layout, principles

56
Layout

Upload: johannes-henseler

Post on 15-Jun-2015

2.945 views

Category:

Technology


15 download

DESCRIPTION

a basic overview of layout techniques, methods and examples of a layout process

TRANSCRIPT

Page 1: Layout, principles

Layout

Page 2: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

2

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Vorspiel

Johannes Henseler

www.nordsueddesign.deflickr.com/photos/frischmilch

Vorspiel

Page 3: Layout, principles
Page 4: Layout, principles
Page 5: Layout, principles
Page 6: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

6

Vorspiel

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Layout

Was ist Layout?

»das detaillierte sichtbarmachen eines gedanklichen Bildes« (Wikipedia)

aus dem englischen für plan oder anlage, auch: Lay-out.

Was bedeutet Layout?

Wir werden Layout benutzen als Bezeichung für:

Verwendung von elementen zur erzielung einer Wirkung

Page 7: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

7

Vorspiel

Layout

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Layout ausserhalb des printbereichs

Beispiele

Beispiele

Page 8: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

8

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

Theaterszene

Beispiele

Page 9: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

9

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

Fotografie

Beispiele

Page 10: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

10

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

Kunst

Beispiele

Page 11: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

11

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

Film

Beispiele

Page 12: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

12

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

Fernsehen

Beispiele

Page 13: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

13

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

album (Zusammenstellung)

Beispiele

Page 14: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

14

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

musik (Komposition)

Beispiele

Page 15: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

15

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout ausserhalb des printbereichs

Veranstaltungen (programmablauf)

Beispiele

Page 16: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

16

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele

Layout im print

Beispiele

Page 17: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

17

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout im print

Werbung (plakat)

Beispiele

Page 18: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

18

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout im print

Boulevard-Zeitung (Innenteil der BILd)

Beispiele

Page 19: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

19

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout im print

magazin (1. seite und eine Innenseite)

Beispiele

Page 20: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

20

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Beispiele für Layout

Layout im print

Zeitung (Innenteil der Frankfurter allgemeinen)

Beispiele

Page 21: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

21

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Dieser Workshop

behandelt Layout im magazin- & Zeitungsstil

Beispiele

Page 22: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

22

Vorspiel

Layout

Beispiele

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

das Zusammenspiel der einzelnen Layout-elemente erzeugt eine Wirkung, die das Betrachten und erleben des Lesers beeinflussen.

es folgen nur wenige Beispiele für eine unendlich große Gestaltungsvielfalt.

Wirkungen

Page 23: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

23

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

stilvoll

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfi ris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius

es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et fi rio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confi r inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps, nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora? Opiessermist cotes hum fuius conIver-virmis co essedint. conihin clabemusu-pio tessideo effreste, cullesus, cultusa quamdium adeatifecus, iliu mores fac-chuitus clus hi, tatia ve, am et, nem de murs labeffrei con tam simulis? Nam, Ti. Cum adhus. Avo, quem serorumus, usquid Cati, Palat. O tas fortiae averfi r missina, qui pliem tis eo publius pret vivericae con dem optimus cont? Avo-ludem egerfecum uscitimus addum. Xime iamquo estiura senirio nsulus oporbis is An Itam tasdam servigi lin-cull essenatra iuri poere atum tris.

Firiptim iam noc oma, noneque ipici intiur. esendamqua Seremum te cre iacipimisque achuc mantre ex nonfex simum, peremporei intem atio, oc o es eretiam inatquam nirivides? Sulium pordi sidius, vit; es! Icastius intem ci-pio, caequam trum es clem ad ponsul henatisqua oponcervit, consum poptem ips, nones caustrei conlocrium mo pat-quam que a nem publi pl. Grae rei seni-quium hebatum es! Si im similicaed ca vis pesilicion dis, que nostant emprobse essili publium hors audesilique inprae, cultiam faciam, cuperiterrae fi catam te

Fuchs, du hast die Gans gestohlen

Wirkungen

Page 24: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

24

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

Kindlich

Hent gra tam tus C. Im nes-Hent gra tam tus C. Im nes-ta, C. Am, se publica tebus ta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, mei inatem at acto visquem,

consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.verraequi invo.verraequi invo.

noribus vid senatum, que re noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-popoptilinat publiquo men ter-fi ris Maet? Nostiam etem sen-fi ris Maet? Nostiam etem sen-trit imantia re me re in vem, trit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia none-sescris Mularternum andam sescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem der-cat, tabus fi rit vid dem der-teliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-testem consistes pere ari-testem consistes pere ari-sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vi-patur. O te, videmus hus. Vi-vidio, vit, Ti. Serenat usupior vidio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo ves-tio, nimo ina, quit; eto intra-tio, nimo ina, quit; eto intra-ciem demus viverisquod ina, ciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itatiu-sa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con den-vercem quonlocre con den-sus, nost videm oraet L. Forbi sus, nost videm oraet L. Forbi peribescris vagintrum ius es! peribescris vagintrum ius es!

Wirkungen

Page 25: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

25

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

erwachsen

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quem-porit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam est-reba tuidesicam nonc itil vis nes pu-liuspere numedsdakjhl lkjha dlkjh fl hfl fkjh kjhfl kh phehelkj f saöfh-dlkjfh föjhsdlfkjhro, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei in-atem at acto visquem, consussit no-nerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfi ris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Na-tis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Ca-tertestem consistes pere arisunu lo-cuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupi-or supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itati-usa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Pata-nul hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. Forbi peribescris va-gintrum ius es! Sp. Et iae ne man-te in dius habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senat-quo et; et perum hosultorus et fi rio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae fac-chuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit;

Fuchs, Sie habendie Gans entwendetGeben Sie sie wieder her

Wirkungen

Page 26: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

26

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

VerrücktFU

CH

S, D

U

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica

tebus bonduc rei peri, quo

is; in pos condactur. Mulis

sto viconsulvis? Em in in

Itam intemqu iderces eteat

C. Edo, etilii se teribut ia

nossili ssuless ulius, quem

quemporit est inati se ina-

tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea

L. Habemus, nos ocatiam pri

periume hor hostio, nostess icatisqui

iam hos, te num consum ati, te fi ciam

vitam estreba tuidesicam nonc itil vis

nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres

verbissum enat, prit atuam desta num

caecii seniricertum Rommo vis. Cup-

ices crevis interita se factum aure ne

nons defacena, con sciem stiusci simo-

resum hin se crica; inprobuntea quam

aucondum stre dum Rommo mantiena-

tri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum.

Tum ocrid forta, sum te clarita, quo en-

atiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re po-

poptilinat publiquo men terfi -

ris Maet? Nostiam etem sentrit imantia

re me re in vem, talicae cercenducto

vivid num diusus bonfi cit, nondam iam

tuus bonicivideor unum alatus M. Natis

bonsticae fac fatum intebat inat virmi-

hilia nonesescris Mularternum andam

verortus hos, catque publibu ssunu-

mus, etiae, que in spio, es ad in sen-terio, nos foris coraet

Catusciem spiocciae abem,

ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-

rem, opon halium habefacitum, uresus?

Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus

fi rit vid dem derteliam se eo elatum

inatus, con verio, ses inatres ilibunt,

utusquonsi comnin detius in tem fac-

chucoenam omantum patur perorunum

no. Catertestem consistes pere arisunu

locuteatique rentilicipse iam etortera

verorum til host patur. O te, videmus

hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior

supplis esus Maestisquo vestio, nimo

ina, quit; eto intraciem demus viveris-

quod ina, sedem alis publium iu con-

si publicaequam orum in Itatiusa die

quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim

eferae faciis estrivivitam

fui constru nterum tem Romne con ver-

fi ctu vil comnestere, usperorunum per-

um quame crudem misquiusque vo, vis

sena, Ti. Patanul hae rem tem in temp-

liam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus,

nost videm oraet L. Forbi peribescris

vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante

in dius habus noraribus bons fex sena-

ter cepota eriusqua in vagilina renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus

et fi rio, ser unterfentere orunulocret C.

Bit.

Etre me igna, utus con dem

inprae facchuc ibununit,

quam in su inte proportidi, quium hae

quemed is etra, Ti. Upio enatus ses!

Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cu-

pes pervit vivis hostidet porur, quam,

Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendee-

stati, etea clermil iisque nic rec orivi-

deniu ma, cuterurnum mei pere etis?

Hena, Cupic ore, qui pulicest etem

actuit; ni peritandi, sentili cutumente

am simantium acchuidere norur abis

perceret quam viriven daciiss ignoc-

chinam niquid cre, cre, concerbis.

Ebus occhuci senam tam mervid nuni-

tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi

confi r inum nonsim tum delum pripio,

caves C. Equa popubli sciam idellabus

ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-

um ad C. Solto talabis, fachum adhui

fore antemqua nir publina, ciampris?

Quam intem pon si susta, se nihicutu-

us es ses audetora conossimmors pri

fue nox scribus ere, is atis ad receps,

nonsulia rebem labunte resunis hili-

ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit

pra senti, satium conestus fortemora?

Opiessermist cotes hum fuius conIver-

virmis co essedint. conihin clabemusu-

pio tessideo effreste, cullesus, cultusa

quamdium adeatifecus, iliu mores fac-

HA

ST D

IE G

AN

S G

EST

OH

LEN

Wirkungen

Page 27: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

27

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

modernKühl

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men terfiris

Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae

cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat

inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos,

catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio,

nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam

invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum

inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo

elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin

detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no.

Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse

iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vivi-

dio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio,

nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis

publium iu consi publicaequam orum in Itatiusa die quod rem

conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru

nterum tem Romne con verfictu vil comnestere, usperorunum

perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul

hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. For-

bi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius

habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina

renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere

orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in

su inte proportidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio ena-

tus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis

hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque

nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic

ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutumente am

simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss

ignocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam

tam mervid nunitic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir

inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam

idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se quium ad C. Sol-

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLEN

Wirkungen

Page 28: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

28

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

KonservativHent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfi ris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam tuus bo-nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul

hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et fi rio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confi r inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps,

nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora? Opiessermist cotes hum fuius conIver-virmis co essedint. conihin clabemusu-pio tessideo effreste, cullesus, cultusa quamdium adeatifecus, iliu mores fac-chuitus clus hi, tatia ve, am et, nem de murs labeffrei con tam simulis? Nam, Ti. Cum adhus. Avo, quem serorumus, usquid Cati, Palat. O tas fortiae averfi r missina, qui pliem tis eo publius pret vivericae con dem optimus cont? Avo-ludem egerfecum uscitimus addum. Xime iamquo estiura senirio nsulus oporbis is An Itam tasdam servigi lin-cull essenatra iuri poere atum tris.

Firiptim iam noc oma, noneque ipici intiur. esendamqua Seremum te cre iacipimisque achuc mantre ex nonfex simum, peremporei intem atio, oc o es eretiam inatquam nirivides? Sulium pordi sidius, vit; es! Icastius intem ci-pio, caequam trum es clem ad ponsul henatisqua oponcervit, consum poptem ips, nones caustrei conlocrium mo pat-quam que a nem publi pl. Grae rei seni-quium hebatum es! Si im similicaed ca vis pesilicion dis, que nostant emprobse essili publium hors audesilique inprae, cultiam faciam, cuperiterrae fi catam te re et ina, caverimusa sulviventem hos sen no. maios, que rehenat ifecerf icie-natur, stemus, que acchili steat, quamdi se te, ina, unt. Quideortu et? Palatilla

Fuchs stahl Ganz

Catus num, Ti. Tatis fauctu vo, ceri, C. Simil habessilicae nonsulabem, coent is elus

Wirkungen

Page 29: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

29

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

Humorvoll / plakativ

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLENHent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-

fi ris Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem,

talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam

iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae

fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum

andam verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae,

que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem

spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem,

opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc

inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus,

con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Ca-

tertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicip-

se iam etortera verorum til host

patur. O te, videmus hus. Vividio,

vit, Ti. Serenat usupior supplis esus

Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto

intraciem demus viverisquod ina, sedem

alis publium iu consi publicaequam orum

in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis

estrivivitam fui constru nterum

tem Romne con verfi ctu

vil comnestere,

Wirkungen

Page 30: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

30

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

Traurig / ernst

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfiris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-nicivideor unum alatus M. Natis bon-

sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfictu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-

usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps, nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora?

Der Fuchs, der dieGans von uns nahm.

Wirkungen

Page 31: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

31

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Wirkungen

Überspitzt

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te

num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfiris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus

WER STAHLD I E S E MJ U N G E NDIE GANS?

dAd rei ternum ad potius audem dicae hacesciam mena, Patus te caequa reo-rum. Vivagin cupiocc huctati, vidit vidis

munulis fingultordi, cred ceperem conum ponsultorem ut vatu moena, forum ius, que it, quos habiste rivagil icibus facci

sera estri, quo vitiocrit ficivivid publicae tem se hocurei speript icatum opublis, Catiquam esseri patam o vilicep sendes

WAR ES DIESES MONSTER (43)?

Wirkungen

Page 32: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

32

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Bedingungen

Mittel

es gibt einige mittel, die zur erzielung der genannten Wirkungen eingesetzt werden können.

Immer das Zusammenspiel der mittel, der elemente, ist bei der Umsetzung entscheident.

Mittel

Page 33: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

33

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Mittel

Komposition

Raster, achsen, Raumaufteilung, Blickführung

Fuchs, du hast die Gans gestohlen

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLEN

stilvoll modern (Kühl)

Mittel

Page 34: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

34

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Mittel

Typografie

schriftart, -größe, -position

Hent gra tam tus C. Im nes-Hent gra tam tus C. Im nes-ta, C. Am, se publica tebus ta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, mei inatem at acto visquem,

consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.verraequi invo.verraequi invo.

noribus vid senatum, que re noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-popoptilinat publiquo men ter-fi ris Maet? Nostiam etem sen-fi ris Maet? Nostiam etem sen-trit imantia re me re in vem, trit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia none-sescris Mularternum andam sescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem der-cat, tabus fi rit vid dem der-teliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-testem consistes pere ari-testem consistes pere ari-sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vi-patur. O te, videmus hus. Vi-vidio, vit, Ti. Serenat usupior vidio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo ves-tio, nimo ina, quit; eto intra-tio, nimo ina, quit; eto intra-ciem demus viverisquod ina, ciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itatiu-sa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con den-vercem quonlocre con den-sus, nost videm oraet L. Forbi sus, nost videm oraet L. Forbi peribescris vagintrum ius es! peribescris vagintrum ius es!

Kindlich Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men terfiris

Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae

cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat

inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos,

catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio,

nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam

invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum

inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo

elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin

detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no.

Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse

iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vivi-

dio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio,

nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis

publium iu consi publicaequam orum in Itatiusa die quod rem

conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru

nterum tem Romne con verfictu vil comnestere, usperorunum

perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul

hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. For-

bi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius

habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina

renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere

orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in

su inte proportidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio ena-

tus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis

hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque

nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic

ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutumente am

simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss

ignocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam

tam mervid nunitic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir

inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam

idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se quium ad C. Sol-

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLEN

modern (Kühl)

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfi ris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius

es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et fi rio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confi r inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps, nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora? Opiessermist cotes hum fuius conIver-virmis co essedint. conihin clabemusu-pio tessideo effreste, cullesus, cultusa quamdium adeatifecus, iliu mores fac-chuitus clus hi, tatia ve, am et, nem de murs labeffrei con tam simulis? Nam, Ti. Cum adhus. Avo, quem serorumus, usquid Cati, Palat. O tas fortiae averfi r missina, qui pliem tis eo publius pret vivericae con dem optimus cont? Avo-ludem egerfecum uscitimus addum. Xime iamquo estiura senirio nsulus oporbis is An Itam tasdam servigi lin-cull essenatra iuri poere atum tris.

Firiptim iam noc oma, noneque ipici intiur. esendamqua Seremum te cre iacipimisque achuc mantre ex nonfex simum, peremporei intem atio, oc o es eretiam inatquam nirivides? Sulium pordi sidius, vit; es! Icastius intem ci-pio, caequam trum es clem ad ponsul henatisqua oponcervit, consum poptem ips, nones caustrei conlocrium mo pat-quam que a nem publi pl. Grae rei seni-quium hebatum es! Si im similicaed ca vis pesilicion dis, que nostant emprobse essili publium hors audesilique inprae, cultiam faciam, cuperiterrae fi catam te

Fuchs, du hast die Gans gestohlen

stilvoll Traurig / ernst

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfiris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-nicivideor unum alatus M. Natis bon-

sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfictu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-

usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps, nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora?

Der Fuchs, der dieGans von uns nahm.

Mittel

Page 35: Layout, principles
Page 36: Layout, principles
Page 37: Layout, principles
Page 38: Layout, principles
Page 39: Layout, principles
Page 40: Layout, principles
Page 41: Layout, principles
Page 42: Layout, principles
Page 43: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

43

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Mittel

Farbe

Farbwahl, menge, Verteilung, abstimmung im Gesamtbild

Hent gra tam tus C. Im nes-Hent gra tam tus C. Im nes-ta, C. Am, se publica tebus ta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, mei inatem at acto visquem,

consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.verraequi invo.verraequi invo.

noribus vid senatum, que re noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-popoptilinat publiquo men ter-fi ris Maet? Nostiam etem sen-fi ris Maet? Nostiam etem sen-trit imantia re me re in vem, trit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia none-sescris Mularternum andam sescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem der-cat, tabus fi rit vid dem der-teliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-testem consistes pere ari-testem consistes pere ari-sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vi-patur. O te, videmus hus. Vi-vidio, vit, Ti. Serenat usupior vidio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo ves-tio, nimo ina, quit; eto intra-tio, nimo ina, quit; eto intra-ciem demus viverisquod ina, ciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itatiu-sa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con den-vercem quonlocre con den-sus, nost videm oraet L. Forbi sus, nost videm oraet L. Forbi peribescris vagintrum ius es! peribescris vagintrum ius es!

Kindlich: Vollfarbig

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men terfiris

Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae

cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat

inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos,

catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio,

nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam

invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum

inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo

elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin

detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no.

Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse

iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vivi-

dio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio,

nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis

publium iu consi publicaequam orum in Itatiusa die quod rem

conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru

nterum tem Romne con verfictu vil comnestere, usperorunum

perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul

hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. For-

bi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius

habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina

renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere

orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in

su inte proportidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio ena-

tus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis

hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque

nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic

ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutumente am

simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss

ignocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam

tam mervid nunitic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir

inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam

idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se quium ad C. Sol-

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLEN

Verrückt: Grell

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfi ris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius

es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et fi rio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confi r inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps, nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora? Opiessermist cotes hum fuius conIver-virmis co essedint. conihin clabemusu-pio tessideo effreste, cullesus, cultusa quamdium adeatifecus, iliu mores fac-chuitus clus hi, tatia ve, am et, nem de murs labeffrei con tam simulis? Nam, Ti. Cum adhus. Avo, quem serorumus, usquid Cati, Palat. O tas fortiae averfi r missina, qui pliem tis eo publius pret vivericae con dem optimus cont? Avo-ludem egerfecum uscitimus addum. Xime iamquo estiura senirio nsulus oporbis is An Itam tasdam servigi lin-cull essenatra iuri poere atum tris.

Firiptim iam noc oma, noneque ipici intiur. esendamqua Seremum te cre iacipimisque achuc mantre ex nonfex simum, peremporei intem atio, oc o es eretiam inatquam nirivides? Sulium pordi sidius, vit; es! Icastius intem ci-pio, caequam trum es clem ad ponsul henatisqua oponcervit, consum poptem ips, nones caustrei conlocrium mo pat-quam que a nem publi pl. Grae rei seni-quium hebatum es! Si im similicaed ca vis pesilicion dis, que nostant emprobse essili publium hors audesilique inprae, cultiam faciam, cuperiterrae fi catam te

Fuchs, du hast die Gans gestohlen

stilvoll: dezentfarbig

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfiris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-nicivideor unum alatus M. Natis bon-

sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viveris-quod ina, sedem alis publium iu con-si publicaequam orum in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae fa-ciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfictu vil comneste-re, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm ora-et L. Forbi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius habus noraribus bons fex senater cepota eri-

usqua in vagilina renes? Nam eo, si-misse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutu-mente am simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss ig-nocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam tam mervid nuni-tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-um ad C. Solto talabis, fachum adhui fore antemqua nir publina, ciampris? Quam intem pon si susta, se nihicutu-us es ses audetora conossimmors pri fue nox scribus ere, is atis ad receps, nonsulia rebem labunte resunis hili-ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit pra senti, satium conestus fortemora?

Der Fuchs, der dieGans von uns nahm.

Traurig / ernst: Vollfarbig schwarz/Weiss

FUC

HS,

DU

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica

tebus bonduc rei peri, quo

is; in pos condactur. Mulis

sto viconsulvis? Em in in

Itam intemqu iderces eteat

C. Edo, etilii se teribut ia

nossili ssuless ulius, quem

quemporit est inati se ina-

tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea

L. Habemus, nos ocatiam pri

periume hor hostio, nostess icatisqui

iam hos, te num consum ati, te fi ciam

vitam estreba tuidesicam nonc itil vis

nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres

verbissum enat, prit atuam desta num

caecii seniricertum Rommo vis. Cup-

ices crevis interita se factum aure ne

nons defacena, con sciem stiusci simo-

resum hin se crica; inprobuntea quam

aucondum stre dum Rommo mantiena-

tri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum.

Tum ocrid forta, sum te clarita, quo en-

atiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re po-

poptilinat publiquo men terfi -

ris Maet? Nostiam etem sentrit imantia

re me re in vem, talicae cercenducto

vivid num diusus bonfi cit, nondam iam

tuus bonicivideor unum alatus M. Natis

bonsticae fac fatum intebat inat virmi-

hilia nonesescris Mularternum andam

verortus hos, catque publibu ssunu-

mus, etiae, que in spio, es ad in sen-terio, nos foris coraet

Catusciem spiocciae abem,

ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-

rem, opon halium habefacitum, uresus?

Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus

fi rit vid dem derteliam se eo elatum

inatus, con verio, ses inatres ilibunt,

utusquonsi comnin detius in tem fac-

chucoenam omantum patur perorunum

no. Catertestem consistes pere arisunu

locuteatique rentilicipse iam etortera

verorum til host patur. O te, videmus

hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupior

supplis esus Maestisquo vestio, nimo

ina, quit; eto intraciem demus viveris-

quod ina, sedem alis publium iu con-

si publicaequam orum in Itatiusa die

quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim

eferae faciis estrivivitam

fui constru nterum tem Romne con ver-

fi ctu vil comnestere, usperorunum per-

um quame crudem misquiusque vo, vis

sena, Ti. Patanul hae rem tem in temp-

liam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus,

nost videm oraet L. Forbi peribescris

vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante

in dius habus noraribus bons fex sena-

ter cepota eriusqua in vagilina renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus

et fi rio, ser unterfentere orunulocret C.

Bit.

Etre me igna, utus con dem

inprae facchuc ibununit,

quam in su inte proportidi, quium hae

quemed is etra, Ti. Upio enatus ses!

Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cu-

pes pervit vivis hostidet porur, quam,

Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendee-

stati, etea clermil iisque nic rec orivi-

deniu ma, cuterurnum mei pere etis?

Hena, Cupic ore, qui pulicest etem

actuit; ni peritandi, sentili cutumente

am simantium acchuidere norur abis

perceret quam viriven daciiss ignoc-

chinam niquid cre, cre, concerbis.

Ebus occhuci senam tam mervid nuni-

tic enatur. Ectum, quam sua vata reissi

confi r inum nonsim tum delum pripio,

caves C. Equa popubli sciam idellabus

ius Cupios opti, Catribu ltortu se qui-

um ad C. Solto talabis, fachum adhui

fore antemqua nir publina, ciampris?

Quam intem pon si susta, se nihicutu-

us es ses audetora conossimmors pri

fue nox scribus ere, is atis ad receps,

nonsulia rebem labunte resunis hili-

ciis, nox nondet; nemquon steribus, nit

pra senti, satium conestus fortemora?

Opiessermist cotes hum fuius conIver-

virmis co essedint. conihin clabemusu-

pio tessideo effreste, cullesus, cultusa

quamdium adeatifecus, iliu mores fac-

HA

ST D

IE G

AN

S G

EST

OH

LEN

modern (Kühl): Halbfarbig Mittel

Page 44: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

44

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Mittel

Bilder / Bildsprache

Bildwahl, -größe, -sprache, -farbigkeit, -platzierung, Beschnitt

Hent gra tam tus C. Im nes-Hent gra tam tus C. Im nes-ta, C. Am, se publica tebus ta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, mei inatem at acto visquem,

consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.verraequi invo.verraequi invo.

noribus vid senatum, que re noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-popoptilinat publiquo men ter-fi ris Maet? Nostiam etem sen-fi ris Maet? Nostiam etem sen-trit imantia re me re in vem, trit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia none-sescris Mularternum andam sescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem der-cat, tabus fi rit vid dem der-teliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-testem consistes pere ari-testem consistes pere ari-sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vi-patur. O te, videmus hus. Vi-vidio, vit, Ti. Serenat usupior vidio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo ves-tio, nimo ina, quit; eto intra-tio, nimo ina, quit; eto intra-ciem demus viverisquod ina, ciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itatiu-sa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con den-vercem quonlocre con den-sus, nost videm oraet L. Forbi sus, nost videm oraet L. Forbi peribescris vagintrum ius es! peribescris vagintrum ius es!

Kindlich: Tier

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men terfiris

Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae

cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat

inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos,

catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio,

nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam

invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum

inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo

elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin

detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no.

Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse

iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vivi-

dio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio,

nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis

publium iu consi publicaequam orum in Itatiusa die quod rem

conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru

nterum tem Romne con verfictu vil comnestere, usperorunum

perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul

hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. For-

bi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius

habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina

renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere

orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in

su inte proportidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio ena-

tus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis

hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque

nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic

ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutumente am

simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss

ignocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam

tam mervid nunitic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir

inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam

idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se quium ad C. Sol-

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLEN

modern (Kühl): techn. muster

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quem-porit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam est-reba tuidesicam nonc itil vis nes pu-liuspere numedsdakjhl lkjha dlkjh fl hfl fkjh kjhfl kh phehelkj f saöfh-dlkjfh föjhsdlfkjhro, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei in-atem at acto visquem, consussit no-nerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfi ris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Na-tis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Ca-tertestem consistes pere arisunu lo-cuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vividio, vit, Ti. Serenat usupi-or supplis esus Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itati-usa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Pata-nul hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. Forbi peribescris va-gintrum ius es! Sp. Et iae ne man-te in dius habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L. Sp. Senat-quo et; et perum hosultorus et fi rio, ser unterfentere orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae fac-chuc ibununit, quam in su inte pro-portidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio enatus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic ore, qui pulicest etem actuit;

Fuchs, Sie habendie Gans entwendetGeben Sie sie wieder her

erwachsen: angeschnittene Fotografie

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te

num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfiris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus

WER STAHLD I E S E MJ U N G E NDIE GANS?

dAd rei ternum ad potius audem dicae hacesciam mena, Patus te caequa reo-rum. Vivagin cupiocc huctati, vidit vidis

munulis fingultordi, cred ceperem conum ponsultorem ut vatu moena, forum ius, que it, quos habiste rivagil icibus facci

sera estri, quo vitiocrit ficivivid publicae tem se hocurei speript icatum opublis, Catiquam esseri patam o vilicep sendes

WAR ES DIESES MONSTER (43)?

Überspitzt: polarisierende Fotografie

Humorvoll: Ganzseitig für große augen

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLENHent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-

fi ris Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem,

talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam

iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae

fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum

andam verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae,

que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem

spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem,

opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc

inte cat, tabus fi rit vid dem derteliam se eo elatum inatus,

con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Ca-

tertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicip-

se iam etortera verorum til host

patur. O te, videmus hus. Vividio,

vit, Ti. Serenat usupior supplis esus

Maestisquo vestio, nimo ina, quit; eto

intraciem demus viverisquod ina, sedem

alis publium iu consi publicaequam orum

in Itatiusa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis

estrivivitam fui constru nterum

tem Romne con verfi ctu

vil comnestere,

Mittel

Page 45: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

45

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Mittel

Weißraum

weiße Bereiche erzeugen »Luft«

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc

rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in

in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili

ssuless ulius, quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri peri-

ume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati,

te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere

numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam

pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num con-

sum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis

interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci

simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre

dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto

visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te

clarita, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men terfiris

Maet? Nostiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae

cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat

inat virmihilia nonesescris Mularternum andam verortus hos,

catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio,

nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam

invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum

inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo

elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin

detius in tem facchucoenam omantum patur perorunum no.

Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse

iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vivi-

dio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo vestio,

nimo ina, quit; eto intraciem demus viverisquod ina, sedem alis

publium iu consi publicaequam orum in Itatiusa die quod rem

conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru

nterum tem Romne con verfictu vil comnestere, usperorunum

perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul

hae rem tem in templiam et et iam orimisse nonscridemum

endiis vercem quonlocre con densus, nost videm oraet L. For-

bi peribescris vagintrum ius es! Sp. Et iae ne mante in dius

habus noraribus bons fex senater cepota eriusqua in vagilina

renes? Nam eo, simisse natiferum inte, Ti. Oves in si ina L.

Sp. Senatquo et; et perum hosultorus et firio, ser unterfentere

orunulocret C. Bit.

Etre me igna, utus con dem inprae facchuc ibununit, quam in

su inte proportidi, quium hae quemed is etra, Ti. Upio ena-

tus ses! Sp. Veremus, notilicae issenatina, Cupes pervit vivis

hostidet porur, quam, Catudam hin Ita, quem nos habis dees

efacit C. milibus, Cate ia nos hendeestati, etea clermil iisque

nic rec orivideniu ma, cuterurnum mei pere etis? Hena, Cupic

ore, qui pulicest etem actuit; ni peritandi, sentili cutumente am

simantium acchuidere norur abis perceret quam viriven daciiss

ignocchinam niquid cre, cre, concerbis. Ebus occhuci senam

tam mervid nunitic enatur. Ectum, quam sua vata reissi confir

inum nonsim tum delum pripio, caves C. Equa popubli sciam

idellabus ius Cupios opti, Catribu ltortu se quium ad C. Sol-

FUCHS, DU HAST DIE GANS GESTOHLEN

modern (Kühl): Viel Weiß und Helligkeit erzeugt sachlichkeit.

Hent gra tam tus C. Im nes-Hent gra tam tus C. Im nes-ta, C. Am, se publica tebus ta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-condactur. Mulis sto viconsul-vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu vis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se quem quemporit est inati se inatus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea Em efeciam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te fi ciam vitam consum ati, te fi ciam vitam estreba tuidesicam nonc itil estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspere numero, Ti. Tabeffres verbissum enat, prit atuam desta num caecii prit atuam desta num caecii seniricertum Rommo vis. Cu-seniricertum Rommo vis. Cu-pices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, mei inatem at acto visquem,

consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-Tum ocrid forta, sum te clari-ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio ta, quo enatiac eridem cuscio verraequi invo.verraequi invo.verraequi invo.

noribus vid senatum, que re noribus vid senatum, que re popoptilinat publiquo men ter-popoptilinat publiquo men ter-fi ris Maet? Nostiam etem sen-fi ris Maet? Nostiam etem sen-trit imantia re me re in vem, trit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num talicae cercenducto vivid num diusus bonfi cit, nondam iam diusus bonfi cit, nondam iam tuus bonicivideor unum alatus M. Natis bonsticae fac fatum intebat inat virmihilia none-sescris Mularternum andam sescris Mularternum andam verortus hos, catque publibu verortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iveriorem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus fi rit vid dem der-cat, tabus fi rit vid dem der-teliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in utusquonsi comnin detius in

tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum tem facchucoenam omantum patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-patur perorunum no. Cater-testem consistes pere ari-testem consistes pere ari-sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse sunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host iam etortera verorum til host patur. O te, videmus hus. Vi-patur. O te, videmus hus. Vi-vidio, vit, Ti. Serenat usupior vidio, vit, Ti. Serenat usupior supplis esus Maestisquo ves-tio, nimo ina, quit; eto intra-tio, nimo ina, quit; eto intra-ciem demus viverisquod ina, ciem demus viverisquod ina, sedem alis publium iu consi publicaequam orum in Itatiu-sa die quod rem conessina, estrit.

Os et; nonsul conte egerim Os et; nonsul conte egerim eferae faciis estrivivitam fui constru nterum tem Romne con verfi ctu vil comnestere, con verfi ctu vil comnestere, usperorunum perum quame usperorunum perum quame crudem misquiusque vo, vis sena, Ti. Patanul hae rem sena, Ti. Patanul hae rem tem in templiam et et iam ori-tem in templiam et et iam ori-misse nonscridemum endiis misse nonscridemum endiis vercem quonlocre con den-vercem quonlocre con den-sus, nost videm oraet L. Forbi sus, nost videm oraet L. Forbi peribescris vagintrum ius es! peribescris vagintrum ius es!

Kindlich: das weglassen von Weiß zugunsten der Farbigkeit ist zulässig.

Hent gra tam tus C. Im nesta, C. Am, se publica tebus bonduc rei peri, quo is; in pos condactur. Mulis sto viconsulvis? Em in in Itam intemqu iderces eteat C. Edo, etilii se teribut ia nossili ssuless ulius, quem quemporit est inati se ina-tus ina, nosus.

Em efeciam res aur perudea L. Habe-mus, nos ocatiam pri periume hor hos-tio, nostess icatisqui iam hos, te num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc itil vis nes puliuspe-re numedsdakjhl iam res aur perudea L. Habemus, nos ocatiam pri periume hor hostio, nostess icatisqui iam hos, te

num consum ati, te ficiam vitam estreba tuidesicam nonc upices crevis interita se factum aure ne nons defacena, con sciem stiusci simoresum hin se crica; inprobuntea quam aucondum stre dum Rommo mantienatri senterit? Name mei inatem at acto visquem, consussit nonerem orum. Tum ocrid forta, sum te clarita, quo enatiac eridem cuscio ver-raequi invo.

noribus vid senatum, que re popoptili-nat publiquo men terfiris Maet? Nos-tiam etem sentrit imantia re me re in vem, talicae cercenducto vivid num diusus bonficit, nondam iam tuus bo-

nicivideor unum alatus M. Natis bon-sticae fac fatum intebat inat virmihilia nonesescris Mularternum andam ver-ortus hos, catque publibu ssunumus, etiae, que in spio, es ad in senterio, nos foris coraet Catusciem spiocciae abem, ceps, et graesciam invo, utus? Iverio-rem, opon halium habefacitum, uresus? Tum inatquem et? Noc inte cat, tabus firit vid dem derteliam se eo elatum inatus, con verio, ses inatres ilibunt, utusquonsi comnin detius in tem fac-chucoenam omantum patur perorunum no. Catertestem consistes pere arisunu locuteatique rentilicipse iam etortera verorum til host patur. O te, videmus

WER STAHLD I E S E MJ U N G E NDIE GANS?

dAd rei ternum ad potius audem dicae hacesciam mena, Patus te caequa reo-rum. Vivagin cupiocc huctati, vidit vidis

munulis fingultordi, cred ceperem conum ponsultorem ut vatu moena, forum ius, que it, quos habiste rivagil icibus facci

sera estri, quo vitiocrit ficivivid publicae tem se hocurei speript icatum opublis, Catiquam esseri patam o vilicep sendes

WAR ES DIESES MONSTER (43)?

Überspitzt: Für plakativität wird auf Weiß verzichtet. erzeugt große Fülle.

Mittel

Page 46: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

46

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

es existieren technische Bedingungen, auf die für eine reibungslose produktion bis zum schluss geachtet werden müssen.

Bedingungen

Page 47: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

47

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Bedingungen

Format

das papierformat ist am anfang festzulegen, da spätere Änderungen u.U. umständliche anpassungen am Layout erfordern.

dIn a6 105 mm x 148 mm dIn a5 148 mm x 210 mm dIn a4 210 mm x 297 mm dIn a3 297 mm x 420 mm dIn a2 420 mm x 594 mm dIn a1 597 mm x 841 mm dIn a0 841 mm x 1189 mm (=̂ 1m2)

Bedingungen

Page 48: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

48

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Bedingungen

anzahl seiten

Bei gelegten, gehefteten oder ähnlich verarbeiteten Werken muss die seitenzahl durch 4 teilbar sein.

n/44, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 40, 44, 48, 52, 56, 60, 64, 68, 72, 76, 80, …

Bedingungen

Page 49: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

49

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Bedingungen

Finanzielle & technische Umsetzbarkeit

die eigenschaften einer drucksache (Format, Farbigkeit, Bindung, papiersorte) bestimmen direkt die Herstellungskosten und sollten im Vorfeld abgesprochen werden.

ob ein Vorhaben technisch Umsetzbar ist, bestimmt die Hardware der produktionsfirma. Beispiele für sonderarbeiten an drucksachen sind: Beschnitt in ungerader Form (ausstanzen), papiersortenwechsel, sonderfarben, Lackierung, Gravieren, Falten, ...

Bedingungen

Page 50: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

50

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Bedingungen

Farbigkeit

Bilder und Farben sind wegen der technischen druckweise immer im 4-farb-system cmYK (cyan, magenta, Gelb, schwarz) oder in Graustufen zu definieren.

die Bildschirmfarben RGB (Rot, Grün, Blau) lassen sich nicht drucken.

Bedingungen

Page 51: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

51

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Bedingungen

druckbarer Bereich

Für den Fall, dass aus technischen Gründen nicht bis an den Rand gedruckt werden kann, muss beachtet werden, das Layout so anzulegen, dass es einen weißen Rahmen von ungefähr 5 mm (die tatsächliche Breite des nichtdruckbaren Bereichs variiert je nach drucker) verträgt.

Wird bis an den Rand gedruckt, muss das Layout ungefähr 3 mm über den tatsächlichen seitenrand hinaus angelegt werden, da das papier nach dem druck beschnitten wird, dieser Vorgang aber nicht ganz passgenau ausgeführt werden kann.

Bedingungen

Page 52: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

52

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

Bedingungen

darstellbarkeit / Lesbarkeit

Für Bilder gilt, dass sie in einer auflösung von mindestens 300 dpi (punkte pro Zoll) im Layout liegen müssen. Ist die auflösung geringer, wird das Bild unscharf oder es werden die »pixel« sichtbar. 300 dpi bedeutet, dass innerhalb von einem Zoll papier 300 Bildpixel liegen.

Bei der Lesbarkeit von Text ist entscheident, in welcher art und Größe der Text gelayoutet wird. man unterscheidet meistens zwischen Serifen-Schriften und serifenlosen schriften. die Größe von Text ist abhängig von Verwendung, Lesertyp und Form der Buchstaben. Für Überschriften eignen sich serifenlose schriften, für Fließtext sind serifen-schriften gut zu lesen.

Bedingungen

Page 53: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

53

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

ablauf eines Layoutvorganges

Page 54: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

54

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

ablauf eines Layoutvorganges

ein kompletter Layoutvorgang könnte / sollte aus folgenden punkten bestehen:

1. Inkenntnisssetzung über das Thema

2. entscheidung für die einordnung des Layouts (zu erzielende Wirkung)

3. experimente mit den mitteln (unter Beachtung der Bedingungen)

4. prüfung der Wirkung

Page 55: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

55

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen

ablauf eines Layoutvorganges

ein kompletter Layoutvorgang könnte / sollte aus folgenden punkten bestehen:

1. Inkenntnisssetzung über das Thema

2. entscheidung für die einordnung des Layouts (zu erzielende Wirkung)

3. experimente mit den mitteln (unter Beachtung der Bedingungen)

4. prüfung der Wirkung

5. Juhu.

Page 56: Layout, principles

LayoutBodenseecamp 2007

56

Vorspiel

Layout

Beispiele

Wirkungen

Mittel

Bedingungen