laxksiukuarjph - udayancare care.pdf · 01 ladyiuk i”pkr~ dkgth gs] ckyds tsogk fof”k’v o;kph...

22
i ; k ; Z h l x a k i s u f o " k ; h , d e k f y d k laxksiukuarjph laxksiukuarjph n{krk n{krk

Upload: others

Post on 25-Jan-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

mn;u ds;j16@97&,] foØe fogkj] yktir uxj&4] uoh fnYyh&110024nwjHkk"k%+ +91-11 46548105/06bZ esy% [email protected]% www.udayancare.org

-

i;k;Z h lxa kis u fo"k;h ,d ekfydk

,d vf/kd lqjf{kr o vf/kd pkaxys tx fuekZ.k dj.;klkBh r:.k dkghgh d: 'kdrkr gs vk/kh

vki.k ekU; d: o R;kpk vkuanksRlo lktjk d:- /kksj.ks] dk;ZØe o fu.kZ; ?ks.;kP;k çfØ;sr

r:.kkapk lgHkkx ok<o.;klkBh] pyk vki.k vkiyh 'käh la?kfVr d:] T;k;ksxs R;kaps o vkiys

Hkfo"; mTToy gksbZy-

la;qä jk"Vª la?kkps egklfpo cku dh ewu ákapk lans'kvkarjjk"Vªh; ;qok fnol] 12 v‚xLV 2010

laxksiukuarjphlaxksiukuarjphn{krkn{krk

Page 2: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

çdk'ku o"kZ% Qjojh 2017

eqæ.kkf/kdkj% mn;u ds;j

ák iqfLrdsrhy dks.krkgh Hkkx ;ksX; R;k ikspikorhlg m/–r djrk ;sbZy-

mn;u ds;j16@97&,] foØe fogkj] yktir uxj&4] uoh fnYyh&110024nwjHkk"k% +91-11-46548105/06

bZ esy% [email protected]

ladsrLFkG% www.udayancare.org

Page 3: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

i;k;Z h lxa kis u fo"k;h ,d ekfydk

laxksiukuarjphlaxksiukuarjphn{krk

Page 4: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu
Page 5: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

iii

lkeqxzh

iwoZihfBdk v

vkn~;k{kjs vkf.k la{ksi vi

1- ladYiuk 01

2- dk;ns’khj o /kksj.kkRed lk/kus 02

3- dk;ns’khj o ;kstukc/n f’kQkjlh 03

4- Hkkjrke/khy i’pkr~ n{krk lsok 06

5- dkgh fuoMd ns’kkrhy i’pkr~ n{krk i/nrh 09

L=ksr ;knh 12

Page 6: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu
Page 7: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

v

iwoZihfBdk

cky U;k; ¼laxksiu o ckydkaps laj{k.k½ vf/kfu;e] 2015 P;k vaeyctko.kheqGs 2015 gs o"kZ cky laxksiu lanHkkZr ,d oSf'k"Vîiw.kZ o"kZ Eg.krk ;sbZy- tkxfrd Lrjkoj ns[khy] lokaZlkBh] xfjch fuewZyu o lokaZpk fodkl lk/k.;klkBh] ákp o"khZ la;qä jk"Vªla?kkus] 'kk'or fodlu'khy mfí"Vkapk vafxdkj dsyk- ák ?kVusuarj] Hkkjrke/;s] 2015 uarjP;k cky laj{k.kke/;s] ,d gDdk/kkfjr vfHkeq[krk fuekZ.k >kyh- ák ik'kZ~oHkwehoj] mn;u dsvj] laLFksl ák oLrqfLFkrhph tk.kho vkgs dh] ,danj cky laj{k.kke/;s] cs?kj >kysY;k ckydkaP;k gDd laj{k.kkl ,d osxGsp egRo vkgs- T;kauk laxksiu o laj{k.kkph xjt vkgs v'kk ckydkaph la[;k lrr ok<rh vkgs o Hkkjrke/;s nÙkd fo/kkukpk osx vtwu rjh [kwi laFk vkgs- ,dk vanktkuqlkj] v'kk ckydkaph la[;k 2020 i;aZr 24 n'ky{k gksbZy- Eg.kwu] Hkkjrke/;s cs?kj >kysY;k ckydkaps laxksiu o laj{k.k dj.ks o R;kauk R;kaP;k iw.kZ {kersi;aZr fodkl dj.;kph la/kh ns.ks] gs ,d fo'kkydk;] dke gks.kkj vkgs- R;keqGs i;kZ;h laxksiuph ,d etcwr O;oLFkk fuekZ.k dj.ks] th v'kk ckydkaps iquoZlu o laj{k.k d:u R;kauk lektkr lkekowu ?ksbZy] gh loZ tks[khe /kkjdkaph çkFkfedrk vlsy-

etcwr i;kZ;h laxksiu O;oLFksl dk;nk o /kksj.kkaph lkaxksikax ekfgrh vl.ks gh iwoZvV vlsy- ijarq] vki.kkl usgehp vls fnlwu vkys vkgs dh] cky laxksiu laLFkse/;s dk;Zjr yksdkauk cky laxksiu dk;nk o /kksj.kkae/khy v|ru cnykaph dYiuk ulrs- ákeqGs] d/kh d/kh cky laxksiu lsok nsrkuk dkagh =qVh vk<Gwu ;srkr fdaok cky laxksiue/;s dkagh ckcrhr rMtksM dsysyh fnlrs] T;kapk ifj.kke ckydkaP;k gDdkl çkFkfedrk u ns.;ke/;s gksrks- Hkkjrke/;s vtwugh i;kZ;h laxksiu O;oLFkk fodlukP;k voLFkse/;s vkgs- ák =qVhapk fopkj d:u] mn;u dsvj us] i;kZ;h cky laxksiu lanHkkZr ekfgrh] f'k{k.k o laçs"k.k lkfgR; fuekZ.k dj.;kpk fopkj dsyk- gs çdk'ku] Eg.kts ̂i;kZ;h cky laxksiukph ekfydk^] T;ke/;s pkj iqfLrdkapk lekos'k vkgs Eg.kts cky laxksiu laLFkse/khy cky laxksiukpk ntkZ] laxksiu] nÙkd fo/kku o i'pkr~ laxksiu] gs ojhy fn'ksus Vkdysys ,d ikÅy vkgs- ák iqfLrdkae/;s] Hkkjrkrhy] cky laxksiuke/khy dk;nk o /kksj.ks ákfo"k;h v|ru ekfgrh fnysyh vkgs] th lokaZuk letsy v'kk Hkk"ksr fnysyh vkgs] ts.ksd:u] loZ tks[khe /kkjdkdMwu R;kapk ifj.kkedkjd lanHkZ lkfgR; Eg.kwu okij gksbZy- ák ekfydse/khy loZ iqfLrdk cky U;k; ¼laxksiu o cky laj{k.k½ vf/kfu;e] 2015] cky U;k; ¼laxksiu o cky laj{ku½ vkn'kZ fu;e 2016] o Hkkjr ljdkjus tkjh dsysY;k v|ru cky laxksiu o nÙkd fo/kku lanHkkZr dsysY;k fn'kkfunsZ'kkuqlkj v|ru dsY;k xsY;k vkgsr- ák iqfLrdk r;kj djrkuk] cky gDdkaP;k lanHkkZr ifj"knk cksyko.ksph rjrwn o la;qä jk"Vªla?kkus cky laxksiukP;k i;kZ;h O;oLFks lanHkkZr tkjh dsysys fn'kkfunsZ'k] 2009] ákauk utjsleksj Bsoys vkgs-

ák iqfLrdkae/;s dk;|kP;k tMtacky 'kCnkapk okij dsysyk ukgh- cky laxksiu {ks=ke/;s dke dj.kk&;k yksdkauk] ák lanHkkZrhy] pkj egRokP;k fo"k;kaph o ewyHkwr rF;kaph ekfgrh d:u ns.ks gkp ákekxhy mís'k vkgs- loZ pkj iqfLrdkae/;s lkj[;kp çdkjs ekfgrh ns.;kr vkyh vkgs] çFke FkksMD;kr ladYiuk] uarj dk;nk o /kksj.ks ákaoj ,d çdj.k] R;kuarj ák lanHkkZr Hkkjrke/;s o brj dkagh fuoMd ns'kkae/;s çpfyr vlysyh i/nr- ák iqfLrdkae/;s uewn dsysY;k fo"k;kae/;s tj dks.kkyk vf/kd ekfgrh ?ks.;ke/;s jl vlsy rj] R;klkBh lanHkZlwph ns.;kr vkY;k vkgsr-

cky laxksiu {ks=kr dke dj.kkjs O;olk;h] ljdkjh dk;kZy;kr dke dj.kkjs deZpkjh] ftYgk cky laxksiu ,ddkaps lnL;] cky dY;k.k lfeR;k] fd'kksj U;k; eaMG] lkekftd dk;ZdrsZ] laxksiulsok ns.kkjs dk;ZdrsZ] o cky laxksiu laLFksrhy deZpkjh o vf/kdkjh] jkT; ljdkjh laLFkk] rlsp cky laxksiukP;k i;kZ;h O;oLFkse/;s çFke ikÅy Vkd.kkjs o Lo;alsod] ákaP;klkBh ák iqfLrdk dsY;k vkgsr- ijarq] bFks gs uewn dj.ks vko';d vkgs dh ák iqfLrdk dks.kR;kgh dk;|kP;k iqLrdkaph tkxk ?ksr ukghr- ák lanHkkZrhy dk;|krhy l[kksy ekfgrhlkBh lacaf/kr dk;|kP;k iqLrdkapk vk/kkj ?;kok vls vkEgh Bkei.ks çfriknu djrks-

cky laxksiukP;k i;kZ;h O;oLFksojhy gs çdk'ku] la;qä jk"Vªla?kkP;k vkarnsZ'kh; ckydkapk f'k{k.k fu/kh ¼;qfulsQ½ P;k enrhf'kok;] 'kD; >kys ulrs- mn;u dsvj R;klkBh R;kapk _.kh vkgs-

rfu"Bk nÙk] ;qfulsQ fnYyh] Lokxr jkgk] ckydkalkBhps dsaæ o dk;nk] uW'kuy y‚ Ldwy v‚Q bafM;k ;qfuOgflZVh] csaxGw:] çseksn; [kk[kk] lgk¸;d lapkyd] ,dkfRed cky laj{k.k ;kstuk] ,u-lh-Vh- fnYyh ljdkj] b;ku vkuan Q‚cZj çWV- uW'kuy çksxzke Mk;jsDVj ¼jk"Vªh; dk;ZØe lapkyd]½ lsaVj v‚Q ,Dlyal] bu vYVusZfVOg dsvj v‚Q fpYMªsu ¼Hkkjrkrhy cky laxksiukP;k i;kZ;h O;oLFksps mR—"V dsaæ½ vkfn ekU;ojkaP;k vewY; ekxZn'kZulkBh mn;u dsvj R;kapk vkHkkjh vkgs-

vFkkZRk mn;u dsvj e/;s dke dj.kk&;k loZ VheP;k vFkd ifjJekeqGs gk çdYi ;'kLohfjR;k ikj iMyk] gs osxGs lkaxk;yk udks-

Page 8: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

vi

vkn~;k{kjs vkf.k la{ksi

tsts ,DV 2015 cky U;k; ¼eqykaph dkGth o laj{k.k vf/kfu;e] 2015½

tsts :Yl 2016 fd”kksjo;hu ckydkapk U;k; ¼ckydkaph dkGth o laj{k.k½ vkn”kZ vf/kfu;e 2016

vkbZlhih,l ,dkfRed cky dkGth ;kstuk] 2014

;w,uth,lhlh ckydkaP;k i;kZ;h laxksiuk lkBh la;qä jk’Vªla?kkps fn”kkfunsZ”k] ¼;q-,u-th-,-lh-lh-½ 2009

lhlhvkbZ cky laxksiu laLFkkauk

Mhlhih;w ftYgk cky laj{k.k dsaæ

tstsch cky U;k; eaMG

lhMCY;wlh cky dY;k.k lferh”kh

,llhihlh jkT; cky laj{k.k laLFkk

,uthvks xSj&ljdkjh la?kVuk

Vhyk Lora=i.ks jkg.;ke/;s :ikarj dj.;klkBh HkÙkk

Page 9: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

01

ladYiuk

i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu o lkekftd iquxZBuk&lkBh th ikoys mpykoh ykxrkr] R;kl i”pkr dkGth Eg.krkr- ckyds o fd”kksj o;hu eqykaP;k dkGthP;k {ks=kr uO;kus mn;kl ;s.kkjh gh dYiuk vkgs- fd”kksjo;hu ckydkaps U;k; ¼ckydkaps laxksiu o laj{k.k½ vf/kfu;e] 2015] uqlkj] Hkkjrke/;s i”pkr~ dkGth Eg.kts] T;k eqykauh 18 o’ksZ iw.kZ dsyh vkgsr ijarq 21 o’kkZis{kk deh o;kph vkgsr o T;kauh ckydkaph laxksiu laLFkk] lektkP;k eq[; çokgkr felG.;klkBh] lksMysyh vkgs] R;kauk] vkfFkZd ok brj çdkjs] enr dj.ks- [fu;e 2¼5½]- gh ç.kkyh ák x`ghrkoj vk/kkfjr vkgs dh] T;k eqykauh laLFkk lksMysyh vkgs] R;kaP;kiq<s] csjkstxkjh] ekufld r.kko] “kkfjjhd o ekufld vktkj] ?kj ulY;kph Hkkouk] o dqVqac fdaok T;kaP;koj folacwu jkgkos v”kh dks.kh vk/kkj ns.kkjh O;äh] ulY;keqGs] voyafcRo] ák leL;k mH;k gksÅ “kdrkr- tksi;aZr R;kauk vR;ar egRokP;k jkstxkj] fuokl o vkfFkZd fjR;k enr feGr ukgh rksi;aZr] laLFksP;k lajf{kr Nk;srwu lektke/;s Lora= O;äh Eg.kwu :ikarfjr gks.ks o R;kuarjP;k vk;q’;kr okVpky dj.ks vo?kM gksÅ “kdrs-

ojhy foospuko:u vls fnlwu ;srs] dh] gh fd”kksjo;hu eqykalkBh i”pkr~ dkGth r;kj gks.;kph ik;jh vkgs] T;kosGsl R;kauk vkfFkZd enr] dkS”kY; çf”k{k.k] o iq<hy dkjdhnhZlkBh enrhpk gkr ns.ks] HkkoukaP;k O;oLFkkiuklkBh leqins”ku dj.ks] o v”kkp çdkjP;k brj enrheqGs] R;kauk lektkP;k eq[; çokgkr felG.ks lksis gksrs- ckydkaP;k laLFkkRed laxksiukP;k ç.kkyhrhy gh vafre voLFkk vkgs- cky laxksiu laLFkse/kwu ckgsj iMY;koj R;kauk ,dVs lksMys tkr ukgh] o lektke/;s iquxZBu dj.;kP;k çfØ;se/;s dkgh dkG enrhpk gkr fnyk tkrks-

lkjka’k% ckydkaP;k laLFkkRed laxksiukP;k ç.kkyhrhy i”pkr~ dkGth gh vafre voLFkk vkgs o izkS<+ >kY;koj cky laxksiu laLFkse/kwu ckgsj iMY;koj R;kaP;k iquoZlu o lektke/;s iquxZBu dj.ks R;keqGs lqyHk gksrs-

Page 10: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

02

i;kZ;h laxksiu fo"k;h ,d ekfydk

dk;ns’khj o /kksj.kkRed lk/kus

HkkjrkP;k dk;ns”khj o /kksj.kkRed pkSdVhe/;s i”pkr~ dkGth gh dYiuk vfydMsp lekfo’V dj.;kr vkysyh vkgs- cky U;k; ¼ckydkaph dkGth o laj{k.k½ vf/kfu;e 2000] tks vf/kfu;e vkrk jíckry dj.;kr vkyk vkgs] R;ke/;s] lokZr çFke] frpk mYys[k] R;k ckydkaps iquoZlu o lektke/;s iquxZBukpk i;kZ; Eg.kwu dsyk xsyk gksrk] T;kauh cky laxksiu laLFkk lksMysyh vkgs- l/;k i”pkr~ dkGth [kkyhy dk;ns”khj o /kksj.kkRed lk/kuke/;s fofgr dsyh vkgs- rlsp i”pkr~ dkGth P;k ekxZn”kZuklkBh ,d vkarjjk’Vªh; dk;|kps lk/ku vkgs-

Hkkjrh;dk;ns’khj o /kksj.kkRed lk/kuss y fd”kksjo;hu ckydkapk U;k; ¼ckydkaph dkGth o laj{k.k½ vf/kfu;e 2015

y ,dkfRed cky dkGth ;kstuk] 2014

y fd”kksjo;hu ckydkapk U;k; ¼ckydkaph dkGth o laj{k.k½ vkn”kZ vf/kfu;e 2016

vkarjjk"Vªh; dk;ns’khj lk/kus y ckydkaP;k i;kZ;h laxksiuklkBh la;qä jk’Vªla?kkps fn”kkfunsZ”k] ¼;q-,u-th-,-lh-lh-½ 2009

lkjka’k% Hkkjrkrhy i”pkr~ dkGthyk dk;ns”khj o ;kstukc/n vk/kkj vkgs-

Page 11: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

03

dk;ns’khj o ;kstukc/n f’kQkj’kh

Hkkjrke/;s i”pkr~ dkGth ns.;klkBh [kkyhy fu;ekae/;s dk;ns”khj o ;kstukc/n f”kQkj”kh vkgsr- ,rísf”k; fu;ekO;frfjä] ckydkaP;k dkGthlkBh la;qä jk’Vªla?kkps fn”kkfunsZ”k “ksoVh uewn dsys vkgsr-

fd’kksjo;hu ckydkapk vf/kfu;eu 2015fd”kksjo;hu ckydkapk vf/kfu;eu 2015 P;k fu;e 46 e/;s i”pkr~ dkGth cíy mYys[k vkgs- ák fu;ekuqlkj] 18 o’ksZ iw.kZ dsY;kuarj] Þcky laxksiu laLFkk lksMysY;k] dks.kR;kgh fd”kksj o;hu ckydkauk] fofgr dsysY;k i/nrhuqlkj] R;kaP;k iquoZlu o lektkP;k eq[; çokgke/;s iquxZBu dj.ks] lqyHk Ogkos Eg.kwu vkfFkZd enr fnyh tkoh-Þ

ojhy fu;e o fd”kksjo;hu ckydkapk vf/kfu;eu 2015 P;k fu;e [„¼5½] T;ke/;s i”pkr~ dkGth ph O;k[;k fnyh vkgs]ps y{;] [kkyhyçek.ks vkgs%

y T;k O;ähps o; 18 o’ksZ iw.kZ vkgs ijarq 21 o’kkZis{kk tkLr ukgh] R;kaP;k lkBh i”pkr~ dkGth P;k lsok vkgsr-

y ák lsokaps Lo:i] nksUgh] vkfFkZd o fcxj vkfFkZd çdkjps vkgs-

y T;k O;ähpk cky laxksiu laLFksrhy fuokl 18 o’ksZ iw.kZ >kY;keqGs laiysyk vkgs] v”kk O;ählkBh i”pkr~ dkGth P;k lsok vkgsr-

y i”pkr~ dkGth P;k dsaæ LFkkuh fd”kksjo;hu eqykaps ;”kLohfjR;k lektkP;k eq[; çokgkr felG.ks vkgs-

vk;-lh-ih-,lvk;-lh-ih-,l- P;k fu;ekuqlkj]i”pkr~ dkGth P;k lsok ns.kk&;k Lo;alsoh laLFkk fuoM.ks] gs Mh-lh-ih-;q- ps dke vkgs- ijarq] fd”kksjo;hu ckydkauk i”pkr~ dkGth laLFkke/;s ikBo.;kps vkns”k fd”kksjo;hu eqykaps U;k; eaMG@cky dY;k.k lferh dk<rs- gk vkns”k Mh-lh-ih-;q- dMs ikBoyk tkrks o Mh-lh-ih-;q- fd”kksjo;hu eqyklkBh i”pkr~ dkGth lsok miyC/k vkgsr fdaok ukgh rs ikgrs- jkT; cky laj{k.k laLFkk ¼,l-lh-ih-,l-½ dMwu Lo;alsoh laLFkkauk] th fd”kksjo;hu ckydkauk i”pkr~ dkGth ps O;oLFkkiu djrs] njegk çfr O;äh deky :- 2000@& i;aZr vuqnku fnys tkrs- ák vuqnkukP;k jdespk fofu;ksx fd”kksjo;hu ckydkaP;k oS;fäd xjtk Hkkxo.;klkBh dsyk tkrks] tls] vUu] oL=] vkjksX;kph dkGth] o fuokjk] o;ksijRos o xjtsuqlkj f”k{k.k] O;kolkf;d çf”k{k.k] osrueku oxSjs-

i”pkr~ dkGth iqjo.kk&;k Lo;alsoh laLFkk çR;sd fd”kksjo;hu ckydkalkBh rhu o’kkaZpk dk;ZØe vk[krkr- vk;-lh-ih-,l- [kkyh uewn dsY;kuqlkj] dkgh eq[; lsok o dk;ZØekph ;knh iqjors] th ák dk;ZØeke/;s vlyh ikfgts:&

y 6 rs 8 fd”kksjo;hu ;qodkauk xVklkBh rkRiqjR;k Lo:ikrhy lkewfgd fuoklh ladqy-

y ,[kknk O;olk; f”kd.;klkBh ok jkstxkj feGo.;klkBh çksRlkgu o fuoklh tkxsps HkkMîkps o ?kj pkyo.;klkBh va”knku

y jkT;kP;k enrhf”kok; vkiyk fuokZg gGwgGw pkyo.ks] o ,dnk vkiY;k mRiUukrwu iqjs”kk çek.kkr cpr dsY;koj] rs ?kj lksMwu ckgsj Lora=fjR;k vkiY;k ?kjkr jkg.;kl çksRlkgu ns.ks]

Page 12: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

04

i;kZ;h laxksiu fo"k;h ,d ekfydk

y ák xVk”kh ,d leo;Ld leqins”kd] R;kaP;k iquoZlukP;k ckcrhr ppkZ dj.;klkBh] lrr R;kaP;k laidkZr jkghy o ¼R;kaP;k mRlkgkP;k ldkjkRed izdVhdj.kkP;k la/kh miyC/k d:u nsbZy½ mtkZ ldkjkRedi.ks cfgxZeukP;k fufeZrhdMs d”kh oGork ;sbZy½ o R;kaP;k vk;q’;krhy vMp.khoj rs dls ekr d: “kdrhy] áklkBh ç;Ru djsy-

y fd”kksjo;hu ;qodkauk jkstxkj feGsi;aZr] O;kolkf;d çf”k{k.kkP;k osGsr R;kl osrueku ns.ks-

y ,[kk|k O;ähl tj Lor: pk m|ksx mHkkjk;pk vlsy rj R;kl vkfFkZd enr ns.ks FkksMD;kr] ojhy

fu;ekaps y{; [kkyhy çek.ks vkgs%

y Lora=i.ks jkg.ks

y vk;q’;krhy ladVkauk rksaM ns.;klkBh ;qodkl r;kj dj.ks-

y R;kauk dq”ky vxj jkstxkj feG.;kl ik= cuo.ks-

y ;”kLohfjR;k iquoZluklkBh fdaok lkekftd iquxZBuklkBh ekxZn”kZu

vk;-lh-ih-,l- [kkyh] i”pkr~ dkGthlkBh jkT;kauk [kkyhy çek.ks fu/kh ns.;kr vkys vkgsr%

i) 15 is{kk deh ftYgs vlysY;k jkT;kl :-15 yk[k

ii) 15 is{kk vf/kd ftYgs vlysY;k jkT;kl :-30 yk[k

iii) 30 is{kk vf/kd ftYgs vlysY;k jkT;kl :-45 yk[k

fd’kksjo;hu ;qodkapk vf/kfu;e 2016fd”kksjo;hu ;qodkapk vf/kfu;e 2016] gk fd”kksjo;hu ckydkapk vf/kfu;e 2015 P;k rjrqnhaps ikyu dj.;klkBh dsysyk vkgs o rks vk;-lh-ih-,l-P;k fu;ekal vuql:u vkgs o rks ns”kkr i”pkr~ dkGthP;k rjrqnhP;k lanHkkZr Li’Vrk vk.krks- fu;e 25 tks i”pkr~ dkGthP;k rjrqnhP;k lanHkkZr vkgs] R;kph eq[; oSf”k’Vîs [kkyhyçek.ks vkgsr%

y jkT; ljdkj ;qodkaP;k f”k{k.kklkBh ,d dk;ZØe vk[ksy o R;kauk jkstxkjkfHkeq[k dkS”kY; o jkstxkj iqjosy- R;kaps iquoZlu dj.;klkBh o R;kauk lektkP;k eq[; çokgkr vk.k.;klkBh R;kaP;k fuoklkph O;oLFkkgh dsyh tkbZy-

y i”pkr~ dkGth dk;ZØeke/;s e/;s ços”k ns.;klkBh ;qodkapk vkns”k cky dY;k.k lferh fdaok cky U;k; eaMG] fdaok cky U;k;ky; uequk 37 e/;s dk<sy- i”pkr~ dkGth lsok ;qodkaP;k 21 O;k o”kkZi;aZr fnyh tkbZy] dkgh vioknkRed çdj.kh 21 o”ksZ iw.kZ >kY;kuarj gh vk.k[kh 2 o’ksZ fnyh tkbZy-

y i”pkr~ dkGth ns.kk&;k] la?kjukaph laLFkkaph] O;ähaph] R;kaP;k lsok{ks=kuqlkj] ;knh Mh-lh-ih-;q- r;kj djsy] tls f”k{k.k] oS|dh; enr] iks’k.k] O;kolkf;d çf”k{k.k oxSjs- gh ;knh cky U;k; eaMG] fdaok cky dY;k.k lferh o ftYákrhy loZ cky dkGth laLFkk ákapsdMs] R;kaP;k vfHkys[kklkBh ikBoyh tkbZy-

y ckydkph xjt y{kkr ?ksÅu] ckyd cky laxksiu laLFkk lksM.;kP;k rkj[ksP;k nksu efgus vk/kh] laLFkk lksMY;kuarjpk dk;ZØe] çkscs”ku v‚fQlj] cky dY;k.k vf/kdkjh fdaok dsl odZj] ok lkekftd dk;ZdrkZ r;kj djrhy-

y ckyd laLFkk lksMY;kuarjP;k dk;ZØekoj ns[kjs[k dj.ks] dk;ZØekph mi;qärk rikl.ks b- vf/kdkj cky U;k; eaMG ok cky U;k;ky; ok cky dY;k.k lferh ;kapsdMs jkgrhy- vkiys y{; xkB.;kr dk;ZØe fdrh ;”kLoh >kyk vkgs o ák ç;Rukauh ckydkus fdrh çxrh dsyh vkgs] ákoj dk;ZØekpk izHkkohi.kk Bjoyk tkbZy-

y i”pkr~ dkGth dk;ZØeke/;s [kkyhy xks”Vhapk lekos”k vlsy%

� ykHkkFkhaZP;k vko”;d [kpkZlkBh jkT; ljdkjdMwu FksV ykHkkFkhZP;k c¡d [kkR;kr fu/khph jDde tek-

� 6 rs 8 fd”kksjo;hu ckydkaP;k xVklkBh rkRiqjR;k Lo:ikrhy lkewfgd fuoklh ladqy-

Page 13: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

05

laxksiukuarjph n{krk

� O;kolkf;d çf”k{k.kkP;k osGsr osrueku] mPp f”k{k.kklkBh f”k’;o`Ùkh o jkstxkj feGsi;aZr enr

� dkS”kY; çf”k{k.k o jk’Vªh; dkS”kY; fodkl dk;ZØe] Hkkjrh; dkS”kY; çf”k{k.k laLFkk] o brj dsaæ o jkT; lapkfyr laLFkkaP;k enrhus] O;kikjh laLFkke/;s jkstxkj feGowu ns.ks]

� ;qodkaP;k iquoZlukP;k ckcrhr ppkZ dj.;klkBh] lrr R;kaP;k laidkZr jkghyv”kk leqins”kdkph O;oLFkk-

� ¼;qodkaP;k mRlkgkP;k ldkjkRed izdVhdj.kkP;k la/kh miyC/k d:u ns.ks½ mtkZ ldkjkRedi.ks cfgxZeukP;k fufeZrhdMs d”kh oGork ;sbZy½ o R;kaP;k vk;q’;krhy vMp.khoj rs dls ekr d: “kdrhy] áklkBh ç;Ru dj.ks-

� ts vkiyk Lora= m|ksx mHkkjrhy R;kauk dtsZ o vFkZlgk; feGowu ns.ks-

� jkT;kP;k ok brj enrhf”kok; vkiyk fuokZg pkyo.ksl]çksRlkgu ns.ks]

;q-,u-th-,-lh-lh- ¼ckydkaP;k i;kZ;h dkGthlkBh la;qä jk"Vªla?kkps fn’kkfunsZ’k½i”pkr~ dkGth dk;ZØekl cGdVh vk.k.;klkBh ckydkaP;k i;kZ;h dkGthlkBh la;qä jk’Vªla?kkps fn”kkfunsZ”k ps fu;e [kkyhy çek.ks vkgsr

y ckydkauk vkRefuHkZj cuo.ks o R;kaps lektke/;s iquxZBu dj.ks] ákdMs cky laxksiu laLFkk o ,talhuh vkiys y{k dsafær dsys ikfgts- lkekftd vk;q’;kr felGwu ckydkus lkekftd o oS;fäd vk;q’;krhy dkS”kY;s vkRelkr djkohr ákdMs laLFkkaps y{k vlys ikfgts-

y ckydkps fyax] o;] iDork o fo”ks’k ifjfLFkrh y{kkr ?ksÅu ckydkps laxksiukdMwu i”pkr~ r{krsdMs fLFkR;arj >kys ikfgts-

y laLFksP;k laxksiukrwu ckgsj iM.kk&;k ckydkauh i”pkr~ n{krsP;k vk;q”;kps fu;kstu dsys ikfgts- fo”ks’k xjtk vlysyh ckyds tls] fnO;kax] ákauk ;ksX; R;k vk/kkj ç.kkyhpk Qk;nk feGkyk ikfgts-

y fofo/k laxksiulaLFkkarhy ;qodkauk] fo”ks’kr: fo”ks’k xjtk vl.kk&;k ;qodkauk] jkstxkj ns.;klkBh lkoZtfud o [kktxh {ks=krhy m|ksxkauk m|qä dsys ikfgts-

y “kD; rsOgk] ckydkauk laxksiu laLFkk lksM.ks lqyHk Ogkos áklkBh] çR;sd ckydklkBh ,dk fo”ks’k O;ähph use.kwd dj.;kps [kkl iz;Ru djkosr-

y cky laxksiu laLFkk lksM.;kiwohZp “kD; frrD;k vk/khp ;qodkaph i”pkr~ dkGthph O;oLFkk dj.;kr ;koh-

y ;qodkauk vkfFkZd–’Vîk Lokoyach cuo.;klkBh R;kauk ;ksX; rs f”k{k.k o O;kolkf;d çf”k{k.k fnys tkos- gk R;kaP;k vk;q’;kP;k dkS”kY; f”k{k.kkpk ,d Hkkx letyk tkok-

y ;qodkauk lkekftd] dk;ns”khj] vkfFkZd o vkjksX; lsok feGkO;kr-

lkjka’k% dk;ns”khj o ;kstukc/n i”pkr~ n{krk dk;ZØeke/;s ;qodkauk iw.kZi.ks lgk¸; dj.ks varHkwZr vkgs] T;ke/;s fuokl] f”k{k.k] dk;ns”khj enr o vkjksX; o dkS”kY; fodkl rlsp vFkZ o fookg ákapk lekos”k vkgs-

Page 14: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

06

i;kZ;h laxksiu fo"k;h ,d ekfydk

Hkkjrke/khy i’pkr~ n{krk lsok

ákvk/kh uewn dsY;kçek.ks] i”pkr dkGth pk mn; Hkkjrke/;s vfydMP;k dkGkr >kyk vkgs- bFks gs uewn dj.ks egRokps vkgs dh] T;k cky laxksiu laLFkk ckydkaph laxksiu o;kP;k 18 O;k o’kkZi;aZr ?ksrkr] R;kP;kp iq<hy Hkkx Eg.kts i”pkr~ dkGth lsok laLFkk vkgsr] dkj.k th ckyds 18 o’ksZ iw.kZ >kY;keqGs cky laxksiu laLFkk lksMrkr] rs i”pkr~ n{krslkBh ik= gksrkr- rlsp] i”pkr~ n{krk laLFkk uqdR;kp vfLrRokr vkysY;k vlY;keqGs] v”kk laLFkkaph Hkkjrkrhy la[;k vxnh deh vkgs- ljdkjh o [kktxh iq<kdkjkus pkyo.;kr ;s.kkjh i”pkr~ n{krk laLFksph dkgh mnkgj.ks [kkyh fnyh vkgsr] th i”pkr~ n{krk ç.kkyh P;k pSrU;e;h :ikaoj izdk”k ;drkr+-

Hkkjrkrhy ,l vks ,l ckyxzke lu 1964 e/;s ifgys ,l vks ,l ckyxzke LFkkiu >kY;kiklwu] Hkkjrke/;s] vusd xkokr LFkkfir >kysY;k ,l vks ,l ckyxzke e/;s] gtkjks vukFk o lksMwu fnysY;k ckydkaph ,dk dqVqackçek.ks dkGth ?ksryh tkrs- vusd o’ksZ vfLrRokr vlysY;k ák laLFkse/kwu ckgsj iMysyh ckyds vkrk ,d fLFkj vk;q’; txr vkgsr laLFkspk ;qok dk;ZØe] tks dqVqack/kkfjr laxksiukP;k izdYikpk ?kVd vkgs ,d Bjkfod o; >kY;kuarj] laLFkk lksMwu tk.kk&;k ;qodkalkBh vusd mi;qä miØe jkcorks- ;qok dk;ZØekrhy dkgh BGd xks’Vh [kkyhyçek.ks vkgsr%

y ,l vks ,l ckyxzke P;k ;qod Hkkxkr] [kkyh uewn dsY;kuqlkj] rhu eq[; Lrj vkgsr v:.kksn;] lksiku o ?kjksank-

� v:.kksn; Lrj% v:.kksn; ákpk vFkZ laxksiu- gk foHkkx 14&18 o"kkZP;k ;qodkalkBh vkgs-

� lksiku Lrj% lksiku Eg.kts lkeksjs tk.ks- ts ;qod egkfo|ky;@ok mPp O;kolkf;d f”k{k.k ?ksr vkgsr R;kaP;klkBh vkgs-

� ?kjksank Lrj% ?kjksank gs ,dkfRedrslkBh vkgs- ts O;kolkf;d vkgsr R;kaP;klkBh gk foHkkx vkgs-

y ;qok dk;ZØekarxZr enr ns.;klkBh deky o;kse;kZnk 25 o’ksZ vkgs-

y ojhy izR;sd Lrjke/;s] ;qodkauk uohu okrkoj.kkl tqGowu ?ks.;klkBh O;kolkf;d O;ähdMwu leqins”ku o ekxZn”kZu dsys tkrs- v:.kksn; Lrjke/;s leqins”ku “kS{kf.kd xq.koÙkk o O;olk;kP;k fu;kstukdMs y{k dsafær dsys tkrs- lksiku Lrjke/;s ;qodkauk fofo/k O;olk;kP;k i;kZ;kapk fopkj dj.;kl enr dsyh tkrs- R;kauk O;kolkf;d çf”k{k.k] ços”k ifj{kslkBh f”kdo.kh] mPp f”k{k.k fnys tkrs- ?kjksank Lrjke/;s] ;qodkauk f”k{k.k o O;olk;klhy izxfrP;k la/kh feGrkr- ák Lrjke/;s] ;qod vkiyk ,d –’Vhdksu] vkRefo”okl o dkS”kY; feGorkr] T;k xks’Vh R;kauk vkiys Hkfo’; Lora«ki.ks oufo.;kph tckcnkjh isy.;klkBh vko”;d vkgsr-

y eqykauk ;qok ?kjke/;s ikBoys tkrs o R;kauk rhu Lrjke/;s vk/kkj fnyk tkrks] ákmyV eqyh vkiY;k ,l vks ,l ?kjke/;s] tksi;aZr R;k mPp f”k{k.kklkBh ckgsj tkr ukghr fdaok fookg] jkstxkj lkj[;k mik;kauh fLFkj gksr ukghr] rksi;aZr] vkiY;k vkbZleosr jkgkr vlrkr- ijarq] eqykaçek.ks] vkiY;k vk;q’;kr fLFkj gks.;klkBh R;kauk loZ çdkjph enr dsyh tkrs-

y Hkkjrke/;s ,l vks ,l ckyxzke rQsZ ;qok dk;ZØekl feG.kk&;k enrhe/;s] brj xks’Vhlg] jkstxkj] oS|dh; foek] fookg o iq<hy f”k{k.kklkBh enr] ákapk lekos”k vkgs-

Page 15: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

07

laxksiukuarjph n{krk

y jks[k HksV cpr ¼euh fx¶V cWyal½ Eg.kwu ,d rjrwn vkgs T;k;ksxs ckyd tsOgk 25 o’kkZps gksrs fdaok R;kP;k tk.;kP;k lwpusP;k 5 o’kkZP;k vkr] ts vk/kh vlsy rs] rsOgk R;kP;k ukos Bsoysyh jDde R;kyk fnyh tkrs- lkekU;r: v”kk iS”kkpk fofu;ksx O;olk;klkBh cht HkkaMoy fdaok laink [kjsnh dj.;klkBh fdaok Lor: pk O;olk; lq: dj.;klkBh dsyk tkrks-

y fLFkj gks.;kP;k çfØ;se/;s] lk/kkj.kr: eqyxk vFkok eqyhl T;k voLFksrwu tkos ykxrs R;kpk fopkj djrk] R;kauk njegk :-2000@& i;aZr osrueku R;kaP;k enrhl fnyh tkrs-

mn;u laxksiuvlgk¸; voLFksrhy ckyd] efgyk o ;qod ákauk cG ns.;klkBh mn;u laxksiu] lu 1996 iklwu dke djhr vkgs] tsOgk R;kaps ifgys mn;u ?kj vukFk o lksMysY;k ckydkalkBh fnYyh ;sFks lq: dsys xsys- rsOgkiklwu ák laLFksus] Hkkjrkrhy 9 jkT;krhy] 14 “kgjkae/;s vkiY;k “kk[kk m?kMY;k vkgsr- R;kaP;kdMs ckydkaP;k i”pkr~ n{krklkBh i/nr”khj dk;ZØe vkgs] ts 18 o’ksZ iw.kZ dsY;kuarj mn;u?kj lksMrkr- laLFksP;k i”pkr~ dkGthph oSf”k’Vîs [kkyhyçek.ks vkgsr%

y ;qodkauk R;kaP;k esaV‚j vkbZofMykaP;k ns[kjs[k o ekxZn”kZuk[kkyh gkrkr gkr ?ksÅu o ,danjhr laLFkkRed ikrGhoj vk/kkj feGrks- xzsVj ukW;Mk e/;s ;qorhlkBh fuoklh laxksiukuarjph n{krk lqfo/kk vkgs vkf.k ;qodkaph fuoklh lks; xq:xkokar dsyh vkgs- dkgh ;qoo o ;qofr vkiY;k “kS{kf.kd laLFkke/;s lkef;d olfrx`gkar jkgrkr-

y ;qorhalkBh fuoklh i”pkr~ n{ksrsph dsaæs vkgsr T;kauk tx”kkarh mn;u ?kj Eg.krkr] eqys ek= f”k{k.kklkBh olfrx`g fdaok ¶yWV e/;s jkgrkr-

y ák ;qodkauk mPp f”k{k.k] O;kolkf;d çf”k{k.k o O;olk;kP;k fodklklkBh vk/kkj feGrks- R;kauk v/kZdkyhu jkstxkjklkBh o ,d Lora= Lo;aikd ?kj O;oLFkkiu dj.;klkBh çksRlkgu fnys tkrs] T;k;ksxs rs vkiY;k Hkkoh vk;q’;kp iwoZr;kjh djrkr-

y fd”kksjo;hu ckydkapk vf/kfu;e 2015 e/;s fofgr dsY;kçek.ks mn;u ?kjkP;k i”pkr n{krk pk dkyko/kh 3 o’kkZiqjrk e;kZfnr vlr ukgh] rj ;qod iw.kZi.ks vkiY;k vk;q’;kr fLFkj gksbZi;aZr rs pkywp jkgrs- ;qodkauk ;”kLohi.ks lektke/;s iquxZfBr dj.;klkBh laLFkk] esaV‚j vkbZofMykaP;k enrhus vfojr ç;Ru djrs-

ç;kl fd’kksj enr dsaæ laLFkk ç;kl fd”kksj enr dsaæ laLFkk] lu 1988 iklwu Hkkjrkrhy 9 jkT;kae/;s] vlgk¸; voLFksrhy o xjtw ckydkalkBh laxksiu] laj{k.k o fodkl ák {ks=kae/;s dk;Zjr vkgs- R;kaP;k dk;kZe/;s] brj xks’Vhlg] efgyk o ;qok lcyhdj.k] efgyk o ckydkalkBh] mRiUu r;kj dj.ks] o lw{e dtsZ b- pk lekos”k vkgs-

laLFkspk Þ;qok dusDVß ukokpk i”pkr~ n{krk dk;ZØe es 2011 e/;s fnYyh ;sFks lq: dj.;kr vkyk] T;kps eq[; y{; fd”kksjo;hu ckyds gksrh- ák dk;ZØekuqlkj] ;qodkauk f”k{k.k o O;kolkf;d çf”k{k.k fnys tkrs] T;kph ifj.krh R;kauk jkstxkj feG.;kr o R;kaps lektkr e/;s iquxZBu dj.;kr gksrs-

t.kw vkiysp ¼vWat voj vksu½vWst voj vksu] gh ewG vesfjdu laLFkk] Hkkjrke/;s dsoG eqyhalkBh dk;Zjr vkgs- dBh.k voLFksrhy eqyhauk gh laLFkk lksMors] tls vfrxjhch] nkfj|Z] o ekuoh rLdjh] fgalsps cGh] b- o dkSVqafcd okrkoj.kke/;s R;kaph dk;eLo:ih dkGth ?ksrs- ák eqyhauk nÙkd fnys tkr ukgh] dkj.k t.kw rs vkiY;kp dqVqackrhy ,d lnL; vkgsr vls ekuys tkrs-

eqyhuk vkB VII;kr enr dsyh tkrs- ifgY;k lgk VII;kr ckY; voLFksrhy laxksiu vlrs] rj “ksoVP;k nksu VII;kr eqyhauk f”k{k.k o dkSVqafcd vk;q’;klkBh r;kj dsys tkrs tsOgk O;k mPp f”k{k.k ?ksr vlrkr o vkiY;k mnjfuokZgkph

Page 16: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

08

i;kZ;h laxksiu fo"k;h ,d ekfydk

rtoht djhr vlrkr- laLFkk f”k{k.k] jkstxkj o fookg áklkBh iw.kZ enr djrs o R;kauk R;kaP;k iquoZlukr enr djrs- dkGth ?ks.;kP;k lkrR;keqGs] eqyh vkiY;k vk;q’;kr fLFkjLFkkoj >kY;koj lq/nk ák laLFkkaP;k dk;e laidkZr vlrkr- R;keqGs laLFksps ekr`fir`ps dke lair ukgh o çR;sd eqyhl v;q’;Hkj ák laLFksph enr feGr jkgrs-

M‚u c‚Ldks Lusgky;M‚u c‚Ldks Lusgky;] xqtjkre/;s] 18 rs 21 o’kkZP;k r:.kkalkBh i”pkr~ n{krk ?kj pkyors- vUu] oL=] fuokjk áklg ifjfLFkrh”kh tqGowu ?ks.ks] O;kolkf;d çf”k{k.k] o jkstxkjkP;k la/kh] laLFksrQsZ iqjoY;k tkrkr- dks.kR;kgh i”pkr~ n{krk laLFksçek.ks] ák laLFksps mfí’V gh r:.kkauk Lokoyach cuo.ks o vk;q’;kr LFkS;Z ns.ks vkgs-

ljdkjh iq<kdkjdk;ns”khj o ;kstukc/n dk;ZØe jkcowu] jkT; ljdkjs] T;kauh o;kph 18 o’ksZ iw.kZ dsyh vkgsr] v”kk] laLFkse/khy ckydkaps] iquoZluklkBh] i”pkr~ n{krsps dk;ZØe jkcohr vkgsr- Hkkjrkrhy jkT;kP;k i”pkr~ n{krsph oSf”k’Vîs [kkyhyçek.ks vkgsr%

y jkstxkjkfHkeq[k rkaf=d o vrkaf=d dkslsZl

y jkstxkj feG.;klkBh enr

y brj n{krk dsnzkalh lgdk;Z

y fofo/k ns[kHkky lsokalkBh cká ,tUlhlg lgdk;Z

y i”pkr~ dkGth ?kjs

y ;qodkaps leqins”ku

y cky dY;k.k lferhP;k lnL;k lkj[;k tks[khe/kkjdkapsi”pkr~ n{krs fo’k;h laosnhdj.k]

tjh jkT;s i”pkr~ dkGthlkBh dk;Zjr vlyh] rjh ák dk;ZØekl goh r”kh xrh feGkysyh ukgh- mnk- vksfM”kke/;s ekxZn”kZd çdYi Eg.kwu i”pkr~ n{krk dk;ZØe lu 2014 e/;s] mRdy ckykJe e/kwu 6 ckfydk fuoMwu] jkco.;kr vkyk- vtwugh R;k jkT;kr i”pkr~ n{krk iquoZluklkBh dkgh dk;ZØe ukghr o laLFksrhy ckyds 18 o’ksZ iw.kZ dsY;kuarj dqBs tkrkr rs tk.k.;klkBh dkgh ;a=.kk ukgh- Hkkjrkrhy jkT;kae/;s i”pkr~ n{krslkBh iqjs’kk ik;kHkwr lqfo/kk miyC/k ukghr- dukZVd jkT;ke/;s] eqykalkBh dsoG 5 i”pkr~ n{krk ?kjs vkgsr o ekufld :X.k ckfydkalkBh dsoG 2 i”pkr~ n{krk ?kjs vkgsr- rfeyukMqe/;s dsod 3 ljdkjh laxksiukuarjP;k n{krsP;k laLFkk vkgsr( 2 iq:’kkaBh o 9 fL=;kalkBh-

lkjka’k% [kktxh laLFkkdMwu pkyoysyh i”pkr~ n{krk ?kjs y{;dsaæh] xjtsuqlkj o y{;k/kkfjr vkgsr- ijarq ljdkjdMwu ?ksrysY;k iq<kdkjkl xrh feG.ks vko”;d vkgs tls laxksiu laLFkk lksM.kk&;k ckydkadMs y{k Bso.ks] i”pkr~ n{krk ik;kHkwr lqfo/kkaps lcyhdj.k] [kktxh laLFkk o ukxjh laLFkk tks[khe/kkjdk”kh leUo;] b-

Page 17: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

09

dkgh fuoMd ns’kkrhy i’pkr~ n{krk i/nrh

dkgh fuoMd ns”kkrhy i”pkr~ n{krk i/nrhph mnkgj.ks okpdkauk i”pkr~ n{krsP;k fofo/k i/nrhaps Lo:i o xrh”khyrsph ekfgrh gks.;klkBh fnyh vkgsr- O;kekxs R;kapk tkxfrd n`f’Vdksu O;kid Ogkok gk gsrq vkgs-

v‚LVªsfy;kv‚LVªsfy;ke/;s] ts ;qod cky laxksiu laLFkk vkSipkfjdjhR;k lksMrkr] R;k 15 rs 25 o’kkaZP;k ;qodkalkBh i”pkr~ n{krk ?kjs pkyoyh tkrkr- y{;h—r yksdkaP;k xjtkauqlkj o R;kaP;k oS;fäd ifjfLFkrh ikgwu] R;kaP;k lsok BjoY;k tkrkr- i”pkr~ n{krk lsok e/;s [kkyhy xks’Vhapk lekos”k vkgs-

y brj ljdkjh o [kktxh laLFkkaph ekfgrh ts ckydkaps dqVqac ‘kks/k.ks] dqVqack”kh ppkZ dj.ks o dqVqack”kh iqufeZyu dj.ks b- lsok nsrkr-

y fuokjk ‘kks/k.ks] ‘kS{kf.kd o O;kolkf;d çf”k{k.k leqins”ku] dk;ns”khj lYyk] jkstxkj] oS|dh; o O;kolkf;d lsok ns.ks áklkBh jsQjy o vkfFkZd enr

y r:.kkph QkbZy ikg.ks o oS;fäd ekfgrhph uksan dj.;kl enr dj.ks

Lora=i.ks jkg.;ke/;s :ikarj dj.;klkBh HkÙkk ¼Vh vk; ,y ,½% Vh vk; ,y ,]Eg.kts v‚LVªsfy;k ljdkjdMwu ik= r:.kkauk] vkiY;k ewyHkwr xjtk Hkkxo.;klkBh] 1500 M‚yj i;aZr] ,djdeh |k;pk HkÙkk vlrks] tsOgk rs fof”k"V o;kps >kY;kuarj oS/kkfud cky laxksiu ?kjs lksMrkr- gk HkÙkk v”kk r:.kkalkBh lq/nk vlrks] ts fof”k"V o; >kY;kuarjgh cky laxksiu ?kjke/;s jkgrkr- ák jdespk fofu;ksx [kkyhy [kpZ dj.;klkBh dsyk tkrks%

y Ýht] dksp oxSjs vko”;d oLrw [kjsnhlkBh

y HkkMs

y leqins”ku] f”k{k.k o çf”k{k.k

y oS|dh; [kpZ

y okgu pkyo.;kpk ijokuk

y r:.k o R;kP;k dsl odZj ákaps e/;s ekU; >kysY;k oLrw o lsoklkBh [kpZ

r:.kkP;k orhus dsl odZj fV vk; ,y , P;k jdeslkBh vtZ djrks- gh jDde feGo.;klkBh laxksiu ?kj lksMY;kuarjph ;kstuk r;kj vl.ks vko”;d vlrs-

fo’ks"kK i’pkr~ n{krk lsok% dkgh ckcrhr] dE;qfuVh lfoZlsl] tks v‚LVªsfy;k ljdkjP;k] dqVqac o lekt lsok foHkkxkpk ,d Hkkx vkgs] r:.kkl Lora=i.ks jkg.ks] ?kj 'kks/k.ks] mRiUukps lk/ku 'kks/k.ks] f”k{k.k o çf”k{k.k feGo.ks] tx.;kps dkS”kY; fodkl] vkjksX; lsok feGo.ks] b- fo”ks"kK lsok nsÅ 'kdrkr- dE;qfuVh lfoZlsl dsl odZ lsokgh nsÅ 'kdrkr T;ke/;s lYyk] ofdyh o jsQjy pk lekos”k vkgs-

Page 18: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

10

i;kZ;h laxksiu fo"k;h ,d ekfydk

i’pkr~ n{krsps brj lzksr% dE;qfuVh lfoZlsl] ts laxksiu laLFkse/;s gksrs] v”kk yksdkauk enr dj.;klkBh] vusd [kktxh laLFkkuk fu/kh iqjors] tls] fjys”kuf”kIl v‚LVªsfy;k] cuZlkbZM] dWUVkdsvj] lsaV fOgalsaV vMksylaV dsvj] LVªsp&v&QWfeyh] osLyh Myej ;qFk lfoZlsl b- ák laLFkk [kkyhy lsok iqjorkr%

y ts ;qod laxksiu laLFkk lksMr vkgsr fdaok T;kauh lksMyh vkgs R;kauk leqins”ku] vk/kkj o enr

y jkstxkj] vkjksX; lsok] f”k{k.k] dk;ns”khj lYyk feGo.;klkBh enr]

y O;ähpk iqosZfrgkl feGo.;klkBh enr

y vkfFkZd enrhlkBh enr o ekfgrh

y r:.kkalkBh ofdyh

vesfjdk la;qä jk"Vªla?kvesfjdse/;s i”pkr~ n{krk xsY;k rhu n”kdkiklwu lq: vkgs- i”pkr~ n{krk lsok 18 rs 21 o’ksZ o;kP;k r:.kkalkBh fnY;k tkrkr] T;kauh cky dkGth lsok ok U;k;ky;kus vkns”k fnysY;k laLFkk fdaok nÙkd ?kjs lksMY;kyh vkgsr- vesfjdse/;s vlysY;k i”pkr~ n{krs P;k lsosph oSf”k’Vîs [kkyhyçek.ks vkgsr] tjh çR;sd jkT;ke/;s lsosps Lo:i o R;k veykr vk.k.;kP;k i/nrh osxosxG~;k vkgsr%

y Lokoyach gks.;klkBh ,dk vkjk[kMîkoj dke dj.ks

y lqjf{kr jkg.;klkBh ,[kknk lqjf{kr fuokjk ‘kks/k.ks o jk[k.ks

y vkirdkyhu o vuisf{kr ns;ds ns.ks

y oS|dh; vf/kdkjh] narrK ok leqins”kd “kks/k.ks

y vkfFkZd mfí’Vs Bjo.ks o xkB.ks

y egkfo|ky;kr tk.ks o/ok jkstxkj ‘kks/k.ks

y jkstxkj ok O;olk; “kks/k.ks

y o;Ldj esaV‚j ok brj lkekftd lzksr ok la/kh “kh laidZ lk/k.ks

y ,[kkns vikVZesaV] olfrx`g yk osrueku ns.ks ok n{krk ?kjkph enr pkyw Bso.ks

y lkekftd] Hkkofudok vk;q’;krhy rMtksMhl o Lora= jkg.;kP;k dkS”kY;kl çksRlkgu ns.ks]

y fo/oald ço`Ùkhyk vkGk ?kky.ks

jf’k;kjf”k;ke/;s vlysY;k i”pkr~ n{krsP;k lsosph oSf”k’Vîs [kkyhyçek.ks vkgsr%

y ts r:.k 18 rs 23 o’kkZps vkgsr] T;kauh laxksiu ?kjs lksMysyh vkgsr] R;kaP;k f”k{k.k o O;kolkf;d çf”k{k.kklkBh jf”k;k ljdkj pk lkaf?kd dk;nk] iw.kZ enr ns.;kph geh nsrs-

y ojhy enrhe/;s vUu] oL=] fuokjk] ikn=k.ks] lkekftd lsok] f”k{k.k o vkjksX; lsok ákapk lekos”k vkgs-

y ?kjs] ekufld o iquoZlu lsok 23 o’ksZ iw.kZ >kY;kuarj fnY;k tkrkr] tjh gs çR;sd izkarkP;k /kksj.kkaoj voyacqu vkgs-

y ns”kkrhy i”pkr~ n{krsps uequs [kkyhyçek.ks%

� dqVqacs o eqykalkBh egkikfydk dsaækrhy lkekftd enrhph i”pkr~ n{krk dsaæs

� laxksiu ?kjs lksM.kk&;klkBh lkekftd olfrx`gke/;s rkRiqjR;k Lo:ikr jkg.;kph O;oLFkk

Page 19: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

11

laxksiukuarjph n{krk

� 15 rs 18 o’ksZ o 18 rs 23 o’ksZ o;kP;k] vukFk r:.kkaP;k xVklkBh i”pkr~ n{krk lsok] th uxjikfydk fuoklh dkGth lsok }kjs fnyh tkrs-

� [kktxh laLFkk vk/kkfjr r:.k dkGth laLFkk] tls ;qok lsok-

� Dyc ç.kkyh oj vk/kkfjr vkiÙkh O;oLFkkiu] rkrMhpk bfLirG fuokl] fdaok fnu dkGth dsaæ

lkjka’k% vesfjdk] jf”k;k ok v‚LVªsfy;k lkj[;k ns”kkae/;s i”pkr~ n{krsP;k lsoka e/;s] cky laxksiu ?kjs lksM.kk&;kaP;k iquoZluklkBh i/nr”khji.ks fHkUui.kk o lsosph ifj.kkedkjdrk fnlwu ;srs-

Page 20: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

12

L=ksr ;knh

http://asourown.org

http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/odisha-doesnt-track-juveniles-after-release-cag

http://dwcd.kar.nic.in/dwcd_english/prg_social_defense.html

http://childrenssquare.org/programs/child-welfare-emergency-services/aftercare-program

http://www.360kids.ca/programs-and-services/after-care

http://www.community.nsw.gov.au/parents,-carers-and-families/for-young-people/are-you-in-care/are-you-leaving-care/after-care-support

http://www.bigbrothersbigsisters.ca/en/home/YIC-section-00-youth-in-and-leaving-care/YIC-section-04.aspx

http://www.crin.org/en/docs/The%20Transitions%20Initiative%20-%20Youth%20Aging%20Out%20of%20 Alternative%20Care.pdf

http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/6951/13/13_chapter%208.pdf

http://odisha.gov.in/e-magazine/Orissareview/2014/April-May/engpdf/134-140.pdf

http://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/from-childhood-till-they-find-their-feet-in-the-world-aftercare-services-do-it-all/article6454411.ece

http://southasia.oneworld.net/news/no-record-of-kids-moving-out-of-orphanages-indian-ngo

http://www.prayaschildren.org/publications/yuva%20_connect_2012.pdf

Integrated Child Protection Scheme (ICPS), 2014

Juvenile Justice (Care and Protection of Children) Act, 2015

Juvenile Justice (Care and Protection of Children) Model Rules, 2016

National Policy for Children, 2013

SOS Messenger (April 2016), SOS Children’s Villages of India

UN Convention on Rights of the Child, 1989

UN Guidelines for the Alternative Care of Children (UNGACC), 2009

Page 21: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu
Page 22: laxksiukuarjph - Udayancare Care.pdf · 01 ladYiuk i”pkr~ dkGth gs] ckyds tsOgk fof”k’V o;kph >kY;koj] cky laxksiu laLFkk lksMwu tkrkr] rsOgk R;k fd”kksj o;hu eqykaps iquoZlu

mn;u ds;j16@97&,] foØe fogkj] yktir uxj&4] uoh fnYyh&110024nwjHkk"k%+ +91-11 46548105/06bZ esy% [email protected]% www.udayancare.org

-

i;k;Z h lxa kis u fo"k;h ,d ekfydk

,d vf/kd lqjf{kr o vf/kd pkaxys tx fuekZ.k dj.;klkBh r:.k dkghgh d: 'kdrkr gs vk/kh

vki.k ekU; d: o R;kpk vkuanksRlo lktjk d:- /kksj.ks] dk;ZØe o fu.kZ; ?ks.;kP;k çfØ;sr

r:.kkapk lgHkkx ok<o.;klkBh] pyk vki.k vkiyh 'käh la?kfVr d:] T;k;ksxs R;kaps o vkiys

Hkfo"; mTToy gksbZy-

la;qä jk"Vª la?kkps egklfpo cku dh ewu ákapk lans'kvkarjjk"Vªh; ;qok fnol] 12 v‚xLV 2010

laxksiukuarjphlaxksiukuarjphn{krkn{krk