latinskiii yazyk dlya studentov-yuristov

7/21/2019 Latinskiii Yazyk Dlya Studentov-yuristov

1/263

1

C . . , . .

-

3- ,

2003


2/263


3/263

3

-

.

, -

-

.

, -

, -

. -

,

. -

- . -

,

.

,

,

.

,

, -

, . -

,

. -

, -

. -

, .


4/263


5/263


6/263


7/263

7

,

-. -

, Romanus().-

-

, .

, , , , , -

.

XVXVI .

(). ,

. -

-

. , , , -

, -

.

, -

, , .

-. -

: illustrare, demonst-rare, sensus, socium, terra, via, ducere . -

, .

,

: das Verb, das Prdikat, Imperfekt,

Plusquamperfekt; Kln (Colonia), Rettich (radix), Strae (strata), Wein

(vinum).

-hester, -caster, -castle -

castra castellum: Manchester, Lancaster.-

, : magister (, -

) . , . , . , .

, . (. Meister).

XVIIXVIII . -

, , , .

XIX . -

.


8/263

8

, -

;

.

-

, , -

. ,

(, -

, , , , . .).

()

: -

, , , ., -

, .,

, , ., , ,

., , , ., , , .

--

: -, -, -, -, - .

, , : tabvla rasa, persona grata, habhtus,

P. S., o. c., etc. .


9/263


10/263

10

2 .

a, e, i, o, u, y-

, . . ,

:

au [] : aurum

[] ;

eu []: Eurppa[] ;

ae []: aera[] ;oe []:poena[] .

aeoe, , -

, , -

(!), (..

): aBr, ar[] ,poBta,pota[-] .

-

i[]: iustus[] ,

maior[] .

3 .

1. l.

2. c: ) e, i, y, ae, oe([]

[]) []; ) , . . a, o, u,

1 2 3 4 65

Rr

Ss

TtUu

Vv

Xx

Yy

Zz

,

,

rex

casa

sapiens

terrausus

vita

axis

examen

lyra

zona

[]

[]

[]

[

][]

[]

[]

[]

[]

[]


11/263

11

, []: Cicero [] , Caesar[] , coeptum[] , caput[] , color [] , culpa [] , fructus

[] , nunc[] .

3. qu, nqusuu-

[]: aqua[] , lingua[] , suavis

[] , suus[] .

4. s[]: causa[]

, []: servus[] .

5. ch[]: charta[] ,

ph []: philosophus [] , th []:theatrum[] , rh []: rhetor[] .

6. ti-

[], s, t, x: ratio[] , initium[] , bestia[]

,mixtio[] .

4 .

. , , -

, ,

. -

: (a, p), # (b, o). -, :

1. .

2. : te-ne-o.3. (, )

:gut-ta,fruc-tus.

5 .

, ,

.

1. (

) .


12/263

12

2. ,

: dic-tC-tor, ma-gDs-ter.3. ,

:

p-pv-lus, re-pe-ti-th-o.

,

.

Avis, barba, dolor, ego, forum, gigno, intra, hortus, labor, mater, notus,

omnis, pugna, ripa, sanus, Syria, tribus, unus, vado, Xerxes, Zeno.

Aevum, aedes, praeda, foedus, Oedhpus, Poenus, Augustus, auspicium,poBma, como, Eurydhce, iam, iuvo, iocus, aiunt, cedo, cibus, caedes,Cyprus, coelum, cado, collis, cubo, clamo, lac, carcer, hortus, chorus,

Thebae, Scythia, physhcus, rheno, rhythmus, quis, quam, quoque, sanguis,miser, risus.

Oratio, silentium, scientia, hostia, sextius, tiara, suadeo, requies, ianua,nobhlis, paratus, tribunus, varius, proelium, praesidium, cognosco, univer-sus, argumentum, symphonia, labyrinthus, Zephrus, Gracchus, patientia.

3 2 1 3 2 1


13/263

13

6.

- nomen substantAvum. -, , , , -

: ? ? - . :

m (genus masculAnum),f (genus feminAnum),n (genus neutrum).- numerus, numerus sin-

gularis(sing.), numerus pluralis (plur.)., -

. : , - , ,

. :

2.1.

, ,

-

, ,

-

2


14/263


15/263

15

7 . I

I ,

-,

-a. , -

, , .: aqua, ae f , lingua,ae f, causa,ae f,

, nauta, ae m, agricola, ae m,poBta, ae m.

schola,ae f , terra, ae f , .

8 . I I

II , -

-i, -

-us, -er, -um. -us, -er

, -um , : lupus, i m

, magister, tri m, verbum,i n. II vir, viri m, , .

II

1. -er-

, -.

: ager, agri(. : ).

-:puer,pueri(. -: ).

I

vita, aef

Casus Sing. Plur.

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

vit-b

vit-ae

vit-ae

vit-am

vit-a

vit-ae

vit-arumvit-is

vit-as

vit-is


16/263

16

2.

(voc. sing.), . , -

II -us.

3. -ius(Vergilius, Ovidius),

meus filius c -

-i: mi, fili, Ovidi.

4.

(acc. voc.) (nom.), -

-a. -

,

. :

, .

fumus, i m, liber, bri m,pomum, i n.

II

bellum, i n

Casus Sing. Plur.

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

bell-um

bell-i

bell-o

bell-um

bell-p

bell-a

bell-prum

bell-is

bell-a

bell-is

II

servus, i m

ager, agri m

puer, pueri m

Casus Sing. Plur.

Nom.

Gen.

Dat.

Acc.Abl.

Voc.

serv-us

serv-i

serv-o

serv-umserv-p

serv-e

ager

agr-i

agr-o

agr-umagr-p

ager

puer

puer-i

puer-o

puer-umpuer-p

puer

serv-i

serv-prum

serv-is

serv-osserv-is

serv-i

agr-i

agr-prum

agr-is

agr-osagr-is

agr-i

puer-i

puer-prum

puer-is

puer-ospuer-is

puer-i


17/263

17

9 . I I I

III , -

(gen. sing.) -is. -

(nom. sing.) -

s, x, a, e, o, l, n, r, : homo, homhnism, vox, vocisf, , caput, caphtisn. -III -

(. : , ,

),

gen. sing., , : lapis, hdis m (gen. sing. laphdis),nutrix, Acis f (

gen. sing. nutrAcis), tempus, oris n (gen. sing. tem-poris). , -is, -

: testis, is m, f , civis, is m , mare, is n

.

-

,

, . . ,

,

-a.

III : ,.

,

: rex, regism (reg-), verhtas, veritatisf (-veritat-), tempus, temporisn (tempor-). -,

, -

: rex , re-gis .

, - : mens, mentis

f (ment-), , . . -

-

: avis, avisf, nubes, nubisf.

-e, -al, -ar: mare, maris n , anhmal, animalis n ,

exemplar,

exemplaris

n

.


18/263

18

III

, III

:

mare, marisn

anhmal, alisn

Casus

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Sing. Plur.

mare

mar-is

mar-i

mare

mar-A

anhmal

animal-is

animal-i

anhmal

animal-i

mar-ia

mar-ium

mar-hbus

mar-ia

mar-hbus

animal-ia

animal-ium

animal-hbus

animal-ia

animal-hbus

Casus

Abl. sing.

Gen. plur.

Nom., Acc. plur.

-e

-um

-a

-e

-ium

-a

-i

-ium

-ia

miles, htis m

tempus, oris n

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Sing. Plur.

miles

milht-is

milht-i

milht-em

milht-e

tempus

tempor-is

tempor-i

tempus

tempor-e

milht-es

milht-um

milit-hbus

milht-es

milit-hbus

tempor-a

tempor-um

tempor-hbus

tempor-a

tempor-hbus

Casus

urbs, urbisf

avis, avisf

Casus

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Sing. Plur.

urb-s

urb-is

urb-i

urb-em

urb-e

av-is

av-is

av-i

av-em

av-e

urb-es

urb-ium

urb-hbus

urb-es

urb-hbus

av-es

av-ium

av-hbus

av-es

av-hbus


19/263

19

III

1. -

, -

, . -

:

pater, patris m

mater, matris f

frater, fratris m

parens, parentis m,f

2. vis , bos , Iupphter :

3. : III

(gen. sing.): heres,

herBdis m (-is, hered-),gens, gentis f ( gent-), ius, iuris n ( iur-).

, ,

.

Casus

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.Abl.

Sing. Plur.

vis

vimvA

bos

bovis

bovi

bovembove

vires

virium

virhbus

viresvirhbus

boves

boum

bubus

bovesbubus

Iupphter

Iovis

Iovi

IovemIove

III

Casus

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Sing. Plur.

-s

*

-is

-i

-em

-e

-is

-i

-e, -A

-es

-um, -ium

-hbus

-es

-hbus

-a, -ia

-um, -ium

-hbus

-a, -ia

-hbus

m,f n m,f n

* , : senator senator-is;

. : -.


20/263

20

1. III (, -

, ) :

ius, iuris n; ratio, ratipnis f; natio, natipnis f;

honor, honpris m ; mos, moris m ; foedus, foed

eris n; actor, actpris m; testis, testis m;fons,fontis

m; mons, montis m; nomen, nomhnisn; hostis,hostis m ; crhmen, crimhnis n; tribunal,tribunalis n;pater,patris m.

2. ,

, :

custos, custpdis m; ius, iuris n; civis, civis m-; exemplar, exemplaris n.

1 0 . I V

IV

,

-us; : -us, -u, : casus, us m-, usus, us m,genu, us n.

, manus,usf, , domus,

us f .

1 1 . V

V ,

-fi.-es,

: rBs, re

A f , , fid

Bs, fid

ei f , sp

Bs, spe

A f

IV

fructus, us m

cornu, us n , ()

Casus

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Sing. Plur.

fruct-us

fruct-us

fruct-ui

fruct-um

fruct-u

corn-u

corn-us

corn-u

corn-u

corn-u

fruct-us

fruct-uum

fruct-hbus

fruct-us

fruct-hbus

corn-ua

corn-uum

corn-hbus

corn-ua

corn-hbus


21/263

21

1 2 .

* voc. , nm. -

II -us (. 8).

V

rBs, reAf ,

diBs, diBi m, f , Casus

Nom., Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Sing. Plur.

r-es

r-eA

r-eA

r-em

r-B

di-Bs

di-Bi

di-Bi

di-em

di-B

r-Bs

r-Brum

r-Bbus

r-es

r-Bbus

di-Bs

di-Brum

di-Bbus

di-es

di-Bbus

. diBs, diBim,f -, .

us is,es;

Nom. b um e, al, ar us u es

er 2 .

Gen. ae i is is is us ei

Dat. ae o i i i ui u ei

Acc. am um em=-Nom. =-Nom. em um u em

Abl. a p e A e u B

Nom. ae i a es a ia es us ua es

Gen. arum prum um ium ium uum Brum

Dat. is is hbus hbus hbus hbus Bbus

Acc. as os a es a ia es us ua es

Abl. is is hbus hbus hbus hbus Bbus

Sing.

Plur.

f m n m, f, n n m, f m n f

Casus -

-

-

I II IV V

III


22/263

22

1 3 . .

-

(accusatAvus) (ablatAvus).

1. in, sub -, -

?, , ?.

,

. . in aquam(acc.) (. .),

in aqua(abl.) (. .); sub aquam(acc.) (..), sub aqua(abl.) (. .).

2. : a, ab, abs,

, de, , , e, ex, cum (, ), pro, , prae, -, , sine , coram , , -

.

3. . -

: ad , , , , , ante , ,

apud, , , circum, contra, inter,

, ob, -, per, , post, ,

trans , , , itra , , ,

adversus, , intra, , , infra, .

4. -I causa, , -, gratia-, , . -

, : amicprum causa--, exempli gratia , .

1 4 .

-. -

,

. , -

.

.

1. , -

, , 12, , -

.


23/263

23

2. , .

3. -

.

, ver-

bprum. 12 , -prum gen. plur. II . ,

verb-. II -

-us, -er,

-um. -er-

-r, .

-us. verbus. . -

-um, verbum. -

verbum, i n, . , gen.plur.

verbum, -(. 6)

, .

-

III , , ( 9),

, -

. -

III .

: x//c, x//g, s//d, s//t, s//r, e//i, o//i, e//u, o//u. -on, -in

n: homo-homhnis, Cicero-Cicerpnis., iurhbus.

12 , dat.abl.plur. -

III . o-hbus, iur-. . , r-

s, rsius. -

, III ius, iuris n.

,

, , , -, , .

1 5 .

-

, -

.


24/263

24

. , -

(Gen.) -

,

, . -

-

, . -

.

asus

1

-

2

3

Nom.

Scientia potentia est

icero consul creatur

Gen.

Schola vitae

medicAna morbprum Nemo nostrum

Via scientiarum Studium litterarum

Memoria poBtae Via vitae ( )

Dat.

Dicere magistro Vitae discere

Liber puero est

Acc.

Homhnem quaero Copias Rhenum traducere

Romam redeo Per multos annos obsidBre ( )

Doceo te litteras Romani Cicerpnem consvlem creant


25/263

25

1.. --

, ?

2.?

3.I, II, III, IV, V ?

4.III ,

?

5.?

6.? -

III ?

1. :

puella, ae f ; senator, pris m ; amAcus, i m ;mons, ntis m ; ora, ae f ; series, Bi f ; iudicium, i n; tribunal, alis n; exerchtus, us m; liber, bri m-;princeps, chpis m;prudentia, ae f; oratio, pnis f; opus, eris n; ortus, us m;panis, is m;

patria, ae f ; magistratus, us m; veru, us n;ordo, hnis m; error, pris m;fidBs, ei f;pecus,oris n; magister, tri m;pater, tris m.

2.

.

3. , , -

,

:

1 2 3

Abl.

Vulnerare sagitta Liberare cura Veni Roma Iure nominare

Temporhbus antAquis regnare

Clamare ira Locis novis vivere Nocte legere


26/263

26

vitarum, victorias, insvlis, terram, stella, stellas, aquae, nautarum, scholis,bella, otio, periculprum, negotii, librum, loci, locos, argumentis, bello, nego-tiprum, otiis, ocvlis, mentes, mentium, simplicitatem, simplicitate, leghbus,regum, regi, regis, veritate, mortem, luci, homhnes, luce, testium, temporhbus,tempora, exerchtum, exercituum, exerchtu, exercitui, exercithbus, res, reA, rem,rerum, rebus, diBs, diBi, diB.

4. :

1. Per scholam ad vitam. 2. Ibi victoria, ubi concordia. 3. Ignorantia non

est argumentum. 4. Terra est sphaera. 5. Terra et luna sunt stellae. 6. In

lunanon est vita. 7. Non solum in terra, sed etiam in aquasunt bestiae. 8. InAfrhcasunt silvae palmarum. 9.Roma est in Italia. 10. Schola est via scien-tiarum. 11. Minerva est dea pugnarum. 12. Incola insvlae est nauta.13.Aurpra musis amAca. 14.Ante portas est bellum. 15. Inter bella et peri-cvla non est locus otio. 16. Pericvlum est in mora. 17. Procul ab ocvlis

procul ex mente. 18. Otium post negotium. 19. Otium sine libris mors est et

homhnis vivi sepultura. 20. Historia testis temporum, lux veritatis, magis-tra vitae, nuntia vetustatis. 21. Simplichtas leghbus amAca est. 22. Non rexest lex, sed lex est rex.

ab , ad , ,

amAca, aef ante

aqua, aef

argumentum,in ,

Aurpra,aef ,

bellum,in bestia, aef ,

concordia, aef

dea, aef

dies, Bim est

etiam

ex , ,

exerchtus, usm historia, aef

homo, hnism ibi

ignorantia, aef

in ,

incola, ae m, f insvla, aef inter ,

Italia, aef

lex, legisf

liber, librim locus, im

luna, aef

lux, lucisf

magistra, aef ,

mens, mentisf , ,

Minerva, aef ,

,

, ,


27/263

27

;

mora, aef

mors, mortisf

nauta, aem

negotium, iin , non

nuntia, aef

ocvlus, im otium, in

palma,aef

per

pericvlum, in porta, aef

post

procul ,

pugna, aef

res, reif , rex, regism

Roma, aef

schola, aef

scientia, aef

sed

sepultura, aef silva, aef

sine

simplichtas, tatisf solum sphaera, aef

stella, aef ,

sunt

tempus, orisn terra, aef

testis, ism, f c, -

ubi

verhtas, atisf vetustas, atisf via, aef ,

victoria, aef

vita, aef

vivus, a, um , vivi(gen.

sing.)

1 6 .

- nomen adiectAvum. ,

: ? ? , -

, . . ,

, , :

, , . -

, . . , .

: I II ; III .

2.2.


28/263

28

1 7 . I I I

-us

-er, -a, -um, : bonus,bona , bonum ; ruber , rubra -

, rubrum ; tener , tenera , tenerum. -

,

: magnus, a, um , liber, era, erum -, niger,gra,grum.

-e-, ,

.

magna, libera, nigra, magnum, liberum, nigrum.I II -

I , -II .

I II

Casus

Sing. Plur.

Nom.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

Voc.

albus

albi

albo

album

albp

albe

albb

albae

albae

albam

alba

albb

album

albi

albo

album

albp

album

albi

albprum

albis

albos

albis

albi

albae

albarum

albis

albas

albis

albae

alba

albprum

albis

alba

albis

alba

albus, alba, album , ,

m f n m f n

CasusSing. Plur.

Nom.,Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

niger

nigri

nigro

nigrum

nigrp

nigra

nigrae

nigrae

nigram

nigra

nigrum

nigri

nigro

nigrum

nigrp

nigri

nigrprum

nigris

nigros

nigris

nigrae

nigrarum

nigris

nigras

nigris

nigra

nigrprum

nigris

nigra

nigris

niger, nigra, nigrum , ,

m f n m f n


29/263

29

-

: lingua LatAna, terra incognhta-. , -

, ,

. , I -

(poBta, nauta) II -us-er, -

:poBtaRomanus, nauta bonus(. : , ).

1 8 . I I I

III .

1. -; : -er,

-is, -, : acer, acris, acre, -

, .

2. -

-is -e, -

: brevis, breve.

3. -

-r:par,

paris, -s: sapiens, sapientis, -x:felix,felAcis-.

III : -

(gen.

sing.) -is

;

-

-is, :felix,

Acis.III -III ,

-

(acc. sing.) -em,

(nom. acc. plur.)

-es.


30/263

30

1 9 .

:

(gradus positAvus), (gradus comparatAvus)(gradus superlatAvus).

III

CasusSing. Plur.

Nom.,Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

brevis

brevis

brevi

brevem

brevA

brevis

brevis

brevi

brevem

brevA

breve

brevis

brevi

breve

brevA

breves

brevium

brevhbus

breves

brevhbus

brevia

brevium

brevhbus

brevia

brevhbus

) : brevis, breve

m f n m,f n

Casus

Sing. Plur.

Nom.,Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

felix

,

felAcis

felAci

felAcem

felAci

felix

oe

felAcis

felAci

felix

felAci

felAces

e

felAcium

felAchbus

felAces

felAchbus

felAcia

e

felAcium

felAchbus

felAcia

felAchbus

) : felix, felAcis

m,f n m,f n

Casus

Sing. Plur.

Nom.,Voc.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

acer

acris

acri

acrem

acrA

acris

acris

acri

acrem

acrA

acre

acris

acri

acre

acrA

acres

acrium

acrhbus

acres

acrhbus

acres

acrium

acrhbus

acres

acrhbus

acria

acrium

acrhbus

acria

acrhbus

) : acer, acris, acre

m f n m f n


31/263

31

-

.

-

-ior-ius

: longus (long-) longior,

, longius; brevis (

brev-) brevior, , brevius-

.

-

III .

-

-isshm--us(. .),

-a(. .), -um(. .): longus longisshmus, longisshma, longisshmum

(-, -), (-, -); brevis brevissh-mus, brevisshma, brevisshmum(-, -),

(-, -).

, -

-er,

-rhm--us, -a, -um: miser miser-

rhmus, miserrhma, miserrhmum(-, -), -(-, -); acer acerrhmus, acerrhma, acerrhmum(-, -).

:

PositAvusComparatAvus

Nom. sing. Gen. sing.

altior , -;

altius ,

altus

alti

miserior , -;

miserius ,

miser

miseri

pulchrior , -;

pulchrius ,

pulcher

pulchri

celerior , -;

celerius ,

celer

celeris

facilior , -;

facilius ,

fachlis

fachlis

felicior , -; felicius , felix felAcis


32/263

32

III , -hlis, --lhm--us, -a, -um:

fachlis, e facillhmus, a, um,

diffichlis, e difficill

hmus, a, um,

simhlis, e simillhmus, a, um

dissimhlis, e dissimillhmus, a, um

humhlis, e humillhmus, a, um

grachlis, e gracillhmus, a, um

-hlis-isshmus, : uthlis,e utilis-

shmus, a, um(-, -).(, : ,

):

: maior , ;

maxhmum , ; minor, minus ( ) ( ); minhmum, , melior (-

); opthmus , ,pesshmus ,.

. . .

bonus, a, um

malus, a, um

magnus, a, um

parvus, a, um

multi, ae, a

melior, melius

peior, peius

maior, maius

minor, minus

plures, plura

opthmus, a, um

pesshmus, a, um

maxhmus, a, um

minhmus, a, um

plurhmi, ae, a


33/263

33

2 0 .

-

: (-

) , -. : ,

. :

quam,

. -

, (

):

aqua levior est, quam ferrum(nom. sing.);

aqua levior est ferrp(abl. sing.).

().

, : opthmusomnium .

1.I II ? -

? ?2.III ? -

, , ?

3. III ?

?

4.? -

-?

5.?

6.?7.-

-rhm-?8.-

-lhm-?9.

?

10.-

?


34/263

34

1. ,

. -

:

latus, a, um; novus, a, um;gratus, a, um; tener,era, erum; integer, gra, grum; pulcher, chra, chrum-

; eleber, bris, bre ; celer, eris, ere , prudens, ntis

;gravis, e, levis, e;fortis, e,

ingens, ntis; uthlis, e;grachlis, e; dives, htis

; simplex, hcis.

2. .

:

causa publhca (gen. sing. causae)opphdum novum (gen. sing. opphdi)

servus miser (gen. sing. servi)

arbhter bonus (gen. sing. arbhtri)

miles fortis (gen. sing. milhtis)

equus celer (gen. sing. equi)

3. :

1. Omne initium diffichle est. 2. Forma terrae rotunda est. 3. Dura lex, sed

lex. 4.Aeterna est clarprum vir

prum memoria. 5. Ver

htas temp

oris filia.6. Magna est inter homhnes linguarum varietas. 7. Gloria umbra virtutis est.

8.Repetitio est mater studiprum. 9. Civis ius sacrum est. 10. Omnis arsimitatio est naturae. 11. Sociale anhmal est homo. 12. Omnis definitio iniurecivAli periculpsa est. 13. Via recta brevisshma est. 14.Roma veterrhmaurbs parva erat. 15. Lingua celeris est, mens celerior. 16. Libertas, leges et

pax sunt opthma dona. 17. Cicero omnhum oratprum celeberrhmus est.18. Nihil est* veritatis luce dulcius. 19. Exempla praeceptis utilipra sunt.20. Patriae fumus igni aliBno luculentior.

aeternus, a, um

aliBnus, a, um anhmal,al isn ars, artisf

brevis, e ,

* Est .

Cicero, pnis m ()

civAlis, e civis, ism

clarus, a,um ,


35/263

35

definitio, pnisf donum, in ,

dulcis, e ,

durus, a, um

erat

exemplum, infilia, aef

forma, aef

fumus, im

gloria, aef

ignis, ism

imitatio, pnisf

initium, in

ius, iurisn

libertas, atisf lingua, aef

luculentus, a, um , ,

memoria, aef

natura, aef nihil

omnis, e ,

orator, prism patria, aef

pax, pacisf

periculpsus, a, um

praeceptum, in ,

rectus, a, um

repetitio, pnisf rotundus, a, um

sacer, cra, crum ,

socialis, e studium, in ,

umbra, aef

urbs, urbisf

varietas, atisf vetus, eris , vir, im ,

virtus, utisf ,

2 1 .

- adverbium. ,

, -: ? ? ? ? ?

?: -

(semper, ubi, fere . .) , -.

I II --e-() --:

latus, a, um late

malus, a, um male

tener, era, erum tenerepulcher, chra, chrum pulchre

citus, a, um cito

2.3.


36/263

36

III -

-hter-:acer, acris, acre (acr-) acrhter

celer, eris, ere (celer-) celerhter

fortis, e (fort-) forthter

felix, Acis (felic-) felichter

-nt,

-er-: sapiens, entis ( sapient-) sapienter

.

2 2 .

-:

iuste (iustus) iustius

celerhter (celer) celerius

felichter (felix) felAcius

-e-:

fortisshmus fortisshme

celerrhmus celerrhmeminhmus minhme

1. I II ?

2. III ?

3. ?

4. ?

,

:

altus, a, um ; miser, era, erum ; gratus, a, um; levis, e; acer, acris, acre; liber, era, erum; prudens, entis ; uthlis, e ;simplex, hcis; simhlis, e; malus, a, um.


37/263

37

2 3 . - verbum. ,

, -

: ? ? (1-, 2-,

3-) ( singularis, pluralis),(genus), (modus) -

(tempus).

: (genus

actAvum) (genus passAvum). - , : Puer librum legit.. -

: Liber a puerpleghtur .: (modus indicatAvus),

(modus coniunctAvus) (modus impera-tAvus). , , -: labprat-, non labprat, laborabat, laborabht.

, , , : laborBmus, !. -

, , -

: labpra!!, laborate!!. ,

: , -

, ,

.:

praesens ,

imperfectum ,

futurum I .:

perfectum ,

plusquamperfectum ,

futurum II .

2.4.


38/263

38

: , , , , . -

, , :praesens

indicatAvi actAvi, . . -. -, , : 3-pluralis.

2 4 .

-. -

, : ? ? -

-infinitAvus praesentis actAvi, -re-:ornare, monBre, scribere, audAre-.

I -a:

accusare (accusa-).II -B: -

monBre (monB-).III ,

-u -h: absolvere ( absolv-);minuere (minu-);facere (faci-).IV -A: -

punAre (punA-)., I -are, II

-Bre, III -ere, IV -Are.II III -

, , e.-

(), , I, II IV -re-, III -ere(. .-re-e).

:

domare; notare; sedBre;possidBre -; tradere; sentAre; cavBre-

; emere ; peccare ; debBre -


39/263

39

; dare; demonstrare; convenAre; optare;prohibBre; statuere;invenAre.

2 5 . :

accuso, accusavi, accusatum, accusare moneo, monui, monhtum, monBreabsolvo, absolvi, absolutum, absolvere

punio,punAvi,punAtum,punAre 1-

(praesens indicatAvi actAvi) -

-o. 1-

(perfectum indicatAvi actAvi) -i. () -

-(t)um.

(infinitAvuspraesentis actAvi) -re-.

;

:

divhdo, si, sum3 , occAdo, cAdi, cAsum3 rego, xi, ctum3

taceo, ui, htum2 ,

, -

. 4 :

divhdo, divAsi, divAsum, dividere

occAdo, occAdi, occAsum, occidererego, rexi, rectum, regeretaceo, tacui, tachtum, tacBreI IV

(, noto1 audio4).

,

-o, -vi, -tum, -re:

noto, notavi, notatum, notareaudio, audAvi, audAtum, audAre


40/263

40

,

,

.

2 6 . ,

:

1) (), , -

-re-/-ere-:

accusare accusa-monBre monB-

absolvere absolv-punAre punA-

2) , , -

-i:

(2-)

accusavi accusav-monui monu-

absolvi absolv-

punAvi puniv-3) , ,

-um:

(3-)

accusatum accusat-monhtum monit-

absolutum absolut-punAtum punit-

, -

:

condemno, condemnavi, condemnatum, condemnare1 invenio, invBni, inventum, invenAre4 ago, Bgi, actum, agere3 taceo, tacui, tachtum, tacBre2 lego, lBgi, lectum, legere3


41/263

41

2 7 . ( )

praesens (), imperfectum

(),futurum primum() -:

Praesens indicatAvi actAvi et passAvi

-

I, II IV ;

III -

: hs,t, m; er; unt.I -a

1--o-or:

*orna-oorno, *orna-orornor.

ActAvum

()

PassAvum

()

Sing. Plur. Sing. Plur.

1-

2-

3-

-o(-m)

-s

-t

-mus

-tis

-nt

-or(-r)

-ris

-tur

-mur

-mhni

-ntur

accusare, monBre, absolvere,punAre

Praesens indicatAvi actAvi

I II III IV

Sing. 1-

2-

3-

accuso

accusas

accusat

moneo

mones

monet

absolvo

absolvis

absolvit

punio

punis

punit


42/263

42

Imperfectum indicatAvi actAvi et passAvi

--ba-I II

-Bba-III IV .

, 1-

-m.

Plur. 1-

2-

3-

accusamus

accusatis

accusant

monBmus

monBtis

monent

absolvhmus

absolvhtis

absolvunt

punAmus

punAtis

puniunt

I II III IV

Praesens indicatAvi passAvi

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

accusor

accusarisaccusaturaccusamuraccusamhniaccusantur

moneor

monBrismonBturmonBmurmonBmhnimonBntur

absolvor

absolverisabsolvhturabsolvhmurabsolvimhniabsolvuntur

punior

punArispunAturpunAmurpunimhnipuniuntur

Imperfectum indicatAvi actAvi

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

accusabam

accusabasaccusabataccusabamusaccusabatisaccusabant

monBbam

monBbasmonBbatmonebamusmonebatismonBbant

absolvBbam

absolvBbasabsolvBbatabsolvebamusabsolvebatisabsolvBbant

puniBbam

puniBbaspuniBbatpuniebamuspuniebatispuniBbant


43/263

43

Futurum I (primum) indicatAvi actAvi et passAviI II -

-b-, -

, -

III .

III IV 1-

-a-, -e-

.Futurum I -

:puniam, -

.

Imperfectum indicatAvi passAvi

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

accusabar

accusabarisaccusabaturaccusabamuraccusabamhniaccusabantur

monBbar

monebarismonebaturmonebamurmonebamhnimonebantur

absolvBbar

absolvebarisabsolvebaturabsolvebamurabsolvebamhniabsolvebantur

puniBbar

puniebarispuniebaturpuniebamurpuniebamhnipuniebantur

Futurum IindicatAvi actAvi

I II III IVSing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

accusabo

accusabisaccusabitaccusabhmusaccusabhtisaccusabunt

monBbo

monBbismonBbitmonebhmusmonebhtismonBbunt

absolvam

absolves

absolvet

absolvBmusabsolvBtisabsolvent

puniam

punies

puniet

puniBmuspuniBtispunient


44/263

44

esse

, . ., , -

. -

esse. .

1. praesens, imperfectumfuturumIindicatAvi actAvi militare , vidBre , legere , venAre.

2. : ornare ,servAre, mittere, amare, censBre-, esse, scribere.

:

censebamhni II , imperfectum indicatAvi passAvi, 2-pluralis.

Praesens

indicatAvi actAviImperfectum

indicatAvi actAviFuturum I

indicatAvi actAviSing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

sum

es

est

sumus

estis

sunt

eram

eras

erat

eramuseratiserant

ero

eris

erit

erhmuserhtiserunt

Futurum I indicatAvi passAvi

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

accusabor

accusaberisaccusabhturaccusabhmuraccusabimhniaccusabuntur

monBbor

moneberismonebhturmonebhmurmonebimhnimonebuntur

absolvar

absolvBrisabsolvBturabsolvBmurabsolvemhniabsolventur

puniar

puniBrispuniBturpuniBmurpuniemhnipunientur


45/263

45

Ornamus, ornabantur, ornabit, ornabunt, serviunt, servimhni, serviBbas,serviBtis, mittit, mittBbas, mittet, mittBtur, amo, amor, amabaris, amabis,censent, censBbo, censBbam, eras, est, sunt, erhtis, erunt, scribuntur,scribBbant, scribhtis, scribBtis.

2 8 .

-

.

,

-. , Librum legit

3--tlegit-

: . -

.

, -

, -

, :Arbhter iustus causam audit.

.

, -esse

, -

. , esse, , -

, : Scientia potentia est ; Agricolalaboripsus est.

-

, -

(-esse): Italia est patria iurisprudentiae

.

-

-(-

): Praetor actpri iudhcem dat.,

, -

:popvlus Romanus,filia mea.


46/263

46

, -

. , studBre , -

: Germani agriculturae non student.

,

.

, ,

, , -

. -

,

, -.

, : , -

, , -

, . ,

, , -

, (-

): Terra(nom. ) stellis(abl. . ) illustratur.

-, a

ab, . -

ablatAvus auctpris:Reus ab advocato defendhtur.Servus a domhno suo vendhtur.

. .

1.Advocatus reum defendit. 2.Arbhtri reos aut condemnant, autabsolvunt. 3.Lucius Titius, domhnus fundi, servum emit et pecuniam PublioSempronio dat. 4.Furem nocturnum lex permittit occidere (Digesta).5.Etiam latrpnes suis leghbus parent (Cicero). 6.In legeCorneliadolus pro

factpacciphtur. 7.Divitiae bonum non sunt (Sen.). 8.Reus culpam suamnegabat. 9.Servprum officia varia erant: alii terram colBbant, alii domA

ministrabant, alii in agris laborabant, alii pueros et puellas docBbant. 10.Ait


47/263

47

praetor: Si non habBbunt advocatum, ego dabo. 11.Ut salutas, ita salu-taberis. 12.Verum amAcum pecunia non parabis. 13.Gaius est paterhistoriae iuris Romani. 14.Contra factum non datur argumentum. 15.Culpalata dolo comparatur, culpa lata dolo proxhma est. 16.In bellpportae templiIani non claudebantur. 17.Mortui a Romanis cremabantur.

absolvo, solvi, solutum3 ,

accipio, cBpi, ceptum3 ,

ager, grim

aio

alius, a, ud ; alii alii

amAcus, im arbhter, trim argumentum, in

aut

bellum, in

bonus, a, um ,

claudo, si, sum3

colo, colui, cultum3

comparo, avi, atum1

condemno, avi, atum1 contra

Cornelius, im (),

Cornelia lex

cremo, avi, atum1 culpa, aef

defendo, ndi, nsum3

divitiae, arumf(pl.) do, dedi, datum, dare1

doceo,docui, doctum2

dolus, im ,

domA (.)domhnus, im ego

emo, emi, emptum3 ,

etiam

et

factum, in , ,

fundus, im ,

fur, furism

Gaius, im ,

II . . .habeo, ui, htum2 historia, aef

Ianus, im ,

,

ita

ius, iurisn

labpro, avi, atum1 latro, pnism latus, a, um ; culpa lata

lex, legisf

LuciusTitius ()

ministro, avi, atum1 mortuus, a, um

nego, avi, atum1 nocturnus, a, um

non

occhdo, cAdi, cAsum3

officium, in , paro, avi, atum1 ,

,

pater, trism

pecunia, aef

permitto, misi, missum3

,

porta, aef

praetor, prism , proxhmus, a, um


48/263


49/263

49

3- -nto(IV -unto);

III

iu:

3 0 .

perfectum(),plusquamper-

fectum() futurumII()

. -

(. 26).

Perfectum indicatAvi actAvi

-

:

Sing. Plur.

1- -i -hmus2- -isti -istis

3- -it -Brunt

accusare

Sing.

Plur.

2-

3-

2-

3-

accusa-to

accusa-to

accusa-tpte

accusa-nto

absolvere

Sing.

Plur.

2-

3-

2-

3-

absolv-h-to

absolv-h-to

absolv-h-tpte

absolv-u-nto

esse

Sing.

Plur.

2-

3-

2-

3-

esto

esto

estpte

sunto


50/263

50

Plusquamperfectum indicatAvi actAvi

--era-: -m, -s, -t, -mus, -tis, -nt.

Plusquamperfectum, -

: Themistocles restituit muros, quidPersae deleverant, . restituit perfectum

indicatAvi actAvi, deleverant plusquamperfec-tum, .

()

Futurum II indicatAvi actAvi

-

-er-1--erh--.

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-3-

1-

2-

3-

accusavi

accusavistiaccusavit

accusavhmus

accusavistis

accusavBrunt

monui

monuistimonuit

monuhmus

monuistis

monuBrunt

absolvi

absolvistiabsolvit

absolvhmus

absolvistis

absolvBrunt

punAvi

punivistipunAvit

punivhmus

punivistis

punivBrunt

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-

3-1-

2-

3-

accusaveram

accusaveras

accusaverataccusaveramusaccusaveratisaccusaverant

monueram

monueras

monueratmonueramusmonueratismonuerant

absolveram

absolveras

absolveratabsolveramusabsolveratisabsolverant

puniveram

puniveras

puniveratpuniveramuspuniveratispuniverant


51/263

51

Futurum II , : Ut sementem feceris(fut.II), ita metes(fut. I), .

3 1 .

- participium. , -

,

(, , ) (, ) : ? ,

, -

, -

.

:participium praesentis

actAvi ( ), participiumperfecti passAvi ( ) participium futuri actAvi().

I II III IV

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

accusavero

accusaveris

accusaverit

accusaverhmus

accusaverhtis

accusaverint

monuero

monueris

monuerit

monuerhmus

monuerhtis

monuerint

absolvero

absolveris

absolverit

absolverhmus

absolverhtis

absolverint

punivero

puniveris

puniverit

puniverhmus

puniverhtis

puniverint

esse

Perfectum

indicatAvi actAviPlusquamperfectum

indicatAvi actAviFuturum II

indicatAvi actAvi

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

fui

fuisti

fuit

fuhmus

fuistis

fuBrunt

fueram

fueras

fuerat

fueramus

fueratis

fuerant

fuero

fueris

fuerit

fuerhmus

fuerhtis

fuerint


52/263

52

Participium praesentis actAvi

(. 26) -

-ns-I II , -en- III IV . gen. sing.

-ntis

-III sapiens, sapientis:

I accusare accusans, antis , -, -II monBre monens, entis , -, -III absolvere absolvens, entis , -, -IV punAre puniens, entis , -, -Participium praesentis actAvi

, , accusans

.

Participium perfecti passAvi

-us, -a, -umI II

:

accusatus, a, um , -, -monhtus, a, um , -, -absolutus, a, um , -, -

punAtus, a, um , -, -

Participium futuri actAvi

-ur---us, -a, -umI II .

:accusaturus, a, um moniturus, a, um

absoluturus, a, um puniturus, a, um

3 2 .

participium perfecti passAvi-

esse

.


53/263

53

esse:

praesensperfectum,

imperfectumplusquamperfectum,

futurum Ifuturum II.

accusare

Perfectum indicatAvi passAvi

Sing. 1- accusatus, a, umsum () , 2- accusatus, a, um es 3- accusatus, a, um est

Plur. 1- accusati, ae, a sumus 2- accusati, ae, a estis 3- accusati, ae, a sunt

Troia a Graecis cremata est . cremata est cremareperfectum indicatAvi passAvi3-.

Plusquamperfectum indicatAvi passAvi

Sing. 1- accusatus, a, um eram 2- accusatus, a, um eras ()3- accusatus, a, um erat

Plur. 1- accusati, ae, a eramus2- accusati, ae, a eratis3- accusati, ae, a erant

Opphda, quae ab Helvetiis incensa erant (plusquamperf.), a Caesbrerestituta sunt(perf.) , , -.

Futurum II indicatAvi passAvi

Sing. 1- accusatus, a, um ero 2- accusatus, a, um eris ()3- accusatus, a, um erit

Plur. 1- accusati, ae, a erhmus2- accusati, ae, a erhtis3- accusati, ae, a erunt

Nec prius dormiBmus(fut. I), quam negotia nostra finAta erunt(fut. II), .


54/263

54

3 3 . , esse. I I I -io

, sum,

fui, esse :

absum, afui, abesse adsum, affui, adesse

desum, defui, deesse

insum, infui, inesse -

intersum, interfui, interesse -,

obsum, obfui, obesse ,

praesum,praefui,praeesse ,

prosum,profui,prodesse ,

, sum,fui, esse; -

. - possum, potui,

posse, esse

pot- ( ), pos- (s), -potis. possum,potui,posse-

.

Praesens Imperfectum Futurum I

Sing.

Plur.

1-2-

3-

1-

2-

3-

possumpotes

potest

possvmuspotestis

possunt

poterampoteraspoteratpoteramuspoteratispoterant

poteropoterispoteritpoterhmuspoterhtispoterint

Perfectum Plusquamperfectum Futurum IISing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

potui

potuisti

potuit

potuhmuspotuistis

potuBrunt

potuerampotueraspotueratpotueramuspotueratispotuerant

potueropotuerispotueritpotuerhmuspotuerhtispotuerint

,

III IV . 1-praesens

indicatAvi actAvi-io, :capio, cBpi, captum, capere cupio

,cup

Avi

,cup

Atum

,cup

ere


55/263

55

facio, fBci, factum, facere ;iacio, iBci, iactum, iacere .

-io

IV , :1) i;

2) hre;3) imperatAvus praesentis 2- sing. -e: cape

;face ; iace;4) infinitAvus praesentis passAvi -i: capi-

;faci . .

capere

Praesens Imperfectum Futurum ISing.

Plur.

1-

2-

3-

1-

2-

3-

apio

capis

capit

caphmuscaphtiscapiunt

capiBbamcapiBbascapiBbatcapiebamuscapiebatiscapiBbant

capiam

capies

capiet

capiBmuscapiBtiscapient

Sing.

Plur.

1-

2-

3-

1-2-

3-

apior

caperiscaphturcaphmurcapimhnicapiuntur

capiBbarcapiBbariscapiBbaturcapiBbamurcapiebamhnicapiBbantur

capiar

capiBriscapiBturcapiBmurcapiBmhnicapiBntur

ActAvum

PassAvum

3 4 .

(verba deponentia) , -

, -, . . , -

. -,

-

, : , , .

-

:

1) praesens indicatAvi passAvi, 1-singularis;2) perfectum indicatAvi passAvi, 1-singularis;


56/263

56

3) infinitAvus praesentis passAvi ,

-ri- ( I, II IV ) -i-

(III ). :arbhtror, arbitratus sum, arbitrari 1 ,

polliceor, pollichtus sum, pollicBri2 loquor, locutus sum, loqui 3 , utor, usus sum, uti 3

patior, passus sum, pati 3 ,

orior, ortus sum, orAri4 ,

(verba semideponentia) -, -

, -

:audeo, ausus, sum, audBre2

gaudeo, gavAsus sum, gaudBre 2 confAdo, confAsus, sum, confidere3 diffAdo, diffAsus sum, diffidere3 revertor, reverti, reverti3

1..

-: ,, , ?

2.-

. ?3.I, II, III, IV ?

4..5.?

?6.-

.7.?

8.esse .

9.?10.

?

11.?

?


57/263

57

12. -

?

13. , esse. ?

14. ? -

?

1. -

:noto, notavi, notatum, notare1 habeo, habui, habhtum, habBre2 minuo, minui, minutum, minuere3 vestio, vestAvi, vestAtum, vestAre4

2. 3-

:nego, negavi, negatum, negare1 deleo, delBvi, delBtum, delBre2 scribo, scripsi, scriptum, scribere3 constituo, constitui, constitutum, constituere3

finio, finAvi, finAtum, finAre4

3. :voco, vocavi, vocatum, vocare1 video, vidi, visum, vidBre2 instruo, instruxi, instructum, instruere3 vinco, vici, victum, vincere3

gero, gessi, gestum, gerere3 venio, veni, ventum, venAre4 scio, scivi, scitum, scire4

(, , ,

, ) :

vocavisti, vocavero, vocatae sunt, vocavi, vidhmus, vidBmus, videt, vidit, visuseram, visi erhtis, instruxerant, instruxBrunt, instruxerint, instruBbas, instrues,vincit, vicit, vicBrunt, viceris, victa est, gesseram, gesserit, gesta eratis,veneramus, veniunt, venAtur, veniebamhni, venerhtis, ventus ero, venti erant,sciuntur, sciverhtis, sciBris, sciti sumus, scitus es.

4. :

1. Gaius Iulius Caesar, postquam a Pharnbce, rege Ponthco, victoriamreportavit, ad amAcum suum scripsit: Veni, vidi, vici. 2. Graeci Troiam


58/263

58

expugnavBrunt, incplas necavBrunt. 3. Leonhdas Thermopylas occupaveratibique Persas exspectavit. 4.Alexander delBvit Thebas, quae diu floruerant.5.Actio recta non erit, nisi recta fuerit voluntas. 6. Sententiam vestrammutabhtis, si omnia audiverhtis. 7. Gallia est omnis divAsa in partes tres.8.Apud Romanos femhnae ab omnhbus officiis civilhbus et publhcis remptaeerant. 9. Infamia notatur qui furti, iniuriarum, de dolo malo et fraudedamnatus erit. 10. Omne ius homhnum causa institutum est. 11. Si frustraadmonhtus eris, puniBris. 12. Poena sine fraude esse non potest. 13.Actor etreus adsunt, sed testes absunt. 14. Dulce et decprum est pro patriamori.15. Facta loquuntur.

ab , ,

absum, afui, abesse actio,pnisf , actor, prism ad , , , , ,

admoneo, ui, htum2 ,

adsum, affui, adesse

Alexander, drim

()

amAcus, i m apud ,

audio, Avi, Atum4 ,

Caesar, brism causa, aef ,

civAlis, e de , ,

decprus, a, um ,

deleo, Bvi, Btum2 ,

diu

divhdo, vAsi, vAsum3 dolus, im , ; dolus

malus

dulcis,e ,

et

expugno, avi, atum1

exspecto, avi, atum1

, factum, in , ,

femhna, aef floreo, ui,, Bre2 fraus, fraudisf

frustra

furtum, in ,

Gallia, aef

homo, hnism ibique= que ibi

incola, aem,f

iniuria, aef ,

instituo, ui, utum3 ius, iurisn

Leonhdas, aem ,(V . . .)

loquor, locutus sum, loqui3

, morior, mortuussum, mori3

muto, avi, atum1 noto, avi, atum1 ,

neco, avi, atum1 nisi

occvpo, avi, atum1 ,


59/263

59

officium, in , ,

,

omnis, e ,

pars, partisf

patria, aef

Persa, aem Pharnbces, ism ,

(I . . .)

poena, aef

Ponthcus, a, um postquam ,

pro ,

publhcus, a, um ,

qui, quae, quod

rectus, a, um ,

removeo, mpvi, mptum2 ,

reporto, avi, atum1 ,

reus, im ,

rex, regism

scribo, scripsi, scriptum3

sed

sententia, aef , si

sine

suus, a, um

testis, ism

Thebae, arumf pl. ,

Thermopylae, arumf pl. -()

Troia, aef ,

venio, vBni, ventum4 video, vidi, visum2

vinco, vici, victum3

voluntas, atisf ,

3 5 .

1-2-: ego

, nos, tu, vos sui.

2.5. (Pronomina)#

Casus Sing.

Nom.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

ego

mei

mihi

me

mB ()

tu

tui

tibi

te

tB ()

sui

sibi

se

sB ()


60/263

60

(. : ,

, . .). 3--

. -: is, ea, id, , , hic, haec, hoc, , .

sui -

3-: 1-2-

:

cum abl.:

mecum (cum me) tecum (cum te)

secum (cum se) c

nobiscum (cum nobis)

vobiscum (cum vobis)

3 6 . , I II -

, :meus, mea, meum , ,

tuus, tua, tuum , , suus, sua, suum , , noster, nostra, nostrum , ,

vester, vestra, vestrum , ,

accusamus nos accusatis vos accusant se

accuso me accusas te accusat se

Casus Plur.

Nom.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

nos

nostri

nostrum

nobis

nos

nobis ()

vos

vestri

vestrum

vobis

vos

vobis ()

{{


61/263

61

3 7 .

-

. :hic, haec, hoc , , ()

iste, ista, istud , , , , , ( ,)

ille, illa, illud , , (,

)

is, ea, id , , , , ,

hic, iste. -

3-: , ,

. I II -

:gen. sing.--ius, dat. sing. -i.

cis, ea,id

CasusSing. Plur.

m f n m f n

Nom.

Gen.

Dat.Acc.

Abl.

is ea id

eius

eieum eam id

ep ea ep

ei (ii) eae ea

eprum earum eprum

eis (iis)eos eas ea

eis (iis)

chic,haec,hoc

CasusSing. Plur.

m f n m f n

Nom.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

hic haec hoc

huius

huic

hunc hanc hoc

hoc hac hoc

hi hae haec

hprum harum hprum

his

hos has haec

his


62/263


63/263

63

quis? quid?

.

4 0 .

--

, -

(ali-) (-dam, -quam, -que, -piam, -libet, -vis). -

,

(. : -, -).

,

quid, , quod.

cqui, quae,quod

CasusSing. Plur.

m f n m f n

Nom.

Gen.Dat.

Acc.

Abl.

qui quae quod

cuiuscui

quem quam quod

qup qua qup

qui quae quae

quprum qu

arum qu

prum

quibus

quos quas quos

quibus

- -

aliquis, aliqua, aliquid

-, -

quispiam, quaepiam, quidpiam

-, -

quisquam, quidquam

-, -

quidam, quaedam, quiddam

-, -

quisque, quaeque, quidque

unusquisque, unaquaeque, unumquidque

quivis, quaevis, quidvis

,

quilibet, quaelibet, quidlibet

,

quicunque, quaecunque, quodcunque

quisquis, quidquid

,

aliqui, aliqua, aliquod

-

quispiam, quaepiam, quodpiam

-

quidam, quaedam, quoddam

-

quisque, quaeque, quodque

,

unusquisque, unaquaeque, unumquodque

quivis, quaevis, quodvis

,

quilibet, quaelibet, qudlibet

,

quicunque, quaecunque, quodcunque


64/263

64

4 1 .

nemo , nihil

.

.

:

1.Habent sua fata libelli. 2.Me delectant mea, te tua. 3.Da mihi veniam.

4.Cum collhgo argumenta causarum, non tam ea numerare soleo, quamexpendere. 5. Ubi tu Gaius, ibi ego Gaia (). 6.Quod non habet principium, non habet finem. 7.Iustitia

est constans et perpetua voluntas, ius suum cuAque tribuens. 8.Temporamutantur et nos mutamur in illis. 9. Non omnes leges, non omnia iura

eiusdem generis eundem vig

prem, aut eandem formam habent. 10. Legisvirtus haec est: imperare, vetare, promittere. 11.Ubi eadem legis ratio, ibi

eadem legis dispositio. 12.Ipsa se velochtas implhcat. 13.Sapiens ipse fingitfortunam suam sibi (Plautus). 14.Saepe nihil inimAcus est homhni, quamipse sibi (Cicero). 15.Ille dolt verE, quisine tstedolt (Martialis).

Nom.

Gen.

Dat.

Acc.

Abl.

nemo

nemhnis (nullAus)

nemhni (nulli)

nemhnem

nemhne(nullp)

nihil (nil)

nullAus rBi

nulli rei

nihil (nil)

nullarB

Casus

aut

causa, aef ()collhgo, lBgi, lectum3

constans, antis

cum

delecto, avi, atum1

dispositio, pnisf ,

do, dedi, datum, dare1

doleo, ui(iturus) 2 ,,

expendo, pendi, pensum3

fatum, in ,

finis, ism

fingo, finxi, finctum3 ,

forma, aef , ,

fortuna, aef ,

Caius, im ()

Gaia, aef ()


65/263

65

genus, erisn ,

habeo, ui, htum2

homo, hnism

ibi

impero, avi, atum1 ,

implhco, avi, atum1

inimAcus, im

ius, iurisn

iustitia, aef

lex, legisf

libellus, im

muto, avi, atum1

numero, avi, atum1

omnis, e ,

perpetuus, a, um

principium,in

promitto, misi, missum3

ratio, pnisf

quam ,

saepe

sapiens, entis ,

sine

soleo, solhtussumBre2

tam ,

tempus, orisn

testis, ism

tribuo, ui, utum3

ubi

velochtas, atisf ,

venia, aef

veto, ui, htum1

vigor, prism ,

virtus, utisf , ;

,

voluntas, atisf ,

2.6. (Numeralia)

(cardinalia), -

(ordinalia), (distributAva) (numeraliaadverbialia) .

4 2 .

, -

: ?; -

-

: ? ? (, . .).

30 90

-ginta: 30 triginta,

80 octoginta.


66/263

66

11 17 -decim ( decem ): 11 undecim, 17 septendecim.

, 8 9 (, 38, 59 . .),

: 18 duodeviginti(. . ), 29 undetriginta(. . ).

200 900 () --centi(centum): 200 ducenti, ae, a, 600 sescenti, ae,a -genti: 400 quadringenti, ae, a.

, 1 7,: ) -

: 21 viginti unus; ) -et: 21 unus et viginti.

, , -, 18- --eshm--us, -a, -um: duodeviceshmus,a,um, octogeshmus, a, um. : sexageshmusquartus.

4 3 .

unus, duo, tres, -

200 900 (ducenti nongenti) milia.

200 900 () , -I II .

milia , III .

, -

I II .

unus,duo, tres

Casus m, f, n m, f, n m, f, n

Nom.

Gen.

Dat.Acc.

Abl.

unus, a, um

unAus

uniunum, am, um

uno, a, o

duo, ae, o

duprum, arum, prum

dupbus,

abus,

pbus

duos, as, o

dupbus, abus, pbus

tres, tria

trium

tribustres, tria

tribus


67/263

67

4 4 .

1 I unus, a, um primus, a, um2 II duo, ae, o secundus, alter

3 III tres, tria tertius

4 IV quattuor quartus

5 V quinque quintus

6 VI sex sextus

7 VII septem septhmus

8 VIII octo octavus

9 IX novem nonus

10 X decem dechmus

11 XI undecim undec

hmus12 XII duodecim duodechmus

13 XIII tredecium tertius dechmus

14 XIV quattuordecim quartus dechmus

15 XV quindecim quintus dechmus

16 XVI sedecim sextus dechmus

17 XVII septendecim septhmus dechmus

18 XVIII duodeviginti duodeviceshmus

19 XIX undeviginti undeviceshmus

20 XX viginti viceshmus

21 XXI unus et viginti unus et viceshmus

22 XXII duo et viginti alter et viceshmus

23 XXIII tres et viginti tertius et viceshmus

30 XXX triginta triceshmus

40 XL quadraginta quadrageshmus

50 L quinquaginta quinquageshmus

60 LX sexaginta sexageshmus

70 LXX septuaginta septuageshmus

80 LXXX octoginta octogeshmus

90 XC nonaginta nonageshmus

100 C centum centeshmus

200 CC ducenti, ae, a ducenteshmus300 CCC trecenti, ae, a trecenteshmus

400 CD quadringenti, ae, a quadringenteshmus

500 D quingenti, ae, a quingenteshmus

600 DC sescenti, ae, a sescenteshmus

700 DCC septingenti, ae, a septingenteshmus

800 DCCC octingenti, ae, a octingenteshmus

900 DCCCC nongenti, ae, a nongenteshmus

1000 M mille milleshmus

2000 MM duo milia bis milleshmus


68/263

68

4 5 .

unus, duo, tres-

200 900 -

, : unus homo, duo consvles, trecenti anni.

, : in exerchtu Hannibblis erant trigintaseptem elephanti37 .

milia

: duo milia civium.

, ,

, . (-

): annp ducenteshmpquadrageshmptertip -.

4 6 .

() --n-: terni, ae, a

: ? ,

I II .

: ? -

-ies-.

singvli, ae, a

bini terni(trini)

quaterni . .

quini

seni

. .

semel

bis ter

quater . .

quinquies

sexies

. .


69/263

69

1. () 1 20.2. () 1 10.

3. ?

4. 11 17?5. , 8 9?6. ?

7. ?8.

.9. -

.

1. : unus liber, duae femhnae-

, tres menses.

2. - -: 41, 58, 179, 326, 732, 1614, 1985. -(-): 1239 , 1671 , 1758 , 1995 .

3. , -: , , , , -

, , , , .

4. :

1.Annos numerabant Romani ab anno Urbis condhtae, qui annus fuit anteaeram nostram septingenteshmus quinquageshmus tertius. 2.Romani triabella cum Carthaginienshbus gessBrunt: primum bellum ab annpducenteshmpsexageshmpquartpusque ad ducenteshmus quadrageshmum primum; secun-dum ab annpducenteshmpduodeviceshmpusque ad ducenteshmum secun-dum. Anno post pax facta est. Bellum tertium ab annp centeshmp unde-quinquageshmp usque ad centeshmum quadrageshmum sextum gestum est.3. In legipne Romana decem erant cohortes, in cohorte tres manipvli, inmanipvlp duae centuriae: primo centuria centum milhtes habBbat (undecenturia appellabatur), deinde modo quinquaginta. 4.Annpab UrbecondhtatrecenteshmptertipLeges duodecim tabularum edhtae sunt, quae nunc quoque

fons omnis publhci privatAque sunt iuris. 5. Nemo potest domhnis parhterservAre dupbus. 6. Duos qui sequhtur lepores, neutrum capit. 7. Duarumcivitatum civis esse nostro iure nemo potest. 8. Testis oculatus pluris est,

quam audAti decem. 9. Duas ux

pres eodem temp

ore hab

Bre non licet.


70/263

70

5. , :

, , , , , , , , -

, , , , , , , -

, , , .

aera, aef

annus, im

ante ,

appello, avi, atum1

audio, Avi, Atum4 ,

bellum, in

capio, cepi, captum, ere3 ,

Carthaginiensis, ism castra, prumn(pl.)

centuria, aef

civis, ism

civhtas, atisf

classis, isf

cohors, hortisf

condo, dhdi, dhtum3

cum ,

deinde ,

dies, Bim,f ,

discipvlus, im

domhnus,im ,

edo, dhdi, dhtum3 ,

fio, factussum, fieri ,

fons, ntism

gero, gessi, gestum3 ,

habeo, ui, htum2

ius, iurisn

legio, pnisf

lepus, orism

lex, legisf

liber, brim

licet, licuit (lichtum est) 2 ,

manipvlus, im

()

mensis, ism

miles, htism ,

modo

numero, avi, atum1

nunc ,

oculatus, a, um

omnis, e , parhter

pax, pacisf

plus, pluris ,

post , ,

primo ,

privatus, a, um

publhcus, a, um ,

,

puer, erim

quam , ,

que ,

()

quoque ,

sequor, secutus, sequi3

servio, Avi, Atum4

servus, im

tabula, aef ,

tempus, orisn

testis, ism

unde ,

urbs, urbisf ,

(

,

)

usque

uxor, prisf


71/263


72/263

72

6. -.

7. (, -, , , ) -

.

8. , , .

9. -.

1

1. is poBta clarusillud opus immortale

2. securus, a, um grachlis, e

simplex, hcis recens, entisliber, era, erum bonus, a, umceler, eris, ere nobhlis, e

3. De magistrathbus RomanprumPrincipatus magistratuum Romae in manhbus consvlum erat. Consvles

erant magistratus annui; consulhbus erant imperium et potestas; praetereaconsul erat iudex et ponthfex maxhmus. Item ordinarii magistratus aliierant. Praetor urbanus ius inter cives dicBbat. Quaestpres aerarium

curabant. Censor censum ag

Bbat. Postea autem officium cens

pris eratetiam peccata civium contra bonos mores notare atque senatum legere.

AedAles curam aedium, postea curam ludprum denhque curam annpnaehabBbant. Extraordinarii magistratus Romae erant dictator, magisterequhtum, decemvhri, tribuni milhtum consulari potestate.

5. a) Vetare, docBre, scribere, statuere, munAre;) credo, orno, video, nutrio, labpro.

6. amo 1,

mitto 3.

7. Curamus, veniunt, arabis, monstrabatur, legBbat, audiBtis,credimhni, credBmhni, vidBmur, duxisti, delevBrunt, deleverant, deleverint,amavhmus, scripsero, fui, ornatus est, amati eratis, visum eris.

8. 38 , 56 , 216 , 387 , 1294 .

9. ..

.

.


73/263

73

2

1. id proelium acre

haec legio Romana

2. certus, a, um delicatus, a, um

miser, era, erum elegans, antis

humhlis, e fortis, e

audax, acis malus, a, um

3. Ius civAle et ius gentium

Omnes popvli, qui leghbus et morhbus reguntur, partim sup proprip,

partim communi omnium homhnum iureutuntur. Nam ius est, quod quisquepopvlus ipse sibi constituit; id ipsAus civitatis proprium est et vocatur ius

civAle, quasi ius proprium civitatis. Quod autem naturalis ratio unter omnes

homhnes constituit, id apud omnes popvlos custodAtur et vocatur ius

gentium, quasi ep iure omnes gentes utuntur. Popvlus itbque Romanus

partim supproprip, partim communi omnium homhnum iureuthtur.

5. ) finAre, regnare, legere, liberare, movBre;

) milhto, minuo, occido, prohibeo, venio.

6. habeo 2,

dormio 4.

7. Veto, scribhmus, statuunt, muniebatur, ornabatis, videbhmur,credhtur, credentur, vidBbor, docuisti, monstravBrunt, habueram,

habuerint, ornavit, petAvi, fueratis, amatus es, vestAti erant, visa erit.

8. 79 , 26 , 547 , 815 , 1459 .

9. , .

, .

.

.

3

1. is amAcus fidBlisiste nauta perAtus

2. clarus, a, um parvus, a, um

demens, entis honestus, a, um

diffichlis, e aeger, gra, grumdulcis, e levis, e


74/263

74

3. De iudiciis publhcis

Iudicia publhca in republhca Romana haec erant. Si quis a consvle

per quaestprem parricidii vel per duumvhros perduellipnis caphtis

condemnabatur, is lege Valeria de provocatipne ad popvlum provocare

poterat et tum eius res comitiis centuriatis agebatur. Comitiis centuriatis

reus aut absolvebatur aut condemnabatur.

Si quis a magistratu mulctae condemnabatur supra, quam lex Aternia

Tarpeia permittBbat, id est supra, quam duae oves et triginta boves vel tria

milia assum et viginti, condemnatus etiam ad popvlum provocare poterat

et tum comitiis tributis reus aut absolvebatur aut certae mulctae condem-

nabatur.

5. ) putare, sedBre, vestAre, minuere, occidere;

) dormio, dubhto, instruo, intellego, noto.

6. muto 1,

trado 3.

7. Laboramus, habet, regno, mittis, mittes, finiBbant, videbhtis, leghtur,

minuebamhni, credentur, habuisti, ornavit, ornavBrunt, docueram, scrip-

serant, scripserint, fuit, monstratum sum, audAtae eramus, missa erunt.

8. 37 , 48 , 819 , 456 , 1985 .

9. .

..

, .


75/263

75

3.1.

4 7. A c c us a ti v u s c u m i n f in i t i vo

1. accusatAvus cum infinitAvo

, , -

, : , -accusatAvus, infinitAvus.

: Conventio valet puto

conventipnem valBre, . Vox sonat

audio vocem sonare, ., -

,

(putare, audAre), -

, . accusatAvus cum infinitAvo.

, ,

. -

, acc. cum inf.

,

.

: , -

Notum est incolas insularum plerumque nautas esse.

3


76/263

76

2. accusatAvus cum infinitAvo

-

, , : , -

; , ; , ,

, -, -

.

, acc. cum inf.-

:

1) infinitAvus praesentis actAvi,

2) infinitAvus praesentis passAvi,

3) infinitAvus perfecti actAvi,

4) infinitAvus perfecti passAvi,

5) infinitAvus futuri actAvi,

6) invinitAvus futuri passAvi.

1. InfinitAvus praesentis actAvi

-re-I, II, IV -

-ere-III :

accusa-re

monB-re

scrib-ere

audA-re2. InfinitAvus praesentis passAvi

-ri- I, II, IV -

-i- III :

accusa-ri

monB-ri

scrib-i

audA-ri

3. InfinitAvus perfecti act

Avi perfecti-isse-:

accusav-i accusavisse

monu-i monuisse

scrips-i scripsisse

audAv-i audivisse

InfinitAvusessefuisse.

(46) (-

).


77/263

77

4. InfinitAvus perfecti passAvi participium perfecti passAvi

( accusativus perticipium ,

) esse:

accusatum (am, um) esse

monhtum (am, um) esse

scriptum (am, um) esse

audAtum (am, um) esse

5. InfinitAvus futuri actAviparticipium futuri

esse:

accusaturum (am, um) esse

moniturum (am, um) esse

scripturum (am, um) esse

auditurum (am, um) esse

InfinitAvus futuriessefuturum (am, um) esse;

fore.

6. InfinitAvus futuri passAvisupAnum

infinitAvus passAvieo, ii,itum,ireiri:

accusatum iri

monhtum iri

scriptum iri

audAtum iri

AccusatAvus cum infinitAvo:

1) video , audio ,

sentio;

2) puto, intellego, ;

3) gaudeo, spero;

4) volo, veto, iubeo;

5) dico, scribo, nego,

-apparet, constat , manifestum est , placet

, , necesse est,fama est

, decet, aequum est,

. .

: Legem brevem esse oportet.

Paulus negat actipnem in hoc casua praetpre dari,

.


78/263

78

3.

accusatAvus cum infinitAvo

, (, , , , , ) -

-

, , ,.

: , Vides melegere. -, Speromehunc librum lecturum esse. , ,

accusatAvus cum infinitivo, ,

-

se.

: Hannhbal sperabat seRomam expugnaturum esse-

, (. . ) . , ,

(eum, eos, hunc, hos. .): Pater filio dixit sehoc

nescAre, (. . ) . :Pater filio dixit eumhoc nescAre, (. . ).

1. acc. cum inf.:

1. Constat terram circum solem movBri,

. 2. Scimus Cicerpnem oratprem maxhmum fuisse , . 3. Graeci sperabant

Troiam delBtum iri , .

4. Necesse est civitatem ab opthmis viris regi, -.

2. :1. Cupio me esse clementem (Cicero). 2. Te esse felAcem volo. 3. Hanc sen-tentiam puto veram esse. 4. Iustum est sceleratos punAri. 5. Quod non vetat

lex, hoc vetat fieri pudor (Seneca). 6. Lex (homhnes) recte facere iubet,

vetat delinquere.


79/263

79

clemens, entis

cupio, cupAvi, cupAtum3

delinquo, delAqui, delictum3

facio, feci, factum3 ,

felix, Acis

fio, factumsum, fieri ,,

iubeo, iussi, iussum2

lex,legis,f

pudor, pris, m ,

punio, punAvi, punAtum4

puto, putavi, putatum1 ,

sceleratus,i, m

sententia, ae,f ,

verus, a, um ,

veto, vetui, vethtum1

volo, volui, velle ,

4 8 . N o m i n a t i v u s c u m i n f i n i t i v o

dicunt conventipnem valBre, , accusatAvus cum infinitivo--dicunt, -: conventio valBre dichtur.

accusatAvus cum infinitivo, -accusatAvus nominatAvus, -dicuntdichtur.

nominatAvus cum infinitAvo. -, accusatAvus cum infinitivo, -.

nominatAvus cum infinitAvovideor, Bri, . -: videor -, ; vidBris , ; vidBtur , (-, , , ); dicor , ;dicuntur ,

: Testator vidBtur non esse sanae mentis(--), . Hostis procedere videbatur, , .

1. :

1. Discipvli id intellecturi esse videntur. 2. Cicero omnes oratpres Romanos

eloquentia superavisse putatur. 3. Prometheus hominhbus ignem dedisse


80/263

80

tradhtur. 4. Id non intellexisse vidBris. 5. Mea verba non satis intellegere

videmhni.

2. :

1.Qui tacet, consentAre vidBtur. 2. Qui suo uthtur, non vidBtur vim facere

(Digesta). 3. Praetor ius reddere dicAtur. 4. Leghbus hoc facere vetamur.5. Ex urbe exAre vethtus est. 6. Debhtor tuus in fraudem creditprum nihilfacere vidBtur.

4 9 .

accusatAvus cum infinitivo

, : .

, , -

, , ,

,

accusatAvus cum infinitivo, . .

, .

: Pater dixit filium bene scribere. dixit, , -

, 3-. -

pater.

()? accusatAvus cum infinitivo, scribere

dixit. scribere

, , . -

filium, (. II .-um,

actioreddhtur

consentio, consensi, consensum4

credhtor, pris, m

debhtor, pris, m

exeo, ii, htum, Are

fraus, fraudis,f

ius, iuris, n

iusreddere

reddo, reddhdi, reddhtum3 -

, ,

taceo, tacui, tachtum2

urbs, urbis,f utor, usussum, uti3 ,

vis,f ,


81/263

81

acc.), . ,filium scribere accusatAvuscum infinitivo:filium , scribere .

, , -

, . -: , .

accusatAvus cum infinitivo,

, . , ,

.: Dareus sperabat se Graeciam redacturum esse. -

, - seGraeciam. se -, Graeciam.

,

, se , Graeciam

, () -

redacturum esse. redacturum- (. -um),

(. -am). : ,

(. . ) . -,

.

inf. fut. act. redacturum esse -.

, , -

nominatAvus cum infinitAvo.:AmAcus meus bene cantare dichtur. dichtur(3-

, praes. ind. pass.) , amAcus-. cantare. -nominatAvus cum infinitAvo:AmAcus cantare dichtur. : meusbene.

nominatAvus cum infinitAvo - ,


82/263

82

. : , .

, , ,

,

.: Videor intellegere.videor1-

,praes. ind. pass. -. : -, .

-. : Videmhni intellegere, (-mhni 2-).

5 0 . A b l a t i v u s a b s o l u t u s

1. ablatAvus absolutus

AblatAvus absolutus(. . ) , -. , abl., , , -

, , , ., , : 1)par-

ticipium praesentis actAvi -; 2)participium perfecti passAvi -.

2. participium praesentis actAvi

Participium praesentis; -. abl. abs., -part. praes. act., -, , , , ,

.: FeleabsentBmures securi sunt,

.TiberipregnantBterrae motus fuit,

.


83/263

83

3. ablatAvus absolutus

-, . .

: Fele absentB . Tiberip regnantB.

4. AblatAvus absolutus

ablatAvus absolutus -, -, abl.-: Tarquinipregefines imperii Romani propagati sunt(), -

. Hannibble vivp Romani tutos se non arbitrabantur(), -.

- : Marcp Messala etMarcpPispneconsulhbus ().

5. Participium perfecti passAviablatAvus absolutus

TroiadelBtaGraeci domos revertBrunt-TroiadelBta participium perfecti passAvi, -, - . ,

: , - . Troia delBta Aeneas inItaliam venit, , :

, , ,

. , -, -.

Participium perfecti passAvi, ,

.,

abl.

.


84/263

84

1. :

1. Homo, verum non dicens, mendax appellatur. 2.Augustp regnantB,Romae litterae artesque florBbant. 3. MB absentB, consilium finAtum est.

4.Reghbus expulsis, duo consvles creati sunt. 5. Persis advenienthbus,Athenienses resistere constituBrunt.

2. :

1. Causacognitapraetor actipnem dat aut denegat. 2. In fraudem legis facit

qui, salvis verbis legis, sententiam eius circumvenit (Digesta). 3. Hac ora-

tipne habhta discBdit (Caesar). 4. Bellpconfectplegati ad Caesbrem gratu-latum convenBrunt.

5 1 .

ablatAvus absolutus-

., , :

,

, .

abl.(), -

,

ablavAtus absolutus. ,.

actio, actipnis,f ,

bellum, in

causacognhta

circumvenio, veni, ventum4

cognosco, cognpvi, cognhtum3

,

conficio, fBci, fectum 3 -, ,

convenio, vBni, ventum4

discedo,cessi, cessum3

habeo, habui, habhtum2

legatus, im

oratio, oratipnis,f

salvus, a, um , -

,

verbum, in


85/263

85

ablatAvus

absolutus: -a, -o, -e, -i,

-u(sing.); -is, -hbus, -bus(plur.).

.

Praesenthbus omnhbus oratipnem habeo. ,

.

oratipnem habeo(1-

, . , . ), . . : (?)

(oratipnem acc. sing. oratio, pnis f). abl.

praesenthbus

(-ent-) praesum

, .

omnis, e, , abl. ,praesenthbus

omnhbus ablatAvus absolutus, -.

,

. -

: , -

, (),

, . .

. : , .

Participium praesentis-,

, , .

Bellp Helvetiprum confectp totAus Galliae legati ad Caesbrem conve-

nBrunt. . legati

convenBruntad Caesbrem-

: . TotAus

Galliae (gen. sing.) :

. -

bellpconfectp , -

(dat.abl.sing.II c.). Bellp bellum, in .

-ent- (-nt-) confectp-

, part. perf. pass. conficio,fBci,fectum3,

. , ablatAvus absolutus.

Helvetiprum (gen. plur.) . :

, , -

.


86/263

86

5 2 . G er un di um ( )

-

,

,

: . -, -

:gen., dat., acc., abl. -

.

, -

, -

: 1) ; 2) ,

. -

-nd-I II -

-end- III IV .

II (

), nominathvus-:

Nom. accusare scribere

Gen. accusa-nd-i scrib-end-i

Dat. accusa-nd-o scrib-end-o

Acc. accusa-nd-um scrib-end-um eAbl. accusa-nd-o scrib-end-o e

GenetAvus:1) -

: ius utendi ; modus vivBndi ;studium discBndi;

2) causagratia, , : discendi

causa; amandi gratia.AccusatAvus

ad.

: Tempestas idonea ad navigandum, -

. Ad agendum et ad intellegendum nati sumus

, .

AblatAvus:

1) ablatAvus instrumenti. : Gutta cavat laphdem

saepe cadendp . Legendp


87/263

87

quisque nostrumerudAtor fit-(, );

2) (ablatAvus modi).: Homhnis mens discendpalhtur et cogitandp

. Ridendp dicere verum

(), ;

3) in, de, ex. : Voluptatem ex

legendpcaphmus.DatAvus : StudBre (operam

dare) legendo.

5 3 . G e r u n d i v u m ( )

1. , -

praesentisc , (-nd-,

-end-), -us, -a, -um.

I II (latus, a, um). -participium futuri passAvi(-) ,

:

accusa-nd-us, a, um , ; ,

mone-nd-us, a, um ,

scrib-end-us, a, um

puni-end-us, a, um ,

Liber scribendus, . Liber scribendus

est. (-

) .

2. DatAvus

,

:

narrandum est , legendum est ,

agendum est .

: legendum erit(fuerit) ., , ,

: nobis laborandum est-

, tibi scribendum est.

!


88/263

88

1. -

:

1. Labpris ferendi causa. 2.Ad captandum benevolentiam. 3.Ad referendum.

4. Cuphdus sum te audiendi. 5. Corpus iuvenhbus exercendum est. 6. Menshomhnis legendpalhtur. 7. Breve tempus homhni ad vivendum datur.

2. :

1. Docendpdischmus. 2. Dicendpdicere, scribendpscribere dischmus. 3. Cul-

pa in eligendp. 4. Nulla aetas ad discendum sera est. 5. Pacta sunt servanda.6. Pax quarenda est. 7. De gusthbus non est disputandum. 8. De legeferenda.

3.2.

aetas, atisf ,

culpa, aef

dico, dixi, dictum3

disco, didhci, , 3 ,

doceo, docui, doctum2

eligo, elBgi, electum3 ,

fero, tuli, latum, ferre ,

gustus, usm

pax, pacis,f

quaero, quaesAvi, quaesAtum3

, ,

scribo, scripsi, scriptum3

serus, a, um

servo, servavi, servatum, servare 1

,

5 4 . M od us c on iu nc ti vu s

( )

1.

-

,

, , ,

, ,

-

. -


89/263

89

-

(praesens, imperfectum,perfectumplusquamperfectum).

2. coniunctAvi

Praesens coniunctAvi actAviI

aB--: I accusa-: accus-e-m, accus-e-s,accus-e-t accus-B-mus, accus-B-tis, accus-e-nt.

Praesens coniunctAviII, III, IV -a- -:

II monB-: mone-a-m, mone-a-s, mone-a-t mone-a-mus, mone-a-tis, mone-a-nt;

III scrib-: scrib-a-m, scrib-a-s, scrib-a-t

scrib-a-mus, scrib-a-tis, scrib-a-nt.IV punA-: puni-a-m, puni-a-s, puni-a-t

puni-a-mus,puni-a-tis,puni-a-nt.Praesens coniunctAviesse:sim, sis, sit simus, sitis, sint.

Praesens coniunctAviesse-esse:possim,possis,possitposshmus,posshtis,possint.

coniunctAvi actAvi

.Imperfectum coniunctAvi actAvi-

:

esse: essem, esses, esset essBmus, essBtis, essent;accusare: accusarem, accusares, accusaret accusarBmus. .;scribere: scriberem, scriberes, scriberet scriberBmus. .Perfectum coniunctAvi actAvi-

-erh-:

fu-i:fuerim,fueris,fueritfuerhmus,fuerhtis,fuerint;

accusav-i: accusaverim, accusaveris, accusaverit accusaverhmus,accusaverhtis, accusaverint;

scrips-i: scripserim, scripseris, scripserit scripserhmus, scripserhtis,scripserint.

Plusquamperfectum coniunctAvi actAvi--isse-:

fu-i:fuissem,fuisses,fuissetfuissBmus. .;punAv-i:punivissem,punivissespunivisset. .;scrips-i: scripsissem, scripsisses scripsisset. .


90/263

90

Praesensimperfectum coniunctAvi passAvi-:

accusem accuser, accusarem accusarer;scribam scribar, scriberem scriberer;

puniampuniar,punArempunArer.Perfectum coniunctAvi passAvi

participium perfecti passAvipraesens coniunctAvi-esse:

accusatus, a, umsim, sis,sit accusati, ae, a simus, sitis, sint;scriptus, a, um sim, sis, sit scripti, ae, a simus, sitis, sint.

Plusquamperfectum coniunctAvi passAvi participium perfecti passAviimperfectum coniunctAvi-esse:

accusatus, a, um essem, esses, esset accusati, ae, a essBmus, essBtis,essent;scriptus, a, um essem, esses, esset scripti, ae, a essBmus, essBtis, essent.

3.

-

, -

.

, , - , 3-sing. plur. 1-

plur., 2-sing. plur.

coniunctAvi.oniunctAvus hortatAvus, , -

1-plur. (praesens):

quod sentAmus, loquamur, ; gaude-

amus.

ConiunctAvus optat

Avus, 1-3-: vivat; ne sim salvus-

.

oniunctAvus imperatAvus, , coniunc-

tAvus prohibitAvusne : malos libros ne legas

; audiatur et altBra pars-; dicant.


91/263

91

1. : mansissent, voluisse, voluerint, texis-

set, absint, cogerent,crescant, creverint, texissent.

2. :

Vivat nostra civhtas! Audiatur et altera pars! CantBmus, virghnes! Taceas,

quid nescis! Gaudeamus ightur, iuvenes dum sumus! AmBmus patriamnostram et serviamus leghbus eius!

3. :

1. Vivat, crescat, floreat! 2. Valeant cives mei, sint incolvmes, sint beati(Cicero). 3. Fiat iustitia! 4. Nunc transeamus ad obligatipnes (Gaius).

5.Respondeat superior. 6. Sit venia verbo. 7.Absit invidia verbo.

5 5 .

, -, , -

. ,

, coniunctAvus, -

.

,

-

absum, afui, , abesse -

beatus, a, um , -, -

civis, is mf ,

cresco, crevi,cretum3 ,

fio, factussum, fieri ,

,

floreo, ui, 2

incolvmis, e

invidia, aef ,

meus, a, um , ,

obligatio, pnisf

respondeo, spondi, sponsum2

,

transeo, ii, htum, Are ,

valeo, ui, htum2 ,

venia, aef , ,

vivo, vixi, victum3


92/263

92

,

. , , -

,

.

. : ut(ne)finaleut(ne) -.

cum , ,

ut(ne) , , , , si, .

5 6 .

utobiectAvum(obiectum, i, n) ne obiectAvum() -

, , , - .

.

-

. (praesens,futurum I,futurum II, imperatAvus) praesensconiunctAvi. - (imperfectum, perfectum, plusquamperfectum),

imperfectum ciniunctAvi. : Curo, ut

valeas, . Optabam, ut amAcus meus adme venAret, .Rogavisti me, uttibi nummos mutuos darem, -

. Videant consvles, ne quid res publhca detrimenti capiat

, .

5 7 .

ut finalene fin

ale(ofinis, is, m, ) -

, . -

,

ut(ne) obiectAvum:praesens , imper-

fectum . : Edhmus, ut vivamus, non

vivhmus, ut edamus, , , .Do tibi pecuniam, ut mihi servum dare,

. Dedi tibi pecuniam, ut mini servum dares,

.


93/263

93

5 8 .

ut(ut non) consecutAvum(consequor, consecutus sum,

consequi 3 ) ,

, -

ut(ne) obiectAvumut(ne)finale.,

-

is, tantus, talis. : Tanta est

potentia veritatis, ut se ipsam suaclaritatBdefendat,

.

,

sic, ita, tam adeo. : Tam dilhgens est, ut iure laud

Btur, () .

ita ut .

: Flumen Arar incredibhli lenitate fluit, ita ut ocvlis fluctum

iudicari non possit, -

.

,

:

1. Do, ut des, do, ut facias; facio, ut des, facio, ut facias (Digesta). 2. Si

pecuniam do, ut rem accipiam, emptio-venditio est; sin autem rem do, ut rem

accipiam, permutatio est (Digesta). 3. Morhbus apud nos receptum est, ne

inter virum et uxprem donatipnes valBrent (Digesta). 4. Leghbus servAmus, ut

liberi esse posshmus. 5. Multi laudant alios, ut ipsi ab iis laudentur. 6.Amor

patriae monet nos, ne privato commodo plus quam communi utilitati

serviamus.

accipio, cepi, ceptum3

amor, prism

commodvm, in ,

do, dedi, datum, dare1 ,

donatio, pnisf

emptio-venditio,emptipnis-

venditipnisf -

facio, feci, factum3 ,

laudo, laudavi, laudatum1

liber, a, um , -, -


94/263

94

5 9 . cum

cum: 1) , ,

, ; 2) , ,

, . -

, -. cum -

, ;

cum .

cum historhcumcum temporale.cum historhcum-

, , .

, . .

cum historhcum.

cum historhcum-: imperfectum -

,plusquamperfectum , -

.

: Cum Hannhbal Italiam vastaret, Romani ei resistere

tentabant() ,

. -

vastaretimperfectum coniunctAvi, -

.

Agesilaus, cum Persas in Asiam fugavisset, in patriam revocatus est

, () ,

.

moneo, monui, monhtum2

,

mos, morism ,

permutatio, pnisf ,,

recipio, cBpi, ceptum3 rBs, eAf , ,

servio, servAvi, servAtum4

utilhtas, atisf ,

uxor, prisf ,

valeo, ui, htum2 ,, -

virim ,


95/263

95

fugavissetplusquamperfectum coniunctAvi, -

.

cum historhcum , , :

, -

, , .

-

latinskiii yazyk dlya studentov-yuristov

Documents