksdkauh cqn kEekpk Lohdkj dsyk- cqn kEekpk Lohdkj dsYkuarj Qkj eksBk ifjkke nfyr rkkaoj gtkyk-

MkW- vkacsMdjkauh cqn kEekph nhkk fnYkuarj qodkaes tkx`rhph igkV fuekZk gtkyh- cqn kEekPk fLodkjkeqGs nfyr qodkaes oSpkfjd ifjorZu kMwu vkys- RkeqGs Rkauh ijaijkxr fopkjkapk Rkx dsyk- RkaPkes ufou fopkjkapk gtagtkor lq gtkyk- ^vŸk fni Hko ^fnOk izekks Loaizdkfrsquokr Ogk gk xkSre cqnkpk lansrsquok rkkauk feGkyk- vkiyh izxrh vkik Lor dsyh ikfgts- dkskrk bZrsquooj fdaok dkskrh vykSfyd rsquokDrh vkiYk enrhyk sAring rsquokdr ukgh- dkjk k loZ dkYifud vkfk vfrjaftr xksrdquoVh vkgs- vkiyh izxrh djkph vlsy rj frsquokkk vkorsquod vkgs- kph [kk=h Rkauk iVyh- ckSn kEekPk Lohdkjkpk ifjkke qodkaPk oSpkfjd ifjorZukes gtkyk- oSpkfjd ifjorZukeqGsp dkskRkgh ifjfLFkrhr vkik frsquokkk ksrys ikfgts- Rkfrsquokok vkik izxrh d rsquokdr ukgh- gh tkkho RkaPkr iz[kjrsus fuekZk gtkyh- Egkwu ckSn qodkauh frsquokkkkyk egRo nsAringu rs MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh lq dsysYk feyhan egkfo|kykr frsquokdkyk xsysr- Rkauh mPp frsquokkk ksrys- ifjkker ckSn lektkrhy qodkaes frsquokkkkph LikkZ fuekZk gtkyh- vkt ckSn lektkr lqfrsquokfkr qodampqorhaps izekk tkLr vkgs- frsquokkkkeqGs Rkauh rsquokkldh vkfk vrsquokkldh uksdUacuteka feGfoYkr-

CkkSn qod MkW- vkacsMdjkaps vkfk ckSn kEekojhy xzaFk okpw ykxys- RkaPkr okpukph vkoM fuekZk gtkys- tkfrOoLFksus Hkkjrh lektkyk xzklys vkgs- tkfrOoLFkseqGs thoukPk loZp ks=kr izpaM

MkW- iznhi vkxykos Aacuteeq[k] MkW-vakcsMdj fopkjkkjk foHkkx

jk- rq- e- ukxiwj fo|kihB] ukxiwj laidZ 9881262660


izekkkr fordquokerk fuekZk gtkyh vkgs- laiwkZ lektthou fordquokersps iks[kjys vkgs- gs ykkr ksAringu ckSn qodkauh izRk lkekftd vkanksyukr mMh ksryh- brdsp uOgs rj Lor rs fygw ykxys- nfyr IkiexclFkj pGoGhekhy loZp qodkus Rkauh egRokph lkfgR fufeZrh dsyh- Rkaph Hkkjrh lektkrhy pkrqoZZ OoLFksoj vkkkjhr vlysYk laLd`rhph yDrjs lektkleksj ekaMyhr- fordquokerkoknh OoLFksoj pkSQsj kkkkkrh gYyk pltfoyk vkfk cqnkPk fopkjkaoj vkkkjhr ^lEd Oslashkarh fuekZk djklkBh thokikM esgur ksryh-

CkkSn qodkauh ijaijkxr lt+h] ijaijk] laLd`rh vkfk ewYkapk Rkx dsyk- vkt dkskrkgh ckSn qod dkyckg lth] ijaijk vkfk ewYkaps leFkZu djhr ukgh- myV rks k tqukV vkfk vekuoh laLd`rhpk iz[kj fojksk djrks- brdsp ukgh rj ekuoh lektkPk mRFkkuklkBh cqnkPk lEd ekxkZpk izlkj vkfk izpkj djhr vkgs- cqn kEekeqGs nfyr qodkaPk fopkjkaph fnrsquokk cnyyh vkgs- vkrk gh fnrsquokk cqnkPk ekxkZph vkgs- ckSn qodkaPk fopkjkaph OkIrh okltyh vkgs- Rkyk d uoh n`rdquoVh ykHkyh vkgs- ckSn rkkauh vakkjkpk lkscrh gkskps ukdkjys- rks vkrk vakkjksoth mtsMkpk lkscrh gtkyk vkgs- Rkapk izokl gk mtsMkapk izokl cuyk vkgs- rks vkiYk nksUgh gkrkr izdkrsquok ksAringu okVpky djhr vkgs- dkjk Rkauh vakkjkpk lkFk nskkUacutek loZ ijaijkauk ukdkjys vkgs- cqn kEekeqGs rkkaes Qkj eksBk ekufld cny gtkyk vkgs- ekufldrk cnyh dh ex loZ ifjorZukps njokts mkMs gksrkr- ijarq lokZr egRokph ckc Egkts oSpkfjd ifjorZu gks- oSpkfjd ifjorZukeqGs rj brj vusd izdkjPk ifjorZukps njokts can gksrkr- rs dkhp mkMr ukgh- Hkkjrh lektkr pkrwoZZ vkfk tkfrOoLFkseqGs gh OoLFkk ukdkjrkr- Rkp yksdkaes oSpkfjd ifjorZu kMwu sAringu rs lersPk ekxkZpk voyac djrkr-

RkFkkxr xkSre cqn gs dkyckg vkfk fordquokerkoknh OoLFksPk fojkskh gksrs- Rkpk kEe ekkqldhph chta lekt eukr isjrks- k ekkwldhPk rsquoksrkeksp Lokralaquo] lerk] cakqrk vkfk Ukkps ihd ksrYk tkrs- ckSn rkkauh k ekuorkoknh ewYkapk vkaunkus Lohdkj dsyk vlwu rs k ewYkph isjkh d igkr vkgs- ckSn rk gk fujkrsquokkoknh ukgh] rks vkrsquokkoknh vkgs- RkeqGs dkskRkgh fcdV ifjfLFkrhoj ekr djkkph kerk RkPkes fuekZk gtkyh vkgs- nq[kkps vkkkr lgu djhr dkVsjh jLRkou rks okVpky djhr vkgs- ijarq rks [kpyk ukgh- mtsMkPk fnrsquoksus rks okVpky djhr vlYkeqGs RkPkr eksBk izekkkr vkrsquokkokn fuekZk gtkyk vkgs- k vkrsquokkoknkeqGs vla[ vMpkhaoj ekr djkph kerk RkPkes fuekZk gtkyh vkgs-

FkksMDkr ckSn kEekPk izHkkokeqGs ckSn qodkaes oSpkfjd ifjorZu kMwu vkys- Rkaus ikajikfjd fopkjkaph dkr Vkdyh- oSpkfjd ifjorZukeqGs RkaPkr vkeqykxz ifjorZu kMwu vkys- rks mtsMkapk okVl cuyk RkaPkes izpaM Lofordquookl] ftIgrave] fpdkVh] lrr ifjJe djkph o`Ÿkh fuekZk gtkyh vkgs- fofok izdkjPk vMkhaoj ekr djhr rks mtsMkapk okjlnkj cuyk vkgs-


MkW- kujkt MkgkV ukxiwj

laidZ 9822697048

MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh lar lektkoj lkfgR fyghysys vkgs- oltsp uOgs rj 1 twu 1936 jksth eqacbZ byk[kk vLirsquo lar lektkPk ifjknsps vfkosrsquoku vkksthr dsys gksrs] Rk vfkosrsquokukps vkin MkW- ckcklkgsc vkacsMdj kauh Hkwkfoys gksrs- vkh Hkkkkkr Rkauh lar lektkPk vfLrRokoj ppkZ dsyh vkfk lar lektkoj lekt ifjorZukph drsquokh tckcnkjh vkgs] klacaakh fnrsquokk funsrsquoku dsys- k Hkkkkkr MkW- ckcklkgsc vkacsMdj cq)kapk lar lektkrsquokh dk lacak vkgs] gs forsquokn djrkauk Egkrkr] ^^lar lektkph LFkkiuk izFke Hkxoku cq)kus dsyh- RkaPk dkGh Rk lektkyk fHkkq lekt vls Egkr- Hkxoku cq)kus fHkkq lekt dk LFkkiu dsyk Rkps dkjk vls dh] lektkrhy loZ yksd iziapkr lkiMYkewGs Rkaph ckS)hd oklt gksr ukgh- rks lekt lRkyk rlkp lektkyk ikj[kk gksrks- kdfjrk LokFkZjfgr vlk vknrsquokZ lekt vlkok] k fopkjkus cq)kus fHkkq lekt LFkkiu dsyk- Rkus fHkkqoj vusd fucZak kkrys- Rkps dkjk vls dh] Rkaps eu lalkjkr ijr xqjQVw us- fHkkqps eq[ dkZ LokekZpk izpkj o izlkj djks gs gksrs- vktpk gk lar lekt cq)kPk osGh vlysYk fHkkq lektkpsp ijarq nqkkZjysys fLFkRarj vkgs- eqGph fHkkqRokph dYiuk uV gtkyh vlwu rks d mnj Hkjkpk kank gksAringu clyk vkgs- frac14turk 4 tqyS 1936frac12-

MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh fHkkq lektkph LFkkiuk Hkxoku cq)kauh dsyh] gk kksk ykoyk vkgs] RkewGs izRsd dkGkrhy larkdms ikgkpk n`Vhdksup cnyrks- Hkkjrkr czkEgk laLdrh vkfk Jek laLdrh fo|eku gksrh- czkEgk laLd`rhus fokerspk iqjLdkj dsyk vkfk Jek laLdrhus lerspk iqjLdkj dsyk- RkewGs larkaes nksu izdkj vkltGrkr- Jek laLdrhpk iqjLDkj djkkUacutek larkauh cq) rRoKkukpk iqjLdkj dsysyk gksrk-

Jek laLdrhPk larkauh vkiYk i|opukauk ^xkFkk kCn ksthyk- ukenso o lar rqdkjke kaPk vHkaxkauk xkFkk EgVys tkrs- Jek ijaijses xkFkkauk lUekukps LFkku vkgs- ijarw oSfnd ijaijses xkFkkauk xkSk ekukr vkys vkgs- xkFkk gk kCn cq) rRoKkukrwu vkysyk vkgs- ckS) fHkkq tsOgk vkiys vuqHko i|kr uksanfor vlr] Rkyk ^Fksj xkFkk Egkr vkfk ckS) fHkkqkh tsOgk vkiys vuqHko i|kr uksanfor vr] Rkyk ^FksjhxkFkk vls EgVys tkps- ckS) f=fiVdkes cq)kPk i|opukauk ^xkFkk EgVys vkgs- xkFkk gk kCn Jek laLd`rh nrsquokZd vkgs-

kmyV czkEgk laLd`rhr êa= k kCnkpk izksx djkr vkyk- Rkauh xkFkk kCnkyk frjLd`r vFkkZus ekaMys vkgs- k laLdrhPk iqjLdRkZauh xkFkkapk ntkZ ghu u Bsork Rkl rqPN cufokr vkys- RkeqGs k laLdrhps okjd oSfnd ea=kbrds xkFkkauk egRo nsr uOgrs- oSnhdkPk eukr Jekhfordquokh frVdkjk vkYkewGs xkFkkafokh frjLdkj ODr dsYkps fnlrs- kou LiV


gksrs dh] Tk larkauh xkFkk kCnkpk izksx dsyk Rkauh Jek laLd`rhpk iqjLdkj dsyk vkgs- Egkwu lar lektkph LFkkiuk izFke Hkxoku cq)kus dsyh] k MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaPk Egkkyk cGdVh srs-

Hkxoku cq)kaPk fopkjkapk izHkko vus larkaoj iMysyk vkgs- jkeuan] pSrU egkizHkw] dchj] fl) laiznk] ukFk laiznk] dukFk] rqdkjke] closrsquooj vkfk pdzkj kaPk oksup3ekrwu gh xksV fl) gksrs- f=fiVdkes êgkuqHkko gk kCn vusdnk vkyk vkgs- dqekjLokehth kauh ^cq) vkfk clo k xzaFkkr EgVys vkgs dh] ^^cq) vkfk clo k nkskkauh tkrhizFkk] ewrhZiwtk] K] kx] vLi`rsquork vkfk fL=kauk vekuoh okxkwd kfo) yltk fnyk- nkskkauh vkiYk kekZpk minsrsquok tuHkkksr fnyk- cq)kauh ikyh Hkkksr rj clokauh dkuMh Hkkksr-

lar dchjkauh cq) fopkjkpk iqjLdkj dsysyk vkgs- êkkwl gksuk dBhk gSA rks lkkw Dk cusA tks ekkwl gtkyk ukgh] rks lkkw dlk gksbZy gk dchjkpk izrsquou Jek laLdrhpk iqjLdkj vkgs- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh dchjkauk xqLFkkuh ekuys vkfk LiViks tkghj dsys dh] ^dchjkyk cq)kPk rRoKkukps [kjs jgL dGys- gs dchjkaPkp ckcrhr ukgh rj brj larkaPk ckcrhr uOkus larsquokksku djkph xjt vkgs-

MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh nsgw jksM sFks 25 fMlsacj 1954 jksth cq) izfresPk izfrBkiusPk osGh ts Hkkkk dsys Rkr Rkauh larkauk vkjk nSor vlysyk foIcircy klacakh vkiys lMsrksM fopkj izdV dsys- MkW- ckcklkgsc vkacsMdj Egkrkr] ^îqkPk bfrgkl larsquokksku eaMGkrhy yksdkaph ialtjhpk foIcircy dksk gksrk] koj gqTtr pkyq vkgs- ik Rakuk ekgtk [kMk loky vkgs dh] ^^foIcircykph HkkuxM lksMwu ialtjhpk ikaMwjax dksk kps ifgYkank mRrj |k- ikaMwjax Egkts ialtjiwj sFks ckS) kekZps nsoky gksrs- gs eh Rakuk fl) du nsbZu- iqaMyhd k kCnkiklwu ikaMwjax gk kCn gtkyk- iqaMyhd Egkts deG- deGkyk ikyh Hkkksr ikaMwjax vls Egkrkr- rlsp cq)kPk ukokpk yksi djklkBh czkEgk laLdrhPk yksdkauh ckS) yskaps ikarj îkaMo yskh es dsys vkgs-

lkaxkps rkRiZ vls dh] Hkxoku cq)kpk lar lektkoj izHkko gksrk] gs fofok izdkjkauh fl) djrk srs- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh bfrgkl larsquokkskukPk ckcrhr th lEd n`Vh fnyh] rh fopkj izorZd vkfk fnrsquokknrsquokZd vkgs- Rkauh ^n vuVpscYl vFkkZr ^vLi`rsquoamp rs iwohZ dksk gksrs vkfk rs dkskRk dkjkkaewGs vLi`rsquo gtkys gk xzaFk vLi`rsquo lektkrhy rhu larkauk lefiZr dsyk- rks tlk uanukj] jfonkl] pks[kkesGk k izfl) larkauk] Tkauh vLirsquo lektkes tUe ksryk vkfk Tkaauh RkaPk HkDrhus vkfk lnkpkjkus lokZaph eus ftadyh] RkaPk Le`rhl viZk-

Hkkjrkr tkrhlaLFksyk ifgyk gknjk cq)hizkeoknh Hkxoku cq)kus fnyk- kuat dhj ^MkW- ckcklkgsc vkacsMdj k xzaFkkr fyghrkr] ^Hkxoku cq)kus vLi`rsquokauk vkiYk kekZph nhkk fnyh- Rkauk vkiYk fHkkw iaFkkr lekfoV du ksrys- Rkuarj vdjkOk krdkr jkekuqtkpkZ


aacutekauh Lor LFkkiysys eB o nsoGs gh vLirsquokauk [kqyh Bsoyh- jkekuqtkpkZpk d frsquok rj vLirsquo tkrhiSdhp gksrk- dukZVdes closrsquooj uked dk forsquokkr fu Okid n`VhPk kSZrsquokkyh izkkukps gs vLirsquork uV djkps dkZ dsys- pdzkj] jkekuan] dchj aacutek egkHkkxkauh HkDrhks=kr dkRerk izpkjhyh- Rkpk ekxksok ksr dukFk] rqdkjke] jksfgnkl] pks[kkesGk k lkkqlarkauh HkDrhiaFkkr lekurspk minsrsquok dsyk- frac14iz-3frac12-

kpk vFkZ jkekuqtkpkZ iklwu pks[kkesGk iZar th larkaph ukos fnysyh vkgsr Rkauh cq)kPk fopkjkus izHkkfor gksAringu dkZ dsysys vkgs- k loZ larkapk ksoV dlk gtkyk] klacakh vusd lR mkMdhl sr vkgsr- ^lnsg oSdqaBkyk tkkkjk rqdkjke lkaxhryk tkrks] rs fujkkkj vkgs- Rkapk [kwu djkr vkyk- gs lR ckgsj sr vkgs- MkW- ckcklkgsc vkacsMdj Egkrkr] ^dukFk o Rkph ckdks kauh unhr tho fnyk- Rkauh tho dk fnyk kpk v|ki kksk ykxysyk ukgh- frac14[kaM 18-3i-364frac12-

cgqtu lektkes cq) fopkjkus izHkkfor lar vkgsr RkaPklacakh ghu ntkZps fyghys tkrs vkfk ts lar czkEgk laLdrhps iqjLdrsZ vkgsr RakPk lacakh vfrrsquok vknjkus fyghys tkrs- Kkusrsquooj o jkenkl gs lar iwkZr czkEgk laLdrhps iqjLdrsZ vkgsr- lar Kkusrsquoojkalacakh MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fyghrkr] ^^czkEgkkus Kkusrsquoojkyk okGhr VkdYkoj Rkus Rkauk lkaxkokl ikfgts gksrs dh rqEgh tjh eyk tkrhr ksrys ukgh rjh gjdr ukgh- eh egkjampekaxkr tkAringu jkghu dkjk tx gs czEge vkgs vls Kkusrsquoojkus dk lkaxhrys ukgh- frac14[kaM 18-3i`-364frac12-

MkW- ckcklkgsc vkacsMdj Egkrkr] loZlkkkjk tursyk HkqyfoklkBh gs loZ FkksrkaM jpysys vkgsr- vkfk k FkksrkaMkr loZlkkkjk cgqtu lektkps yksd Hkwyysys vkgsr- rsOgk larkaekhy czkEgk laLd`rhps o Jek laLd`rhps lar vkik vksG[kkph kerk Bsoyh ikfgts-

larkPk ukos fofok fBdkkh t=syk tkkph th izFkk vkgs Rkoj MkW- ckcklkgsc vkacsMdj izfrdzhk ODr djrkauk Egkrkr dh] ^^rsOgk rqEgh ialtjhampvkGanh fdaok tstqjhyk fdaok nqlUacutek dkskk nsokPk uknh ykxykr rj rqEgkyk okGhr Vkdkpk eyk gqdwe |kok ykxsy- RkPkfrsquokok rqepk nsoHksGsikk tkkkj ukgh vkfk rqeph lqkkjkkgh gkskkj ukgh- vktps gs qx fopkjkaps qx vkgs- dkskhgh dlysgh FkksrkaM jpys rjh rs FkksrkaM vkgs] gs rqEgkyk vksG[krk vkys ikfgts- frac14iwoksZDr] 364frac12-

Hkxoku cq)kus th lE n`Vh fnyh Rkvkkkjs larkPk voLFksps vUoskk djrk srs- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh k izrsquoukoj ts lRkUoskk dsys] Rkr Rkauh LiV dsys vkgs dh] ^^vktpk gk lar lekt cq)kPk osGh vlysYk fHkkw lektkpsp ijarq nqkkZjysys fLFkRarj vkgs- larkaekhy ewGph fHkkqRokph dYiuk uV gtkysyh vkgs- kpk lkjklkj fopkj du Hkxoku cq)kPk fopkjkapk izpkjampizlkj djkjks fHkkq lakkps izpkjd fuekZk djklkBhMkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh 14 vkWDVksacj 1956 jksth ts kEepdz izorZu dsys Rkrwup uOkus fHkD[kw lakkph fufeZrh gtkyh- edkyhu larkaph vkkqfud vko`Rrh Egkts ckS) fHkD[kw gksr-


vktgh vkkfRed ks=kr czkEgkh laLdrhps o Jek laLdrhps lar vkgsr- czkEgk laLdrhps lar vktgh fokersoj forsquookl Bsorkr Egkwu kadjkpkZ QDr czkEgk lektkpk vlrks- Jek laLdrhps lar gs tSu] egkuqHkko] clo vrsquokk fofok ikus dkZjr vkgsr- kes Hkxoku cq)kpk fopkj ksAringu iqlts vkysyk ifjHkktd oxZ gk ckS) fHkD[kapk vkgs- tks euq nqlUacutektoG usgeh Hkhd ekxrks Egkwu rks dkgh fHkD[kw gksAring kdr ukgh- tks kEekps ikyu djrks rksp fHkD[kw gks- dsoG fHkkk ekxkkjk fHkD[kw B kdr ukgh- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh fHkD[kw lacakhps gs lR izfriknu dsys- Rkou Hkxoku cq)kPk fopkjkus izHkkfor gtkysyk vkkqfud larkpk o fHkD[kwpk izokg k nsrsquokkr lerkfkfBr lekt fufeZrhlkBh laizsjhr] d`rizok gtkyk rj lar lektkojhy cq)kPk izHkkokps ldkjkRed ifjkke fnlrhy kr kadk ukgh- loZ euqek=kPk eaxydkeuspk fopkj kEepdz izorZu fnukPk fufeRkus n`ltewy Ogkok] gh viskk-


MkW- lsquokSysnz ysaMs]

ejkBh foHkkx Aacuteeq[k] jk-rq-e- ukxiwj fo|kihB] ukxiwj

laidZ 7038731533 ampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampamp

डॉ बाबासाहब आबडकराच शतकोर रौय महोसवी जयती वष नकतच फार मोया उहासात व

चड मोया जलोषात साजर कल गल बाबासाहबाया ा शतकोर रौय महोसवी वषाया िनिमान

सपण दशभरात सरकार गरसरकार सावजिनक व खासगी अशा विभन पातयावर ववध कारच

कायम आयोजत कल गल अगद गावखयापासन तर मबई दली पयत डॉ बाबासाहब आबडकराना

अिभवादन करणार अनकानक कायम घतल गल व यायाबलचा आदरभाव य कला गला इतकच नह

वदशात दखील आतरराीय वपाच कायम आयोजत कल गल व डॉ आबडकराच मोठपण सप कल

गल भारतातील दिलत विचत समाजाकरता डॉ बाबासाहब आबडकराच ह रौय महोसवी जयती वष मोठ

रणादायी िस झाल व या समाजान यायाबलची कतता वाभावकपण भरभन य कली पण

याचबरोबर सरकार पातळवर दखील डॉ बाबासाहब आबडकर याच ह रौय महोसवी जयती वष फार मोया

धमधडायात साजर कल गल या वषातील डॉ बाबासाहब आबडकरावर सपण भारतवषात सावक पातळवर

आयोजत करयात आलया ववध कायमाची ववध उपमाची ववध योजनाची ववध परकाराची

ववध घोषणाची रलचल बघता ह वष आबडकरमय झालल होत अस हटयास त वावग ठ नय

बाबासाहबाया ा शतकोर रौय महोसवाया िनिमान एक गो वयभपण िस झाली ती ह क

आजया ा समकाळात आण यापढ यणाया काळात डॉ बाबासाहब आबडकर ह आधिनक भारताया

इितहासातील अस एकमवातीय नाव असणार आह क यायािशवाय भारताया वकासाचा वचार करता

यण अशय ठरल

खर तर कालचा काळ हणजच वसाया शतकाचा काळ हा दखील डॉ बाबासाहब आबडकर याचाच

काळ होता सपण वसाया शतकाला डॉ बाबासाहब आबडकराया अनयसाधारण कायकतवामळ

ाितकारक वळण ा झाल होत वसाया शतकात आधिनक भारताची िनिमती करयामय याचा फार

मोठा वाटा होता कबहना याया वचारकायामळ व कितकायामळ भारताला आधिनक वचाराच व आधिनक

ीच नव बळ ा झाल होत पण भारतीय वातययाया गदारोळात डॉ बाबासाहबाया वचारधनाकड

थापत वगाकडन जाणनबजन दल कल गल वसाया शतकाया मयकाळात यानी या ववधागी

वपाया चळवळ व आदोलनाची उभारणी कली या आदोलनाकड फ दिलतमच आदोलन या नायान

पाहयात यथील थापत व अिभजनवगय साधायानी धयता मानली डॉ बाबासाहब आबडकर हणज

भारतातील कवळ दिलताच नता आहत अस हणत व मानत याची ितमा फ दिलतापरती सीिमत

करयाचा य थापत वगाकडन कला गला वसाया शतकाया काळातील व पयायान आधिनक

काळातील भारतातील एकमव सव नता रापता महामा गाधीजी हच राह शकतात व यायािशवाय दसरा


कोणताह नता भारतातील सव व सवयापक नता राह शकत नाह ह भिमका भारतातील थापत व

मयवाह अिभजनाकडन घतली गली व मय हणज ह भिमका कोणयाह कारया चचा-िचकसया

पलीकडल मानली गली या अिभजनाया व साधायाया भिमकनसार डॉ बाबासाहब आबडकराना

वाभावक वपात दयमव दयात आल बाबासाहबाया वगवगया पलकड व याया सम

जीवनकायाकड या वगाकडन कधी कळत-नकळतपण तर कधी जाणनबजन दल करयात आल पण डॉ

बाबासाहब आबडकराया यवाच कतवाच व वचारकायाच वपच इतक सवयापक होत क याना

कतीह सीिमत करयाया य थापत वगान कला तर बाबासाहब सीिमत होऊ शकल नाहत उलट

बाबासाहब आबडकराया कायाच व वचाराच तज अिधकािधक ती वपात सपण भारतभर पसरत गल

आज डॉ बाबासाहब आबडकर याया शतकोर रौय जयती वषाया छायमय आपण जहा याया

वचारकायाकड माग वळन पाहतो तहा आपया लात यत क डॉ बाबासाहब सपण भारताच एकमवातीय

नत झाल आहत आण सपण भारत हा आबडकरमय झालला आह

डॉ बाबासाहब आबडकर यानी आपया आययभर कलला जीवनसघष व या जीवनसघषाला पन

उन यानी आपया समाजबाधवाची व दशबाधवाची कलली नविनिमती सवाया परचयाची आह सव

कारया अभावत परथतीमय डॉ बाबासाहब आबडकर याच फलारत व वकिसत होत गलल यव

ह आधिनक काळातील यववकासाच सवाना चकत करणार अस उदाहरण होय भारतातील सवात जात

उपत व विचत समाजातील मलगा सव कारया नकारामक सामाजक पयावरणामय जन पढ यतो

वतःला यपवक घडवतो वदशात वतःच वाथपण िस करतो भारतात परतन दिलतमच लढ

उभारतो पढ या लयाची का वतारत सपण मानवमया दशन वास करतो ह बाबासाहबाया

यववकासाची या रोचक आह आण याचबरोबर सवाना फितदायक आह आधिनक भारताया

इितहासात डॉ बाबासाहब आबडकर याया यविनिमतीसारख व कतविसतसारख रणादायी उदाहरण

दसर कोणत असयाच दसन यत नाह आजया आधिनक माहती-तानाया अयाधिनक ान-

वानाया अावत ताक सोयी-सवधाया काळाया उरभमीवन आपण जहा डॉ बाबासाहबाया

जडणघडणीया काळाकड जहा आपण पाहतो तहा तकालीन अभावाया नकाराया व अधाराया काळात

एखादा य विनिमतीपासन दशिनिमतीपयतच काय कस क शकतो याची आपण कपनाह क शकत

नाह तकालीन सव कारया सामाजक व धािमक परपरावादाव सघष करत यायाव नाना

कारच लढ व आदोलन उभारत आण यायावर मात करत डॉ बाबासाहब आबडकरानी यथील दिलत-

विचत समाजाची नविनिमती कली याया कायकतवाचा वास दिलतमपासन स झालला असला तर

यावर त कदाप थाबल नाहत या दशात सवात गभीर जर कोणाचा असल तर तो हणज यथील उपत

व बहकत मानल गलया दनदिलताचा आह ह यानी बालपणापासनच ओळखल होत यामळ यानी

आपया कायाला दिलतमया आदोलनापासन सवात कली यानी स कलया मआदोलनाचा तो

पहला टपा होता पढ यानी यथील िमकाया व कामगाराया मया आदोलनाला सवात कली

याबरोबरच यानी मया आदोलनाला सवात कली सोबतच यथील शतकर वगाया अयदयाचा वचार


करणार शतकरमच आदोलन उभारल या ववध कारया आदोलनाना व लयाना दशादशक ठरणार

तावक िचतन यानी कल याकरता यानी ववध वषयावर अकादमीक व साितक लखन कल

याबरोबरच यथील तळपातळवरल समाजाला बोिधत करयासाठ करयासाठ समाजबोधनाच साधन व

समाजबोधनाच हयार हणन वपसीची िनिमती कली यथील तळपातळवरल समाजाला वथापत

वगाला व समाजजीवनामय माग पडलया व माग पाडल गलया सव कारया समाजघटकाना कितवत

करयासाठ यानी याया जाणीवजागतीच काय आययभर अवरतपण कल

डॉ बाबासाहब आबडकर यानी तळपातळवरल वगाचीच व किन पातळवरल वगाचीच

जाणीवजागती कली अस नह तर या थापत व पारपरक वगामळ भारतीय समाजयवथमय

वषमतच तव अिधकािधक पक झाल होत या थापत वगाला दखील यानी सतत ाकत कल व

याना भारतीय समाजथतीसबधी नयान वचार करायला भाग पाडल एका बाजन यथील तळपातळवरल

व किन पातळवरल समाजघटकाना त जागत करत गल व दसया बाजन त यथील वर व उच

पातळवरल समाजघटकाना आह या थतीसबधी वचारव करत गल तळपातळवरल समाजघटकाना

ठामपण उभ करणार आण यायात जवतपणा आणणार डॉ बाबासाहब आबडकर ह वाभावकपण याच

कवार वाभावकपणच मानल गल किन व वर या दोह पातळवरल समाजाला वचारव करणार व

याना तकालीन समाजथतीबल अतमख करणार डॉ बाबासाहब आबडकर यथील किन वगाचह उारक

ठरल आण वर वगाच दखील उारक ठरल याकार सपण भारतवषात सवच पातळवरल व सवच

तरावरल समाजघटकाना गितशीलता दणार डॉ बाबासाहब आबडकर या दशाच आधिनक काळातील सव

वपाच रािनमात ठरतात

डॉ बाबासाहब आबडकर याच कायकतव मळामय सपण भारतदशाची नविनिमती करणार िस

झाल आह भारताला वातय िमळयापवचा भारत हा वगळा होता आण भारताला वातय

िमळायानतरचा भारत हा वगळा ठरला ह सवाया परचयाच आह एकोणसाया शतकाया काळापासन

भारतामय इजी वया व पााय ानवानाया आधार आधिनकतला सवात झाली अस हटल

जात वसाया शतकाया काळात या आधिनकतच अनकानक पडसाद भारतीय पातळवर आकारास यत गल

पण वातय िमळयापवचा भारत हा आचाराया वचाराया व कतीया ीतन खया अथान परत होता

आण हणनच पारतयाया काळातील भारतापासन यथील समाजाला खप काह नवपणाची अपा करता यत

नहती भारताला वातय ा झायानतर मा या दशाला आपल नवपणाच व आधिनकपणाच भान िस

करण आवयक होत पण ह नवपणाच व आधिनकपणाच भान काह आपोआप यण शय नहत ह भान िस

करयासाठ जी वचारक बौक अकादमीक व मयामक कवत आण कसोट आवयक असत ती कवत

आण कसोट भारतीय पातळवर खया अथान डॉ बाबासाहब आबडकर यायाकड होती यामळच

यायाकड भारतीय रायघटनािनिमतीच मलभत वपाच काय सोपवल गल डॉ बाबासाहब आबडकर यानी

अडज वष रादवस सव कारची महनत कन भारतीय रायघटना आकारास आणली डॉ बाबासाहब

आबडकरानी कलली भारतीय रायघटनची िनिमती ह आधिनक भारताया इितहासातील ाितकारक अशी


घटना आह यानी िनमाण कलया भारतीय रायघटनमळ भारतीय वातयाला खरा अथ ा झाला डॉ

बाबासाहबाया रायघटनमधन सावभौम समाजवाद धमिनरप लोकशाहवाद गणरायाची िनिमती

झाली भारताच ह सावभौम समाजवाद धमिनरप लोकशाहवाद गणरायामक राप जर कोणाया

कतवामळ उभ असल तर त हणज डॉ बाबासाहब आबडकराया कतवामळ होय याच ह रािनिमतीच

काय ाचीन मययगीन व आधिनक भारताया इितहासातील अनयसाधारण अस काय होय यानी कलया

या कायाच वणनlsquoन भतो न भवयितrsquo या शदातच यथाथपण करता यईल

कोणयाह दशातील समाजाला व तथील लोकाना उदा वपाया मयादशाची आवयकता असत

ाचीन-मययगीन काळात जगभरातील लोकसमदायानी धमतवाला क वत मानन यामधन उदा

वपाची मय वीकारली आजया आधिनक काळात दखील समाजामय धमाच अिधान कायमच आह

अलीकडया काळातील लोकजीवन ह पवया काळामाणच धमतवाया आधार आपल जीवनयवहार पार

पाडत असतात खर तर आधिनक कालखडामय धमाच प ह आधिनक बवाद समतावाद वानवाद व

लोकशाहवाद असण आवयक होत पण धमाची कपना हच मळात आधिनकता बवाद वानवाद

समतावाद आण लोकशाहवाद यानी छद दणार असयाच पहावयास िमळत ाचीन-मययगीन काळातील

बहताश धमाची कती ह या कारची राहलली आह अशा परथतीमय धमाकडन नवसमाजिनिमतीची व

आधिनक समाजिनिमतीची फारशी अपा करता यत नाह जगभरातील ववध धमाची ह पारपरक वी डॉ

बाबासाहब आबडकर यानी ओळखली होती यामळ ा पारपरक धमवीया मयादापासन दर असलला बौ

धम यानी यथील दिलत-विचत समाजाया अभदयाकरता यानी वचारपवक व जाणीवपवक वीकारला डॉ

बाबासाहब आबडकर यानी भारतीय पातळवर कलला हद धमाचा याग व यानी कलला सामहक बौ

धमवीकार ह कवळ दिलताया अयदयाया ीतन ाितकारक घटना नाह तर ती भारताया

अयदयाया ीतन दखील ाितकारक घटना आह कारण यानी हा बौ धम दिलत बाधवाना दला असला

तर या धमवीकाराची शयता यानी सपण भारताकरता खली कन ठवलली आह आधिनक काळाशी

ससगत असणारा धम या नायान बौ धमाकड पाहयात यत खर तर बौ धम हा धम नाहच तो धम आह

आण बौ धमाची सकपना व या धमाच तवान आधिनक रााया कपनला कोठह छद दणार नाह

डॉ बाबासाहब आबडकर यानी बौ धमाया पातन भारतासमोर धमिन रािनिमतच ितमान उभ कल

आह धम या पारपरक कपनया बाहर पडलला बौ धमवचार या दशाला दयाच ऐितहािसक काय डॉ

बाबासाहबानी कल आह आधिनक भारताया िनिमतीच ह धमिन ाप ह आजया धमत व धमशरण

समाजवातवाया पाभमीवर िनःसशय ाितकारक मानाव लागत भारत रािनिमतीची डॉ बाबासाहब

आबडकराची ह वचारी ह अमय वपाची वचारी होय याकार डॉ बाबासाहब आबडकर याची

रािनमात डॉ बाबासाहब आबडकर ह ितमा अयत महवाची व मलभत अशी मानावी लागत


Ambedkar For All Ambedkar Forever

Babasaheb Dr Bhimrao Ramji Ambedkar suffered inhuman treatments mental

tortures and humiliations since his childhood as he was born to untouchable section of

Hindu social order The people in this community were deprived of all human rights

Overcoming all such adversities and orthodox oppression Babasaheb rose from an

outcaste to a prime architect of the Constitution of India Isnrsquot it an incredible

accomplishment for the one who was boycotted in every stage of his life

Today Ambedkar has acquired a name of humanitarian ideology ie

Ambedkarism It is looked up as a store house of energy and inspiration to millions

working for the cause of humanity across the world His words statements and even

the intent of assertions are considered worth at the time of interpretation of the articles

in the Constitution At the Constitutional crisis the Supreme Court resolves the matter

referringhellip ldquoThus Dr Ambedkar said hellip in the Constituent Assembly

DebatesrdquoThroughout his life Babasaheb strove hard for the upliftment and betterment

of all sections of society

For the rights of women and other backward masses Dr

BabasahebAmbedkar firmly opined ldquoI measure the progress of nation by the degree

of progress achieved by the womanrdquo Dr Ambedkar saw the women as the victims of

the oppressive caste based and rigid hierarchical social system They were the victims

of gender discriminationDr Ambedkar drafted and introduced the Hindu Code Bill to

modify and codify with regard to various marriage systems prevailing in India

adoption guardianship equal sharing in parental property succession and

maintenance and to root out gender discrimination But this revolutionary Bill was

proposed to be opposed by Dr Rajendra Prasad and even by woman leader Sarojini

Naidu Hurt by such despicable approach towards the women by the then government

and secondlyno action on the rights of backward classes as to appoint a Commission

to investigate their socio-educational conditionsas per the Article 340 of the

ConstitutionDr Ambedkar preferred to resign from the Union Cabinet Thereafter in

Mr Ravindra Jinde

Dhamangaon Rly Dist Wardha

Mobile No 9766957669


1953 lsquoThe First Backward Classes Commissionrsquo was set up under the Chairmanship

of Kaka Kalelkar but the report was not accepted In 1979 the Second Backward

Classes Commission was constituted which is popularly known as Mandal

Commission according to which recommendations today the OBCs are entitled for

27 reservation in education and employment

Dr Ambedkar who was groomed with a democratic fervor constitutionally

provided both men and women Universal Adult Suffrage amidst strong objections and

oppositions But even in the 21st century a contradictory picture seems looming over

the womens lot By virtue of Constitutional Rights they are ably discharging their

duties as CM PM and even President On the other hand as per so called religious

dogma they are not allowed to enter at places of worship We know the women didnrsquot

have the right to vote in England upto 1928 and in Switzerland upto 1973

For marginalized classes (SC amp ST) The Constitution has provided equality

before law Article 15 prohibits the discrimination in the matters of education on the

grounds of religionracecastesex etc At the same time the State is empowered to

make provisions for the protection of women and children and socially and

educationally backward classes by providing them special provisions for admission to

educational institutions including private unaided or aided by the State Article 16

assures equal opportunity to all citizens in matter of public employment However

according to Article 16(4) the State can make any provision for the reservation of

appointments or posts in favour of any socially educationally backward class which is

not adequately represented in the services under the State

An important instrument of progress emphasized by Dr BabasahebAmbedkar

is lsquoEducationrsquo which had not been made available to the socially underprivileged

masses either in full quantity or quality Consequently almost all of them dwell below

the ldquoLine of Economic freedomrdquo and the ldquoLine of Self-respectrdquo Directive

Principles of the State Policy includes Article 45 which directs the government

ldquoEducation bemade free and compulsory to all up to the age of 14rdquo In fact this

direction is a way to the progress of nation but was completely ignored till 2009 when

Right to Education has become a Fundamental Right as per Article21(A)


Since the adoption of the Constitution the governments have not properly

heeded to the cause of quality education to all On the other hand whatever the

reservations mentioned therein have not been fully furnished Since 1991 we have

accepted liberalization privatization and globalization (LPG) under the New

Economic Policy The public sectors of employment and education are on the decline

and are being gradually closed down The serious concern is ndash what about reservation

policy in education and employment which are envisaged as instrumental for bringing

marginalized and disadvantaged at the level of parity and equality Because they are

entitled for constitutional reservation in public sectors and cannot be accommodated

in the private sectors To say in the words of Dr BabasahebAmbedkar ldquoReservation

is not a matter of bread and butter it is a matter of representation and participation

in government and administrationhellip Reservation is a policy to maintain equalityrdquo

In this era of privatization is it possible to implement reservation policy to its ends

Can the principles ndash equality of opportunity and equality of status be materialized

The issues remain

Implementing the Constitution serves true sense of tribute to the architect of the

Constitution Still the matter of pride that not only India but the world and the UN

are celebrating the 125th birth anniversary of Dr BabasahebAmbedkar- a

constitutionalist par excellence the champion of human rights The humanitarian

world now recognizes Babasaheb as a ldquoManrdquo of high morals among the humans

liberated the untouchables worse than the victims of racism stating ldquoThere is a

South Africa in every village of Indiardquo

As a leading Indian scholar Dr Ambedkar vehemently argued for the separate

electorates and reservation for untouchables before the Southborough Committee

which was preparing the Government of India Act 1919 and also at the Round Table

Conference (held in 1930rsquo31rsquo32) he pressed for the same just demands and by dint of

his profound erudition got them sanctioned as the Ramsey Mac Donald Award

What we see today is a happy note that Dr Ambedkar is quoted and referred

with high reverence in almost all crisis take place from creation of separate states to

invoking the President Rule as per the Article 356 will remain a ldquodead letterrdquo (as he

postulated)which was assumed to be imposed ldquosparinglyrdquo by the President exercising


hisher discretion power as the last resort and cannot be employedfor political

purposes The Supreme Court upheld the genuine intent envisaged by Dr Ambedkar

under judicial review in SR Bommai

this realization

Dr Ambedkarrsquos untiring and relentless struggle for establishing a casteles

society in which every individual can live with dignity and self

great patriotOne incident that predicts much After the formal conclusion of RTC Dr

Ambedkar left London with lsquo24 boxes of new booksrsquo One of the European passengers

on the ship pointing to Dr Ambedkar said to his friend

is writing new pages of Indian history



urposes The Supreme Court upheld the genuine intent envisaged by Dr Ambedkar

under judicial review in SR Bommai judgment in 1994 May our political class have


society in which every individual can live with dignity and self-respect proves him a



on the ship pointing to Dr Ambedkar said to his friend ldquoThis is the young man who

ng new pages of Indian history

wwwbasanuorg 27



in 1994 May our political class have

Dr Ambedkarrsquos untiring and relentless struggle for establishing a casteless

respect proves him a



ldquoThis is the young man who


Role of Caste in Current Social Practices in India

ABSTRACT

The write up makes an attempt to analyse the various issues pertaining to caste and

related current social practices in India The Caste system is the part of Indian

religious orthodoxy and it has long existence in India though in modern India it has

been severely criticized by both Indian and foreign observers However caste ranking

and caste-based interaction have occurred for centuries and will continue to do so

because of religious orthodoxy the recent incident of Rohit Vemula a research

scholar at University of Hyderabad attracted the attention of the world to the real

situation in India by his sacrifice1 In this paper the concept of caste and the effect of

customary caste practices have been discussed with example However the current

scenario of Indian society is not much changed The Constitution of India and the

recent amendments in the laws relating to atrocities have not become successful in

removing the caste system from the Indian society The root causes of caste whether

become a psychological factor and it is playing eminent role in the current social

practices This Article makes an attempt to explore the role of caste in the current

social model of India

Role of Caste

Since the origin of human being distinctive features are always noticeable like

geographical location race colour etc Although all human have same kind of origin

but they can be recognised by various factors due to some physical appearance and

genetic reasons As a result of these distinct features of one community depart other

from other community and the feeling of distinctiveness comes into existence The

people with that feeling of distinctiveness against each another starts cruelty There

are many incidence of cruelty brutality genocide like killing in Rewanda and

Germany by Nazies against Jews It has been used by one race against another only

because of some sort of discrimination and it is prevalent in all over the world in 1 httpindianexpresscomarticleindiaindia-news-indiabehind-dalit-student-suicide-how-his-university-

campus-showed-him-the-door

Jagdish Khobragade Assistant Professor School of Law

DrHarisingh Gour Vishwavidhyala

(A Central University) Sagar (MP)


different forms and incidence like Khairlanji in Maharashtra is one of the latest

example where dalit family members brutally killed on 29th September 2006 by non-

dalits The recent incident of Rohit Vemula a research scholar at University of

Hyderabad attracted the attention of the world to the real situation in India by his

sacrifice Now it is called institutional discrimination The recent survey by DNA

Newspaper in IIT Bombay among first year students (2013-14 batch) belonging to

various SC ST and OBC categories has revealed that an alarming 56 of them feel

discriminated against in the institution though in a discreet mannerNearly 60 of

those in the reserved category also said they experienced more academic pressure than

those in the general category Students however claimed some members of the

faculty harboured deep-rooted prejudices against quota students and award them very

poor grades in exams despite performing well Cases of discrimination have also been

reported from other IITs IISc and AIIMS In 2008 IIT Delhi was in the news for

terminating 12 Dalit students citing poor academic performance which led to

allegations of caste-based discriminationAt least 20 Dalit students from these

institutions have committed suicide in the past seven years said a PhD student in IIT

Delhi2

The United Nations come up with the UN Charter for the protection of human rights

The Universal Declaration of Human Rights 1948 declares all human beings are equal

and should be respect in all respect of life There are two important conventions for the

protection of human rights ie International Convention on Civil and Political Rights

and International Convention on Social Economical and Cultural Rights As far as

India is concerned caste is social and political phenomenon and a person likes to

follow the custom of caste system despite of having such a utilitarian constitution in

India Moreover the caste is neither natural gift nor is a basic instinct of human race

but still it has great importance in Indian society So what are the factors which have

been influencing human rational mind to follow the caste system Is it a psychological

factor And the most unfortunate thing is that under the guise of caste many people are

doing cruelty therefore there should be some solution to end these menace In a very

2 httpwwwdnaindiacommumbaireport-caste-discrimination-in-india-s-elite-institutions-students-

2016745


general manner caste can be said to be a social exclusiveness with reference to diet

marriage birth amp rituals Caste is a wider phenomenon sometimes it can be called as a

social group or is an endogamous caste as a decisive factor Each caste is a quasi-

sovereign body which governs itself by its own rules and regulations While some caste

enjoy the privileges conferred and the others silently suffer the prohibitions and

restrictions imposed on them It is very difficult to confine the origin of caste system

within these pages because of wider scope of meaning and definition of caste

However caste in India is a Bra manic child of the Indo-Aryan culture cradled in the

land of the Ganga and the Jamuna amp thence transferred to other parts of the country

This racial origin of the principal feature of the caste system is further supported by the

early term Varna meaning colour used to specify the orders in society Later on the

word Jati came to denote caste acquired by birth The word Jati etymologically means

ldquosomething into which one is bornrdquo it was occasionally used by good ancient

authorities as equivalent to Varna And still we fallowing these customs as our pride

and heritage of ancestors therefore there should be some limit to stop discrimination

amongst the caste Our overall conclusion is that despite all the modernization and

westernization of the Indian society there is still the presence of the caste system

although it is not in the same way as in the past

The caste system has been around for centuries and it is rooted deep into the Indian

culture Even the laws set by the British in the past have not proven effective It goes to

the credit of Dr Ambedkar that he became the first person in Indian history who gave a

clarion call to end caste system in India Even though most high-caste Indians claim

that they do not follow the caste system and that the caste system does not exist

anymore it is not the overall concluded statement Similarly some educated Indians tell

non-Indians that caste has been abolished or that no one pays attention to caste

anymore such statements do not reflect reality If there were no such thing as the

caste system then why are there still reports of caste-related atrocities in the news

Why are there still Untouchables living outside the village walls Even though people

of all castes are mixing together it does not mean that the caste system does not exist

If there is no such thing as the caste system then there would not be marriage

advertisements and directories of Indians with their castes specifically stated and there

would not be the emphasis on marrying someone in the same caste


Conclusion

The Constitution of India is the reflection of the concept of egalitarian society It is the

epitome of stability and change Th

Social Economic and Political and in this regard various provisions have been made

for the welfare of the sections of the society The fundamental rights for all and human

rights document for those who had b

basis of birth All these Constitutional provisions are useless unless we stop

discriminating one another on the basis of caste Therefore there is need to create an

environment by which the people should c

mindset to build one developed India

References 1 httpindianexpresscomarticleindiaindiauniversity-campus-showed-him-2 httpwwwdnaindiacommumbastudents-2016745



epitome of stability and change The Preamble secures to all the citizens Justice



rights document for those who had been denied justice for thousands of years on the



environment by which the people should come out of the centuries old oppressive


httpindianexpresscomarticleindiaindia-news-indiabehind-dalit-student-suicide-the-door

httpwwwdnaindiacommumbaireport-caste-discrimination-in-india-s-elite

wwwbasanuorg 31


e Preamble secures to all the citizens Justice



een denied justice for thousands of years on the



ome out of the centuries old oppressive

suicide-how-his-

elite-institutions-


डॉ राहल बापराव काबळ आबडकरी तणाईच राजिनतीक भिवतय नागपर ndash ४४००१०

laidZ 9960258739

सम जय भीम

भीम क लगत िजगर आध इधर आध उधर या गायातील पना आजच आपल तथाकिथत पढारी यथोिचत

पणवास नयाया चढाओढीस लागलल आहत डॉ बाबासाहब आबडकराया वनातला बौद समाज कधी साकारणार

हा सवात मोठा समाजापढ भडसावत आह आज बौ समाजाया राजकारणािवषयी बोलायच झायास सगयात आधी गटा-तटाबलच जात गवगवा होताना िदसतो रपलीकन पाट आफ इिडयाची झालली वाताहत यक नयानी

वतःया वाथासाठी पाची ताटातट कन वतःया वगवगया चली माडया अमका गट तमका गट यातच वतःच

सौय सामावन घऊन बिदत कन घतल नतर उदयास आलया बहजन समाज पाटचीही आजया तारखत अशीच

शकल िनमाण झाली आहत जस आबडकराईट पाट बहजन म बहजन सोशािलट रपिलकन इयादी जो कणी नता

हणन पढ आला क काही काळातच वतःची वगळी यवथा करायला लागतो राजकय पच काय तर समता सिनक

दल व िद बिट सोसायटी ऑफ इिडया याचही िविवध गट िनमाण कल आहत आपया बहार लोकानी या सगयात सवात जात सोसाव लागत त आपया आबडकरी जनतला जरा कणावर िवास टाकन याया खाावर समाजाचा डोलारा

उभा करायच वन रगवायला लागल क वनभगाचा आघात झालाच हणन समझा अया शकडो पाटया गट थापन

कन लोकानी वतःया चाइसी काढलया आहत आजचा आपला समाज सघिटत हायचा सोडन वतःच सघटन

काढयात मगल आह आपणच एक नाही आह अन दसयाना आपयाशी जोडायला िनघालत

आजया आबडकरी यवा िपढीला राजकारणािवषयी िवचारयास यात रस नसयाच सागत अन काही तर याच

गटा-तटामय िवखरलली िदसत डॉ बाबासाहब आबडकरानी आपया समाजापढ गतीकरता िवकासाकरता एक

दरदश िकोन ठवला होता या सगया तवाना दल कन यवा वग lsquoयपजयाrsquo माग लागलला आह आपल

राजकय थय नसयामळ िवखरलया अवथत असयामळ सव समाज िवखरला आह याची ताकत िवखरली आह याचमळ आपण आपला एक साधा ितिनधी िनवडन आण शकत नाहीय एककाळी दसया नबरची पाट असलला समाज आज

एका कशल नतवासाठी सघष करत आह यापा दसरी शोकाितका काय असणार आज आपयाला बाहरील शचा सामना

करायया आधी घरातयाच वकयासोबत लढाव लागत आह समाजाचा नयावरचा िवास तडीला गला आह नयानी सरळ

शदात सागायच झाला तर समाजाला एककार दगा िदला आह असा हटल तरी अितशयो होणार नाही याचाच फायदा


घऊन िवरोधक यवा िपढीला याच सगया गोमय अडकवन भाविनकरया वापन घतया जात याला िदशाहीन कन

भरकटिवया जात आिण शवटी यामळ या (क)नयाया गिलछ राजकारणामय याचा अरशः बळी जात आह या सव

गधळामळ तण वगाला पडला आह कोणता हा झडा घऊ हाती आजही काही ामीण िठकाणी यवा हा िशण

सोडन नयाया माग लागलला िदसतो यावर बाबासाहब ९ िडसबर १९४५ ला मनमाड यथ अपय िवयाथ बोिडगया

इमारतीया कोनिशला समारभासगी हणतात आपण राजकय चळवळीला िजतक महव दतो िततकच महव िशण

साराला िदल पािहज कारण िशणािशवाय आपयाला मायाया जागा काबीज करता यणार नाहीत आिण जोपयत मायाया

जागा आपण काबीज करीत नाही तोपयत खरीखरी सा आपया हाती आली अस हणता यणार नाही (सदभ डॉ

बाबासाहब आबडकर लखन आिण भाषण १८२ पा न ५७०)

कोणयाही समाजाची ताकत िह याया यवा शवर अवलबन असत आबडकरी यवकाना बाबासाहबाया

िजवत वचारक थसपदच वरदान लाभल आह त आमसात कन योय आकलन कन आपया वचारक वाहाला वाट

मोकळी कन ायला हवी एवढ मोठी सपी असयास दसया कशाचीही व कणावरही अवलबन राहयाची गरज भासत

नाही याना फ आिण फ डॉ बाबासाहब आबडकर ही िशदोरी अखी जीवनभर परशी आह आजचा यवक उच

िशित सवदनशील वचारक वीचा आह यामय कमालीची नतवमता आह हाच यवा जहा दीाभमीवन फत

घऊन धमसदश दतो जीण ढी परपरा अधा अयाय अयाचार यािवरोधात पटन उठतो चळवळीमय काम

करताना राच पाणी करतो आपया बाधवामय धमाबल जागकता िनमाण करयाकरता धडपड करतो पण राजकारण

या अितमहवाया िवषयाला हाताळताना सपशल वाट चकतो वत अशी िशतब राजकय चळवळ ही सया वळची

मागणी आह आज जर तणाईन जाग होऊन योय पावल उचलली नाहीत तर उा पहा आपयावर गलाम हायला वळ

लागणार नाही आबडकरी यवा वगाला आता एक सश अशी चळवळ उभी करावीच लागल िजच एक सयक यय व उि असायला हवत

आता पडतो कठया राजकय पाला जळायच बाबासाहबानी आपयासाठी कधी न सपणार असा अमय

ठवा सोडन गल आहत इतर पाया माग न लागता बाबासाहबानीच िलहन ठवलया ldquoरपलीकनrdquo चळवळीला

पनजिवत कन सगळ गट-तट िवसिजत कन एकाच झडयाखाली एक यऊन सघिटत होऊन याना याना यायच याना

शािमल कन िवशषतः यवकानी पढाकार घऊन िशतब मागमण करायला पािहजत यिपजला बाद कन फ

रपिलकन सकपनला धनच आपला िवकास साधता यईल व पढील सम भिवयाची बीजारोपण होईल जर ह शय झाल

तरच आपण आपल ितिनिधव दऊ शक नायतर आपया समयाना तोडगा कधीच िनघणार नाही अयाय अयाचार वाढत

राहणार अन ह राजकारणी आपया समाजाला असच मयतरी लटकावन ठवणार अन िवकास खटणार


शना कळन चकल आह क य जरी हयात नसली तरी ितच िवचार ह अजन जात भावी ठरतात

याना बाबासाहबाची अयत गरज भासायला लागली आह हणज मयतरी अशी परिथती िनमाण करयात आली होती

ह लोक सागत सटलत क आहीच बाबासाहबाच खर अनयायी आहोत

तोडन-मोडन याना हव तस माडायला माग पढ पाहणार नाहीत

चार पण करतील याचसाठी िह आपया यवकाया खाावर आलली सगयात मोठी जबाबदारी आह

पळवाटाचा योय समाचार घऊन ह वचारक भसळ आमण परतन लावायच आह

कया जात अया िलखाणाबाबत जागकता आणण व याचा योय ितबध करण

तणाना मळासकट उपटन पण टाकायच आह जणकन याच िवष पन समाज दभगायचा यन हाणन पाडयास मदत होईल

डॉ बाबासाहब आबडकराची भाषण िह नहमी तणाना फितदायक असतात

वाढिवताना हणतात िक आपया अिगकारलया कायात थम अपयश िमळाल तरी हरकत नाही

ययापासन कधीही अिल होता कामा नय

वाढत जाऊन पराजयातनही याला शवटी समानाच यश िमळिवता

भाषण १८२ पा न २९)

जागितक तरावर बाबासाहबाया िवचाराची पाऊलवाट वीकान काही दश महासची फळ चाखत आहत

आपलीही गती व िवकास बाबासाहबायाच िवचारानी होणार आह ह यवा िपढीन लात यायला

करायला पािहजत

सव धम बाधवाना धमचवतन िदनाया व डॉ

हािदक मगलकामना जय भीम




ह लोक सागत सटलत क आहीच बाबासाहबाच खर अनयायी आहोत यासाठी त बाबासाहबाया िवचाराना लोकापढ

मोडन याना हव तस माडायला माग पढ पाहणार नाहीत बाबासाहबाच अन आमच िवचार सारखच आहत असा िवखारी

आपया यवकाया खाावर आलली सगयात मोठी जबाबदारी आह

पळवाटाचा योय समाचार घऊन ह वचारक भसळ आमण परतन लावायच आह समाजात दरी वाढिवणार सा िलखाण

कया जात अया िलखाणाबाबत जागकता आणण व याचा योय ितबध करण सोबतच समाजामय वाढलया परावलबी


बाबासाहब आबडकराची भाषण िह नहमी तणाना फितदायक असतात बाबासाहब तणाचा आमिवास

ना हणतात िक आपया अिगकारलया कायात थम अपयश िमळाल तरी हरकत नाही

ययापासन कधीही अिल होता कामा नय मनयाया अगी िजतक नितक बल अिधक असल िततका याचा आमिवास

वाढत जाऊन पराजयातनही याला शवटी समानाच यश िमळिवता यत (सदभ डॉ बाबासाहब आबडकर लखन आिण



सव धम बाधवाना धमचवतन िदनाया व डॉ बाबासाहब आबडकराया शतकोर रौय जयती महोसवाया

wwwbasanuorg 34

शना कळन चकल आह क य जरी हयात नसली तरी ितच िवचार ह अजन जात भावी ठरतात हणन आज

याना बाबासाहबाची अयत गरज भासायला लागली आह हणज मयतरी अशी परिथती िनमाण करयात आली होती क यासाठी त बाबासाहबाया िवचाराना लोकापढ

बाबासाहबाच अन आमच िवचार सारखच आहत असा िवखारी

आपया यवकाया खाावर आलली सगयात मोठी जबाबदारी आह सजग राहन अया

समाजात दरी वाढिवणार सा िलखाण

बतच समाजामय वाढलया परावलबी


बाबासाहब तणाचा आमिवास

ना हणतात िक आपया अिगकारलया कायात थम अपयश िमळाल तरी हरकत नाही परत आपण आपया

मनयाया अगी िजतक नितक बल अिधक असल िततका याचा आमिवास

बाबासाहब आबडकर लखन आिण

जागितक तरावर बाबासाहबाया िवचाराची पाऊलवाट वीकान काही दश महासची फळ चाखत आहत आपलीही गती व िवकास बाबासाहबायाच िवचारानी होणार आह ह यवा िपढीन लात यायला पािहज व याीन यन

बाबासाहब आबडकराया शतकोर रौय जयती महोसवाया


Aacutefok d- vcxM ukxiwj amp 33 eks- 7350180056-

ampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampampamp izLrkouk ckSn kEe gk Hkkjrkrhy ighyk kEe vkgs Tk kEkkus ikjaikjhd Hkkjrh lekt OoLFksyk rMk nsAringu ufou lekt jpuk fuekZk djkpk izRu gk b-l-iw- lgkOk rsquokrdkr dsyk- ckSn kEe gk fganq kekZrhy vfuldquoB pkyhjhrh] deZdkaM] iqjksghr oxkZPk fon vkokt mBfokkjk o izfrOslashkarh Egkwu iqlts skkjk kEe gks- gtkjks oldquokkZiklwu pkyr vkysYk tkrhizFksyk Hkkjrkes izFkerk dkskh fojksk dsyk vlsy rj rks Egkts ckSn kEekus- ckSn kEekus fojksk djkpk Egkwu dsysyk uOgrk rj cqnkauk lkekftd okLro ekfgr gksrs dh] lektkyk RklkBh IkkZh OoLFkk nOacutekkoh ykxrs rsOgkap lekt ifjorZukyk rkj gksrks- cqn kEe gk Loaizdkfrsquokr Ogk gs rRo ekukkjk kEe vkgs Egkwu k kEekus tks keZ ekuokyk dkgh izkIr djklkBh ok feGfoklkBh eLFkph xjt vlrs vls lkaxrks Rk kekZyk ukdku Hkkjrh lektkyk uOgs rj laiwkZ txkyk IkkZ Egkwu ckSn kEe fnyk- eksBOacutekk izekkkr gk IkkZ Hkkjrh lekt OoLFksus fLodkjyk ijarw gh fLFkrh QDr cqn ftoar vls IkZar gksrh o uarjPk dkGkr cqn kEekyk mrjrh dGk ykxyh- cqnkauh th IkkZh OoLFkk lektkyk fnyh ok tks cqn kEe fnyk Rkyk txkrys ifgys kEepOslash ifjorZu vls Egkrkr-

cqnk uarj lezkV vrsquokksdkus o uarjPk dkGkr MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh ckSn kEekyk txkr izflnh feGoqu fnysyh fnlrs- vls vlys rjh MkW- vkacsMdjkaPk kekZarjkiwohZgh Hkkjrkr ckSn kEekpk izlkj gksrk ijarw Rkps Loi gs ygku gksrs- MkW- vkacsMdjkaiqohZ u- frsquokojkt kaps oMhy ueksfrsquokoke fiYybZ kauh nh lkAringFk bafMu cqnhLV vlksflrsquoku k laLFksrQsZ ckSn kEEk fLodkjysyk gksrk RkeqGs u- frsquokojkt gs MkW- vkacsMdjkaiwohZp ckSn gtkysys gksrs- ijarw u- frsquokojkt kauh tksiZar MkW- vkacsMdjkaPk pGoGhr lgHkkx ksryk uOgrk rks IkZar Rkauh dqBysp kkehZd dkZ dsys uOgrs ijarw MkW- vkacsMdjkaPk pGoGhr lkfey gtkYkuarj Rkauh vkiys ckSn kEe izpkjkps dkZ pkyq dsysys fnlrs-

k earjhPk dkGkr ckSn kEe gk Hkkjrkekqu yqIr gtkYkxr gtkyk vlyk rjh fonsrsquokkes Egktsp phu] tkiku] rSoku] fJyadk] FkkyaM bRknh vusd nsrsquokkr gk kEe fodflr gtkysyk fnlrks-

u- frsquokojkt kapk kekZarjkyk ikfBack u- frsquokojkt kauh MkW- vkacsMdjkiwohZp ckSn kEe fLodkjyk vlyk rjh ckSn kEekPk lanHkkZr MkW- vkacsMdjkaPk laidkZr sbZiZar dqBysp dkZ dsys uOgrs QDr rs ckSn gksrs- 13 vkWDVkscj] 1935 yk MkW- vkacsMdjkauh soyk k fBdkkh HkjysYk vLi`ldquokkaPk ifjldquoknsr kekZarjkph kksldquokkk dsyh- kksldquokkk dsYkuarj kekZarjkpk fopkj djklkBh d lHkk 12] 13 tkusokjh] 1936 yk u- frsquokojkt kaPk vkrs[kkyh


iqks sFks Hkjfokr vkyh gksrh- k ifjldquoknsr Hkkldquokk djrkauk u- frsquokojkt Egkkys dh] szligvLi`rsquorsPk ikrsquokkrqu lqVklkBh ekOumlk ers dp ekxZ vkgs rks Egkts fganq keZ lksMwu nqlUacutek dkskRkgh izpfyr kekZr tkks gk ulqu [kknk ufou keZ LFkkiu djks fdaok vkkZauh fganq keZ vkfk RkaPk pkyhjhrh fganqLFkkukr vkkkiqohZ tks vknhnzfoMkapk izkfpu keZ gksrk Rkps iquZthou djks gksTHORN- vls EgVys gksrs [kjs rj Rkauk izkfpu ckSn kEe fLodkjkok vlsp Egkkps vlsy dkjk rs Lork ckSn gksrs- k ifjrdquoknsiklwu [kUacutek vFkkZus u- frsquokojkt MkW- vkacsMdjkaPk kekZarjkPk pGoGhl tksMys xsys gksrs-

MkW- vkacsMdjkauh kekZarjkph kksrdquokkk dsyh rasOgk Rkaps vusd lgdkjh ik- uk- jktHkkst] dktjksGdj vkfk ih- ckGq k vLi`rsquo usRkauh MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaPk kksrdquokkspk fojksk du dkWxzslph okV kjyh gksrh- ijarw u- frsquokojkt fdaphrgh u Mxexrk MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaPk ikBhrsquokh [kachjiks mHks jkghys o kEkkZarjkPk PkGoGhl ikBhack fnyk dkjk] RkaPk Bkh ckSn kEekrhy uSrhdrk gksrh Egkwup rs gs dkZ d rsquokdys- 14 vkWDVkscj] 1956 Pk kEkkZarjkPk lHksr u- frsquokojkt gs Egkrkr dh- eh Lor iakjk orsquokkZiklqu ckSn gtkyks vlyks rjh kEkkZarjklkj[ks egku dkZ MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaukp teys rs brjkauk o ekOumlklkj[kauk teys ulrs] rs Egkkys dh] MkW- ckcklkgsckauh ckSn kEEk fLodkjyk rks fganw kekZyk IkkZ Egkqu uOgs rj fganw kekZps izkstu gs forsquookPk Loikps forsquoysrdquokk djks gs vlqu ckSn kEEkps izkstu fordquookph iquZjpuk djks gs vkgs- Egkqu MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh ckSn kEe fLodkjyk- vls lkaxqu Rkauh tursyk ckSn kEe fLodkjkpk vkxzg dsyk gksrk-

u- frsquokojkt ckSn kEekph egrh iVoqu nsr 15 vkWDVkscj] 1957 jksth eqcbZ ekhy ujsikdZ sFks Lokxr o lRdkj izlaxh dsysYk Hkkrdquokkkr u- frsquokojkt gs ckSn kEekph egrh iVoqu nsrkauk Egkrkr dh] phu] tiku] czEgnsrsquok] fJyadk] FkkyaM oSxsjs nsrsquokkr tkrh OoLFkk ukgh rh QDr Hkkjrkrp vkgs k tkrhps fueZwyu djks gs MkW- vkacsMdjkaps thoudkZ cuys gksrs- tkrhps fueZwyu dls djrk sbZy eu eqDr djks gk Rkoj deso mik vkgs] eu eqDr dls gksrs cqnhoknh] furhoku frsquokdokqdheqGsp eukyk eqDrh feGrs gh frsquokdok loZ izFke xkSre cqnkauh fnyh Egkwu cqnkPk ekxkZfrsquokok k nsrsquokkyk rjkksik ukgh RkeqGs laiwkZ Hkkjr nsrsquokkus ckSn kEe fLodkjkok vls Rkauk okVs] kp Hkkrdquokkkr iqlts rs Egkrkr dh] Hkkjrkps iarizkku iaMhr tokgjyky kapk xkSre cqnkPk rRoKkukoj forsquookl vkgs Egkwu Rkauh lqnk cqnkpk kEe fLodkjkok vrsquokh vkrsquokk ODr du rs Egkrkr dh] lezkV vrsquokksdkus cqn kEe fLodku vkiYk lkezkTkpk fodkl dsyk gksrk vls mnkgjk nsAringu rs usgaps eu oGfokpk izRu djrkr- vrsquokk izdkjs u- frsquokojkt gs ckSn kEekps egRo iVowu nsr o nsrsquokkPk iarizkkukykgh kEe fLodkjkl rkj djr vlr-


Tkkxfrd ckSn kEe ifjrdquokn o u- frsquokojkt 24 uksOgsacj rs 30 uksOgsacj] 1958 yk FkkyaM k nsrsquokkph jktkkuh caWdkax sFks tkxrhd ckSn kEe ifjrdquokn ikj iMyh gksrh k tkxrhd ckSn kEe ifjrdquoknsyk u- frsquokojkt o RkaPk frsquokrdquoBeaMGkus gtsjh ykoyh gksrh rsaOgk Rkauh ckSn kEeh nsrsquokkaps eqYkadu dsys o rs Egkrkr dh] ^FkkyaM] czEgnsrsquok] fJyadk] phu] tiku k nsrsquokkr vUu kkUkpk izrsquou ukgh yksd Hkjiqj [kkoqu nqlUacutek Hkqdsdaxky nsrsquokkr kkUu ikBoq rsquokdrkr rlsp tekrh tekrhekhy gtxMs gtkysys frdMs vkltGr ukgh] fHkd ekxrkauk dksk fnlkkj ukgh] frdMs dkj[kkknkj o dkexkj] tfeunkj o dqGs] ikksik] ikkarxZr xV kaps ijLijkardquokh lacak vRar iszekps vkgsr] ekklkekklkrhy vknrsquokZ lacak rsFks vkgsr k xksrdquoVhps dkjk Egkts Rk nsrsquokkauh fLodkjysyk cqnkpk ftou ekxZ gks- vls ek= Hkkjrkr kMr ukgh dkjk Hkkjrkus cqnkpk ekxZ fLodkjysyk ukgh-] czEgnsrsquokkps iarizkku quw kauh nsrsquokkrhy vjktdrspk dkukslk ksryk o pkaxYk furheku frdquokLrcn yksdkaPk gkrkr lRrk lqiwnZ dsyh] fuoMkqdk gksr vlrkauk nsrsquokkr vjktdrk fuekZk gksks ksX ukgh RkeqGs nqljk nsrsquok vjktdrspk Qknk ksAring ldquokdrks] rlsp lRrspk dkMhek= mikssx fuoMkqdhlkBh gksow us Egkwu Rkauh lRrk lksMyh- iarizkku quw gs d rsquokdys iaMhr usg vls d rsquokdrhy dk rsquokD ukgh dkjk quw gs ckSn gksrs rj iaMhr usg gs fganq vkgsr-

u- frsquokojkt kaps rRdkyhu fopkj vktPk fLFkrhyk Hkkjrkyk tlsPk rls ykxq iMrkr- vkt Hkkjrkr loZ ks=kr vjktdrk ektysyh vkgs HkzrdquoVkpkj] fL=kaojhy vRkpkj] jktdh ikk ikkrhy varxZr nqgh o Rkrqu fuekZk gkskkjs tkrh naxyh] frac14eqtparaQjuxj sFkhy tkrh naxy] mRrj iznsrsquokfrac12 ikk ikkrhy pkyq vlysyh okjlk inrampOslashkWaxzsl ikkps jkgqy xkakh] lektoknh ikkps vf[kysrsquok kno] frsquokolsusps mno Bkdjs] jkldquoVordfoknhps lqfizk lqGs] xksihukFk eqaMsph iadtk ikyos vknh k xksldquoVhps dkjk Egkts lRrk yksHk gks] rlsp fL=kaoj gkskkjs cykRdkj [kSjykath] fnYyh] dksiMhZ] cqyanrsquokgj sfFky cykRdkj o xqtjkrPk mukes] eiznsrsquokPk eanlkSj jsYos LFkkudkoj] dkkZVdkr fpdeaxyqj] fcgkjPk vkSajxkckn ftYgOacutekkr bRknh fBdkkh nfyr o eqfLye lektkrYk eghyk o iqldquokkauk ekjgku o viekfur djkPk Tk kVuk vfydMsp kMYk Rk loZ kVukaPk eqGkrsquokh vuSfrdrk gk kVd vkgs RklkBh Rk lokZauh IkkZkus Hkkjrkus tj ckSn kEe fLodkjyk rj ckSn kEekrhy uSfrdrk tursPk Bkh o Hkkjrkyk HksMolkkjs loZ izrsquou urdquoV gksrhy o jkrdkjukrhy uSfrdrk okltsy vkfk Hkkjr nsrsquok yodjp egklRrk cusy vls okVrs-

ckSn kEekpk izlkj ckSn kEekforsquokh u- frsquokojkt gs d`frfrsquoky dkZdrsZ gksrs Rkauh fjifCydu ikkPk izpkjkFkZ tsOgk tsOgk Hkkjrkes nkSjs dsys rsOgk rsOgk Rkauh ckSn kEekpk izpkj djkph lakh lksMyh ukgh- Rkauh jktdkjkkes uSfrdrsyk egRo fnys Rkauh lkaxhrys dh] uSfrdrk gh ikk vlrks tj vls ulsy rj ik dsOgakgh HkqbZlikV gksoq ldquokdrks klkBh rs lkaxrkr dh] fjifCydu ik uSfrdrsoj vkkkjysyk vkgs o fg


uSfrdrk ckSn kEekdMqu ksrysyh vkgs- fjifCydu ik rsOgkap brj ikkaoj Hkkjh iMq rsquokdrks tks IkZar RkaPkdMs uSfrdrk vkgs tsOgka gh uSfrdrk jkgkkj ukgh rsOgk ikkph rsquokdys gksrhy u- frsquokojkt kaps rsOgkaps er vktgh tlsPk rls ykxw iMrs vkt vkiYkyk fjifCydu ik dkskRk voLFksr vkgs gs ekghr vkgs ikkph gh voLFkk uSfrdrk lksMqu fnYkus gtkYkps fnlrs tj gk ik vkiyh uSfrdrk dke Bsoq rsquokdyk vlrk rj dnkfpr vktps fp= osxGs vlrs-

u- frsquokojkt gs jktdh dkZOslashekekqu ckSn kEekpk izpkj djr vlr o ckSn kEe gk HkkjrhkalkBh dlk miqDr vkgs gs iVoqu lkaxr vlr u- frsquokojkt gs jktfd dkZOslashekr MkW- vkacsMdjkaPk QksVks lkscr cqnkpkgh QksVks Bsor vlr- k RkaPk d`rheqGs fjifCydu ik gk QDr ckSnkapk ik vkgs vrsquokhgh fVdk gtkyh rks Hkkx osxGk-

vkt u- frsquokojkt kaPk lkj[k vrdquoViSyw OfDreRokps vkacsMdjh pGoGhyk vkorsquodrk vkgs dkjk vkt vkacsMdjh pGoGhrhy jktfd dkZdzekr cqnkapk QksVks rj fnlr ukgh myV MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh fnysYk cqn kEekrhy uSfrdrk vktPk vkacsMdjh pGoGhrhy dkgh jktfd usRkr vkltGqu sr ukgh keqGs vkacsMdjh pGoGhps uqdlku gksoqu [kjh vkacsMdjh pGoG ekxs iMr pkyyh vkgs-

uo ckSnkaPk gDdkapk yltk MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh vkkqfud Hkkjrkr kekZarjkph Oslashkarh kMoqu vkkyh k Oslashkarhyk jktdh ks=krqu cUacutekp fnXxt jktdh usRkapk fojksk gksrk ijarq MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh rks fojksk Mkoyqu gh Oslashakrh kMoqu vkkyh RkeqGs vusd jktdh usRakPk MksGOacutekkr gs [kqikyk ykxys kpkp ifjikd Egkwu dkWxzsl ljdkjus 29 vkWDVkscj] 1956 yk lafokkukPk 141 Ok dyekr nqLrh dsyh gh nqLrh 1956 ph 63 oh kVuk nqLrh Egkwu ifjphr vkgs Rk nqLrh uqlkj rsquoksMOacutekqy dkLV k knhr fganw vkfk frsquok[k k kekZrhy ekxklaoxhZkaukp loyrh feGrhy brjkauk ukgh Egktsp ckSn kEe fLodkjysYkauk gOacutekk loyrh feGkkj uOgRk Egkqu gOacutekk loyrh uo ckSnkauk feGkOkr klkBh u- frsquokojkt kaPk usr`Rok[kkyh d [kklnkjkaps frsquokrdquoVeaMG iarizkku usgauk HksVys gksrs o ljdkjus 14 fizy] 1958 jkth gOacutekk loyrh tkghj djkOkr vrsquokh ekxkh dsyh gksrh- gh ekxkh yksdlHkses u- frsquokojkt kauh ykoqu kjyh gksrh o uarjPk dkGkr Rkpk Qknk gtkYkpk fnlqu srks rsOgk u- frsquokojkt gs d rsquokdys ijarq vktPk dkGkr ckSnklkBhpk cqfnLV ilZuy ykW gk dknk ikfjr djklkBh vkacsMdjh pGoGhrhy dgh vkenkj fdaok [kklnkj yksdlHkses gk eqIgravek ekaMrkauk fnlr ukghr- frsquok[k] eqfLye] fganq] ikjrsquokh] f[zkrsquopu k lokZauk fookg dknk vkgs ij ckSnkauk ukgh klkBh dkskhgh vkanksyu] ekspkZ ok funrsquokZus djrkuak fnlr ukghr gh vkacsMdjh pGoGhrhy Qkj eksBh rsquokksdkarhdk vkgs vlsp Egkkos ykxsy-


dwkp u- frsquokojkt kauh ckSn kEekpk izpkj] izlkj djr vlrkauk dqBYkgh xksrdquoVhph rek ckGxyh ukgh o vkiYk Hkwfedses cny dsyk ukghfLodkjysys nsrsquok dls fodflr vkgsr gs iVoqu fnys o Rk nsrsquokkrhy uSfrdrk dknk vlYkeqGs Hkkjrklkj[ks HkzrdquoVkpkj kMysys fnlr ukghr o lRrkyksyqirk ulYkeqGs Rk nsrsquokkr rsquokkarrk ukanrkauk vkiYkyk fnlqu srs gs loZ Rkauh ckSnkapk ftouekxZ fLodkjYkeqGs kMys vrsquokh ers ekaMyh

vrsquokk izdkjs u- frsquokojkt kauh vkiyh ij[kM ers ekaMwu Hkkjrkyk ckSn kEekph fdrh vkorsquork vkgs gs iVoqu nskpk izRu dsysyk fnlrks


frsquokojkt kauh ckSn kEekpk izpkj] izlkj djr vlrkauk dqBYkgh xksrdquoVhph rek ckGxyh ukgh o vkiYk Hkwfedses cny dsyk ukgh- Rkauh tkxfrd ifjrdquoknses lq)k ckSn kEe

dls fodflr vkgsr gs iVoqu fnys o Rk nsrsquokkrhy uSfrdrk dknk vlYkeqGs Hkkjrklkj[ks HkzrdquoVkpkj kMysys fnlr ukghr o lRrkyksyqirk ulYkeqGs Rk nsrsquokkr rsquokkarrk ukanrkauk vkiYkyk fnlqu srs gs loZ Rkauh ckSnkapk ftouekxZ fLodkjYkeqGs kMys vrsquokh ers ekaMyh

frsquokojkt kauh vkiyh ij[kM ers ekaMwu Hkkjrkyk ckSn kEekph fdrh vkorsquork vkgs gs iVoqu nskpk izRu dsysyk fnlrks-

wwwbasanuorg 39

frsquokojkt kauh ckSn kEekpk izpkj] izlkj djr vlrkauk dqBYkgh xksrdquoVhph rek Rkauh tkxfrd ifjrdquoknses lq)k ckSn kEe

dls fodflr vkgsr gs iVoqu fnys o Rk nsrsquokkrhy uSfrdrk dknk vlYkeqGs Hkkjrklkj[ks HkzrdquoVkpkj kMysys fnlr ukghr o lRrkyksyqirk ulYkeqGs Rk nsrsquokkr rsquokkarrk ukanrkauk vkiYkyk fnlqu srs gs loZ Rkauh ckSnkapk ftouekxZ fLodkjYkeqGs kMys vrsquokh ers ekaMyh gksrh-

frsquokojkt kauh vkiyh ij[kM ers ekaMwu Hkkjrkyk ckSn kEekph fdrh vkorsquork


ldquo MkW- vkacsMdjkaPk rRoKkukrhy fo|kFkZaPk OfDreUgraveo fodklkps fparu

szligtks vkiyh cq)h tkx`r Bsowu vkiys gDd dk] vkiys vfkdkj dk o vkiys drZO dk kph tkkho du ksrks Rkyk eh Lora= Egkrks- tks ifjfLFkrhpk nkl gtkyk ukgh] tks ifjfLFkrhyk vkiYk dgicirckr vkkkl fl) vlrks] rks ekkwl Lora= vkgs] vls eh Egkrks- tks lthPk Lokkhu gtkyk ukgh] tks xrkxqfrd cuyk ukgh] TkPk fopkjkph Tksr fogtyh ukgh rks Lora= vkgs] vls eh Egkrks- tks ijkkhu gtkyk ukgh] tks nqlUacutekPk frsquokdokhus okxr ukgh] tks dkZdkjkHkko kukr ksrYkfrsquokok drsquokkoj forsquookl Bsohr ukgh] tks vkiYk gDdkapk vigkj dsyk vlrk] RkPk jkkkFkZ nk vlrks] tks izfrdwy yksderkyk kkcu tkr ukgh] nqlUacutekPk gkrps ckgqys u gkskbrdh cq)h] LokfHkeku Tkyk vkgs rksp ekkwl Lora= vkgs] vls eh letrks- tks vkiYk vkqrdquokps s o vkiYk vkqrdquokpk O nqlUacutekus kkywu fnysYk vksgtsizekks Bjohr ukgh] tks vkiYk cqf)uqlkj vkiYk vkqrdquokps s dk vlkos o vkiys vkqrdquo dkskRk dkkZr o drsquokk jhrhus Orhr djkos gs vkiys vkik Bjforks- lkjkarsquok tks loZLoh Lokkhu vkgs] rksp ekkwl Lora= vkgs] vls eh letrks-THORN amp MkW- ckcklkgsc vkacsMdj

frac14MkW- ckcklkgsc vkacsMdj ys[ku vkfk Hkkrdquokks [kaM 18 Hkkx 1] i`- 506 ekwu lkHkkjfrac12

OfDreŸo gh HkkSfrd ladYiuk vlwu Rkps Loi ankRed frac14rsquokjhj vkfk eufrac12 vFkkZr ijLijampizHkkfor vkgs- OfDreŸo gs lkekftd miacutehiu eqY o Rkpizekks lkekftd ifjfLFkrhr kMkkUacutek ODrhPk orZukph xksGk csjht gks- frsquokkk Egkts izkIr Kkukkjs OfDreŸokr visfkr ifjorZu kMowu vkkkkUacutek fOslashkampizfOslashkaph xksGk csjht gks- vkfk Egkwup OfDreŸokPk fodklkr frsquokkkkph Hkwfedk vfrrsquok egŸokph vkgs- MkW- vkacsMdj gs frsquokkkkyk HkkSfrd kVd rlsp lkekftd ifjorZukps d izHkkoh lkku ekurkr- izLrqr larsquokksku ys[k kjs MkW- vkacsMdjkaPk lsquokSkfkd rŸoKkukr fo|kFkZaPk OfDreŸo fodklkps fparu gs OfDriklwu lekt] vkkqfud thouewYkaPk ekekrwu jkrdquoVordffufeZrhr dls fodflr gksr tkrs kaoj izdkrsquok Vkdkpk izRu dsyk vkgs-

lwpd lsquokCn MkW- vkacsMdj] lsquokSkfkd rŸoKku] izKk] lsquokhy] dkk] eS=h] lEd ladYi] oSfDrd izRu lkekftd ifjorZu] vkkqfud yksdrsquokkgh thouewYs] jkrdquoVordffufeZrh-

_frdquokdsrsquok nsosanz [kkdls e- - frh ordquokZ ] MkW-vakcsMdj fopkjkkjk foHkkx jk- rq- e- ukxiwj fo|kihB] ukxiwj laidZ 9860237253


MkW- vkacsMdjkaps lsquokSkfkd rŸoKku MkW- vkacsMdjkaPk ers] OfDryk tkkho frac14Coonsciousnessfrac12 nsrs rs frsquokkk gks- ^cqf)izekksp euqrdquokPk vardjkkyk laLdkjkph vkorsquodrk vkgs- vkfk gk tks laLdkj djkokpk Rkykp [kjs frsquokkk Egkrkr-1 Egkwu izRsd fo|kFkZaus cq)hpk fodkl djklkBh] gkyvisrdquoVk lgu du Kku feGfoys ikfgts vkfk KkukPk cGkoj Lora=iks fopkj djkokl frsquokdys ikfgts- szligfrsquokkk Egkts OfDrpk ekufld o ckSf)d fodkl kMowu vkkkkjs] lkekftd xqykefxjh urdquoV djkps] vkfFkZd fodkl lkkkps o jktdh Lokralaquo feGfokps lsquokL= vkgs-THORN2 OfDreRokpk lsquokksk kyk ykokkjs cht frsquokkkkr vlkos] vls MkW- vkacsMdjkauk viskhr gksrs-

MkW- vkacsMdjkauk frsquokkkkpk miacutesrsquo gk oLrqfLFkrhiwjd ekfgrh iqjfoks fdaok dkgh fl)kUr fkrsquodfoks vlk vfHkizsr uOgrk- szligfo|kFkZaps OfDreŸo fodflr gksbZy] RkaPk ekufld] ckSf)d kerkaph oklt gksbZy] izLFkkfir vfkdkjh] fokukaPk fopkjkaps fVdkRed ijhkk djkl rs leFkZ gksrhy] izFke lw=kapk lsquokksk ksAringu rs vkorsquod ekfgrh feGfokpk izRu djrhy] RkaPk eukr dkskRkgh fordquokkafordquokh ftKklk fuekZk gksAringu] Rkkjs l[kksy vukPk izo`Ÿkh fodflr gksrhy- Rkpizekks lRkpk lsquokksk fdrh vokM vkgs kph Rkauk tkkho gksbZy] rjhgh Rk ekxkZoj tkks fdrh vkorsquod vkgs gs Rkauk tkkosy- [kk|kus ODr dsysys er vkfk oLrqfLFkrh kaekhy varj rs tkkw lsquokdrhy- leLk tkkwu ksAringu izRsd leLsps usedsik RkaPk ykkr sbZy] izRsd leLsps funku xqkkoxqkkaps forsquoysrdquokk dsYkuarj djkph kerk fuekZk gksbZy] leLsps funku djrkuk vkiYk vkoMRk fl)karkpk eksg Rkauh VkGkok] [kk|kPk erkpk rhoz fojksk tjh djkokpk vlsy rjhgh Rk ODrhoj vUk gkskkj ukgh kph dkGth koh- lqpfokr vkysYk fopkjkaphladYiukaph lRklRrk iMrkGwu ikgkph n`rdquoVh Rkyk koh- k forsquoysrdquokkkrwu dk furdquodrdquokZ fukrks kpk Rkus fopkj djkok- ekSfyd Loikps lsquokksk dkZ djkkjk fo|kFkhZ gkskiskk ekSfyd larsquokksku drsquokk izdkjs dsYk tkrs gs tkkwu ksks vfkd egRokps vkgs kph tkkho Rkauk Ogkoh- Rkus miyCk iqjkOkaps ksX ewYekiu djkos] Rkus rdkZapk ikBiqjkok djkok- Rkoj Vhdk djkoh] rlsp vfkdkjh fokukaPk erkoj Hkkrdquo djkos-THORN3 vrsquokkizdkjpk Okid gsrq KkuktZu rlsp larsquokkskukpk ikfgts vls MkW- vkacsMdjkauh izfrikfnr dsys-

Ekgkiqrdquokkapk vknrsquokZ MkW- vkacsMdjkauh rhu egkiqrdquokkauk vkiys xq ekuys- Rkaps ifgys vkfk JsrdquoB xq ^cq) gks- cq) kEekPk vukus Rkauk tkLr vHkl djkoklk okVyk- Rk kEekph idM RkaPk eukoj dkeph jkfgyh- nqljs xq ^dchj gksr] dkjk dchjkyk cq)kPk rŸoKkukps [kjs jgL dGys- vkfk frljs xq Egkts ^Tksfrck Qqys gs gks- RkaPk frsquokdokqdhus MkW- vkacsMdjkaps vkqrdquo kMys- kfrsquokok Rkaph rhu mikL nSorsgh gksrh- ifgys nSor ^fo|k] nqljs nSor ^LokfHkeku vkfk frljs nSor ^rsquokhy gs gks- MkW-


vkacsMdj Egkrkr szligkapk eh cuysyk vkgs- k inkyk eh iksgpyks gs RkaPkp lsquokDrheqGs gks- eh ek= dsoG dkjk vkgs- Rkapk eh cuysyk d iqrGk vkgs- rsOgk kpa vuqdjk djk- rqepa thou rqEgh mToy djkpa vkgs- Rkx fpdkVh] fuLokFkhZikk] cG doVwu dkZ djk-THORN4 MkW- vkacsMdjkaPk OfDreRokoj izk- tkWu M~qbZ] izk- tsEl lsquokksV~osy- izk- Mfou lsfyXeu] izk- tsEl gkoZs] izk- foaVjuhgt bRknhapkgh izHkko gksrk- Rkpcjkscj txkrhy xkekU loZ rRoosRRkPk dYiukoknh vkfk HkkSfrdoknh rRoKkukPk izokgkps] rlsp loZ keZxzaFkkaps vu] fparu] forsquoysrdquokk] fpfdRlk o fVdkRed ijhkk Rkauh dsys-

fo|kFkZaph izKk o izfrHkk dk [kkykors kckcr [ksn ODr djrkuk MkW- vkacsMdj Egkrkr dh] szligvkkqfud fo|kFkZaph ckSf)d vkfk oSpkfjd ikrGh jksMkor [kkyh pkyysyh vkgs- HkwrdkGkrhy ekuoh izKsrsquokh rqyukp gksAring lsquokdr ukgh- k ijkxrhps dkjk vxnh LirdquoV vkgs- vktpk fo|kFkhZoxZ Hkwrdkyhu izKkoar vkfk izfrHkkoar kaPk rRoKku vkfk oksup3~eNtilderhpk vHkl eu ykowu djhr ukgh-THORN5 szligTk rRoKkukus uOk txkph mHkkjkh dsyh] fdacgquk vktpk uo ekuo vkiYk izRsd nSuafnu thoukar Tk rRoKkukoj txr vkgs] Rk Fkksj rRoKkukph miskk vktPk inohkjkadMwu Ogkoh k iskk vrh ykftjokkh xksrdquoV dkskrhTHORN6 vFkkZr izRsdkus vRRqPp rsquokizkIrhlkBh LorPk thoukr ksX vknrsquokkZauk LFkku nsowu] vrsquokk egkiqrdquokkaPk fopkjkaps vuqljk djks gh vRkorsquod ckc vkgs-

izKk izKk gk fopkjampkEe gks vFkkZr lEd fopkj djkph i)rh Egkts izKk gks- rFkkxr cq)] izKk fordquokh fulafnXk vkfk lqLirdquoViks er ekaMrkuk Egkrkr dh] szligvls pkj xqk iqrdquokkPk vaxh vlsy rjp eh Rkyk izKkoku ekurks- vFkkZr izFke vlk xqklaiUu euqrdquo cgqtufgrjr vkfk cgqtu lq[kjr vlyk ikfgts- LoHkkor jE vkfk LoHkkorp ykHknkd vkgs] vrsquokk vkZ ekxkZps] Rkus iqrdquodGrsquokk ekklkauk vuqkh cufoysys vlys ikfgts- Tk fopkjkarsquokh lejl gkskps rks Bjforks Rk fopkjkarsquokh Rkyk lejl gksrk svkys ikfgts( vkfk Tk fopkjkauk eukr LFkku |kps ukgh vls Bjforks Rk fopkjkaiklwu Rkyk nwj jkgrk vkys ikfgts- rks fpRrkr Tk ladYikaph dkeuk djrks] rsp ladYi djrks- rks Tk ladYikaph dkeuk djhr ukgh rs ladYi rks djhr ukgh- vrsquokk izdkjs Rkus vkiys fpRr] fopkj lafer] fuaf=r dsys vkgsr- Rkpizekks yksdksRrj fopkjkrsquokh fuxMhr vrsquokh pkj kus] Tkar jeekk gksks gk thoukrgh lq[kdj vkgs] rh Rkyk LosPNsus] lgtiks fouklkkl lkkrk vkyh ikfgtsr- rks thoukPk laiwkZ Kkukus cakudkjd vrsquokk vklokapk frac14fodkjkapkfrac12 ukrsquok djrks- vrsquokk jhrhus fpRr foeqDr djkps Kku izkIr djrks- izKseqGs ykHkysYk gk foeqDrhpk rks bgtUeh miHkksx ksrks-THORN7 rFkkxr gs pkj xqk TkPk fBdkkh vlrkr Rkykp izKkoku vkfk Fkksj euqrdquo letrkr- szligLora= eu vkfk Lora= fopkj gs lEd n`rdquoVhlkBh vkorsquod vkgsrTHORN8 vrsquokk izdkjs rFkkxr cq) izKsyk OfDreRokPk fodklkr vfkd egRokph dk ekurkr gs Rkauh LirdquoV dsys vkgs- cqf)izkekokn o foKkuuhrdquoBk gs MkW- vkacsMdjkaPk OfDreRokrhy egRokph rRos gksrh- rs Egkrkr]


szligizRsd euqrdquokyk fopkjLokarlaquo vkgs- ik Rk Lokralaquokpk miksx Rkus lRrsquokksku djkr dsyk ikfgts- lR gsp dh euqrdquokPk iapKkusafnzkauk o RkPk vkfLrRokciacutey vkiYkyk lkk iVfork vkyh ikfgts- lR lsquokkskwu dkltks Egktsp lRkeZ-THORN9 gks-

lsquokhy izKk gh vkorsquod vkgs- ijarq lsquokhy Rkiskk vfkd vkorsquod vkgs- lsquokhykfrsquokok izKk kksdknkd vkgs- izKk gh ekklkPk gkrh vlysYk ryokjhlkj[kh vkgs- lsquokhyoku ekklkPk gkrh vlyh rjp rks izKspk miksx ladVkr lkiMysYk ekklkPk jkkklkBh d lsquokdsy- ik lsquokhyghu ekkwl Rkp izKspk miksx [kk|kPk foukrsquokklkBhgh d lsquokdrs- lsquokhy gk vkpkjampkEe gks vFkkZr lEd vkpjk djkph i)rh Egkts lsquokhy- rFkkxrkus lsquokhykfordquokh lkafxrysYk ikp ewyrRoklacakh] lkekUtukauk fgalk u djks] pksjh u djks] dkeHkksxklacakh feFkpkj u djks] vlR dFku u djks vkfk e|iku u djus vrsquokh nsrsquokuk fnyh- vUizlaxh cq) Egkrkr] szligrsquokhykleku k bgyksdh nqljs dkghgh ukgh- lsquokhy gk vkjaHkfcanw vkfk lsquoksoV vkgs- loZ dqrsquokykaph tuuh vkgs- loZ pkaxYk voLFkkarhy rh lokZsŸke voLFkk vkgs- Egkwu vkiys lsquokhy lsquokq) vlkos-THORN10 MkW- vkacsMdj Egkrkr] ^frsquokkk ksrysYk ekklkPk vaxh lsquokhy o lkStU ulsy rj rks fgalz irsquokqiskkgh Oslashqj o Hkhrhizn letkr kok-11 szligrsquokhykfrsquokok tj frsquokdys lojysys yksd fuitw ykxys rj RkaPk frsquokkkkrp lektkpk o jkrdquoVordfkpk ukrsquok vkgs-THORN12

dkk dkk Egkts loZ ekuotkrh o izkfkek=klacakh izseHkko] dkk fordquokh cq) Egkrkr dh] szligk txkr rs xjhc vkgsr] vlgkcedil vkfk vukFk vkgsr Rkapk rFkkxr fe= vkgs- lsquokkjhfjd Okkhauh iNkMysys vkgsr] ex rs Jek vlksr vFkok brj dkskhgh vlksr Rkaph lsok djklkBh] ts nfjnzh] vjfkr vkfk o`) vkgsr Rkauk lgkcedil djklkBh vkfk brjkauk vkiYklkj[ksp djkyk izsjkk nsklkBh rFkkxrkpk tUe vkgs-THORN13 MkW- vkacsMdjkaPk ers] szligvkiYk nfjnzh o vKkuh ckakokaph lsok djks] lqfrsquokfkrkaps ifgys drZO vkgs- RkalkBh RkaPkr lektkfordquokh vkiqydhph Hkkouk] vkiYk ckakokciacutey dGdG o rGeG vlyh ifgts- tj Rkauh vkiYk k vla[ ckakokadMs ksX yk fnys ukgh rj lektkpk Uacutegkl gksbZy-THORN14

eS=h eS=h Egkts vf[ky izkfkek=kafordquokhph vkRehrk- dsoG dksiZar tkAringu u Fkkacrk] iqlts tkAringu vf[ky thoamptkrhaoj izse dsys ikfgts- eS=hlacakh cq) Egkrkr] szligeS=h gh lrr vkfk vizfracircr okgr jkfgyh ikfgts- vkiys eu i`Fohlkj[ks [kachj] goslkj[ks foey vkfk xaxslkj[ks xaHkhj Bsoks gs rqeps drZO vkgs- vls tj rqEgh djky rj fdrhgh nqlg xksrdquoV kMyh rjh rqEgh lglk fopfyr gkskkj ukgh- dkjk ts dkskh minzo nsrkr rs lsquoksoVh newu tkrkr- rqePk eS=hpk ifjlj forsquooklklkj[kk vekZn vlkok] rqeps


fopkj HkO vkfk vikj vlkosr vkfk Rkr srdquokkpk yoysrsquok ulkok- ekOumlk kEekuqlkj dsoG dksus okxks gs iqjsls ukgh( Rkr eS=hus okxks vkorsquod vkgs-15

lEd ladYi o oSfDrd izRu euqrdquokph lsquokfDr rhu rRokaoj voyacwu vkgs] frac141frac12 lsquokkjhfjd vkuqokafrsquokdrk] frac142frac12 lkekftd okjlk fdaok laiRrh] ts Rkyk ekrkampfiRkkjs dkGth] frsquokkk] KkuampfoKkukpk lap vkfk Rkyk vlaNtilderPk rqyusr vfkd lke ekkwl cufokkUacutek loZ lkkukaPk Loikr izkIr gksrs] vkfk frac144frac12 Rkps Lorps izRu- izRsd euqrdquokrhy lsquokDrhPk iwkZ fodklkdjhrk Rkyk vfkdkfkd izksRlkgu nsks brdquoV vkgs-16 izRsd euqrdquokPk vkqrdquokr tsOgk lakhph ykV srs rsOgk frpk ksXizdkjs miksx dsyk rj Rk euqrdquokl oSHko izkIr gksrs- szligizRsd ekklkyk dkgh ss] vkdkakk vkfk egRokdkakk vlrkr- vrsquokh s] vkdkakk vkfk egRokdkakk gh mnkRr vkfk izrsquokaluh vlkoh- rh kqnz vkfk vksX ulkoh- gk ^lEd ladYik pk vkrsquok vkgsTHORN17 izRsd OfDres LokfHkeku] Lokoyacu vkfk vkRekskj fuekZk djkph kerk frsquokkkkr vlkokl ikfgts] vls MkW- vkacsMdjkauk okVr vls-

euqrdquokPk vkqrdquokr [kkksampfiks gs txkdfjrk vlkos o txks gs ekuejkrckps o lektkl HkwrdquokkHkwr gksklkBh lektlsosps vlkos- szliglekt vkfk OfDr nksUghlkBh dsoG thou txks vkfk mRre jhrhus txks kar Qjd vkgs- dsoG thoukrhy vfuokZ lqfokk feGfoklkBh Rkph th osG vkfk AringtkZ [kphZ tkrs- keqGs rks vrsquokk miOslashekiklwu oafpr jkgrks] dh ts oSfrsquokrdquoV~iwkZ ekuoh LoHkkoampxqkkalkBh vkorsquod vlrs o ts thoukyk lqlaLNtilder cufors-THORN18 Egkwu izRsdkus dyk] lkfgR] laxhr] OslashhMk] u`R] ukVd bRknhus ekufld] ckSf)d o lsquokkjhfjd n`rdquoVhus lqlaNtilder cuowu vkqrdquo le`) djkkUacutek ks=kr vfHkph fuekZk du Lora= izfrHkk fodflr dsyh ikfgts- tls jkgkheku o iksrsquokk[k LoPN vlyk ikfgts rls LokfHkekukusgh jkfgys ikfgts- oNtilder dyk fnkkZn~ksxkus deokoh- szligrkkauh usgeh vkiYkiqlts mnkRr s Bsoys ikfgts- dkskrhgh pkaxyh xksrdquoV laiknu djklkBh ri djkos ykxrs- dkZ LomUurhps vlks dh jkrdquoVordfksUurhps vlks drsquokkpsgh dk vlsuk RklkBh lrr izRu djkokl gos vkgsr- ekklkus Rk dkkZl Lorl okgwu ksrys ikfgts- dkskhgh ble vkiYk mitr cqf)oj ijkOslashe d lsquokdr ukgh- vaxh mitr xqk vlys] rjh Rkapk fodkl Ogkok ykxrksp- cq)hpk fodkl djks gh njsdkPk gkrph xksrdquoV vkgs- Tk dkskkl vkiYk cq)hpk izHkko okltokpk vkgs Rkauh ri dsys ikfgts] Je dsys ikfgtsr- Loaizdkfrsquokr gtkys ikfgts- gjsd rkkus vkrsquokk dkhp lksMw us- Tk fnorsquokh rks vkrsquokk lksMhy Rk fnorsquokhp rks txkr txyk dk vkfk esyk dk lkj[ksp gksbZy- gjsd rkkr egRokdkakk vlyh ikfgts- egRokdkaksfrsquokok euqrdquo kMiM o izRu dp lsquokdr ukgh- klkBh rkkaes egRokdkaksps ch izFke tys ikfgts- rk cakqauh vkr d ckgsj d vlyh lo ykow us- lR lksMw udk- lRkpk rRdkfyd tjh fot gksr ulyk rjh lsquoksoVh lRkpkp fot gksrks- vkiYkr nqVIihikk vlrk dkek us- txkyk tj gk euqrdquo


nqrksaMh vkgs vls fnlys rj ex tx vkiYkoj forsquookl Bsokkj ukgh-THORN19 szligvkikkl pkaxys fnO dsYkfrsquokok egRo sr ukgh- vkReforsquooklklkj[kh nqljh nSoh lsquokDrh ukgh- vkEgh vkePkrhy vkReforsquookl xekork dkek us-THORN20 rsOgk szligfrsquokfkr Ogk] pGoG djk frac14yltk mHkkjkfrac12] lakfVr Ogk] vkReforsquookl ckGxk vkfk dkhgh khj lksMw udkTHORN21 vlk rs fgrksinsrsquok nsrkr-

lgfrsquokkk o L=hampiqrdquok lekurk lgfrsquokkkkpk MkW- vkacsMdjkauh fularsquok iqjLdkj dsyk- L=hampiqrdquokkauk dp o d= frsquokkk fnys ikfgts- L=hampiqrdquokkPk uhrheRrsps cqtxkoks iqlts du lgfrsquokkkkyk fojksk djkkUacutekaoj MkW- vkacsMdj oSpkfjd gYyk djrkuk Egkrkr] szligfL=kaPk lgoklkr jkgwu tks iqrdquok vkiys eu rkCkr Bsow lsquokdrks o iqrdquokkaPk lgoklkr th L=h vkiys ikAringy okdMs iMkkj ukgh- kph [kcjnkjh ksrs] Rkauk uhfreku EgVys ikfgts-THORN22 L=hampiqrdquokkauh ijLijkPk lgoklkr jkgwu uhfreku i)rhus lgkfrsquokkk kskph MkW- vkacsMdj fnrsquokk nsrkr- MkW- vkacsMdj L=h Lokralaquokpk mn~kksrdquok djrkuk Egkrkr] szligfL=kaph izxrh Tk izekkkr gtkyh vlsy Rkou [kkn~k lektkph izxrh eh eksftr vlrks- o eyk [kk=h okVrs o vkuan gksrks dh vkEgh izxrh dsysyh vkgs-THORN23

lkekftd mRRjnkfRo] lakVu o usr`Ro fodkl fo|kFkZaPk vaxh lkekftd ckafkydh vlkoh klacakh izfriknu djrkuk MkW- vkacsMdj Egkrkr dh] szligfo|kFkZauh vkiYk fo|kFkhZnrsquoksr fo|k izkIr djklkBh dlwu gtVkos gh mRNtilderdquoV lekkkukph xksrdquoV vkgs- ijarq Rkpcjkscj lkekftd lakVusPk dkkZph varsquokr kqjk Rkauh vkiYk [kka|koj ksryhp ikfgts- vkiYk lkUacutekaPk bPNk rÌr djkps lkeFZ vkiYk dkskkrp ukgh vkfk Egkwu Tkauh Rkauh vkiYk oSfDrd euhrdquokk vxj vkdkakk iqUacutek u gtkYk rj yxsp QVdwu okxkr vkik vkiYk vkReukrsquok du ksr vkgksr- OfDrxr LokFkkZiskk lektkPk Qk|kdMs vkik vfkd yk fnys ikfgts-THORN24 frsquokok MkW- vkacsMdj fo|kFkZauk] fo|kFkhZ nrsquoksr vlrkuk egkfo|kyampfo|kihBkpk dkjHkkj] frsquokkkOslashe] lsquokSkfkd lkshamplqfokk bRknhaoj dkVsdksjiks yk Bsoks fdaok vkorsquod okVYkl Rkr ksX cny kMowu vkkkdfjrk fo|kFkhZ lakVuk rlsp Rkkjs lsquokSkfkd vRkpkj jks[kklkBh lakrdquokZ djkpk cgqewY minsrsquok nsrkr- MkW- vkacsMdjkaPk lwpusuqlkj fl)kFkZ dkWyst] eqqacbZ sFks ^fo|kFkZaph ikyZesaV] LFkkiu djkr vkyh kosGh Rkauh dsysYk vkiYk forizpqj Hkkrdquokkkrwu ikyZesaV kjs lk djkokl vfHkizsr vlysyh mfiacuterdquoV LirdquoV djrkauk EgVys dh] szligrqePk eukpk fodkl djks] rqeps s foLr`r djks] rqeph fopkj djkph ik=rk okltoks o dBhk izrsquoukapk myxMk djkph rqeph rkdn okltoks] Rkpizekks gh rqEgkyk ykHkysyh rqeph lsquokDrh] ik=rk] rqeps s] rqeph rkdn miksx gk nsrsquokkrhy vQkV tursyk vkt ts izrsquou HksMlkohr vkgsr Rkrwu ekxZ dkltklkBh [kpZ djksTHORN25 gh vkgsr-


vkkqfud thouewYs vkfk jkrdquoVordfokn yksdrsquokkgh gh lgthoukph i)r vkgs- yksdkauh fufeZysYk lektkr lkekftd lacak rlsp yksdkaPk ijLijkarhy lgthoukr yksdrsquokkghph eqGs lsquokkskkoh ykxrkr- MkW- vkacsMdj Egkrkr szligyksdrsquokkgh rsquokLoh djkokph vlsy rj turk] lekt uSfrd ewYkfkfrdquoBr frsquokkkkkjs laLdkfjr vlkok- yksdrsquokkghlkBh lqfrsquokfkr lektkph vRar xjt vkgs- frsquokfkr uSfrd ewYkfkfrdquoBr lektkph yksdrsquokkgh gh lokZfkd rsquokLoh fdaok ge[kkl rsquokLoh B lsquokdsy-THORN26 RklkBh izRsd rkkus vkiYk OfDreŸokr Lokralaquo] lerk] cakqRo o Uk gh vkkqfud yksdrsquokkgh thouewYkaph tokwd du tkr] keZ] iaFk] fyax] okZ] Hkkrdquokk] iznsrsquok bRknh ckcrhr dqBYkgh izdkjpk HksnHkko u ckGxrk njsdkus njsdkrsquokh ODrhps Lora= vfLrRo ekU du Oogkj djkok o uOk vknrsquokZ lektjpusr rlsp jkrdquoVordfkfufeZrhes vkiys ksxnku |kos- izRsdkus izFke Hkkjrh o vafrer lq)k Hkkjrhp vlkos-

lkjkarsquok MkW- vkacsMdjkaPk rRoKkukes fo|kFkZaPk OfDreRo fodklklkBh Rkaps lsquokSkfkd fopkj Rkp izekks izKk] frsquoky] dkk] eS=h] lEd ladYi] oSfDrd izRu] L=hampiqrdquok lekurk] bRknh kVd vfrrsquok egRokps vkgs- vkkqfud yksdrsquokkgh ftoueqYs Lohdku] lkekftd ifjorZu o jkrdquoVordfksUurhps s lk djkps Okid fparu Rkr lekfordquoV vkgs] Tkkjs ODrheRokpk loZdrsquok fodkl lkkwu izRsd rk LorPk vkqrdquokr visfkr s izkIrh fursquophrp d lsquokdrks-

lanHkZ 1- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaps êqdukd] lsquokfuokj rk- 9 vkWDVks 1920- 2- MkW- ckcklkgsc vkacsMdj xkSjo xzaFk] laik-Vh-- xoGh] dksYgkiwj] 1991] i`- 394- 3- DR BABASAHEB AMBEDKAR WRITINS AND SPEECHES PUBLISHED BY DR

BABASAHEB AMBEDKAR SOURCE MATERIAL PUBLICATION COMMITTEE Governmet of Maharshtra Volume 2 Second Edition 2005 Page 296-297

4- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 3] i`- 401 405- 5- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 3] i`- 323- 6- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 3] i`- 322amp323- 7- WRITINGS AND SPEECHES Volume 11 First Edition by Siddharth Publication 1957

(Reprint) January 2014 ISBN (Set) 978-93-5109-064-09 lsquoBUDDHA AND HIS DHAMMArsquo Book 3 ndash Part 5-Section II-3 page 292-294

8- DR BABASAHEB AMBEDKAR WRITINGS AND SPEECHES Voluem 11 Book 2-part2-4 page 125

9- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 3] i`- 62- 10- WRITINGS AND SPEECHES Volume 11 Book3- Part 5-Section III-1 page 295

11- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 2] i`- 117- 12- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkaph Hkkrdquokks laik- ek- Q- xkatjs] vrsquokksd izdkrsquoku] iqueqZnzk 1986] [kaM 1]

i`- 64- 13- WRITINGS AND SPEECHES Volume 11 Book 3-PART 5-Section III-2 page 297


14- izcq) Hkkjr 24 ekpZ 1956- 15- WRITINGS AND SPEECHES Volume 11 Book16- WRITINGS AND SPEECHES Volume 1 17- WRITINGS AND SPEECHES Volume 11 Book 218- WRITINGS AND SPEECHES Volume

DONE TO THE UNTOUCHABLES Gandhism The doom of the Untouchables III page 284

19- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 20- ek-Q-xkatjs] [kaM 1] i`-62 21- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 2] i`22- izKklwZ laik- lsquokjkdqekj fyackGs] izpkj izdkrsquoku] dksYgkiwj] izFkeko`Ÿkh twu 1991] i`23- ek-Q-xkatjs] [kaM 1] i`-94- 24- ek-Q-xkatjs] [kaM 1] i`-65- 25- ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkk 2] i`26- frsquokkk lehkk tkusokjh 1991] xkSjo xzaFk] e


WRITINGS AND SPEECHES Volume 11 Book 3-PART 5-Section IIIWRITINGS AND SPEECHES Volume 1 ANNIHILATION OF CASTErsquo

AND SPEECHES Volume 11 Book 2-PART 2-4 page 125WRITINGS AND SPEECHES Volume 9 lsquoWHAT CONGRESS AND GANDHI HAVE DONE TO THE UNTOUCHABLES Gandhism The doom of the Untouchables III

ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 2] i`- 115 rs 116-

ys[ku vkfk Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkkx 2] i`- 422- lsquokjkdqekj fyackGs] izpkj izdkrsquoku] dksYgkiwj] izFkeko`Ÿkh twu 1991] i`- 144

k Hkkrdquokks] [kaM 18 Hkk 2] i`- 422- frsquokkk lehkk tkusokjh 1991] xkSjo xzaFk] e-jk- lkfgR laLNtilderh eaMG] 1993] i`- 424-

wwwbasanuorg 47

Section III-2 page 298 ANNIHILATION OF CASTErsquo XIV page 58

125 9 lsquoWHAT CONGRESS AND GANDHI HAVE

DONE TO THE UNTOUCHABLES Gandhism The doom of the Untouchables III

144-

-



liuks dk Hkkjr amp g og ugh

vusdrk es drk g gekjk ukjk gS

lius es tks ns[kk Fkk] Dk s ogh nsrsquok gekjk gS

dy rd Fks tks HkkbZ amp HkkbZ]

vkt d nqljs ds [kqu ds Ikls gS

gj dksbZ vius xqj dh Bs dk ekjk gS]

u tkus bl leqanj dk dksulk fdukjk gS]

lius es tks ns[kk Fkk] Dk s ogh nsrsquok gekjk gS 1

ftuds gkFk es lkSih Fkh nsrsquok dh deku]

mUgksus gh nsrsquok ls eqg Qsjk gS]

gj rjQ HkzrdquoVkpkj dk vakhkjk gS]


d oknk fyk Fkk nsrsquok ds fojiq=ks us tkrs tkrs]

bl oru dk [kky j[kuk] vc g nsrsquok rqEgkjk gS]

Dk gqvk ml okns dk] mlis lkspuk nksckjk gS]

Lkius es tks ns[kk Fkk] Dk s ogh nsrsquok gekjk gS 3

amp jksrsquoku frac14vfudsr fnokdj [kSjdkjfrac12 iqyxkao] okkZ

Ckkck rw tUeykl Hkhek vlk] oafprkaph vkl rwA cafnoku ik[kjkal] fnyk eqauml lsquookl rwAA

vkkys ekklkar] xkodqlkckgsu rwA can lkjh nkjs fnyh] vkEgk mkMwu rwAA

eukeukr clysyk] tkGykl euw rwA lersPk NkslkBh gthtoykl ruw rwAA

vkqrdquokyk fiGysl] fyfygk eqaumlhku rw mkMysl bfrgklkps xkGysys iku rwAA

ukdkjysys ikkh vls] isVfoys Hkhek rwA eqM|kauk fprsu] tkxfoys fHkek rwAA

cq)ku ekaMysl] kVusr ohjk rwA HkkjrkPk eqdqVkrhy] ekSYoku fgjk rwAA

vakkjYk vkqrdquokauk] fnyh kEeTksr rwA fogtkkj ukgh vkrk] isVoysyh okr rwAA

laxhrk panzrsquoks[kj cudj] ukxiwj


dk

dk iqUgk ethZryk Jàxkj ukgh

dkiyk xGk thus ryokj ukgh

nkltys oLrhr lkjs ckspjs]

dk uhGicirckk jDrkr gicirckk Yxkj ukgh

ckk xQyrhps rs rSkj gtkys

dk tjklk yktjk yydkj ukgh

ik[kjs ek pk[kk csgtkk Qhjrh

dk Qqykapk ckx gk xqytkj ukgh

xatquh vkdqapYk nkgh fnrsquokk

dk yltk tHkhe pk gtqagtkj ukgh

fdRsd eSQhyhr vkePk eh jaxyks

dk rksp rks lqLdkjk izrhdkj ukgh

ikkkoYk vkrqjYk utjk gicirckk lkUacutek

ck Hkhek rqgtlk vkEgk ljnkj ukgh-

LOkIuhy lqHkkrdquok esJke

Ukxiwj

ग़ज़ल रगीतान म पानी ढढ़ो

मकल म आसानी ढढ़ो

सरहद चीख-पकारती ह

शहादत को जवानी ढढ़ो

पथर दल म फल खलग

मीरा जसी दवानी ढढ़ो

कौन ह सचा झठा ह कौन

कबीरा क ज़बानी ढढ़ो

चाद िसतार तो पा िलए ह

सफ़र म और िनशानी ढढ़ो

हर दान क कतनी कमत

मफिलस क ज़बानी ढढ़ो

शभक सच उगलता रहगा

लाख इलाज-ए-रामबानी ढढ़ो

_frdquokdsrsquok nsosanz [kkdls QqM dkiksZjsrsquoku vkWQ bafMk]

ukxiwj


lRftr ekSZ ukxiwj eks- 9860186680

Hkkjr ljdkj kjk Aacutedkfrsquokr MkW- ckcklkgsc vkacsMdj dh fdrkc [kaM 7 Ôslashkafr vkSj AacutefrOslashkafr ds i`B Oslashekad 154amp155 esa MkW- ckcklkgsc vkacsMdj us dgk gSa dh êSa Hkkjr ds bfrgkl ls larqV blfy ugha gwWa Dksafd ekSZ ckS)dky ls ls larqV ugha gSa g cgqr cM+k vu dk fok gSa rFkk bl fok dks ysdj MkW- ckcklkgsc vkacsMdj us dgk gSa dh êkSksZ kjk LFkkfir ckS) lkezkT ds foukrsquok dks ysdj vu dk fok gksuk pkfgA Oslashkafr vkSj AacutefrOslashkafr bl fdrkc ls g LiV gksrk gSa dh ekSZ ckS)dky Hkkjr dk lcls Âacutecq) vkSj rdZlEer qx FkkA MkW- ckcklkgsc vkacsMdj us ekSZdky dks xkrkaf=d vkSj nqfuk dk AacuteFke dYkkdkjh Aacutecq) Hkkjr dk lkezkT ekuk gSa RkFkk lezkV vrsquokksd ds LofkZe Aacutecqn Hkkjr ds lafokku dks vkkqfud Hkkjr ds lafokku esa AacutefofcfEcr fdk gSaA oa MkW- ckcklkgsc vkacsMdj vius Oslashkafr amp AacutefrOslashkafr bl fdrkc ds i`B Oslashekad 177 esa dgk fd ^czkEgkokn varjtkfr fookg dk fuksn dj larqV ugha gqvkW cfYd mlus blls vkxs lgHkkst dk Hkh fuksn fdk vFkkZr Aacutecq) Hkkjr eas kkfnksa ds fys fdlh Aacutedkj ds dksbZ caku ugha Fks rFkk efgyksa fdlh ls Hkh fookg dj ldrh FkhA oa lkekftd fokerk ugha FkhA MkW- ckcklkgsc vkacsMdj ds foospuk ls g LiV gksrk gSa dh ekSZdky tkfrfofgu FkkA lEekfur lTtuksa xafHkjr iwkZ fopkjampfoersquokZ djuk MkW- ckcklkgsc vkacsMdj dk Aacutecq) Hkkjr dk liuk rFkk ekUoj dkarsquokhjketh us dgk gSa êsjs liuks dk Hkkjr lezkV vrsquokksd dk HkkjrA blls g n`fVxkspj gksrk gSa dh MkW MkW- ckcklkgsc vkacsMdj rFkk ekUoj dkarsquokhjketh dk liuk g lezkV vrsquokksd ds tkfrfoghuamppfj=oku Aacutecq) Hkkjr ls fHkeacute ugha gSaA Dksafd orZeku Hkkjr dks ysdj MkW- ckcklkgsc vkacsMdj rFkk ekUokj dkarsquokhjke dh pkgr tkfrfoghuamppfj=oku dh FkhA MkW- ckcklkgsc vkacsMdj rFkk dkarsquokhjketh ds fLodkjksfauml dks vki cny ugha ldrsA lezkV vrsquokksd] forsquokky lkezkT dk kklu gksus ds ckotwn mlus fdlh u fopkj Aacuteokg dks tUe ugha fnkA lezkV vrsquokksd us cq) ds frsquokkk dks laoSkkfud lkekftd Loi esa AacutefrfcfEcr fdkA blfys lezkV vrsquokksd ds forsquoo ekuo dYkk ds dkksZ dks ^cqf)Te dk ikZ gSa rFkk bldh xkSjoxkFkk vkt Hkh ckS) jkVordfksa ds lkFk forsquoo esa xkSjokfUor gSaA blls g LiV gksrk gSa dh lezkV vrsquokksd us tks dqN+ foUgravekk rFkk lQyrk AacutekIr dh og ^cqf)Te ls gh AacutekIr dh FkhA MkW- ckcklkgsc vkacsMdj usa Loa lezkV vrsquokksd dh rjg u fopkj Aacuteokg dks tUe


ugha fnkA mUgksaus LiV dgk êSaus tks dqN+ foUgravekk gkfly dh og esajs xq ^cq) ls AacutekIr dh gSaA vFkkZr MkW- ckcklkgsc vkacsMdj us u fopkj Aacuteokg dks tUe u nsdj ^cqf)Te dks laoSkkfud lkekftd Loi eas AacutefrfcfEcr fdk gSa vkSj blds Bksl Aacuteekk jkrdquoVordfh ot ds e esa 24 fryhksa okyk vrsquokksd pOslash frac14kEepOslashfrac12 rFkk pkj fnrsquokkvksa dk flag LraHk gSaA blls furdquodrsquokZ AacutekIrh gksrh gSa dh lezkV vrsquokksd vkSj MkW- ckcklkgsc vkacsMdj us vius vius lafokku esa ^cqf)Te dks laoSkkfud lekftd Loi esa AacuteLrqr fdk gSaA lezkV vrsquokksd dk Aacutecq) Hkkjr nqfuk dk lcls cMk] lcls kfaumlrsquokkyh] lcls vehj] xkrkaf=d lerk] Lokra=rk] caUkqrk vkSj Uk rFkk tkfrfrghuamppfj=oku Aacutecq) Hkkjr dk Hkou [kMk FkkA bls Aacutekphu dky esa tEcqhi dgk tkrk Fkk rFkk og dky ^LofkZe Aacutecq) Hkkjr dk FkkA bl Aacutekphu tEcqhi dks forsquootxr esa ^forsquooxq ds lokZsPp lEeku ls lezkV vrsquokksd us viqoZ vn~Hkqr lokZsPp lEeku rFkk oSHko vkSj srsquooZ ls forsquootxr esa vyad`r fdk FkkA oal q)] jaumlikr] lkEAacutenkfd fgalk vkSj vjktdrk tSls lafdkZ fopkj Aacutepkj dks cnydj j[k fnk FkkA ml LofkZe Aacutecq) Hkkjr fd lkekftd] vkfFkZd] lsquokSkfkd] efgyk lrsquokfaumldjk] foKku ao [kxksy foKku] varjjkrdquoVordfh RkFkk jkk uhfrksa dh vuns[kh forsquoo bfrgkldkjkasus dh gSaA tks uhfrk vkt Hkkh orZeku Hkkjr dks tkfrfoghuamppfj=oku Xykscy egkrsquokfauml cukus esa Aacuteklafxd gSaA fBd sls gh MkW- ckcklkgsc vkacsMdj kjk lerk] Lokra=rk] cakqrk ds thouewYksa dk lafokku nsrsquok dks lefiZr djds nsrsquokokflksa dks viqoZ vn~Hkqr lokZsPp lEeku rFkk oSHko vkSj srsquooZ ls forsquootxr eas vyad`r djds ^xkSjkfUoar fdk gSaA lezkV vrsquokksd ds ekuo vkSj jkrdquoVordf fuekZk dh lkekftdampvkfFkZd uhfrksa dk Aacutecy L=ksr iqjkfRod vorsquoksrdquok gSaA ftlds iqjfRod vorsquoksrdquok gksrs gSa vl fopkj Aacuteokg dk AacuteHkko tuekul ij gksrk gSa vkSj mls bfrgkl dgk tkrk gSaA Hkkjrh bfrgkldkjkaaas us lezkV vrsquokksd dks ladYi iwoZd cneku djus ds fys vfkdre gh fy[kk gSa fd lezkV vrsquokksd us dfyax q) fdk] vius 99 Hkkbksa fd gRk dh Fkh] okLrfod mls rhu gh HkkbZ FksA bUgh kVukvks ds bnZampfxnZ bfrgkldkjksa dh ys[kuh pDdj dkV jgh gSaA fdUrq lezkV vrsquokksd kjk 84000 Lrwi fuekZk ls rFkk viuh csVh lakfe=k vkSj iq= egsanz dks Jhyadk Hkstk] blls lkekftdampvkfFkZd thou eqYksa eas fdl Aacutedkj dk cnyko gqvkWa bl egUgraveoiqkZ [kkst dks ysdj nqfuk ds vfkdre bfrgkldkj ekSu vkSj xkSk gSaA vjc] bftIr] e frsquokk] nfkkampiwoZ frsquokk vkSj iwoZ frsquokk ds bfrgkldkjksa fd vuqJqfrksa ds vu rFkk iqjkfRod vorsquoksrdquokks ls g Kkr gksrk gSa dh lezkV


vrsquokksd dh xkSjoxkFkk rFkk bfrgkl dqN vkSj gSaA eS vkrsquooLFk gqWa fd lezkV vrsquokksd ds izcqn Hkkjr fd uhfrks ls orZeku tkfr vkkkfjr Hkkjr dk Loi tkfrfoghuamppfj=oku Hkkjr esa fufrsquopr cnyasxkA

ekSZ lezkV fcanqlkj fd tEeqhi fd jkuh kekZ dk iq= lezkV vrsquokksd FkkA lezkV vrsquokksd dk tUe ikVfyiq= esa ^pS= lsquokqYd vrdquoVeh yxHkx 304 bZ- iwoZ dks ysdj phu] FkkbZySaM] cekZ] Jhyaadk] yksvksl vkSj frsquokk ds ckS) jkrdquoVordfksa esa d er gSaA Hkkjr eas lokZfkd Aacutepfyr frac14ljdkjh rkSjijfrac12 lsquokd lEoar dk uordquokZ vAacuteSy ds e esa vkjEHk gksrk gSaA vxj ge ordquokZ 2544 ds cq)fuokZk lEoar dks ns[ks rks lezkV vrsquokksd ds tUe dk vkjEHk 304 bZ- iqoZ pS= ds e ds ls gksrk gSaA Jhyadk eas igyh lsquokrh bZ- iq- ls cq)fuokZk lEoar ds Aacuteekk fo)eku gSa vkSj cq)fuokZk lEoar g dfylEoar ds lHkh Aacuteekkksa ls vfkd iqjkus gSaA frsquokk ds ckS) jkrdquoVordfksa esa blh cq)fuokZk lEoar ds Aacuteekkksa ls ^pS= lsquokqYd vrdquoVeh dks lezkV vrsquokksd dh tarh cM+s grdquokZ mYykgl ds lkFk eukbZ tkrh gSaA

Hkkjrh bfrgkldkj rFkk Hkkjrh iqjkfRod foHkkx dks lezkV vrsquokksd dh tUe frFkh ds ckjs esa tkudkjh ugh gksuk] blls budk dkZ vius vki esa lafnXk gSaA Qkampfgku] 399amp414 lsquokrkCnh esa tc Hkkjr vkk Fkk rc mlus lezkV vrsquokksd ds ekuo vkSj jkrdquoVordf fufeZrh ds vknrsquokksZ dks kn djus ds fy Aacutefr ordquokZ ^pS= vrdquoVeh dks Hkkjh la[k esa ikVfyiq= eas yksx mRlo dk vkkstu djrs Fks] g mRlo Loa Qkampfgku us ns[kk FkkA frac14Ref A Record of

Buddhistic Kingdoms PP 79 by Fa-Hien ndash Legge James (transfrac12 Qkampfgku ds lanHkZ ds vuqlkj lezkV vrsquokksd ds vknrsquokZ dks kn djus okyk ^pS= vrdquoVeh fnol okLofrd lezkV vrsquokksd dk tUe fnol gSaA Dksafd fdlh Hkh egkiqrdquokksa ds vknrsquokZ mlds tUe frFkh dks kn fds tkrs gSaA Hkkjr eas vc rd tks Hkh ljdkj lUgravekk esa jgh mlus dHkh bl fordquok dks tknk xafHkjrk iwkZ ugh fykA fdarq lezkV vrsquokksd fd tarh ^pS= lsquokqDy vrdquoVeh dks ysdj gekjs lakBu ^gqbZ usax QkAringaMsrsquoku] ukxiwj kjk Qkampfgku ds sfrgklhd lanHkZ dsanz rFkk jkT ljdkjksa dks fns Fks rFkk g Hkh dgk Fkk dh lu 2016 dks nqfuk dk AacuteFke xkra=oknh fAacutenrsquokhZ lezkV vrsquokksd dh tarh ^^pS= lsquokqDy vrdquoVeh frac1414 fAacutey] 2016frac12 fnol ij MkW- ckcklkgsc vkacsMdj dh 125 oha tarh vkuk] g vn~Hkqr latksx gSaA vr fcgkj ljdkj us lezkV vrsquokksd ds vknrsquokksZ dks vuqdjk djks ds fys ^pS= lsquokqDy vrdquoVeh dks ^vrsquokksd vrdquoVeh ds i esa vodkrsquok fnk gSaA frac14lanHkZ The Times of India


Date 18 December 2015frac12 MkW- ckcklkgsc vkacsMdj dh tarij d lkFk cM+s grdquokZ mYykgl ds lkFk eukus dk drdquoV djs rFkk Aacutekphu ckS) LFkyks dks iZVu vkSj frsquokkk dsanz ds i esa ljdkj fodlhr djrh gSa rks blls nsrsquok esa jkstxkj vkSj frsquokkk ds ks= esa iqoZ frsquokk dk fuosrsquok rFkk AacuteZVu ds i esa fonsrsquokh eqnzk] ljdkj fd vkenuh cltkus eas fufrsquopr lgksx AacutekIr gks ldrk gSaA


frac12 nsrsquokokflksa dks djc) fouez fuosnu gSa dh lezkV vrsquokksd vkSj ckcklkgsc vkacsMdj dh tarh lHkh lakBukvksa dks lfEefyr djds lHkh Aacutekphu ckS) LFkyks

ij d lkFk cM+s grdquokZ mYykgl ds lkFk eukus dk drdquoV djs rFkk Aacutekphu ckS) LFkyks dks iZVu vkSj frsquokkk dsanz ds i esa ljdkj fodlhr djrh gSa rks blls nsrsquok esa jkstxkj vkSj frsquokkk ds ks= esa

dk fuosrsquok rFkk AacuteZVu ds i esa fonsrsquokh eqnzk] ljdkj fd vkenuh cltkus eas fufrsquopr

wwwbasanuorg 54

nsrsquokokflksa dks djc) fouez fuosnu gSa dh lezkV vrsquokksd vkSj h lHkh lakBukvksa dks lfEefyr djds lHkh Aacutekphu ckS) LFkyks




kisrsquok ltoGs] ukxiwj

eks- 09545488942

रायाया कतयात जशी वाड होत गली तशी कयाणकार रायाचा उदय

होत गला मानवी हकाची सकपना ह 1948 मय आलया वघोषणया

आधी अनक शतक वचाराया व तवानाया पातळवर अत वात होती

माणसाच वातय ह यामागची रणा होती लोकशाह रायपदती थापत

होयामागह तीच रणा होती इलडमय 1215 मय मना चाटा (Magna Carta)

नावाचा कायदा अतवात आला तो ितथया राजाया िनरकश सला अकश

घालयाकरता रायशासन ह सवसाधीश असयावर तह जलमी होत हा मानव

जातीचा अनभव होता या सवरच बधन घालण आवयक आह हा वचार

ासया रायातीतन पढ आला याआधी अमरकया वातयाया घोषणत तो

य झाला होता अमरकया रायघटनत दती कन मानवी वातयाची हमी

दयात आली इलडची लोकशाह जशी वकिसत झाली तशी ितथया पालमटच

सावभौमव आण कायाच राय या दोन सकपना ितथया घटनामकतची

विशय हणन थापत झाया कायाच राय या सकपनची दोन अग

आहत एक हणज ह क कायाया समथनािशवाय यया वातयाचा

सकोच होता कामा नय दसर ह क कायापढ सवजण समान असतील

इलडमधील लोकाचा याया पालमटवर गाढ वास होता हणन मानवी

हकाची कठलीह औपचारक सनद घटनत अतभत असयाची गरज याना भासली

नाह पण ससदय बहमतावर सववी अवलबन राहण इतर दशाना माय नहत

वशषत या दशाची लोकसया बहधम (multi-religious) कवा बहसाकितक

(multi-cultural) होती याना यायातील अपसयाकाना परस सरण असाव

अस वाटल दसया महायदाया काळात जमनीया नाझी राजवटन य धमाया

लोकाच ज हयाकाड कल यामळ बहसयीय राययवथच भीषण वप

िनदशनास आल अपसयाकाना वशष अिधकार असावत हा वचार पढ आला

दसया महायदाया अखरस जगाचा राजकय नकाशा बदलणार ह प दस

लागल पामाय दशाना आपण आपया वसाहती यापढ ठव शकणार नाह ह

वातव वीकाराव लागल यातन आिशया व आका खडातील पारतयात

असणार अनक दश वत झाल सय रासघाची (United Nations) थापना

झाली पहा जागितक यद होऊ नय आण सव माणसाना सखान जगता याव

अशी जागितक यवथा िनमाण करयाचा यामाग उश होता सय रासघाया


सनदतच मानवी हकाया रणाच यय सािगतल गल यानतर 1948 चा

मानवी हकाचा वक जाहरनामा (Universal Declaration of Human Rights)

सत झाला यानतरच नागरक आण राजकय हकाचा आतरराीय करारनामा

(International Covenant on Civil and Political Rights) आण आिथक

सामाजक आण साकितक हकाचा आतरराीय करारनामा (International

Covenant on Social Economic and Cultural Rights) ह दोन 1966 या

समारास कल गल भारतान ह करार वीकारल आहत आजवर अशा अनक सनद

रासघाकडन सत झाया यात या व बालक अपसय याया वशष

हकानाह मायता दणाया सनद आहत

भारतीय सवधान व मानवी हक

मानवी हकाया सनदची कायवाह ह लोकामधील या वषयाया जागतीवर

अवलबन आह भारताया रायघटनत मलभत हक (Article 12 त Article

35) समाव आहत सवच यायालयान याना यापक अवयाथ दयान

मानवी हकाचा या समावश झाला आह परत अनक मानवी हकाची कायवाह

दशातील राजकय आिथक व सामाजक परथतीवर अवलबन असत जागितक

यापार सघटनया दबावाखाली अनक वकसनशील दशाना आपली आिथक धोरण

ठरवावी लागत आहत वकसनशील दशाया पढच आहत दारय बकार

आण वषमता

या दशामय दारय मोया माणावर आह ितथ बाजार अथयवथमाफ त

(market economy) सवाना काम राहावयास घर वक सवा कमान िशण या

सारख मानवी हक ा होण शय नाह जथ 40 टक लोक दारयरषखाली

आहत ितथ शासनाला हतप करयावाचन पयाय नाह

खाजगीकरण आण जागितककरण या दोन मख दोन दबावामळ शासनाला

गरबाया हताथ हतप करण कठण झाल आह अनक दशामधील सरकारह

या नया धोरणाच वागत करत आहत शासन कवळ सवधा परवणार

(Facilitatorprovider) अशी नवी सकपना माडली जात आह शासन आण

नागरक याच सबध कवळ यापार -उपभोा असत नाह नागरक हणन याची

काह कतय असतात यक नागरकाला समानान जगयाचा हक आह हा

जसा मानवी हकाया सनदन दला आह तसा तो भारतीय रायघटनया 21

या कलमानह दला आह यायालयीन अवयाथामाफ त ldquoसमानान जगणrdquo याच

अनक पल वषद करयात आल आहत पण यायालयीन यची एक मयादा


अशी आह क या माफ त नकारामक अिधकाराची कायवाह जवढ परणामकारक

होऊ शकत तवढ सकारामक अिधकार शासनाला काहतर करायचा आदश दतात

उदा कणाला कायाया यवद कवा यािशवाय अटक झाली यच

वातय सकिचत झाल तर यायालय याची वरत सटका करावयास सागत ती

सबधीत अिधकायाना ताबडतोब करावी लागत

सव वकसनशील दशात लोक कवळ गरबच नाहत तर दववादह आहत

आपली परथती ह दवाधीन आह अस याना वाटत याचा राजकारणी लोक

फायदा घतात लोकाना दववाद व अधद ठवयावरच याच हत अवलबन

असत गली ६० वष समाजवादाच नाव घत यानी फ ीमताचच हत पाहल

आह आज त याया अपयशाच खापर समाजवादावर फोडन बाजारपठय

अथयवथची तरफदार करत असल तर इथया मानवी हकाया उलघनास

समाजवाद नह तर समाजवादाची अवहलनाच कारणीभत आह गरबाया नावान

राजकारण कल गल पण हत ीमताचच पहल गल ह अनक अयासातन प

झाल आह आज ज लोक झोपडपयामय राहत आहत याना मानवी हक

नावाची काह चीज माहतच नाह शहरात झोपडपया वाढया यातील लोकाना

हकाया घराची आासन दली गली जी कधीच यात यणार नहती अनक

शतकर आमहया का करत आहत ाचाराच अाळवाळ वप गरबानाच

पडत असत ह सव मानवी हकाची पायमलीच नाह काय शतकयाया

आमहया आण लहान बालकाच कपोषणामळ झालल मय या कठयाह दशाला

काळमा फासणाया घटना आहत

भारताया रायघटनया 38 या कलमात शासनाला खालील मागदशक तव

सािगतल आह

1) या समाजयवथमय सामाजक आिथक व राजनितक याय हा राीय

जीवनाया सव सथाना ाणभत होईल अशी समाजयवथा होईल िततया

परणामकारक रतीन ा कन व ितच सरण कन लोककयाणाच सवधन

करयासाठ राय यशील राहल

2) राय ह वशषत कवळ य-यमय नह तर िनरिनराया ामय

राहणाया कवा िनरिनराया यवसायामय गतलया लोकसमहामय दखील

उपनाया बाबतीत असलली वषमता नाहशी करयासाठ यशील राहल या

कलमात भारतीय राय (State) याची कठली भिमका घटनला अिभत आह याचा

प उलख आह भारताया यक नागरकाला याच सव मानवी हक ा

झाल पाहजत असच रायाच धोरण असावयास हव याकरता रायावर लोकमताचा


दबाव सतत राहला पाहज याकरता लोकाना आपल हक काय आहत ह कळल

ह कोणाचा गहा नाह ज गरब आहत याना आपण गरब असयाची लाज

वाटयाच कारण नाह त गरब आहत याची गरब नसणायाना लाज वाटायला

हवी

3) मानवी हकाया सनदत अपसय लहान बालक या वद अशा

अनक कमी मतया - घटकाच वशष हक माय करयात आल आहत जर

कायामळ सव समान असावत तर वरल घटकाना वशष सरणाची आण वशष

सवलतीची आवयकता असत अस वशष सरण त सयन कमी असयामळ

आण वशष सवलती समान सधी पव नाकारली गली असयामळ ाया

लागतात आजवर मानवी हकाचा वचार फ पषाना क थानी माननच झाला

होता ज हक पषाना आहत त यानाह असायलाच हवत पण काह हक

याच हणनह असतात बलाकार कवा लिगक छळ हा बहधा याचाच

होतो या हणन समान सधीह नाकारली जात ी-पष समानता तर हवीच

पण ह समानता मोजताना पषधान यवथया फटपया लावन चालणार

नाह या सवाचा व चार कनच याबाबतची सनद करयात आली आह

(Convention Against all Forms of Discrimination) यावर होणाया अयाय

व अयाचाराच वप जगभर सारखच आह याची प या या दशाया सदभात

वगळ असली तर बालववाह बहपव परया होण बलाकार लिगक

छळ ीगभ हया ह याची भारतीय प आहत ह सव या दयमतच

मय समाजाया अतमनात खोल वसयामळ माण मानल जात यावद कायद

कल गल आहत पण सामाजक मय बदलयािशवाय त कायदह परणामकारक

होणार नाहत दिलताबलह त तवढच खर आह जर रायघटनन अपयता

न कली असली (कलम 17) आण जर कायान अपयतला िशा दली

असली तर आजह भारतातील अनक खयामय दिलत वया जाळया जातात

दिलत यावरल बलाकाराया घटना घडतात 73 या घटना दतीन

पचायतीमय दिलताना राखीव जागा आहत आण सरपचपदाया जागतह आरण

आह तरह तािमळनाडमधील एका गावी दिलताना सरपच होऊ न दयाया

घटना घडया आहत

अपसय समाजवद गया काह दशकात भीषण अस अयाचार झाल

आहत यात ददवान शासनाच अपयश मोठ आह शासन आपल कतय करयात

चकल काह वळ तर शासनाया अिधकायानी अयाचाराना मदतह कली यातील


काहना राजकय पानी याच

झाया कायाच राय आण

कायदा करण यथ आह

मदत िमळल तवढ अवय

असलया सामाजक शमळ

चालाव लागल आज कायद

बालववाहस िशा दणारा कायदा

असनह मलीच गभ पाडल

जात रायकत ह लोकाना

मानवी हकाचा उलख कवळ

मानवी हकाया जाणवा


याच बीसह दल अपरायाना मा िशा

आण घटनामकता या दोहचा बळ गला

आह अस कणीच हणणार नाह कायाची

यावी पण कायाला बळ यत त यामाग

शमळ हणन लोकाच मानवी हकाबाबतच

कायद कल जातात पण याची कायवाह होत

कायदा होऊनह बालववाह होतात गभजलपरवर

जातात अपयतवद कायदा होऊनह

लोकाना नतव दत नाहत तर याचा अननयच

कवळ बाहरया जगाला मात ठवयाकरता

समाजात ती करण गरजच आह

wwwbasanuorg 59

िशा अपवादानच

गला

कायाची यायालयाची

यामाग उया

हकाबाबतच िशण सतत

होत नाह हणन

गभजलपरवर बद

होऊनह ती पाळली

अननयच करतात

ठवयाकरता कला जातो


lsquokSysrsquok cgknwjs] ukxiwj

eks- 09545488942

MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh vkiYk thoukiukr iqLrdkph lkFk dkskRkgh foijhr ijhLFkhrhr lksMYkpk dgh nk[kyk vkikkl ikgkokl feGr ukgh Rkps eq[ dkjk vls dh iqLrds] Kku vkfk vxzx Loikph fopkjrsquokaumlh] rdZrsquokqnkikk vkfk ckksnkjikkeqGsp Rkauh Lorps] brjkaps o laiwkZ Hkkjrhkaps thou dk uohu lHrsPk ekxkZl ykoys- RkaPk uqlRk lqokrhPk uOgs rj v[kaM thoukr Rkauk ckSn kEekph nhkk ksbZiZr ^tkr k vfrrsquok =ksVd vkfk uaiqld ladYiuspk vFkoZ =kl gtkyk- vkiYk lexz okM(ekr Rkuh lsquokSkfkd] lkekftd] vFkZfordquokd] HkkSxksfyd] lkaLd`rhd] jktdh yksdrsquokkghfordquokd vkfk HkkjrkPk lokZaxhk fodklkps l[kksy vu du loZadrdquok vkfk vktho fopkj ekaMys- ^tkrhampmPpkVu k ekSyhd xzaFkkr MkW- ckcklkgsc vkacsMdj fganw kekZus tUekyk kkrysYk tkrhOoLFksoj gYyk pltfoyk- xzaFkkps Aacutekstu tkrikr rksMd eaMGkps fuea=k ckcklkgsckauh frFks nskkjs Hkkrdquokk vlk tjh vlyk rjh Rkl tkrhps mxe] mRiUgravekh] Rkaps ikyuiksrdquokk] lkekftd] vkfFkZd thoukoj Rkpk gtkysyk ifjkke vkfk oLrqfLFkrh kapk esG kkywu rs loZ kVd dampnqlUacutekarsquokh fdrh laxr vkfk folaxr vkgsr gs nkrsquokZfud uOgs rj AacutekRfkd Loikr ekaMkkjk gk ekSyhd xzaFk xzaFkfoojkkgqu [kkyhy dkgh eqiacutes vfrfofrsquokrdquoV ikr loZdrdquok i)rhus vukl ksrk srhy- 1frac12 lekt OoLFkk vkfk uSfrdrk 2frac12 lkekftd ijaijkaph lqjfkrkr o Rkaps lapkyd 3frac12 orZeku kVukph vfHkOaumlh vkfk HkfordquoOslashek 4frac12 ifjorZursquokhyrk amp d lsquokkrsquoor fue- kaps foLr`r foospu [kkyhy Aacuteekks nsrk sbZy- 1frac12 lektOoLFkk vkfk uSfrdrk amp 1 fMlascj 1944 iZar] LokralaquoiwoZ dkGkr MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh k xzaFkkPk rhu vkoÙgravek Aacutefl) dsYk- 12 fMlascj 1935 yk tkrikr rksMd eaMGkps Aacuteeq[k Jh- larjke kauh ckcklkgsckauk fuea=kotk ts i= fyghys Rkr Rkauh eksdGsikkus o rsolticirckkp mRlqdrsus gs ueqn dsysys vkgs dh] tkrhaPk lanHkkZr ckcklkgsckaOfrfjauml vktoj dkskhgh brdk


l[kksy vHkl dsysyk ukgh- ykgkSjyk sAringu lkgsckauh vkfFkZd dkjkkaoj vkfk tkrhlaLFksoj ksX rs ekxZnrsquokZd djkos vrsquokh Rkaph AacutexYHk bPNk krwu fnlqu srs- eaMGkPk orhus lkgsckaPk Hkkrdquokkkrhy dkgh fofrsquokrdquoV eqiacutes Rkauh oxGkos] fdacgquk Rkoj dlYkgh Aacutedkjps Hkkrdquo u djrk vkiys Hkkrdquokk djkos kpk vkxzg kjysyk ijarq lkgsckauh vkiYk i=krwu gs dkVsdksjiks forsquokn dsys dh rs vrsquokD vkgs- eaMGkPkorhus fganq kekZPk iqujZpuslkBhgh Rkaph bPNk n`ltiks dkgh i=kaekwu AacutedV djkr vkyh- k lkUacutek Hkqfedsekxs RkaPk BGd vkfk eqyHkqr vkdkakkpk Qkjlk iUgravekk ykxr ukgh] ijarq fganq kekZr laEehyhr tkrh OoLFksyk btk u djrk lkgsckauh vkiyh Hkqfedk FkkksX vkfk mfpr vlYkps vlYkps lokZPk funrsquokZukl vkkwu fnys- Ckkcklkgsckauh tkrhOoLFksPk mxekl gkr kkryk vkfk Rkrhy vuSfrd iSyw myxMwu nk[kfoys- gh vuSrhdrkp lektthoukl fordquokkjh vkgs gs eqiacuteslqn iVowu nskps dkZ Rkauh dsys- lar jkenkl kauh ^^nklCkksk k ejkBh dkOjpusr Lopfyr Aacutersquou mifLFkr dsyk vkgs dh] ^^[kknicirckk vaRtkl] Rkl ikaMhR izkIrh gtkyh vlsy rj Rkl xq ekukos dk kps mRrjgh rsoltsp rka=hd vkgs- ^^[kknicirckk ikaMhR kkjdkl fuOoG rks [kkyPk tkrhpk vkgs Egkqu ukdkjks k iyhdMs nqrdquokhr Hkkouk dkskrh gh d lkekftd vuSfrdrkp vkgs- dhdMs uSrhdrsps ikB lkaxkps ijarq nqlUacutek cktqus Rkps leFkZugh djkokps gh nqVIih vkfk nqgsjh Hkqfedk ikGkkUacutek jkenklkl dk Egkkos fganq ekUrsuqlkj lektkph meacuterh vkfk Aacutekxfrdspk fopkj gk keZ cqMfokkjk gksrk] mROslashkarh oj Rkapk forsquookl uOgrk AacutefrOslashkarhoj gksrk- lekthph moZxrhrsquokhyrk Rkal ekU uOgrh- vkksxrhrsquokhyrsl rs lektijaijkps vkfk kekZps uko nsr vlr- gh lkjh vuSfrd is MkW- ckcklkgsckauh ekuoh kekZl] ekuorsl] ekuotUekl vkksxrhl vkfk rGkrsquokh uskkjs vkgsr vls lkafxrys- gicirckk vuSrhdeqGs fganq keZ fnolasfnol vfkd ladqfpr gtkyk vkgs- lektAacutekkyhrsquokh lcakhr lkgsckauh vfrrsquok leiZd oaumlO dsysys vkgs o Rkps Bksl LirdquoVhdjkgh fnys vkgs- Hkkjrh fokok L=hps iqufoZokg] vYiokr gtkysys fookg lacak] frsquokkkkps fucZak gOacutekk lkUacutek ckch lkekftd Aacutexrhrsquokhyrsyk gkuhkdkjdp vkgsr- RkeqGs fnolasfnol lkekftd n`rsquokojkkr HkkSfrd] uSfrd cny kMqu sksoth McDkrYk ikkAacuteekks rs lMr tkrs- k lkUacutek vkeZ ckchauk ek= lkekftd ijaijspk eqykek fnYk tkrks vkfk Rkps laxksiu vknjkus dsys tkrs- uOgs kr vfHkeku ekuyk tkrks- isrsquokOkaPk dkGkiklwu


nfyrkaph fLFkrh vfrrsquok nfu gksrh- dk ekklkPk gkrqu nqlUacutek ekklkus yTthr gkskph gh d rsolticirckkp [kkyPk ntkZph kVuk bfrgklkr ukasnyh xsyh vkgs- lkekftd vuSfrdrsps fkaMoMs dkltrkauk lkgsckauh vkk[kh dkgh rkts ledkyhu nk[kys fnysys vkgsr- 04 tkusokjh 1928 VkbZEl vkWQ bafMkPk fjiksVZ es bankSj ekhy jktiqrkauh nfyrkaoj yknysYk fucZakkaps okZu Rkr vkgs-

1frac12 nfyrkauh lksusjh dMk vlysYk ixMicirckk] QsVs ckakq usr- 2frac12 jaxhr o vkdrdquokZd jaxkps kksrj kkyw us- 3frac12 cykbZ k tkrhPk L=hkauh lksus pkanhps vkHkqrdquokk oki us] vkdrdquokZd diMs kkyq us- 4frac12 fganq fL=kaPk Aacutelokr loZ Aacutedkjph dkes cykbZ fL=kauh djkohr- 5frac12 fganqPk loZ lsok nfyrkauh dlYkgh Aacutedkjps ijhJfed u ksrk Lo[kqrsquokhu djkoh bRknh-

tj nfyrkauh k lsquokrhZaps ikyu dsys ukgh rj Rkauk xkokr jkgrk skkj ukgh] Rkal xko lksMkos ykxsy] gs loZ vkehZ fue cykkaoj yknYkus jktiqrkaps lekkku gtkys ukgh- Rkoj Rkuh cykkaPk lsquoksrhph uklkql dsyh- lkoZtfud fofgjhoj ikkh Hkjkl eTtko dsyk- gh loZ mnkgjks ueqn djkekxs fganq kekZph vuSrhdrk lokZalek Bsoks gkp gsrq MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkapk gksrk- lektlqkkjdkaph Hkqfedk drsquokh vlyh ikghts o lkekftd lajpusph dkRerk ikjnrsquokZdrk o forsquookl dlk fVdoyk ikghts] k ckcrhr lkgsckauh ekSfyd fopkj ekaMys- lkgsckPk erkuqlkj] fganq dqVqackr kMqu skkjk lqkkj vkfk fganq lektjpusr kMwu skkjk lqkkj kr Qjd vkgs- fganq dqVqaclaLFksrhy lqkkj Egkts dkgh Aacutexrhrsquokhy fganwuk fokok iwufoZokg] ckygRk Aacutefrcakdrk kph tkkho AacutedrdquokkZus gtkyh gksrh o Rkl jks[kklkBh] dkjk RkeqGs dqVqaclaLFksl uqdlku gksr gksrs] Rkauk AacuteRu djkosls okVys- k lektlqkkjksr vkiqydhph] dYkkkph vkfk vxfrdrsph Hkkouk vxnh lsquokqU gksrh- ik LoLokFkkZph Hkkouk ek= vfrrsquok AacutecG gksrh- kmyV fganq lektOoLFksr lqkkjkkalkBh ek= gs fganq rkj uOgrs- dkjk RkeqGs kMqu skkjs cny eSykpk nxM Bjkkj gksrs- fLFkRajkps lkkhnkj cukkj gksrs- lersps ljnkj cukkj gksrs vkfk useds gsp fganqkehZkauk udks gksrs- oxZ amp LokFkkZlkBh] okZ lq[kklkBh czkEgkkauh ekaMysyk [ksG gk lacak eqG i)rhus vuSrdrsoj vkkjysyk gksrk- ekZnsps ikyu djkph AacutecG


bPNk vkfk [kqrdquodhPk ekxkZus leksj tkkph rjdhc k ekekrwu yltfokr vkyh gksrh- gh d Aacutedkjph lkekftd csbZekuh czkEgkkauh RkdkGkr yltfoyh- okLrfodr lqkkjksPk ukok[kkyh laiwkZ lqkkjkkoknp Rkauh ekaMkokl ikghts gksrk ik rls u djrk lqkkjkkokn fganw kekZPk cGdVhyk rksMwu Vkdkkjk Bjyk vlrk- kekaZkrsph bekjr iUgravekPk caxYkAacuteekks dkslGyh vlrh] csphjk[k gtkyh vlrh- nqVIih kksjk vls dh Loryk lektlqkkjdgh Egkowu ksks vkfk vkiys vfgr ek= gksAring nOacutekkps ukgh gh filthtkr a=kk RkdkGkrgh frrdhp etcqr vkfk mRd`rdquoV i)rhus dkkZUohr dsYk xsyh- lkgsckapk mnkjerokn vkfk lqkkjkkokn ek= vlk Qlok] nqVIih uOgrk- Rkauk loZadrdquok lqkkjkkp viskhr gksRk o RklkBh Rkauh fopkj eaFkukrwu [kksyoj tysyh lektrUgraveos forsquoysrdquokhr djkokph gksrh- 1862 Pk AacutefrsquokkPk dk lHksr ystys k fopkjosUgravekus ts mn~xkj dkltys rs ekSYoku vkgsr- ^^lafokkfud Aacutersquou gk AacutekFkfed vfkdkjkapk Aacutersquou uOgs] fdacgwuk rs lkeFkZps Aacutersquou vkgsr- [kknicirckk nsrsquokkPk okLrfod lafokkukps vLrhRo Rk nsrsquokkrhy fonicirckeku okLrfod ijhosrsquokkoj voyacwu vlrkr- rsOgk jktfurhd lafokkukps eqY vkfk LFkkhRo rsOgkp Aacuteekkhr gksrs tsOgk Rk vVhaps [kjs[kqjs AacutenrsquokZu gksrs vkfk rs rsOgkp dsYk tkAring lsquokdrs] TkosGsl Rk lektkr fo|eku ifjfLFkrhyk Aacuteekkhr djkkjs vlq lsquokdrs- Lkkgsckauh lektlqkkjkkaph vkfk lkekftd cGdVhdjkkph ikBjk[kk djkrkauk dWFksyhd vkfk AacuteksVsLVkaps mnkgjk fnys vkfk Rkapk erkuqlkj] jktdh Oslashkarh gh lkekftd vkfk kkehZd OslashkarhPk uarjpk VIik vkgs- fganq kekZPk vkarjhd lqkkjksPk ckcrhr keZ lq)k vfrrsquok tksjnkjiks gkrkGyk xsyk ik Rkr ikarjk kMoqu vkkkps dke ek= tkkqucqtqu nqyZkhys xsys] kps dkjk Egkts yk[kks yksdkaPk eukrqu keZ] kekZfordquokph Hkhrh] ikikPk ladYiuk] iqkph egUgravekk gicirckk loZ ckchauk QkVk feGkyk vlrk- k uarjpk VIik Egkts gs loZ yk[kks yksd ldy lersPk vkfk cakqHkkousPk ekxkZl ykxys vlrs- HkkaMoyrsquokkgh vkfk kkfeZd eaumlsnkjh laiqrdquoVkr vkyh vlrh- ijarq Hkkjrkr ek= Jhearampxjhc] ekydampetqj k ukRk iyhdMsgh trh] oarsquok vkfk mPpampuhprsps ukrs ikGys tkrs- Hkkjrkrhy tkrhijaijk uqlrh JefoHkkxkhoj vkkkjhr ukgh rj rh d Jskhcn mrjaM vkgs- okLrfod Jekpk Lohdkj oSaumlhd vkoMhampfuoMhoj vlkokl gok ijarq rls ukgh- ekuokPk eqG kerkaoj Jekph foHkkxkh dsyh tkr ukgh vkfk gs lektOoLFkslkBh vfrrsquok kkrd vkgs- fganqph fufeZysyh tkrhOoLFkk kerkeqyd JefoHkkxkhl leFkZu djhr ukgh o AacuteRsdkl tkrhoj vkkjhr Jekph fuoM djkoh ykxrs-


RkeqGs loZ= csjkstxkjh okltrs vkfk miklekj gksrs- jkrdquoVordfkyk vrsquokaumlikk srks o lkUacutek dkjkkaps eqG fganq tkrhOoLFksr vkgs- oak vkfk tkrh] mitkrh kaPk ekhy lkE dk o Qjd dk gs lkaxklkBh ckcklkgsckauh eksBs leiZd mnkgjk fnys vkgs- rs Egkrkr enzklPk vkfk iatkcPk czkEgkkaes vls dkskrs okarsquokhd Hksn vkgs- iatkch czkEgk vkfk caxkyPk vLi`rsquokaes vls dkskrs okafrsquokd Hksn vkgsr- enzklPk czkEgk vkfk enzklPk ikjhk kes vlk dkskrs okafrsquokd Hksn vkgs- iatkch czkEgk oarsquokn`rdquoVicirckk iatkcpk pkaHkkj Tk kjkkryk vkgs Rkpkp d oarsquokt vkgs- tkrhHksn gs dkp oarsquokkPk yksdkaps ikMysys lkekftd foHkkx gksr- tkrh lq)k gh fokVudkjh laLFkk vkgs- tj tkr gh larrh lsquokkL=h qaumlh gksrh rj rhPkeqGs fuekZk gtkysyh larrh drsquokh vlkyk goh gksrh kou vls fnlqu srs dh] tkrhi)rh gh d vkkqfud larrhrsquokkL=kps eqrZi uOgs- Tkauk mPp lkekftd ntkZ ykHkyk gksrk vrsquokk dqVhy vkfk LokFkhZ fganqPk mn~nkeikkaps tkrh laLFkk gs eqrZi gks- lokZr ifgyh vkfk egUgraveokph ykkr kskph ckc Egkts fganq lekt gh d HkkdM dFkk vkgs- lkgsckauh k lkaxksikx fopkjkvarh fganqkekZps firG mkMs ikMys vkgs] RkPk nkaHkhdrsoj igkj dsyk vkgs] fuoZL= dsys vkgs- vlacn vkfk vlkaLd`frd o frrdhp vekuoh ijs[kk gh fganqkekZph LirdquoV vuSrhdrk gks-

2- lkekftd ijaijkph lqjfkrrk o lapkyu MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkauh Hkkjrkrhy lektOoLFksps FkkksX fp=k rkj djrkauk Rkph [kk|k furdquokkr MkWDVjkalkj[kh tkw fpjQkMp dsysyh vkgs- Uk oS|dh lsquokkL=kr ikjaxr MkWDVj e`r gtkysYk lsquokjhjkph riklkh du e`Rwph [kjh dkjks lsquokkskwu dkltrkr e`rizk gtkysYk fganw kekZph riklkh du lkgsckauh vuU lkkkjk egRRo vlys rj lsquokofoPNsnu vgokyp lkUacutekaleksj ekaMyk- k vgokykl lkekftd Ukkykr laiqkZ lkekftd iqjkok Egkqu Bsokr vkys rj fganw kekZyk QDr Qkrsquokhph frsquokkk gksAring lsquokdrs gs Rkauh lkUacutekaPk funZrsquokukl vkkqu fnys- tkrhHksn fueqZyukckcr lkgsckauh lkekftd ijaijkph lqjfkrrk vkfk Rkps ijhpkyu o lapkyu koj Hkjld fopkj ODr dsys- lkekftd ijaijkaph Hkkjrkyk viqoZ nskxh vkgs] rh kkk Loikph vkgs o Rkps eqG fganw tkrhOoLFksr vkgs- k mi[kaMkps yksd Loryk Hkkjrh Egkrkr ijarq RkPk eukr o acircnkr tkrh brdh u[ks jksoqu clysys vlrs dh RkaPk


HkkjrhRokoj vkfk nsrsquokizsekoj larsquok fuekZk gksks nqjp ijarq vfolsaquooklkph nqxZakh srs- lkgsc Egkrkr ^[kjsp vknrsquokZ fganw dkskkl Egkkos rj tks brjkaes felGkps lksMwu manjkaizekks vkiYkp fcGkr jkgrks Rkyk lektrsquokkL=K Tkyk Lotkrhlacakhph tkkho vls Egkrkr frpk fganwaes fu[kkyl vHkko vkgs- vls tj vlsy rj fganw yksd Tkyk Nkrhrsquokh kIacute doVkGwu clysr Rk lkekftd ijaijsps dk lkgsc leksj Egkrkr- fganw lektkrhy yksdkaPk loh] Jn~kk vkfk fopkj loZ Hkkjr [kaMkr lkj[ksp vkltGwu sr vlYkeqGs brjkaiklqu fganqps i`Fkdjk fln~k gksrs vls Rkaps Egkks vkgs- loh] lth] Jn~kk vkfk fopkjkaps lkE vkgs gs [kjs vkgs- frac14vls vkikgh x`ghr kkfrac12 ik RkeqGs fganw gs d jkrdquoVordf vkgs vlk furdquodrdquokZ dkskkyk ekU gksAring lsquokdr ukgh- fganqps oksup3e tkrhPk fordquokkjhikkus Hkjysys vkgs- Rkr dk tkrhph mRirh vRar JsrdquoB rj nqlUacutek tkrhph fufeZrh vRar fud`rdquoB vrsquokh nk[kfokpk izRu dsysyk vkgs- k tkrhlaLFksPk folxkZeqGs RkuarjPk Lrjkoj iksVtkrh fuekZk gtkYk] ijarq Rk tkrhfugk vkfk Rkrgh dkgh ijaijk JsrdquoB rj dkgh dfurdquoB] dkgh mPPk rj dkgh uhp] LokfHkekuh izo`rhPk ijarq izRsd brjkauk rqPN ekuukUacutek lkekftd ijaijkph fufeZrh fganq tkrhOoLFksus dsyh- [kksyoj vkfk lkaLd`frdjhrk LrjhdjkkeqGs rlsp ntkZPk vlekurseqGs] k ijaijk JsrdquoBampdfurdquoBrsPk HkkouseqGs vkk[khup fDyrdquoV gksr xsYk- Rkr osxosxGh dikVs fuekZk gtkyh] rsolthp diVs lqn~kk- k lkUacutek kVukaph xksGkampcsjht tj vkik dsyh rj vkikkl vls fnlqu srs dh] k vlkekftd ijaijkauh fojksk varfoZjksk vkfk ckg~ fojkskkps d eksBs laxj mHks dsys- vFkkZr] Rkrwu ckgsj iMkph fdaok Rkr lqkkjkkaph] lkekfdhdjkkph izfdzk vftckr ulYkeqGs RkaPk vfLRkRokph lqjfkrrk jkfgyh ukgh- useds lkekftd ijaijk gk d n`lt fordquok vkgs vkfk varckZg~ rks ekSfydrsPk vkfk uSfrdrsPk lokZaxhk vkfk loZdrdquok izxrhpk] mRdzkarhpk vlkokl gksrk ik rls kMys ukgh- k lkUacutek ijaijkaph] dampnqlUacutekarsquokh lkaxM u kkrYkeqGs myVikh Rk d nqlUacutekiskk osxosxGk drsquokk vkgsr gsp okjaokj lkafxrYkeqGs RkaPk thoukukpk izrsquou tlkpk rlkp jkghyk- fordquokerkeqyd lkekftd ijaijkeqGs dkgh fofrsquokrdquoV yksd leqg jkuVh voLFksr txkokl ykxys] dkgh yksdkauk lkkkjk laLd`rh vkfk lHrsph rksaMvksG[kgh fganw kekZus gksAring fnyh ukgh- vrsquokk yksdkaph la[k rsOgk yk[kkr vkfk vkrkPk dkGkr dksVhr vkgs- lkgsc Egkrkr lqlaLd`r yksdkr jkgkkjs gs rsjk yk[k yksd vtqulqnk jkuVh fLFkrhr jkgrkr vkfk oarsquokijaijkxr xqUgsxkjkps thou txr vlrkr- ijarq fganquk kph dkh ykt okVyh ukgh- rs vls n``rdquo vkgs rh dh kyk txkPk ikBhoj rkssaM ukgh- vknhoklhauk lqkkjks


Egkts RkaPkr jkgqu RkaPk vkikkes lekosrsquok du ksks- ik gs [kk|k fganwyk dls lsquokD vkgs vkiyh tkr okpoklkBh rks tUeHkj fparkrqj vlrks] vkiyh tkr okpfokPk [kVkVksikl Rkyk rs ijaijk Egkrkr- fganwes fdrhgh drZOHkkouk vlyh rjh vkiys drZO ikj ikMkl rks leFkZ B lsquokdr ukgh ghp eq[ vMpk vkgs- [kjs ikgrk lkekftd lthauhp tkrhps laxksiu dsys vls Egkkkl gjdr ukgh] dkjk lthampijaijk gk eukr [kksyoj kj du clrkr vkfk Rk u ikGYkl ikrd gksrs vrsquokk izdkjph Hkhrhnkd Hkkouk yksdkaPk eukr vkgs- RkeqGs tkrh mRiRrh vkfk Rkps laxksiu gs tkrhOoLFksps eqG dkjk vkgs] vls vkikkl Bkeiks lkaxrk sbZy- ckcklkgsckauh Rkps okZu djrkauk Rkl ^^rykokrhy lsquoksokGkph miek fnysyh vkgs- czkEgkkauh RkaPk Qk|klkBh HkksGk eukPk yksdkauk lkekftd vakdkjkr vkfk kkfeZd xqykexhjhr vMdowu Bsokph Rkaph gkrksVh vkgs o Rkr czkEgkkauh lpksVh dekoyh vkgs- k ckcrhr vkk[kh ij[kMiks cksyrkuk MkW- vkacsMdj Egkrkr] fganwps thou lrr ijktkps thou vkgs vkfk Rkyk ts fVdkoq okVrs rs fVdkoq ulqu gGqgGq e kkrysys thou vkgs] vls Rkyk fnlqu sbZy- gh thoukph vrsquokh rUacutegk vkgs dh] lRkpk Lohdkj djkl rkj vlysyk LoPN eukpk fganq ekkwl rh ikgqu lsquokjfeank gksAringu tkbZy- ekOumlk ers] rqEgh vkiyh lektjpuk cnyYkfrsquokok AacutexrhPk ekxkZoj rqEgkyk Qkjp FkksMk ykHk gksAring lsquokdsy kr lsquokadk ukgh- lajkkklkBh fdaok gYyk djklkBh lektkyk rqEgh AacuteoÙgravek d lsquokdr ukgh] rqEgh jkrdquoVordfkph mHkkjkh d lsquokdr ukgh- tkrhPk ikkoj ekkql Egkqu ts ckakky rs dkslGqu iMsy vkfk dlak dkhp gkskkj ukgh- gs loZ kksDkps brsquokkjs lkgsckauh Rk dkGkr v[kaM Hkkjrkyk fnys vkfk Rkr lkekftd loZ lkekftd lqkkjksph v[kaM bPNk fnlqu srs- k lkUacutek foojkkr Rkuh nsrsquoklsospk vkfk dkRerspk] AacutexrhPk okVpkyhpkyhgh rsoltkp AacuteR vkkqu fnysyk vkgs- nsrsquokHkaumlhpk [kksVk vko vkkkUacutek ltksaXkuk Rkauh pijkd ykoyh vkgs gs LirdquoViks ykkr ksklkj[ks vkgs- lkekftd ijaijk gk lsquokCn lacak Hkkjrkyk ykxq vkgsr o Rkr veqd kekZPk lkekftd ijaijk] reqd kekZPk ijaijk dkgh fofrsquokrdquoV tkrhvarxZr ijaijk vlk vFkZ dkltks pqdhps vkgs- lkgsckauh koj mikgh lqpfoysys vkgsr- lkekftd ijaijk gicirckk lokZps fgr lkkkkUacutek vlYk ikfgts] Rkr oxZokjh vkfk oSfrsquokrdquoVicirckkpk eqiacutek ukgh- oxkZlghr ijaijkph lqkkjkk gh okpkG [kksVh xksrdquoV vkgs- lkgsckauh ftrDk iksVfrMfdus gs loZ forsquoysrdquokk ekaMys rsolticirckkp vkiqydhus Rkoj ekr djkps ra= lqn~kk lkafxrys vkgs- tkrh urdquoV djkps ifgys ikAringy Egkts AacuteFke iksVtkrh urdquoV


djkOk ykxrhy- k lacak foospukou vls ykkr srs dh] tkrhOoLFksPk ikkph cjhprsquokh rkdn bFkYk iksVtkrhuh isyqu kjysyh vkgs- vrh loZlkekU o ykkr u skkUacutek lqe QjdkaeqGs fofok iksVtkrh RkaPk Lrjkoj eq[ tkrhauk [krikkh kkyrkr- [kk|k o`kkps Hkjkiksrdquokk veacutenzokPk ekekrrqu eq[ eqGkadjoh dsys tkrs ik Rk eq[ eqGkiZr vfrvkorsquod veacutenzOs iqjfokps dke brj mieqGs] lqeeqGs vfojr djr jkgrkr- RkpAacuteekks iksVtkrhaps vkgs- mieqGs Lorps osxGs vfLrRo fl) d lsquokdr ukgh dkjk RkaPkr rh dqor ulrs- [kjs ikgrk mieqGkph Hkqfedk Rkekukus vfrrsquok tkLr egUgraveokph vkgs- ijarq rs fulxZpOslashkPk fuekaph ckakysys vkgsr o Rkl ikZ ukgh- ijarq iksVtkrhPk ckcrhr rls ukgh- ijarq iksVtkrh gicirckk ekuoleqgkdMqu fufeZysYk vkgsr- AacuteRsd ekuoleqgkl Lorps Lora= vLrhRo fuekZk djks lsquokD vkgs- Rkr rh uSlfxZd dqorgh vkgs- ijarq lkekftd ijaijkPk vfHkljkkeqGs gicirckk iksVtkrhaPk vfLrRokps o RkaPk vuqdjkkps brds AacuteapM opZLo vkgs dh] [kknicirckk eqG tkrhiklqu osxGs gtkYkl e`Rq vksltokpk dlykgh kksdk ulrkuk ns[khy dsoG ns[kkOklkBh o Lorpk rqPN osxGsikk fl) djklkBh Rk ikGYk tkrkr- lkgsckauh k ckcrhr ekSfyd mnkgjk fnysys vkgs- rs Egkrkr] ^^mUgravekj Aacutensrsquokkrhy o e Hkkjrkrhy czkEgk n[[kuPk o nfkksdMhy czkEgkkaiskk lkekftdn`rdquoVicirckk deh ntkZps vkgsr- ifgys dsoG Loaikdh o ikkds vkgsr] nqlUacutekauk mPp vlk lkekftd ntkZ vkgs- ijarq iksV tkrhps fueZqyu vkikkyk gGqgGq loZ tkrh urdquoV djkl ekxZnrsquokZd gksbZy kph dke lsquokkrsquoorh vkgs- k AacuteOslashhsr FkksMkQkj Qknk vkgs ik kksdsgh laHkorkr RkeqGs gk deso fdaok JsrdquoB ekxZ vkgs vls vkikkl Egkrk skkj ukgh fdaok gk pqdhpk ekxZ vkgs gs gh vkiksvkip fl) gksAring lsquokdrs- loZAacuteFke lektkrhy vfurdquoB o Qksy LoikPk ijaijk urdquoV djks o Rk fBdkkh loZ lektkrhy Aacutexrhrsquokhy ijaijkph LFkkiuk djks vfrvkorsquod vkgs- vFkkZrp Rkr lokZaph ekUrk vlksgh rsoltsp egUgraveokps vkgs- k ijaijkuk tuekklkps ikBcG tksiZar ykHkkkj ukgh fdaok lkekftd dYkkkph Hkkouk RkaPkr fuekZk gkskkj ukgh] rksiZar RkaPk lqjfkrrk vkfk lapkyukpk Aacutersquoup mn~Hkor ukgh- lapkyugh dk fofrsquokrdquoV mnkRr gsrqup Aacutesjhr vlkokl gos vUFkk lapkyugh laiwkZ AacutefOslashslkBh frrdsp kkrd B lsquokdrs-

3- orZeku kVukph vfHkOaumlh vkfk HkfordquoOslashek 1936 lkyh rkj dsysys Annihilation of Caste ^tkrhHksn fueqZyu gs Hkkrdquokk ledkyhu n`rdquoVhuh vfr egUgraveokps vkgs- MkW- ckcklkgsc vkacsMdjkapk tkrhfordquokhpk fpdhRld


n`rdquoVdksk vkfk Oklaxh vHkl gk [kqi vkkhiklqu lq gtkysyk gksrk- fganq kekZrhy tkrhaes dkhp dksik lsquokD ukgh gs Rkauh vksG[kys gksrs vkfk tj vlk dksik gtkykgh rj rks ojoj fnlkkjk vlsy o Rkl dlYkgh Aacutedkjps cyRo ulsy] gs Rkauk ekghr gksrs- k fBdkkh vkk[kh d xksrdquoV ykkr ksklkj[kh vkgs vkfk rh Egkts baxzth lsquokklu- baxztkauh Lora=iks ^lqkkjkk k ckchoj Hkj fnYkps vkikkl fnlr ukgh- vFkkZr Rkaph xksMh jktdh vkfk olkgroknkph gksrh- RkaPk lsquokSkfk lqkkjkk gicirckk vfrfofrsquokrdquoV iwjd gksRk ik lkekftd lqkkjkk gk dkgh dGhpk eqiacutek uOgrk- fganq okZOoLFkk gh usgehp nksrdquokiwkZ gksrh o rh rrsquokhp nksrdquokiwkZ vtqugh pkyr vkgs- AacuteRsd okkZPk LorPk ekZnk gksRk] Rkr fo|klaokZu czkEgkkauh djkos vkfk k=hkauh lsquokL= kkjk djkos] oSrsquokauh Okikj djkok gk rkGscan- gk Rk orZeku fLFkrhpk vkjlk gksrk- k orZeku OoLFksr AacuteRsd okkZph Lorph osxGh Hkwfedk vlYkeqGs o rh Hkwfedk brjkaph ulYkeqGs LorAacuter Rkaph Aacutexrh gkskoth rs [kqaVsyp- lkgsckauh koj lsquokadk vifLFkr dsyh vkgs dh] lsquokqnzkauk frsquokkkkpk] oSrsquokauk lsquokL=dkSrsquokY] kf=kauk Oolk o Okikjkpk tkxj djkl eukbZ vkgs- dkjk RkampRk kekZps yskd rs djhr vkgs- brjkauh Rkaph dkGth d us- vrsquokk OoLFksr dk kMys vlsy tsOgk k rhugh oxkZuh vkikiyh drZOs lksMqu fnyh vlrhy Rkps dlysgh mUgravekj fganqkehZkadMs uOgrsp- gh orZeku ifjfLFkrh [kjs ikgrk dk eksBicirckk Oslashkafrpk xHkZ vlkokl ikght gksrh] chts jksokokl goh gksrh ijarq rls gtkys ukgh- yksda vusd Aacutedkjph drdquoVs lgu djhr jkghys ijarq Rkauh caM dsys ukgh] fojksk dsyk ukgh kps dkjkgh pkrqoZkkrp vkgs- lkgsc Egkrkr] ^^txkPk brj nsrsquokkaes cUacutekp Oslashkarh gksr jkghYk- Hkkjrkr ek= lkekftd Oslashkarh gtkyh ukgh k AacutersquoukeqGs eyk cjkp ekufld =klgh gksrks- kps ekOumlkdMs dp mUgravekj vkgs vkfk rs Egkts pkrqoZ i)rheqGs nqcedile Lrjkrhy yksd vrsquokauml gtkys vkgsr- lMsrksM gYykcksy djkl rs leFkZ ukghr] Rkauk lsquokL=s kkjk djkph ijokjuxh ulYkeqGs rs fonzksg d lsquokdys ukgh- rs loZ ukaxjkaps kuh gksrs fdaok Rkauk Rkr xqjQVqu Bsokr vkys- gicirckk ukaxjkauk lsquokL=kr cnyfokph Rkauk ijokuxh uOgrh- lsquokL=kvHkkoh RkaPkoj dkskhgh jkT d lsquokdys- pkrqoZkeqGs Rkauk frsquokkk ksrk vkys ukgh vkfk Rkauk LorPk eqaumlhpk ekxZ dkh lsquokkskrk vkyk ukgh- Rkauk usgeh ikk[kkyh nkcqu Bsokr vkys- Rkauk LorPk eqaumlhpk ekxZgh ekghr uOgrk vkfk RkaPkdMs dlyhgh lkkusgh uOgrh- Rkauh vkiYk nkLRokojp


lekkku ekuys vkfk vkiYk HkkXkrsquokh feGrstqGrs du ksrys] Tkekqu Rkaph dkhp lqVdk gksAring lsquokdyh ukgh- rRdkyhu orZeku ifjfLFkrhpk fopkj djrk lkgsckauh gs vL[kyhr forsquoysrdquokk Tk Aacutedkjs mHks dsys vkgs rs larsquokkskukPk n`rdquoVhus vRar vkrsquopZtud vkfk foLepdhr djkkjs vkgs- larsquokkskukpk gk dy Rkauk larsquokkskudRkZPk jkaxsr vRRqPp LFkkukoj LFkkfir djrks- fganq kekZPk pkrqoZZ OoLFkseqGs vkfk tkrhOoLFkseqGs danjhr Hkkjrh mi[kaMkps ts uqdlku gtkys Rkph gh dkjkfeekalk gks- gicirckk lkUacutek vkdyuforsquookrqu dk uOk dYkkdkjh mi[kaMkph fufeZrh Ogkoh gk lkgsckapk mnkUgravek gsrq gksrk- k mi[kaMkr eqLyhekaoj dkgh vkiUgravekh vkyh rj lkjs eqfLye d= sAringu vRkpkjkpk lkeuk djrhy] dkjk Rkr tkrhOoLFksyk [kwip deh egUgraveo vkgs- f[kzLRkaoj gYyk gtkyk rj lkjs f[kzLrh d= srhy dkjk RkaPkrgh tkrhauk ux egUgraveo vkgs- ik fganqPk ckcrhr vls ukgh] dk fofrsquokrdquoV leqnkkoj gYyk gtkyk rj rks leqnk fganqpk gksrk gs letkiwohZ dkskRk kekZpk vkfk tkrhpk gksrk gs riklrhy rksiZar osG fukqu xsysyh vlsy- keZ fganquk tkrhps i`FkDdjk ekukl ck djrks vkfk osxGsikkph vyxkooknh Hkqfedk fuekZk djrks- xSj fganqPk ckcrhr vls ukgh- lkgsc vls Egkrkr dh] ^^[kknk leqnk ftfor jkgrks dh urdquoV gksrks gk Aacutersquoup mnHkor ukgh Aacutersquou vlk mn~Hkorks dh rks leqnk lUekukus ftfor jkgq lsquokdrks dk osnkarj vkkkjhr czkEgkh keZamptkrh OoLFksyk lekIr djkps vlsy rj osnkauk vkfk lsquokkL=kauk MkukekbZV ykokos ykxsy- lkgsckaPk k oaumlOkuh] vHax kkcu xsysYk egkRek xkakhph AacutefrOslashhk ykkr ksklkj[kh vkgs- rs Egkrkr] ^^vkacsMdj fganq kekZlkBh eksBs [kqys vkOgku vkgs- k HkkrdquokkkPk lekIrhdMs lkgsc Egkrkr dh ^^tkrh gicirckk fganw kekZsacircn vkgsr- fganw kekZuh okrkojk Aacutenqfrdquokr dsysys vkgs- Rkes AacuteRsdtk laOslashehr gtkysyk vkgs] Tkes fl[k] eqLyhe vkfk f[kzLrhlqkk dkgh Aacuteekkkr lkehy gtkys vkgsr- gs loZp tkrh OoLFksPk fooalklkBh leFkZuh o ik= vkgsr dkjk rs laOslashehr vkgsr- ekOumlk erkAacuteekks fganw lekt tsOgk d tkrh fojghr lekt cusy rsOgkp RkaPkdMs Loryk okpfokph rkdn fuekZk gksbZy- gicirckk vkarjhd rkdnhfouk fganqlkBh ^Rkauh xqykehdMs oGfoysys iqUgk d ikAringy vlsy-

4- ijhorZursquokhyrk d lsquokkrsquoor fue amp fganwuh osnkauk o lsquokkL=kauk Aacutekek ekuqu d rVcanh mHkkjyh vkfk rh dkhgh dkskhgh Hksnq lsquokdkkj ukgh vrsquokh OoLFkkgh fuekZk du Bsoyh- Rk dkGkr nSooknkPk ladYiuk


brDk lt vkfk cyrsquokkyh gksRk dh] Rkauk eqGkldV miVwu dkltks vxnh vrsquokDp gksrs- Rkauk fojksk djkl v[kaM kSkZphgh xjt gksrh- lkgsckauh vkiYk vHkllkeFkaZPk vkfk KkulkFkZdrsPk tksjkoj Rkauh gh McDkr lkpysYk xltqG ikkAacuteekks] fcucqMkph] lsquokSokyklkj[kh rjaxr vlkkjh fganw keZOoLFkk ltoGqu urdquoV djkph fgaer nk[kfoyh- vkiys ij[kM fopkj ekaMrkauk lkgsc leksj Egkrkr] ^^lkk vkfk lksIk Hkkrdquoksr fganw kekZyk dknk fdaok tkLrhr tkLr dknsrsquokhj oxZampuhrh vls Egkrk sAring lsquokdrs- LirdquoV lkaxkps gtkYkl eh gicirckk vknsrsquokh laghrsl keZ ekur ukgh- pqdhPk i)rhus keZ ekukUacutek gicirckk vknsrsquokh lafgrspk okbZV xqkkeZ gk vkgs dh kr uSrhd thoukph Lora=rk vkfk LosPNsl vthckr egUgraver ukgh- rlsp ckgsu yknYk xsysYk fuekaph vkikkl pkVwdkj cuowu nskkUacutek k lafgrsl vknrsquokkZaAacutefr furdquoBk egUgraveokph ukgh] Rkaps dBksj ikyu vkorsquod vkgs- gicirckk vknsrsquokh laghrsph vfrrsquok okbZV xksrdquoV gh vkgs dh Rkr okhZysyk dknk dky] vkt vkfk usgehdjhrk dp vkgs- gk dknk vlac) vkgs] vleku vkgs vkfk loZ oxkZaoj lkj[k ikus ykxq djrk sAring lsquokdr ukgh- gicirckk vlekursl fpjLFkkh LoIk fnysys vkgs- lkgsckauh gs Hkkrdquo djkekxph Hkqfedk vrsquokh vkgs dh] l`rdquoVhrhy loZ thokauk mUgravekjksUgravekj ekxZOslashek djks vkorsquod vkgs o Rkl nqljk ikZ ukgh- Rk ekxZOslashekkrp Rkapk ifjorZufrsquokyrspk fuegh vkgs- lkgsckauh vusd fordquokkaoj vfkd okpu dsys gksrs- ekuooarsquokrsquokkL=kojgh RkaPk l[kksy vHkl gksrk- ifjorZu gk l`rdquoVhpkp fue vkgs- i`Fohph mRiUgravekh] thokaph fuehZrh] _rqeku] dkG vkfk thouikjku gs loZ usgeh ifjorZursquokhy vkfk cnykkjsp vkgs- eq[ Egkts k ifjorZukeqGs ekuokpsp uOgs rj danjhr thoul`rdquoVhpk fodklp gtkyk vkgs- fulxkZr vlk vlerksy igkokl feGr ukgh- ekuo tkrhrhy dkgh forsquokky oxZleqgkus fuekZk dsysYk fuekeqGs ek= Hkadj vlerksy fuekZk gtkyk vkgs- Rk fuekapk ikk gk vleku vkfk nwrdquokhr n`rdquoVhdksukojp vkkkjysyk vkgs- fulxkZps ek= rls ukgh- ts dky gksrs rs vkt rlsp ukgh o [kk=hykd mnicirckkgh rlsp ulkkjp- k OoLFkseqGs lkUacutekauk mROslashkarhpk fue ykxq gtkyk] Aacutexrhpk ufou vkys[k rkj gtkyk- ik czkEgkh OoLFkseqGs ekuotkrhPk Aacutexrhpk ekxZ ek= dqaBhr gtkyk- Rkyk pkyukp feGkyh ukgh- dkjk k OoLFksr ijhorZukyk Fkkjk ukgh] ijhorZukph Ok[kp dsysyh ukgh- gs tkkwucqtwu klkBh dsysys vkgs dh lnSo dkskRkgh dkp thokph] leqnkkph lUgravekk brjkaoj vlyh ikghts- Rkr Rkauk vrsquokk OoLFksph fuehZrh djrk sbZy dh Rkr LorlkBh Aacutexrhps o ifjorZukps lkjs ekxZ [kqys vlrhy ik brjkalkBh iwkZr can vlrhy- fganw fuehZr dsysYk k vijhorZursquokhy


keZOoLFkspk vkfk tkrhOoLFkspk lkgsc fkDdkj djrkr- rs Egkrkr] ^vls EgkYkl eyk dlykgh ladksp okVr ukgh dh vrsquokk kekZl urdquoV dsys ikghts vkfk vls dkZ gs vkekZps dkZ ulsyp- lkgsckauh kekZfordquokh vkiys er brjkaiskk tkLr dqrsquokyrsus ekaMYkps vkiYk ykkr srs- rs Egkrkr] MeaM cdZ TkAacuteekks Egkrks dh] ^^[kjk keZ lektkpk ikk vlrks vkfk Rkojp loZ ukxfjd ljdkjkaph LFkkiuk gtkysyh vlrs- ijarq Rkr lqkkjkk vkfk ifjorZu vkorsquod vkgs- vfurhoj vkkkfjr keZ gk vkekZpkp Aacutelkj djsy- ik k loZ fVdkapk vFkZ vlk uOgs dh kekZph vkorsquodrk ukgh- keZ ekklkyk txkph Aacutesjkk nsrks] Rkl vkrsquokknkh o vkuannkh cuforks- vlk keZ ekuoh lgthoukl vfrvkorsquod vkgs- fganw keZ vkfk tkrhOoLFksPk ursquoojrsfordquokh cksyrkauk lkgsc Egkrkr] ^^fganw kekZyk Lorps vLrhRo fVdowu Bsokps vlsy rj Rkr Rkauh cny dsys ikghtsr- fganw kekZrhy vlekurk] cakqRooknkpk vHkko] xqykeh] ikjralaquokl kkehZd ekUrk] mPpampuhp HksnHkko gicirckk dkjkkauhp Rkaph vkksxrh gtkyh vkgs- Rkar dykxqkkauk oSfrsquokrdquoVicirckkauk oko ukgh- rs AacuteRsdkadMwu tUekl kkrys tkr ukgh- fofrsquokrdquoV leqnkkPk dksckgsj tksiklys tkr ukgh- kps dkjk Rkl AacutekIr gtkysyh fLFkjrk- keZrsquokkL=kekwu xfrrsquokhyrk vkfk ijhorZukl] ijhorZursquokhyrsl tkxkp ukgh] Rkoj ppkZ gtkysyh ukgh- laiwkZ l`rdquoVh ifjorZukPk pOslashkrwu mRdd`rdquoVrsdMs] fu[kG iwkZRokdMs okVpky djhr vlrkauk fganwuh ek= dke MksGs feVysr ok ckph Hkqfedk ksryh] k vakJ)seqGs lkekftd okrkojkkph laiwkZ lsquokq)RokdMs dkhp okVpky gtkyh ukgh fdaok rrsquokh lakhgh dkh Rkl AacutekIr gtkyh ukgh- lkgsckaps ifjorZursquokhyrsfordquokhps mn~xkj ekSfyd vkgsr- rs Egkrkr] ^^fganwuh k ckchaoj fopkj djkokl udks dk dh k l`rdquoVhr dkghgh fLFkj ukgh dkghgh lsquokkrsquoor ukgh] dkghgh lukru ukgh] AacuteRsd xksrdquoV ijhorZursquokhy vkgs- dk cnyRk lektOoLFksr tqUk eqYkaes lrr Oslashkarhdkjh cny kMqu kokl gos o Rkl Rkaph tkkho vlkokl ikghts dh tj RkaPk dkZi)rhps dkgh Aacuteekkampekud vlrhy rj Rkes lqkkjkk] cny kMowu vkkkokl Rkauh lnSo rkj vlkyk ikfgts- kou vkiYk ykkr sbZy dh vfrrsquok pyk[khus vkfk xqIrrsus fganw keZOoLFksus] tkrhtkrhr foHkkxysyk lekt LocnyklkBh vik= BjfoYk xsyk vkgs- okZOoLFksph] keZampOoLFksph] tkrh OoLFksph mrjaM] nSooknh dYiuk] nsokph Hkhrh nrsquokZfokkUacutek ckch Fkksfpr lsquokkrsquoor vkfk u cnykkUacutek vkgsr] vlsp fganw kekZr lkafxrys gksrs- ik lkgsckauh


vkiYk oSKkfud n`rdquoVhdksukpk voyac du laiwkZ l`rdquoVh fopkjkalaghr ijhorZursquokhy vkgs kps tksjnkj Aacutefriknu dsys- lkgsckauh lqe QjdkaPk vkkkjs okZ tkrhpk Qjd AacutedrdquokkZus yksdkaPk utjsl vkkwu fnyk- ^ôkkZph ekUrk ksXrsoj rj tkrhph ekUrk tUekoj voyacwu vlYkps Rkauh funrsquokZukl vkkwu fnys- rs Egkrkr dh] ^êh vrsquokk lektkr txkl udkj nsrks- Tkr pqdhPk vknrsquokkZaphp ijaijk ikGyh tkrs fdaok vlk d lekt Tkps vknrsquokZ okLro vkfk vpqd vkgsr] ik rks lekt vrsquokk cnykuqi Loryk vkdkj nskl jks[krks- ekdividek eukr fganw kekZfordquokh th phM fuekZk gtkyh vkgs] rh klkBh dh ekdividek iDDk ekghrhAacuteekks gk keZ pqdhps fl)kar vkfk lkekftd thoukps iksrdquokk djrks- fganw vkfk fganw kekZrsquokh ekgts HkkaMk RkaPk fl)karkeqGs vkgs- Lkkgsc] eSFw vkjukWYM k baxzth ys[kdkps lsquokCn mnk`r djrkr- vkjukWYM Egkrks] ^^fganw yksdkaps foojk nksu osxGicirckk txkaes vkgs- d e`rAacutek gtkysys vkfk nqljs nwcZy tUe kskkjs-

---vkfk vktiZar Lkgsckauh tkrhOoLFksPk lanHkkZr vkiYk l[kksy okpukus ts forsquoyrdquokk txkleksj ekaMys Rkl rksM ukgh- rsOgkPk ifjfLFkrhr vkfk vktPk ijhfLFkrhr vla[ jktdh] lsquokSkkhd cny kMwu vkys- jkTkVuk vaxhd`r dsYkuarj lkekftd cnykaph th Nki ek= tuekulkoj kokl goh gksrh rrsquokh ek= vkyh ukgh- lkgsckauh lkafxrysp gksrs dh] ^^lkekftd thoukPk folaxrhr vkik Aacuteosrsquok djhr vkgksr- dkjk Rkauk ekghr gksrs dh] jktdh lekurk gh lkekftd lekurk AacuteLFkkfir djsyp vls [kk=hus tkkokkjs uOgrsp- RkaPk laiwkZ vkqrdquokr Rkauh lkekftd lekursojp vfkd Hkj fnyk vkgs gs rj vkikkl AacutedrdquokkZus tkkorsp ik rh drsquokh AacuteLFkkfir djkoh Rkph Aacutefprhgh vkikkl RkaPk laiwkZ pGoGhrwu ikoyksikoyh srs- lkekftd vlaxhps kksjk Hkkjrkl vfrrsquok uhp ntkZl iksposy vrsquokh Hkhrh Rkauk usgehp gksrh- Rkoj ekr drsquokh djrk sbZy] lkekftd lqlaxrh drsquokh fuekkZ djrk sbZy- lkekftd drk drsquokh fuekZk djrk sbZy] kps foospugh Rkuh dssysys vkgs- danjhr lkekftd cnykph vkfk fLFkRarjkph ikBjk[kk tksiZar djrk skkj ukgh rks iZar Hkkjrkl cGdVh sks lsquokD ukgh] vls Rkauh okjaokj lkafxrys- ijarq skkUacutek dkGkr lektdkjk ekxs iMys] vksaxG jktdkjkkph vkfk jktdkjkaph okhZ ykxyh] jkTkVusPk AacutekLrfodsps miacutesrsquok] Rkaph xkaHkhZrk k iwGpV jktdkjkaeqGs ykl xsyh- orZeku ifjfLFkrhp uOgs rj


skkUacutek vlhehr dkykokhrgh rarksrr ykxq iMrhy vrsquokh rUgraveos lkgsckauh vkiYk thounrsquokZukrwu o rUgraveoKkukrwu kkywu fnyh- vkt ek= k loZadrdquok lekursPk vkfk cakqRokPk rUgraveoKkukl Ykksdkauh Rkaph fordquokkjh fopkjljkkeqGs vkfk nsrsquoknzksgh d`RkeqGs vAacuteekkhr kksrdquokhr dsys- brdsp uOgs rj lersps vkfk cakqrsps jkT sAring us Egkwu vxksnjiskk tkLr rkdnhus vleklursps vkfk oSjRokpsp okrkojk fuekZk djkoj tkLr Hkj fnYk xsyk o rs vktrkxkr lq vkgs- ekwuekwu xqkoUgraveksPk Qkyrq fudrdquokkaojgh lkekftd lersps frsquok[kj ltklGokpk AacutefnkZ AacuteRu pkyoYk xsyk] RkeqGs Hkkjrh lektkph ihNsgkVp gtkyh- kekZak lsquokaumlhauh fofrsquokrdquoV vyxkooknh fopkjljkhpkp iqjLdkj dsYkeqGs nsrsquok vakdkjkdMs iqUgk okVpky d ykxyk- Tkauk lkekftdrspsgh iqjsls Hkku ukgh- lektlsod vkfk lqkkjd Egkqu iqlts vkys- pkVqdHkj Qk|klkBh lkgsckaPk drZ`Rokpk okjlk ykHkysys yksd klu iMys] lsquok=qRokPk iSyrhjh iksgpys] lacak lektOoLFkk ltklGYkeqGs Rkaps Lorpsgh vLrhRo ukersquoksrdquok gkskpk kksdk Rkaukgh rsoltkp vkgs ik RkaPk rs ykkr sr ukgh gh [kjh lsquokksdkarhdk vkgs- k tkxrhdhdjkkPk dkGkr tkrchr ekxs iMyh vkfk vkrkrsquokhd Rkoj dkskh cksyr ukgh] rh ikGyh tkr ukgh vlk fdRsdkapk Hkze vkgs ijarq rs kknkar [kksVs vkgs- vLi`rsquork rh tkrhph] kekZph] okkZph] oarsquokkph ok fyaxkph vlks frrdhp ikGyh tkrs- rh lokZauk n`rdquo Loikr fnlr ukgh kps dkjk rh ekufld vkgs- fganwRooknh yksdkaPk lMDk MksDkr rh lnSo vkfk vktgh kj du clyh vkgs rks Rkapk fln~kkarp vkgs vkfk AacuteRsd Oogkjkr rks vn`rdquoiks ikGYk tkrks- rs olts prqj vkgsr dh] lkekUkauk rs ekghrp gksr ukgh- cnyYk ijhfLFkrhr tls thoueku vkfk brj ladYiuk cnyYk fdaok Rkekukus ltkscG gtkYk Rk Aacuteekks ^tkr vkfk Rkl ykxq vlysys lanHkZ cnyysys ukghr- Rkl dp mUgravekj vkgs] rs Egkts êkufld ijhorZukps- oSndh lsquokkL=kr tj nwrdquokhr esanw cnyowu Rkr lksrsquokhd esanw Vkdkph dyk o ra= vlrs rj rlk cny kMowu vkkrk vkyk vlrk ik rls gksr ukgh- rsOgk vkiYk fopkjljkhrwu] vpkjfopkjkrwu vkfk Oogkjkrwu Rk easnwr ikarjk kMowu vkkks vkorsquod vkgs- ekufld ifjorZukph d uoh pGoGp mHkh djrk sbZy o Rkrwu lkekftd fLFkRarjs kMowu vkkrk srhy vrsquokh OoLFkkp fuekZk djrk vkyh ikghts- vkt gtkjksaPk uOgs yk[kksaPk la[sus eSykxkhd frsquokkk laLFkkpk Hkjkk vkgs- ik Rkrwu rka=hd Aacutedkjps frsquokkk fnys tkrs- Rkr uSrhdrspk varHkkZo dsyk tkr ukgh- uSfrd ikB frsquokdfoys tkr ukgh- dkjk Rkauk rs udksp vkgs- letkr cny kMqu sow usr gh 1930 Pk dkGkrhy


czkEgkkph fdaok czkEgkh fl)karkph th pGoG gksrh rh vtqugh dkgh fBdkkh NqIk rj dkgh fBdkkh mkM i)rhus vtqugh lqp vkgs- tuekulkrqu tkr vkfk kekZoj vkkkfjr Qjd vkfk fopkjljkhph njh tkLr kersus o tksekus oklthl ykxysyh fnlrs- ljdkjh o [kktxh ks=krgh tkrhHksn gtkYkph fdRsd mnkgjks vkikkl igkokl feGrkr- k danj kVukaiSdh 1 VDdk n`rdquoV kVukaphp yksdkauk ekfgrh iksprs- mjysYk 99 VDds kVukaph lkkh okPrkgh gksr ukgh- tkrhHksnfueqZyukfordquokhph lkgsckauh th Hkqfedk ekaMyh Rkph [kjh ijhkkedkjdrk LokralaquokPk 66 ordquokkZauh o jkTkVuk ykxq gtkyh RkPk 63 ordquokkZauh [kUacutek vFkkZus Hkkjrh mi[kaMkr loZ= y[ky[krkauk fnlyh vlrh] fnlkokl goh gksrh] ik rls gtkys ukgh- k lkUacutek cstckcnkjikkl fganwRooknh oxZ nksrdquokh kjkokl gok- fganw lektOoLFksr cny kMowu dk vknrsquokZ] dYkkdkjh] loZadrdquok fgrkph lektjpuk vkt rkkus cgjysyh fnlkoh] klkBh lkgsckauh vkiYk vHkliwkZ Kkupkwks vfLrRokr vkkkpk AacuteRu dsyk ik rs gksAring lsquokdys ukgh gh leLr HkkjrhkalkBh lsquokjesph ckc vkgs- Aacutelaxkokku jk[kwugh tjh k OoLFkkijorZukPk eqnicirckkl dkhrjh gkr kkryk xsyk vlrk rj vkt lkekftd lakrdquokZ dkepk feVyk vlrk- lkgsckauh fnysyh euksifjorZd Kkuxaxk vkfk fopkjljkh tkkwucqtwu funzkLFk djkr vkyh- vkarjtkrh fookg] lgHkkstus vkfk lkekftd lejlrk gk kojhy mik uOgsp rj RklkBh vkeqykxz cny kMowu vkkkok ykxsy- AacutepaM ekulhd kSkZpsp gs dkZ vkgs- furdquodyad pkjhlaquooku ekklsp Qauml kph lqokr vkfk laieacuterk d lsquokdrkr kr lsquokadk ukgh- lektLrjkoj kph lqokr laesyus vkksftr dsYkus gkskkj ukgh rj RklkBh loZAacuteFke ekklkykampekklkrsquokh ekkqldhus tksMkos ykxsy-Rkr lkekftd fgrkPk ckchapkpk mYys[k o varHkkZo vlyk ikghts- uOkus fuekZk gtkysYk ihlthl HkjdVkkjs thou okVicirckkl vkysys vkgs- Rkrwu Rkaph eqaumlrk djklkBh ckcklkgsckapsp fopkj loZrksijh ksX vkgsr vls kfBdkkh ij[kMiks ueqn djrk sbZy- Hkkjrkrhy tkrhOoLFkk urdquoV djklkBh loZAacuteFke HkkjrhkaPk MksDkoj vlysys FkksrkaM o keZrsquokkL=kps vksgts deh djkos ykxsy- Rkauk osnkPk vkfk J`rhPk ekulhd xqykexhjhrwu eqauml djklkBh osnkal giacuteikjp djkos ykxsy] Rkfrsquokok lkekthd OoLFkk cnykkjp ukgh-


s

kEepOslash AacuteorZu fnukPk eaxy

ashish Tours amp Travels

IRCTC Authorised AgentHome Delivery ServiceRailway amp Air Ticket Bus Taxi Booking

Prop - Bhola

New Khadan Awale Babu Chowk Opp BajiraoLibrary Lashkaribag Nagpur

Mo NO 9373214102

LLLLLLLLL


eaxy dkeuk



Shende

Bajirao SakhareNagpur

wwwbasanuorg 75


izk- lksuy iapHkkbZ vkfk eh= ifjokjkdMwu kEepOslashAacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

amp lnsPNqd ampLLLLLLLLL

vkfrsquokrdquok iapHkkbZZIzkk-lksuy iapHkkbZZ

lsquoks ukxnsors vfer iksiVs dqatu fyykjs

Okkdy oklh ckSn ckakokadMqu leLr tursps fnkkHkqehukxiwj sFks lgrdquokZ Lokxr

fu[khy iapHkkbZ

jkrdquoVordffirk tksfrck Qqys vHklhdk dMwu kEepOslashAacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

eaxsrsquok xMikys fou nsBs vkfrsquokrdquok esJke

forwy jkeVsds

LoIuhy esJke

Lkqt esJke

fu[khy ckxMs] dq- jtuh esJke]feFkwu lsquokgkjs] fu[khy esJke] dq- ckyhrkbZ xtfHks] lsquokqHkkaxhsesJke] vftr xkfoj] egsrsquok

xMikys] larksrdquok xtfHks


sludj ifjokjkdMwu kEepOslashAacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

leLr sludj ifjokj] lsylqjk r- ftYgkamp okkZeks- ua-amp 8007469977] 9764099930

Swapnil A YesankarJr Security Officer

MSEB

Praful A YesankarProbationary Officer in

Bank of India

Pihu Yesankar

kEepOslash AacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

Add- Plot No 31 B Gurudatta society Narendra Nagar Nagpur -15Mo No 9156477216

LLLLLLLLL

Prayas Reading RoomManeged by Prayas Bahuudedshiya Jankalyan

Sanstha

Narendra Nagar Branch Mankapur Branch Add- CO Manoj Dhoble Faras square behind Med Plus Medical store MankapurMo No 8600346665


vkfk leLr ckouxMs

ckouxMs ifjokjkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp lnsP

MkW- gjhk eqjkjhukxiwj

vkfk leLr gtkMs

gtkMs ifjokjkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp lnsP

izfok

ykMs ifjokjkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp lnsP

Ekgsknsojh

vkfk leLr ykMs

Ckakcksys ifjokjkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp lnsP

jaftr

vkfk leLr ckacksys


ckouxMs ifjokj

kEepOslash AacuteorZudkeuk

lnsPNqd ampeqjkjh ckouxMsukxiwj

vkfk leLr ckxMs

ckxMs ifjokjkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp jkhr enuth

kMs ifjokj


lnsPNqd amp

izfok gtkMs


lnsPNqd amp

k ykMsnsojh

ifjokj

cUlksM ifjokjkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp lnsP

Lkqfer

vkfk leLr cUlksM


lnsPNqd amp

ckacksys

ifjokj

VsaHkqkZss ifjojkdMwu kEepOslashfnukPk eaxy dkeuk

amp lnsP

eaxsk

vkfk leLr VsaHkqkZs

wwwbasanuorg 78

ckxMs ifjokj


amp lnsPNqd ampenuth ckxMs


lnsPNqd amp

Lkqfer cUlksMnsojh

cUlksM ifjokj


lnsPNqd amp

eaxsk VsaHkqkZs

VsaHkqkZss ifjokj


mnkiwjs ifjojkdMwu kEepOslash AacuteorZufnukPk eaxy dkeuk

LLLLLLLLLL

jkeHkkAring Vh LVkWyykW dkWyst] ukxiwj

vkePkdMs loZ izdkjPk xkMOacutek fdjkkusfeGrkr

Lkfpu mnkiqjs] grdquokZy mnkiwjseks- ua- 9975213977

amplnsPNqdamp

vWM- jkgqy e- OkklfudEkks- u- 9673614584

oklfud ijhokj fnkkHkqfeoj vkiys lgkZLokxr dfjr vkgs

oklfud ifjokjkdMwu kEepOslashAacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

amplnsPNqdamp

h

h

hh

okGds ifjokjkdMwu kEepOslash AacuteorZufnukPk eaxy dkeuk

vkq- Lkqnkl okGds

vkq- fueZy lqnkl okGds

vkq- vfHkrdquoksd lqnkl okGds

vkq- Lusgk vfHkrdquoksd okGds

vkq- nkfudk vfHkrdquoksd okGds

okGds ifjokj nhkkHkwehoj vkiysLokxr dfjr vkgs

amplnsPNqdamp

okGds ifjokjkdMwu kEepdz izorZufnukPk eaxy dkeuk

amplnsPNqdamp

vkq- ukenso gtkekth okGds] vkq- Nkk ukenso okGds

vkq- jksfgr ukenso okGds] vkq- jskqdk jksfgr okGds

vkq- eksfgr uk- okGds

vkq- [ksuku okGds

laidZamp9764933079


amplnsPNwdamp

lsquokhyoar vueksy esJkee-M~-] e- Llh- HkkSfrdrsquokkL=]

esJke ifjokjkdMwu kEepdz izorZufnukPk eaxy dkeuk

LLLLLLLLL

vkfk esJke ifjokj

We are exemplar for

THE NEW ERAEvent Organizer amp Caterer

Celebrity Management Flair Bartenders DJ Sounds Rock Bands Product Promotions

Corporate Events Wedding Planners Theme Parties Flowers Decoration Tours amp Travels

Office Address - 53 Chaitanya nagar Behind Bharat gas godawoon besides Prabhat colony Buddha Vihar Nari road nagpur 26

LLLLLLLLLL

Dr Prashant Dr Nilkamal Ashant Ashish Ankoosh Sandeep

Meshram Family and Friends

esJke ifjokjkdMwu kEepOslashAacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

amplnsPNqdamp


hhhh

ukbZd ifjokjkdMwu ovkJersquokkGk [keup sFkhy frsquokkd rFkk

frsquokkdsUgravekj deZpkjh o`n dMwu lokZuk kEepOslash AacuteorZu fnukPk eaxy dkeuk

LLLLLLLLL

Tqfuvj dkWyst ysDpjjlsquokkldh ekfed o mPp ekfed dUk

vkJersquokkGk] [keups] rk- vgsjh] ft- xMfpjksyheks- 8793025473] 9823696780

-------------------------------------------------------------------------------------

ampfrsquokkkampe- - frac14vFkZrsquokkL=] bfrgkl] jkTrsquokkL=] rUgraveoKku amp lsVfrac12]

e- M~-] lhVhbZVh] usV frac14frsquokkkrsquokkL=frac12]ihp- Mh- frac14frsquokkkrsquokkL= lqfrac12


ckskhthfodk

forsquokskkad] 2016

izdkrsquokd


vko`Rrh izdkrsquoku

11 vkWDVksacj 2016] 60os kEepOslash izorZu fnu

laiknd

ckskhthfodk Lejfkdk eaMG]


eq[ki`rdquoB

flnkar xzkQhDl frac14vkfrsquokrdquok Qqygtsys frac12

9850357176

vkojk o ltkoV

vfer frrjs] Nkk [kksczkxMs] fnikyh cjMs] vkfrsquokrdquok frrjs] iou gkjxqGs] Hkqrdquokk okkekjs] vfrsquoou esJke

lgksx jkrsquokh 30amp

Lejfkdsr izdkfrsquokr gtkysYk ys[kkarsquokh laiknd eaMG lger vlsyp vls ukgh-

Lejfkdk dsoG [kktxh forjkklkBh-



ampvknjkatyhamp
















lakVusps lafokku 05

laikndh ys[k 10

vkh euksxr 12





















tkfgjkrh ---- 74



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------




















vkgs-










vkgsr-







laikndh eaMG


ukxiwj



vkh euksxr--- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
































Ogkos gh eaxydkeuk

t fHke---

Lusgy okkekjs

















laidZ 9822697048

















































































































































































Mr Ravindra Jinde

















































The issues remain





















this realization

















wwwbasanuorg 27











ABSTRACT
















Role of Caste































Delhi2














2016745



































Conclusion























wwwbasanuorg 31









suicide-how-his-

elite-institutions-



laidZ 9960258739

















































































wwwbasanuorg 34








































wwwbasanuorg 39




































BABASAHEB AMBEDKAR SOURCE MATERIAL PUBLICATION COMMITTEE Governmet of Maharshtra Volume 2 Second Edition 2005 96-297

















wwwbasanuorg 47




144-

-





























dk
















Ukxiwj
















ukxiwj

















wwwbasanuorg 54






eks- 09545488942



































































































हवी




















































wwwbasanuorg 59


गला











eks- 09545488942





































s




Prop - Bhola


Mo NO 9373214102

LLLLLLLLL


eaxy dkeuk



Shende


wwwbasanuorg 75







fu[khy iapHkkbZ



forwy jkeVsds

LoIuhy esJke

Lkqt esJke







MSEB


Bank of India

Pihu Yesankar



LLLLLLLLL


Sanstha



vkfk leLr ckouxMs


amp lnsP


vkfk leLr gtkMs


amp lnsP

izfok


amp lnsP

Ekgsknsojh

vkfk leLr ykMs


amp lnsP

jaftr

vkfk leLr ckacksys


ckouxMs ifjokj



vkfk leLr ckxMs


amp jkhr enuth

kMs ifjokj


lnsPNqd amp

izfok gtkMs


lnsPNqd amp

k ykMsnsojh

ifjokj


amp lnsP

Lkqfer

vkfk leLr cUlksM


lnsPNqd amp

ckacksys

ifjokj


amp lnsP

eaxsk

vkfk leLr VsaHkqkZs

wwwbasanuorg 78

ckxMs ifjokj




lnsPNqd amp

Lkqfer cUlksMnsojh

cUlksM ifjokj


lnsPNqd amp

eaxsk VsaHkqkZs

VsaHkqkZss ifjokj



LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp




amplnsPNqdamp

h

h

hh


vkq- Lkqnkl okGds






amplnsPNqdamp


amplnsPNqdamp




vkq- [ksuku okGds

laidZamp9764933079


amplnsPNwdamp



LLLLLLLLL

vkfk esJke ifjokj

We are exemplar for





LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp


hhhh



LLLLLLLLL



-------------------------------------------------------------------------------------





ampvknjkatyhamp
















lakVusps lafokku 05

laikndh ys[k 10

vkh euksxr 12





















tkfgjkrh ---- 74



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------




















vkgs-










vkgsr-







laikndh eaMG


ukxiwj



vkh euksxr--- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
































Ogkos gh eaxydkeuk

t fHke---

Lusgy okkekjs

















laidZ 9822697048

















































































































































































Mr Ravindra Jinde

















































The issues remain





















this realization

















wwwbasanuorg 27











ABSTRACT
















Role of Caste































Delhi2














2016745



































Conclusion























wwwbasanuorg 31









suicide-how-his-

elite-institutions-



laidZ 9960258739

















































































wwwbasanuorg 34








































wwwbasanuorg 39





















































wwwbasanuorg 47




144-

-





























dk
















Ukxiwj
















ukxiwj

















wwwbasanuorg 54






eks- 09545488942



































































































हवी




















































wwwbasanuorg 59


गला











eks- 09545488942





































s




Prop - Bhola


Mo NO 9373214102

LLLLLLLLL


eaxy dkeuk



Shende


wwwbasanuorg 75







fu[khy iapHkkbZ



forwy jkeVsds

LoIuhy esJke

Lkqt esJke







MSEB


Bank of India

Pihu Yesankar



LLLLLLLLL


Sanstha



vkfk leLr ckouxMs


amp lnsP


vkfk leLr gtkMs


amp lnsP

izfok


amp lnsP

Ekgsknsojh

vkfk leLr ykMs


amp lnsP

jaftr

vkfk leLr ckacksys


ckouxMs ifjokj



vkfk leLr ckxMs


amp jkhr enuth

kMs ifjokj


lnsPNqd amp

izfok gtkMs


lnsPNqd amp

k ykMsnsojh

ifjokj


amp lnsP

Lkqfer

vkfk leLr cUlksM


lnsPNqd amp

ckacksys

ifjokj


amp lnsP

eaxsk

vkfk leLr VsaHkqkZs

wwwbasanuorg 78

ckxMs ifjokj




lnsPNqd amp

Lkqfer cUlksMnsojh

cUlksM ifjokj


lnsPNqd amp

eaxsk VsaHkqkZs

VsaHkqkZss ifjokj



LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp




amplnsPNqdamp

h

h

hh


vkq- Lkqnkl okGds






amplnsPNqdamp


amplnsPNqdamp




vkq- [ksuku okGds

laidZamp9764933079


amplnsPNwdamp



LLLLLLLLL

vkfk esJke ifjokj

We are exemplar for





LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp


hhhh



LLLLLLLLL



-------------------------------------------------------------------------------------









lakVusps lafokku 05

laikndh ys[k 10

vkh euksxr 12





















tkfgjkrh ---- 74



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------




















vkgs-










vkgsr-







laikndh eaMG


ukxiwj



vkh euksxr--- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
































Ogkos gh eaxydkeuk

t fHke---

Lusgy okkekjs

















laidZ 9822697048

















































































































































































Mr Ravindra Jinde

















































The issues remain





















this realization

















wwwbasanuorg 27











ABSTRACT
















Role of Caste































Delhi2














2016745



































Conclusion























wwwbasanuorg 31









suicide-how-his-

elite-institutions-



laidZ 9960258739

















































































wwwbasanuorg 34








































wwwbasanuorg 39





















































wwwbasanuorg 47




144-

-





























dk
















Ukxiwj
















ukxiwj

















wwwbasanuorg 54






eks- 09545488942



































































































हवी




















































wwwbasanuorg 59


गला











eks- 09545488942





































s




Prop - Bhola


Mo NO 9373214102

LLLLLLLLL


eaxy dkeuk



Shende


wwwbasanuorg 75







fu[khy iapHkkbZ



forwy jkeVsds

LoIuhy esJke

Lkqt esJke







MSEB


Bank of India

Pihu Yesankar



LLLLLLLLL


Sanstha



vkfk leLr ckouxMs


amp lnsP


vkfk leLr gtkMs


amp lnsP

izfok


amp lnsP

Ekgsknsojh

vkfk leLr ykMs


amp lnsP

jaftr

vkfk leLr ckacksys


ckouxMs ifjokj



vkfk leLr ckxMs


amp jkhr enuth

kMs ifjokj


lnsPNqd amp

izfok gtkMs


lnsPNqd amp

k ykMsnsojh

ifjokj


amp lnsP

Lkqfer

vkfk leLr cUlksM


lnsPNqd amp

ckacksys

ifjokj


amp lnsP

eaxsk

vkfk leLr VsaHkqkZs

wwwbasanuorg 78

ckxMs ifjokj




lnsPNqd amp

Lkqfer cUlksMnsojh

cUlksM ifjokj


lnsPNqd amp

eaxsk VsaHkqkZs

VsaHkqkZss ifjokj



LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp




amplnsPNqdamp

h

h

hh


vkq- Lkqnkl okGds






amplnsPNqdamp


amplnsPNqdamp




vkq- [ksuku okGds

laidZamp9764933079


amplnsPNwdamp



LLLLLLLLL

vkfk esJke ifjokj

We are exemplar for





LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp


hhhh



LLLLLLLLL



-------------------------------------------------------------------------------------





-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------




















vkgs-










vkgsr-







laikndh eaMG


ukxiwj



vkh euksxr--- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
































Ogkos gh eaxydkeuk

t fHke---

Lusgy okkekjs

















laidZ 9822697048

















































































































































































Mr Ravindra Jinde

















































The issues remain





















this realization

















wwwbasanuorg 27











ABSTRACT
















Role of Caste































Delhi2














2016745



































Conclusion























wwwbasanuorg 31









suicide-how-his-

elite-institutions-



laidZ 9960258739

















































































wwwbasanuorg 34








































wwwbasanuorg 39





















































wwwbasanuorg 47




144-

-





























dk
















Ukxiwj
















ukxiwj

















wwwbasanuorg 54






eks- 09545488942



































































































हवी




















































wwwbasanuorg 59


गला











eks- 09545488942





































s




Prop - Bhola


Mo NO 9373214102

LLLLLLLLL


eaxy dkeuk



Shende


wwwbasanuorg 75







fu[khy iapHkkbZ



forwy jkeVsds

LoIuhy esJke

Lkqt esJke







MSEB


Bank of India

Pihu Yesankar



LLLLLLLLL


Sanstha



vkfk leLr ckouxMs


amp lnsP


vkfk leLr gtkMs


amp lnsP

izfok


amp lnsP

Ekgsknsojh

vkfk leLr ykMs


amp lnsP

jaftr

vkfk leLr ckacksys


ckouxMs ifjokj



vkfk leLr ckxMs


amp jkhr enuth

kMs ifjokj


lnsPNqd amp

izfok gtkMs


lnsPNqd amp

k ykMsnsojh

ifjokj


amp lnsP

Lkqfer

vkfk leLr cUlksM


lnsPNqd amp

ckacksys

ifjokj


amp lnsP

eaxsk

vkfk leLr VsaHkqkZs

wwwbasanuorg 78

ckxMs ifjokj




lnsPNqd amp

Lkqfer cUlksMnsojh

cUlksM ifjokj


lnsPNqd amp

eaxsk VsaHkqkZs

VsaHkqkZss ifjokj



LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp




amplnsPNqdamp

h

h

hh


vkq- Lkqnkl okGds






amplnsPNqdamp


amplnsPNqdamp




vkq- [ksuku okGds

laidZamp9764933079


amplnsPNwdamp



LLLLLLLLL

vkfk esJke ifjokj

We are exemplar for





LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp


hhhh



LLLLLLLLL



-------------------------------------------------------------------------------------






vkgsr-







laikndh eaMG


ukxiwj



vkh euksxr--- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
































Ogkos gh eaxydkeuk

t fHke---

Lusgy okkekjs

















laidZ 9822697048

















































































































































































Mr Ravindra Jinde

















































The issues remain





















this realization

















wwwbasanuorg 27











ABSTRACT
















Role of Caste































Delhi2














2016745



































Conclusion























wwwbasanuorg 31









suicide-how-his-

elite-institutions-



laidZ 9960258739

















































































wwwbasanuorg 34








































wwwbasanuorg 39





















































wwwbasanuorg 47




144-

-





























dk
















Ukxiwj
















ukxiwj

















wwwbasanuorg 54






eks- 09545488942



































































































हवी




















































wwwbasanuorg 59


गला











eks- 09545488942





































s




Prop - Bhola


Mo NO 9373214102

LLLLLLLLL


eaxy dkeuk



Shende


wwwbasanuorg 75







fu[khy iapHkkbZ



forwy jkeVsds

LoIuhy esJke

Lkqt esJke







MSEB


Bank of India

Pihu Yesankar



LLLLLLLLL


Sanstha



vkfk leLr ckouxMs


amp lnsP


vkfk leLr gtkMs


amp lnsP

izfok


amp lnsP

Ekgsknsojh

vkfk leLr ykMs


amp lnsP

jaftr

vkfk leLr ckacksys


ckouxMs ifjokj



vkfk leLr ckxMs


amp jkhr enuth

kMs ifjokj


lnsPNqd amp

izfok gtkMs


lnsPNqd amp

k ykMsnsojh

ifjokj


amp lnsP

Lkqfer

vkfk leLr cUlksM


lnsPNqd amp

ckacksys

ifjokj


amp lnsP

eaxsk

vkfk leLr VsaHkqkZs

wwwbasanuorg 78

ckxMs ifjokj




lnsPNqd amp

Lkqfer cUlksMnsojh

cUlksM ifjokj


lnsPNqd amp

eaxsk VsaHkqkZs

VsaHkqkZss ifjokj



LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp




amplnsPNqdamp

h

h

hh


vkq- Lkqnkl okGds






amplnsPNqdamp


amplnsPNqdamp




vkq- [ksuku okGds

laidZamp9764933079


amplnsPNwdamp



LLLLLLLLL

vkfk esJke ifjokj

We are exemplar for





LLLLLLLLLL




amplnsPNqdamp


hhhh



LLLLLLLLL



-------------------------------------------------------------------------------------



&laiknd eamg&basanu.org/wp-content/uploads/2018/10/bodhijivika-2016.pdf · 2018. 10....

Documents