1

ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556 ISSN 2350-9473 วารสารวชาการ ราย 6 เดอน ของคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง วตถประสงค

1. เพอสงเสรมการเผยแพรผลงานวชาการและงานวจยดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ของคณาจารยและนกศกษา ตลอดจนบคคลทวไป

2. เพอเปนสอกลางในการแลกเปลยนความคดเหนทางวชาการทมเนอหาลกษณะสหวทยาการดานภาษา - ภาษาศาสตร, วรรณกรรม - วรรณคด, ศลปะและวฒนธรรม, สงคมวทยาและมานษยวทยา ฯลฯ อนจะนาไปสการสรางเครอขายทางวชาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทเขมแขง กาหนดเผยแพร ปละ 2 ฉบบ ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม สถานทตดตอ กองบรรณาธการวารสารลาปางหลวง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏลาปาง ต.ชมพ อ.เมองลาปาง จ.ลาปาง 52100 E-mail: Lampangluang@gmail.com โทรศพท - โทรสาร 0 5431 6154 การตพมพซา บทความใดๆ ทตพมพในวารสาร ถอเปนลขสทธของ

ผเขยน หากตองการตพมพซาตองไดรบอนญาตจากผเขยนกอน

* ขอมล ความรตลอดจนขอคดเหนใดๆ เปนของผเขยนโดยเฉพาะ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง และกองบรรณาธการวารสารลาปางหลวง ไมจาเปนตองเหนพองดวย

ทปรกษา ผศ.ศร พรมด ผศ.ดร.ธนวทย บตรอดม อ.อานาจ สงวนกลาง

ผทรงคณวฒภายใน รศ.ชตมา เวทการ รศ.ดร.วลาศ พมพมล รศ.ดร.บณฑวรรณ วงวอน

ผทรงคณวฒภายนอก รศ.ดร.สนม ครฑเมอง รศ.ดร.ประจกษ สายแสง รศ.วนดา บารงไทย รศ.ดร.สภาพร คงศรรตน รศ.ดร.สพตรา จรนนทนาภรณ รศ.ดร.วฒนา พดเกต รศ.ประทป นกป

บรรณาธการ ผศ.ประหยด ชวยงาน

กองบรรณาธการ อ.ภาณวฒน สกลสบ อ.ตลาภรณ แสนปรน ผศ.วไลลกษณ พรมเสน อ.ภญญพนธ พจนะลาวณย อ.ดร.สรยจรส เตชะตนมนสกล ผศ.วาท ร.ต. ดร.นรนดร ภกด อ.เออมพร ฟเตมวงศ อ.จาตรนต วรรณนวล อ.ชลาพนธ อปกจ

พมพท กจเจรญการพมพ โทร 0 5422 1576

2

บทบรรณาธการ

วารสารลาปางหลวง ไดเวลาเปดตวปฐมบรรพ ดวยความมงมนและตงใจจะใหคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง มวารสารวชาการเพอเผยแพรผลงานวชาการ งานวจยดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ของคณาจารยและนกศกษา ตลอดจนบคคลทวไป อกทงเพอเปนสอกลางการแลกเปลยนความคดเหนทางวชาการทมเนอหาในลกษณะสหวทยาการ ดานภาษา - ภาษาศาสตร, วรรณกรรม -วรรณคด, ศลปะและวฒนธรรม, สงคมวทยาและมานษยวทยา ฯลฯ อนจะนาไปสการสรางเครอขายทางวชาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทเขมแขง

วารสารลาปางหลวง ปฐมบรรพนไดนาเสนอบทความถง 8 บทความดวยกน ประกอบดวยบทความวชาการ ประชาธปไตย ทไกลเกนเออม บทความรบเชญ เงอนประวตศาสตรศกษาอวเชยงแสนคลโอพตรา ราชนกลอยปต - เชยงแสน มตคดใหมในประวตศาสตรไทย บทความวจย จรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนาในเพลงของสลา คณวฒ, ประเมนการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชนกบการพฒนา : กรณศกษาบานทง อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง, การพฒนาเศรษฐกจชมชนตนทนตา, การวเคราะหตวละครผหญงเหนอและภาพสะทอนทางสงคม จากตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย และการเปรยบเทยบองคประกอบและภาพสะทอนทางสงคมเพอศกษาการแปลงนวนยาย เรองมาลยสามชายสละครโทรทศน บทความปรทศน นาเพยงดน : มมมองความงามและปรชญาคณคา

กวาจะเปดตวปฐมบรรพออกมาไดกลวงเลยเวลามามากพอสมควร ในนามบรรณาธการตองขอเรยนวา การคดเรมตนสรางสรรคเปนสงทสวยงาม โดยเฉพาะการสรางสรรคสนามวชาการใหขอมลความรตางๆ ทผานการกลนกรองเปนตวอกษรอยางดแลว มาโลดแลนสสายตาผอานในสงคมวงกวาง แตการเรมจากความวางเปลาไมใชเรองทงาย อยางไรกตาม ลาปางหลวง ไดอวดโฉมออกมาแลว สงททาทายตอไปคอทาอยางไรจะใหลาปางหลวงคงอยตลอดไป

ขอขอบคณทาน ผศ.ศร พรมด คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร คณะทปรกษา ผทรงคณวฒ ทงภายในมหาวทยาลยและผทรงคณวฒภายนอก นกเขยน กองบรรณาธการ อาจารยชลาพนธ อปกจ ออกแบบปกอยางสวยงาม ตลอดจนทมงานสาขาภาษาไทย สาขาภาษาไทยเพอการสอสารทางธรกจ ทกทานทมสวนชวยใหวารสารลาปางหลวงไดถอกาเนดเปนปฐมบรรพ

ผศ. ประหยด ชวยงาน บรรณาธการ

3

ประชาธปไตย ทไกลเกนเออม 1 พชรสฤษด กนษฐเสน

เงอนประวตศาสตรศกษาอวเชยงแสนคลโอพตรา ราชนกลอยปต-เชยงแสน มตคดใหม 15 ในประวตศาสตรไทย ศกด ส.รตนชย

จรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนาในเพลงของสลา คณวฒ 25 พระมหาเจยง ชวยสมาน, ดร. พรธาดา สวธนวนช พระครปลดสวฒนธรคณ

ประเมนการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชนกบการพฒนา : กรณศกษาบานทง 37 อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง ชยนนทธรณ ขาวงาม

การพฒนาเศรษฐกจชมชนตนทนตา 47 จตรกร แตมคลอง

การวเคราะหตวละครผหญงเหนอและภาพสะทอนทางสงคม 55 จากตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย ขวญฤทย นนทธนะวานช, ดร. พรธาดา สวธนวนช ผชวยศาสตราจารยสมเกยรต คทวกล

การเปรยบเทยบองคประกอบและภาพสะทอนทางสงคมเพอศกษาการแปลงนวนยาย 69 เรองมาลยสามชายสละครโทรทศน นตยา มลปนใจ

นาเพยงดน : มมมองความงามและปรชญาคณคา 81 ชยเนตร ชนกคณ การสงบทความลงตพมพ 91

สารบญ ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

4

1

ประชาธปไตย ทไกลเกนเออม 'OUT OF REACH' DEMOCRACY

พชรสฤษด กนษฐเสน1 Patcharasalid Kanittasen

บทคดยอ

บทความนนาเสนอการเปลยนแปลงการปกครองของประเทศไทย ไปสการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยอยางสมบรณ วายงมกลมพลงตางๆ มากมาย กอใหเกดความแตกแยกทางความคด ผเขยนไดกลาวถงประเดนตางๆ ไดแก การไดมาของผแทนราษฎร นโยบายของรฐบาล การมสวนรวมของประชาชน การลงประชามต การชมนมประทวง การคอรปชน และปญหาจากการบรหารงานผดพลาด ตลอดจนการไมสามารถเขาถงนกการเมองซงเปนผแทนของตนเอง ประชาธปไตยของไทย จงไมไดเปนระบอบการปกครองของประชาชน โดยประชาชน เพอประชาชน ดงอมตพจนของอบราฮม ลนคอลน แตเปนระบอบการปกครองของผมอานาจ โดยผมอานาจ เพอผมอานาจ หรอการปกครองของกลมผลประโยชน โดยกลมผลประโยชน และเพอกลมผลประโยชน ปญหาในลกษณะเดยวกนน เกดขนในสงคมประชาธปไตยทวโลก คาสาคญ : ประชาธปไตย, กลมผลประโยชน, อานาจ, การเมอง

Abstract

This article presents that a change of Thai government to complete democracy upon to power groups that causes disharmony of thought. The author talks to representative derivation, governmental policy, people participation, referendum, protest, corruption, problems of mistaken administration, and inaccessible to representatives of people. Thai democracy is not the same to Abraham quote ‘democracy is the government of the people, by the people, for the people’ but it is a government for benefit that occurs with worldwide democracy.

Keywords: democracy, benefit group, power, politics.

1 อาจารยสาขารฐประศาสนศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

2

วารสารลาปางหลวง 2 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

บทนา

การพฒนาประชาธปไตยของไทยตลอดเวลา78 ปทผานมาหากจะเปรยบเปนชวตคน กเปนถนนแหงชวตทเตมไปดวยอปสรรคขวากหนาม บางครงเดนไปได 2 กาวกตองสะดดกอนหน บางครงเดนไปไดระยะอกสกหนอยกพลาดตกลงไปในหลมลก กระทงบางครง มองเหนแสงสวางทปลายอโมงคราไร แตกลบตองเผชญกบกาแพงใหญทขวางหนา จนตองถอยหลงกลบเสยกอน ความขดแยงกนของพลงกลมตางๆนบตงแตปแรกของการเปลยนแปลงการปกครองไมเคยลดนอยถอยลง มแตความพยายามจะเขามามสวนรวมในการปะทะทไมสงสรรคของกลมพลงตางๆ มากขน นบตงแตพลงของกลมศกดนาและขาราชบรพาร พลงของกลมรฐธรรมนญนยม พลงของกลมอานาจนยม พลงของกลมอนรกษนยม พลงของกลมฝายขวา พลงของกลมฝายซาย พลงของกลมธรกจ พลงของกลมการเมอง พลงของกลมอทธพล พลงของกลมขาราชการ พลงของกลมนกวชาการ พลงของสอ พลงของทหาร พลงของทองถน พลงของรากหญา การเตบโตพลงในกลมตางๆเหลาน เปนธรรมชาตทตองเกดขน ภายใตสภาพสงคมเศรษฐกจการเมองททวความซบซอน การพฒนาทขาดดลยภาพจนทาใหเกดปญหาทงทางดานเศรษฐกจการเมองและสงคม ยงเพมพนความขดแยงของพลงกลมตางๆ ทวความร น แ ร ง ม า ก ข น จ น ด ป ร ะ ห น ง ว า เ ร า พ ฒ น าประชาธปไตยไปสความขดแยงโดยแท

กระท งการเ มองอเมรกนท เรามองจากภายนอกดเหมอนมประสทธภาพ เพราะเตมไปดวยกลมอนเปนตวแทนของผลประโยชนอยมาก และกลมเหลานตางมสวนรวมในการผลกดนนโยบาย ตงแตในชวงการเลอกตงระดบตางๆ ไปจนกระทงในเวลา

บรหารงาน ซงเปนไปตามแนวคดของเจมส เมดสน ซงมงหวงวาการแขงขนของกลมผลประโยชน ใหผลประโยชนของกลมควบคมผลประโยชนสวนตว การแขงขนของกลมตางๆ จะนามาซงการคานอานาจซงกนและกน การแขงขนของกลมผลประโยชนตางๆ นน จะผลกดนให รฐบาลพยายามหาจดสมดลและมนโยบายทเปนผลดตอสวนรวมมากทสด โดยเชอวาการแขงขนเปนเรองทด เพราะสงทดทสดมแนวโนมจะประสบความสาเรจ ตามหลกเศรษฐศาสตรของอดม สมธ ซงสงผลกระทบอยางสงตอทฤษฎประชาธปไตย เมดสนคงคาดไม ถงว า เวลาผานไปรอยป กล มผลประโยชนเหลานเองทใชการลอบบในการผกขาดการมสวนรวมในทางนโยบายของประเทศ และกลายเปนตวผลกดนประชาชนอเมรกนสวนใหญ ทไมไดสงกดอยในกลมผลประโยชนกลมใดกลมหนง ใหหางเหนกระทงหลดออกจากวงจรการเมอง

ปญหาในลกษณะเดยวกนน เกดขนในสงคมประชาธปไตยทวโลก ไมเวนแมแตการเมองไทย ประชาชนถกทาใหกลายเปนเพยงผบ รโภคทางการเมอง ดวยฝมอของกลมผมบทบาททางการเมอง อาท กลมผลประโยชน นกการเมอง ขาราชการ และ ทหาร พรรคการเมองไทยในปจจบน เกดการจากรวมตวของกลมผลประโยชนของชนชนสง และกลมอท ธพลในทอง ถน เปนการรวมตว กนโดยผานเครอขายอานาจนยมและระบบอปถมภ ไมไดเปนการรวมตวของกลมอดมการณ นกการเมองถกมองวาเปนเพยงนกเลอกตง ประชาชนจะเขาถงนกการเมองไดกในชวงเลอกตงเทานน พรรคการเมองไทยจงกลายเปนเพยงตวแทนกลมอทธพลและกลมธรกจทหนนหลงเทานน ไมไดเปนตวแทนของประชาชน

3

วารสารลาปางหลวง 3 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ชนชนกลางคอฐานนโยบาย...? ในงานชนสาคญของ อเนก เหลาธรรมทศน

คอสองนคราประชาธปไตย พยายามอธบายวาปญหามลฐานของประชาธปไตยไทย มรากเหงามาจากความตองการทางเศรษฐกจและสงคมทแตกตางกน ระหวางคนชนกลางหรอคนในเขตเมอง กบชาวชนบทหรอชาวไรชาวนา กอใหเกดความแตกแยกทางความคด ความตองการและพฤตกรรม

ชาวไรชาวนาเปน “ฐานเสยง” ของพรรคการเมอง คอเปนผทาใหพรรคการเมองไดรบเลอกเขามาบรหารประเทศ จงเรยกวาเปน “ผตงรฐบาล” ในขณะทคนชนกลางเปน “ฐานนโยบาย” และมกจะเปน “ผลมรฐบาล” โดยการวพากษวจารณและกอกระแสกดดน ประทวง ขบไลรฐบาล อนมสาเหตมากจาก “ฐานเสยง” กบ “ฐานนโยบาย” มแนวคด ไมตรงกน นยมชมชอบนกการเมองและรฐบาลตางกน

ผตงรฐบาลมกจะกาหนดความอยรอดและการสนสดของรฐบาลไมได สวนผลมรฐบาลเมอลมรฐบาลเกาไปแลว กมกตงรฐบาลใหมทมผนาและนโยบายอยางทตนเองตองการ อาจารยอเนกเชอวา ชนชนกลางนยมใชมาตรฐานตะวนตกในการมองประชาธปไตย ใหความสาคญกบนโยบาย อดมการณคณธรรม ความสามารถของพรรค และนกการเมอง ในการนาพาประเทศชาต นอกจากนน ยงถอวาการลงคะแนนเสยงของประชาชนตองกระทาในฐานะปจเจกชนผ ใชวจารณญาณทางการเมอง โดยไมคานงถงความผกพนหรอหนบญคณท มผสมครรบเลอกตง และไมคานงถงอามสสนจาง

หากเราพจารณาใหดแลวจะพบวา ชนชนกลางในเมองไมไดเปนฐานนโยบาย นนเพราะชนชนกลางในเมองโดยทวไป ไมไดเปนผรเรมนโยบายเลย

ผทสรางนโยบายจรงๆ คอ นกการเมอง ขาราชการระดบสง และกลมผลประโยชนตางหาก ชนชนกลางในเมองเปนเพยงผทวพากษวจารณ ทเสยงดงกวาคนในชนบนเทานน และเมออยใกลมากพอ มเสยงดงพอจนเกดกระแสกดดน ทาใหนกการเมองตองพยายามปรบเปลยนทาทเสยกอนทจะไมสามารถครองอานาจอยได เชน ทบทวนนโยบาย ใหมการตรวจสอบ หรอปรบคณะรฐมนตร การกระทาดงกลาวเปนไปเพอลดความกดดน กลาวไดวาเปนการกระทาโดยมเหตจงใจในการรกษาอานาจเทานน ไมไดตอบสนองในดานนโยบายใดๆ ดงนนชนชนกลางในเมอง จงไมไดเปน “ฐานนโยบาย”

อภสทธ เวชชาชวะ อดตนายกรฐมนตร ไดเคยแสดงความคดเหนไววา โดยสวนตวแลวเขาเชอวาการเลอกตงเขตใหญแบบเรยงเบอร ซงจะมผท มโอกาสไดรบเลอกหลายคนในหนงเขตนน มความเหมาะสมกวาการเลอกตงแบบหนงคนหนงเสยง โดยมเขตเลอกตงเลก ประการหนงเพราะการแขงขนระหวางผสมครจะเปนไปแบบถอยทถอยอาศย และจะไมรนแรงเทาการแขงขนแบบเขตเดยวคนเดยว อกประการหน ง คอ การท เขตใหญทาใหผสมครรบเลอกตงกบผใชสทธมความหางเหนกน ดงนนผใชสทธจงมแนวโนมจะเลอกตามนโยบาย ตามอดมการณ มากกวาจะเลอกผแทนจากความสมพนธใกลชด

สงทควรพจารณาในคากลาวนกคอ เปนเรองเหมาะสมแลวหรอไม ทเราพยายามจะทาใหผแทน หางเหนกบประชาชนมากขน ในเมอปญหาสาคญของเรากคอ การทประชาชนขาดการมสวนรวมกบการเมอง การมงหวงใหประชาชนตดสนใจ เพยงเพราะเชอในนโยบายทแถลง ไมตางกบการบงคบใหเชอในสงทผสมครพดโดยขาดการไตรตรอง เพราะเปนการยากยงทผใชสทธจะวดไดวาขอเสนอเชงนโยบาย

4

วารสารลาปางหลวง 4 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ของนกการเมอง จะไดรบการปฏบตจรงหรอไม หรอ ผสมครทไดรบเลอกจะเปนผความสามารถ มความต ง ใ จ ในกา รท าหน า ท แ ละท า ง าน ได อย า ง มประสทธภาพมากนอยเพยงใด การตดสนใจในภาวะหางเหน กไมตางจากการตงความหวงในความมด เพราะผ ใชสทธ ไม มขอมลเชงประจกษ ในการใชวจารณญาณ และตดสนใจแมแตนอย

ท ศ น ค ต ท ม อ ง เ พ ย ง ห ล ก ก า ร ท ว า ผแทนราษฎรเปนฝายนตบญญตทาหนาทกลนกรองกฎหมายเพยงอยางเดยว จงเปนทศนคตทแบงแยกประชาชนกบรฐ มองประชาชนเปนเพยงผรบผลของนโยบาย ขวางกนประชาชนในการมสวนในการตดสนใจเชงนโยบาย ไมเหนความสาคญของผแทนในฐานะทเปนตวแทนผลประโยชน และผสงตอความคดเหนของประชาชน ดวยเหตนมมมองดงกลาวจงไมนาเหมาะสมนก สาหรบการพฒนาการเมองไทย

มองในอกดานหนง คนในสงคมเมองดาเนนชวตอยภายใตสภาพเศรษฐกจ และสงคมตองเรงรบทามาหากน อยกนแบบตวใครตวมน ทาใหคนในเมองมระยะหางจากผแทนของตนสง ความทไมรจกผสมครรบเลอกตงอยางใกลชด ทาใหคนในเมองจาตองพจารณาผสมครจากเปลอกนอก อาท ความนยม การศกษา พดจาด ดทาทางเปนคนด หรอภาพลกษณด โดยผานทางสอมวลชน ซงไมไดหมายความวาจะเปนจรงตามทคาดหวง การพจารณาไปตามกระแสสงคมนน เปนขอจากดในการใชวจารณญาณ มากกวาขอไดเปรยบ จะเหนไดวา แมชนชนกลางจะตงรฐบาลใหมขนมาได กยงไมไดนกการเมองหรอพรรคการเมองทดดงทหวง ยงคงมการคอรปชน และปญหาจากการบรหารงานผดพลาดอยตลอดมา หากชนชนกลางสามารถต ง รฐบาล โดยพจารณาจากหลกการประชาธปไตย หลกคณธรรม หลกการความรหรอ

ความสามารถไดจรง การพฒนาประชาธปไตยไทยในปจจบนคงจะกาวหนาไปมากกวาทเปนอย

จากการศกษาของ ศาสตราจารย โรเบรต บ อลบรททน และ ดร. ถวลวด บรกล เกยวกบประชาสงคมในชวงป พ.ศ. 2544 กลาววา ทผานมามกมแนวคดของนกวชาการหลายทาน ซงเชอวาควรพฒนาภาคประชาสงคมดวยการนาของชนชนนา หรอบางแนวคดกเชอวาภาคประชาสงคมของไทยควรจะนาโดยชนชนกลาง ดงนนคาถามสาคญประการหนงของงานชนนกคอ “คนชนกลางมสวนรวมทางสงคมในระดบสง มากกวาคนทอยในสถานะทางสงคมทตากวาหรอไม” ซงผลออกมาสอดคลองกบแนวคดของผเขยน คอ ระดบการมสวนรวมกบภาคประชาสงคมของไทยนนมอยสงในเขตชนบท และคอยๆ ลดลงในพนทซงสภาพสงคมมความเปนเมองมากขน ดงตารางทแสดงไวดานลาง ตาราง 1 การมสวนรวมในภาคประชาสงคม แยกตามตาแหนงทตงในชนบทหรอในเมอง

ระดบการมสวนรวม 0 หมายถง ไมมสวน

รวมเลย และ 5 หมายถงการมสวนรวมมาก เราจะเหนไดวา คนชนบทท ไม มสวนรวมเลย ม 48.4 เปอร เ ซนต และคนในเมอง 75 .7 เปอร เ ซนต ปรมณฑล 82.7 เปอรเซนต ขณะทกลมตวอยางในกรงเทพ ท ไม มสวนรวมเลยมมากทสด คอ 94.0 เปอรเซนต นอกจากนในงานวจยดงกลาวนยงพบวา

5

วารสารลาปางหลวง 5 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

การมสวนรวมกบภาคประชาสงคม มผลตอการมสวนรวมทางการเมอง และผสงวยมสวนรวมมากกวาคนอายนอย ขณะทผมสถานภาพทางสงคมสงกวาจะมสวนรวมกบภาคประชาสงคมนอยกวาผมสถานะทางสงคมตากวา ซงตรงขามกบแนวคดดานพฒนาการทางการเมองของตะวนตกทเคยเชอถอกนมา อยางไรกตามงานชนนเปนการศกษาในชวงกอนเกดวกฤตการณความแตกแยกในสงคมในปจจบน ดงนนแนวโนมตางๆ อาจมความเปลยนแปลงไปอยางมนยสาคญ หากไดทาการศกษาวจยอกครงในขณะน

งานอกชนหนงคอ “การมสวนรวมทางการเมองของนสตนกศกษา ในวกฤตการณทางการเมองชวงปลายรฐบาลทกษณ” ของ กฤตยา ยงยน ซงแสดงใหเหนถงขอเทจจรงในดานการมสวนรวมทางการเมองของผ มการศกษาอยางนาสนใจคอ พบวานกศกษามการตดตามขาวสารทางการเมองในระดบปานกลาง รวมทงมจตสานกประชาธปไตยอยในระดบสง ซงตามทฤษฎพฒนาการทางการเมอง ควรเปนผ มสวนรวมทางการเมองในระดบกลางหรอคอนขางสง แตผลการศกษากลบบงชไปในทางตรงกนขาม คอแมนกศกษาจะมความรความเขาใจในเรองประชาธปไตยเปนอยางด แตกลบมสวนรวมทางการเมองในอตราทตามาก

น ไ ม ได หมายความว าชนช นกลาง ไม มวจารณญาณ หรอไมมจตสาธารณะ มชนชนกลางทงรนใหม รนเกา กระทงรนเกาจานวนมาก ทเปนพลงสาคญในการทางานเพอสาธารณะ ดาเนนธรกจเพอสวนรวม รวมเปนพล ง ในการผลกดนการเมองสาธารณะ หากสาหรบคนเมองจานวนมากแลว สภาพเศรษฐกจและสงคมทรอยรด ชวตท เปลยนแปลงรวดเรว การแขงขนท รนแรง ไมเออตอเปาหมายเชนนนมากนก ทาใหคนเมองสวนใหญท มความ

ตองการในใจลกๆ ทจะทาประโยชนเพอสวนรวม มองไมเหนทางออก ยงไมตองกลาวถงหลมดาของโลกออนไลน ทดงดดผคนจากความสมพนธแบบตอหนา ไปสความสมพนธทกาวราวมากขนในโลกไซเบอร กอนจะถกผลกใหรวงหลนลงไปในกระแสปรากฏการณ Snob (การดแคลนคนบานนอก หรอคนฐานะตา) ซงเพมพนการตดสนใจโดยไรเหตผล ขาดการใครครวญ สดโตง และสงผลเปนความขดแยงรนแรงในทสด

อาจกลาวไดวามมมองในทฤษฎตะวนตก โดยเฉพาะอยางยงในกลมนกรฐศาสตรสายการพฒนาทางการเมอง ไมไดสอดคลองกบความเปนจรงทเกดขนในสงคมไทยไปเสยทงหมด แนนอนวาพลงของการเปลยนแปลงทางสงคม (Social mobilization) มสวนในการพฒนาการทางการเมอง หากวถดงเดม วฒนธรรมสงคมแบบประเพณของไทย และผลกระทบทประชาชนไดรบโดยตรงจากปญหา กมสวนสาคญเชนกน หรออาจเปนปจจยสาคญยงกวาเสยดวยซา ในดานการพฒนาความเปนพลเมอง หรอการสวนรวมของภาคประชาสงคมไทย

ใชวาปญหาของชนชนกลางในเมองจะไรทางแกโดยสนเชง โดยเฉพาะอยางยงสงคมเมอง เปนสงคมทประชากรมความหลากหลาย มแนวโนมจะรวมกลมตามวถชวตและความสนใจเฉพาะตว มความเชอมโยงกบขอมลขาวสารและโลกาภวตนสง ดงนนจงเปนสงคมท เตมไปดวยคนท ม ศกยภาพ หากเราสามารถชกนา ศกยภาพนน ม งไปส เป าหมายทเหมาะสม กจะเปนประโยชนตอสงคมไทยอยางยง เปาหมายทวานนกคอ การขยายพลงทางสงคมของกลมกอนเลกๆ ใหมจานวนมากขน ผสานรวมวธชวตแบบทนนยม และกจการเพอสงคม กลายเปนทนนยมแบบสรางสรรคทจะนาไปสการแบงปน การเอออาทร และการพฒนาทนนยมทยงยนไดในทสด

6

วารสารลาปางหลวง 6 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

คนชนบทคอตวการของปญหา...? สาหรบคนในชนบทซงถกกลาวหาวาเปน

ปญหาของประชาธปไตยตลอดมา แมผเขยนจะเหนดวยกบแนวคดบางสวนของอาจารยอเนก ทวา “การทชาวไรชาวนาจะสนบสนนนกการเมองคนใด จงขนอย กบบญคณของผ ส มครท มตอตนเองและครอบครว หรอพวกพองในอดตเปนสาคญ รวมทงความคาดหวงจะไดรบความชวยเหลอและคมครองในอนาคตจากผสมครและบรวาร” และ “คนชนบทเปนฐานเสยง ไมไดเปนฐานนโยบาย” ซงหากเราพจารณาจากขอเทจจรงแลว ในอดตประชาชนไทยโดยสวนใหญ ไมวากลมใด กแทบไมเคยเปนฐานนโยบายเลย เพราะนโยบายของไทยในอดตลวนกอกาเนดขนมาจากภาคราชการและชนชนนาเปนสวนใหญ จนกระทงในชวงสบปทผานมานเอง ทเพงจะมการเปลยนแปลง เมอพรรคการเมองเรมมการแขงขนทางนโยบายมากขน จาตองพยายามคนหาความสาเรจจากนโยบายของภาคประชาชนมาเปนตนแบบ หรอคนหาความตองการทแทจรงของภาคประชาชน มาจดทาเปนนโยบายเพอเอาชนะในการแขงขนทางการเมอง

กระนนกตาม ผเขยนยงมองเหนโอกาสในความสมพนธทางการเมองของชาวชนบทยงกวา แนวทางการพฒนาภาคประชาสงคม ภายใตการนาของชนชนนาหรอชนชนกลาง เนองจากคนในชนบทมความใกลชดกบการเมองยงกวาทหลายคนคด มงานวจยททาการศกษาการเลอกตงทองถนในอาเภอหนงของจงหวดเชยงใหมบงชดวา การทผ มสทธตดสนใจเลอกใครนน ไมใชเลอกเพยงเพราะรบเงนซอเส ย งมา เท า น น หากย ง ข นอย ก บป จ จ ย และความสมพนธอนๆทหลากหลาย เชน ความเชอใจในหวคะแนน การทผสมครเปนคนทองถน ความใจกวาง

การพงพาได ความสามารถในการชกนางบประมาณ และความใกลชดกบพนทเปนตน สงตางๆ เหลาน ลวนเปนขอพจารณาสาคญในการตดสนใจลงคะแนนใหผสมคร

ป ญ ห า ส า ค ญ ค อ ร ะ บ บ ก า ร เ ม อ งประชาธปไตยแบบตวแทน ทาใหคนชนบทมอานาจตอรองอยในชวงเวลาเลอกตงเทานน แมจะเขาใจดวา ผสมครทซอเสยงยอมเขาไปกอบโกยผลประโยชน แตดวยการพฒนาประเทศทขาดความสมดล ชาวชนบทซงเปนผดอยโอกาสในการเขาถงทรพยากรอยแลว จงไม ใช เ ร อ งน าแปลกใจน ก หากจะมผ ค าน ง ถ งผลประโยชนเฉพาะหนา เลอกผสมครทเขาถงพนท ผสมครทไววางใจได และสามารถชกนางบประมาณสทองถนไดไวกอนทจะไมไดอะไรเลย โดยเฉพาะอยางยง ในสถานการณทผสมครทง 2 ฝาย ตางกซอเสยงเชนเดยวกน ดงนนเราจงเหนนกการเมองผกขาดหลายป หรอผกขาดตระกลจนกลายเปนผมอทธพลทางการเมอง

อยางไรกด นไมใชความภกดโดยไรขอบเขต ทจะสามารถอธบายดวยมมมองงายๆ เชนวาคนชนบทโง ซอ ไรการศกษา จงเหนแกเงนไมกรอยหรอไมกพน กยอมขายสทธขายเสยงของตน

อนทจรงคนชนบทสามารถเปลยนแปลง การตดสนใจของตนไดตลอดเวลา ขนอยกบผลกระทบของปญหาทมตอตนเองโดยตรงเปนสาคญ เราจะเหนไดชดยงขนจากการเมองทองถน เชนการเลอกตง อบต.หรอผใหญบาน ซงหากการบรหารงานและโครงการของ อบต. สงผลกระทบในดานลบตอชาวบานอยางรนแรง เขากพรอมจะเทคะแนนใหนกการเมองกลมอนไดในทนท

นอกจากนน ความแตกตางในดานระดบความทนสมยในกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคม

7

วารสารลาปางหลวง 7 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ระหวางคนตางจงหวดกบคนกรงเทพ ไมไดทาใหวจารณญาณทางการเมองของประชาชนในแตละพนท อยในระดบทแตกตางกน หรอพจารณาทกสงอยางไปในทางตรงขามดงทคด หากแตมความเหนสอดคลอง เปนไปในทางเดยวกน และมอตราสวนทใกลเคยงกนอยางยง จะเหนไดจากการผลสารวจความคดเหนทมตอการแกไขรฐธรรมนญ จากกรรมการชดของ สมบต ธารงธญวงศ ดงตารางทงสองซงยกมาพอสงเขป ตาราง 2 รอยละของประชาชน จาแนกตามความคดเหนเกยวกบการแกไขรฐธรรมนญทงฉบบ

ควรจะมการจดตงสมาชกสภารางรฐธรรมนญ (สสร.) ทานองเดยวกบ สสร. ป 2540 และภาค

ตาราง 3 รอยละของประชาชน จาแนกตามความคดเหนเกยวกบเรองการทาหนงสอสญญาทตอง

ไดรบความเหนชอบของสภา (มาตรา 190) และภาค

จะเหนไดวาประชาชนในทกพนท ลวนม

ความคดเหนไปในทางทสอดคลองกน ความแตกตางของวจารณญาณระหวางชาวเมองกบชาวชนบทจงไมไดพลกเปนคนละขวดงทคด แมวาแนวทางในการตดสนใจเลอกผสมครของชาวชนบทบางสวน ไมใชวธทเหมาะสมตอการพฒนาประชาธปไตย แตหากเรามองอกแงหนงจะพบวา ชาวชนบทคนเคยกบการตอรองกบความสมพนธเชงอานาจอนหลากหลายในการเมองทองถน นนหมายถงคนชนบทมประสบการณทางการเมองโดยตรงยงกวาชาวเมอง เทากบวาเขาเหลานนมสงเราอนจะนาไปสการมสวนรวมทางการ

เ ม อ ง ส ง ซ ง ม โ อกาสจะท จ ะป รบ เปล ย น ไปส แนวทางการตดสนใจในการคดเลอกนกการเมองทมคณภาพดขนได หากชาวชนบทเขาใจถงความเปนพลเมอง มวจารณญาณทเหมาะสม และมวสยทศนกว างขวาง ก าวพนขอบเขตของพนท สปญหาระดบประเทศ โดยเฉพาะวถชวตแบบสงคมประเพณ ดงเดมของไทยนน เออตอการพฒนาไปสความเปน “ฐานนโยบาย” ไดงายยงกวาวถชวตแบบตวใครตวมนของคนในเมอง

จากทกลาวมาขางตน แสดงใหเหนวาปญหาประการสาคญ ไมวาจะเปนชนชนกลางในเมองหรอคนชนบทในตางจงหวด ตางกตองเผชญ เชนเดยวกนกคอ การไมสามารถเขาถงนกการเมองอนเปนตวแทนของพวกเขาได โดยเฉพาะอยางยง นกการเมองผมอทธพลในการกาหนดนโยบาย ประชาชนไมมโอกาส ในการแบงปนความคด หรอเสนอแนะนโยบายใหผแทนของตนรบรมากนก โดยเฉพาะนกการเมองระดบชาต มกถบตวออกหางประชาชนทนททไดรบตาแหนง และตองรอคอยกระทงใกลจะมการเลอกตงครงใหม สายลมจงจะหวนกลบมาอกครง

นอกจากนกการเมองแลว กลมผมบทบาททางการเมอง และผมสวนในทางนโยบาย (Policy stakeholders) อนๆ ก มส วนส า คญในการผล กประชาชนออกจากการเมองเชนกน

สาหรบขาราชการ ผซงมสวนสาคญทสดในการกาหนดนโยบายของประเทศตลอดกงศตวรรษทผานมา มปญหาสาคญซงทกคนทราบกนดกคอ ระบบราชการอนใหญโต เทอะทะ กฎระเบยบทกลายอปสรรคในการทางาน มากกวาจะเปนเครองมอในการทางาน ขาราชการระดบสงผซงทาหนาทวางแผนนโยบาย โดยมากเปนขาราชการระดบ 8 ขนไป แมจะผานประสบการณในการทางานมายาวนาน หาก

8

วารสารลาปางหลวง 8 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ความคนเคยกบวฒนธรรมการทางาน เพอตอบสนองความตองการของเจานายและหนวยงาน ทาใหเปาหมาย วธคด รวมไปแนวคดเชงนโยบายหางไกลจากสภาพความตองการทแทจรงในชมชน กอใหเกดความคบของใจ ความขดแยงระหวางรฐกบชาวบาน ยงมตองกลาวถงการทจรตประพฤตมชอบในวงราชการ ซงบางกรณเปนการทารายชาวบานและทาลายวถชวตชมชนโดยตรง เชนความขดแยงดานทดนในจงหวดลาพน หรอความรนแรงใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ปญหาเหลานยงทาชาวใหบานขาดความไวเนอเชอใจตอขาราชการ นโยบายตางๆ จงมกถกต งข อสงสย และไม ได รบความร วม มอจากประชาชน

ขณะเดยวกน ในสายตาของขาราชการบางสวน กเหนประชาชนเปนตวปญหา นอกจากจะเปนภาระทตองคอยดแลแลว ยงมกจะมขอเรยกรอง สรางความวนวายอยางไมมเหตผล คอยจบผดการทางาน รวมทงขดขวางการผลกดนนโยบายของรฐ มมมองดานลบของทง 2 ฝายน เอง นาไปสความขดแยงและปญหานานปการทตดตามมาระหวางเจาหนาทรฐกบประชาชน แมวามความพยายามในการปรบวสยทศนของขาราชการให เปนผ รบใชประชาชน และมขาราชการทงสวนกลาง สวนทองถนจานวนมาก ททางานดวยความทมเท ทางานดวยความเขาใจประชาชน หากกตองยอมรบวายงมขาราชการอกสวนหนง ทยงคงเปนผรบใชประโยชนของตวเอง ผ รบใชประโยชนของนาย และผ รบใชระบบราชการมากกวาผรบใชประชาชนอยนนเอง

ในดานผนากองทพ การศกษาเรองความคดทางการเมองของพลเอกสจนดา คราประยร ของวาสนา นานวม เปนตวอยางอนดในการอธบายความคดของผนาทางทหารของไทยวา ความคดทาง

การเมองของผนาทหารนน เปนผลจากสาเหตสาคญสองประการคอ

1. กระบวนการกลอมเกลาทางสงคม จากสถาบนการศกษาของทหาร และสงคมทหารทมการถายทอดปลกฝงความคดความเชอแบบทหาร

2. ประสบการณทางการเมองของผนาทหารคนนนเอง

ผนาทหารถกสรางใหมความเชอมนในตนเองสง กระทงบางคนสงจนเกนขอบเขตถงระดบสดโตง จนเชอวาสงทตนเลอกคอสงทดทสด เปนประโยชนมากทสด เปนสงทประชาชนตองพอใจยอมรบและควรปฏบตตาม การยดอานาจของฝายทหารในการเมองไทยตลอดมา บงชดถงวฒนธรรมทางการเมองขอนไดเปนอยางด การปฏวตนนไมไดเปนไปเพราะผลประโยชนของผนาและกองทพขดแยงกบรฐบาลในขณะนนเทานน หากปจจยสาคญอกสวนหนง กคออดมการณ และวฒนธรรมทางการเมองทถกบมเพาะขน จนมความภาคภมใจในสถาบนทหาร มองนกการเมองในแงไมดนก รวมไปถงความเชอและแนวคดทางการเมองของทหาร ทเปนไปในแนวทาง Praetorian soldier ค อ เ ช อ ว า ท ห า ร ม ห น า ทรบผดชอบอนาคต และความมนคงของประเทศ ตองคลคลายความวนวายทางการเมอง เพอรกษาความสงบเรยบรอย และความเขมแขงของสถาบน กระทงเขาควบคมใหเปนไปตามแนวทางในอดมคต และความเชออยางทตนคดวาควรเปน ไมวาจะตองใชวธการทางกฎหมาย เลหกลทางการเมอง การโฆษณาชวนเชอ ยดอานาจ ปราบปรามดวยกาลงอาวธ กระทงการลอบสงหาร สถาบนทางทหารและสงคมทหารมอทธพลในการหลอหลอมความคดของเหลาผนาทางทหารเปนอยางยง เหนไดจากแนวคดของบรรดาผนาทหาร ซงทาการปฏวตรฐประหาร แมจะ

9

วารสารลาปางหลวง 9 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ตางรนหลากสมยกระทงคนละยค แตกลบเปนไปในแนวทางเดยวกนราวกบนกเรยนลอกขอสอบ ดงนนหลกการความเปนทหารอาชพ หรอทหารภายใตการเมอง อนเปนสงทหลายคนหวงจะไดเหน และคดวาเคยมอยในชวงหลงเหตการณพฤษภาทมฬ จงเปนเพยงเปลอกนอกทหอหมเนอในของอานาจนยมปตาธปไตยเอาไว เพอรอวนหวนคน จงไมใชเรองนาแปลกใจนก ทภายหลงจากเหตการณพฤษภาทมฬ ความเปนทหารอาชพ จะจางหายไปอยางรวดเรวราวกบหยดนาในเมดทราย และไมไดเปนสงทดารงอยเลย ในความคดของผนาทหารปจจบน

ดานกลมผลประโยชนของไทยกเปนปญหาสาคญประการหนง นนเพราะกลมผลประโยชนของไทย ถกแบงเปนระดบชน กลมผลประโยชนภาคประชาชน เชน สหภาพแรงงาน กลม สมาคม ยงขาดความเขมแขง และขาดเอกภาพในการเคลอนไหว และสวนใหญเปนกลมผลประโยชนทมเจตนารมณเฉพาะเรอง มกถกละเลยจากนกการเมองและเจาหนาทรฐ ถกมองวาไมมความสาคญ เปนกลมระดบลางทมงตงขอเรยกรอง จงถกกดกนออกหางจากกระบวนการนโยบาย ในขณะทกลมผลประโยชนทางธรกจของ นกธรกจ นกการเมอง ทงในระดบสงและระดบทองถน เปนกลมผลประโยชนชนสง ทจะไดรบความสาคญ สามารถเข า ถงนกการเมอง และผ ม อทธพลในกระบวนการนโยบาย และโครงการตางๆ อยางใกลชด รวมทงเปนฐานการเงนใหกบพรรคการเมอง และนกการเมอง จงมบทบาทสาคญในการชนาแนวทางนโยบาย รวมทงแบงปนผลประโยชนในโครงการของรฐ

ดวยเหตนนโยบายสาธารณะจานวนมาก จงไม ได เปน ไป เพ อตอบสนองความต องการของประชาชน เสยงของประชาชนไมไดเปนเสยงสวรรค

แตเปนเสยงกระซบของนกธรกจ หรอพวกพองผมอทธพล อนจะสามารถแบงปนผลประโยชนใหตางหากเลา ทนกการเมองยนดทจะเงยหรบฟง สงทเกดขนทาใหเสยงของประชาชน ถกลดระดบใหดอยคากวาเงนทองและผลประโยชน นกการเมองในระบบประชาธปไตยแบบตวแทน จงไมไดทาหนาทเปนผแทนของประชาชนผใชสทธอยางแทจรงตามทควร จนมคากลาววา ประชาธปไตยของไทย ไมไดเปนระบอบการปกครองของประชาชน โดยประชาชน เพอประชาชน ดงอมตพจนของอบราฮม ลนคอลน แตเปนระบอบการปกครองของผมอานาจ โดยผมอานาจ เพอผ ม อานาจ หรออกอยางคอ เปนระบอบการปกครองของกลมผลประโยชน โดยกลมผลประโยชน และเพอกลมผลประโยชนเสยมากกวา

กลไกการมสวนรวม = เครองจกรทไรประสทธภาพ

เครองมอของประชาชน อนเปนชองทางใน

การมสวนรวมของประชาชนเทาท มอย ก ยงไม มประสทธภาพมากนก นอกจากกระบวนการเลอกตงผแทน ดงทกลาวไปแลวขางตนและกลไกอนๆ กยงมปญหาเชนกน เชน

อานาจในการเสนอกฎหมาย หรอ แกไขรฐธรรมนญของประชาชน แมจะเปนสทธตามกฎหมาย แตกไมใชเรองงายทจะผานการพจารณาของสภา หรอคณะรฐมนตร นนเพราะความขดแยงทางการเมอง และนาหนกของกลมผลประโยชนอน มอทธพลตอการตดสนใจของรฐสงกวา ดงจะเหนไดจาก การเสนอพระราชบญญตสบปะรดแหงชาตสมยรฐบาลทกษณ ซงแมจะผานคณะรฐมนตร แตกตองตกไปภายหลงกลมโรงงานรวมตวกนลอบบ หรอกรณการยนแกไขรฐธรรมนญ ฉบบ นพ. เหวง โตจราการ ทถก

10

วารสารลาปางหลวง 10 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ดองไวกวา 3 ป และตองตกไปโดยทแทบไมมการพจารณาเนอหาสาระ ดงนนชองทางการมสวนรวม ในการเสนอกฎหมายน จง เปนเหมอนกบดกหนทสามารถ เสนอเขาไปไดแตออกมาไมได เพราะผมอานาจในขณะนนไมเปดชองทางออกให

การทาโพล หรอการสารวจความคดเหนสาธารณะกมปญหาเชนกน นอกจากปญหาในดานกระบวนการวจยแลว ปญหาประการสาคญกคอ ความเหนของสาธารณะมกเปนความเหนทได รบอทธพลจากความรสก กระแสสงคม และขาวสารจากสอมวลชนในขณะนน มากกวาทเปนความเหนจากการไดรบขอมลขอเทจจรงครบถวนทกดาน ผานการขบคดโดยใชวจารณญาณชงนาหนกทางเลอกโดยรอบคอบแลวจงตดสนใจ ดงจะเหนไดจากโพลททาการสารวจในเรองเดยวกน ดงจะไดอธบายจากตารางทยกมาขางลางน

ตารางแรก เปนผลการสารวจความคดเหนของประชาชน เกยวกบการแกไขรฐธรรมนญจากคณะอนกรรมการชดของ สมบต ธารงธญวงศ โดยเกบขอมลในชวงระหวางวนท 1 - 12 ตลาคม 2553 จากกลมตวอยางทกจงหวดทวประเทศ ตาราง 4 รอยละของประชาชน จาแนกตามความคดเหนเกยวกบการแบงเขตเลอกตง และภาค

ตารางถดมาเปนผลการสารวจความคดเหน

ของประชาชนในกลม 6 จงหวดภาคเหนอตอนลาง ของนเรศวรโพล จากมหาวทยาลยนเรศวร ในวนท 24 พฤศจกายน 2553

ตาราง 5 รอยละของประชาชน จาแนกตามความคดเหนเกยวกบการเลอกตงแบบเขตเดยวเบอรเดยว

แมวาขอบเขตในการศกษา และชวงเวลาของ

การสารวจความคดเหนทง 2 ฉบบจะไมไดเปนชวงเวลาเดยวกน กลาวคอ ชดของสมบต ธารงธญวงศ ทาการสารวจจากทวประเทศ ขณะทนเรศวรโพล เปนการสารวจเฉพาะกลมภาคเหนอตอนลางอนเปนขอจากดในการวเคราะห อยางไรกดการสารวจความคดเหนทง 2 นกยงสามารถแสดงใหเหนถงแนวโนมสาคญๆ บางประการได

ในทนจะนาผลการสารวจฉบบของสมบต ธารงธญวงศ โดยนาผลการสารวจในเขตภาคเหนอทงหมด กบผลการสารวจของนเรศวรโพลซงทาการสารวจากกลมตวอยางในกลมภาคเหนอตอนลางมาใชในการวเคราะหเปรยบเทยบกน

ผลการสารวจความคดเหนของประชาชนในเขตภาคเหนอ จากชดของสมบต ธารงธญวงศ พบวา เหนดวยกบการแกไขรฐธรรมนญเรองการแบงเขตเลอกตงรอยละ 44.3 และเหนดวยกบสาระเดม คอไมเหนดวยกบการแกไขรอยละ 31.9 โดยมประชาชนทไมแสดงความคดเหนรอยละ 23 ขณะทผลนเรศวรโพลซงทาการสารวจในชวงทมการประชมรวม 2 สภาเพอพจารณาแกไขรฐธรรมนญพอด ใหผลไปในทาง

11

วารสารลาปางหลวง 11 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ตรงกนขามอยางสนเชง คอ มประชาชนเหนดวยกบการแกไขรฐธรรมนญเรองการแบงเขตเลอกตงรอยละ 36.2 และไมเหนดวยรอยละ 44.3 โดยมประชาชนทไมแสดงความคดเหน รอยละ 19.3 คาถามคอ เพราะเหตใดความคดเหนของประชาชน จงแตกตางเปนคนละดานของเหรยญไดเชนนน ทงทระยะเวลาของการสารวจหางกนเพยงไมถง 2 เดอนเทานน

เหตผลประการแรกกคอ สภาพแวดลอมทางการเมองในหวงเวลาทสารวจนนแตกตางกน การสารวจของสมบต ธารงธญวงศ เปนการสารวจในหวงเวลาปกต คอยงไมไดมสอมวลชน หรอมกระแสสงคมในการคดคานการแกไขรฐธรรมนญเกดขน ขณะทการสารวจของนเรศวรโพล เปนการดาเนนการในชวงเวลาทกาลงมการอภปรายการแกไขรฐธรรมนญวาระแรกในสภา ซงถกโจมตจากสอ ฝายคาน วฒสมาชกบางสวน จากมวลชนหลายฝาย รวมทงมการชมนมประทวงทหนารฐสภาอกดวย เสยงของความไมเหนดวยนเอง สงผลใหการสารวจของนเรศวรโพล เปนไปในท ศท า งต ร ง ก น ข า ม กบผลกา รส า ร ว จขอ งคณะอนกรรมการชดสมบต ธารงธญวงศ นนบงชวาความคดเหนของประชาชน ในการสารวจความคดเหน มแนวโนมทจะคลอยตามกระแสขาว และกระแสสงคมในชวงเวลานนๆ สง

ทเปนเชนนนกเพราะ เหตผลประการทสอง คอ ประชาชนไดรบขอมลในการตดสนใจไมครบถวน หรอแสดงความคดเหน โดยไมไดมการพจารณาทรอบคอบเพยงพอ ดงจะเหนไดจากการใหเหตผลบางขอของประชาชนจากนเรศวรโพล อาท ผทไมเหนดวย ซงใหเหตผลวา จะเกดการผกขาดและซอเสยงไดงาย อาจไมทราบขอมลวา ในการแกไขมการลดจานวนส.ส.เขตลง และจะมการแบงเขตเลอกตงใหมใหมขนาดใหญขน เพอลดปญหาการซอเสยงของเขตเลก ขณะท

กยงมความเปนธรรมคอทกคนมสทธในการเลอกผสมครเพยงคนเดยวเทากนทกคน อกดานหนง ผทเหนดวยกบการแกไข ซงแสดงความเหนวา เปนการลดความขดแยง ทงทในขอเทจจรงแลว การเลอกตงแบบเขตเดยวเบอรเดยว จะทาใหเกดการแขงขนทรนแรงกวา เพราะผสมครทจะไดรบเลอกในแตละเขต มไดเพยงคนเดยวเดยวเทานน

นเปนเพยงตวอยางในประเดนทประชาชนมความคนเคยอยแลว คอในเรองระบบการเลอกตง ยงแสดงใหเหนถงความสบสน และปญหาของการใชโพลไดเปนอยางด ซงถาหากเราพจารณาเปรยบเทยบการใหเหตผลในอกประเดนหนง ซงเปนเรองไกลตวจากประชาชน คอ ประเดนการแกไขรฐธรรมนญเรองการทาสญญากบตางประเทศของรฐบาลทตองผานสภาแลว ความสบสนในการใหเหตผล จะมมากขนกวาในกรณน เพราะประชาชนมขอมลในการตดสนใจนอยกวา

นอกจากนน ผลการสารวจจากชดของสมบต ธารงธญวงศ เกยวกบความรความเขาใจของประชาชนในเรองรฐธรรมนญยงพบวาประชาชนสวนใหญ มความรความเขาใจเกยวกบรฐธรรมนญป 50 นอย ซงเปนขอยนยนไดดวา ประชาชนซงใหความเหนในโพล ยงขาดขอมลในการตดสนใจท เพยงพอขณะใหความเหน ตาราง 6 รอยละของประชาชน จาแนกตามความรความเขาใจเกยวกบรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 และภาค

12

วารสารลาปางหลวง 12 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ดวยเหตท โพลจะมความโนมเอยงไปตามกระแสสงคม รวมทงเปนการแสดงความคดเหนโดยไม ไดช งน าหนกผลดผลเสยอยางเ พยงพอน เอง โพลหรอความเหนสาธารณะ จงเปนไดเพยงเครองมอวดกระแสสงคมในชวงเวลาหนงๆ เทานน ซงไมเพยงพอทจะใชเปนขอมลประกอบในการตดสนใจเชงนโยบาย โดยเหมารวมเอาวาประชาชนเหนดวยหรอคดคาน เพราะขอมลจากภาคประชาชน ทจะใชประกอบในการตดสนใจเชงนโยบายไดนน ตองเปนความเหนทมาจากวจารณญาณทแทจรง คอเปนความเหนจากการไดรบขอมลทเพยงพอในทกดาน ผานการกลนกรองอยางมเหตมผล ชงนาหนกถงผลไดผลเสย กระทงตกผลกเปนขอคดเหนของสงคม หรอขอเสนอของสงคมในทสด

การลงประชามต แมจะเปนวถทางท มประโยชน ในฐานะทเปนชองทางเพอใหประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจ หรออยางนอยกเปนการสงเสยงสะทอนทมผลตอการตดสนใจในเชงนโยบายไดโดยตรง อยางไรกตามการลงประชามตกไม เกดประโยชนอยางเตมทตามหลกการทควรจะเปน เพราะการลงประชามตกมปญหาในลกษณะเดยวกนกบการทาโพลคอ เปนการตดสนใจเพอเลอกตามทางเลอกทถกกาหมดมา โดยประชาชนสวนใหญยงขาดขอมลและการใชวจารณญาณทเพยงพอ รวมทงอาจถกโนมนาว และกดดนใหเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนงได ซงปญหานเปนททราบดของกลมผมสวนไดสวนเสยทางการเมอง ดงจะเหนไดจากการทาประชามตครงแรกและครง เดยวทผ านมาของไทย คอการทาประชามตเพอรบหรอไมรบรางรฐธรรมนญป 50 ซงไมเพยงแตจะมการโนมนาว การโฆษณาชวนเชอ เชนการเผยแพรขอมลทมแตดานดของรฐธรรมนญฉบบใหม การสงทหารเขาไปตามชมชนตางๆ เพอชกจง

พยายามใชการเลอกตงเพอกดดนประชาชน ดวยการบอกใหยอมรบไปกอนคอยมาแกไขทหลง หรอกระทงใช การข ม ข เ ชนกล าวว าหากประชาชนไม รบรฐธรรมนญฉบบป 50 จะนารฐธรรมนญฉบบใดๆ กไดทผานมา มาใชแทน ทงหมดนเองทาใหประชามตของประชาชน ทควรจะเปนเสยงซงเกดจากการตดสนใจดวยเหตดวยผล แปรเปลยนไปเปนเพยงเครองมอสรางความชอบธรรมทางการเมองให กบกลมผ มอานาจทางการเมองเทานน

การชมนมประทวง เปนขอบงชสาคญ ถงความไรประสทธภาพทางการเมอง และการบรหารราชการแผนดนของไทย เพราะการชมนมประทวงยอมแสดงใหเหนวา รฐไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนได กระทงประชาชนไมเหลอทางออก และไมเหนชองทางอน อนจะนาไปสการแกปญหา ดงนนจงคดวาทางเดยวทรฐจะรบฟง คอตองทาเสยงของตนเองใหดงทสดเทาทจะทาได รวมไปถงการกดดนรฐใหยนยอมทาตาม อกนยหนงการชมนมประทวงแสดงใหเหนถงความสนหวงของประชาชนทมตอระบบการเมอง และระบบราชการ การรวมศนยอานาจบรหาร การพฒนาทไรดลยภาพตลอดเวลาทผานมา เพราะหากไมมความจาเปนถงทสดแลว คงไมมใครอยากมานอนกลางถนนรอนๆกลางกรง หรอหนาสภาเปนแน

ประชาชนทสนหวง

ภายใตระบบการเมองทมปญหาดงกลาว ได

ผลกดนการเมองไปอยในจดทประชาชนคนธรรมดาเออมไมถง ผลทเกดขนกคอ ประชาชนรสกวาสทธและเสยงของตนไมมคณคา ไมสามารถเปลยนแปลงอะไรใหดขนได ไมวาจะพยายามมาเพยงไหนกตาม นาไปส

13

วารสารลาปางหลวง 13 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ความเบอหนายการเมอง กระทงสนหวงตอระบบการเมองไปในทสด บางคนระบายอารมณดวยการกนดานกการเมอง แตการกนดาไมใชทางออก เพราะไมวาจะเสยนาลายเทาไหร ปญหาของระบบการเมอง กย ง เป น เช น เด ม ไม เปล ยนแปลง บางคน ร ว าเปลยนแปลงอะไรไมไดกกระโจนเขาไปมสวนรวมกบการคอรปชน การตดสนบน การใชเสนสาย การซอสทธขายเสยงกระทงสนบสนนอานาจอนไมชอบธรรมเสยเอง โดยคดวาอยางนอยกไดผลประโยชนกลบคนมาบางสวน หรอบางกคดกวาการกลายเปนสวนหนงของเจามอทางการเมอง ยงดเสยกวาเปนแคผเลน ทจดจบมอยอยางเดยวคอ...เสยจนหมดตว...ไมวนใดกวนหนง

บางคนกหาทางออกของตนดวยการหนเหเข า ร วมชมนม ห รอใช ความ รนแรงต อต าน รฐ นกวชาการบางทานกลาววาวกฤตการเมองทผานมานนมขอดอยอยางหนง คอทาใหคนมความตนตวทจะมสวนรวมทางการเมองมากขน นนอาจเปนคากลาวทเปนจรงเพยงครงเดยว เพราะการมสวนรวมดวยการ“ตนตว” เพยงอยางเดยวนนไมเพยงพอ การตนตวและเขาไปมสวนรวมทางการเมองโดยขาดการพจารณาถงความเปนเหตเปนผล และชงนาหนกขอเทจจรงอยางถองแทนน ยอมนามาซงความไรเสถยรภาพและความปนปวนทางการเมอง ดงท ฮนตงตน นกรฐศาสตรสายพฒนาการเมองไดกลาวไว จะเหนไดวากลมผชมนมทงหลากสและไมมสทงหลาย มแนวโนมทจะกระทาการตางๆ ไปตามคาชกจงของผนาการชมนม ซงบางครงไมไดเปนไปโดยมเหตผลรองรบ หรอมมมมองทหลากเพยงพอแกการพจาณา จนนาไปสความวนวาย กระทงผคนทไมไดรวมการชมนมกมแนวโนมจะเอนเอยงไปตามสอทตนเสพ ไมวาจะเชอตามสอฝายผชมนม หรอเชอคาโฆษณาของ

รฐบาลจนออกใบอนญาตฆาคนใหฝายใดฝายหนงโดยไมตงใจกตามท ลวนเปนการมอบอานาจนอกกรอบของความชอบธรรมใหตกอยในเมองของสงมชวตผเสพอานาจทงหลาย อนจะนาไปสความไรเสถยรภาพของบานเมองทงสน หากจะมขอดอยบางในเหตวกฤตการเมองทเกดขนในครงน กคงเปนเพราะมนทาใหเราไดเหนวา สงมชวตทดารงอยไดดวยอานาจทงหลายนน อามหตโหดเหยมไดมากเพยงใด

การมสวนรวมทางการเมองในรปแบบทจะนาไปสการพฒนาระบอบประชาธปไตยนน ลาพงแคเพยงความตนตวยงไมเพยงพอ หากยงตองตนร รวาการวพากษวจารณประชดประชน ขดแยงกนไมชวยอะไร รวาเรามความรบผดชอบ ตอครอบครว ตอชมชน ตอเมองของเรา และตอประเทศของเรา เราตองตดสนใจอยางม วจารณญาณเพอคณคาโดยรวมของสงคม รวาปญหาเกดจากพวกเราเอง ทปลอยปละละเลยใหทกอยางมนเปนไป ปลอยใหนกการเมอง ทหาร ชนชนนา ขาราชบรพารทงหลาย ฉอฉล แกงแยงชวงชงอานาจโดยใชเลอด ชวต และนาตาของประชาชนเปนเครองสงเวย รวาคนทจะแกปญหาของเราได คอพวกเราเอง และรวาเราทกคนมศกยภาพ ท จะสร าง อานาจสาธารณะในการแกปญหาทเปนอยได

น น ค อคน ไทยจะ เปน เพ ย งประชาชน คนธรรมดาไมไดอกตอไป หากยงตองเปนพลเมอง คอผเปนกาลงของเมอง เปนคนทมศกดศรแหงความเปนมนษย มอสระ มความร มเหตผล และมสวนรวมในกระบวนการสาธารณะ แนวคดเรองพลเมองนมมาตงแตยคแรกเรมของระบอบประชาธปไตย และไมใชเรองไกลตว เพราะมนแทรกอยในประชาธปไตยแบบชมชนด ง เดมแทบทกวฒนธรรมในโลกรวมท งวฒนธรรมไทยดวย ความเปนพลเมองเปนสงทคนไทย

14

วารสารลาปางหลวง 14 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

คนเคยอยแลว เพยงแตเราถกความเปลยนแปลงของสงคม ถกอานาจรฐทกดทบเอาไวตลอดเวลาลาอนยาวนานนบรอยป จนอาจจะหลงลมไป กระนนเรากยงสามารถฟนฟจตวญญาณนนขนมาใหมได ดงทหลายๆ ชมชนในประเทศไทยเปนอยในขณะน คอเปนชมชนทสามารถทวงคนอานาจของตน กลบมาจากรฐไดสาเรจ และมอานาจในการกาหนดวถชวตของตนเองอยางแทจรง วธการนนเรยกวา “กระบวนการวจารณญาณสาธารณะ” ซงคงตองยกไปกลาวในบทความถดไป บรรณานกรม

กฤตยา ยงยน. (2549). การมสวนรวมทางการเมอง

ของนสตนกศกษา ในวกฤตการณทางการเมองยคปลายรฐบาลทกษณ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

คณะกรรมการอานวยการเพอจดการศกษาประเดนการแกไขรฐธรรมนญ. (2549). ประมวลขอคดเหนเกยวกบการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.

มานพ ถนอมศร. (2542). สารคดชดบคคลและเหตการณสาคญในประวตศาสตรโลก เงาอดต. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ตนออแกรมม.

วาสนา นานวม. (2555). บนทกคาใหการ สจนดา คราประยร กาเนดและอวสาน รสช. กรงเทพฯ : มตชน.

สมบต ธารงธญวงศ. (2553). รายงานผลการสารวจความคดเหนของประชาชน เกยวกบการ

แกไขรฐธรรมนญ. กรงเทพฯ : คณะกรรมการพจารณาแนวทางการแกไขรฐธรรมนญ.

อเนก เหลาธรรมทศน. (2550). สองนคราประชาธปไตย =Two Democracies in Thailand. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : คบไฟ.

อลบรททน, โรเบรต บ และถวลวด บรกล. (2553). “บทบาทของประชาสงคมทมตอการเมองในดานการเลอกตงของประเทศไทย” [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.kpi. ac.th/kpith/ index.php?option=com _content&task=view&id=708&Itemid =254. สบคนเมอ 10 ธนวาคม

15

เงอนประวตศาสตรศกษาอวเชยงแสนคลโอพตรา ราชนกลอยปต-เชยงแสน มตคดใหมในประวตศาสตรไทย

ศกด ส.รตนชย* Sakdi (S) Rattanachai

บทคดยอ

บทความนเปนมตคดของ ศกด ส. รตนชย ไดนาเสนอเงอนประวตศาสตรราชนกลอยป คลโอพตรา กบ อวเชยงแสน ในประวตศาสตรไทยยคโยนกเชยงแสน โดยอางถงพงศาวดาร ภาค 61 พระยารวงเปนชกบนางอวเชยงแสน ซงเปนเมยของพระยางาเมอง เทยบกบคลโอพตรา ยคอยปเปนเมองขนโรมน ทขนพลมารค แอนโทน เปนชกบคลโอพตรา คาสาคญ : อวเชยงแสน, คลโอพตรา

Abstract

This is an opinion of Sakdi (S) Rattanachai who presents historical clues of Cleopatra and Auo Chiangsaen, Yonok of Thai. Refer to annals 61, Praya Ruang commits adultery with Auo Chiangsaen who is a wife of Praya Ngammuang comparing to Cleopatra and Mark Anthony in a period of Egypt belongs to Roman. Keywords: Auo Chiangsaen, Cleopatra

* ครภมปญญาไทย 2549 จตตถดเรกคณาภรณ 2548 เบญจมดเรกคณาภรณ 2540

16

วารสารลาปางหลวง 16 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

คลโอภตรา ซซาแอนโทนในบทหนง บทจรงพะเยาของใคร ? ระหวางเชยงราย-เชยงแสน-พระรวง?

เนองในการประชมลองเรอเหนอเขอนกวลมของคณะนายกสมาคม สมาพนธทองเทยว 16 จงหวด ภาคเหนอ ในรอบ 12 วนกอนหนาเดอนเดยวกน ผ เ ขยนได ม โอกาส น า เ รองพรอมภาพประกอบมาฉายในวาระบรรยายสรปของจงหวดลาปาง แด คณาจารยและนกศกษา วทยาลยปองกนราชอาณาจกร (วปรอ.)รน52 และ ปรอ.รน 22 ฟงบรรยายสรป ณ วนท 25 มนาคม 2553 ณ หอง

ประชม กฟผ. แมเมาะลาปางมเรอง เงอนประวตศาสตร ศกษา อวเชยงแสนคล โอพตรา ราชน กล อ ยปต -เ ช ย ง แ ส น เ ป นปฐมเหต

มตคดใหมในประวตศาสตรไทย

จากผลศกษาอารยธรรมประวตศาสตรยคโยนกเชยงแสน งานสารวจของสแคนดเนเวยน แหงเดนมารค โดยแผนท ม ตทางอากาศ และการศกษา ภาคพนดนของนกโบรารณคดประวตศาสตรไทยเปนขอมลสงสม รองนาแมวงในเขตจงหวดลาปางตอนเหนอเขอนกวลมขนไป คออาณาจกรโยนกเชยงแสนโบราณ โดยภมพงศาวดารยคกษตรยไทยโยนกเชยงแสน แบงเปน 2 ราชวงศ คอราชวงศสรชยเชยงแสนวงศ เ ช ย ง ร า ย อพยพลง ไ ปต ง จ ก ร ว งศ ไ ท ยทกาแพงเพชร ครนตอมาอาณาเขตพนทตงจกรวงศโยนกนาคพนธเชยงแสนฝายเหนอเกดถลมจมนา สนราชวงศาเหลอแตวงศเสนามาตยเกาตงเวยงปรกษา ส

ยคขนนางอามาตยาธปไตยไทยฝายเหนอ แทนจกรวงศสงหนวตกมารก ษ ต ร ย ท จ ม น า ต า ม ค ว า ม ใ นพงศาวดารภาคท 61 (ศรศกด วลลโภดม. : 2532)

ศ ล า จ า ร ก ม ห ล ก ฐ า น ใ ห ม โดยเฉพาะ พ.ศ.1710 และพระนามกษตรยศรธรรมาโศกราช ซงเปนนามทไมปรากฏในนามกษตรยขอม ณ เมองพระนคร พระมหากษตรยองคน นาจะทรงครองอย ณ เมองลพบ ร หรอไม กหรภญชยหรอลาพน ชใหเหนวาดง (แมนางเมอง) เปนอสระทางการเมองของขอม...

การเมองของรฐทงส กลาวคอ รฐสพรรณภมสามารถผนวกนครศรธรรมราชเขาไวได คอตอมากไดรวมกนกบรฐละโว อนเนองมาจากอภเษกสมรสระหวางสมเดจพระรามาธบด (พระเจาอทอง) ของรฐละโวกบราชธดาของผปกครองกษตรยสวรรณภม

“ขนเจอง ความสานกรวมทางวฒนธรรมของคนลมโขงตอนบน ของทานศร ศกร วลล โภดม เปรยบเทยบพระนางจามเทวปฐมกษตรยหรภญไชยกบขนเจอง “ภาพการเปนผนาของขนเจอง จงมใชผนาในการสรางบานแปงเมองเชนพระเจาสงหนวต

17

วารสารลาปางหลวง 17 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

กมาร หากเปนผนาในการรวบรวมบานเมองใหเปนปกแผน...โดยมศนยกลางอานาจอยทตวผนาเอง ซงในลกษณะเชนน บคคลทเปนผนาจะตองมความเปนกลางในเรองของเชอชาตและเผาพนธ ..การรบรเรองของขนเจองนน กลาวไดวาอยในสานกรวมของชนชาตหลายเผาในลมนาโขงตอนบนทเดยว”

เอกสารจนใหชอจกรวงศฝายเหนอวา “ปาไปสฟ” หมายถงสะไภ 800 กคอการสบขตตยวงศาทางราชนกล ในราชวงศลาวจกหรอลวจกรราชมกษตรยเปนใหญโดยพระราชอานาจจดตงหนองแส ดวยเรองยทธหตถชงพระราชธดาโอคา แปง และราชธดาจนผง ของกษต รย ขนชน รชกาลน คอตวอยาง ศกษาพงศาวดารสบโอรสาธวงศทจนจะยอมรบ ใหเปนหวสวยขนพระราชอานาจตรงตอวองหลวง คอเงอนไขทประดาลกสวยเมองในเขตอทธพลของจนจะตองมาชงสองนางในยทธหตถหนาพระทนง กษตรยขนชน

น ค อ เ ง อ น ไ ข ท ก ษ ต ร ย ป ร ะ เ ท ศ ท ร งแสนยานภาพแหงแหลมอนโดจนชาตหนงคอญวนหรออนหนาทพงศาวดารภาค 61 เรยก วาแกว จาตองยกขบวนพยหยาตรามาเพอกระทาสงครามยทธหตถชงตาแหนงเขยกษตรยเงนยาง ดวยตนเอง เปนยทธหตถชงตาแหนงกษตรยหวเมองบรรณาการของฮองเต

แตแลวผชนะชงตาแหนงสองธดาคอพระนางอามแพง และพระนางจนผง ไดทงคคอ “ขนเจอง” แหงพะเยา

ขณะทมผ เขาใจวา ขนเจองเกงกาจในฐานะขนพลชาญสนามรบสนามรก แบบนยาย ผชนะสบทศ แตหลกฐานขนเจองในพงศาวดารภาค 61 กษตรย 10 ทศลมโขงอนโดจน กมาประจนหนา และปราชยแถมตองยกธดากษตรยตางๆ ใหขนเจอง ประเดนศกษาระบบกลมประเทศบรวารของอาณาจกรวองหลวงในฐานะบคคลท 1 ดจะพรองตอความสนใจ แมเรอง

หนองแสมสองแหง คอความรใหมยงกระจายกนไมทวถง

หลงการสมมนานานาชาต เรองไทยศกษาทนครคนหมง พ.ศ.2533 เอกสารชนแรกทเผยแพรในวงแคบๆ คอ

หนองแสมสองแหง แมนาลานชางไมม ขอมลใหมจากการสมมนาไทยศกษา คนหมง 11-13 พ.ค.2533 กรงเทพฯ (สถาบนราชภฏสวนดสต) 19 มย.2540 โดยม ศาสตราจารยเจย แยนจอง ศนยจนศกษาสถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย Mr.Guo Huszhong และProf.Cal Juaqi แหงสถาบนชนกลมนอยยนนาน หวเรอง การศกษาและวฒนธรรมชนกลมนอยมณฑปยนนาน บนทกพมพรปเลมโดยศกด ส.รตนชย ผอ.สถาบนศลปวฒนธรรมวทยาลยโยนก และคะทางานเอกสารนทรรศการ

ยคฮองเตทรงพระราชอานาจจดตงตาแหนงกษตรยหวสวยเมอง แทนกษตรยขนชน ประดาลกสวยเมองตงแต เวยตนาม ลาว พมา นาน แพร เชยงรง ยอมมสทธสบตาแหนงหวสวยเมองดวยประเพณยทธหตถ พงศาวดารภาค 61 ใหความชดเจนถงตอนขนเจองชนะตาแหนงชงสองธดาขนชน เมองทแพกตางยกลกสาวมาถวาย เพอสบบาเหนจตาแหนงความเปนลกเมองรชทายาท ภาษาประวตศาสตรจนเรยกตาแหนงปาไปสฟ หรอสะไภ 800 คอยคพระราชอานาจจดตงฮองเตเพอใหหวเมองสวยปฏบตตอลกสวยเมองทงหลายสอบพงศาวดารทางอาณาจกรนานเจาถงยทธศาสตรปกครองราชวงศตางๆ ตออานาจคมหวสวยเมองอนหนม หรอแกวหลวง มอปสรรคถกปลนทาลาย ปลอมราชสาสน ฯ คอความสญเสยมากกวาการยกทพไปตเมองแกวอนหนมแตแรกๆ จงหนมาใหความสาคญลกสวยเมองทมระบบขนสงใกลกวาปลอดภยกวา

18

วารสารลาปางหลวง 18 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

โ ค ร ง ส ร า ง พ ง ศ า ว ด า ร น า น เ จ า ท น กประวตศาสตรไทยยคหลงขาดการใหความสาคญตอราชวงศสงหนวต เปนรชทายาทอนชอบธรรมนอกอานาจ 6 เจาในยนนานท มความบอกชดเจนในพงศาวดารนานเจาแตแรก โอรสทสองแหงกษตรยหนองแสลงไปตงอาณาจกรโยนกเชยงแสนลมโขงเจาพระยาเชยงราย และกาแพงเพชร

ศาสตราจารยหมอมเจาสภทรดศ ดศกล ในพระนพนธ ประวตชนชาตไทยในทศนคตชาวตางประเทศ สมยมองโคลแผ อานาจในยนนานหลงจากยดเมองตาล คอเมองหลวงของแควนยนนาน

ไดเมอวนท 7 มกราคม พ.ศ.1779 และปราบปรามแควนยนนานราบคาบ พ.ศ.1800 (ค.ศ.1257) กคงจะเหนวาการตงแควนเลกๆ นอยๆ ไทยขนแทนอารยธรรมอนเดยมากอน คงงายกวาการทจะควบคมของประเทศจน สถานการณเชนน จงทาใหหวหนาชนชาตไทยเขายดอานาจได

ยงกวานนคอความปนปวนของประชาชนในแหลมอนโดจนในขณะนน ในประเทศพมา การทกองทพมองโคลเขายดพกามไวไดใน พ.ศ.1830 (คศ.1287) กทาใหอานาจพมาเสอมสญลงไปชวคราว และทาใหพมาตองแบงแยกออกไปหลายแควน

โครงสรางประวตศาสตร ใตอานาจมองโคล พ.ศ.1800 คอจดเรมตนรฐไทย กษตรยไทยสโขทยเผา

ภาษานบเลขยสบวาซาว มคาราเปงทหมายถง ราพงใช มคาวาแพทหมายถงไชยชนะ ขณะทวงศเสนามาตย

เชยงแสน ทาไดแคผลแหงการสถาปนาตระกลลาวจกครองพงศาวดาร กเหมอนมองโคลสรางปกกงสดทายดวยวฒนธรรมทกลายเปนจน กเชน เดยวกนกบราชวงศโยนกเชยงแสนมราชวงศลาวจกมามอานาจชวคราว พ.ศ.1830 กองทพมองโคลยดพกามพมา จงไมแปลกอะไรทกษตรยเมงรายจะมโอกาสกวาดตอนทรพยสนไพรบรวารตระกลชาง และพระ

นางปายโค สรมฉตรเชยงใหม พระยาเมงรายแหงตระกลลาวจก กองราชนกลเชยงรง ขณะทพญางาเมององราชกลเชยงแสนพะเยา

หลกฐานขนเจองราชวงศลาวจก ยกกองทพไปตเมองแกวหรออนหนม คอเวยตนาม แมดวยเรองไดครองเมองแพร และเมองนาน กเพยงขณะ ขนเจองจะตองยกพลไปเยยมเมองบรวารลกสวย หลงชยชนะตาแหนงเขยกษตรยเมองหลวงเงนยาง ไปตรวจเยยมเมองลกสวย เชน แพร เชน นานกถวายราชธดาเปนไปตามกตกา ไมมความจาเปนหรอปฏกรยากอขบถรบทพจบศกทขนเจองจกตองไปปราบ โดยผงวเคราะหระบบบรหารจดการแบบกนเมองดงน

19

วารสารลาปางหลวง 19 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

1. ผงวเคราะหตานานระบบเศรษฐกจนานเจาแบบกนเมอง ประเทศบรวารหางสวยเมอง ประเทศบรวารหวสวยเมอง ประเทศบรวารหางสวยเมอง

1. สงหนวตกมาร โอรสท 2 บลลงกหนองแสหลวง ผตกทอดตาแหนงเสนามาตยเวยงปรกษา เหตเวยง

กษตรยถลมจมหาย 2. เสนามาตยเวยงปรกษา ตงเวยงได 93 ป รวมอานาจไทยแบบไรกษตรยไมตดจงรวมสถาปนาวงศลาวจก

เปนกษตรย 3. หวเมองบรวารขนอานาจจดตงจากกษตรยหนองแสหลวงเปนตาแหนงประเทศบรวารตองสงสวยราช

บรรณาการเมอง

บลลงกหนองแสหลวง

เอกสาร *11 Sakdi (S) Rattanachai Some Observation about Yonok Yunnan Proceeding the 4th International Conference on Thai Studies.Volume III.Khunming 11-13 May.1990 ไดเสนอทฤษฎแบงราชวงศอาณาจกรนานเจา ตามความในพระราชพงศาวดารภาค ๖๑ กษตรยมโอรสธดา 60 พระองคเสกสมรสกนเอง ตองมมเหสมากพระองค โอรสท 2 คอสงหนวตกมาร มพระราชชนนเปนวงศาไทยเมอง แสดงเชอชาตขางมารดา ปฐมขตยวงศาไทยเมองสบสายราชนกลอาณาจกร สสายแหรกราชวงศาไทยเมอง สงหนวตตงเมองโยนกนาคพนธ.เชยงแสนชางแสง ***

20

วารสารลาปางหลวง 20 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ขอหาพระรวงเปนชพระนางอวเชยงแสน ตานานพนเมองเชยงใหมของคณะกรรมการ

จดพมพเอกสารทางประวตศาสตร สานกพมพทาเนยบรฐบาล พ.ศ.2514

ศกด ส.รตนชย บญชรศลปะฯ ไทยลานนา ฉบบวนท 15 วนท 20 และวนท 25 มถนายน 2514

1.1 พระยามงรายยกทพเพอชงพะเยา พ.ศ.1829

“เจาพระยามงรายคะนงใจวา ... ในระหวางอนน เราควรไปปลนเอาเมองพยาวชา วาอน

แล ว กยกพลโยธาไป ถงท หน ง แดนเ มองเชยงรายกบแดนพยาวตอกน ทนนชอวาบานดาย

พระยางาเมองกยกรพลออกมา...ตางยกรพลเขาจกน...ปอยบรบกน...พระยางาเมอง...จงฝากแควนแกพระยามงรายโพนปากนาหนง มคน 500 หลงคาเรอนแกพระยามงราย

1.2 ประวตพระยารวงกบการเกยวพนนางเทวอวเชยงแสน

อปปรภาเค แตนนมายงมพระยาตนหนง ชอพระยารวงเปนเจาเมองสโขทย....เปนลกนางผเสอชอกงล นางหนนายพรานปามรปอนงาม จงกมเอาเปนผว จงไดลกชายผหนงไดมาเปนพระยารวงกบ

พระยางาเมองกเปนมตรรกกน ไปมาหาสกน ไวเนอเชอใจกน พระยารวงเทยรยอมไปดาหวยงแมนาของ

เอาชางมาเปนหมเปนฝง ผานเมองภยาวไป หนทางอนพระยารวงเอารพลและหมชางมาทงหลายมานน

เลยลกเปนแมนาไป เมอภายลนคนทงหลายเรยกวา แมรองชางตอบดน

เมอนนยงมนางเทวพระยางาเมองผหนง ชอนาง อวเชยงแสน มรปโฉมงามนก

นางผนมใจเคยดแกพระยางาเมอง ดวยเหตดงน ยงมอยวนหนง นางอวเชยงแสน กระทาสขวญพระยางาเมอง พระยาทกวา นางพระยามาสขวญกปางน แกงออมลาด เทาวาถวยปากกวางนาแกงนกไปนอยหนงวาอน

นางพระยาเขาใจวาพระยางาเมองวามายาแกตน เลยเคยดบมกมาหา พระยาตเมองเชยงสม นางจงมความยนดใครมกพระยารวง อนเทยวมาดาหวและจอดยงอยนอกเวยง พระรวงรวานางอวเชยงแสนมใจมกตน กหยองไปนอนกบนางอวเชยงแสนหลายทนกภายลนพระยางาเมองรวา พระรวงมาสเมยตน จงพองเอาพระยา

รวงดวยด จงอบายหอพระยารวงมากนแกลม พระยารวงรคงบมา จาคาตอบวา พระยางาเมองเปนผนอยกวา

ก ปอยจกหากไปฉนนบไปละ วาอน ...” ความสาคญตอนหนงปรารภพระยามงราย

“อนหนงพระยาศรธรรมราชนครหลวง กบพระยาศรอยธยาอนเปนญาตพระยารวง” เ รองกรณ 3 เสากษตรย 3 แควเจาพระยา ยค 3 กษตรย และ 3 เมองหลวง เทยบเหตการณพทธศตวรรษท 18 รฐใหมๆเรมเกดขน อนเนองมาจากการเสอมของรฐพกาม กมพชา รฐแรกๆ กลมพดภาษาไทย คอรฐโยนก และรฐสโขทย โดยเฉพาะรฐโยนกนน สมยตอมาไดรวมกบรวมกบหรภญชยเปนรฐลานนาไทย (ศรศกร) ภมหลง 3 กษตรย ยคพระนางอวเชยงแสน

21

วารสารลาปางหลวง 21 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

3. ผงวเคราะหภาพนาเรองสผงภมราชนกลเปรยบเทยบ โรมน กรก อยปต ยคอยปตเปนนครอสระคบลลงกซซารอาณาจกรโรมน โดยพระราชพธสมรสกษตรยโรมน กบ ราชนกลอยปต

ภาพ 1-2 ปรศนาบรเวณเหนอแกงกวลมภาย

บน ใหเปนทเขาใจแตเบองตนวา ลาปางมกวสาคญระหวางมนษยและธรรมชาต กอนเขาสตวเมองโดยถนนสายเดนชย-ลาปาง คอตองผานกวพระเจาเขาสตวเมอง อกกวหนงคอระหวางชะโงกเขาชองลมแมนาวงทแบงอาณาจกรโยนกเชยงแสนสยคพะเยาโบราณ ทงหมดนเรายงขาดขอมลยทธศาสตรจดตงอานาจรฐกลมเมองกษตรยหญง แหงหนองแส เพยงพอ เชน มงราย (เมงราย)

งาเมองแหงวงศลาวจกลวน คอสายเขยราชนกลโยนกนาคพนธเชยงแสนเชนราชนกลสายจามเทววงศ (ปาไปสฟ-หนหวงกวอ)

แตเมอสถาปนาเมงรายลาวจก เขยเชยงรง นงเชยงราย งาเมองลาวจก เขยพะเยาแหงราชนกลอวเชยงแสน เมงรายเรมไมซอหวงฮบบลลงกสหายยกทพ

ไปพะเยา งาเมอง ยอมยกพนทสวนหนงของแผนดนพรอมชวตลกพะเยาเปนสวยเมองเชยงราย 500 ครว ยคนพะเยากคอหวเมองสวยเชยงราย หากเพยงงาเมองตอกรเมงรายจนเหลอแตชอ เมงรายเขาครองพะเยาแลว อวเชยงแสนจะหายไปไหน ?

แตยทธศกษาการเมองตอนน “กษตรยาอวเชยงแสนพะเยากรวมสวรรณบลลงกลบกบพระรวงแลว?!”

พระรวงคอใคร? พระรวงคอมหาจกรพรรดทแผนทประวตศาสตรไทยยคสโขทยรามคาแหง แผคลมมะลายและบางสวนของพกาม จะถอเปนชเยองสามญชนไดอยางไร คลโอพตรา ยคอยปตเปนเมองขนโรมนไดเปนตาแหนงเมองหลวงคบงลงกกษตรยโรมนจเลยสซซา คลโอพตราจากราชนกลสตาแหนงกษตรยาเพออยปต แมครงสดทายมารคแอนโทนซงกเปนขนพล

กรกสบราชวงศปโตเลมทอยปตสนโอรสาธวงศสบราชนกลสคลโอภตรา ขตยวงศาราชนกลของคลโอพตราตองยอมเสกสมรสสวามชน“อนชา” ระบบปกครองประเทศโดยพระสวามอยปตตองตกเปนเมองขนโรมน

22

วารสารลาปางหลวง 22 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เอกผสาเรจราชการโรมนตองมายอมตายคคลโอภตราเพอเทดความเปนกษตรยาสดทายราชวงศปโตเรม นครอเลคซานเดรย แหงอยปต จะถอวากษตรยจเลยส

ซซา โรมน และขนพลมารค แอนโทนเปนชคลโอพตราเยยงสามญชนไดกระนนหรอ?

มมผง คลโอพตรา-อวเชยงแสน สงคราะห 2 ขณะททาวเธอคลโอพตรา ทรงพระชนษาเพยง 21 ป พระนาง ตองเสกสมรสกบอนชขา ตาแหนงสวามถง 2 พระองคทรงมโอรสรวมสายเลอดอยปตมาแลว แตตองตกใตตาแหนงเมองขนโรมน มมผงสงเคราะห เปรยบเทยบ ยคสวามพระนางอวเชยงแสน ตองปลอยใหพะเยาเปนเมองสวยเชยงรายของกษตรยเมงราย แตขณะเดยวทพระรวงคอจกรพรรดสโขทยทมดนแดนคลมบางสวนมลายและพมามอญ โดยความในตานานกลาวถง พระรวงรวานางอวเชยงแสนมใจมกตน กหยองไปนอนกบนางอวเชยงแสนหลายทนก คอ พฤตกรรมระหวางนางพระยากบพระราชอาคนตกะ ซซาร พบพระนางคลโอพตรา เพยงหากพระยางาเมองหาญยทธหตถกบพระยาเมงราย พระรวงกคอพระสวามแหงพระนางอวเชยงแสน แหงบลลงกราชวงศา ไทยดวยกน ประโยคสาคญ ของตานานพนเชยงใหม พระยารวงเปนเจาเมองสโขทย....เปนลกนางผเสอชอกงล นางหนนายพรานปามรปอนงาม จงกมเอาเปนผว จงไดลกชายผหนงไดมาเปนพระยารวง แสดงวา ทงพระยาเมงรายและพระยางาเมอง ตางเผาพงศพนธกบ พระรวงซงเปนคนไทย สบบรรพบรษราชวงศสงหนวตกมารโยนกเชยงแสน (ดสายแหรกวงศา ภายไทยภายลวะประกอบการสงเคราะห ***ยคสมย คลโอพตราราว พศว.ท 5 อวเชยงแสน ราว พศว.ท 20

กษตรยโรมนจเลยตซซา วย 54 กบพระนางคลโอพตรา

ขณะทหารไพรซอนพระนางในมวนพรมลาดทองพลบพลาพระราชอาคนตกะโรมน ขณะยดครองอยปต ดวยลลานางระบาสมยทาวเธอเจรญวย เพยง 21 ป โดยฉากนนเอง ททาใหอยปตพนสภาพเมองขน ในตาแหนงราชนโรมน กษตรยาสดทายแหงราชวงปโตเลมอยปต จวบมพระราชโอรสสรอยพระนามซซาร สายโรมน-อยปต.

23

วารสารลาปางหลวง 23 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

คลายเครยดทายบท ☺ตานานไฝคลโอภตรา - อวเชยงเชยงแสน

รป 4-5 ผแมนวา กษตรยาแหงพะเยาจะสอง

กระจกเปรยบเทยบกษตรยาอยปต หนงคลโอพตราโดยอะลซาเบทเทยเลอรกฝงเสนหงามทเมดไฝ ขณะทอปรากรณเรอง 4 กษตรยาปตาน ยคนครปตตานกาลงดงดวยความงามแบบหนง งามแบบอวเชยงแสน คลโอภตรา กนาจะแฝงเสนหอยทเมดไฝ ?! บรรณานกรม ถวล อยเยน. (ม.ป.ป.). เอกสารประวตศาสตร ในแฟม

สมาคมเพอการรกษาสมบตและมหาวทยาลยธรรมศาสตร สาขาลาปาง.

ประชากจกรจกร, พระยา. (2507). พงศาวดารโยนก. กรงเทพฯ : คลงวทยา.

ประเสรฐ ณ นคร และปวงคา ตยเขยว. (2537). ตานานมลศาสนา เชยงใหม เชยงตง สมาคมประวตศาสตร.

ยอรช เซเดส. (2507). ตานานอกษรไทย. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา.

ศรศกร วลลโภดม. (2532). เมองโบราณใน

อาณาจกรสโขทย. กรงเทพฯ : สถาบนไทยคดศกษา

ศกด (ส) รตนชย. (2530). ลานนา ลานนา เปนของใคร. ลาปาง : สมาคมเพอการรกษาสมบตวฒนธรรม (สรสว.)

______. (2535). “สวนหกหายจากจารก สท.นว.2,” ศลปากร. 35(4) :

______. (2535). “ขอสงเกตบางประการโยนก ยนนาน,” ศลปากร. 35(5) :

______. (2550). “ลาปางลมโขงโยนกเชยงแสนศกษา,” มนษยสงคมสาร. 1(1) : 72-79 ;

______. (2552). “เขลางค-สองแคว-เขาพระวหาร เงอนพงศาวดารคนพบใหม,” มนษยสงคมสาร. 1(1) :

ศลปากร, กรม. ประชมศาวดาร ฉบบหอสมดแหงชาต เลม 1-44. กรงเทพฯ :กาวหนา พ.ศ. 2506-2517.

______. (2526). หนงสอจารกสมยสโขทย ฉลอง 700 ป.

ผ เ ข ย น ก บ ห น า ต านกแสดงชาวอยปต กบลกษณะการแตงกายแบบชาวดนแดน “คลโอพตรา” ในงานมหกรรมก า ร แ ส ด ง ศ ล ป ะ พ น บ า นนานาชาตในไตหวน ภาพจาก Google

24

วารสารลาปางหลวง 24 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

______. (2550). พระธาตเจาดอยตง:บนทกวาดวยการอนรกษและพฒนา พเศษ เจยจนทรพงษ.

สภทรดศ ดศกล, มจ. ประวตชนชาตไทยในทศนคตชาวตางประเทศ. กรงเทพฯ : กรมศลปากร.

Sakdi (S) Rattanachai. (1990). “Some Observation about Yonok Yunnan Proceeding of the 4th International Conference on Thai Studies,” Khunming. (3) : 11-13 May.

25

จรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนาในเพลงของสลา คณวฒ BUDDHIST ETHICS IN SALA KHUNNAWUT’S SONGS

พระมหาเจยง ชวยสมาน1, ดร. พรธาดา สวธนวนช2, พระครปลดสวฒนธรคณ3

บทคดยอ

ปรญญานพนธฉบบนมจดมงหมายทจะวเคราะหจรยธรรมและกลวธการนาเสนอจรยธรรมตามหลก

พระพทธศาสนาในเพลงของสลา คณวฒ จากการศกษา พบวา มจรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนา 4 ระดบ ไดแก จรยธรรมขนพนฐาน เปนหลกปฏบตเบองตนของพทธศาสนกชน เรยกวาไตรสกขา ม 3 ประการ คอ ทาน ศล ภาวนา จรยธรรมสวนบคคล เปนหลกปฏบตเพอพฒนาตนเอง เพอความสขของตนและผอน ม 17 ประการ คอ ความไมประมาท ศรทธา สจจะ จาคะ สตสมปชญญะ หรโอตตปปะ ขนตโสรจจะ กตญกตเวท ปพพชชา อทธบาท 4 พรหมวหาร 4 ทฏฐธมมกตถประโยชน คารวะ 6 อบายมข 6 ทศ 6 โลกธรรม 8 มงคล 38 จรยธรรมสวนรวม เปนหลกปฏบตในการอยรวมกนในสงคม ม 2 ประการ คอ ความสามคค และความยตธรรม จรยธรรมวชาชพ เปนหลกปฏบตในการประกอบวชาชพ ม 2 ประการ คอ จรยธรรมวชาชพคร และจรยธรรมวชาชพพยาบาล ปรมตถธรรม เปนหลกธรรมขนสง คอ สภาวธรรม พบ 2 ประการ คอ ไตรลกษณ และอรยสจ 4 โดยจรยธรรมทปรากฏมากทสดคอ สจจะ จรยธรรมทสลา คณวฒ ไดเนนไวในเพลงคอ ศล ความกตญกตเวท ความอดทน ความขยน ความสนโดษ อนเปนหลกปฏบตทเกยวกบการพฒนาตนเองสความสาเรจ และดารงไวซงจตสานกแหงสถาบนครอบครว สลา คณวฒ ไดใชกลวธอนหลากหลายเพอนาเสนอจรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนา โดยใชทงกลวธการนาเสนอจรยธรรมโดยตรงและกลวธการนาเสนอจรยธรรมโดยออม ดวยกลวธทางวรรณศลปทหลากหลาย ทาใหเพลงของสลา คณวฒ มความไพเราะและมเนอหาสงเสรมจรยธรรมอนดงามของสงคม คาสาคญ: จรยธรรม, เพลงลกทง, สลา คณวฒ, กลวธการนาเสนอ.

1 นสตปรญญาโท ภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .โทร. 0858002961

E-mail. Ciaeng_1@hotmail.com 2 อ.ด. (วรรณคดและวรรณคดเปรยบเทยบ). อาจารยประจาภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. 3 พธ.ม. (พระพทธศาสนา). อาจารยพเศษ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

26

วารสารลาปางหลวง 26 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

Abstract

This thesis is aiming at the analysis of ethicity and strategy of presentation of ethic according to the Buddhist principle as appeared in the songs of Sala Khunnawut, it is found that there are 4 stages of ethicity according to the Buddhist principle, they are basic ethicity as the primary practice principle of all Buddhists known as threefold training: Charity, precepts, and meditation. Personal ethicity is the practice for self development for the happiness of oneself and other consisting of 17 of them, they are: Carefulness, faith, truthfulness, charity, mindfulness and awareness, moral shame and moral fear, patience and refinement, gratefulness, ordination, the Four Paths of Accomplishment, the four sentiments, present benefit, six appreciative actions, six directions, the eight worldly conditions, and thirty eight blessings. The ethicity for common good is the practice principle for living together in the society consisting of unity and justice. The occupational ethicity is the practice principle for conducting occupation consisting of teacher occupational ethicity and Nursing occupational ethicity. The ultimate Reality is the highest dhamma principle, that is the principle of nature consisting of the Three Signs of Being and the Four Noble Truths. The most appeared ethicity is truthfulness. The ethicity emphasized in Sala Khunnawut’s songs are patience, diligence and contentment which are the practice principle relating to the self-development towards the success and the maintenance of consciousness of family institute.

Sala Khunnawut applied diversified strategies in presenting the ethicity according to the Buddhist principle by using the direct and indirect presentation of ethicity. With multiple strategies, Sala Khunnawut’s songs are admired for their sweet-sounding and contents that promote the good morality for the society. Keyword: Ethicity, Folk Song, Sala Khunnawut. คานา

สงคมไทยไดยอมรบนบถอพระพทธศาสนามาชานานตงแตสมยกอนกรงสโขทยเปนราชธาน ดงปรากฏขอความในหลกศลาจารกพอขนรามคาแหงมหาราช (2514, หนา 4) วา “คนในเมองสโขทยนมกทาน มกทรงศล มกโอยทาน พอขนรามคาแหง เจาเมองสโขทยน ทงชาวแมชาวเจา ทวยปวทวยทกนาง ลกเจาลกขนทงสนทงหลาย ทงผชายผหญง ฝงทวย

มศรทธาในพระพทธศาสนา ทรงศลเมอพรรษาทกคน หลกฐานดงกลาวแสดงใหเหนความศรทธาอนมนคงในพระพทธศาสนาของบรรพบรษไทย ซงนยมบาเพญทาน ศล ภาวนาอยเปนนตย ดวยเหตทประชาชนตงมนในศลธรรมขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาดงกลาว จงทาใหชาวสโขทยลวนมอชฌาสยจตใจงาม มชวตทรมเยนเปนสข สามารถสรางสรรคคณประโยชนนานปการ กลายเปนมรดกตกทอดปรากฏเปนประจกษพยานตราบจนปจจบน เชน ความงดงามทางดานพทธ

27

วารสารลาปางหลวง 27 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ศลป เปนตน นบไดวาลกษณะสงคมสมยสโขทยเปนตนแบบ เปนสงคมในอดมคตของชาวไทยตลอดมา แมในยคปจจบนพระพทธศาสนากยงคงเปนสถาบนหลกทางส งคม ประชาชนส วนใหญ ไดน อมน าหล ก ธ ร ร มท า ง พ ท ธศ า สน าม าป ระ พฤ ต ต า มกาลงสตปญญาของตน พระพทธศาสนาจงมอทธพลตอการดาเนนชวตของคนในสงคมทงทางตรงและทางออม ถอเปนรากฐานทางสงคม วฒนธรรม จารตและประเพณอนดงามของไทย

วรรณกรรมเพลงเปนศลปวฒนธรรมแขนงหนงยอมไดรบอทธพลของพระพทธศาสนาเชนเดยวกน อนง ครเพลงสวนมากเปนผนบถอพระพทธศาสนา ยอมตองการถายทอดเพลงทมทงความบนเทง ทศนะ ตลอดจนอทาหรณสอนใจตางๆ อนจะกระตนผฟงใหเกดความคลอยตามและปฏบตในสงทดงาม ดงคากลาว ของพระมหาสมชย สรวฑฒโน (2537, หนา 3) วา ครเพลงมองเหนจดประสงคอนลกซงของพระพทธศาสนา และบทบาทของบทเพลงวามจดหมายปลายทางอนเดยวกน ในแงของการสงเสรมคณธรรม จงประพนธเพลงใหมความหมายสอดคลองกนดวยศรทธาและความเชอในหลกคาสอน วตถประสงคของการวจย

ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาหลกจรยธรรมทปรากฏในบทเพลง

ของสลา คณวฒ 2. เพอศกษากลวธการนาเสนอจรยธรรมท

ปรากฏในเพลงของสลา คณวฒ วธดาเนนการวจย

การวจยครงน ผวจยไดศกษาหลกจรยธรรมและกลวธการนาเสนอจรยธรรม ในเพลงของสลา คณวฒ

ทไดรบการเผยแพรตงแต พ.ศ. 2527 – 2552 โดยคดเลอกเฉพาะเพลงทปรากฏจรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนา จานวน 200 เพลง ดวยวธการวจยเอกสาร (Documentary Research) และเสนอก า ร ศ ก ษ า ค น ค ว า แ บ บ พ ร ร ณ น า ว เ ค ร า ะ ห (Analytical Description) ตามขนตอนดงตอไปน

1. รวบรวมบทเพลงและผลงานของสลา คณวฒ 2. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเพลง

ของสลา คณวฒ 3. ศกษาเอกสารและงานวจยท เ กยวของกบ

กลวธการนาเสนอจรยธรรมในวรรณกรรม 4. วเคราะหจรยธรรมทปรากฏในบทเพลงของ

สลา คณวฒ 5. วเคราะหกลวธการนาเสนอจรยธรรมทปรากฏ

ในเพลงของสลา คณวฒ 6. เสนอผลการศกษาโดยการพรรณนาวเคราะห เพลงลกทงเปนเพลงอกแนวหนง ทไดรบความ

นยมจากผฟงอยางแพรหลายมานบศตวรรษ เพลงประเภทนมการสบทอดมาจากเพลงพนบานในแตละภมภาค ผสมกบเครองดนตรสากล มลกษณะเดนคอ ในการขบรอง นกรองจะรองเตมเสยง ใชสาเนยงพนบาน นยมเลนลกคอ และมการเออนเสยงเพอสออารมณ ม เนอหาทหลากหลาย แตโดยมากมกบรรยายวถชวตของชาวชนบท หรอมกลนอายแหงความเปนทองทง เนนสอความหมายกบผฟงอยางตรงไปตรงมา แสดงใหเหนความจรงใจตอกนของสงคมชนบท

ปจจบนมครเพลงทานหนงทไดรบการยกยองวาเปนครเพลงมอทอง เพราะสามารถปนนกรองใหมชอเสยงโดงดงได เพลงทเขาประพนธขนมานนมความไพเราะโดดเดนและนาสนใจ ครเพลงผนนคอ สลา คณวฒ เปนผท มความชานาญในการใชภาษาไทย

28

วารสารลาปางหลวง 28 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

สามารถใชถอยคาทนามาจากภาษาถนอสานและคาทมาจากภาษาองกฤษ ใช คาอปมา คารวมสมย คาซอน ทาใหเกดความหมายชดเจน มการเลนคาสมผสสระและสมผสอกษร เพอชวยในการถายทอดเสยงใหไพเราะ ทาใหเกดจนตนาการ บทเพลงทสลา คณวฒประพนธขนนน ไดสรางชอเสยงใหกบนกรองทงชายและหญงจานวนมาก อาท มนตสทธ คาสรอย เพลงจดหมายผดซอง, ไชยา มตรชย เพลงกระทงหลงทาง, แมน มณวรรณ เพลงพเมาวนเขาหมน, แดง จตรกร เพลงมนตรกตจว. หวใจคดฮอด นาตาผาเหลา เอกราช สวรรณภม เพลงกระเปาแบนแฟนทง สญญา 5 บาท, ลกแพร ไหมไทย อไรพร เพลงแพรบสนามรก ลารกกลบแนวรบ ลางแคนดวยนาตา ศร สนชย เพลงกระทอมทาใจ ตาย อรทย เพลงดอกหญาในปาปน โทรหาแนเดอ, ไมค ภรมยพร เพลงยาใจคนจน นกสม. 3 เหนอยไหมคนด, ศรพร อาไพพงษ เพลงลางจานในงานแตง ปรญญาใจ, จกรพรรณ อาบครบร เพลงตองมสกวน ใจสารภาพ, ไหมไทย ใจตะวน เพลงนองมากบคาวาใช ถกทงทพทยา, ตกแตน ชลดา ไมใชแฟนทาแทนไมได คนเหงาทเขาใจเธอ ฯลฯ นอกเหนอจากผลงานเพลงทสรางชอเสยงใหนกรองโดงดงเปนดาวประดบวงการเพลงลกทงแลว เพลงของสลายงเปนเพลงททรงคณคาและเปยมความหมายตอสงคม จนทาใหไดรบรางวลจากสถาบนตางๆ ดงน

รางวลพระพฆเนศทองพระราชทาน จากเพลงกระทงหลงทาง ใน พ.ศ. 2541 เพลงยาใจคนจน ใน พ.ศ. 2541 และ พ.ศ. 2542 เพลงนกส ม. 3, กระเปาแบนแฟนทง, นางฟาบานไพร ใน พ.ศ. 2545

รางวลมาลยทอง จากเพลง เหนอยไหมคนด ใน พ.ศ. 2541, เพลงรองเทาหนาหอง, กระเปาแบนแฟนทง, ปรญญาใจ ใน พ.ศ. 2543, เพลงดวยแรงแหงรก ใน พ.ศ. 2545, เพลงโทรหาแนเดอ, ใจสารภาพ, มนต

รก ตจว. อยากใหเธอเขาใจ ใน พ.ศ. 2546, เพลงอยากใหเธอเขาใจ, กนขาวหรอยง ใน พ.ศ.2547, เพลงกาลงใจในแววตา ใน พ.ศ. 2548 เปนตน

รางวลทงหลายขางตนเปนสงยนยนวา เพลงของสลา คณวฒ เปนเพลงทไพเราะ มความหลากหลายทางดานเนอหาสาระ นอกจากตอบสนองอารมณ ความรสกของผฟงแลว ยงสอดแทรกจรยธรรมในเนอหาแนบเนยนอแยบยล ทาใหบคคลตระหนกถงคณงามความดและความสขของการอยรวมกนในสงคม มขอมลทนาสนใจ แคน สารกา (บก.2550, 5) ไดใหความเหนวา เพลงลกทงจานวนมาก นบจาก พ.ศ. 2540 ฟองสบแตก เปนตนมา เปนเพลงคณภาพทมการคดสรรพอสมควร เพราะเงนทกบาททกสตางคนนมคายงนกในสภาวะเศรษฐกจตกตา ถาอลบมไหนไมมเพลงทฟงไดจรง กอยาหวงวาจะไดเงนจากแฟนเพลง ตอใหลงทนโปรโมต 5 - 10 ลานบาทกตามท มใหเหนกน บอยๆ ในตลาดเพลงลกทง ในนนกมเพลงของสลา จานวนหนง ทมสวนเสรมสรางภมตานทานใหเพลงลกทงมความเขมแขงสกบมลพษเพลงขยะได ขอน ยอมแสดงใหเหนวา กลมผฟงเพลงรนใหมไดเลอกฟงเพลงทใหทงความบนเทงและเนอหาตอบโจทยการดาเนนชวตมากขน จรยธรรมพนฐาน

จรยธรรม คอ หลกธรรมทเปนแนวทางแหงการประพฤตปฏบตเพอความเจรญรงเรองแหงชวต อนถกตองตามหลกเกณฑของพระพทธศาสนา และวฒนธรรม เพอรกษาระเบยบและสงเสรมความดของบคคลตลอดจนสงคมใหผาสก กลาวโดยงาย คอการนาเอาหลกธรรมทพระพทธองคสงสอนไวมาปฏบตเพอใหเกดรปธรรมนนเอง โดยทวไปแลวคนไทยนยมแบงจรยธรรม 3 ระดบ คอ ทาน ศล และภาวนา

29

วารสารลาปางหลวง 29 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

จรยธรรมทง 3 อยางน รวมเรยกวาหลกไตรสกขา นบเปนหลกจรยธรรมเบองตน คอเปนสงทถอปฏบตก น เป นประจ า เป นท ร บ ร จ ก ก น ท ว ไ ป ในห มพทธศาสนกชน โดยเฉพาะการใหทาน เมอใดกตาม ทชาวพทธไดทาความดทง 3 อยางนเพยงอยางใด อยางหนง หรอทงหมด เรามกเรยกสงนนวาเปนการทาบญ ทงนกดวยหวงอานสงสผลบญจะเกอหนนใหโชคด มความสขพบแตความสมหวงในการดาเนนชวตดงเพลงวา

เจาสาวคนโกไดเจาบาวรปหลอ

เฮดบญหยงนอจงหากนพออยากฮเหลอเกน บไดอจฉา แตปรารถนาอยากพอคอเพน สงตวถงประตเงนฟอนเซงสอยเพนเผอบญนาพา ฟอนเซงสอยเพนเผอบญนาพา

(เพลงออนซอนเจาบาว. 2547. ขบรองโดย ศรพร อาไพพงษ)

เมอประสบกบความผดหวงในสงใดสงหนง หรอแมแตเรองความรกกมกจะมองโลกในแงดวา

บญนองบหลาย...ดงอายบอย บไดเปนคขออยอยางผทาใจ

ไดเฮดดนาไดทาบญตอนองกพอใจ แอบฮกขางเดยวเรอยไป บหวงดงอายคนด เกดมาชาตนไดทาดกบอายกพอ กะซางมนเถาะนองสขอหอบใจหลบล บรงฮกอายมแฟนใหมขอใหโชคด ไดฮกอายเสยวชวแคนกดใจแลว

(เพลงแคน กดใจแลว. 2550. ขบรองโดย ศรพร อาไพพงษ)

จะเหนไดวาการสรางบญหรอความดนน เปนสงทพ ท ธ ศ า ส น ก ช น พ ย า ย า ม บ า เ พ ญ ต า ม ก า ล งความสามารถของตน เพราะเชอมนในความดและกฎแหงกรรมทวาทาดไดดทาชวไดชว สลา คณวฒไดนา เสนอประเดนเรองบญไว ในเพลงเพอใหผฟ งตระหนกในผลของกรรมด ใหมมมองตอปญหาและวธการแกไข หรอมทาทตอสถานการณตางๆ อยางถกตอง ไมหลงผดจนประพฤตผดหลกจรยธรรมอนดงาม แมในบางครง คนเราอาจมความรก เมตตาหวงดตอกน แตกไมอาจจะประพฤตกาวลาเกนเลยเสนแบงของศลธรรมได เชน

คนทไมใชแฟนทาแทนทกเรองไมได เหนอยกรเหงากเขาใจแตไมอาจใหยมออมแขน คนทไมใชแฟนทาแทนทกเรองไมได หนาทตามฐานะใจหามเดนกาวลาเสนแฟน ภาระในเขตออมแขน ไมใชแฟนทาแทนไมได ยอมอยขางใจแตไมขอเปนสารอง ขออยาไดมองความซอแลวแปลวางาย เมอเราเจอกนขางพรหมลขต กอยาใกลชดมากเกนหามใจ ตองเจยมตววาเราคอใคร แคแอบรใจ ไมใชแฟน

(เพลงไมใชแฟนทาแทนไมได. 2550. ขบรองโดย ตกแตน ชลดา)

การพยายามหกหามใจ ไมปลอยอารมณไปตามอานาจกเลสตณหา ไมประพฤตลวงเกนคครองของผอน แมจะมความรกปรารถนาสกปานใดกตาม ยอมแสดงใหเหนถงความหนกแนนในศลขอสาม คอ การไมประพฤตผดในกาม หากคนในสงคมประพฤตตามหลกศลธรรมเชนน ปญหาสงคมตางๆ เชน การชสาว

30

วารสารลาปางหลวง 30 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

การมภรรยานอย เปนตน กจะไมเกดขน สงคมของเรากจะเปนสงคมทมแตความสงบสข เพราะทกคนประพฤตตามหลกจรยธรรมขนพนฐานได ดงนน ทาน ศ ล ภ า ว น า จ ง เ ป น ห ล ก ป ฏ บ ต เ บ อ ง ต น ทพทธศาสนกชนควรใสใจปฏบต เพราะยงปฏบตตามทาน ศล ภาวนาไดเครงครดมากเทาใด ยงสงผลดตอตนเองและสงคมโดยรวมมากเทานน จรยธรรมสวนบคคล

จรยธรรมสวนบคคล คอหลกธรรมทปจเจกชนพงปฏบต เพอพฒนาชวตของตนเองใหดย งๆ ขนไปปรากฏในเพลงของสลา คณวฒ 17 ประการ คอ อปมาท ความไมประมาท ศรทธา ความเชอมน สจจะ ความสตย จาคะ ความเสยสละ สตสมปชญญะ ความระลกไดและรตว หรโอตตปปะ ความละอายและเกรงกลวตอบาป ขนตโสรจจะ ความอดทนและความสงบเสงยม กตญกตเวท การรบญคณทผอนทาแลวและตอบแทน ปพพชชา การบวช อทธบาท 4 คณเครองแหงความสาเรจ 4 ประการ พรหมวหาร 4 คณเครองความเปนอยอยางผประเสรฐ ทฏฐธมมกตถประโยชน สงททาใหสาเรจประโยชนในภพปจจบน คารวะ 6 ความเคารพในท 6 สถาน อบายมข 6 สงทเปนทางแหงความฉบหาย 6 ประการ ทศ 6 วธปฏบตตอบคคลผแวดลอมตน 6 จาพวก โลกธรรม 8 ธรรมทครอบงาโลก 8 ประการ มงคล 38 ขอปฏบตททาใหเกดโชคด 38 ประการ โดยจรยธรรมทปรากฏมากทสดคอสจจะ ความซอสตยตอกน จรยธรรมสวนบคคลนจงเปนหลกจรยธรรมทชวยสงเสรมใหบคคลแตละคนเปนคนด ใหสามารถพฒนาศกยภาพของชวตตามครรลองคลองธรรมได ซงจรยธรรมทเปนเครองชวดลกษณะคนดประการแรกคอ การรบญคณทผ อนทาแลวทาตอบแทน ด งพระ พทธพจน ว า กตญกต เวท เป น

เครองหมายแหงคนด ดงนนผใดกตามทรจกตอบแทนบญคณบดามารดาหรอผมพระคณ ยอมเรยกไดวาเปนคนดได สลา คณวฒถายทอดความกตญกตเวทผานเพลงวา

ลกทางานหนกเพราะอยากเหนแมพกผอน จตใจอาวรณถงตอนแมนนลาเคญ ซนสวยสกผนเสอตวงามบเคยไดเหน เลยงลกบนทางลาเคญลกเหนแมเหนอยมาพอ อย กทม. สานกอเพอแมทกอยาง ทางานรบจางหาทางสรางฝนวนรอ ไดเงนบาทใดอยารอใหแมตองเอยขอ สงรายเดอนมารอคงพอใหแมสบาย

(เพลงหยาดเหงอเพอแม. 2545. ขบรองโดย เอกพล มนตตระการ)

ในบางครงคนเรากมกจะวดความเปนคนดกนท

คานยมเรองวตถเงนทอง ใหความสาคญกบผทมฐานะด มากกวาผททาด จนละเลยหรอมองขาม ไมเหนคณคาหรอใหความสาคญกบคนด สลา คณวฒ จงไดประพนธเพลงเพอเตอนสตวา

โปรดชวยรกษาคนด

เชดชคนทเสยสละ ไมถกใจบางบางเวลา อยาดวนกลาวหาจนถอดใจ โปรดชวยดแลคนด ใหมศกดศรและยงใหญ ปกปองคนดใหมชย เพอใหใครใครอยากทาความด อยากใหมคนททาดมากมาย ยนหยดสไหวแรงใจมากม กวาจะเจอกอยากนกหนาควรรกษาใหด

31

วารสารลาปางหลวง 31 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ใชเพชรทเรามอยางรคา (เพลงโปรดชวยรกษาคนด. 2550. ขบรอง

โดย ตกแตน ชลดา) เพลงนไดสะทอนใหเหนอปนสยมกงายหนายเรว

ของคนไทยทมกเอาแตใจตวเอง เมอใดกตามทคนดหรอผลแหงความดไมปรากฏผล ไม เปนไปตามทคาดหวง กมกจะมทศนคตทไมดตอการทาดนน การเรยกรองใหชวยกนรกษาคนด จงเปนการสงเสรมใหคนในสงคมมแรงใจในการทาดกนตอไป จรยธรรมสวนรวม

จรยธรรมสวนรวม คอ จรยธรรมทบคคลในสงคมควรประพฤตตอกนเพอความสงบสขสวสดของสงคม ปรากฏในเพลงของสลา คณวฒ 2 ประการ คอ ความสามคค และความยตธรรม เพลงลกทงจานวนมากกลาวถงการอพยพของแรงงานตางจงหวดเขาสเมองใหญ ผประพนธไดแสดงภาพชนชนแรงงานทถกเอารดเอาเปรยบไววา

เงนเบางานหนก คอสญลกษณของคนขายแรง เหงอเมดถกๆ สรางสงแพงๆ แลกกบขาวแกงกนตามยถา เหลอจายเกบไวสงคนไปใหคนอยนา ในยามทฝนลมฟาเปลยนโชคชะตาของคนอสาน

(ทางเดนชาวดน. 2548. ขบรองโดย ไมค ภรมยพร)

การดอยโอกาสทางการศกษากเปนอกปจจยหนงททาใหแรงงานหนมสาวไหลทะลกเขามาสเมองหลวงเพอแสวงหาโอกาสและสรางฐานะใหดขน

เอาแรงเปนทนสงานเงนเดอนตาตา เกบเงนเขาเรยนภาคคากอความหวงบนทางเปอนฝน สงคมเมองใหญขาดแคลนนาใจเจอจน ใชความอดทนเตมทนใหยนสไหวทกวน

(เพลงดอกหญาในปาปน. 2545. ขบรองโดย ตาย อรทย )

การขวนขวายแสวงหาความสาเรจในชวตของหนม

สาว สะทอนให เหนการเรยกรองความยตธรรม ใหเกดขนในสงคม สลา คณวฒ ไดนาเสนอประเดนเหลานดวยความนมนวล กลมกลนกบความบนเทง ทาใหผฟงเพลดเพลน แตซาบซงในความรสกทางจรยธรรมเรองความยตธรรมนน กลวธการนาเสนอจรยธรรม

จรยธรรมเปนเรองของการนาเอาคาสงสอนของพระพทธศาสนามาปฏบตในชวตประจาวน ผประพนธเพลงจะตองใชกลวธการนาเสนอเพอใหผฟงไดรบความบนเทงและเนอหาทางจรยธรรมควบคกนไป สลา คณวฒ ไดใชกลวธนาเสนอจรยธรรมโดยตรงและการนาเสนอจรยธรรมโดยออม ในการนาเสนอจรยธรรมโดยตรงนน มทงการตงชอเพลงทสอใหเหนความประพฤตทางจรยธรรม เชน เพลงทาบาปบลง เพลงไมใชแฟนทาแทนไมได เพลงหยาดเหงอเพอแม เปนตน มทงการนาเสนอในตอนตน ตอนกลาง และตอนทายเพลง เชน

ถงเปนคนเชยๆ แตอายบเคยซอซดปลอม ชวตเทยวพงเทยวซอมแตกบยอมทาสงบด เรยนตางานทาลาบาก แตอายกฮกศกดศร ภมใจไดเปนคนด ถงบคอยมเงนใชกตาม

32

วารสารลาปางหลวง 32 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

(เพลงบาวพนธพนเมอง. 2550. ขบรองโดยไหมไทย ใจตะวน)

นอกจากจะมการแสดงจรยธรรมในตอนตนเพลงเพอปรารภหรอบอกความเปนคนดมจรยธรรมเปนเบองแรกแลว หรอในบางครงผประพนธไดอธบายความประพฤตทางจรยธรรมไวในทอนกลางเชน

...ลกไรเดยงสาภรรยากนาฮก นองบอยากเปนผทาใหรางลา อายฮกแทรแกใจตลอดเวลาเรา เจอะกนชาจงไดแตหาทางปลง ทาบลง นองทาบาปบลง เฮดบลง นองเฮดบาปบลง หยดเถดหนา อายอยามาพะวง ชาตนคงไดเปนแคชทางใจ

(เพลงทาบาปบลง. 2544. ขบรองโดยศรพร อาไพพงษ)

หรอสรปจบดวยการใหขอคดทางจรยธรรมใน

ตอนท าย เพลง เชน เพลง เหล ากลมสดท ายทผประพนธสรางตวละครใหเมาสราทงเรองแตกลบใหมสตเหนโทษของอบายมขในตอนทายเพลงดงความวา

... เอาจงซนอเสยวจกกลมกลมสงลาสาวลวง

ใหหวงหายเบดเมยน ลาความเพยนความเมาบาปวง ถกแอนลวงแอน

ตม กลมนสงลา มายกแกวขนเสยวตากน เมาใหมนสดๆ สสงลา

กลมสดทาย (เพลงลางแคนดวยนาตา. 2551. ขบรอง

โดย ลกแพร ไหมไทย อไรพร)

การนาเสนอจรยธรรมโดยตรงน เมอมองอยาง ผวเผนแลวอาจเหนวาทาเปนสงททาไดงาย เพระเปนการสอสารกนโดยตรง อนเปนลกษณะเดนของเพลงลกทงอยแลว แตในความเปนจรง เพลงทมงเนอหาเชงสงสอนจรยธรรมมากเกนไป หากขาดการนาเสนอทด ไมถกทถกจดแลว มกไมได รบความนยมจากผฟง เพราะจดประสงคหลกของการฟงเพลงนนคอตองการความเพลดเพลนผอนคลายอารมณมากกวาอยางอน กลวธการนาเสนอทางออมจงเปนสงทสลา คณวฒ นยมใชในเพลงมากทสด เพราะตองการใหผฟงไดเสพงานศลปะอยางเพลดเพลน คอ ไดอรรถรสความไพเราะของเพลงและไดแนวคดทางจรยธรรมไปพรอมกน โดยทเขาไมรสกตววากาลงถกอบรมหรอขดเกลาดวยจรยธรรมอย การนาเสนอจรยธรรมโดยออมจงมทงการตงชอเพลง ดวยการแจงใหทราบ บอกใหทา และถามใหตอบ การยกตวอยางเปนอทาหรณ การสรางเรองเลา มทงการสรางโครงเรอง พฤตกรรม ตวละคร ฉาก บทสนทนา เปนตน ผลงานเพลงของสลา คณวฒ จงเปนการจาลองเหตการณในชวตจรงผคนในสงคมทวไป เชน

เหนอยไหมคนดมพเปนแฟน ครองรกบนความขาดแคลน ยากแคนพกลวเธอทอ เราเรมจากศนยลงทนดวยความไมพอ ความหวงเทยวพงเทยวกอ ประคองกนสเรอยมา บนเสนทางเดน ขาดเขนประจา คลนลมชวตกระหนาอาจทาใหใจพลา บางครงบางททพกสรางปญหา ทาใหเธอมนาตาตองทนพมาเสมอ เกงไมมขบปคอพกไมมข เหนแฟนคนอนไดดพนยงสงสารเธอ จมอยกบพทงทไรสงปรนเปรอ

33

วารสารลาปางหลวง 33 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

รไหมวารอยยมเธอชวยใหใจพมหวง พขอขอบคณทนองมใจ กอนนถาพผดไปตองขออภยใจนาง ยมเถดคนดวนนเรมมองเหนทาง จบมอลกเดนเคยงขางเราจะสรางพรงนดวยกน

(เพลงเหนอยไหมคนด. 2543. ขบรองโดยไมค ภรมยพร)

เพลงขางตนจะเหนไดวา เปนการหยบยก

สภาพการดาเนนชวตในสงคมทวไปมาเปนโครงเรองในการนาเสนอจรยธรรมทครกควรประพฤตตอกน เมอผฟงไดยนเพลงนแลวยอมเกดความซาบซงในความไพเราะ และไดรบแนวคดทางจรยธรรมในการครองรก เชน ความอดทนอดกลน ความเสมอตนเสมอปลาย และซอสตยตอกนไปในตว โดยไมรสกฝนวาผประพนธกาลงยดเยยดหรอพยายามสงสอนจรยธรรมแกตน แตประการใด เพราะเพลงน มท งความกลมกลน สมเหตสมผล เมอฟงแลวรสกวาเปนเพลงแสดงความรสกแทนผฟงไดจรงๆ เพลงของสลา คณวฒ จงเปนเพลงทมเสนหนาฟงมาก ทเปนเชนนเพราะ ผแตงมเคลดลบในการนาเสนอในแตละเพลงดงท ชเกยรต ฉาไธสง (2550. หนา 69 - 70 ) กลาวไววา สลามเคลดลบในการแตงเพลงดงน ขนตนตองโดนใจ เนอในตองคมชด ประหยดคาไมวกวน ทาใหคนฟง นกวาเปนเพลงของเขา จบเรองราวประทบใจ ผลการวจย

จากการศกษาวเคราะหจรยธรรมตามหลก

พระพทธศาสนาในเพลงของสลา คณวฒ พบวา มจรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนา 4 ระดบ คอ จรยธรรมขนพนฐาน ไดแก ไตรสกขา อนเปนหลก

ปฏบตทชาวพทธปฏบตโดยทวไป คอ ทาน ศล ภาวนา จรยธรรมสวนบคคล คอหลกปฏบตเพอพฒนาตนเองของบคคลเพอความสขของตนและผอน มดงน คอ อปมาท ความไมประมาท ศรทธา ความเชอ สจจะ ความจรง จาคะ การเสยสละ สตสมปชญญะ ความระลกไดและความรตว หรโอตตปปะ ความละอายและความเกรงกลวบาป ขนตโสรจจะ ความอดทนและความสงบเสงยม กตญกตเวท ความรบญคณททานทาแลวและทาตอบแทน ปพพชชา การบวช อทธบาท 4 คณเครองใหบรรลความสาเรจ พรหมวหาร 4 เครองเปนอยอยางประเสรฐ ทฏฐธมมกตถประโยชน ประโยชนในภพน คารวะ 6 การทาความเคารพใน 6 สถาน อบายมข 6 ทางแหงความเสอม 6 ประการ ทศ 6 หลกปฏบตตอบคคลคลผแวดลอมตน 6 ประการ โลกธรรม หลกปฏบตตอธรรมทครอบง าโลก 8 ประการ มงคล 38 ประการ จรยธรรมสวนรวม เปนจรยธรรมสาหรบประพฤตในการอยรวมกนในสงคม พบ 2 ประการ ไดแก สามคค ความพรอมเพรยงกนแหงหมคณะ และยตธรรม ความยดมนในความถกตอง จรยธรรมวชาชพ เปนจรยธรรมสาหรบกากบความประพฤตในการประกอบวชาชพ พบ 2 ประการ ไดแก จรยธรรมวชาชพคร และจรยธรรมวชาชพพยาบาล ปรมตถธรรม เปนหลกธรรมขนสง คอสภาวธรรม พบ 2 หมวด คอ ไตรลกษณ และอรยสจ 4 จรยธรรมทสลา คณวฒ ไดเนนไวในเพลงคอ ความกตญกตเวท ความอดทน ความขยน ศลหา ขอ 3 ความสนโดษ อนเปนเปนหลกจรยธรรมทเกยวกบการพฒนาตนเองเพอไปสความสาเรจ และดารงไว ซงจตสานกแหงสถาบนครอบครว

ในดานกลวธการนาเสนอจรยธรรมนน สลา คณวฒ ได ใชกลวธ อนหลากหลายเพ อน า เสนอจรยธรรมตามหลกพระพทธศาสนา โดยใชทงกลวธ

34

วารสารลาปางหลวง 34 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

การนาเสนอจรยธรรมโดยตรง และกลวธการนาเสนอจรยธรรมโดยออม กลวธการนาเสนอจรยธรรมโดยตรงนน มการตงชอเพลง ดวยการแจงใหทราบ การบอกใหทา มการนาเสนอแนวคดทางจรยธรรมในเนอเพลงตอนตน ตอนกลาง และตอนทาย มการนาเสนอจรยธรรมผานผขบรอง เพอบอกบทบาทและหนาทตามสถานภาพทางสงคม สวนกลวธการนาเสนอจรยธรรมโดยออมนน มการตงชอเพลง การแจงใหทราบ การถามใหตอบ การบอกใหทา มการยกตวอยางเปนอทาหรณ มการสรางเรองเลา นาเสนอจรยธรรมผานโครงเรอง พฤตกรรมตวละคร ฉาก และบทสนทนา นอกจากนสลา คณวฒ ยงใชลลาภาษาในการนาเสนอจรยธรรม มการใชนาเสยง การใชภาพพจน และการใชภาษาระดบปาก คอคาแสลง ภาษา ถน และภาษาต างประ เทศ ด วยกลว ธทหลากหลาย ทาใหผฟงไดทงความไพเราะและเกดความเขาใจในจรยธรรมทผประพนธนาเสนอนนอยางชดเจน อภปรายผล

จากการศกษาวเคราะหจรยธรรมตามหลก

พระพทธศาสนาในเพลงของสลา คณวฒ ทาใหเหนความสมพนธของวรรณกรรมเพลงกบสงคมไดชดเจน เพลงลกทงเปนดชนชวดสภาพสงคมไดอยางเทยงตรงและ มความล ก ซ งถ อ งแท ด วยการน า เสนอทตรงไปตรงมาของเพลงลกทงอนเปนเอกลกษณสาคญของเพลงประเภทน กลายเปนกระบอกเสยงสาคญทจะเรยกรองใหคนในสงคมได ใส ใจตระหนกถงหลกจรยธรรมทสงคมควรรกษาหรอสงเสรมใหมขน เพอความความสขความเจรญของสวนรวม เพลงของสลา คณวฒ เปรยบเหมอนครจรยธรรมในวงการเพลง เพราะไดแสดงใหเหนถงการอนรกษมรดกทางจรยธรรม

และคอยสงเสรมกระตนเตอนใหสงคมไดตระหนกถงคณคาของจรยธรรมมากยงขน

สลา คณวฒ คอครเพลงคนสาคญทไดใสใจตระหนกถงคณคาของกลยาณมตรธรรม คอ ความเปนมตรทดของผฟง เปนผมจตวญญาณของครโดยเตมเปยม ทคอยสงสอน ประคบประคอง ใหกาลงใจ ชนาจรยธรรมอนถกตอง แกลกศษยคอผฟงเพลงทงหลาย แทบจะทกเพลงทสลา คณวฒ ประพนธเผยแพรสสาธารณะนน ลวนแตมความไพเราะและหนกแนนไปดวยจรยธรรม และดวยความสามารถอนโดดเดนของครเพลงทานน ทาใหผฟงเกดการยอมรบในผลงานและชนชมในแนวทางการสรางเพลงนน จนกลายเปนตนแบบของนกแตงเพลงรนใหมทงหลาย

นอกเหนอจากจรยธรรมอนดงามทปรากฏเปนจานวนมากในเพลงตางๆ แลว สงหนงทปรากฏเดนชดในเพลงของสลา คณวฒ คอ การศกษา สงเกตจากการใช คา ศพทหรอวลต างๆ ท เ กยวของกบการศกษา เชน นกเรยนหลงหอง, ปากกาหวใจ, ปรญญาใจ, ตด ร. หวใจ, นกส ม.3 ลงทะเบยนใจ, บกลาบอกครแตหนกลาบอกอาย, จ.ม. ป. 6 ฯลฯ การปรากฏของสงทเกยวของกบการศกษาเหลาน ยอมแสดงใหเหนวา สลา คณวฒ เปนคนทสนบสนนใหทกคนไดมการศกษาไมวาจะเปนการศกษาในระบบหรอการศกษานอกระบบอนเ กดจากการเ รยน ร ในประสบการณชวตจรงกตาม ดงนน จงอาจกลาวไดวาเพลงของสลา คณวฒ เปนเพลงสรางสรรค สงเสรมใหคนมพฒนาการในการดาเนนชวตอยางถกตองศลธรรมอนดงาม กตตกรรมประกาศ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจลงไดดวยดเพราะผวจยได รบความกรณาอยางย งจากอาจารย ดร.

35

วารสารลาปางหลวง 35 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

พรธาดา สวธนวนช ประธานกรรมการควบคมปรญญานพนธ ทานพระครปลดสวฒนธรคณ กรรมการควบคมปรญญานพนธ ทานทงสองไดเสยสละเวลาอนมคา เพอใหคาปรกษาแนะนาการจดทาวจยทกขนตอน ผวจยยงไดรบความกรณาจากรองศาสตราจารยอครา บญทพย และรองศาสตราจารย วนด ศ รสวสด กรรมการพจารณาปรญญานพนธ ทกรณาใหคาแนะนาและใหขอเสนอแนะอนเปนประโยชน ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอขอบคณคณาจารยท งหลาย ไดประสทธประสาทวชาความรดานภาษาไทยแกผวจยตงแตอดตจนถงปจจบน

ขอขอบคณพระวรพล ยะพลหา ทไดรวบรวมขอมลเพลง เพอใชในงานวจย ตลอดจนกลยาณมตรทกทาน ทคอยชวยเหลอและเปนกาลงใจดวยดเสมอมา

ผวจยขอกราบขอบพระคณเจาประคณสมเดจพระพฒาจารย เจาอาวาสวดสระเกศ ราชวรมหาวหาร ทประทานความเมตตานเคราะหมอบทนการศกษาแกผวจยโดยตลอด

คณคาและประโยชนของปรญญานพนธเลมน ผวจยขอมอบเปนเครองบชาคณโยมบดามารดา ผใหกาเนดและโอกาสทางการศกษา ทานทงสองไดเสยสละเวลา คอยเปนพลงใจมาตลอดชวต

บรรณานกรม กรมศลปากร. (2514). คาอานศลาจารกพอขน

รามคาแหงมหาราช ศลาจารกสโขทย หลกท 1. กรงเทพฯ : คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง.

ชเกยรต ฉาไธสง และคม ทพแสง. (2550). เพลงชวต ศลปนครบานปา สลา คณวฒ. พมพครงท 2 กรงเทพฯ : มงมตร.

ตาย อรทย. (2545). วสดบนทกเสยง ชดท 1 ดอกหญาในปาปน. กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

ตกแตน ชลดา. (2550). วสดบนทกเสยง ชดท 2 ถนนคนฝน. กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

พระมหาสมชย สรวฑฒโน. (2537). หลกธรรมทางศาสนาทปรากฏอยในเพลงลกทงไทย. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

ไมค ภรมยพร. (2543). วสดบนทกเสยง ชดท 8 เหนอยไหมคนด. กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

-----------. (2548). วสดบนทกเสยง ชดท 13 กาลงใจในแววตา. กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

ลกแพร ไหมไทย อไรพร. (2551). วสดบนทกเสยง.กรงเทพฯ : บรษท ทอปไลนมวสค จากด.

ศรพร อาไพพงษ.( 2544). วสดบนทกเสยง ชดท 3 แรงใจรายวน.กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

-----------. (2547). วสดบนทกเสยง ชดท 8 กรณาอยาเผลอใจ กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

-----------. (2550). วสดบนทกเสยง ชดพเศษ ดอกไมจากผองศษย ดวยรกแดครสลา. กรงเทพฯ :

บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

36

วารสารลาปางหลวง 36 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ไหมไทย ใจตะวน. (2550). วสดบนทกเสยง ชดท 1 บาวพนธพนเมอง.กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

เอกพล มนตตระการ.(2545). วสดบนทกเสยง. ชดท1 หยาดเหงอเพอแม 2 กรงเทพฯ : บรษท จ เอม เอม แกรมม จากด (มหาชน).

37

ประเมนการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชนกบการพฒนา : กรณศกษาบานทง อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง

PEOPLE’S PARTICIPATIONS EVALUATION IN MODEL SCHEME OF COMMUNITY FOR DEVELOPMENT A CASE STUDY OF

BAANTUNG AMPER MUENGPAN LAMPANG PROVINCE.

ชยนนทธรณ ขาวงาม* Chainanthorn Khawngarm.

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาบรบทของชมชน ภาวะหนสนและรายจายครวเรอน ประเมนการมสวนรวมการจดทาแผนแมบทชมชนและศกษาปญหา อปสรรค แนวทางการมสวนรวม ผใหขอมล จานวน 77 คน เครองมอทใชคอ การจดเวทประชม ระดมสมองแบบมสวนรวม ใชแบบสมภาษณ แบบประเมนความพงพอใจ สถตทใชคาเฉลย ( x ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) พบวา เดมหมบานทอดมสมบรณ มนากนนาใชมากมาย พนทโดยรอบหมบานมตนไม มสตวปานานาชนด ผคนมความรก สามคคกนอยางด ซงปจจบนพบปญหาเดกตดยาเสพตด ทะเลาะววาท และการลกขโมย มการตดไมทาลายปา ควรหาทางแกไขโดยใหเดกไดมความร มความอบอนในครอบครว และพยายามสนบสนนใหเดกมการเขาคายพฒนาเยาวชน วนพระกควรชวนลกหลานใหรวมทากจกรรมทางศาสนา

ผลการประเมน พบวา การสารวจและทาบญชครวเรอน เปนขอมลการทาแผนแมบทชมชน มความจาเปน ความสาคญในการทาบญชครวเรอน การทาแผนแมบทชมชน และไดแผนงานโครงการตางๆ ทจะชวยแกปญหาของประชาชน ประชาชนสามารถดาเนนการไดเอง เพอใหเกดความสามคค และพฒนาศกยภาพแกนนาชมชนใหเขมแขงไดเขาใจปญหาของชมชนและรวมดาเนนการอยางตอเนองตอไป คาสาคญ : แผนแมบทชมชน

* ปร.ด. (บรหารศาสตร) อาจารยประจาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขายทธศาสตรการพฒนา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

38

วารสารลาปางหลวง 38 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

Abstract

The purposes of this research were to Study confiscate of the community base data. Evaluate the community participation and the Model Scheme for Development. Study problems barriers and participating of people. The informants were 77 persons. The methods used were that meeting and questionnaire the statistic were mean and standard division the findings of the research were. The problems of drugs addition alcohol making a quarrel slitting or thief the forest destroys to attack.

The participant to realize the need of the household account, the arrangement of model scheme of development. Keyword : People’s Participations in Model Scheme of Community ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในการพฒนาประเทศทกวนน อาจกลาวไดวาประสบความสาเรจในการพฒนาเศรษฐกจ ทขยายตวอยางรวดเรว ซงทาใหขาดความสมดลของการพฒนา ทาใหเกดปญหาความเหลอมลาของการกระจายรายไดและผลประโยชนจากการพฒนาระหวางภาคชนบทกบเมอง และระหวางกลมคนในสงคม ยงเปนปญหาสาคญทสงผลตอคณภาพชวตคนไทยทงกอใหเกดปญหาสงคมอนๆ ตามมา เชน ปญหายาเสพตด ความปลอดภยในชวตและทรพยสน ปญหาทรพยากรธรรมชาตถกใชไปเพอตอบสนองความตองการของคนบางกลม จนเกดวกฤตทางธรรมชาต นนกคอ การพฒนาตามกระแสโลกทไรพรมแดนทางการสอสารและ เศรษฐกจขยายตวเตบโตอยางเตมทแตสงคมมปญหากบการพฒนาไมสมดล

นบตงแต แผนพฒนาฯ ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 - 2549) ไดมงเนนในการพฒนาธรกจชมชน โดยมแนวเพอฟนฟเศรษฐกจและสงคม คอ การสราง

ความเขมแขงของเศรษฐกจฐานราก พฒนาธรกจชมชนวสาหกจชมชนขนาดกลางและขนาดยอม โดยสงเสรมการระดมทนในลกษณะกองทนหมนเวยน เพอการดาเนนธรกจควบคไปกบการขยายโครงการสนเชอรายยอย เพอบรรเทาปญหาสภาพคลอง การสรางผลตภณฑและบรการท มการพฒนารปแบบและคณภาพใหไดมาตรฐาน รวมทงพฒนาขอมลขาวสารใหเขากบชมชน เสรมสรางประสทธภาพดานการตลาด และการกระจายผลผลตจากตลาดทองถนสตลาดภมภาค ระดบประเทศและนานาประเทศ

ในสวนของการแกปญหาความยากจน นน ไดกาหนดแนวทางในพฒนาเศรษฐกจฐานรากใหเขมแขง เพอสรางศกยภาพและเพมขดความสามารถใหคนยากจนสามารถกอรางสรางตวและพงตนเองไดมากขน โดยสงเสรมการรวมกลมของคนยากจนเปนองคกรชมชน และเครอขายองคกรชมชนทเขมแขงผานกระบวนการเรยนร ทเสรมสรางใหเกดการรวมคด รวมตดสนใจ รวมดาเนนการแกไขปญหาของตน และ

39

วารสารลาปางหลวง 39 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

รวมรบผลประโยชน ควบคไปกบการเสรมสรางความมนคงดานอาชพและเพมรายได

ร ฐ ธ ร ร ม น ญ แ ห ง ร า ช อ า ณ า จ ก ร ไ ท ย พทธศกราช 2550 ไดเหนความสาคญอยางยงของการมสวนรวมของประชาชน และ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 – 2554) กาหนดวตถประสงคและเปาหมายในการดาเนนงานตามยทธศาสตรการสรางความเขมแขงของชมชนและสงคม ใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศ พรอมกบรฐบาลไดกาหนดยทธศาสตรอยดมสขระดบจงหวด เปนกรอบใหญของการพฒนาหมบาน/ชมชน/การพฒนาสวสดการสงคม รวมทงการแกไขปญหาความย าก จน เ ช น แผ น ง านส ร า ง ก า ร เ ร ย น ร แ ล ะความสามารถในการจดการชมชน แผนงานสนบสนนใหมบทบาทรองรบความออนแอของระบบครอบครวไทย และแผนงานดแลความอดมสมบ รณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงนโยบายการพฒนาจงหวดลาปาง ตามยทธศาสตร 4 การพฒนาคณภาพชวตทดของประชาชน และสรางสงคมใหมความเขมแขงเปนสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ใหเปนสงคมผาสก ประชาชนมคณภาพชวตทดบนฐานความร ภมปญญาทองถนผสานองคความรสมยใหม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยใชแนวทางการจดการแบบชมชนเปนฐาน โดยกาหนดให “หมบาน/ชมชน” เปนพนทเปาหมายในการพฒนาอยางบรณาการจากทกภาคสวน การสงเสรมใหชมชนเขมแขงตองใหความสาคญ ยอมรบ และยกยองชมชนในการพฒนาตนเองสรางอตลกษณและจดการองคความรของชมชนโดยใชกระบวนการจดทาแผนชมชนเปนเครองมออนมประสทธภาพไดตองใหประชาชนมสวนรวม ในการบรหารจดการ

มหาวทยาลยราชภฏลาปาง เปนสถาบน อดมศกษาเพอการพฒนาทองถน ไดมหลกสตรดาน ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น ท ง ร ะ ด บ ป ร ญ ญ า ต ร แ ล ะบณฑตศกษา เปดสอนในสาขาวชาทเกยวของกบการพฒนาทองถน การวจยและบรการวชาการแกชมชน กา รผล ตน ก ศ กษาท ท า ง าน ไดท กส วน ด ง น น มหาวทยาลยราชภฏลาปาง มศกยภาพ และมความพรอมทจะเปนหนวยงานประสานความรวมมอ กบหนวยงานท เ กยวของ รวมกบการบรณาการแผน งบประมาณการบรหารจดการ พฒนาขององคการปกครองสวนทองถน ในระดบตาบล ระดบอาเภอและระดบจงหวด เพอเสรมสรางความแขงแขงใหกบชมชนทเปนกลไกทเชอมตอระดบลาง ในการแกไขปญหาความยากจน และพฒนาคณภาพชวตของประชนชนอยางตอเนอง สาหรบการพฒนาทองถนเปนสวนหนงทสาคญโดยมงเนนใหประชาชนไดอยด กนดตามปจจย 4 ประการ ไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศยและยารกษาโรค อยางเพยงพอ ในการพฒนาทองถน นน จะใชแผนแมบทของชมชนเปนเครองมอการพฒนา จดมงหมาย ยทธศาสตรและแนวทางในการพฒนาชมชนของทองถน รวมทงการกาหนดโครงการ/กจกรรม ตวชวดความสาเรจของการพฒนาในระยะยาวอยางตอเนอง เพอตอบสนองตอปญหาความตองการของประชาชนในพนท

ในกรณชมชนบานทง ตาบลแจซอน อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง อยหางจากอาเภอเมองลาปาง ประมาณ 10 กโลเมตร หางจากอาเภอเมอง ลาปาง ประมาณ 87 ตารางกโลเมตร มจานวนครวเรอน 220 ครวเรอน และมจานวนประชากร 740 คน เปนชมชนทมสภาพแวดลอมเปนภเขาสงปาไมทยงอดมสมบรณและมทรพยากรธรรมชาตทสาคญ คอ แรธาต ไดแก ดนขาว และถานหน ประชากรทอาศยอย

40

วารสารลาปางหลวง 40 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

หมบาน สวนใหญมอาชพเกษตรกรรม พชทปลกไดแก ขาว ซงเพาะปลกไดในชวงฤดฝนเทานน และปลกพชไร ไดแก ถวลสง ออย ในพนททเปนทสง ผลผลตทางการเกษตรจงเกบไวเพอบรโภคภายในครอบครว เมอมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในชวง 30 - 40 ปทผานมามการตดถนนเขาไปในหมบาน มการนาไมออกนอกชมชนอยางมากทาใหปาไมหมดไป ชาวบานเปลยนวถการผลตมาเปนการปลกพชเชงเดยว วถชวตของชมชนเรมเปลยนแปลง ชาวบานเรมกเงนมาขยายผลผลตโดยนาเงนท ไดมาซอปย และยาฆาแมลง ผลผลตในระยะแรกๆ ไดผลผลตดแตในปตอๆ มากลบพบวาดนเรมมปญหาจงตองเพมปยและยาฆาแมลง ทาใหตองลงทนเพมขนและบางปมความแหงแลงเพราะระบบนเวศนเปลยนไป จงทาใหชาวบานตองเปนหนเพมมากขนและหวงวาการลงทนจะไดผลกาไรเพมขน แตไมไดเปนไปตามทคาดหวง เพราะตองมาพบกบกลไกการตลาดทชาวบานไมมอานาจในการตอรองราคา สงผลใหชาวบานมฐานะความเปนอยคอนขางยากจน รายไดหลกของประชากรไดจากการใชแรงงานเพอรบจาง ทงภายในชมชนและนอกชมชน การดนรนการตอสของสวนบคคลเปนหลก แตบางครงรายรบไมพอกบรายจาย เพราะคาครองชพสงขน เมอไมมกนหรอจาเปนตองใชเงน เนองจากเจบปวย คอ การกยมเงนจากญาตพนอง และทางานหาเงนมาใชคนภายหลง แตกทาไดในกรณฉกเฉนจรงๆ เพราะคนอนกจนเหมอนกนไมไดมเงนเกบ หากเปนผสงอายกขอใหญาตพนอง หรอบางคนกไดรบเบยยงชพ เดอนละ 500 บาท จากองคการบรหารสวนตาบล ซงไมเพยงพอกบคาใชจาย และเปนความลาบากของคนในชมชนบานทง

จากการประสบกบปญหาดงกลาว ผวจยจงมความสนใจทจะประเมนการมสวนรวมของประชาชน

ในการจดทาแผนแมบทชมชน เพอการพฒนา โดยการเปดโอกาสใหประชาชน เขามามสวนรวมในการใหขอมลดวยตนเอง ทงนม ความจาเปนทจะตองทาแผนแมบททชมชน มสวนรวมคด รวมตดสนใจ รวมดา เนนการ รวมตดตามประเมนผลและรวมรบผลประโยชน เพอนาไปสการปฏบตในการสรางความเชอมนและความมนใจใหกบคนในชมชน ในการแกปญหาความยากจน นน มแนวทางในพฒนาเศรษฐกจฐานรากใหเขมแขง เปนการสรางศกยภาพและเพมขดความสามารถใหคนยากจนสามารถกอรางสรางตวและพงตนเองไดมากขน สนบสนนการรวมกลมอาชพใชภมปญญาทองถน และเทคโนโลยทเหมาะสม สรางผลตภณฑทมคณภาพ การเชอมโยงไปสระบบการตลาดได โดยมคาถามการวจย ตอไปน วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาบรบทของชมชน ขอมลพนฐาน ดานศกยภาพ ภมปญญาทองถน ภาวะหนสนและรายจายครวเรอนของประชาชนในชมชน

2. เพอประเมนการมสวนรวมของประชาชนในชมชนกบการจดทาแผนแมบทชมชน

3. เพอศกษาปญหา อปสรรค และแนวทางการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชน ขอบเขตการวจย

1. ประชากรทศกษา ไดแก ประชาชนทเปนกลมตวอยางบานทง จานวน 77 คน จากประชากร 654 คน

41

วารสารลาปางหลวง 41 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

2. ขอบเขตทศกษา ประเมนการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชนกบการพฒนา กรณศกษาบานทง

3. ขอบ เขตระยะ เวลา ระหว า ง เด อน กรกฏาคม 2554 ถง ม ถนายน 2555 สถานทดาเนนการ ณ ชมชนบานทง อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง วธดาเนนการวจย

การศกษาวจยในครงน เปนการวจยเชง

คณภาพ (Qualitative research) กลมตวอยาง กลมแกนนาชาวบานทง

จานวน 77 คน เครองมอทใช การจดประชมแบบกลม

(Focus group) และกระบวนการ AIC 1) ประชมกลมเพอสรางความร

ความเขาใจใหไดแนวคดทสอดคลองกนในชมชนทเกยวของกบกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชน 2) ประชมเพอระดมสมอง เพอรวมกนหาแนวทางและกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชน 3) เปดโอกาสใหผเขารวมประชมทกคนไดตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดเกบรวบรวม 4) ประชมรวมวเคราะหขอมลถงจดเดนและจดดอยของชมชนและแนวทางแกไข 5) ประชมเสนอขอมลเพอดาเนนการจดทาแผนแมบทชมชน 3 ป พรอมจดเรยงลาดบความสาคญกอนหลงของโครงการ ทาใหประชาชนในชมชนบานทง มแผนแมบทชมชนเปนของตนเอง 6)ประชมเพอเปดเวทประชาคม เพอใหประชาชนในชมชนบานทง ไดตรวจสอบแผนชมชนทไดจดทาขนและขอมตทประชมจดทาเปนแผนแมบทชมชน 3 ป

การเกบรวบรวมขอมล โดยการสงเกต การบนทกขอมลจาการสนทนา และการสมภาษณ เกบขอมลเชงลก

การวเคราะหขอมล นาขอมลจากการสนทนากลมใชมาวเคราะหเชงคณภาพ เพอแปลความตความ และสรปความจากขอมลการสนทนากลม ผลการวจย

1. ผลการการศกษาบรบทของชมชน พบวา

ในชมชนนนทมขาวไมพอกนตลอดป ไมมทดนเปนของตนเอง หรอมทดนนอย เปนผสงอายทไมมคนเลยงดหรอดแล ขาดแรงงานชวยทางาน มครอบครวมคนพการรวมอยดวย และชาวบานสวนใหญมภาวะหนสนในจานวนทคอนขางสง ชวตของคนจนและวธการแกปญหา จงมการพงการเกษตรเปนหลกเกอบทกครวเรอนจะทานาปลกขาวสาหรบบรโภค รายไดเสรม คอ การรบจางทงในและนอกหมบาน คาแรงจะประมาณ 80 – 170 บาทตอวน

2. ประเมนการมสวนรวมของประชาชนในชมชนกบการจดทาแผนแมบทชมชน พบวารวมกนหาแนวทางและกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชนของชมชนบานทง โดยมชาวบานในชมชนซงเปนตวแทนของแตละครวเรอนของผมอาย 15 ปขนไปอาศยอยจรงในชมชนบานทง เขารวมประชม จานวน 191 คน คดเปนรอยละ 70 โดยมสวนรวมดาเนนการตามขนตอนเพอระดมสมองเพอสารวจและเกบรวบรวมขอมลพนฐานในชมชนเพอคนหาศกยภาพและสภาพปญหาในดานตางๆ ทเกดขนทงทางดานเศรษฐกจและดานสงคม แลวเปดโอกาสใหผเขารวมประชมทกคนไดตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดเกบรวบรวม

42

วารสารลาปางหลวง 42 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

รวมวเคราะหขอมลถงจดเดนและจดดอยของชมชนและแนวทางแกไข

3. ศกษาปญหา อปสรรคและแนวทางในกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชน พบวา การจดทาแผนแมบทชมชนบานทง เปนกระบวนทศนใหมทชมชนใชในการพฒนาชมชนการดาเนนการในชวงระยะเวลาแรกจงเปนการเรมการเรยนรทงของแกนนาและสมาชกในชมชนสงทเปนปญหาและอปสรรคทพบ คอ ประชาชนสวนใหญยงไมเขาใจและไมคอยใหความรวมมอในการจดทาแผนแมบทชมชนเกดการแกงแยงงบประมาณทจะขอรบการสนบสนนโครงการทบรรจในแผนทมการจดลาดบความสาคญแลวชวงเวลาในการนดประชมแผนแมบทชมชนประชาชนมเวลาไมตรงกนเนองจากมการประกอบอาชพทหลากหลายเกดความขดแยงในการเสนอโคตรงการเขาบรรจในแผนแมบทชมชนระหวางกลมเยาวชนกบกลมแกนนา และไดเสนอแนวทางในการจดทาแผนแมบทชมชน ควรใหความสาคญกบการ มสวนรวมของสมาชกในชมชนมากขน ใชเวทประชาคมเปนเครองมอในการตดสนใจของชมชนและใชทนหรอศกยภาพทชมชนมมาแกไขปญหา ใชเปนแนวทางในการพฒนาเพอใหชมชนเ กดกระบวนการเ รยน ร โดยการกาหนดยทธศาสตร การสรางกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมของชมชนและยทธศาสตร การเสรมสรางความเขมแขงของชมชน สรปผลการวจย

จากผลการวจยดงกลาว มประเดนทนาสนใจบางประการควรนามาอภปราย ดงน

1. ดานกระบวนการ พบวา การมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชนกบ

การพฒนา นนมความเหมาะสมด เรมเหนความจาเปนและความสาคญในการทาบญชครวเรอน ทเปนขอมลพนฐานในการจดทาแผนแมบทชมชนใหไดสอดคลองกบหลกการและเหตผล เปาหมายและวตถประสงค สวนกจกรรมตางๆ หลงจากไดแผนแมบทเรยบรอยแลว ซงประชาชนไดโครงการทประชาชนจดทาเองโดยชมชนเอง ไดในระดบหนงโดยไมตองพงพา หนวยงานอนไดในระดบหนง อนเกดจากการอบรมเชงปฏบตการเพอจดทาแผนแมบทชมชน ซงเปนการฝกปฏบตจรง และมการนเทศตดตามความกาวหนาในการดาเนนงาน รวมทงมการอบรมศกยภาพแกนนาชมชนและไปศกษาดงาน แตชวงเวลาการจดกจกรรมในแตละขนตอนตางๆ ควรยดหยนระยะเวลา เพอใหสมาชกไดใชเวลา ในการเรยนรรวมกนอยางตอเนอง เนองจากบางชวงเวลาเปนฤดกาลในการประกอบอาชพ ทาให ไมสามารถเขารวมโครงการทกขนตอนได สงทจะปรบปรงแกไขเพมเตม คอ การพฒนาจตใจของคนในชมชนใหมจตสานกในการอยรวมกนเปนสงคมเดยวกน เพอใหเกดความสามคคและความเสมอภาคในชมชนกอน และพฒนาศกยภาพแกนนาชมชนใหเขมแขงมากขน ควรมตองประชาสมพนธใหชมชนไดเขาใจถงปญหาของชมชนไดอยางตอเนอง

2. ดานผลผลตและผลลพธของกระบวนการการมสวนรวม จากการดาเนนโครงการกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมในการพฒนาชมชนทง ไดบงเกดผลผลตและผลลพธกบชมชน การเรยนรของชมชนในการแกปญหาและกาหนดแนวทางในการพฒนาของชมชนดวยตนเอง ซงการเรยนรจะเกดขนเมอประชาชนในชมชน ทกเพศทกวย ทกสถานะไดมโอกาสเขามามสวนรวมในกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชนตงแตแรกเรมกระบวนการ นนคอ การ

43

วารสารลาปางหลวง 43 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เตรยมทมงานตองทาใหประชาชนเปนทมงานหรอแกนนาดวย กระบวนการจดทาแผนแมบทชมชนมความจาเปนและสาคญทการมสวนรวมของประชาชนเพอใหเกดการเรยนรรวมกนและกลาววา แผนแมบทชมชนคอแผนของชมชน จดทาโดยชมชนและทาเพอชมชน คอ

2.1 แผนของชมชน คอ ชมชนตองเปนหลกโดยการจดทาแผนตองมาจากการสงเคราะหปญหาของชมชนดวยการรวมคด ร วมทา ร วมตรวจสอบโดยชมชน

2.2 จดทาโดยชมชนโดยการมสวนรวมของชมชนในการคด วางแผน การพด การทาการตรวจสอบและประเมนผล ประกอบดวย แกนนา พระสงฆ ครอาจารย ผแทนกลมตาง ๆ

2.3 ไดวทยากรกระบวนการของชมชนทง ทมทกษะ ความร ความเขาใจพอสมควรในเรองการจดทาแผนแมบทชมชน

2.4 ไดแผนแมบทชมชนทงและแผนปฏบตการทไดบรรจเขาสแผน 3 ป ขององคการบรหารสวนตาบล และพฒนาโครงการเปน 3 กลมคอ โครงการทชมชนทาดวยตนเอง โครงการททารวมกนกบองคการบรหารสวนตาบลและโครงการทหนวยงานอนเปนผทาให

2.5 เกดการเรยนรแบบมสวนรวม ในการท า งานร วม กน เปนทมของคณะท า งาน คณะผวจยและประชาชนในชมชน

3. เพอชมชน โดยแผนแมบทชมชนมงเนนผลสมฤทธทเปนประโยชนตอชมชนโครงการตาง ๆ ในแผนตองสรางความมนคงใหกบชมชน ชมชนมคณภาพชวตทดขนสามารถแกไขปญหา ความยากจนภายในชมชนได ซงการพฒนาการมสวนรวมของชมชนเปนกระบวนการทตองพฒนาอยางตอเนอง

ภายใตความตองการและความรวมมอ ของชมชนอยางแทจรง เพอใหชมชนมความเขมแขงและเกดการพฒนาอยางยงยน สอดคลองกบศรพร พนธล (2552: 78) พบวา ชาวบานหวยหมายมทศนคตทดสาหรบการจดกระบวนการเรยนรของชมชนสการจดทาแผนแมบทชมชน อกทงยงไดรวมสรางกระบวนการในการตดตาม ประเมนผล อยางมสวนรวมกบผมสวนไดสวนเสยในชมชน ดงน 1) จดตงคณะกรรมการตดตาม ประเมนผล 2) สรางกฎชมชนรวมกน (เชน ขาดประชมประจาเดอนปรบ 200 บาท) เพอเปนกลยทธ สกระบวนการเรยนรรวมกนอยางตอเนอง จากทกภาคสวนในชมชน และชมชนบานทง ไดมการพฒนาการเรยนรการทางานแบบชมชนมสวนรวมมากขน มการทางานเปนขนตอนอยางตอเนอง โดยมคณะกรรมการตดตามผลโครงการเปนแกนนาในการตดตาม กระตน กลมตาง ๆ ในชมชนรวมทงเปนผประสานความรวมมอจากองคกรทงในและนอกชมชน นอกจากนนจากการดา เนนงานได มการระดมความรวมมอ งบประมาณและทรพยากรอน ๆ เพอใหโครงการทชมชนรวมคดขน มความกาวหนาและบรรลตามวตถประสงคของโครงการและความตองการของชมชนอยางแทจรง สามารถจะบรณาการไปสชมชนปกตได และยงเปนการใหประชาชนเกดการเรยนรจากกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชนจงตองใชระยะเวลาและมควรถกจากดดวยกรอบระยะเวลาของการใชจายงบประมาณและไมใชการจดเวท 1-2 ครง แลวการจดทาแผนแมบทชมชนเปนเครองมอของการเรยนรของคนในชมชนไมใชเพยงไดแต “แผน” ทเปนรปเลมเทานน หนวยงานภายนอกชมชนไมวาจะเปนหนวยงานภาครฐหรอองคกรพฒนาเอกชน ควรจะเปนผเอออานวยหรออานวยความสะดวกในการเรยนรของชมชน ไมควรมาชนา ตองเปดโอกาสใหคนในชมชนม

44

วารสารลาปางหลวง 44 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

สวนรวมมากทสดทงรวมคด ตดสนใจดาเนนการ รบผลประโยชนรวมกนและตดตามประเมนผลรวมกนดวย แลวชมชนจะเกดความรสกเปนเจาของ รสกวาตนเองมศกดศรและจะเกดความภาคภมใจในความรวมมอกนเพอชมชนของตนเอง

ดงนน ผลสาเรจของกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชน คอ ชมชนตระหนกและเรยนรทจะชวยตนเองและพงพาตนเองกอน ดวยการใชทนหรอศกยภาพของชมชนทมมาแกไขปญหาหรอกาหนดแนวทางการพฒนาดวยตนเอง ซงประเดนนเองททาใหกระบวนการจ ดท าแผนแมบทช มชนต า งจากแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน หรอหนวยงานของรฐ แผนแมบทชมชนพงตนเองไมซากบแผนพฒนาขององคการบรหารสวนตาบล เพราะกจกรรมไหนทชมชนสนใจ กนาไปบรรจแผนชมชนพงตนเอง ขอเสนอแนะในการนาผลวจยไปใช

1. หนวยงานองคกรปกครองสวนทองถนในพนทควรสงเสรม สนบสนนใหความรและกระตนใหชมชนมการจดทาแผนแมบทชมชนเพอใชกระบวนการจดทาแผนแมบทชมชนเปนเครองมอในการเรยนรของชมชนใหสามารถใชทนและศกยภาพทมาใชในการแกปญหาและกาหนดแนวทางในการพฒนาชมชนดวยชมชนเอง

2. องคกรปกครองสวนทองถน ควรสงเสรมใหชมชนทมการจดทาแผนแมบทชมชนอยแลวมการปรบแผนใหทนเหตการณเหมาะสมกบสถานการณและนาแผนไปสการปฏบตใหเกดผลอยางเปนรปธรรมเพอการพงตนเองและความเขมแขงของชมชน

กตตกรรมประกาศ

ประเมนการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชนกบการพฒนา : กรณศกษาบานทง อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง คงเกดขนไมไดหากไมไดหากไมไดรบความรวมมอจากประชาชนในชมชนบานทง อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง โดยการประสานจากอาจารย ดร.สวรฐ แลสนกลาง และไดรบความทเ ออเฟอจากครอบครว อาจารยปราโมทย รงเรอง คณเพยงฟา สทธพรมณวฒน คณประสทธ อมปญญา คณจรล สทธจ และคณสะอาด ขาวสะอาด ซงเปนผประสานแกนนาในพนท และประชาชนในชมชนทกคน จนทาใหการมสวนรวมในการจดทาแผนแมบทชมชนกบ การพฒนาสาเรจลลวงไดเปนอยางด บรรณานกรม กระทรวงมหาดไทย. (2547). คมอการปฏบตงาน

เรอง การจดทาแผนพฒนาทองถน. กรงเทพฯ : สานกบรหารราชการสวนทองถน กรมฯ.

ขนษฐา กาญจนรงสนนท. (2551). กระบวนการชมชนสความเขมแขงของชมชน. กรงเทพฯ : กรมการพฒนาชมชน.

ดษฎ อายวฒน. (2550). กระบวนการวางแผนพฒนาชมชนแบบมสวนรวม : ศกษาเฉพาะกรณชมชนบานหวยมวง, ขอนแกน : โครงการวจยวนศาสตรชมชน มหาวทยาลยขอนแกน.

45

วารสารลาปางหลวง 45 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ทศพล ทองเทยง. (2546). การเรยนรสการทาแผนงานและสรางเครอขายเพอเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชน. กรงเทพฯ : เบส กราฟฟค.

ธนากร สงเขป, อรรณพ วงศวชย, วไลลกษณ พรมเสน, เกษรน วะนะวเชยร และสรพงษ ภกด. (2550). โครงการวจยการพฒนาศกยภาพของชมชนในทองถนในดานการจดทาแผนชมชนและการบรณาการแผนชมชนใหมความสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาจงหวดลาปาง. ลาปาง : มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

พวงทอง โยธาใหญ. (2545). การมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาทองถน : ศกษาเฉพาะกรณ องคการบรหารสวนตาบลในจงหวดเชยงใหม. การคนควาอสระ รฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการเมองและการปกครอง บณฑตมหาวทยาลย มหาวทยาลย เชยงใหม.

ไพบลย โพธสวรรณ. (2550). นโยบายและแผน. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาบคลากรกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย.

ไพบลย วฒนศรธรรม. (2547). แลหนาเศรษฐกจสงคมไทย. [ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.thailabour.org/thai/news/47120601.html. สบคนเมอ 25 มกราคม.

เยาวนจ กลนนรกษ. (2546). กระบวนการเรยนรของประชาชนในการจดทาแผนแมบทชมชน : ศกษาเฉพาะกรณภาคเหนอ 3 จงหวด ตาก กาแพงเพชรและพจตร. ภาคนพนธศลปะ

ศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒน บรหารศาสตร

วาสนา ถนขาม. (2548). การมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการวางแผนพฒนาตาบล : ศกษาเฉพาะกรณองคการบรหารสวนตาบลทาขาม อาเภอนายน จงหวดอบลราชธาน. การศกษาคนควาอสระ รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

วทยาลยการจดการทางสงคม. (2549). การจดทาแผนแมบทชมชน. [ออนไลน]. แหลงทมา : http:///www.thaiknowledge. org/board. สบคนเมอ 20 ธนวาคม.

ศรพร พนธล. (2552). การพฒนาแผนแมบทชมชนโดยใชกระบวนการการจดการความร ในการ เสรมสรางความเขมแขงของชมชนหวยหมาย วทยานพนธ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยแมโจ-แพรเฉลมพระเกยรต. จงหวดแพร

สนธยา พลศร. (2547). ทฤษฎและหลกการพฒนาชมชน. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

สานกงานปลดสานกนายกรฐมนตร. (2548). คมอการมสวนรวมของประชาชนกรงเทพฯ: [ม.ป.ท.].

สวฒน นลาวงศ. (2547). แผนแมบทชมชน : ศกษาเฉพาะกรณบานบานใหม หม 18 ตาบลกทอง อาเภอเชยงแสน จงหวดมหาสารคาม. สารนพนธบณฑตอาสาพฒนาชมชน. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน

46

วารสารลาปางหลวง 46 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

สรนทร สมาพนธ. (2547). ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการจดทาแผนกลยทธของสวนราชการและการตรวจสอบสมฤทธผลของงาน. [ออนไลน]. แหลงทมา : http;//www.sobrodo.com/e-4htm. สบคนเมอ 26 กนยายน.

อคน รพพฒน. (2547). การมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา. กรงเทพฯ : ศนยการศกษานโยบายสาธารณสข.

อรทย กกผล. (2548). คมอการมสวนรวมของประชาชน. มลนธปรญญาโทนกบรหาร รฐกจ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

Cohen, J.M. and Uphoff, N.T. (1981). Rural

Development Participation :

Concept and Measures for Project Design Implementation and Evaluation. Rural Development Committee Center for International Studies, Cornell University.

Oakley, P. (1984). Approaches To Participation In Rural Development. Geneva : Internation Office.

United Nation, Department of Internation Economic and Social Affair. (1981). Popular Participation as a Strategy for Promoting Community Level Action and Nation Development. Report of The Meeting for The Adhoc Group of Expert. New York : United Nation.

47

การพฒนาเศรษฐกจชมชนตนทนตา LOW COST DEVELOPMENT COMMUNITY ECONOMICS

จตรกร แตมคลอง1

Jitragorn Taemklong

บทคดยอ

บทความการพฒนาเศรษฐกจชมชนตนทนตา นผเขยนไดถายทอดความเปนมาของอาชพผลตเครองดนเผาบานมอนเขาแกว หม 3 ตาบลพชย อาเภอเมอง จงหวดลาปาง ทผลตเครองปนแบบพนบานประเภทหมอนา หมอแกง และกระถางปลกตนไม ซงมราคาคอนขางตา ผเขยนไดนากระบวนการวจยเขาไปพฒนารปแบบผลตภณฑเครองปนดนเผาใหมรปแบบทโดดเดน ผสานกบภมปญญาทองถนความเชอทาใหเปนทยอมรบของชมชน เปนแนวทางแกปญหาเศรษฐกจชมชนตนทนตา คาสาคญ : เศรษฐกจชมชนตนทนตา, เครองดนเผา

Abstract

This article transfers the background of pottery at Mon Khaw Kaew, moo 3, Pichai, Muang, Lampang. The pottery such as water jar, pot, and flowerpot are low cost. The researcher takes research process to develop the patterns of pottery for outstanding integrated local wisdom for acceptance of community and this is a solution for low cost economics. Keywords: Low cost Community Economics, pottery

1 อาจารยประจาสาขาการศกษาทวไป คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

48

วารสารลาปางหลวง 48 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ความเปนมา

บานมอนเขาแกว หม 3 ตาบลพชย อาเภอเมอง จงหวดลาปาง ชาวบานประกอบอาชพผลตเครองดนเผาแบบพนบานประเภทหมอนา หมอแกง และกระถางปลกตนไม จากทเคยทากนมานานและทากนทงหมบาน แตปจจบนเหลอผประกอบการเพยง1 ใน 4 จาก 400 รอยครวเรอน เนองจากมรายไดไมพอกบคาใชจาย เพราะเปนสนคาสนองสงคมชนบทจงมราคาถก และลกคาท มฐานะด หนไปนยมสนคาประเภทเดยวกนทผลตจากโลหะและพลาสตก อางในจตรกร แตมคลอง (2547) แตทกชวตจาเปนตองกนตองใชจงตองทางานพรอมกนหลายดาน หนาฝนทานาปลกขาว ตนหนาวปลกหอม กระเทยม ฯลฯ ภายในแปลงปลกพชมการหวานผกกนไดแซมลงไปเพอสรางความมนใจดานปากทองขณะรอเกบเกยวผลผลต การทางานเกษตรแตละวนจะสลบเวลามาทาเครองดนเผาเปนชวงๆ วถดงกลาวไมนาจะมปญหาดานรายได แตชาวบานเรยกวา “คาหาย” หมายถง ขายสนคาหมดแตเงนสดไมมเหลอ เพราะเงนสดทไดจากสนคาชนดหนงจะถกนาไปลงทนและจมหายไปกบสนคาอกชนดทเปนความหวงใหม และรายไดสวนใหญจะหมดไปกบคาคาเครองอปโภค คาการศกษาลกทตองจายวนละเกอบรอยบาท ยงเรยนสงกยงจายทวคณ และคาความคาดหวงทางสงคมในกจกรรมพทธพราหมณผปนกนเปนฐานทนทางสงคม (Social capital)

ชวตยควตถนยม หากไมมงานรางวลทไดเปนเงนกไมม การเปนทงเกษตรกร กรรมกร ผจดการธรกจเครองดนเผาในคราวเดยวกน สะทอนใหเหนวาความยากจนไมไดเกดจากความขเกยจ แตเปนเพราะโครงสรางสงคมทเขามาปะทะกนหลายแงมม ทสาคญ

ราคะแหงวตถไดครอบงาจตใจใหยอมรบราคาวตถวาเปนคณคาแสดงความมงคงทไมสมดลรายได จงมความสมพนธกบปญหาหนสนทไมมแนวโนมจะลดลงจากความจนรายไดหากจาเปนจะตองใชเงนแมเพยงเลกๆ นอยๆ ผผลตเครองดนเผาจะไปยมเงนจากพอคาและใชหนดวยเครองดนเผาภายหลงโดยไมมดอกเบย ไมใชหลกประกน การเรงรดหนสนจากเงนดวนทไดเขาใจวาทนใจและเปนความเกอกลของพอคา ไดกลายเปนวธผกขาดการซอขาย จากการทางานทอสระกลายมาเปนลกจางไมมเงนเดอน ไมมสวสดการใดๆ ทาใหเกยวเนองมาถงอานาจการตอรองราคา

ความสาคญของเครองดนเผา เปนรายไดหมนเวยนระยะสน การลดจานวนผผลตมผลกระทบตอเศรษฐกจชมชน ทางภาครฐไดเขามาชวยเหลอผานหนวยงานตางๆ ภายใตโครงการแกไขปญหาความยากจนอยางตอเนอง พบผประกอบการกระหายใครเรยนรและเชอฟงวทยากร แตผลการพฒนาไมประสบผลสาเรจเทาทควร สาเหตหลกเพราะจตใจหมกมนอยกบความตองการรายไดเพอใหมกนมใชรายวนและครอบครว จงไมยอมผลตรปแบบใหม ดวยความรระดบชนประถมศกษา เคยชนกบการเลยนแบบซงกนและกนในลกษณะ “ความรลอดรว” หมายถง “จองจาแลวทาเลยนแบบ” กลาวคอ การพฒนาผลตภณฑเกดจากพอคานาตวอยางมาวาจางใหผลต พอรขาววาสนคาผใดขายดกแอบศกษาแลวทาตาม โดยมการตกแตงเพมเตมใหแปลกตาเลกนอยเพอทกทกวาคดเอง พฤตกรรมดงกลาวขายงายและลดความเสยง จากการชวงชงรายไดเปนผลดดานการเพมปรมาณทรวดเรว แตไมเกดการเรยนรการวางแผนผลตเพอสนองรสนยมผบรโภค อางในจตรกร แตมคลอง (2546)

49

วารสารลาปางหลวง 49 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ทกลาวมาเปนวงจรความจนรายได การวางแผนแกไขปญหาไดเรมจากการศกษาผลตภณฑ

ภายในหม บานและแหลงอนๆ พบรปทรงผลตภณฑเครองดนเผาในลาปางและจงหวดใกล เคยง ท ง

ประเภทพนบานและอตสาหกรรม มองคประ กอบสมพนธ กน 3 ดานหรอ 3F ไดแก 1 ความเชอ (Faith) หมายถง ความหวง (Hope) เปนสงซงกาหนดจ ต ใ จกดดนผ บ ร โ ภคให ต ดส น ใจ ซ อ เพ อกา รครอบครองสญลกษณ (Symbolic) ทอยในชวงของกระแสสงคม ไดแก ชอผลตภณฑ ภาพลกษณทแสดงความเปนสรมงคล การเสรมราศ การขจดปดเปาเคราะหเพอใหมโชค จากความเชอมความสมพนธกบ 2 ความงาม (Fine) ของรปทรง การตกแตงลวดลายเขยนสบนพนผว ทสอดคลองกบ 3 ประโยชนการใชงาน (Function) ซงเกยวของกบไมดอกไมประดบ การตกแตงภายในและนอกอาคาร

ธรกจเครองดนเผา บญทาง อนหน อาชพขายไมดอกไมประดบและจดตกแตงสวน กลาวสอดคลองกบเจาของรานในกลมเดยวกน วา “เครองดนเผาแมจะขายไดกาไรไมมาก แตทางรานตองมไวจาหนาย หากไมมลกคาจะไมเดนเขาราน” และเขตเทศบาลเมองมรานคาดงกลาวไมตากวา 50 ราน แตละรานมรายไดเฉลย 3,500 บาทตอวน หากคดเพยง 30 ราน จะมเงนหมนเวยนในตลาดวนละ 105,000 บาท และยงพบตออกวาเครองดนเผาทวางจาหนายสวนใหญสงมาจากตางจงหวด เชน นครสวรรค สโขทย เชยงใหม และราชบร

จากความสมพนธทแนบแนนกบธรกจไมดอกไมประดบดงกลาว ไดนามาเปนแนวทางคนหาจดออนจดแขงเครองดนเผาบานมอนเขาแกว ผลการเปรยบเทยบพบวา เครองดนเผาทชาวบานมอนเขาแกวผลตกนมากและราคาถก ไดแก หมอนา หมอแกง มจดแขงทผลตดวยมอซงเครองจกรไมสามารถผลตเลยนแบบได และมลกษณะเฉพาะ จงนามาเปนแนวทางการพฒนาผลตภณฑรวมกบหลกการตลาด

ภาพท 1 เปรยบเทยบรปแบบเดมราคาใบละ 5 บาทกบรปแบบใหมทเจาะรใบละ 15 บาท ทมา : ผลการศกษาวจย

ภาพท 2 แสดงการประยกตมาจากหมอนา ทมา : ผลการศกษาวจย

50

วารสารลาปางหลวง 50 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

สมยใหมทเรยกวา 4Cs ไดแก Consumer, Cost, Convenience, Communications ซงเปนวธการตลาดทใหความสาคญตอผบรโภค และใชเครองมอ STP marketing คอการกาหนดเปาหมาย ( Segmentation) ก า ร ส น อ ง ก ล ม เ ป า ห ม า ย (Targeting) และเพอกลมเปาหมาย (Positioning) การพฒนาคอเปลยนประโยชนหมอนา หมอแกง ทาเปนเครองปลกตนไมชนดแขวนและตงโตะเนนการใชประดบตกแตง ดวยวธบรหารกระบวนการ (Process Management) เพอใหผประกอบการทกคนไดรบประโยชนรวม จากภาพท 3 เปนแผนการดาเนนงาน ดวยการนาความรจากภายนอกมาผสานกบภมปญญาแบบมสวนรวม ตงแตเรมตนจนสนสดระหวางนกวจยกบชาวบาน ซงวฑรย สมะโชคด (2543) กลาววาผทรปญหาดทสดคอผปฏบตงาน ผทจะปรบปรงไดดทสดค อผ ท ร ป ญหา จ ร ง แล ะ ว ธ ก า รแก ป ญหาท มประสทธภาพคอการใชเทคนคแกปญหาแบบ QC (QC Problem Solving Technique) หรอ “วงจรเดมมง” (Deming Cycle) ทรจกกนในรปของ “วงจร PDCA”

การวางแผนพฒนา ไดทบทวนประสบการณเดมจากความสาเรจป 2540 คอขณะนนสงคมไทยตกอยในสภาวะฟองสบแตก ผวจยไดเขาไปในหมบานและพฒนาผผลตเครองดนเผากลมเลกกลมหนงดวยการใหผลตชดนาตกเพอใชประดบตกแตง วธพฒนานาผมประสบการณ พนฐานความรทแตกตางกนของแตละคนใหมาทางานรวมกนลกษณะตอยอดภมปญญา (Cluster) พบวาการเรยนรเกดจากการทผ เรยนสรางความสมพนธระหวางสงทพบใหมกบความรเดม แลวนามาสรางเปนความหมายใหม ผลการพฒนาสมาชกกลมนมรายไดมากทสดในหมบาน ทาใหการคาขายเครองดนเผาในหมบานคกคกขนมาอก และเกดอาชพรบจางนวดดนตามมา แตอยางไร กตามชดนาตกมการแพรกระจายไมมาก คอมผเลยนแบบไมกราย ทงนเนองจากตองใชทกษะพเศษและชาวบานสวนใหญไมถนด จากประสบการณดงกลาวไดนามาวางแผนใหม โดยออกแบบดวยการตอยอดจากของเดมเนน ใหผผลตในหมบานพบเหนแลวสามารถทาตามไดทกคน

ความร

ภมปญญาทองถน

การมสวนรวม (PDCA)

ช

บ า ว า

การจดการความร (KM)

น รายได

สนคา

ผลทเกดขน

เศรษฐกจชมชน

ปจจยนาเขา

นกพฒนา

การตลาด4Cs และ STP marketing

ภาพท 3 แสดงแนวคดการพฒนาเศรษฐกจชมชน

51

วารสารลาปางหลวง 51 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

การพฒนาไดเรมจากจดเลกๆ เลอกชาวบาน 2 คน มนายเอ (นามสมมต) ซงกลาแสดงออก ชอบ

สงสยและต ด ต า มข า ว ส า รบานเมอง มแนว คดต อ ง ก า รพฒนาคนม า ก ก ว าพ ฒ น าโครงสรางพ น ฐ า น ไดลาออกจ า ก ก า รเปนผชวยผใหญบานเ พ อ ผ ล ตดนชวภาพบ ร ร จ ถ งข า ย ซ งส า ม า ร ถข า ย ไ ดเ ฉ ล ย ว นล ะ 1 0 0 ถ ง ราคาถงละ 14

บาท อาชพนเกดจากกระบวนการวจยเมอป 2549 เพอใหหมบานมสนคาทใชประโยชนรวมกบกระถางดนเผา (Value chain) และนางบ (นามสมมต) ภรรยาของนายเอ มนสยอดทนมมานะมงมนทจะ

เปลยนแปลงตนเอง ขณะกาลงเตรยมการนางซ (นามสมมต) ผอาวโสและมฝมอเปนทยอมรบของชาวบานซงเคยรวมงานกบกลมผลตชดนาตกเขามาพบจงรวมกลมดวยอกคน รวมเปน 3 คน การเรมพฒนาเพอสรางรปแบบใหม ผวจยเรมตนดวยการอธบายถงทศทางเครองดนเผาทสงคมปจจบนนยมใชปลกไมดอกไมประดบ และใหความ สาคญตอผบรโภค ดวยคาถามวา “ทาอยางไรจงจะทาใหลกคายอมจายเงนซอสนคาของเรา” ขณะอธบายไดรางภาพใหดและมการซกถามความเขาใจเปนระยะ เมอชาวบานพบคาถามคดเชงระบบสงเกตพบวา มอาการมนกบการตอบ จงยตการสอนวธคดและใหนางบนาดนเหนยวมาปนขนรปตามแบบ โดยปนขนาดเลกกอนเพอใชเปนแมแบบ (Modal) 1 ใบ ขณะนางบกาลงปนนางซจะคอยชแนะวธการปนและสาธตการเจาะรให เปนไปตามทออกแบบ

หลงจากไดตนแบบแลวจงรวมกนวพากษความเหมาะสม พรอมกบอธบายเหตผลทาไมตองทารปลกษณแบบนเพออะไร ตอมานางบไดตงชอวา “หมอฉล” และรวมกนกาหนดราคาขาย ทกคนเสนอราคาองกบหมอทมลกษณะและขนาดเดยวกนทมวางจาหนายภายในหมบานคอใบละ 5 บาท (หมอขนาดเดยวกนนป 2526 ขายใบละ 2 บาท) บวกคาเจาะรเพมใบละ 1 บาท รวมแลวหมอฉลใบเลกถกเสนอขายใบละ 6 บาท ผวจยเหนวาหากขายราคานไมคมทน อธบายใหเหนถงตนทนการผลตทตองซอทกอยาง ซงมตนทน 3 ใน4 สวนของราคาขายตอชน โดยไมรวมคาแรงขนตาวนละ 160 บาท จงไดแนะนาใหขายใบเลกราคาใบละ 15 บาท ขนาดกลางใบละ 20 บาท และขนาดใหญใบละ 30 บาท โดยใหขอคดวา “สงใดกตามหากมนอยหรอไมเคยมขายมากอน มกจะม

ภาพท 5 แสดงการใชงานแบบตงโตะ ทมา : ผลการศกษาวจย

ภาพท 4 แสดงการใชงานแบบแขวน ทมา : ผลการศกษาวจย

52

วารสารลาปางหลวง 52 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ราคาแพง” พรอมกบไดยกตวอยางสงทพบเหนจนชนวา ผกหวาน หนอไม ไขมดแดง และเหดตางๆ ทชาวบานเกบจากปามกมราคาแพงชวงตนฤดพอปลายฤดราคากจะถกลง...นางซไมพอใจราคาทเสนอจงโตแยงวา “จะขายไดหรอ ราคานไมมใครซอหรอก” พดเสรจนางกลกเดนออกจากกลม จากคาพดของนางซสงเกตพบวาทง 2 คนมอาการคลอยตาม จงไดสรางความมนใจดวยการรบซองานทผลตไดทงหมด เพอใชศกษาพฤตกรรมผผลตภายในหมบาน

ขณะนงดนางบกาลงปน ไดคานวณเวลาทใชปนแตละใบ หากทางานทงวนจะสามารถปนหมอทยงหมาดๆ ไมตากวาสองรอยใบ แตความเปนจรงจะทาไมได เพราะนางบตองแบงเวลาไปผลตสนคารปแบบเดมเนองจากเปนรายไดทแนนอน และกลวการถกแยงลกคา นอกจากนกระบวนการผลตตองใชพนทเพอจดเกบสนคาชนใหมสมทบกบของเดมขณะผงตากรอใหแหงกอนจะทยอยนาออกไปเผา ซงตองใชเวลาไมตากวา 7 ถง 10 วน นบตงแตการเตรยมดน เตรยมทราย เตรยมฟน การปนขนรป และการผงตากใหแหงยงเกยวของกบขนาดและสมพนธกบอณหภมในแตละวน เชน หากมฝนตกจะแหงชา ถาอากาศรอนจะแหงไวแตจะมปญหาการแตกราวขณะเผา

จากระยะเวลาการผลตทถกธรรมชาตกากบ กอปรกบชวงดงกลาวใกล ฤดเกบเกยว พวกเขาจงเรงใหนางบปนสะสมไวมากทสดเทาทจะทาได โดยใหนายเอชวยเจาะร และทาสหลงการเผา ในระยะเรมตนนไดควบคมทกขนตอน เพราะมบทเรยนจากการส งชาวบานผลตรปแบบใหมดวยวธอธบายประกอบภาพสเกตซ ผลงานทไดจะตรงกบขอกาหนดไมเกน 60% ทงนชาวบานจะนารสนยมของตนเองแตงเตม เพราะประสบการณตางกนจนตนาการจงตางกน

การสะสมหมอฉลใชเวลารวมเดอนจงไดสนคาจานวนหนง ไดทยอยนาออกไปจาหนายและจายแจก แบงออกเปน 3 สวนหลกๆ ไดแก สวนท1) ใชปลกไมดอกแขวนประดบทบานนางบและนาไปแจกจายพรรคพวกปลกตนไม เพอใหชาวบานมองเหนประโยชน สวนท 2) ขายใหรานคาในหมบาน 1 ราน พรอมกบแถมตวอยางสนคาทแสดงการใชงาน และสวนท 3) ขายใหรานคาทตงอยรอบเมอง พรอมกบแถมตวอยางสนคาทแสดงการใชงาน แนวคดขายนอกเมองนเกดจากรถตดไฟแดงในชวงเวลาเรงดวน พบวาผเดนทางเขามาทางานในเมองสวนใหญมบานอยนอกเมอง ดงนนยอมจะมโอกาสพบเหนสนคาใหมมากกวาผทอาศยอยในเมอง การขายในตอนแรกมปญหารานคากลมเปาหมายไมกลารบซอ จงตองตอขายในราคาตนทน

หนงสปดาหตอมาไดออกสารวจ พบวา หมอฉลใบใหญขายไมได แตใบเลกขายหมดลงอยางรวดเรว ทางรานคาจงใหนามาขายอก แตเพอรกษาระบบตลาดภายในหมบานจงปฏเสธและแจงทอยใหเขาไปตดตอในหมบาน ขณะเดยวกนนภายในหมบานไดเกดการเลยนแบบสนคาเกดขนหลายราย และทราบวาเจาของรานคาทนาไปฝากขายไดนาตวอยางไปจางชาวบานผลตขายใบละ 10บาท โดยการแอบอางวาไดนามาจากเชยงใหมและกาลงเปนทนยม สวนนางซพอรขาววาหมอฉลของนางบขายด จงเรงผลตขายแขงนางซในราคาใบละ 10 บาท และตอมาพบวาในละแวกบานใกลเรอนเคยงมการเลยนแบบตามมาอก 3 ราย ทกคนจะผลตสงขายพอคาเครอขายตนเอง

หนงเดอนตอมาไดสารวจซา พบชาวบานปนหมอฉลกนทงหมบานจนพอคาภายในตองบอกใหหยดบาง จากสงหนงทใหประโยชนกบสงหนงทเชอมกนได

53

วารสารลาปางหลวง 53 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

นางบทนแรงเสยดทานไมไหวเพราะราคาของผเลยนแบบเปนกาแพงกนยอดขายตนเอง จงยอมลดราคาขายเทากบผผลตรายอนๆ การแขงขนดานราคาทไมไดเกดจากระบบตลาด จงเสยดายโอกาสเพราะความตองการทหวงผลรวดเรว หากขายตามราคาทตงไวแตแรก หมบานจะมเงนเขามาหมนเวยนเพมถง 30% จากพฤตกรรมการเลยนแบบ นางลดดา กาคา อดตประธานกลมผผลตเครองดนเผาหลายสมย ปจจบนเปนผชวยผใหญบานแทนนายเอ แสดงความภาคภมใจวา “ขอใหทาออกมาใหเหน ชาวบานทนทาไดหมด” จากเหตการณดงกลาว ตอมาไดนาขอมลไปขยายผลคนกลบมายงผมสวนเกยวของ เสนอใหเหนความสาคญของการออกแบบทเนนลกคาเปนสาคญ และการรวมกลมเลกๆ ทางานแบบตอยอดภมปญญา วาสามารถแกปญหาเศรษฐกจชมชนไดรวดเรว โดยแสดงตวเลขจากการคานวณรายไดจากผประกอบการเพยง 20 ราย แตละรายผลตได 10 ใบตอวน ขายราคาใบละ 10 บาท ระยะเวลา 3 เดอน (มนาคม -พฤษภาคม 2551) หมบานมเงนหมนเวยนไมตากวา 180, 000 บาท ซงไมรวมรายไดจากพอคาคนกลาง ทนาไปขายสงนอกหมบาน และวงเงนซอขายวตถดบ ทเกยวของอนๆ สงทเกดขนคอการสรางเศรษฐกจชมชน ทเกดจากความเขาใจศกยภาพชาวบานและผบรโภคขณะนน ผพฒนาตองมจตใจสาธารณะและอด ท น ต อ ค า ค ร ห า ว า “ล า เ อ ย ง ” เ น อ ง จ า กผประกอบการสวนใหญไมมโอกาสเขารวมกจกรรม แตคงปฏเสธไมไดวามนษยพฒนาตนเองจนมชวตทแตกตางจากสตว ลวนเกดจาก “การจาและทาเล ยนแบบ” อา ศยการมป ฏสมพนธ ทางส งคม (associations) ทใหอทธพลตอกนและกน ทงนธรรมชาตของมนษยมลกษณะนสยพนฐานเดยวกนคอ

เลอกจดจาหรอเลยนแบบพฤตกรรมจากสงรอบขาง หากสงหนง มคาตอสงหนงแสดงวามคาตอกน จงเปนเหตอยากทาตาม

สรป ทามกลางกระแสตางๆ ในสงคมเมอง เปนเหตการณทเกยวของตอปากทองชาวชนบท การพฒนาสนคาทใชฐานจากภมปญญาทองถน ตองเปลยนจากการทางานอสระมาเปนรวมกลมทางานแบบมสวนรวม โดยไม จาเปนตองรวมมอกนทกขนตอน แตใหเขาใจรวมกนวาเปนกระบวนการจดการความร (Knowledge Management: KM) มประโยชนชวยใหคนทรและเขาใจเฉพาะดาน สามารถสบทอดสคนทตองการทจะรเพอวนนและวนขางหนา แตทสาคญหนวยงานภาครฐในทองถนตองกาหนดเปนแผนระยะยาว แสดงความชดเจนดานงบประมาณ พรอมกบการคดเลอกบคลากรทมความรความชานาญ คอ 1) ทฤษฎวเคราะหสถานการณ (SWOT analysis) 2) ทฤษฎการตลาดสมยใหม (4Cs) 3) ทฤษฎการทางานแบบมสวนรวมหรอวงจรเดมมง (Deming Cycle) 4 ) ท ฤ ษ ฎ ก า ร เ ล ย น แ บ บ (Social Modeling Theory) 5) ทฤษฎการตอยอด (Cluster) 6) ทฤษฎการออกแบบเครองดนเผา 3F โดยการพฒนาผสานกบภมปญญาทองถนกบชาวบานกลมเลก (Micro group) เปนแนวทางแกปญหาเศรษฐกจชมชนตนทนตา ใชเวลาสน ไดผลรวดเรว

บรรณานกรม

จตรกร แตมคลอง. (2550). การพฒนาแหลง

ทองเทยวเชงวฒนธรรมแบบมสวนรวม บานมอนเขาแกว ตาบลพชย อาเภอเมอง

54

วารสารลาปางหลวง 54 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

จงหวดลาปาง. คณะกรรมการสนบสนนการวจยแหงชาต. (งานวจยระยะท 1)

. (2549). การพฒนาศกยภาพกลมผประกอบการเครองดนเผาพนบาน บานมอนเขาแกว ตาบลพชย อาเภอเมอง จงหวดลาปาง. คณะกรรมการสนบสนนการวจยแหงชาต.

. (2547). พลวตเครองดนเผาลาปาง. สานกศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลย ราชภฏลาปาง

. (2546). อาชพการทาเครองดนเผาพนบาน : กรณศกษาปจจยทมผลตอรายไดผประกอบอาชพผลตเครองดนเผาพนบาน บานมอนเขาแกว หมท 3 ตาบลพชย อาเภอเมอง จงหวดลาปาง. ลาปาง : สานกงานวจยสถาบนราชภฏลาปาง สถาบนราชภฏลาปาง.

ณรงค เพชรประเสรฐ. (2542). ธรกจชมชน: เสนทางทเปนไปได. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.).

ดนย เทยนพฒ. (2540). ผบรหารยคโลกาภวฒน. กรงเทพฯ : ก.พลพมพ.

ปารชาต วลยเสถยร และคณะ. (2543). กระบวนการและเทคนคการทางานของนกพฒนา. กรงเทพฯ : สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

พยอม วงศสารศร. (2538). องคการและการจดการ. กรงเทพฯ : สถาบนราชภฏ สวนดสต.

เรนส เสรมบญสราง และเอก บญเจอ. (2544). การจดการตลาดเพอชมชน. เชยงใหม : คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเชยงใหม.

วฑรย สมะโชคด. (2543). คณภาพคอการเรยนร. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย - ญปน).

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2542). การบรหารเชงกลยทธและกรณศกษา. กรงเทพฯ : ธระฟลมและไซเทกซ,

ศภร เสรรตน. (2544). พฤตกรรมผบรโภค. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: เอ.อาร.บชเนสเพรส.

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ. (2545). การศกษารปแบบและปจจยทชมชนประสบความสาเรจในการใชวฒนธรรมเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,

อานาจ ธระวนช. (2544). การจดการธรกจขนาดยอม. กรงเทพฯ : หาวทยาลยเกษตรศาสตร.

55

การวเคราะหตวละครผหญงเหนอและภาพสะทอนทางสงคม จากตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย

THE ANALYSIS OF NORTHERN THAI WOMEN CHARACTERS AND SOCIAL REFLECTION THAI NOVELS

ขวญฤทย นนทธนะวานช1, ดร. พรธาดา สวธนวนช2, ผชวยศาสตราจารยสมเกยรต คทวกล3

บทคดยอ

การศกษาวเคราะหตวละครผหญงเหนอและภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย มจดมงหมายเพอวเคราะหตวละครเอกหญงในดานลกษณะทางกายภาพและลกษณะนสยและพฤตกรรม และวเคราะหภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย ในดานสถานภาพและบทบาทของผหญงเหนอ และคานยม ซงผลการศกษาจะทาใหเหนถงลกษณะทางกายภาพและลกษณะนสยและพฤตกรรมของตวละครผหญงเหนอทผแตงสรางขนจากจนตนาการ และเหนถงภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอ โดยศกษาจากนวนยายทกลาวเกยวกบผหญงเหนอ ตงแต พ.ศ. 2493 – พ.ศ. 2551 จานวน 12 เรอง 17 ตวละคร และนาเสนอผลการวจยแบบพรรณนาวเคราะห

จากการศกษาลกษณะทางกายภาพพบวา ผแตงแสดงทศนะผานตวละครผหญงเหนอในชวงแรกคอชวง พ.ศ. 2493 - พ.ศ. 2516 ลกษณะทางกายภาพของผหญงเหนอจะเปนภาพของผหญงทสวยงามตามธรรมชาต ในชวง พ.ศ. 2517- พ.ศ. 2525 ผแตงไดแสดงทศนะเกยวกบลกษณะเดนและดอยของโครงหนาตามลกษณะเผาพนธ ซงเปนการบรรยายในลกษณะความเปนจรงของมนษยมากขน และกลาวถงลกษณะปรงแตงของผหญงเหนอ เพอทาใหผหญงเหนอสวยยงขนกวาเดม ในชวง พ.ศ. 2525 - 2551 ผแตงเรมบรรยายความงามของผหญงเหนอ โดยเปรยบเทยบกบธรรมชาตเหมอนกบในยคแรก ลกษณะทางกายภาพของตวละครทง 3 ชวง ผแตงมกเนนยาดานผวพรรณทสวยงามมากทสด อยางไรกตาม ผแตงในแตละเรองกยงคงสรางใหตวละครเอกหญงทเปนผหญงเหนอมความงามอนเปนเอกลกษณเฉพาะตน

ดานลกษณะนสยและพฤตกรรมพบวา ในชวงแรกผหญงเหนอจะเปนผหญงทใสซอ บรสทธ ไมมจรตมารยา มองโลกในแงด แตในยคตอมา ผแตงเรมกลาวถงการใชจรตมารยาของผหญงเหนอมากขน เนองจากตอง

1 นสตปรญญาโท ภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2 อ.ด. (วรรณคดและวรรณคดเปรยบเทยบ) อาจารยประจา ภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ 3 ค.ม. (การสอนภาษาไทย) ผชวยศาสตราจารยประจา ภาควชาภาษาไทยและภาษาตะวนออก คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

56

วารสารลาปางหลวง 56 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เผชญชะตากรรมตามลาพง จงตองมการปรบเปลยนลกษณะนสยและพฤตกรรมของตนเพอความอยรอด หรอเพอใหตนเองไดในสงทตองการ

ดานภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอในนวนยาย สามารถแบงประเดนตางๆ ไดแก 1. สถานภาพและบทบาทของผหญงเหนอ ในดานหญงโสด ดานบตรสาว ดานภรรยา ดานมารดา ดาน

พสาว-นองสาว และดานสะใภ 2. คานยมสามารถแบงออกเปนประเดนตางๆ ไดแก คานยมดานอาชพ คานยมเกยวกบการสบทอด

ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยมในการเลอกคครองและการสมรส และคานยมดานภาษา การศกษาลกษณะทางกายภาพ ลกษณะนสยและพฤตกรรมของตวละครผหญงเหนอยอมสะทอนทศนะ

ของผแตงทมตอผหญงเหนอและสะทอนสภาพสงคมภาคเหนอจากนวนยายไดเปนอยางด คาสาคญ: ผหญงเหนอ, นวนยาย, ตวละคร

Abstract

The study and analysis of the northern female performers and the social reflecting image of same in the Thai novels are aiming at the analysis of the leading female performers in terms of physical, personal and behavioral characteristics and also the analysis of social reflecting image of the northern female performers in the Thai novels in terms of their status, roles of northern women and social value. The result of the study shall reflect the physical, personal and behavioral characteristics of the northern female performers created by the authors written through their imagination and the social reflecting image of the northern female performers can be seen from the study of twelve novels relating to the northern women from 1950 to 2008 of seventeen performers and the result of the analysis is presented in the form of analytical narration. From the study of physical characteristic, the authors expressed their views through the northern female performers in the early stage, that was from 1950 to 1973 when the physical image of the northern women would be expressed in the form of natural beauties. During 1974 to 1982 the northern women were expressed by the authors related to the advantages and disadvantages of their facial structures according to their races and lineage when their characters were described closer to the reality of humans and the northern women’s dress up was mentioned to make them to be seen more beautiful. During 1982-2008

57

วารสารลาปางหลวง 57 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

the authors began to describe about the beauty of the northern women by comparing to the nature in the similar ways as in the early stage. The authors often emphasized mostly on the beautiful complexion for the physical characters of the performers in all three stages. However, the author of each story still created the leading female performers to be looked as the northern women with their own uniqueness of beauty. On their behaviors and circumstances, during the early stage the northern women would be described as the innocent, naïve and sincere women and optimistic. In the later stage the author began to mention more about the women’s disingenuousness since they had to confront with their fates all alone, so they had to adapt themselves to go well together with the social environment for their own survival or to give themselves the opportunities to get for what they needed for. On the social reflecting image of the northern female performers in the novel can be classified into different issues as follows :

1. Status and roles of the northern women in terms of single women, daughters, wives, mothers, sisters and sisters-in-law.

2. Social value can be divided into different issues as follows : on the occupations, perpetuation of traditions and culture, selection of their mates, marriage and languages. The study of the physical, personal and behavioral characteristics of the northern female performers can reflect the authors’ viewpoints for the northern woman and the northern social conditions can also be very well reflected through the novels. Keywords : Northern women, novel, performers. บทนา

นวนยายเปนวรรณกรรมบนเทงคดประเภท

รอยแกว ท เ กดขนใหมในชวงเวลาใดเวลาหนงทผประพนธไดสะทอน และจาลองภาพชวตมนษย แงมมตางๆ ในยคสมย และสภาพสงคมในชวงเวลานน โดยสรางตวละครใหมพฤตกรรมทใกลเคยงพฤตกรรมจรงของมนษย นวนยายจงเปนความแปลกใหมในยคท

วรรณกรรมไทยกาวสความสมจรง นอกจากนนการรบอทธพลจากวฒนธรรมตะวนตก ทงในดานเทคโนโลยและการศกษา มผลกระทบตอสงคมไทยใหเกดการเปลยนแปลง เพอรองรบแนวคดทถอวาเปนแนวคดอารยประเทศ ในเรองสถานภาพของผหญง สทธของผหญงไดรบการรบรองมากขน ผหญงมโอกาสไดรบการศกษาเทาเทยมกบผชาย และการศกษานไดมสวนสา คญททาใหสถานภาพและบทบาทของผหญง

58

วารสารลาปางหลวง 58 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เปลยนแปลงไปในทางทดขน จากเดมทถอกาเนดมาเพอมสถานภาพเปนบตรสาว ภรรยาและมารดา กมบทบาทในทางสงคมมากขนกวาเดม นวนยายไดสะทอนถงความเปลยนแปลงสถานภาพของผหญง ดงงานวจยของตรศลป บญขจร ไดเสนองานวจย ทศกษาเกยวกบสถานภาพและบทบาทของผหญง ในชวงของการเปลยนแปลงทางสงคม จากนวนยายของ ศรบรพา อนสะทอนใหเหนถงการเปลยนแปลงบทบาทของผหญงไววา “ศรบรพาไดจาลองภาพของผหญงไทยกอนป ค.ศ.1932 ในการปฏรปทางการเมองทาใหผหญงไทยตกเปนเหยอของคานยมทางสงคมและจารตประเพณ ไมวาจะเปนผหญงชนชนสง ชนชนกลาง ชนชนตา ผหญงชนชนสงจากตระกลทสงศกด ไดตกลงมาเปนเหยอของคานยมและจารตประเพณอยางรายแรงกวาผหญงในตระกลตาศกด ทงนกเพอเปนการแสดงความกตญและความออนนอมถอมตน ผหญงชนกลางซงดนรนในการทามาหาเลยงชพ กจะตกเปนเหยอของผชาย ผซงมองผหญงเหมอนเปนของเลน สาหรบผหญงชนตา ศรบรพาสามารถนาอปนสยเหลานมาสรางสรรคตวละคร ความยากลาบาก และความนาหวาดกลวเหลาน เปนสาเหตใหผหญงตองกลายมาเปนคนอดทน ดอ รน และแมแต มความทะเยอทะยาน สภาพสงคมบงคบใหผหญงตดสนใจแตงงานเพอนทจะยกฐานะทางเศรษฐกจ

ภาพของผหญงชนสงถกบรรยายใหเปนเหมอนคนขาดความเชอมนในตวเอง ขณะทเปนเดกพวกเธอกจะตองอยภายใตคาสงของบดามารดา และตอนทแตงงานแลว กตองอยภายใตคาสงของสามในทกกรณ พวกผหญงจะตกเปนเหยอของจารตประเพณของการแตงงานแบบคลมถงชน จารตประเพณนนาผหญงไปสชวตการแตงงานทเลวราย ผหญงตกเปน

เหยอของสงคมมากเสยจนทาใหตองเปนผหญงทตองเชอฟงเทานน ในกรณนพวกเขาทาตามหวใจปรารถนาและเลกทาตวเปนโสเภณ แมแตผหญงชนชนกลาง กพยายามอยางแขงขน เพอจะปลดปลอยตวเอง พวกเธอไมสามารถจะหนได และกลายเปนเหยอของคานยมทมองผหญงเปนเหมอนของเลน การหนจากกรงขงของระบบเกาและจารตประเพณ กอาจตกเปนเหยอของระบบทนนยมอกอยางหนง ซงบบบงคบผหญงอกเชนเดยวกน นคอสงทศรบรพาตองการจะแสดงใหเหนอยางชดแจงวาผหญงนนผกพน และถกบบคนโดยระบบเกาและจารตประเพณมากเพยงใด อยางไรกดการนาเสนอปญหาเกยวกบลกษณะอปนสยใจคอของผหญง กไมไดนาเสนอทางออกอยางชดเจน ทางออกทวางเปนเงอนไขดเหมอนจะมพนฐานอดมคต เนอเรองสวนใหญจะจบลงดวยความสขและความปลอบประโลมใจ และลกษณะอปนสยใจคอของผหญงกจะแกปญหาตามแนวอดมคต โดยเรมตนชวตใหมดวยความรกและความเหนอกเหนใจ”

งานวจยของตรศลป บญขจร (2550 : 85 - 86) ไดขอสรปอนเปนผลมาจากการวเคราะหตวละครผหญงในนวนยายของผแต ง เพยงคนเดยว การวเคราะหตวละครผหญงในนวนยายยงมประเดนทนาสนใจอกมากมาย ทสามารถวเคราะหตวละครผหญงในนวนยาย โดยสะทอนใหเหนบทบาทของผหญงในสงคมท เปลยนแปลงไปจากเดมในแงมม ทหลากหลายไดอก เชน บทบาทดานใดดานหนง หรอวเคราะหจากมมมองของผแตงนวนยายหลายๆ คน ในชวงระยะเวลาเดยวกน หรอว เคราะหความเปลยนแปลงทามกลางบรบทของสงคม เปนตน

ผวจยสนใจศกษาตวละครทเปนผหญงเหนอทผกตดกบภาพของ “สาวเครอฟา” อนเปนบทละคร

59

วารสารลาปางหลวง 59 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

รอง พระนพนธในพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระนราธประพนธพงศ ซงดดแปลงมากจาก “มาดามบตเตอรฟลาย” (Madame Butterfly) นวนยายของ จอหน ลเธอร ลอง (John Luther Long) วรรณกรรมเรองนเปนทรจกกนอยางแพรหลาย และทาใหผอานคดวาเปนภาพทแทจรงของผหญงเหนอ หรอเปนเรองทเกดขนจรง โดย ภคดกล รตนา (2543 : 83) ไดกลาวถงบทละครรองเรองสาวเครอฟาวา “สวนหนงททา ใหละครรอง เ รองสาวเครอฟา เปนทนยมคอ ลกษณะนางเอกของเรองทมนคงในความรก จนยอมสละชวต ซงคงสรางอารมณสะเทอนใจใหแกผชมในระหวางทชมละคร และการทพระเจาบรมวงศเธอกรมพระนราธปประพนธพงศ ทรงสรางภาพของผหญง “ลาว” ในลกษณะดงกลาว นาจะเปนการเสนอภาพผหญง “ลาว” ในอกลกษณะหนงทตรงกนขามกบทศนคตของชนชนสงกรงเทพฯ ทมองลานนาดอยกวา ดงทสะทอนใหเหนจากความคดของแมและคหมนของรอยตรพรอม ซงนาจะเปนภาพตวแทนแทนทศนคตของคนกรงเทพฯ ตอลานนา โดยเฉพาะการใหภาพผหญงเหนอใจงาย ไมรกนวลสงวนตว เกยจคราน เปนตน ดงนนการสรางภาพของสาวเครอฟา จงนาจะเปนเพยงการสรางภาพผหญงเหนอขนในอกลกษณะหนง อยางซอนทบกบภาพ “ลาว” ทมอยเดม”

จ า ก ข อ ค ว า ม ข า ง ต น ส า ว เ ค ร อ ฟ า เปนวรรณกรรมทเปนตนแบบในการสรางภาพผหญงเหนอ ภาพดงกลาวจงนาจะมกระบวนการสรางและผลตซาในนวนยายยคตอมา และมความเปลยนแปลงไปตามกระแสสงคมอกดวย

งานวจยนจะวเคราะหตวละครผหญงเหนอจากตวละครเอกหญงทผแตงสรางขน ทไดสะทอนสถานภาพและบทบาททางสงคมของผหญงเหนอ และ

สภาพทางสงคมในดานตางๆ เชน วถชวตความเปนอย การศกษา ศาสนา ความเชอ เปนตน ผานทศนะของ ผแตง ทามกลางความเปลยนแปลงทางสงคม อนจะทาใหเหนถงความสมพนธของการสรางตวละครเอกหญงกบผหญงเหนอในสงคมไทยทเปลยนแปลงไป ตามยคสมยและบรบททางสงคม กรอบแนวคดในการวจย

1. เพอศกษาว เคราะหผหญงเหนอจาก ตวละครเอกหญง ในดานลกษณะทางกายภาพและลกษณะนสยและพฤตกรรม

2. เพอศกษาภาพสะทอนทางสงคม จาก ตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย ความสาคญของการวจย

การศกษาวเคราะหตวละครผหญงเหนอจากตวละครเอกหญง และภาพสะทอนทางสงคมจาก ตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย ทาใหทราบถงภาพของผหญงเหนอทมความเปลยนแปลงไปตามสงคมในทศนะของผแตง ซงเปนสวนหนงของสงคม อนจะทาใหเหนถงพฒนาการของการสรางตวละครผหญงเหนอทผลตซาปรบเปลยน และสบทอดตอๆ กนมา วธดาเนนการวจย

ผวจยดาเนนการศกษาคนควาตามขนตอนดงน

60

วารสารลาปางหลวง 60 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

1. คดเลอกนวนยายทนาเสนอเรองราวชวตของผหญงเหนอ และมตวละครเอกเปนผหญงเหนอ ตงแต พ.ศ. 2493 – 2551 จานวน 12 เรอง 17 ตวละคร

2. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบตวละครและผหญงในงานวรรณกรรม

3. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบสถานภาพและบทบาทของผหญง

4. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบภาพสะทอนทางสงคมในนวนยาย

5. วเคราะหตวละครเอกหญงทเปนผหญงเหนอในเรองตางๆ ดงน

5.1 ลกษณะทางกายภาพ 5.2 ลกษณะนสยและพฤตกรรม

6. ว เคราะหภาพสะทอนทางสงคมจาก ตวละครผหญงเหนอในนวนยาย

6.1 สถานภาพและบทบาทของผหญงเหนอ

6.2 คานยม 7. เสนอผลการศกษาคนควาแบบพรรณนา

วเคราะห เครองมอทใชในการวจย

งานวจยนผวจยเลอกศกษานวนยายไทย ทนาเสนอเรองราวชวตของผหญงเหนอ และมตวละครเอกเปนผหญงเหนอ จานวน 12 เรอง ดงน

1. แมสายสะอน ผแตง อ.ไชยวรศลป (พ.ศ.2493)

2. แหวนทองเหลอง ผแตงพระเจาวรวงศเธอพระองคเจาอนสรมงคลการ (พ.ศ. 2516)

3. คณนาย ผแตง อ.ไชยวรศลป (พ.ศ.2516)

4. เดอนดบทสบทา ผแตง สวรรณ สคนธา (พ.ศ. 2516)

5. อตถเพศ ผแตง สวรรณ สคนธา (พ.ศ.2517)

6. ไอคอม ผแตง มาลา คาจนทร (พ.ศ. 2525)

7. รากนครา ผแตง ปยะพร ศกดเกษม (พ.ศ. 2540)

8. ดอกรกบานทสนกาแพง ผแตง อรชร (พ.ศ. 2542)

9. ปมปา ผแตง ชญวล ศรสโข (พ.ศ. 2543) 10. สะพานแสงคา ผแตง ปยะพร ศกดเกษม

(พ.ศ. 2550) 11. แตปางบรรพ ผแตง บญวรรณ (พ.ศ.

2550) 12. กลนกาสะลอง ผแตง เนยรปาต (พ.ศ.

2551) สรปผลการวจย

จากการศกษาวเคราะหตวละครเอกหญงท

เปนผหญงเหนอในนวนยายจานวน 12 เรอง 17 ตวละคร พบวา ผแตงสรางลกษณะทางกายภาพของผ หญ ง เหนอจากความงามใน อดมคตและตามจนตนาการของผแตง ตวละครเอกหญงในชวงแรกคอ พ.ศ. 2493 - 2516 ผแตงจะเนนความงามตามธรรมชาต โดยนาความสวยและลกษณะเดนของผหญงเหนอเหลานนมาบรรยายควบคกบความงามทบรสทธของธรรมชาต ซงแสดงใหเหนถงทศนะของ ผแตงวาผหญงเหนอมความงามและความบรสทธเหมอนธรรมชาต เปนความงามทไมตองปรงแตง และ

61

วารสารลาปางหลวง 61 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เปนความงามแบบอดมคตของผแตงเอง และในนวนยาย บางเรอง ผแตงตองการใหผอานจนตนาการความงามของผหญงเหนอในความคดของตนเอง จงไมไดลงรายละเอยดเกยวกบลกษณะทางกายภาพของตวละครมากนก ในชวง พ.ศ. 2517 - 2525 ผแตงไดบรรยายความงามของผหญงในลกษณะตามความเปนจรงของมนษยมากขน กลาวคอ ความงามของตวละครจะมจดเดนและจดดอยบนใบหนา ซงไมใชความงามแบบอดมคตเหมอนในยคกอน อกทงผแตงไดกลาวถงลกษณะปรงแตงใบหนาของผหญงเหนอ เพอทาใหสวยยงขนกวาเดม ในชวง พ.ศ. 2525 - 2551 ผแตงเรมบรรยายความงามของผหญงเหนอ โดยเปรยบเทยบกบความงามของธรรมชาตเหมอนกบในยคแรก แตจะเปรยบเทยบความงามของผหญงงามเหนอกวาความงามของธรรมชาต ซงเปนความงามในอดมคตมากกวา จากการว เคราะหลกษณะทางกายภาพโดยรวมทงสามชวง ผแตงไดใหความสาคญกบตวละครเอกในดานผวพรรณมากทสด และผแตงบางทานมทรรศนะวาผหญงเหนอทกคนจะตองมผวพรรณทขาวผดผอง

ในดานลกษณะนสยและพฤตกรรมพบวา ในชวงแรกผแตงแสดงทศนะวาผหญงเหนอเปนผหญงทใสซอ บรสทธ ไมมจรตมารยา มองโลกในแงด แตพอมาในยคตอมา ผแตงเรมกลาวถงการใชจรตมารยาของผหญงเหนอมากขน เนองจากตองเผชญชะตากรรมตามลาพง จงตองมการปรบเปลยนลกษณะนสยและพฤตกรรมของตนเพอความอยรอด หรอเพอใหตนเองไดในสงทตองการ ผแตงไดสรางตวละครเอกใหมทงดานทดและดานทไมด เพอใหผอานไดเปรยบเทยบลกษณะนสยและพฤตกรรมของตวละคร โดยตวละครเอกทผแตงสรางใหเปนคนด จะมลกษณะนสยและ

พฤต กรรมใน รปแบบท ด ท งหมด เช น กตญ รกครอบครว ยดมนในศลธรรม ยดมนในความรก เสยสละ เปนตน สวนตวละครทไมดนนจะมลกษณะตรงกนขามหรอมลกษณะในทางทไมด เชน เหนแกตว ดอรน เอาแตใจ ไมเสยสละ ผกใจเจบ เปนตน ซง ผแตงสวนใหญมกจะสรางตวละครผหญงเหนอทเปนตวละครทดมากกวาตวละครทไมด ซงเปนทรรศนะแฝงของผ แตงทตองการสอใหผอ านเหนถงการประพฤตปฏบตตวในแบบอยางทด และการทาดของตวละคร นวนยายบางเรองทมตวละครเอกสองตว ผแตงจะเสนอใหตวละครฝายดเสยสละหรอไมคดจะสตวละครทไมด แตในตอนสดทายตวละครทไมดกจะมการสานกในความผดของตน และไดกลบตวเปนคนดในทสด นอกจากนนผแตงไดแสดงทศนะดานความรกของผหญง เหนอไว ว า ผหญ ง เหนอสวนหน ง ใหความสาคญกบความรก คอรกเดยวใจเดยว เมอตองผดหวงกไมคดสนโดยการฆาตวตายอยางตวละครเอกในสมยกอน เชน ในบทละครรองเรองสาวเครอฟา ทเครอฟา และบวบานสาวเหนอทผดหวงจากผชายกรงเทพฯ ไดตดสนใจจบชวตเพราะผดหวงในเรองความรก แตในนวนยายทงสามชวงจะเหนไดวา ผแตงตองการสอใหเหนวา แมผหญงเหนอจะผดหวงในเรองความรก แตการฆาตวตายกไมไดเปนทางออกทด และผชายกรงเทพฯ กไมไดเปนผชายทเลวทรามหรอเปนผชายทหลอกลวงแตอยางใด ผแตงไดสอใหเหนวา เมอผหญงเหนอตองการฆาตวตาย ผทคอยชวยเหลอและคอยใหกาลงใจจนกระทงพวกเธอเหลานนเปลยนใจหนกลบมาตอสกบชะตากรรม คอผชายทงสน ในทายทสดแสดงใหเหนวาผชายกรงเทพฯ เปนผชายทรกเดยวใจเดยว และยดมนในความรกเชนเดยวกน

62

วารสารลาปางหลวง 62 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

จากการศกษาวเคราะหภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอในนวนยาย สามารถแบงประเดนตางๆ ไดดงน

1. สถานภาพและบทบาทของผหญงเหนอ แบงออกเปน 6 ประเดน คอ

1.1 สถานภาพและบทบาทของหญงโสด จากการศกษาพบวา ผหญงโสดควรวางตวอยางเหมาะสมกบเพศตรงขาม เพราะการวางตวไดอยางเหมาะสมกเปนอกหนทางหนงทมอทธพลตอความเปนไปในอนาคตของผหญงในดานการเลอกคครอง ผหญงโสดไมควรไปกบผชายแปลกหนาเพยงสองตอสอง ถงแมจะมผใหญรบรแตกเปนการไมสมควรและไมปลอดภย ผหญงโสดไมควรมเพศสมพนธกอนสมรส เพราะอาจทาใหต งครรภกอนสมรส หรอทาใหครอบครวเสอมเสยชอเสยง และผหญงโสดไมควรบอกความในใจแกผชาย ไมวาจะรกหรอพอใจในผชายคนนนแคไหนกตาม เพราะเปนสงทไมสมควร ผหญงโสดควรวางตวใหเหมาะสมกบสถานภาพและบทบาทของตน เพราะถาปลอยตวในเรองการคบเพศตรงขามกจะเปนทครหานนทาจากคนในสงคมได

1.2 สถานภาพและบทบาทของบตรสาว จากการศกษาพบวา ผหญงทเปนบตรสาวจะไดรบการเลยงดจากบดา มารดา หรอญาต เรองการบานการเรอน เมอมสามจะไดเปนภรรยาทด และยงไดรบการศกษาทเหมาะสม ใหมความรในการประกอบอาชพตอไปในภายหนา และเปนทยอมรบในสงคม อยางไรกด ผเปนบตรสาวจะตองมความกตญรคณและเชอฟงผ เปนบดามารดา แมจะมความพอใจหรอไมพอใจกตาม

1.3 สถานภาพและบทบาทของภรรยา จากการศกษาพบวา ผหญงเมอไดเขาพธสมรสแลว

สถานภาพและบทบาทของการเปนภรรยาจะเรมตนขน ไมวาจะยนยอมพรอมใจกบการสมรสนนหรอไมกตาม เปนทยอมรบกนวาสถานภาพและบทบาทของภรรยาเปนสวนหนงในหนาททผหญงทกคนพงทา ซงเปนโอกาสพฒนาเปลยนผานสความเปนผหญงทสมบรณ ผหญงทอยในสถานภาพและบทบาทของภรรยาควรยกยองและปกปองเกยรตของสาม ดแลงานบานงานเรอน เชน การทาอาหาร การทาบญชรายรบรายจายประจาวน การดแลเครองแตงกายของสามใหสะอาดเรยบรอย เปนตน นอกจากนผหญงในสถานภาพและบทบาทของภรรยาตองรกและซอสตยตอสาม ถงแมการกระทาของสามจะทาใหไมพอใจกตาม ควรอดทนและใหอภยเมอสามนอกใจ เพราะผชายบางคนนยมมภรรยาหลายคน ผชายบางคนมภรรยานอยแบบเปดเผยใหภรรยาหลวงรบร แตบางคนไมเปดเผย ผเปนภรรยาหลวงจงตองวางตวและปฏบตตวใหเหมาะสมเพอใหอกฝายเกรงใจ และควรจะเออเฟอแกภรรยานอยและบตรดวย

1.4 สถานภาพและบทบาทของมารดา จากการศกษาพบวา สถานภาพและบทบาทของมารดาเปนสถานภาพและบทบาททสาคญในการเลยงด และอบรมบตรหรอธดาใหเตบโตขนมาเปนคนดของสงคม คอยใหคาปรกษา สงเสรม สนบสนนชวยเหลอ และเปนแบบอยางทดใหกบบตรและธดา ซงผเปนมารดาจะตองดแลบตรตงแตอยในครรภ ซงการตงครรภนนมทงการตงครรภดวยความพงประสงค และไมพงประสงค จากการศกษาพบวา ผหญงทตงครรภแบบพงประสงคม 2 กรณคอ ตงครรภเพราะตองการเลยงดบตรอยางแทจรง และตงครรภเพราะตองการใชประโยชนในตวบตร สวนการตงครรภไมพงประสงค ผเปนมารดาสวนหนงจะเกบบตรในครรภไว

63

วารสารลาปางหลวง 63 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

โดยไมทาแทง เพราะคดวาบตรเกดมาดวยความรก แตมารดาอกสวนหนงจะทาแทง เพราะคดวาถาบตรคลอดออกมาจะเปนอปสรรคในการดาเนนชวต

1.5 สถานภาพและบทบาทของพสาว - นองสาว จากการศกษาพบวา ผทอยในสถานภาพและบทบาทของพสาว ควรใหความรกแกผเปนนอง ใหอภยเมอนองทาผด คอยดแลสงสอนและประพฤตตนเปนแบบอยางทดใหแกนอง สวนผทอยในสถานภาพและบทบาทของนองสาว ควรใหความรกและเคารพ และเชอฟงผเปนพในเรองทดงาม

1.6 สถานภาพและบทบาทของสะใภ จากการศกษาพบวา ผหญงเหนอทอยในสถานภาพและบทบาทของสะใภจะตองรกและเคารพตอบดา มารดา และญาตพนองของสามเสมอน บดา มารดา และญาตของตนเอง และตองปรบตวให เขา กบครอบครวของสามใหได

2. คานยม 2 .1 ค าน ยมเ กยว กบการประกวด

นางงาม จากการศกษาพบวา ผแตงไดแสดงทศนะผานตวละครผหญงเหนอวา ผหญงเหนอบางคนเขาประกวดนางงามเพราะความไมร ดวยความไมเตมใจเพราะถกผใหญทนบถอทาบทามใหประกวด และประกวดเพราะตองการหนไปจากชวตความเปนอยแบบเดม ผหญงเหนอเรมมความคดทจะประกวดนางงามมากขน นอกจากนผแตงยงแสดงทศนะผหญงเหนอทประกวดนอกจากเพอประชนความสวยแลว ตาแหนงนางงามยงเปนสงททาใหพวกเธอเหลานนมชอเสยงและมหนามตาในสงคม ซงทาใหเธอมรายไดจากการประกวดและการโชวตว อกทงยงเปนโอกาสทจะไดเปนนกแสดง หรอมโอกาสไดสมรสกบผชายทม

ตาแหนงทดในสงคม การประกวดนางงามจงเหมอนเปนการยกระดบของตวเองอกทางหนงดวย

2.2 คานยมเกยวกบอาชพ อาชพของผหญงเหนอทปรากฏในนวนยายม 3 อาชพ ไดแก

2.2.1 อาชพขายบรการทางเพศ จากการศกษาพบวา ผแตงไดแสดงทศนะเกยวกบคานยมในการประกอบอาชพขายบรการทางเพศวา เปนอาชพทผหญงเหนอสวนใหญกระทาเพราะความไมรหรอไมเตมใจ เพราะถกบดามารดาขายใหกบนายหนา เพราะบดามารดาตองการใหบตรสาวมชวตความเปนอยทสขสบาย และเหนวาการขายบตรสาวเปนทางหนง ททาใหรายไดในครอบครวเพมขน ผหญงเหนอทถกขายจงตองเดนทางมาขายบรการทางเพศดวยความไมเตมใจ เพอเปนการใชหนแกผทซอตวเธอมา เ ม อ เ ห น ว า อ า ช พ ขา ยบ ร ก า รท า ง เพศ ใหผลตอบแทนในราคาทด ไดแตงกายงดงาม และมเงนสงกลบไปใหบดาและมารดาไดใชจาย ทาใหผหญงเหนอหลายคนไมคดทจะเลกทาอาชพน จงกลายเปนคานยมอยางหนงของผหญงเหนอไปโดยปรยาย ผหญงเหนออกสวนหนงตอตานการขายบรการทางเพศ ดวยเหนวาเปนอาชพทนารงเกยจ เพราะตองนาตวเขาแลกเพอทจะไดเงนมา จงเกดการตอตานและสงสอนไมใหบตรหลานทาอาชพขายบรการทางเพศ ถงแมอาชพขายบรการทางเพศจะเปนอาชพทนารงเกยจ และภาคเหนอถกมองวาผหญงขายบรการทางเพศมากทสด เพราะเหนวาเปนผหญงทสวย ซอ หวออน จงถกลอลวงไดง าย ซงในปจจบนคนสงคมชนบททางภาคเหนอได รบการศกษามากขน ทาใหการขายบตรสาวลดนอยลงหรออาจจะไมมหลงเหลออย และมอาชพใหมๆ เขามาในภาคเหนอมากกวาแตกอนซงมแตอาชพเกษตรกรรม เลยงสตว และทอผา ทาให

64

วารสารลาปางหลวง 64 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ผหญงเหนอหนมาประกอบอาชพทดกวาการขายบรการทางเพศอยางในสมยกอนดวย

2.2.2 อาชพหมอตาแย จากการศกษาพบว า ผ แ ต ง ไ ด ส ะท อน ให เ หน ถ งค า น ยมและความสาคญของอาชพหมอตาแยในชนบทภาคเหนอวา ในสมยกอนยง มการทาคลอดโดยหมอตาแย ซงสะทอนใหเหนถงภมปญญาชาวบานทผหญงเหนอ บางคนไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษฝายหญงโดยเฉพาะ อาชพหมอตาแยจงเปนอาชพทไดรบการยกยองอาชพหนง เพราะชาวเหนอถอวาเปนอาชพทไดชวยชวตมารดาและเดกจากการคลอดใหปลอดภย แตในปจจบนนอาชพหมอตาแยไดสญหายไปจากสงคมชนบท เพราะโรงพยาบาลเปนศนยกลางในการรกษาพยาบาล ประชาชนจงนยมไปคลอดบตรทนน อกทงโรงพยาบาลยงมยาและเครองมอททนสมย มารดาและเดกจงมความปลอดภยมากกวาการทาคลอดโดยหมอตาแย

2.2.3 อาชพทอผา จากการศกษาพบวา ผแตงไดสะทอนคานยมเกยวกบการประกอบอาชพ ทอผาว า อาชพทอผา เปนอาชพท เ กยวกบงานอตสาหกรรมในครวเรอน เพราะจะตองทอไวใสเอง และสวนหนงจะนาออกขาย ผาทอของชาวเหนอในแตละชมชน อาจมลวดลายและการใชสทเหมอนกน คลายคลงกนและแตกตางกน ซงเปนเอกลกษณประจาชมชน และการทอผาผหญงเหนอไดรบการถายทอดจากบรรพบรษผหญงใหแกบตรหลานทเปนผหญงเทานน แตในปจจบนนผหญงสาวสวนใหญ ในชนบทจะนยมประกอบอาชพอนมากกวาการทอผา เพราะการทอผาจะตองใชระยะเวลาทอนาน และตองมความอดทน ผหญงเหนอบางคนเหนวาการทอผา แตละผนใชเวลานาน และการจาหนายกเปนไปไดยาก

ถงแมจะไดราคาสง กตาม ผหญงเหนอจงหนไปประกอบอาชพอยางอนทประหยดเวลาและไดรบคาตอบแทนทดกวารายไดจากการทอผาซงมความไมแนนอน และในปจจบนนการแตงกายของผหญงเหนอเปลยนแปลงไป โดยผหญงเหนอหนมานยมสวมใสเสอผาสาเรจรปกนมากขน เพราะหาซอไดงายและราคาถกกวาผาทอหนงผนทตองนาไปตดเยบเอง

3. คานยมเกยวกบการสบทอดขนบธรรม เนยมประเพณ

3.1 คานยมเกยวกบการจดการตอนรบแขกโดยเมยง บหร และหมาก จากการศกษาพบวาผหญงเหนอนยมทาเมยง บหร และหมากเกบไวตดบานเสมอ สวนหนงเกบเอาไวใชและบรโภคเอง และอกสวนหนงจะนาออกมารบแขกทมาเยยมเยยน สวนใหญชาวเหนอจะนยมบรโภคเมยงเคม คอ การนาใบเมยงคลกเคลากบนาสมสายช ใหมรสชาตกลมกลอมตามใจชอบ เวลากนกหยบเกลอเมดผสมเขาไปเพอใหมรสเคมปะแลมๆ และเมยงหวาน คอการนาใบเมยงมาคลกเคลากบนาสมสายชผสมนาตาลทรายขาว มะพราวคว และถวลสง เพอใหออกรสหวาน จงกลายเปนคานยมอยางหนงทผหญงเหนอนยมปฏบตสบตอกนมา

3.2 คานยมการนบถอผของผหญงเหนอ ผท เ กยวของอยในวถชวตของชาวเหนอมจานวนคอนขางมาก และมผจานวนหนงเชนผบรรพบรษหรอทเรยกกนวาผปยาซงเปนผหรอวญญาณของบรรพบรษทลวงลบไปแลว เปนผประจาตระกลทมการนบถออยในวงศญาตเดยวกน โดยจะมบทบาทและหนาทเปนตวเชอมความสมพนธในกลมเครอญาต ทาใหมการแกไขปญหาหรอยตขอขดแยงในหมเครอญาตได การนบถอผปยาจะมความสมพนธอยางยงกบการสบ

65

วารสารลาปางหลวง 65 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เชอสายและการนบถอเครอญาตเรยกวาเปนกลมผเดยวกน ซงเปนการสบทอดทางสายมารดาสบตรสาว ดงนนการนบถอผปยาจะมการถายทอดผานทางผหญงเทานน และเปนคานยมทผหญงเหนอปฏบตสบทอดตอกนมา เปนแบบแผนทางวฒนธรรมของชาวเหนอ โดยเฉพาะอยางยงเปนการควบคมทางจรยธรรมและพฤตกรรมทางเพศของผหญงอกอยางหนงดวย

3.3 การผดผ จากการศกษาพบวา ผแตง ไดแสดงทศนะเรองคานยมเรองการผดผวาผหญงเหนอใหความเคารพนบถอตอผบรรพบรษ เพราะเชอวาผบรรพบรษคอยดแล ปกปองคมครองบตรหลาน เมอบตรหลานทาผดผบรรพบรษจะไมพอใจ และดลบนดาลใหคนในบานเจบปวยและพบเจอแตเรองทไมด ทาใหผหญงเหนอระวงเรองการถกเนอตองตวผชายเปนพเศษ เมอมการถกเนอตองตว ผชายจะตองขอขมาตอผบรรพบรษของผหญง โดยการเลยงผบรรพบรษของผหญง จงทาใหครอบครวของผหญงกลบมาเปนปกตในทสด

4. คานยมเกยวกบการเลอกคครองและการสมรส จากการศกษาพบวา ผแตงไดสะทอนแนวคดเกยวกบการเลอกคครองผานตวละครเอกหญงเหนอวา สวนหนงจะเลอกคครองทฐานะทางเศรษฐกจและตาแหนงหนาทของผชาย เลอกเพราะวยทสมควรจะสมรส เลอกคครองเพราะหลงในหนาตา และเลอกสมรสเพราะตามใจบดามารดาและตอบแทนผ มพระคณมากกวาเลอกคครองเพราะความรก

5. คานยมเกยวกบดานภาษา จากการศกษาพบวา ผแตงตองการสะทอนใหเหนวาภาษาถนมความสาคญตอคนในพนทภาคเหนอ และผแตงยงแสดงทศนะผานตวละครเอกหญงทเปนผหญงเหนอวาภาษาถนยงเปนภาษาทผหญงเหนอยงนยมใชกนอย

ทวไป แตเมอนามาใชพดทกรงเทพฯ ไดรบการดถกวาเปนภาษาลาว ผแตงจงตองการสะทอนใหเหนถงความภาคภมใจและตองการแกไขความเขาใจผด ผหญงเหนอมภาษาพดและภาษาเขยนเปนของตวเอง แตยงไดรบการดถกจากคนกรงเทพฯ วาเปนภาษาลาว เนองจากความเขาใจผดจากหลายสาเหต เชน ในวรรณคดเรองขนชางขนแผน ซงมการกลาวถงเจาเมองลานนาและเจาเมองลานชางวาเปนลาว เมอคนทไดอานจงเกดความเขาใจผดวาลานนาและลานชางเปนคนลาวเหมอนคนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย หรอคนลาวทอยในเวยงจนทน เปนตน ภาษาพดของชาวเหนอมหลายสาเนยง เพราะในภาคเหนอมหลายชนเผา ดงนนการออกเสยงของแตละชนเผายอมแตกตางกน นอกจากนนชาวเหนอยงสามารถพดภาษากลางไดดเหมอนทคนภาคกลางพดกนดวย อภปรายผล

จากการศกษาวเคราะหตวละครเอกหญงทเปนผหญงเหนอทาใหเหนลกษณะเฉพาะในดานลกษณะทางกายภาพและลกษณะนสยและพฤตกรรมของตวละครผหญงเหนอ ซงสามารถอภปรายไดวา

ผแตงเนนในดานลกษณะทางกายภาพของตวละครเอกในเรองเกยวความสวย โดยเฉพาะเรองผวพรรณของผหญงเหนอทผแตงมความเหนตรงกนวามความสวยงามผดผอง สวนในดานลกษณะนสยและพฤตกรรม ผแตงจะเนนใหเหนถงความใสซอบรสทธ ไมมเลหเหลยม ไมทนคน มองโลกในแงด หวออน โดยเฉพาะนวนยายในชวงป พ.ศ. 2493 – 2516 สวนนวนยายในยคตอมาผแตงจะเนนถงความรสกทางดานอารมณ

66

วารสารลาปางหลวง 66 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ของตวละครมากขน คอตวละครมความตองการทางเพศ ไมรกนวลสงวนตว ไมยดมนในความรก ซงเปนความรสกทางดานอารมณทแฝงอยในชวตจรงของมนษย และมอยจรงในสภาพสงคม เพราะไมเพยงแตผชายเทานนทตองการมภรรยานอย ผหญง ก มความรสกเชนเดยวกบผชายทมความรสกและความพงพอใจตอเพศตรงขาม แตผหญงไมสามารถแสดงออกมาไดอยางทผชายกระทา เพราะคานยมและกรอบประเพณทเปนเสมอนขอหามทผหญงไมควรปฏบต

จากการวเคราะหภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอ ทาใหเหนลกษณะเฉพาะของสภาพสงคมในดานตางๆ ทแสดงใหเหนถงคานยมในดานตางๆ คอ คานยมดานการประกวดนางงามอาชพ คานยมดานอาชพ คานยมทเกยวของกบประเพณคอการนบถอผและการผดผ คานยมเกยวกบการเลอกคครองและการสมรส และคานยมดานภาษา สวนในด านสถาน ภาพและบทบาทของผ หญ ง เหน อ โดยเฉพาะสถานภาพและบทบาทของภรรยาทผแตงตองการนาเสนอถงหนาทของภรรยาทดทพงปฏบตตอสาม การนาเสนอถงสทธทภรรยาหลวงควรไดรบในกรณทสามมภรรยานอย หรอแมแตการลกขนส เพอปกปองสทธของตนเองทตองตกเปนภรรยาทาสของสาม หรอเปนเพยงชางเทาหลงทตองคอยกาวตามสามอยตลอดเวลา ผแตงยงแฝงทศนะเกยวกบการ ยดมนในศกดศรของผหญง เพราะผหญงเรมแสดงออกในการคบหาหรอตองการเปนภรรยานอยเพยงเพราะตองการมหนามตาในสงคม ผหญงจงยอมแลกดวยรางกาย เงนทอง ใหแกผชายทคดวาจะสามารถใหสงเหลานนได อกทงผแตงยงแฝงทศนะเกยวกบการรกถนกาเนด และสอใหเหนวาคนเหนอถกดถกวาเปนคน

ลาวเพราะกนปลารา พดภาษาลาว และผหญงเหนอเปนผหญงใจงาย ไมรกนวลสงวนตว ผแตงจงพยายามเขยนเพอแก ไขความเขาใจผดโดยเฉพาะกบคนกรงเทพฯ ใหเขาใจเกยวกบผหญงเหนอเสยใหม ขอเสนอแนะ

จากการศกษาวเคราะหตวละครเอกหญง ทเปนผหญงเหนอ และภาพสะทอนทางสงคมจาก ตวละครผหญงเหนอในนวนยายไทย ผวจยพบวาการวเคราะหตวละครเอกหญงและภาพสะทอนทางสงคมจากตวละครผหญงเหนอ ยงมประเดนทนาสนใจศกษาตอไปคอ

1. ศกษาวเคราะหตวละครเอกชายทเปนชาวเหนอ ในดานลกษณะทางกายภาพและลกษณะนสยและพฤตกรรม

2. ศกษาสถานภาพและบทบาทของผชายในดานตางๆ

3. ศกษาแนวคดของผ แต งท แฝงอย ใน นวนยาย

4. ศกษาวเคราะหตวละครเอกหญงทเปนคนภาคกลาง เพอเปรยบเทยบวาผหญงภาคกลางมความเหมอนหรอแตกตางจากผหญงเหนออยางไร โดยการศกษาจากลกษณะทางกายภาพ ลกษณะนสย และพฤตกรรมของตวละคร

บรรณานกรม ภกดกล รตนา. (2543). ภาพลกษณ “ผหญงเหนอ”

ตงแตปลายพทธศตวรรษท 25 ถงตนพทธศตวรรษท 26. ปรญญานพนธ ศลปะศาสตร

67

วารสารลาปางหลวง 67 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

มหาบณฑต (ประวตศาสตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

Trisilpa Boonkhachorn . (2007, January - June). Sriburapha’s Angels: The Development of Female Images in Sriburapha’s Novels. Thai – Thi Literature. 1(3) : 85 – 86. Bangkok: Chulalongkorn University.

68

69

การเปรยบเทยบองคประกอบและภาพสะทอนทางสงคม เพอศกษาการแปลงนวนยายเรองมาลยสามชายสละครโทรทศน

THE COMPARISON OF STRUCTURE AND SOCIAL REFLECTION FOR STUDYING THE TRANSFORMATION “MALISAMCHAI” TO TELEVISION DRAMA

นตยา มลปนใจ1

Nittaya Munpinchai

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบองคประกอบของนวนยายเรองมาลยสามชายกบละครโทรทศนทางสถานโทรทศนกองทพบกชอง 5 กบบทสงเคราะหทไดจากการรบชมละครโทรทศน เปรยบเทยบภาพสะทอนสงคมจากนวนยาย และเพอศกษากลวธการแปลงนวนยายสละครโทรทศน จากการศกษาพบวา 1) ละครโทรทศนทดดแปลงจากนวนยาย มความแตกตางจากนวนยาย ในดานตางๆ ดงน ดานโครงเรอง พบวา กลวธในการนาเสนอยงยดโครงเรองตามนวนยายตนฉบบ และเพมเตม ตดตอนเนอหาในบางสวน เพอใหเนอเรองมความยาวเหมาะสมกบการนาเสนอละคร ดานตวละคร และลกษณะนสยตวละคร พบวา ละครโทรทศนมกลวธในการนาเสนอใหตวละครนาสนใจ โดยการเพมเตมบทพดของตวละครเพอใหสอถงลกษณะนสยของตวละครแตละตวไดอยางชดเจน และเขาใจไดโดยงาย ดานฉาก พบวา ในการนาเสนอฉากทดดแปลงจากนวนยายตนฉบบ ผสรางละครเลอกใชสถานททคลายเคยงในการเสนอเนอหาของเรองโดยไมทาใหบทประพนธเปลยน ดานบทสนทนา พบวา ความแตกตางระหวางบทสนทนาในนวนยายกบละครโทรทศนทตางกนคอ มการเพมบทสนทนาของตวละคร เพอใชสอถงบคลก ลกษณะนสยของตวละครใหชดเจนมากทสด ดานกลวธ พบวา กลวธในการดาเนนเรองจะมบทสนทนาเขามาชวยในการดาเนนเรอง เพราะการเลาเรองผานบทสนทนาของตวละครทาใหเนอเรองสนใจนาตดตาม 2) ความแตกตางของละครโทรทศนกบนวนยาย อาจเนองมาจากระยะเวลาในการนาเสนอ ทาใหละครโทรทศนถกดดแปลงเพอใหเนอเรองและตวละครบางตวอาจตองตดออกไปเพอใหเหมาะสมกบระยะเวลาในการนาเสนอ 3) การนาเสนอภาพสะทอนสงคมจาก นวนยาย ละครโทรทศนมไดดดแปลงใดใด ยงคงนาเสนอภาพสะทอนสงคม ตามนวนยายตนฉบบ แตละครโทรทศนสามารถเขาถงผชมไดงายกวานวนยายโดยสอผานบทสนทนาของตวละคร ภาพสะทอนสงคมทปรากฏ คอ สภาพสงคม ไดแก ลกษณะครอบครว การเลอกคครอง การแตงกาย ความเชอ ไดแก ความเชอเรองเวรกรรม ความเชอเรองการคลอดบตร ความเชอเรองสงศกดสทธ ความเชอเรองเนอค คานยม ไดแก การศกษา การมภรรยานอย

คาสาคญ : การเปรยบเทยบองคประกอบ, ภาพสะทอนสงคม, การแปลงนวนยายสละครโทรทศน 1 อาจารยประจาสาขาภาษาไทยและการสอสารทางธรกจ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

70

วารสารลาปางหลวง 70 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

Abstract

This research aimed to compare the composition of novel, Ma Lai Sam Chai, to television drama broadcasting on Channel 5 and synthetic dialogue including the reflection for understanding the transforming method of novel to television drama. Finding found that 1) Television drama transforming from novel differentiated from novel like following Plot found that presenting techniques is followed to novel but expand and delete some content for the appropriation. Character and habit found that television drama has an interesting method for presenting characters by adding the dialogue. Setting found that setting was adapted to a proper location in Television drama nothing affected the novel. Dialogue found that the difference of novel and television drama was added dialogue for presenting personality and habit of characters. Method found that the developing method had a dialogue and conversation for interesting and suspense. 2) The difference of television drama and novel would come from period of showing characters because of character adaptation so some character was added or deleted for appropriation. 3) The novel reflection was not changed and the television drama can be accessed easier than novel. Reflections appeared were family, lover selection, beliefs. Beliefs were good-bad behaviors, giving birth, supernatural, soul mate. Values were education, second wife. Keyword: The Comparison of structure, social reflection, the transformation to television

drama บทนา

คอนสแตนดน สตานสลาฟสก ผกากบชาวรสเซย กลาววา ละคร คอศลปะของการสะทอนชวต การละครสรางขนโดยพลงมนษยและสะทอนใหเหนพลงของมนษยโดยผานละครนน (ถกสงคมผานฉากละคร. 2539 : 5) เนอหาของละครโทรทศนในปจจบนผสรางไดดดแปลงจากบทประพนธท ม ผเขยนไว อรโณทย ภาณพนธ (แวนขาว 2539 : 48) กรรมการบรษท บรอดคาสน ไทยเทเลวชน จากด

ในฐานะผจดละครทานหนง ไดแสดงทรรศนะเกยวกบปญหาและขอจากดในการผลตละครวา “ในการจดทาละครนน ความถกตองกบความถกใจมกจะไปดวยกนไมได สาระมากไปคนกไมชอบ ปญหาตางๆ กมมาก ผจดเยอะ การแขงขนมสงมทงการแบงบทประพนธ แบงตวแสดงและผกากบการแสดง ทมคณภาพกมกจะเปนผกากบละครหนาเดมๆ ผกากบรนใหมกลบไมคอยม และผจดเองกไมกลาเสยงจางผกากบละครหนาใหมสกเทาไหรกลวเขาไมไดอยางทเราตองการ” ดวยเหตนผจดละครสวนใหญจงมกแกปญหาโดยการเลอก

71

วารสารลาปางหลวง 71 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

เรองทตรงกบความตองการของตลาดคนด ซงเรองทไดรบความสนใจจากคนดสวนใหญกมกจะเปนเรองทนามาจากนวนยายทงสน

ทงนในนวนยายนอกจากจะใหความบนเทงใจ แกผอานแลวยงสะทอนสภาพสงคม วฒนธรรม หรอชวตความเปนอยของแตละยคแตละสมยผานการเลาเรองราว เหตการณตางๆ ในนวนยาย การทนวนยายจะไดถกหยบยกมาเปนละครโทรทศนนนไมใชวาละครทกเรองสามารถนามาทาเปนละครโทรทศนได และนวนยายเรองมาลยสามชายเปนนวนยายเรองหนงทมผนามาสรางเปนละครโทรทศน อนเปนประพนธของ ว.วนจฉยกล เคยตพมพในนตยสารพลอยแกมเพชร ไดถกนามาแปลงเปนบทละครโทรทศนโดย ปราณประมล เพอออกอากาศทางสถานโทรทศนกองทพบกชอง 5 จากคาโปรยปกหลงของนวนยายมาลยสามชายวา ในเนอหาสะทอนถงสงคม ถาพจารณาตามเนอเรองมาลยสามชายเปน นวนยายของสตรทมชวตยนยาวถง 5 แผนดน ผมความด และความงาม บรสทธดจมาลย แตโชคชะตานาพาใหตองผานการมคครองถงสามครง กบชายทมคณลกษณะแตกตางกนถงสามชาย ตลอดเวลา ถงแมจะผานมาถงสามชาย อนเปนพฤตกรรมทไมยอมรบ ในสงคมยคนน แตผประพนธไดนาเสนอมมมองใหม วาคณคาของสตรอยทการครองตน แมจะแตงงานหลายครงกไมลดทอนคณคาทางความคด และอารมณไปตามเงอนไขทประสบ สาระของเนอเรองชใหเหนวาความไมระมดระวงในการดาเนนชวตใหถกตองตามทานองคลองธรรม จะทาใหบคคลนนมแตความตกตา ตรงกนขามกบผทดารงตนอยในกรอบของศลธรรม มความซอตรง กจะพบความสข และผานพนอปสรรคไดในทสด ผประพนธมศลปะในการสอดแทรกรายละเอยดของส งคม วฒนธรรมในอดต เขากบเรองราวของตวละครไดอยา

แนบเนยน และชวนตดตาม มาลยสามชายจงเปนบทประพนธททรงคณคา มลลาภาษาทงดงาม มศลปะในการใช ภาษา ตลอดจน คณค าสาระของ เ รอง ผประพนธสามารถสรางบทสนทนาระหวางตวละครไดเหมาะสมกบบคลก กาลเทศะ และสถานภาพทางสงคม ทาให นวนยายเรองนไดรบรางวลดเดนหนงสอนวนยาย ในการประกวดหนงสอดเดนประจาป พ.ศ. 2551 นนยอมแสดงใหเหนวานวนยายเรองนมความเดนดานองคประกอบของ นวนยายอกทงในเนอเรอง ยงสะทอนภาพสงคม ในชวงระยะเวลาทตวละคร มชวตอยถง 5 แผนดน

ด ว ย เ ห ต น จ ง ไ ด ศ ก ษ า เ ป ร ย บ เ ท ย บองคประกอบ และภาพสะทอนทางสงคมเพอศกษาการแปลง นวนยายเ รองมาลยสามชายสละครโทรทศน โดยเปรยบเทยบนวนยายเรองมาลยสามชายบทประพนธของ ว.วนจฉยกล กบละครโทรทศน ทนาเสนอทางสถานโทรทศนกองทพบกชอง 5 จะทาใหทราบถงองคประกอบของนวนยาย และสะทอนภาพสงคม ทสอใหผอานและผชม เหนภาพใดบาง นอกจากนนยงไดทราบกลวธในการแปลงบทละครโทรทศนจากวรรณกรรม วามความแตกตางกนอยางไรบาง เพอเปนแนวทางในการศกษาสาหรบครผสอน ในการนาไปใชประกอบการเรยนการสอนวาดวยวรรณคด และวรรณกรรม วตถประสงคของการวจย

1. เปรยบเทยบองคประกอบของนวนยายเ ร อ ง ม า ล ย ส า ม ช า ย ก บ ล ะ ค ร โ ท ร ท ศ น ท า งสถานโทรทศนกองทพบกชอง 5 กบบทสงเคราะหทไดจากการรบชมละครโทรทศน

72

วารสารลาปางหลวง 72 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

2. เปรยบเทยบภาพสะทอนสงคมจาก นวนยาย

3. ศกษากลวธในการแปลงนวนยายสละครโทรทศน งานวจยทเกยวของ

การศกษาผลงานของ ว.วนจฉยกล วจยครงนผวจยไดศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบการวเคราะหภาพสะทอนสงคมในนวนยาย รวมถงการวเคราะหในสวนขององคประกอบของนวนยาย ดงน

เพาวภา ภมรสถต (2528) ไดศกษาเรอง “ความสมพนธระหวางละครโทรทศนกบสงคมไทย” จากผลการวจยพบวา ตลอดชวงระยะเวลา 19 ป ละครโทรทศน มความสมพนธและมบทบาทกบสงคมไทย ในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ละครโทรทศนเปนเครองมอของผปกครอง ในการสรางความมนคง ในการปกครองประเทศ และสรางสงคมใหด ขน ละครโทรทศนถกใชเปนสอระหวางประชาชนกบรฐบาล เนองจากคณสมบตของละคร ประสทธภาพของละครโทรทศน และความนยม ทประชาชนมใหกบละคร รฐบาลจงเหนความสาคญของละครโทรทศนวา สามารถเปนตวแทนในการสอเรองราวตางๆ ใหประชาชนรบรโดยไมรตว ในดานเศรษฐกจและสงคม ผอปถมภรายการและผชมมสวนกาหนดรปแบบ และเนอหาของละครโทรทศน ภาวะทางเศรษฐกจมสวนกาหนดทศทาง ในการจดทาละครของคณะละคร และรสนยมของคนด แตไมวาละครโทรทศนจะมเนอหา และรปแบบใด จะตองไมขดกบหลกเกณฑ และขอบงคบของสถาน ละครโทรทศนในชวง 19 ปน จงอยภายใตการควบคมของผปกครอง

ประเทศ ซงใชละครโทรทศนชวยชแนะสงคม ในดานศลธรรมจรรยา ความรกชาต ความจง รกภกด ตอพระมหากษตรย เพอใหส งคมเกดความสงบเรยบรอยมากกวาจะชวยชแนะสงคมใหเกดการเปลยนแปลง

ยรฉตร บญสนท (2539 : 13) ไดกลาวถง นวนยายเมอกลายเปนละครโทรทศน ไววา นวนยายนนสอสารดวย “ตวอกษร” และโทรทศนนนสอสารดวย “ภาพ” กลาวคอ ตวอกษรนนสามารถสรางจนตนาการใหคนอานไดหลากหลาย แตภาพนนจากดคนดใหเหนเปนอยางเดยวกน เรองของการตความตามตวอกษร ทเปนแกนเรอง ใหกลายมาเปนภาพ จงเปนสงสาคญทจะไมทาใหเนอเรองกลายเปนอน ดง เชน ผลงานของกฤษณา อโศกสน ทจด เปนนกเขยนฝมอเยยม ในเรองของการอธบาย “เนอแท” ของมนษย แลวกจะพยายามอยางยงทจะใหคนอานรจก “เลห” ของตวละครของตวเองใหมากทสด เขาถงความหยาบ และความละเอยดของมนษยดวยตวอกษรทบรรจงเลอกเฟนถอยคาใหเหนภาพตวละครในจนตนาการของคนอาน ซงผลงาน ของกฤษณา อโศกสน ทเขยนลงเปนตอนๆ ตามนตยสารตางๆขณะน ถาผอานตดตามทกๆ ตอน จะพบวาหลายๆ ตอนท ผ เ ข ยนหน ว ง เ ร อง ไ ว ไ ม ม คว าม คบหน า แตพยายามเพมสสน บรรยากาศ และความคนเคยกบตวละครใหมากขน บางครงกแทรกเปนบทสนทนาดวยนาเสยงทแสดงอปนสยของตวละครผพดชดเจน คมคาย และนาฟง ถอยคาเหลานคอ สไตลเฉพาะตวของผเขยน และกฤษณา อโศกสน กรจก “เสนห” ตรงนของเธอด เพราะฉะนน นวนยายของเธอเรองไหนๆ กเหมอนกน ตดเสนหทวาทงไปกกลายเปนเรองนาเนาเรองหนง เพราะโครงเรอง (Plot) ของผเขยนนนไปเรอยๆ ไมมจดเดน ไมวางปมปญหาใหซบซอน

73

วารสารลาปางหลวง 73 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ไมตองการคลคลาย คนอานจะรสกรนรมยตรงถอยคาบรรยายของผเขยนเปนสาคญ

นนทา พฤกษพงษ (2541) ไดศกษาวเคราะหตวละครเอกฝายชายในนวนยาย ว. วนจฉยกล ผลการศกษาพบวา เนนการศกษาในดานกลวธการแนะนาตวละคร และการสรางตวละครเอกฝายชาย กลวธการแนะนาตวละครของผแตงจะแนะนาจากพฤตกรรมของตวละครอนมากทสด รองลงมาคอ การแนะนาโดยผประพนธเปนผบรรยาย และวธแนะนาดวยพฤตกรรมของตวละครเอง การสรางตวละคร ว. วนจฉยกล ใหความสาคญกบภมหลงของ ตวละครในดานชาตตระกล และการอบรมเลยงด เปนหลก เพอแสดงวาภมหลงเปนสวนสาคญในการหลอหลอมบคคล ซงจะมผลตอบคลกภายใน และบคลกภายนอก นอกจากนผแตงใหความสาคญของการศกษาเพราะจะทาใหชวตของตวละครประสบความสาเรจหรอลมเหลว และมผลตอสงคมของตวละครดวย

ปยพมพ สมตดลก (2541) ศกษาลกษณะการเชอมโยงเนอหาระหวางนวนยายในสอสงพมพและละครโทรทศน เพอวเคราะหปจจยท มผลตอการเชอมโยง ดดแปลงเนอหาระหวางสอนวนยาย และสอละครโทรทศน ไทยพบวา มการเชอมโยงเนอหาระหวางนวนยาย และละครโทรทศน เชน การสรางแนวคดและภาพ การเลาเรอง ตวละคร และการสรางตวละคร และรปแบบโครงสรางของนวนยายและละครโทรทศน มลกษณะท เปนจดรวม และจดแตกตาง โดยมปจจยทมผลตอการเชอมโยงเนอหา ไดแก ธรรมชาตของสอ ระบบการสรางดารา และความแตกตางของประเภทรายการ

เพญจนทร มาประชา ( 2541) ศกษาวเคราะหภาพสะทอนสงคมในนวนยายของ นเวศน

กนไทยราษฎร พบวา ภาพสะทอนสงคมในแตละดาน คอ ดานครอบครวสะทอนภาพครอบครวทมปญหาขดแยงตางๆ และครอบครว ทมความรกความเขาใจกน ดานอาชพสะทอนภาพบคคลในอาชพตางๆ เชน คร ตารวจ บคคลในแวดวงบนเทง ผชายขายบรการ ดานความประพฤตของคนในสงคม เชน พฤตกรรมของคนในสงคม เชน พฤตกรรมทางเพศ การดาเนนชวตแบบนกธรกจ ดานปญหาสงคม เชน ปญหาดานการศกษา ปญหาการลวงละเมดทางเพศ ปญหาความยากจน โดย นเวศน กนไทยราษฎร ยงไดแสดงทศนะเกยวกบภาพสะทอนในสงคมแตละดาน ผานความคดของตวละคร และนาเสยงของผเขยนไวดวย ผลจากการศกษาพบวา ผ เ ขยนใหความสา คญกบเ รองครอบครวอย า งมาก โดยสะทอนประเดนของครอบครวทกอใหเกดปญหาตางๆ ไดทกรปแบบ นอกจากนภาพสะทอนสงคมในนวนยายทนามาศกษาสวนมากเปนการสะทอนภาพสะทอนในเมองหลวง และผเขยนมกจะใหความสาคญกบผหญงมากกวาผชาย

ส ร ย ทองสมาน (2542 ) ได ว เคราะหเปรยบเทยบบทละครโทรทศนกบนวนยาย พบวา บทละครโทรทศนทดดแปลจากนวนยาย มความแตกตางจากนวนยาย ในสวนแรก คอ โครงเรอง มกลวธในการนาเสนอโดยยดโครงเรองตามบทประพนธเปนหลก และเพมเตมเนอหาในบางสวน เพอใหเนอเรองมความยาวเหมาะสมกบการแสดง โดยเปดเรอง และปดเรองตามทบทประพนธกาหนด สวนทสอง คอ ตวละคร และลกษณะนสยตวละคร มกลวธในการนาเสนอ โดยการเพมเตมตวละครประกอบใหเนอเรองมความสนกสนาน และเพมเตมบทบาทใหต วละครนา ดวยการเนนใหเหนถงลกษณะนสยของตวละครนนๆ ใหชดเจน และเขาใจไดโดยงาย สวนทสาม คอฉาก

74

วารสารลาปางหลวง 74 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

มกลวธในการนาเสนอดวยการดดแปลงสถานทตามทบทประพนธกาหนดใหเปนสถานททสามารถสอใหเหนถงเนอหาทนาเสนอไดโดยไมทาใหบทประพนธเปลยน สวนสาเหตททาใหบทละครโทรทศนมความแตกตางจากนวนยาย อาจเนองมาจากสาเหตหลก 3 ประการ ไดแก ผแสดง ผชม และระยะในการนาเสนอ ทงนบทละครโทรทศนบางเรองถกดดแปลงเพอใหเหมาะสมกบตวนกแสดงเปนหลก ซงอาจมเหตผลมาจากเปนนกแสดงทไดรบความนยม โดยมผชมใหความสนใจและตดตาม ผเขยนบทละครโทรทศนจงจาเปนอยางยงทจะตองดดแปลงเนอหาใหเหมาะสมกบการแสดงของนกแสดง และเหมาะสมกบระยะเวลาในการนาเสนอ โดยไมสนหรอยาวจนเกนไป และบทละครทดดแปลงจากนวนยายสวนใหญ มแนวคดเดยวกบ นวนยาย แตบทละครโทรทศนสามารถนาเสนอและสะทอนสภาพสงคมปจจบนไดชดเจน และเขาถงผชมไดงายกวานวนยาย

ภทรยา กลยานาม (2543) ไดศกษา ตานานและศาสนาใน วอต ดรมส เมย คม: การศกษาเปรยบเทยบนวนยายกบภาพยนตร โดยมจดประสงคเพอศกษาการดดแปลงนวนยายเรอง วอต ดรมส เมย คม เปนภาพยนตร โดยวเคราะหจากองคประกอบตางๆ ภายในโครงสรางการเลาเรองของนวนยายกบภาพยนตร และศกษาตานานและศาสนาทมอทธพลตอนวนยายกบภาพยนตรเรองดงกลาว พบวา การดดแปลงนวนยายเรอง วอต ดรม เมย คม เปนบทภาพยนตรทาใหเนอเรองและแนวคดหลกของเรองเปลยนไป ยงไปกวานน ตานานและศาสนาทปรากฏในนวนยายกบภาพยนตรมอทธพลตอแนวคดหลกของเรองทแตกตางกน นวนยายนาเสนอแนวคดหลกเกยวกบชวตหลงความตายสมพนธกบความเชอทาง

ศาสนา สวนภาพยนตรนาเสนอแนวคดหลกเรองความรกหลงความตายทสมพนธกบตานาน

พรพไล ธรรมชโชต (2543) ไดศกษาวเคราะหนวนยายของ ว.วนจฉยกล เรองรตนโกสนทร และสองฝงคลอง ผลการวจยไดพบวา ว.วนจฉยกล มการสรางโครงเรองเปนนวนยายทใชฉากประวตศาสตร โดยสรางตวละครองอยกบยคสมย และเหตการณตามประวตศาสตรทงสองยค ไดแก เรองรตนโกสนทรเปนประวตศาสตรชวงตนรตนโกสนทร และเรองสองฝงคลอง เปนประวตศาสตรยคสงครามโลกครงท 2 โดยใหตวละครไดรบผลกระทบจากเหตการณทเกดขน ในยคสมยนนๆ สวนในดานแกนเรองทงสองเรองมแกนเรองเดยวกนคอ การตอสชวตเพอใหไดสงทดกวา ในการดาเนนเรอง มการสรางโครงเรองยอย ตวละคร ฉาก บรรยากาศ และบทสนทนาเพอแกปญหาหรอคลคลายปมขอขดแยงตามกฎเกณฑ หรอวธการ ท กาหนดมาแลวจากแกนเ รองโดยใชขอมลทางประวตศาสตรมาประกอบ สวนการวเคราะหภาพสะทอนสงคม และวฒนธรรม ว. วนจฉยกล ไดนาความร และเหตการณในประวตศาสตรมาแสดง ใหผอานไดเหนสภาพชวต และความเปนอยของไทยในดานตางๆ ดานกลวธการใชภาษา ว. วนจฉยกล เขยนนวนยายทงสองเรอง โดยใชโวหารตางๆ เชน บรรยาย พรรณนา เทศนา สาธก อปมา

ปณณวรรณ วาจางาม (2548) ไดศกษาลลาภาษาในนวนยายของ ว. วนจฉยกล จากการศกษาพบวา ลลาภาษาในนวนยายของ ว. วนจฉยกล มลกษณะเดน คอ การใชคาไดเหมาะสมแกเนอเรองและตวละคร โดยใชคาทสอสารในชวตประจาวนของสามญชนทวไป การเลนเสยง การเลนคา การซาคา การซอนคา การใชคาเลยนเสยงพด การใชคาเลยนเสยงธรรมชาต และการใชคาตดปาก ดานการใช

75

วารสารลาปางหลวง 75 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

สานวนโวหารพบวา นยมใชสานวนไทย สภาษต คาพงเพย การใชบทเพลงหรอบทกว การใชโวหาร อปลกษณโวหาร โวหารอตพจน โวหารปฏรปพจน และโวหารบคลาธษฐาน ดานการใชประโยค พบวานยมใชประโยคสนทเปนประโยคความเดยว และการใชประโยคยาวทเปนประโยคความรวม หรอประโยคความซอน ประโยคทใชมลกษณะเดน คอ การตดบางสวนของคาในประโยค การเรยบเรยงคาในประโยคสน การละบางสวนของประโยค ดานการบรรยาย และพรรณนา พบวา นยมใชการบรรยายความ ในการเลาเรองราวของสถานท และแสดงภาพวถของตวละครทปรากฏในเรอง และการเลาเรองราวของตวละคร ดานการพรรณนาความ พบวานยมพรรณนาโดยใชรายละเอยดในดานบคคล สถานท และสงตางๆ พรรณนาโดยใหรายละเอยดในดานกรยาอาการของต วละคร และการพรรณนาโดยใหรายละเอยดในดานความรสก และสภาพอารมณของตวละคร

วรางคณา ทววรรณ (2552) ไดศกษาความขดแยงทางสงคมในนวนยายของ ว. วนจฉยกล เพอวเคราะหความขดแยงทางสงคม และเพอวเคราะหกลวธการนา เสนอความขดแยงในนวนยายของ ว. วนจฉยกล พบวา ความขดแยงทางครอบครว เกดขนเพราะสมาชกในครอบครวมความแตกตางทางความคด เพศ วย เปนความขดแยงทแสดงผานปญหาชองวางระหวางวย ทศนคต บทบาทหนาท การดาเนนชวตทแตกตางกน และการถอตวเปนใหญของผชาย ทาให มผลกระทบตอความสมพนธในครอบครว ความขดแยงดานศาสนา เกดขนจากความรสกภายในระหว า งคนท ม ความ เช อทางศาสนาท ต า ง กน จงแสดงออกโดยการคดคานความเชอของศาสนาอน ผานการแสดงความคด และพฤตกรรเพอตอตานความ

เชอ และพธกรรมของศาสนาอน รวมถงการทาผดหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ความขดแยงดานขนบธรรมเนยม ประเพณ เกดจากการฝาฝนธรรมเน ยมประ เพณของส งคม จากคนท อย ภ าย ใตวฒนธรรมของตนเอง ซ ง เปนความ ขดแย ง ในขนบธรรมเนยม ประเพณทเกยวกบการดาเนนชวต คอประเพณการแตงงาน และการเลอกคครอง ธรรมเนยมการปฏบตตวของผหญง และความขดแยงของคนตางเชอชาต ทตองดาเนนชวตอยในสงคมท ไมคน ความขดแยงดานการเมองการปกครอง เกดจากการตอสของคนตางฝายทมอดมการณ หรอลทธนยมทางการเมองทตางกน เพอแยงชงอานาจในการปกครอง ความขดแยงดานเศรษฐกจ เกดจากความตองการปจจยทางการเงนของมนษยเพอความอยรอดเพราะมผลกระทบตอคณภาพชวต ความขดแยงดานชนชน มสาเหตจากการถกกาหนดระดบชนทางสงคมใหบคคลมสถานะทางสงคมทสงตาตางกน ความขดแยงดานเชอชาต เกดจากความรสกแปลกแยกระหวางคนตางชาตเชอเมอเหนความแตกตางทางดานรางกาย และเกดจากความแตกตางระหวางภาษา วธการศกษา

การดาเนนการวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยศกษาวเคราะหจากนวนยาย และจากละครโทรทศนทออกอากาศทางสถานโทรทศนกองทพบกชอง 5 นาเสนอผลการวจยดวยวธพรรณนาวเคราะห มขนตอนการดาเนนการดงน

1. ขนรวบรวมขอมล 1.1 ศกษานวนยายเรองมาลยสามชาย

ของ ว.วนจฉยกล

76

วารสารลาปางหลวง 76 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

1.2 บทสงเคราะหทไดจากการรบชมละครโทรทศนทประกอบดวยฉาก ตวละคร บทสนทนา และการบรรยายพฤตกรรมของตวละคร

1.3 ศกษาแนวคดในการว เคราะหวรรณกรรม และงานวจยทเกยวของกบการวเคราะหวรรณกรรม เพอนามาเปนแนวทางในการวเคราะหขอมล

1.4 ศกษาเอกสารทเกยวของกบภาพสะทอนสงคมในวรรณกรรม เพอนามาเปนแนวทางในการวเคราะหขอมล

1.5 ศกษางานวจยทเกยวของกบการวเคราะหนวนยายกบการแปลงสละครโทรทศน และงานวจยทเกยวของกบภาพสะทอนสงคมทปรากฏในวรรณกรรม

2. ขนวเคราะหขอมล ขนตอนในการวเคราะหขอมล ผวจยไดแบง

ขนตอนในการศกษาวเคราะห ดงน 2.1 ศกษานวนยายในเชงปรทรรศน

เพอใหทราบเนอหา และรายละเอยดตาง ๆ 2.2 ศกษาว เคราะห เป รยบ เท ยบ

องคประกอบของนวนยายกบละครโทรทศน ดงน 2.1.1 โครงเรอง

2.1.1.1 โครงเรองหลก/โครงเรองรอง

2.1.1.2 การลาดบโครงเรอง 2.1.1.3 แนวคด

2.1.2 ตวละคร 2.1.2.1 ตวละครเอก 2.1.2.2 ตวละครประกอบ

2.1.3 ฉาก 2.1.3.1 สถานทและยคสมย

ทางประวตศาสตร

2.1.3.2 สถานทตามเหตการณในเรอง

2.1.4 บทสนทนา 2.1.4.1 บทสนทนาทชวยใน

การดาเนนเรอง 2.1.4.2 บทสนทนาทแสดง

ลกษณะนสยตวละคร 2.1.5 กลวธ

2.1.5.1 กลวธการเลาเรอง 2.1.5.2 กลวธการดาเนนเรอง 2.1.5.3 กลวธการปดเรอง

2.3 ศกษาเปรยบเทยบภาพสะทอนสงคมทปรากฏในนวนยายกบละครโทรทศน ดงน

2.3.1 สภาพสงคม 2.3.2 ความเชอ 2.3.3 คานยม

ผลการศกษา

จากการศกษาเปรยบเทยบ สรปผลไดวา เมอนามาทาเปนละครโทรทศน เปนกระบวนการถายทอดเรองราวจากหนงสอนวนยายสละครโทรทศนออกมาเปน รปธรรม โดยผานตวละครในเ รอง เพ อใหเหมาะสมกบการนาเสนอละคร สรปไดดงน

การเปรยบเทยบองคประกอบนวนยาย แบงออกไดดงน

1. โครงเรอง สวนใหญนาเสนอโดยยดโครงเรองตามบทนวนยายเปนหลก แตมการดดแปลงดวยการเพมเตมเนอหาในบางสวนและรวบรดตดเนอหาบางสวน เพอใหเหมาะสมกบระยะเวลาในการนาเสนอละครโทรทศน แลวเรยงลาดบเหตการณใหมความสอดคลองกนอยางชดเจน มความกระชบชดเจน

77

วารสารลาปางหลวง 77 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

2. ตวละคร บคลกและลกษณะนสยตวละคร เหนไดวาการนาเสนอบคลกลกษณะนสย ตวละคร นอกจากจะถายทอดตามทผแตงกาหนดไว ผจดทาละครโทรทศนไดเพมเตมเนอหาใหตวละครจากบทบาทและพฤตกรรมหรอบทสนทนาทจะสอใหผชมไดเหนอปนสยใจคอ อารมณ ความรสกทซบซอนผ า น ต ว ล ะ ค ร ห ร อ ก า ร เ พ ม เ ต ม ด ด แ ป ล งบคลกลกษณะนสยตวละครบางตว โดยการเพมบทพดทแสดงถงตวตนของตวละครนนๆ นอกเหนอจากในนวนยาย หรอการตดทอนพฤตกรรมบางสวน ผจดทาละครถายทอดใหผชมเขาใจดวยบทสนทนาของตวละครนนๆ หรอผานตวละครอนๆ ทเกยวของเปนผชวยพด สามารถสอใหผชมเขาใจตวละครนนๆ ไดเชนกน

3. ฉาก การทาละครโทรทศนเปนการถายทอดจนตนาการจากนวนยาย ใหเหนภาพสถานท ทมองเหนไดดวยตา และตองสอตามทนวนยายวางไว พบวา ผจดทาละครไดเลอกสถานทใหมความเหมอนฉากในนวนยายใหมากทสด แต กมการดดแปลงสถานทใหมความใกลเคยง และสอดคลองกบทผแตงกาหนดไว

4. บทสนทนา ในละครโทรทศนผสรางละครโทรทศนได มการปรบเปลยน และเพมบทสนทนาโดยดดแปลงจากการบรรยายฉาก การดาเนนเรอง และลกษณะของตวละคร ผานการสนทนาของตวละคร อาจจะเนองดวยละครโทรทศนการบรรยายเรองราวในเรองจะผานบทสนทนาไดงายกวาการเขยนบรรยายในนวนยาย

5. กลวธ การสรางละครโทรทศน พบวา เมอดดแปลงเปนละครโทรทศนการดาเนนเรอง เรองในละครโทรทศนกลวธในการเลาเรองโดยบรษท 1 โดยผเลาเรอง คอ ตวละครเอก และตวละครประกอบ

เปนผเลาเรอง สรรพนามทใชในการเลาเปนบรษท 1 เชน กระผม ดฉน อฉน หรอชอของตวละคร ซงในการเลาเรองจะจากดอยในขอบเขตการรเหนของคนเลา และมบางชวงท เกดการเปลยนแปลงเหตการณทสาคญใชวธการบรรยายโดยเหตการณทเกดขน

หาก เป รยบเท ยบ ในภาพรวมของการดดแปลงนวนยายสละครโทรทศน สรปขอแตกตางได ดงน

1. ความแตกตางทเกดจากการสรางตวละคร การสรางตวละครในละครโทรทศนทดดแปลงมาจากนวนยาย พบวา ตวละครในนวนยาย มความแตกตางกน คอ

1.1 ความแตกตางดานอปนสย พบวา ผสรางละครโทรทศนไมมการดดแปลงใหแตกตางไปจากนวนยายมากเทาไหร เพยงแตเพมเตมใหตวละครแสดงลกษณะนสยใหชด เจนขน ดวยการแสดงความรสกนกคดผานบทสนทนาของตวละคร

1.2 ค ว า ม แ ต ก ต า ง ท า ง ด า นบคลกลกษณะ พบวา บคลกตวละครในละครโทรทศนไม มความแตกต า ง ไปจากนวน ยาย การสร า งบคลกลกษณะของตวละครในละครโทรทศน ผานบคลกของนกแสดง และการแตงกายของตวละครท บงบอก ถงลกษณะตวละครแตละตวไดตรงตามลกษณะของตวละครในนวนยาย

2. ความแตกตางทเกดจากการสรางฉาก การสรางฉากในนวนยายเปนการสรางฉากทบรรยายดวยตวหนงสอ แตในฉากละครโทรทศนเปนฉากทเกดจากสถานทจรง ดงนนอาจจะมการดดแปลงสถานทเพอสรางใหเหมอนกบในนวนยายมากทสด เชน ฉากซองยสนเหลอง ผสรางกพยายามสรางใหเหมอนหรอคลายเคยงกบนวนยายมากทสด

78

วารสารลาปางหลวง 78 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

3. ความแตกตางทเกดจากการสรางบทสนทนา การสรางบทสนทนาในละครโทรทศนจะมการปรบเปลยน และเพมบทสนทนาโดยดดแปลงจากการบรรยายฉาก การดาเนนเรองและลกษณะของ ตวละคร ผานการสนทนาของตวละคร อาจจะเนองดวยละครโทรทศนการบรรยายเรองราวในเรองจะผานบทสนทนาไดงายกวาการเขยนบรรยายในนวนยาย

สวนการศกษาวเคราะหภาพสะทอนทางสงคมทปรากฏในนวนยายและละครโทรทศน พบวาละครโทรทศนไดสะทอนภาพทางสงคม ดงน

1. สภาพสงคม ไดแก ลกษณะครอบครว การเลอกคครอง การแตงกาย การครองเรอน

2. ความเชอ ไดแก ความเชอเรองเวรกรรม ความเชอเรองการคลอดบตร ความเชอ เรองสงศกดสทธ ความเชอเรองเนอค

3. คานยม ไดแก การศกษา การมภรรยานอย

จากภาพสะทอนสงคมขางตนทปรากฏทงในนวนยายและละครโทรทศน แสดงใหเหนวาผสรางละครโทรทศนยงคงยดการนาเสนอเนอหาตามโครงเ รองของนวนยาย เพ อ ม ให เจตนาของผ เ ขยน ทตองการสอดแทรกสภาพสงคมทเกดขนในเนอเรองบดเบอนไป และสามารถนาเสนอไดชดเจน นาสนใจมากกวานวนยาย เพราะการสอสารดวยภาพ และเสยง สามารถเขาใจไดงายโดยไมตองตความ อภปรายผล

จากการเปรยบเทยบองคประกอบและภาพ

สะทอนสงคมของนวนยายเรอง มาลยสามชาย สละครโทรทศน ในเรองขององคประกอบ ไมวาจะเปนโครงเรอง ตวละคร บทสนทนา ฉาก กลวธการนาเสนอ

ละครโทรทศนจะมการดดแปลง เพม ลดทอนเนอเรองจากนวนยายใหกระชบลง เพอใหเหมาะสมกบเวลาและการนาเสนอ แตการนาเสนอกยงคงยดตามโครงเรองของนวนยายตนฉบบ แมวาจะมการตดตอนเนอหาบางตอนออก แมกระทงการลดจานวนตวละครใหนอยลง แตผสรางละครกยงถายทอดเนอหาของ นวนยาย ไมไดเปลยนแปลงไปจากเดมมากนก ทงนกลวธในการเปลยนแปลงนวนยายสบทละครโทรทศนนน จะตองมการดดแปลงไปจากตนฉบบบาง ดงท รนฤทย สจจพนธ. (2538) การนานวนยายซงเปนวรรณกรรมเพอการอานมาดดแปลงเปนบทละครโทรทศนซงเปนวรรณกรรมเพอการแสดง และเปนสวนประกอบสาคญทมบทบาทอยางมากตอการผลตโทรทศนเพอถายทอดสารออกสสายตาสาธารณชน ในทกระดบการศกษา และสามารถรบชมไดอยางแพรหลายในเวลาเดยวกน รวมท งการเปนส อ ทสามารถเราความรสกของผ รบสารใหเกดความประทบใจ เหนภาพทชดเจนมากขน นบไดวาเปนกระบวนการผลตซา (Reproduction) ทกอใหเกดการพงพาซงกน และเกดประโยชนตอบสนองกลบมาแกนวนยาย จากการนาไปผลตซา ถอไดวามผลตอการชวยถายทอดสารทผประพนธนวนยายตองการถายทอดใหเกด ทงนการนานวนยายมาผลตซาโดยการแปรรปผานสอละครโทรทศน กไมสามารถหลกเลยงการดดแปลง ปรบเปลยนเนอหา รปแบบการนาเสนอ ใหเหมาะสม และเขากนไดกบธรรมชาตของสอละครโทรทศนทเปนรปแบบการแสดงใหเกดภาพ (Visual) มากขน หรอใชหลกการของกลม หล งส ม ย ใหม ( Postmodemism) โดย มการ ร อ (Deconstruction) และทาการปรบเปลยนเนอหาแล ะค ว าม หม า ย ใ หม ท เ ห ม า ะ สม กบ ย ค ส ม ย

79

วารสารลาปางหลวง 79 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ทเปลยนแปลงไป และเกดความสอดคลองกลมกลนกบเนอหาทมอยในนวนยาย

ดงนนถาหากวากลวธการดดแปลงนวนยาย สบทละครโทรทศน อาจจะตองมการดดแปลง เพมหรอลดทอนดานตาง ไมวาจะเปนเรองของฉาก การเพม ลด บทสนทนาเพอใหสอถงลกษณะ และนสยของตวละคร รวมทงเหตการณของเรองในละครโทรทศนใหกระชบขน หรออาจจะตดตวละครทไมสาคญออก และเพมตวละครเขามาบางเพอใหมสวนในการดาเนนเรอง ดงเชนการเพมตวละคร คอเนย เขามาในบางชวงบางตอนของเรอง มาเลารายละเอยดเ รองราวของทองไพ รา ซ ง ในนวน ยายจะ เล ารายละเอยดของทองไพรา ดวยการบรรยาย แตดวยความแตกตางของการนาเสนอระหวางนวนยายทสอดวยตวอกษรสามารถทจะเขยนบรรยายยาวแคไหน กไดตามทผเขยนตองการ ตางกบละครโทรทศนทตองสอเรองราวดวยภาพ จงไมสามรถทจะใชบทบรรยายโดยมผเลาเรองมาบรรยายไดตลอดเวลา จงใชตวละครในการเลาเรองราวทเกดขนแทนการบรรยายเหมอนนวนยาย

กลาวไดวา กลวธในการเปลยนแปลงนวนยาย สละครโทรทศนนน จะมการดดแปลง เพมลดทอนเนอเรองจากนวนยายใหกระชบลง อาจจะทาใหเกดความแตกตางระหวางบทสนทนา ฉาก และตวละคร บางเลกนอย ขอเสนอแนะ

การศกษาวจยในครงนผวจยมขอเสนอแนะ

เพ อ เป นแนวทา ง ในกา รท า ว จ ย เ ก ย ว กบกา รเปรยบเทยบนวนยายกบละครโทรทศน ดงน

1. ควรมรการศกษานวนยายทนามาสรางละครโทรทศนซาๆ หลายครง

2. ควรศกษาเปรยบเทยบภาษาท ใชใน นวนยายกบละครโทรทศน เพอศกษาการปรบเปลยนของภาษาระหวางนวนยายกบละครโทรทศน บรรณานกรม กจจา บรานนท. (2554). พลอยแกมเพชร. 19(449) :

197 – 204 ; ตลาคม กหลาบ มลลกะมาส. (2548). วรรณคดวจารณ.

พมพครงท 12. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง.

นนทา พฤกษพงษ. (2541). การวเคราะหตวละครเอกฝายชายในนวนยาย ว.วนจฉยกล. วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยทกษณ.

ปณณวรรณ วาจางาม. (2548). ลลาภาษาในนวนยายของ ว.วนจฉยกล. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (ภาษาไทย) บณฑตวทยาลย. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ปยะพมพ สมตดลก. (2541). การลกษณะการเชอมโยงเนอหาระหวางนวนยายในสอสงพมพและในละครโทรทศน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาการสอสารมวลชน คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เพญจนทร มาประชา. (2541). การวเคราะหภาพสะทอนสงคมในนวนยายของนเวศน กนไทยราษฎร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

80

วารสารลาปางหลวง 80 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

พรพไล ธรรมชโชต. (2543). วเคราะห นวนยายของ ว. วนจฉยกล เรองรตนโกสนทรและสองฝงคลอง. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต (ไทยศกษา). มหาวทยาลยรามคาแหง.

เพาวภา ภมรสถต. (2528). การศกษากระบวนการในการผลตละครโทรทศนไทย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (สงคมวทยาและมานษยวทยา). บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

ไพรถ เลศพรยกมล. (2542). วรรณกรรมปจจบน. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณช.

ภทรยา กลยานาม. (2543). ตานานและศาสนาใน วอต ดรมส เมยคม : การเปรยบเทยบ นวนยายกบภาพยนตร. ปรญญาอกษร ศาสตรมหาบณฑต. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยรฉตร บญสนท (2539). วรรณวจารณ. สงขลา :โครงการบรการวชาการ มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ภาคใต.

ยวพาส (ประทปะเสน) ชยศลปวฒนา. (2544). ความรเบองตนเกยวกบวรรณคด. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ : นานมบคสพบลเคชนส.

รนฤทย สจจพนธ. (2531). อทธพลวรรณกรรมตางประเทศทมตอวรรณกรรมไทย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลยรามคาแหง.

. (2531). วรรณกรรมปจจบน. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณช.

ว. วนจฉยกล. (2552). มาลยสามชาย เลม 1. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : ทรบส.

. (2552). มาลยสามชาย เลม 2. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : ทรบส.

. (2548). วรรณคดศกษา. กรงเทพฯ : บรษทธารปญญา.

วนดา บารงไทย. (2543). ศาสตรและศลปแหง นวนยาย. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.

วรางคณา ทววรรณ. (2552). ความขดแยงทางสงคมในนวนยายของ ว.วนจฉยกล. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (ภาษาไทย). บณฑตวทยาลย. มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สจตรา จงจตร. (2547). มนษยกบวรรณกรรม. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

สรพงษ ยมละไม. (2545). วรรณกรรมศกษา. ภาควชาสารตถศกษา. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สรย ทองสมาน. (2542 ). การวเคราะหเปรยบเทยบบทละครโทรทศนกบนวนยาย. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต (ไทยศกษา). มหาวทยาลยรามคาแหง.

องอร สพนธวณช. (2552). วรรณกรรมวจารณ. กรงเทพฯ : แอคทฟ พรนท.

81

นาเพยงดน : มมมองความงามและปรชญาคณคา NAMPIANG DIN : PERSPECTIVE OF AESTHETICS AND

PHILOSOPHY OF VALUE ชยเนตร ชนกคณ1

Chainet Chanogkun บทคดยอ

บทความน คอผลจากการศกษาบทรอยกรองทมชอวา นาเพยงดน ของ เนาวรตน พงษไพบลย ในรวม

ผลงานทมชอวา เขยนแผนดน โดยใชวธการวจารณแนวสนทรยศาสตรและเชงสงคมศาสตรเปนเครองมอ ตามแนวสนทรยศาสตรนนพบวาผลงานน ปรากฏคณคาทางดานความงามหลายประการ โดยอาศยความเปรยบและกลวธการสรางสรรคตางๆจนสามารถหยบยกปรชญาความงามของธรรมชาตทซอนในสถานทแหงนนออกมาใหผอานไดสมผสไดชดเจน และการสรางสรรคนนไดมการจดวางลาดบการนาเสนอคลายกบเรองสน โดยมจดขดแยงและจดสดยอดเขามารวมประกอบสราง ทาใหบทกวชนนมความพเศษมากยงขน ในเชงสงคมศาสตรปรากฏวามมมองของผเขยนนน ยงคงอาศยวธการสรปความตามความเขาใจของตนเองเปนหลกเกยวกบทองถน โดยผเขยนละเลยรายละเอยดของชวต และใชมมมองแบบชนชนกลางมาตดสนมากจนเกนไป จนเสมอนวางานเขยนดงกลาวไดแฝงลกษณะของความเปนอนในเนองานของตน และตอกยาคณคาของทแทจรงของสงคมชนบท คาสาคญ : นาเพยงดน; เนาวรตน พงษไพบลย

Abstract This article is derived from the comprehensive study of a poem called “Nam Piang

Din” composed by Naowarat Phongpaiboon, which is altogether collected in a piece of work called “Kien Pan Din”. This article applied cretinism methods of aesthetics and social sciences as a tool. According to the aesthetic principle, it found that this piece of work appears various aesthetic values and creative mechanism where thenatural aesthetics hidden in such place can be drawn out for the readers. For the creativity techniques, the presentation of the poem is put in order like a short story of which the rising action and climax point are perfectly composed. It makes the poem more exclusive. In light of social sciences principle, it appears that the writer’s perspective remains the techniques of self-conclusion according to own

1 อาจารยสาขาวชาภาษาไทยและการสอสารทางธรกจ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง

82

วารสารลาปางหลวง 82 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

understanding regarding the locality. The writer ignores the details of life and overuses the hierarchy perspective to the extent that this poem reflects the features of otherness, and it also emphasizes on the actual value of rural society. Keyword : Nam Piang Din; Naowarat Phongpaiboon

รนรนใสไหลเซาะไพเราะรา มาตกลาแมปายรวมไหลลอง ครมภผาปาปกเสยงนกรอง กลอมประคองอยเคยงจาเรยงรน อยลกลานามดมาผดพง เสมอคงขอบบอนาหลอหน จงไดชอลอรานาเพยงดน อยสดถนแดนไทยทชายแดน ทชายชลดลประเทศเขตพมา ทนาปาเปนรอยดอยเปนแสน ทฟาใสภสงยงราแพน ทผคนยากแคนยงเคยงคง คนเพยงภสเพยงสนถนเพยงท ฟาเพยงสไมเพยงหนดนเพยงผง รงเพยงเรองเมองเพยงเหยาเผาเพยงพงศ ยนเพยงยงคงเพยงคานาเพยงดน นาเพยงดน ศ. ๒๑ ธ.ค. ๒๕๒๒ ๑๒.๕๔ – ๑๓.๔๐ น. อ.นาเพยงดน จ. แมฮองสอน เขยนแผนดน เนาวรตน พงษไพบลย

83

วารสารลาปางหลวง 83 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ผมชอบบทกวชนน เมอตองคนหาบทกวสกชนทจะพจารณาถงความงามของชนงาน โดยไมตองไปคานงถงบรบทตางๆ ของงานหรอเกยวกบผเขยน แตใหเลอกเฉพาะชนงานทตนเองสามารถนาความรเรองการวจารณแนวสนทรยศาสตรมาวเคราะห และมความหมายทจรรโลงจตใจตอผอาน ผมจงไดมงไปทผลงานของกวทานนในทนท แลวเฟนหางานทคดวาจะสามารถตอบสนองความตองการของตนเองได มความงามทเพยบพรอม มความหมายทสอความไดจบใจ และทสาคญ ตองไมยาวจนเกนไป

ความโดดเดนของบทกวชอ นาเพยงดนน มเรองทตองกลาวถงหลายเรองดวยกน ตามแบบฉบบของการศกษาเชงสนทรยศาสตร หรอความงามทปรากฏ แตสามารถแบงรายละเอยดการพจารณาหลกๆ ได 3 กรณดวยกนดงน 1. รปแบบ

1.1 ฉนทลกษณ บทกวชนนมลกษณะการแตงแบบกลอนแปด

หรอกลอนสภาพทวไป ทมจงหวะของเสยงทชดเจน บทท 1 - 3 ใชจ งหวะการอานแบบ 3 – 2 - 3 ตอเนองไมขาดเกนไปตลอด และในบทสดทาย กเปนแบบ 3 – 3 - 3 ทงบท เรยกไดวา กวมความสามารถทจะสรางสรรคงานใหเปนรปแบบทตายตว โดยการรกษาจงหวะของกลอนไดเปนอยางด แมบทสดทายจะมจงหวะทตางออกไป (แตเปนความจงใจทกวจะกลาวถงความหมายของชนงาน ทจาเปนตองใชคณสมบตแบบ 3 – 3 - 3)

การพจารณาถงฉนทลกษณนน แมจะมความเปนรปแบบทเฉพาะตวของกวแตละทาน แตเรองของความเปนเฉพาะตว (style) นนกบกวบางทานเปน

เรองทไมอาจมองขาม เพราะความงามทเรากาลงศกษาอยนน เปนทสงผานมาทางแบบลกษณไดดวยขนบบางประการของกว

เสถยร จนทมาธร เคยกลาวไววา เนาวรตน พงษไพบลย เปนนกกลอนแนวอคาเดมก (Academic) หรอกวทนยมรปแบบเกา มการศกษาของเกาอยางเครงครด แลวเดนตามแบบแผน เรยกวา “เสนทางแรกของการตอสดานแบบแผน”

ดวยยคสมยทมการโหยหารปแบบใหมเพอตอบสนองนกกลอนหนมสาว ทเบอของเกา กลอน

ฉนทลกษณแบบเดมๆ ทนยมกนมานาน เชน กาพย กลอน โคลง ฉนท จงไดถกมองขาม ทาใหยคสมยดงกลาว มการเผยแพรของกลอนเปลา หรอ world bank กนมาก เพราะเปนงานเขยนทผอนคลายและมความอสระในการนาเสนอ ชดคาทสน กระชบ ไพเราะ บวกกบสารทชดเจน กสามารถสรางบทกวขนมาได โดยไมตองไปคานงถงรปแบบ (Form) ทจะเอามาบรรจ สมผสทงหมด อสระจากกน ดงนนชวงเวลาดงกลาว กลอนเปลาจงไดมความนยมอยางแพรหลาย แตนกกลอนท มความสามารถในการถายทอดงานตามแบบฉนทลกษณอยาง เนาวรตน กยงคงรกษาทศทางของตนเองไดอยางมนคง และทยอยสรางสรรคผลงานทโดดเดนออกมาอยเสมอ ภายใตรปแบบฉนทลกษณดงเดมเหลาน

ดวยความเปนนกกลอนทสามารถถายทอดความงามออกมาจากสงรอบขาง จากธรรมชาต สายลม และแสงแดด จงไมแปลกทเนาวรตน พงษไพบลย จะมความเหนเกยวกบฉนทลกษณ โดยแปลวา

. . . เปนแบบอยางทนาพ งพอใจ

หมายถงการใชภาษาโดยวธททาใหนาพอใจ หรอประเทองใจ ซงเปนความหมายทกวาง

84

วารสารลาปางหลวง 84 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

กวาความหมายทเขาใจกนโดยทวไป อนหมายเพยงการใชภาษาประเภทกาพย กลอน โคลง ฉนท แตสวนเดยวเทานน ฉนทลกษณ จดอยในวรรณศลป (กรรมวธหนงของวจตรศลป) เพราะเปนการถายทอดความดงามแหงความรสกนกคดออกมาทางภาษาหนงสอทดงาม

เนาวรตน ถอวาฉนทลกษณเปนกระบวนการ ศลปะแห งการถ ายทอด ความรสกนกคดของคน ศลปนตองยดถอความดงามเปนองคประกอบศลป อนทจรงคาวาศลปะกคอความดงาม ฉะนนความดงามกเปนองคประกอบของศลปะ แปลในทางตรรกะไดวา ความดงาม ประกอบความดงาม ความหมายทชดเจนกคอการปรากฏขนของความดงามนนเอง...

ดงนนการทกวใชรปแบบฉนทลกษณในการ

นาเสนอเรองราวตางๆ จงเปนการสบตอความดงาม จากรนสรนนนเอง

1.2 สมผส ความงามอยางหนงทปรากฏในงานแบบฉนท

ลกษณกคอกลวธการสรรคาทผกรอยเขาดวยกนเปนบทกลอน จะเหนไดวาในบทกวชนนมความงามทเกดจากการรอยคามากมาย จนเกดเปนสมผสทงดงาม แยบยลไปจนจบชนงาน โดยแบงไดดงน

1.2.1 สมผสใน 1) สมผสสระ ทกบาทกวรจนาภาษาไดอยาง

กลมกลน ไมขาดเกน สรางจงหวะของการเชอมคาของกลอน แบบ 3 – 2 - 3 หรอ 3 – 3 - 3 ไมมสมผสกนทงหมด เชน

รนรนใสไหลเซาะไพเราะรา… ...ครมภผาปาปกเสยงนกรอง… ...อยลกลานามดมาผดพง เสมอคงขอบบอนาหลอหน…

2) สมผสอกษร ในบางวรรคทไมสมผสสระ กวเลอกใชสมผสอกษรแทน เชน

...เสมอคงขอบบอนาหลอหน…

...ทนาปาเปนรอยดอยเปนแสน ทฟาใสภสงยงราแพน ทผคนยากแคนยงเคยงคง

และในขณะเดยวกนกวท เครงครดเรอง ฉนทลกษณ ยอมตองเดนไปใหถงจดหมายในเรองของสมผส และรกษาความหมายในขณะเดยวกน จงไดพยายามรกษาจงหวะของตนเองไว จงจะเหนสมผสกรายมาประกอบ เชน ในวรรคท 4 ของบทท 2

...อยสดถนแดนไทยทชายแดน…

สงเกตเหนไดวาสระนนรปรางไมเหมอน แตเมออานออกเสยงแลวสามารถเปนสมผสทตรงตวเชนกน นบวาเปนชนเชงทางกวอกประการหนง

การรบชวงตอของสมผสนอกของวรรคกอน กมการแปลงมาเปนสมผสใน โดยการใชสมผสอกษรเปนตวแปร เชน

วรรคท 3 กบ 4 ของบทท 1 ...ครมภผาปาปกเสยงนกรอง กลอมประคองอยเคยงจาเรยงรน

วรรคท 3 กบ 4 ของบทท 2 ...จงไดชอลอรานาเพยงดน อยสดถนแดนไทยทชายแดน

85

วารสารลาปางหลวง 85 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

วรรคท 3 กบ 4 ของบทท 3 ...ทฟาใสภสงยงราแพน ทผคนยากแคนยงเคยงคง

1.2.2 สมผสนอก สมผสทสงจากแตละวรรค มความงดงามเปน

อยางยง กวมการเลอกคาอยางตงใจ เพอถายทอดนาเสยงทไพเราะสงถายถงกน

ตวอยางของคาสดทายในทกวรรค ของบทท 1 กวตองการเลนกบเสยง ร- ล ดงน

รนรนใสไหลเซาะไพเราะรา มาตกลาแมปายรวมไหลลอง ครมภผาปาปกเสยงนกรอง กลอมประคองอยเคยงจาเรยงรน

นบเปนอกเจตนาของกว ทจะขบเนนเสยง ร – ล ใหเปนทโดดเดนในบท เพราะวาจะประกอบไปดวย ตวอกษร ร กบ ล เปนหลก แมกระทงคาสดทายกยงใช ร – ล เปนอกษรนาอกเชนกน ความไพเราะจงไดเพมมากขน 2. จงหวะและนาหนกเสยง

2.1 จงหวะและนาเสยง

นกกลอนทโดดเดนดานรปแบบ รดวาขนบของ กลอนแปดมเสยงของวรรณยกตมากากบประจาจดตางๆ เพอขบเนนเสยงใหเกดความไพเราะ บทกวชนนมการวางเสยงวรรณยกตไดตรงตามจงหวะและนาเสยง โดยเฉพาะคาสดทายของวรรคท 2 ในทกๆ บท จะเปนเสยง จตวา เพอให เกดความไพเราะโดยเฉพาะอยางยงในการอานออกเสยง คาสดทาย ตองการพนทในการเออนเสยงยาวเพอสงตอลกคอ หรอจงหวะไปยงทอนตอไป แตยกเวนคาสดทายของวรรคท 2 ในบทท 1

...มาตกลาแมปายรวมไหลลอง…

กวไมสามารถกากบเสยงเอก หรอ จตวาได จงตองใชเสยง ตร (ลอง) ซงตามปกต มกพบตาแหนงอน แตอาจเปนเพราะการตองการโยงคาใหเขากบคาวา ไหล และชดดงกลาวยงเปนการสรางชดสมผสคาของเสยง ร –ล ดงทอธบายขางตน กวจงไมอาจเลยงใชเสยงนไปได

การสรางชดคาสมผส เพอให เ กดความไพเราะของบทกว ไมไดเกดเฉพาะบทท 1 เทานน ยงปรากฏในตอนอนๆดวยเชนกน เนองจากบทกวบทน ตองการสรางความงามใหปรากฏ และเกดความไพเราะในการอาน ชดสมผส จงไดเกดขนมากมาย เพอเนนนาเสยงของกวใหเดนมากขนตามจงหวะ เชน

๐ ๐ ส ๐ ซ ๐ ๐ ๐ – รนรนใสไหลเซาะไพเราะรา เนนเสยง ส ๐ ๐ ค ๐ ค ๐ ๐ ๐ – กลอมประคองอยเคยงจาเรยงรน เนนเสยง ค ๐ ๐ ถ ๐ ท ท ๐ ๐ – อยสดถนแดนไทยทชายแดน เนนเสยง ท ๐ ๐ ส ๐ ส ๐ ๐ ๐ – ทฟาใสภสงยงราแพน เนนเสยง ส ๐ ๐ ค ๐ ค ๐ ค ค – ทผคนยากแคนยงเคยงคง เนนเสยง ค

86

วารสารลาปางหลวง 86 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

2.2 การเลนคา มการเลนคาอยหลายแบบ การซาคา หรอ

การขนตนลงทายดวยอกษรเดยวกน เปนตน จะเหนไดวามการใชเทคนคแบบนในหลายๆ แหง เชน

รนรนใสไหลเซาะไพเราะรา มการซาคาวา รน ซายงเปนการขนตนดวย อกษร ร เหมอนกน อกทงบทนทงบท ยงจบดวยคาเดม ในวรรคสดทายของ บทอกดวย

กอนเขาสจดจบของเรอง ในบทท 3 กวใชคาวา ท ขนตนทกวรรค เพอเพมรสชาต อารมณ และความหมายทตองการสอสาร

ในบทท 2 วรรคแรก ...อยลกลานามดมาผดพง... มการเลนคาทมความเปนปฏทรรศน (paradox) หรอความหมายทขดแยงกน โดยคาวา มด กบ ผด มความหมายทแตกตางกนอยางชดเจน แตกวกเอามาเรยงรอยอยในทอนเดยวกน เพอขยายลกษณะของนาทพบเหน วาคลายกบสงมชวต ทสามารถขนลงไดอยางมชวตชวา

ในบทสดทาย กวไดใชคาวา เพยง อนเปนคาทมาจากสถานททกาลงกลาวถงเปนตวสอภาษา เพอนาผอานเขาสจดไคลแมกซ (Climax) ของเรอง ซงคาน เปนคาทมความหมายคลมเครอ และกวางขวาง เพอใหผอานไดตคา และเดนตามคณคาทกวนาทางไวแลว ดงนนจงอาจหมายถงคาเปรยบเทยบ ความหมายทนอยนดและยงใหญ คาทเปนทง paradox และ irony โดยจบคาตางๆ เขาคกน มความงดงามทงจงหวะ ภาษา เสยง และความหมาย

3. ความงามและปรชญาคณคา บทกวชนน เพยบพรอมไปดวยความงามตาม

แบบอยางทกประการ เชน ความเปรยบ อปมา อปไม โดยนยและโดยตรง

แตความงามเหลานเปนเพยงสวนประกอบของความอลงการทอยเบองหลงของทกอารมณ และทกเฉดส ทปรากฏ ทาใหความยงใหญทมองเหนเปนเพยงคณคาทเลกนอย

บทกวชนน มสวนประกอบหลายอยางคลายๆ กบเรองสน หากนา ทฤษฎแบบไพรทากซมาเปรยบเทยบ ตงแตการดาเนนเรอง ฉาก บรรยากาศ การเราความสนใจ ไปจนถงจดสดยอดของเรอง (Climax) นบวาสวนตางๆ เหลาน ไดปรากฏขนในบทกว เกดความนาสนใจ นาตดตาม และมความหมายมากกวาบทกวธรรมดาทจะถายทอดอารมณความรสกตอธรรมชาต

“นาเพยงดน” แบงสวนของตวเองออกมา 4 สวน อนหมายถงกลอน 1 บทไดแสดงตวไดเปน 1 สวน ไลเรยง กนไป ซงบทกวชนนไดถกผกเรองเอาไวเพอนาเสนออยางแนบเนยน

บทท 1 เปนการบรรยายลกษณะโดยรวมของภมประเทศ เขต สถานทของจดทองเทยวทน มลานาแมปาย อยทามกลางธรรมชาตของขนเขา รายลอมดวยเสยงนกรอง ทศนยภาพทเจนตาของปาเขา อนเปนภมทศนตามสายตาของกว

...มาตกลาแมปายรวมไหลลอง ครมภผาปาปกเสยงนกรอง…

บทท 2 กว เ รมทจะแสดงความจาเพาะเจาะจงถงสถานททองเทยวแหงนชดเจนยงขน นนกคอ ตรงจดทชอวา “นาเพยงดน” ตวเอกของเรอง ท

87

วารสารลาปางหลวง 87 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ตองกลาวถง เรองราวของตวละคร ลกษณะของตวละคร เปนสถานททมนาผดขนมาจากดน จากบอ ...อยลกลานามดมาผดพง...เปนลกษณะของตานาทเกดขนตามธรรมชาต ตนกาเนดของสายนา เออออกมาจากขอบบอทวมลานหนอนเปนเสมอนฉากของนาเพยงดนแหงน ...เสมอคงขอบบอนาหลอหน... ลกษณะเชนนเอง ทเปนการขนานนามใหกบผคนไดเรยกขาน ...จงไดชอลอรานาเพยงดน ... และเปนสถานทอยในชยภมทรจกกนดวาเปนเขตชายแดนของประ เทศไทยและพม า . . .อย ส ด ถนแดนไทยทชายแดน…

บทท 3 กา รผ ก เ ร อ งท ผ า นมา ด จะ ไ รความหมาย หากขาดเรองราวในตอนท 3 ไป เพราะเปนการใหนยาม ความหมายของสถานทแหงนใหมความชดเจนมากยงขน โดยเฉพาะอารมณของคาทเนนยาคาวา “ท” ทปรากฏนาในแตละวรรค

ทชายชลดลประเทศเขตพมา ทนาปาเปนรอยดอยเปนแสน ทฟาใสภสงยงราแพน ทผคนยากแคนยงเคยงคง…

ใหเหนวาสถานทแหงนนเปนทใด เปนความเฉพาะของสถานทแหงนเพยงแหงเดยว ความงาม ความอลงการ และความหมายทจะเกดนบแตน กคอสถานทแหงนเพยงเทานน สถานททเปนชายแดนเขตพมา ณ ดนแดนทมภเขานบรอยๆ ลกสลบทบซอนกน ในปาลก ทมความอดมสมบรณ ทงสตวปา และตนไมสงใหญ (กวใชนกยงเปนตวแทนความอดมสมบรณของผนปา จะเหนวามความเหมาะสมอยมากทเดยวในการเลอกชนดของสตว เ พอสอถงความอดมสมบรณ เพราะนกยงตองอาศยอยในปาลกเทานน ตนไมทจะเลอกเปนอาณาเขตประกอบกจกรรมของตนเองกตอง

เปนตนไมทมขนาดสงใหญดวย) ณ ดนแดนทผคนชาวบาน อาศยกนตามแบบอยางของชาวปาชาวเขา ตามวถชวตดงเดม

บทท 4 สวนสาคญทเปนเสมอนการนาไปสจดสดยอด (Climax) ของเรอง เมอกวตองการขยายความหมายของคาวา นาเพยงดน ปรากฏเปนหวใจหลกของงานท งหมด กว จ ง เล อกท จะใช ค าท มความหมายเปนไปในเชงเปรยบ มาผกเรอง โดยนาคาวา “เพยง” เปนตวเชอมคาทมความหมายตางกน เชน นากบดน ความหมายใกลเคยงกน เชน เผากบพงศ รงกบเรอง ถนกบท ยนกบยง เปนตน และใชคาท มความหมายสมพนธกน เชน คนกบภ ดนกบผง เปนตน มาลอเขาดวยกนในบทน แลวจบดวยคาวา ...ยนเพยงยงคงเพยงคานาเพยงดน

เปนบทสรปทสะทอนถงปรชญาการมองโลกและชวต ความลกลาเชนนเกดจากอารมณทละเมยดละไมเปนอยางยง และทสาคญเปนภมทกวสะสมตวเองจากธรรมชาตทยงใหญนนเอง เพราะบทกว “นาเพยงดน” เปนการสะทอนคณคาและความหมายของทกสรรพสงเขาไวดวยกน

ความยงใหญ หรอความหมายใดๆ ทนบเปนคณคาเกนกวาจะเปรยบเทยบแลว สดทายความสงสงเหลานนกตองโนมตวลงมาคารวะตอผทนอบนอมทสด ละลายรางเพอกลบเปนสามญใหกบทกสรรพสง

ความงดงามของบทกวชนน มการพรรณนาเกยวกบนามาโดยตลอดตงแตเ รมตน บทท 1 ไดกลาวถงความงามของสายนาทไมเพยงงดงามตามสสนทสะทอนจากแสงแหงธรรมชาตเทานน แตยงงดงามดวยเสยงทเคลาเอาปาทงปา เขาทงเขา และนกรองทกองไพร เปนเสยงเพลงเหกลอมกองประคองไปทงปาเขา

88

วารสารลาปางหลวง 88 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ในบทท 2 นนยงเนนยาคณคาของสายนาเสมอนเปนสงมชวต ทสามารถขบพงพนตนเองออกมาจากตานา อนเปนแหลงเรมตนของทกชวตใหไดดมกน และเปนจดกาเนดของทกสงทกอยาง

ในบทท 3 กพรรณนาถงสายนาอนลดเลยวตามหบเขา เปนรอยเปนแสน นาเปนเสมอนลมหายใจของทกสง ขนเขาทเปนแหลงรวมของอาหาร นนกไดรบการหลอเลยงจากสายนาเหลาน เหมอนเปนความจรงเชงสมบรณทมอาจปฏเสธคณคาทมากมายของสายนา และการยกยองตอสายนา จนกลายเปน แม ในทสด เปนส งท ได รบความเคารพบชา มประเพณมากมายเกยวกบนา การราลกถงพระคณของสายนาทมตอผคน ตอโลกใบน

...คนเพยงภสเพยงสนถนเพยงท…

แตทามกลางการยกยองเชดช นาเองกมไดแสดงตนเองใหลกซงเกนไปกวาความเปนจรงของชวต คนบนภเขามการตอสกนมานานเรองแผนดนและททากน วฏจกรของมนษยเมอเกดแลวตองดบสญ ทงรางไวบนพนดน วนแลววนเลา รางแลวรางเลา แตมสงหนงทยงคงอย ไมเคยเปลยนไปไหนกยงคงเปนผนดนทสงมชวตไดเหยยบยาอยใตฝาเทา

...ฟาเพยงสไมเพยงหนดนเพยงผง…

ฟาทเปลยนส กมใชเพราะคณคาของฟากฟาทจะเนรมตสสนไดดวยตนเอง แตเปนเพราะกาลเวลา ท ท า ให ส ส น อน อป โลกน น น เปล ยนแปลง ไป เหมอนกบบทกวของ พจนาถ พจนาพทกษ ชอ สสน – สสรรพทองทะเล (3) ทกลาวถงสสนแหงทองฟาวา ใครเปนผแตงแตมสสนบนทองฟา

แสงเหลองทเรองรอง ราวแสงทองทเรองกาล สมพนธเปนสายพาน ยดโยงยานเปนสายใย

สายใยซงใสซอน อยบางตอนเมอเพงไป สายเกนไปหรอไม หากเพงรตงตาถาม วาฟามกส นามแหงสมกนาม เปลยนแปรแตละยาม ไดอยางไร ใครเลอกส เหมอนกบไรคาตอบ แตหากตอบกลบเหมอนม คาถามกเชนน ยวชวอยเชนนน แทฟาอาจไรส และปวงสใชนรนดร เพยงแสงทแปลงผน ผานมตแหงเวลา สมพนธอนถกซอน ละเอยดออนทกตอนมา สสน ทะเล ฟา ผคนหา ยอมคนพบ ฯ

(พจนาถ พจนาพทกษ. 2547 : 3)

เมอกาลเวลาผานไป ทกสงทกอยางกกลายเปนเพยงเศษธล

...รงเพยงเรองเมองเพยงเหยาเผาเพยงพงศ…

ความเจรญรงเรองของเผาพนธมนษย ทมการสะสมอารยะธรรมกนมานาน เปนประวตศาสตรทภาคภมใจกถงคราวสญสน สดทายมนษย ก มไดคานงถงสงอน คงคดถงแตผลประโยชนของตนเอง ชวตตนเอง และเผาพนธของตนเปนสาคญ

...ยนเพยงยงคงเพยงคานาเพยงดน…

และคณคาเหลาน ทงหมดกสามารถสรปไดเพยงคาวา “นาเพยงดน” เพราะสดทาย ผนดนทสงบ และไมเคยเผยคณคาของตนเองมากอน แตสานกของคณคานน เปนไปอยางเงยบเชยบ รอคอยใหสสนและคณคา ไดแสดงตวใหถงทสด อวดโฉมไดเตมทเพอสะทอนวามายาทแทจรงยอมจากดอยในตวเอง แตสจธรรมทแทจรง ยอมมอาจหาญแสดงตนแตอยางใด

บทดงกลาว จงเปนเสมอนวรรคทองของบทกวชนนอยางมตองสงสย

89

วารสารลาปางหลวง 89 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ขอสงเกต ถงอยางไรกตาม บทกวชนนกยงตองคานงถง

ความสมจรงของชวต แมจะเลอกวเคราะหบทกวชนนแนว

สนทรยศาสตร แตกไมอาจมองขามสงคมทปรากฏอยในบทกวชนน เพราะสภาพความเปนอยของชาวบานทผแตงกลาวถง ดจะขดแยงกบความเปนจรง โดยเฉพาะ บทท 3 วรรคท 4 กลาววา

...ทผคนยากแคนยงเคยงคง

วรรคดงกลาวพดถงชวตของผคนทปรากฏตามสายตาของกว ทไดพบเหน เปนการกลาวถงผคนเพยงทอนเดยวเทานน ในบทกวชนนทงหมด

การตความหมายของคาวา ผคนยากแคน ยงเคยงคง ทาใหสามารถนกภาพของชวตผคนทปรากฏตามชนบท อยตามปาเขา ทมความยากแคน แสนสาหส ความยากจนทปรากฏตามสอทเคยไดพบเหน เปนภาพของผคนทยากไรแมกระทงอาหาร แหลงนา อดอยาก แตงตวสกปรก เสอผาขาดวน และตองทางานหนกเพอแลกเปลยนกบอาหาร หรอทอยอาศย

ดวยสภาพของชมชนปาเขา และสงคมทเปนชายขอบของประเทศ จงไมแปลกใจทกวจะสรปภาพทพบเหน วาเปนสงคมทยากแคน เปนแผนดนทคนเหลานยงสอดทน ปากกดตนถบตามยถากรรม

แตการนยาม และกลาวถงของกว อาจมความสมจรงเพยงบางประการเทานน

ขอเทจจรงของชมชนทน มความเปนอยอยางไร ตองอาศยการสารวจขอเทจจรง ขอมลทสามารถอางองได เพราะความยากแคนนน เปนคณสมบตของชาวบาน ทปรากฏในสอวาทกรรมของสวนกลางมานาน ความยากจนทแทจรง เปนเพยงอตลกษณของชายขอบ ทนยามโดยสวนกลาง

ในหนงสอเลมทชอวา เขยนแผนดนนน เปนการรวบรวมการเดนทางของกวทชอวา เนาวรตน พงษไพบลย เดนทางไปทวประเทศ เพอเกบเกยวเรองราวการเดนทาง ตงแตเหนอจรดใต ตะวนออกจรดตะวนตก บนทกภาพท เ หน ว ถช วต ส งคม ประ เพณ การละเลน วฒนธรรม ส งแวดลอม ธรรมชาต และภาษาถนของชมชนทไดพบพานบนทกเปนบทกวตามฉนทลกษณตางๆ กนไป

ดงนนบทกวสวนใหญจงมการกลาวถงผคนทพบเหน และสงตางๆ ทเกยวกบผคน แตในบทกว ทชอวา นาเพยงดนนน เปนบทกวทตองการกลาวถงสถานทแหงหนง ทมชอเดยวกนกบชอเรอง แตขนบของการเดนทาง ตองกลาวถงเจาของพนทอยางหลกเลยงไมได กวจงไดแทรกเรองราวของผคนทนเอาไวดวย แตเพยงสนๆ ตามความคดแบบกว ตามระเบยบของรฐ ตามแบบอยางกวราชสานก วาชาวบานทอาศยตามชนบทจะตองมความเปนอยอยางไร มชวตเปนอยางไร ความสะดวกสบายทแตกตางจากกว ตองเปนความทกขทนประการใด สดทายจงไดสรปวาเปน...ทผคนยากแคนยงเคยงคง

คากลาวเชนน เปนการตความตามความเขาใจของผเขยนเอง เพราะความสนใจทมตอสถานท มากกวาทจะสนใจวถชวตของผคน อาจทาใหเกดมตทแบนราบ และการเดนทางเพยงเพอผานทางของกว กอาจเปนลกษณะการมองและกลาวถงอยางผวเผน

สงคมชนบท โดยเฉพาะตามปาเขานน เปนสงคมท มความเปนอยท ใกลเคยงกบสงคมไทยในสมยกอนการพฒนาของสงคมแบบอตสาหกรรมมากทสด เนองจากชวตความเปนอยทน ไมไดใชเงน สงอานวยความสะดวกมาเปนตววด แตเปนสงคมทคานงถงความสงบสขของชวตเปนหลก วถชวตทน อยอาศยแบบพงพาอาศยกน ขาวและผกทปลกกนเอง

90

วารสารลาปางหลวง 90 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ตามไรนา อาหารกมาจากปาเขา ทมความเพยบพรอมไปทกอยาง สตวปา หนอไม เหด และผลไมตามฤดกาล เสอผาทถกทอกนเอง และแลกเปลยนตามหมบานเพอสลบสายลายผา การเดนทางทนยมเดน มากกวารถโดยสาร ยานพาหนะทนยมใชมากทสด กคอววตาง เพราะความสะดวกสบายในการขนเขาลงหวย อนเปนธรรมชาตของทน การซอขายแลกเปลยนเพยงประการเดยวทเกดขน กคอเกลอ กะป นาปลา ทไมสามารถผลตขนมาไดเอง แตชาวบานกใชจายอยางประหยด เพราะความจาเปนทตองสะสมทรพยนนแทบไมมความหมาย

ในสมยท พ .ต .ท .ทกษณ ชน วตร เป นนายกรฐมนตร ความคดเรองของการจดแบงคนจนและคนรวยเกดขนอยางแพรหลาย ในเมองไทยกมการสารวจเกดขน โดยวดจากมลคาการจบจายใชสอยของชมชนชาวบาน ตวเลขทปรากฏคอสถานะของหมบานวาอยในระดบใด (มลคาการเตบโตทางเศรษฐกจ หรอ GDP เปนคามาตรฐานสากลทใชเปนเกณฑการประเมนของทวโลก) ปรากฏวาหมบานทมมลคาเตบโตทางเศรษฐกจนอยทสด หรอยากจนทสดกคอหมบานแหงหนง ในจงหวดนาน (จาไมไดแลววาชอหมบานอะไร) หลงจากนน นกวชาการท ไม เหนดวยกบแนวความคดทเอาเศรษฐกจแบบทนนยมไปครอบงาชาวบานกไปพสจนความจรงดวยตนเอง โดยใหเหตผลวากองทนหมบานทเปนนโยบายของรฐบาลจะทาลายระบบเศรษฐกจแบบชาวบานได หากรฐยงสนบสนนการใชจายเงนท เกนตวของชมชน ผลการสารวจ ปรากฏวา หมบานดงกลาว เปนหมบานทยากจนในความหมายของรฐชดเจน เพราะวากองทนหมบานทรฐใหไป ไมมใครเอาไปใชแมแตคนเดยว เพราะวาชมชนทนมการผลต และบรโภคทจากดอยแตในชมชนการซอขายดวยเงน ไมจาเปนในหมบานแหงน ความ

เปนอยทเรยบงายเหลาน ไมไดทาใหชาวบานเปนกลมคนทจนทสดในประเทศ แตในทางกลบกน ชาวบานทนกลบเปนคนทรวยทสดในประเทศเสยอก

ป 2533 กบปท นายกคนเดมอยหางกนถง เกอบ 17 ป เชอแนวาสภาพของผคนท หมบานนาเพยงดน จงหวดแมฮองสอน กบชาวบานในจงหวดนาน คงไมตางกน มสงคมทอยอาศยกบปาเหมอนกน แตกลบถกคนจากสวนกลางขนานนามเหมอนกนวา เปนคนทยากแคน และจนดกดาน

การตความในบรบทดงกลาว จงอาจเปนเพยงมมมองทไมรบผดชอบตอสงคมมากนก เพราะกวทมความโดดเดน และเปนตนแบบของสงคม ควรละเอยดออนตอชาวบานทตนพบเหนเชนกน คณคาของชนงาน จงจะสามารถสอความหมายของคณคาผคนไดอยางแทจรง และเปนนาเพยงดนทงดงามดวยธรรมชาต และผคนอยางแทจรง บรรณานกรม เนาวรตน พงษไพบลย. (2536). เขยนแผนดน.

กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนด พลบลชชง.

พจนาถ พจนาพทกษ. (2547). “สสน – สสรรพทองทะเล (3),” สารคด. 20(231) : 3 ; พฤษภาคม

91

เรยน บรรณาธการวารสารลาปางหลวง

ขาพเจา นาย นาง นางสาว อนๆ (โปรดระบ) ….……………….……….….…… ชอ – สกล...................................................................................................................................................

ตาแหนงทางวชาการ (โปรดระบ) ศาสตราจารย รองศาสตราจารย ผชวยศาสตราจารย อาจารย อนๆ ระบ................................................................................................................

สถานททางาน ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... โทรศพทททางาน......................................................โทรศพทมอถอ............................................................ โทรสาร.....................................................................E-mail........................................................................

มความประสงคขอสงบทความ เรอง :

ชอบทความ.............................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................

เพอลงตพมพในวารสารลาปางหลวง

กองบรรณาธการสามารถตดตอขาพเจาไดท สถานททางานทระบขางตน ทอยดงตอไปน ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... โทรศพท...................................................................โทรศพทมอถอ............................................................ โทรสาร.....................................................................E-mail........................................................................

กรณทไมสามารถตดตอขาพเจาได กองบรรณาธการสามารถตดตอบคคลดงตอไปน ชอ – สกล..................................................................................................................................................... โทรศพท.......................................................................................................................................................

โทรสาร.....................................................................E-mail..........................................................................

มความเกยวของเปน......................................................................................................................................

.........................................................ลายมอชอ (................................................)

เจาของบทความ

ใบสมครขอสงบทความลงตพมพ (การกรอกใบสมครโปรดใชวธการพมพ)

92

วารสารลาปางหลวง 92 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

รายละเอยดการเตรยมบทความเพอสงตพมพ วตถประสงคของการจดพมพวารสาร

ดวยคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง ไดมนโยบายสนบสนนการเผยแพรผลงานวชาการในรปแบบของวารสาร เพราะเหนวาจะเปนประโยชนตอการพฒนาความรทางวชาการแกสงคม และประเทศชาต โดยมวตถประสงค ดงน

1. เพอสงเสรมการเผยแพรผลงานวชาการและงานวจยดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ของคณาจารยและนกศกษา ตลอดจนบคคลทวไป

2. เพอเปนสอกลางการแลกเปลยนความคดเหนทางวชาการทมเนอหาในลกษณะสหวทยาการ ดานภาษา - ภาษาศาสตร, วรรณกรรม - วรรณคด, ศลปะและวฒนธรรม, สงคมวทยาและมานษยวทยา ฯลฯ อนจะนาไปสการสรางเครอขายทางวชาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทเขมแขง

คาแนะนาการเตรยมตนฉบบ บทความทรบตพมพในวารสารไดแก 1) นพนธตนฉบบทเปนบทความวจย 2) นพนธปรทศน 3) บทความวชาการ 4) บทวจารณเชงวชาการ โดยใหพมพผลงานดวยกระดาษ เอ 4 พมพหนาเดยว จานวนไมเกน 15 หนา สวนประกอบของบทความวจย ประกอบดวย บทคดยอ บทนา วตถประสงคของการวจย อปกรณและวธดาเนนการวจย ผลการวจย สรปและอภปรายผล และเอกสารอางอง หมายเหต: ทกบทความตองมบทคดยอเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ ในกรณทตพมพบทความเปนภาษาตางประเทศ ตองมบทคดยอเปนภาษาไทยดวย

ขอกาหนดในการเตรยมตนฉบบ ขนาดกระดาษ เอ 4 กรอบของขอความ ในแตละหนาใหมขอบเขตดงน จากขอบบนของกระดาษ 1.8 นว ขอบลาง 1.0 นว

ขอบซาย 1.25 นว ขอบขวา 1.0 นว ระยะหางระหวางบรรทด หนงชวงบรรทดของเครองคอมพวเตอร

ตวอกษร ใชไทยสารบรรณ (TH SarabunPSK) และพมพตามทกาหนดดงน o ชอเรอง (Title)

- ภาษาไทย ขนาด 18 point, กาหนดชดซาย, ตวหนา - ภาษาองกฤษ (ตวอกษรพมพใหญ) ขนาด 18 point, กาหนดชดซาย, ตวหนา

o ชอผเขยน (ทกคน) - ชอผเขยน ภาษาไทย – องกฤษ ขนาด 14 point, กาหนดชดซาย, ตวหนา - ทอยผเขยน ขนาด 14 point, กาหนดชดซาย, ตวหนา

o บทคดยอ - ชอ “บทคดยอ” และ “Abstract” ขนาด 16 point, กาหนดกงกลาง, ตวหนา

93

วารสารลาปางหลวง 93 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

- ขอความบทคดยอภาษาไทย ขนาด 14 point, กาหนดชดขอบ, ตวธรรมดา - ขอความบทคดยอภาษาองกฤษ ขนาด 14 point, กาหนดชดขอบ, ตวธรรมดา - ยอหนา 0.5 นว

o คาสาคญ (Keyword) ใหพมพตอจากสวนบทคดยอ (Abstract) กอนขนสวนของเนอหา ควรเลอกคาสาคญทเกยวของกบบทความ ประมาณ 4-5 คา ใชตวอกษรภาษาไทย หรอ ภาษาองกฤษ ขนาด 14 point

o รายละเอยดบทความ - หวขอใหญ ขนาด 16 point, กาหนดชดซาย, ตวหนา - หวขอรอง ขนาด 14 point, กาหนดชดซาย, ตวหนา - ตวอกษร ขนาด 14 point, กาหนดชดขอบ, ตวธรรมดา - ยอหนา 0.5 นว

คาศพท ใหใชศพทบญญตของราชบณฑตยสถาน ภาพและตาราง กรณมภาพและตารางประกอบ ชอภาพใหระบคาวา ภาพท ไวใตภาพประกอบ

และจดขอความบรรยายภาพใหอยกงกลางหนากระดาษ ชอตารางใหระบคาวา ตารางท หวตารางใหจดชดซายของหนากระดาษ และใตภาพประกอบหรอตารางใหบอกแหลงทมาโดยพมพหางจากชอภาพประกอบหรอเสนคนใตตาราง 1 บรรทด ใชตวอกษรขนาด 14 point ตวปกต ตวอยาง ภาพประกอบทนามาอางและการบอกแหลงอางอง

ภาพท 1 ศาลาพระเจาพนองค วดปงสนก

ทมา: http://www.teeneelanna.com/moojoomhao/home/space.php?uid=1&do=blog&id=1017

94

วารสารลาปางหลวง 94 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

ตวอยาง ตารางทนามาอางและการบอกแหลงอางอง

ตาราง 1 แสดงคาแคลอรในอาหารประเภทอาหารจานเดยว

ชนดอาหาร แคลอร หมายเหต

ขาวมนไก ขาวหมแดง ขาวผดปใสไข ราดหนา ผดซอว ผดไทย บะหมหมแดง เสนหมลกชนเนอสด สกยากนา กระเพาะปลา

459 254 377 214 425 411 231 187 221 138

ทมา: http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=blossoms&month=15-08-2010&group=5&gblog=4

กตตกรรมประกาศ ใหประกาศเฉพาะการไดรบทนสนบสนนการวจย การเขยนเอกสารอางอง 1) เอกสารอางองทกฉบบตองมการอางองหรอกลาวถงในบทความ 2) หวขอ

เอกสารอางองไมตองใสหมายเลขกากบหนาหวขอ 3) การเรยงลาดบเลขการอางองตามเอกสารอางองทายบทความใหอางองโดยการเรยงลาดบหมายเลขอางองเรมจากหมายเลข 1,2,3 ไปตามลาดบทอางกอน-หลง โดยใชเลขอารบคภายใตวงเลบใหญตอจากบทความทอางอง เชน ลกษณะการเจรญเตบโต [1]……… และทกครงทมการอางซาจะตองใช หมายเลขเดมในการอางอง 4) การอางองในตารางหรอในคาอธบายตารางใหใชเลขทสอดคลองกบทไดเคยอางองมากอนแลวในเนอเรอง

o การอางองจากเอกสารมากกวา 1 ฉบบตอเนองกนจะใชเครองหมายยตภงค (hyphen หรอ -) เชอม ระหวางฉบบแรกถงฉบบสดทาย เชน [1-3] แตถาอางถงเอกสารทมลาดบไมตอเนองกน จะใชเครองหมายจลภาค (comma หรอ ,) โดยไมมการเวนชวงตวอกษร เชน [4,6,10]

o รายละเอยดของเอกสารอางองทายเลม ประกอบดวย ชอผเขยน ชอบทความ ชอเอกสารทตพมพ ผพมพ สถานทพมพ ปทพมพ ฉบบทพมพ และเลขหนาของบทความ หรอเปนไปตามรปแบบของชนดการอางอง เชน อางองจากหนงสอ อางองจากวารสาร เปนตน

95

วารสารลาปางหลวง 95 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

รปแบบการอางองและบรรณานกรม การอางอง ใหใชรปแบบการอางอง แบบ APA (ชอผแตง. ปทพมพ : เลขหนาทอางอง) เชน (รถพร ซงธาดา. 2549 : 23) สาหรบรายการบรรณานกรมใหเรยงไวทายบทความตามลาดบตวอกษรบรรณานกรมจะมรปแบบการพมพแตกตางกนตามชนดของแหลงสารสนเทศ ดงน

1. บรรณานกรมหนงสอ ใชรปแบบดงน ชอผแตง.//(ปทพมพ).//ชอเรอง.//ครงทพมพ.(ถาม)//เมองทพมพ:/สานกพมพ. 2. บรรณานกรมจากวารสาร ใชรปแบบดงน ชอผแตง.//(ปทพมพ).//“ชอบทความ,”//ชอวารสาร.//ปท(ฉบบท)/:/หนาทอาง/;/วนท เดอน. 3. บรรณานกรมรายงานการประชม ใชรปแบบดงน ชอผแตง.//(ปทพมพ).//ชอบทความ//ชอรายงานการประชม//หนาทอาง. 4. บรรณานกรมปรญญานพนธหรอวทยานพนธหรอสารนพนธ ใชรปแบบดงน ชอผแตง.//(ปทพมพ).//ชอเรอง.//ชอปรญญา (ชอเตม).//หนวยงาน. 5. บรรณานกรมสออเลกทรอนกสตางๆ ใชรปแบบดงน ชอผแตง.//(ปทเผยแพร). ชอเรอง.//[CD-ROM].//สถานทผลต://ผผลต. ชอผแตง.//(ปทสบคน). ชอเรอง.//[Online].//เขาถงไดจาก://วธการเขาถงและสถานทของขอมล. การสงบทความ

เจาของบทความตองสง 1. ใบสมครขอสงบทความลงตพมพ 2. ไฟลตนฉบบบทความทจดพมพดวยโปรแกรม Microsoft Word for Windows บนทกลงแผน CD-ROM

จานวน 1 แผน 3. เอกสารบทความจานวน 1 ชด โดยเอกสารชดท 1 ตองมรายละเอยดครบตามแบบฟอรมวารสารลาปาง

หลวง สงถงกองบรรณาธการวารสารลาปางหลวง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง 119 ถนนลาปาง-แมทะ ต.ชมพ อ.เมอง จ.ลาปาง 52100 E-mail: Lampangluang@gmail.com โทรศพท – โทรสาร 0-5431-6154

ทงนเมอบทความไดรบการตพมพ ผเขยนบทความจะไดรบวารสารฉบบทบทความนนตพมพ จานวน 2 ฉบบ โดยจะใหผเขยนทเปนชอแรก

-------------------------------------------------

96

วารสารลาปางหลวง 96 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

การพฒนาเศรษฐกจชมชนตนทนตา (18) LOW COST DEVELOPMENT COMMUNITY ECONOMICS (ตวอกษรพมพใหญ) (18) จตรกร แตมคลอง

1(14)

1อาจารยประจาสาขาวชาศกษาทวไป คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏลาปาง (14)

บทคดยอ (16)

(14)…………………………………………………………………………………………………………….

คาสาคญ: (14)……………………………………………………………………………………

Abstract (16)

(14)...................................................................................................................................

Keyword: (14)…………………………………………………………………………….………

บทนา/Introduction (16)

(14)......................................................................................................................................................

วตถประสงคของการวจย/Aims (16)

(14)......................................................................................................................................................

อปกรณและวธดาเนนการวจย/Materials and methods (16)

(14)......................................................................................................................................................

ผลการวจย/Results (16) (14)......................................................................................................................................................

สรปและอภปรายผล/Conclusions and Discussion (16)

(14)......................................................................................................................................................

ตวอยางแบบฟอรมวารสาร

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

เวนหางลงไป 1 บรรทด

97

วารสารลาปางหลวง 97 ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2556

กตตกรรมประกาศ/Acknowledgements (16) (14).......................................................................................................................................................

บรรณานกรม/Bibliography (16) (14)......................................................................................................................................................

เวนหางลงไป 1 บรรทด