l’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfsotrissea de chécen i...

36
1 Vèrda la fegura e scrif ite i inomes che mencia. La cambra de Jan la é piena de lum, grana e lumenousa. Anter l let e l’________ l’é na gran fenestra. Sora l ___________ l’é n scartabel de Pippo e n retrat de _______ . L’é ence na __________ . Visavì la fenestra l’é n _________ con soravìa n computer. Anter l pult e la scancìa di libres l’é n _____________ . Te mez a la _______________ l’é n _________________. Sora l tapet l’é n _______________ che dorm. L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de decerner e classifichèr ogne cossa: persones, besties, piantes, cosses, sentimenc...

Upload: others

Post on 16-Nov-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

1

Vèrda la fegura e scrif ite i inomes che mencia. La cambra de Jan la é piena

de lum, grana e lumenousa.

Anter l let e l’________ l’é na

gran fenestra. Sora l

___________ l’é n scartabel

de Pippo e n retrat de

_______ . L’é ence na

__________ . Visavì la

fenestra l’é n _________ con

soravìa n computer.

Anter l pult e la scancìa di

libres l’é n _____________ .

Te mez a la

_______________ l’é n _________________. Sora l tapet l’é n

_______________ che dorm.

L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de decerner e classifichèr ogne cossa: persones,

besties, piantes, cosses, sentimenc...

Page 2: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

2

Sotrissea tel test i inomes e dò métei te la tabela tel

post giust.

Giovanni l’à sentù zeche che

cioscedèa vindò la schena e l’à

trat n saut. L se à utà e l’à

vedù doi eies śai, misteriousc,

curiousc, che i era dò che i lo

fitèa anter la foes.

L se à cucià jù, l se à śinsolà

sui ciucegnes e pian pian l’à

slongià fora n brac fajan n pìcol vers coi sleves. Ence l giat l’à

slongià l col snasan l’aria. L giat l’à entenù che l bez l’era valent, l’é

vegnù fora deldut da la sief e co la ponta del nès l’à tocià l’inesc del

bez. Sobito no l se à fidà, ma dò mìngol l’à scomenzà a sfreèr l cef

te la man del bez.

MASCH. SING. FEM. SING. MASCH. PLUR. FEM. PLUR

PERSONA __________

__________

BESTIA __________

COSSA

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

Page 3: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

3

Scrif i inomes particolères de l’inom generèl VEÌCOL.

_ _ _ _

_ _ _ _

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

Vèlch inom à n segnificat spezifich e l se referesc a n element determinà, etres enveze à n segnificat più generèl e i se referesc a n grop de elemenc. Ej: BOLP l’é n inom particolèr BESTIA l’é n inom generèl

Page 4: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

4

Scrif ite i inomes particolères, spezifics.

FIORES MOBILIA MASSARÌES

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

FRUC BESTIES ÈLBRES

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

Scrif l’inom (generèl) che tol ite duc i etres (particolères).

Tenaa, martel, raspa, sia, paraguides: .........................

Vìdola, tamburle, tombreta, pianofort, chitara: .........................

Lat, formai, cèrn, zucher, pan: .........................

Ravasala, capusc, pomidor, salata, zuchet: .........................

Stivèl, pòcen, zòcol, sàndal, scarpon: .........................

Pìsola, stornaie, popa, bala, cheil: .........................

Vich, Moena, Cianacei, Poza, Ciampedel: .........................

Saslonch, Marmolèda, Ciadenac, Sela, Colac: .........................

Becé, pech, maester, hotelier, montèr: .........................

Budin, peta, giacin, crema, strudel: .........................

Page 5: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

5

Scrif ite i inomes tel post giust. Ombia, còcol, montagnola, jeneie, bosch, an, cambra, saut, menut, schi, brega, stua, tousa, sgol, gial, cevila, pesc, sciadas, crepa, miràndola, reverenza, eie, scolé, soreie, àzola, làpisc, èlber, bagn, meis, giaf, ciampilota, portech, sangon, net, mèlder, om.

PERSONES MOVIMENC COSSES

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

TRAC DE TEMP FIORES PÈRTS DEL CORP

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

BESTIES ELEMENC NATURÈI PÈRTS DE LA CÈSA

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

............................

Page 6: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

6

Scrif ite i inomes de persona.

L’ _____________ cusa o defen ti prozesc.

L _____________ fèsc l pan.

L _____________ rec l trafich.

L _____________ vejolea la besties.

L _____________ concia la canes de l’èga.

L _____________ met la banda sui cuerc.

L _____________ enjigna e ven la cèrn.

L _____________ fèsc i cuerc.

L _____________ fèsc sù la cèses.

L _____________ cura la jent.

L _____________ met ensema la mobilia.

L _____________ neta la strèdes.

L _____________ taa ciavei.

L _____________ ensegna te la scoles.

L _____________ concia i ciuzé.

L _____________ couc.

L _____________ depenc e sbianchejea.

L’_____________ concia i fii da la lum.

L _____________ laora te fojina.

L _____________ fèsc da magnèr.

Page 7: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

7

Scrif i inomes de besties.

ZENZA OSC: ___________________________________________

CON DOI CIATES: _______________________________________

CON CATER CIATES: _____________________________________

DE CÈSA: _____________________________________________

SALVÈRES: ____________________________________________

CHE MAGNA ERBA: ______________________________________

CHE MAGNA CÈRN: ______________________________________

CHE MAGNA INSEC: _____________________________________

FELINS: _______________________________________________

BOVINS: ______________________________________________

OVINS: _______________________________________________

EQUINS: ______________________________________________

CHE VIF DE NET: _______________________________________

Page 8: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

8

Met adum i inomes coi elemenc drec.

manubrie

sela

cana

cedena

pompa

pedai

fusc

sola

tach

tomèra

vetes

lenghejela

cuert

barcon

fenestra

usc

scèla

ciamin

bochier

ram

foa

reisc

scorza

fust

Scrif l’inom de la familia de la piantes.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

fajel arbea fèa

forment turcheis orc sièla vena

pec pin lèrsc jeneiver avez

pomaranc limon pompelm mandarin

Met en órden i inomes del temp aldò de la regnèda.

dejené, sajon, dì, meis, milené, setemèna, ora, secont, centené, an, luster, menut.

_______________________________________________

_______________________________________________

Page 9: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

9

Zachei à trat n papier jabas e Maria, Alice e Silvia cree

de saer chi che l’é stat. Coluna de la trei bezes èla rejon? Perché pa? Maria: “L’é sta n scolé!” Alice: “L’é stat n student!” Silvia: “L’é stat n arlief!”

Met adum i inomes che à l medemo segnificat.

bordel

schiufa

majon

cutia

paluf

brenz

blason

mont

giom

tema

molastrin

revedoz

stema

festil

scorza

cèsa

lomescel

crepa

I sinonimes l’é paroles che à l

medemo segnificat ence se no

semper deldut.

Page 10: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

10

Proa a fèr la paroles encrojedes les traslatan dal talian.

L’é sorì percheche a ogne inom corespon doi definizions.

Defat se trata de omonimes.

ORO >

ORLO

PIEDE >

PAIO

FEGATO >

FIATO

COLLO >

COLLE

AIUOLA >

COLLA

LAGO >

LUOGO

COMPITO >

DOVERE

INDIRIZZO >

DIREZIONE

I omonimes l’é paroles che se

lec o se scrif a la medema vida ma che à n segnificat desvalif.

Per ladin se doura da spes i azenc

per fèr entener l son e l segnificat

desvalif:

Ej: or = orlo

òr = oro

Page 11: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

11

Met adum la descrizions coi inomes propries di dies greches e romans.

IUPITER die de la vera

MARS dea del fondament

VULCANUS l père de duc i dies, die de la saetes e de la tonèdes

MINERVA die del fech

I inomes comuns vegn duré per na

categorìa de persones, animèi, cosses.

I inomes propries vegn duré per

indichèr n element prezis apontin te chela categorìa.

Page 12: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

12

VENUS die con doi musc, die de la pèsc

e de la vera.

IANUS dea de la familia

IUNO dea de la beleza e de la fertilità

DIANA die del mèr

APOLLO dea de la ciacia

NEPTUN die de l’èrt e de la medejina

MERCURIUS die di morc

PLUTO

portaousc di dies e protetor del comerz

Page 13: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

13

Scrif ite i inomes.

L’é dut inomes ....................... e se i scrif semper con la pruma

letra .........................

Scrif apede ogne inom comun n inom proprie che carenea. mère .................... fra ....................... giava ....................

cian ...................... lech ..................... zità .......................

nazion .................. ruf ....................... amich ...................

paìsc .................... atlet ..................... ator ......................

crepa ................... giat ...................... strèda ...................

Scrif apede ogne inom proprie n inom comun che carenea.

Veisc ..................... Firenze .................. Maria ....................

Tèlia ...................... Cendrejina ............. Unejia ....................

Pussy .................... Roki ...................... Fedaa ...................

ATLEC ____________ ____________ ____________ ____________ ____________

CIANTARINS ____________ ____________ ____________ ____________ ____________

ENSEGNANC ____________ ____________ ____________ ____________ ____________

Page 14: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

14

Proa a entener la régola e dò va inant co la lingia di

inomes propries. Sèn Pelegrin, Antermont, Sèn Nicolò,________________________

Marco, Enrico, __________________________________________

Ciadenac, Saslonch, _____________________________________

Ciampedel, Soraga, ______________________________________

Pera, Penìa, Sort, _______________________________________

Marascon, Laché, _______________________________________

Sotrissea i inomes comuns de brun, i inomes propries de chécen e scrif la letres granes olache serf.

miràndola, piere, veisc, trentin, marmolèda, capriol,

sartora, crepa, laurin, barcon, lech, àdesc, louf, mère,

bèrbola, molin, lionfant, dumbo, scolé, tone, scritor, simon,

ruf, contrin, valèda, duron, mazin, èlber, mèr, pec,

mediteran, giat, silvester, vich, dona, milan, pardac, zità.

Page 15: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

15

Ouc al feminin i inomes mascolins.

l bez

l fi

l jorman

l professor

l dotor

l student

l spos

l non

l’amich

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

l parent

l giaf

l maester

l scolé

l prinz

l todesch

l gial

l giat

l ciaval

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

Ouc al feminin i inomes mascolins. Met vèrda, no l’é semper sorì!

l bèrba

l’om

___ ________

___ ________

l bech

l toro

___ ________

___ ________

Per sòlit i inomes de jender feminin vegn

duré per la creatures de ses feminin e i

inomes de jender mascolin vegn duré per

la creatures de ses mascolin. I inomes de

jender comun vegn duré per la cosses tant

mascolines che feminines e l’é l’artìcol che ne

disc l ses.

Page 16: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

16

l père

l fra

___ ________

___ ________

l porcel

l muton

___ ________

___ ________

Vèrda l dessegn e scrif te la tabela.

JENDER PERSONA BESTIA COSSA

MASCOLIN

FEMININ

Scrif M o F se l’inom é mascolin o feminin.

indicazion __

vocal __

gever __

polin __

brac __

miel __

tobià __

chief __

sanch __

cutia __

tarlui __

Mattia __

istà __

ajei __

èga __

cerchie __

uton __

temporèl __

radio __

dent __

chénderla __

cheil __

jeneiver __

paluf __

ciancel __

auto __

orloi __

orel __

parei __

pael __

polver __

pest __

Page 17: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

17

Ouc al feminin i inomes mascolins.

l giat

l cian

l toro

l gial

l camel

la rèna

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

l bech

l ciaval

l porcel

l’ors

l louf

l muton

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

Scrif con M o F l jender gramatical di inomes, dò encoloresc i inomes che indichea tant l masćio che la fémena.

l’anghila

l carnel

la vacia

l leon

l lionfant

la tigra

l cocodril

l spoz

la ciaura

la scroa

l’aucia

la bolp

l cerf

l mèlder

l cuch

l flinch

Tropes inomes che indichea besties à

demò un jender, o mascolin o feminin. Se

se vel desferenzièr se cogn dir: l masćio

de la bolp, la fémena del camel...

Page 18: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

18

Scrif M se i inomes é de jender mascolin e F se l jender

l’é feminin.

temporèl

ciel

vierech

liber

facera

ef

vidor

orloi

polver

armer

ciuzé

miel

man

eie

Scrif i inomes di fruc di èlbres che l’é chiò sotite.

la ciarejaa

l perjé

l nojelèr

l’olif

l peré

l pomé

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

l brugné

l castagné

l fich

la nogaa

l sonjiné

l zirm

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

Muda i inomes desche te l’ejempie e spiega l mudament

de segnificat. Scrif sot la fegures so inom.

I inomes de cossa no i desferenziea l

mascolin o l feminin, per chest l

jender l’é stat stabilì per convenzion e no se pel i utèr da n jender a l’auter.

Page 19: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

19

l piz

l pan

l banch

l vel

l col

l rost

la piza

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

l mot

l cop

l fasc

l post

l chèrt

l cost

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________ ___ ________ ___ ________

___ ________ ___ ________ ___ ________

Ouc al singolèr o al plural olache l mencia.

Page 20: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

20

SINGOLÈR PLURAL SINGOLÈR PLURAL

deit fenestra

pins carieghes

tas giava

croc scoles

lionfant l pirona

chèdres pives

formai scatola

giacins popes

musciat tascia

vàjoi stues

jeneie man

brac gabènes

gnoch peta

giaves boces

gial cevila

lèrjes maies

ciapel ciameija

rosches ciauzes

liber val

piac lenghes

balon coltrina

benc cambres

bicer gejia

Page 21: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

21

Sotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa stroz de net. Nesciugn cognea l cognoscer e duc cognea aer tema de el. Per chest l se à regolà da brigant. L se à metù na ciauza sul cef, l se à tirà jù l ciapel sul vis, l se à leà n fazolet su la bocia e l se à metù de gregn veières neigres. Dò l’à tout n derembie e l’é jit dedant a l spieie. “Aiut!”, l’à scomenzà a cighèr adaut, e da la poura che l se aea fat enstes l se à sconet te armer.

I inomes de numer singolèr vegn

duré per n element demò e i inomes

de numer plural vegn duré per

indichèr più che un element.

Page 22: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

22

Ouc al plural.

la feida

la fia

la ciata

la neza

la mère

la lege

la man

la majon

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

la fauc

la lum

la bolp

la sor

la maestra

la gialina

la calità

la zità

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

Ouc al plural.

l pec

l louf

l ruf

l legn

l fil

l ciaval

l tisler

l maester

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

l tobià

l fra

l’amich

l bez

l’èlber

l chèder

l ciuzé

l brac

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

___ ________

Béleche duc i inomes al plural i muda la desinenza.

Page 23: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

23

Vèrda polito la familia de paroles e dò encoloresc col medemo color l segnificat dret.

Èga giacèda

N muion de neif che no se delega mai sunsom na crepa Toch de giacia che pindolea jù da la salaes e ti festii Crema giacèda fata con lat, fruc o etres ingredienc Eletrodomestich che mantegn giacèda la magnadiva Post del frigo olache se mantegn la giacia N muie freit Post olache se ven i giacins

giacion

giacinarìa

giacèda

giaciaa

giaciadoa

giacin

giacé

giacia

I inomes primitives no i vegn cà

da etres inomes. I inomes

derivé i vegn cà dai inomes primitives.

Page 24: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

24

Scrif l’inom primitif. Giacin giacia

Pastela ______________

Egajon ______________

Legnèda ______________

Peèda ______________

Cendrin ______________

Bracialet ______________

Fradaa ______________

Colet ______________

Ventarela ______________

Salarin ______________

Manìpol ______________

Librarìa ______________

Perfumerìa ______________

Pecarìa ______________

Boteghier ______________

Oredesc ______________

Murador ______________

Balarin ______________

Bandèr ______________

Segat ______________

Malghier ______________

Petenador ______________

Postin ______________

Musegant ______________

Pegnatèr ______________

Vedrièr ______________

Boschier ______________

Scolé ______________

Stradarol ______________

Becarìa ______________

Ostarìa ______________

Sotrissea l’inom derivà dret. man: mantia, manconia

ort: ortam, ortìa

fior: fiora, fiorijon

schi: schiap, schiador

ponta: pontarel, pontaa

ora: orel, orloi

pe: pedia, pecont

Page 25: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

25

Scrif l’inom primitif per talian. ciuzarin scarpetta

anerlet ______________________

balota ______________________

bezat ______________________

breota ______________________

ciamejola ______________________

peron ______________________

sbriscion ______________________

sbroscet ______________________

scagnel ______________________

scuierin ______________________

soricin ______________________

giatolin ______________________

I inomes mudé indichea persones,

besties o cosses granes o pìcoles, belotes

o burtes e catives. Aboncont tel ladin i

vegn duré pech ajache se doura l’inom

primitif co l’agetif aldò.

Ej: PÌCOL DESCH

GRAN SACH BURT CIAN CATIF...

Page 26: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

26

Scrif l’inom sfaussà demò canche l’é possìbol.

cèsa pìcola ciaseta

èlber gran ______________________

om gran ______________________

ciol pìcol ______________________

baril pìcol ______________________

cèr pìcol ______________________

ciampèna pìcola ______________________

pìcol ciapel ______________________

fémena grana ______________________

pìcola bocia ______________________

cian pìcol ______________________

cèsa grana ______________________

chèder pìcol ______________________

ciaz pìcol ______________________

corda grossa ______________________

burta man ______________________

pìcol deit, formentin ______________________

pìcola steila ______________________

pìcol om ______________________

stala grana ______________________

pìcola cariega ______________________

pìcola tombreta ______________________

Page 27: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

27

Met vèrda a chesta paroles e scrif chel che l’é col

didament del dizionèr.

L barcon no l’é na gran bèrca ma... _____________________

L’anelin no l’é n pìcol anel ma... ________________________

L balin no l’é n pìcol bal ma... __________________________

L balot no l’é n bal gustégol ma... ______________________

L bronsin no l’é n pìcol bron ma... ______________________

L bulon no l’é na gran bul ma... ________________________

L cajelo no l’é n pìcol cajo ma... ________________________

L cianon no l’é n gran cian ma... _____________________

L ciantarin no l’é na pìcola ciantia ma... _______________

L cianton no l’é na gran cianta ma... __________________

L ciuscon no l’é n gran ciusch ma... __________________

L codejel no l’é n pìcol codé ma... ____________________

L colet no l’é n pìcol col ma... _______________________

La coronela no l’é na pìcola corona ma... ______________

I diaolins no l’é pìcoi diaoi ma... _____________________

Page 28: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

28

Met adum co na friza, dò scrif l’inom componù che te ès

fat.

ciapa man ___________________

porta let ___________________

bagna mosces ___________________

lava nousc ___________________

sciauda bagaes ___________________

spaca ort ___________________

cola cont ___________________

sora strèda ___________________

mesa piac ___________________

torna saon ___________________

auto inom ___________________

porta cuert ___________________

sot net ___________________

porta làpijes ___________________

para banch ___________________

cassa cèr ___________________

I inomes componui l’é inomes

che à n so segnificat e i é metui adum da doi paroles.

Page 29: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

29

Scrif ite i inomes componui, te la riga en ju te n vegnarà

fora n auter che te pes dessegnèr tel chèder junfon.

3

7

9

6

2

1

1

2

3

4

4 5

5

6

7

8

8

9

10

11

12

11

12. Prum

lengaz che na

persona

empèra a na

vida naturèla.

10

Page 30: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

30

Scrif l’inom del grop de chel che fèsc pèrt i elemenc de la fegures.

_________________ _________________ _________________

I inomes coletives, ence al singolèr,

indichea n grop de persones, besties o cosses de la medema raza.

Page 31: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

31

Segna co na crousc i inomes coletives.

□ sgol

□ pecei

□ schieràtola

□ èlber

□ stria

□ orchestra

□ foam

□ flota

□ pavel

Scrif l’inom coletif.

Defenesc l’inom coletif.

grop de jiadores

grop de feides

grop de persones

grop de lèrjes

__________

__________

__________

__________

mobilia

banda

armèda

armentarìa

grop de _________

grop de _________

grop de _________

grop de _________

Page 32: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

32

Lec l pensier del boteghier e dò dessegna chel che l volessa vener. Èste podù l fèr? Perché pa?

Da ogne parola tol fora l’inom astrat.

bel ______________ content ______________

joen ______________ ardì ______________

ensomeèr ______________ lejer ______________

pissèr ______________ amèr ______________

voler ______________ san ______________

I inomes concrec indichea persones,

besties o cosses che l’é te la realtà e

che se pel sentir coi cinch sensc,

alincontra i inomes astrac indichea zeche che no se pel sentir coi sensc.

Se gé aesse na

pìcola boteiga, sèste chel che

volesse vener?

“Speranza bonmarcià!”

Page 33: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

33

Encoloresc col chécen i inomes concrec e col brun i

inomes astrac.

orgolie stufèda lurier ègua ardiment

nìgola giaf legreza ruf codejel

baranchie meis pèsc pesc aria

ureia montagnola badil veièda riga

bandiera pazienza dotor aisciuda temp

simpatìa departida paussa fana èrt

Page 34: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

34

Sotrissea i inomes (i é 11) e dò proa a fèr l’analisa gramaticala. Silvia l’era na beza che ge saea bel l mèr. Con gran coraje e legreza la se trajea jù dai perons e dò la nodèa ence zenza bracel da salvament. No la aea nience tema di pesćians. Su la spiagia n

grumon de jent la vardèa.

Muda i inomes coche carenea. bez ………………….…… fenestra …………………………….. ciameija ………………….…… fior …………………………….. pera …………………….… bala …………………………….. soricia ………………….…… liber ..…………………………… veie ……………….……… cian ……………………………..

Scrif l’inom mudà. na gran stala ……………………… n bez pìcol ………………………….. n gran om ……………………… n pìcol usc ………………………….. n pìcol ciuzé ……………………… na strèda lèrgia …………………….…..

Sotrissea i inomes mudé fausc. parolot – bachet – cianon – cianolin – tombreta – laguscel – fagot – bestiola – barcon – molin – anerlet – muton – ceston – cevion

Sotrissea de chécen i inomes mudé e de brun i inomes

derivé. murador – ortam – giatolin – verdolam – pastela – ciaslir – panet – stradon – porton – ciolet – giacin – pastina – scarpon – scuierin

Page 35: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

35

Sotrissea i inomes. Dadoman, tel bosch de peces veies e veiores l’é n gran acort, e se desceida duta la besties. L’ucel sgola tel ciel resa, la schieràtola sauta da n ram a l’auter, tel laguscel noda aiegra l’anerla. Na eva sgola su la zondres en fior, n’autra su la ciufagnes śales; n pavel da

la ales de duc i colores l se poja su l’erba tumia de rosèda, endèna na gnignola verda stèsc ceta sui sasc. Na moscia se poja sun n sas ... n slinch svelt e la moscia no la é più: la gnignola la l’à jà engiotida.

………../25

Sotrissea de vert i inomes astrac e de pomaranc chi concrec. Bontà, tristeza, soreie, armonìa, fior, bèrca, cutia, teater, cariega,

mère, ator, mùsega, amor, desprijie, sentiment, cruzie, pèsc, dessegn, gelosìa, mèr, fradaa, scola, maester, odie, legreza, content.

………../26

Sotrissea de ròsol i inomes componui e de resa i inomes coletives. Paraguides, schicialimons, sgol, paralevines, clas, spacanousc, armèda, pastrec, squadra, sciaudalet, siaciavei, schiap, banda,

pianofort, pecei, tornacont, mobilia, paracèr, vignal, portabagaes, sam, orchestra, netaciuzé, armentarìa.

………../24

Page 36: L’inom, o sostantif, l’é na parola che ne dèsc l met de ...inom.pdfSotrissea de chécen i inomes singolères e de brun i inomes plurai. N om volea ge robèr a la jent chejìa

36

Scrif apede de che inom che se trata.

Cèsa Foam Vedrièr Fantolin Ciuciapolver Furbarìa Sorastant Bèrca Barcon

Soricin Bocia Acort Moliné

Primitif, concret ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… …………………………

………………………… ………………………… ………………………… …………………………

Paussa Flota Sotebraa Scufons Librèr Libret Omenazo Sciaudabagn Simpatìa

Pazienza Colapiac Cendrejina Marelenga

………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… …………………………

………………………… ………………………… ………………………… …………………………

………../25