lİbya pazar bİlgİlerİ pazar... · yapılan 8 kategori üründe yabancı firmaların libyalı...

T.C.

Ticaret Bakanlığı

Dış Temsilcilikler ve Uluslararası Etkinlikler

Genel Müdürlüğü

LİBYA

PAZAR BİLGİLERİ

T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 2

İçindekiler

1. DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE UYGULAMALARI ................................................ 3

2. PAZARIN ÖZELLİKLERİ ................................................................................. 3

3. ÖNEMLİ SEKTÖRLER ................................................................................. 10

4. PAZARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR VE DİĞER BİLGİLER ........ 15

5. ŞİRKET KURULUŞU VE İŞ YAPMA İLE İLGİLİ BİLGİLER .................................... 17


1. DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE UYGULAMALARI

A) Dış Ticaret Mevzuatı (İthalat Rejimi, İhracat Rejimi)

Libya Merkez Bankası’nın 2013/1 no’lu “İthalatta Yabancı Para Transferi Kısıtlamasının Kısmen Azaltılması” kararı Libya Merkez Bankası (CBL) belirli malların ithalatını yapan Libyalı şirketler için yabancı para transfer kısıtlamalarını kısmen hafifletmiştir. CBL Başkanı’nın 2013’e 1 no’lu kararı ile uzman şirketlerin ticari kullanım amaçlı tarımsal malzeme ve teçhizat, ITC ekipman, bilgisayar sarf malzemeleri, ilaç ve tıbbi malzemeler ithalatında döviz transferine izin verilmiştir. Bununla birlikte, Libyalı ithalatçı firmaların ve bankaların mal bedellerinin ödemesi için yurtdışına banka transferi yapabilmek için uyması gereken koşullar halen bulunmaktadır. Bu koşullar şöyledir;

Başvuru formu (ARMN 3/2008) doldurulmalıdır.

Fiyatları, çeşitleri ve miktarları gösteren yerel ithalatçı tarafından imzalanmış/kaşelenmiş proforma fatura eklenmelidir.

Tam eşdeğer miktarda dinar, ithalatçı şirketin yerel hesabından düşülecektir.

İthalatçı firmanın, ithal edilecek mallar ile ilgili geçerli bir Ticaret Lisansı’na sahip olması gerekmektedir.

İthalatçı firmanın, Gümrük Dairesi tarafından verilmiş geçerli bir “İstatistik Kod Kartı” olması gerekmektedir.

Her bir transferde en fazla 100,000 ABD $ olmak üzere bir yılda en fazla 250.000 ABD $ transfer edilebilir.

250.000 ABD $ üzerindeki transferler için şirketlerin akreditif açmaları gerekmektedir.

İthalatçı firma, malların Libya'ya girişinin kanıtı olarak gümrük belgelerini sağlamalıdır.

İthalatçı firma, malların Libya’ya transferi üzerine bir anlaşma imzalamalıdır. Yerel bankalar, CBL tarafından verilen veya yurtdışından transfer yapan herhangi bir şirketi engelleyen herhangi bir resmi makam tarafından verilen her talimata uymak zorundadır. Libya Merkez Bankası, kendi resmi şirket banka hesapları aracılığıyla yerel şirketler tarafından yapılan tüm döviz transferlerini (akreditif hariç) aylarca durdurmuştu. Ticari Fatura Mala veya yüklemeye ilişkin tüm detayları, satış şeklini, CIF ya da CFR olarak ihracatçı tarafından düzenlenen ticari fatura, önce mahalli Ticaret Odası tarafından daha sonra konsolosluk tarafından tasdik edilmelidir. Menşe Şahadetnamesi


Mahalli Ticaret Odası tarafından verilecek belge daha sonra onay için konsolosluğa sunulmalıdır. Eğer ürünler her hangi bir yabancı girdi taşıyorsa; ülke menşei ve yabancı girdi kullanım oranı gösterilmelidir. Menşe şahadetnamesi, aynı zamanda malın gönderildiği alıcıyı (Libya firması vb.) ya da deniz veya hava taşımacılığında kullanılacak araç hakkında bilgiler içermelidir. Konşimento Bütün deniz yolu taşımalarında konşimento istenmektedir. Alıcının adı, adresi gibi bilgiler açıkça belirtilmelidir. Konşimentoda ayrıca; varış limanı, yükleme listesi, belge sayısı, malların yüklendiğine ilişkin taşıyıcı tarafından verilmiş olan onay belgesi ve tarihi de gösterilmelidir. Miktar, ağırlık ve değer gibi bilgiler de ticari faturadakiler ile aynı olmalıdır. İthalatçı istenecek konşimentonun sayısını bildirmelidir. Ancak havayolu ile yapılan taşımalarda, iki nüsha olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Koli Listesi Giriş limanındaki işlemlerin hızlandırılması bakımından koli listesi hazırlanması tavsiye edilmektedir. Liste, her kolinin ve içeriğinin belirlenmesine imkan tanıması bakımından yüklemeye ilişkin gerekli bilgileri de içermelidir. 2003 yılı başlarından itibaren Libya hükümeti yabancı ticari temsilcilikleri düzenleyen yeni bir yasa üzerinde çalışmaya başlamıştır. Söz konusu yasa 2005 yılı başından itibaren Başbakan tarafından yeniden Genel Halk Kongresi’nin dikkatine sunulmuş ve çıkartılan yasa ile Libya’ya yapılan 8 kategori üründe yabancı firmaların Libyalı bir temsilci bulundurması ve servis ağı kurması zorunluluğu getirilmiştir “National Supply Corporation” NASCO’nun ithal ettiği temel gıda ürünleri yasanın kapsamı dışında bırakılmaktadır. Distribütör zorunluluğu bulunan ürün kategorileri;

• Tarım makineleri • Ofis makinaları (bilgisayar vs) • Elektrikli ev aletleri • Elektronik ürünler • Mobilya • Oto tamir malzemeleri ve yedek parça • Otomobil • Motorsiklet, • Yol ekipmanları • Ağır vasıta ve yedek parçalarıdır.

B) Gümrük Vergileri

Libya, ithalatta %5'lik tek gümrük vergisi tarifesine geçmiştir.(Önceden ithalatta %15-%50 arasında uygulanan üretim ve servis gibi vergiler tamamen kaldırılmıştır.). Motorlu taşıtlar ve müzik aletleri vs. gibi bazı özel ürünlerde bu oran daha yüksektir. Ticareti Yasak veya Sınırlı Olan Ürünler


LİBYA EKONOMİ BAKANLIĞININ İHRACAT VE İTHALATA İLİŞKİN 2008/9 SAYILI KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPAN 2011/1 NO.LU KARAR’IN RESMİ OLMAYAN ÖZET TERCÜMESİ Madde 1 2008/9 Sayılı Karar EK’leri, bu Kararın EK’leriyle değiştirilmiştir. Madde 2 Bu Kararın 1.maddesi hariç, 2008/9 sayılı Kararın hükümleri yürürlüktedir. Madde 3 Bu Karar, çıktığı tarih itibariyle yürürlüğe girer. 2011/1 Sayılı Kararın (1) no.lu EK’i İhracatı ve Re-Exportu yasak olan ürünlerin Listesi

1- Hurda ve döküm demir ve atıkları. 2- Alüminyum ve bakır – kurşun hurdası ve atığı – her çeşidi. 3- Telefon ve elektrik kabloları ve atıkları, yerel üretilmiş kablolar hariç. 4- Odun kömürü. 5- Çimento 6- 5,5 mm ve üstü inşaat demiri. 7- Sübvansiyonlu ürünler. 8- Tıbbi malzemeler, insan ve veteriner ilaçları. 9- Canlı hayvanlar.

2011/1 Sayılı Kararın (2) no.lu EK’i İhracatı bazı kurumlar için sınırlı olan ürünlerin listesi

Ürün Kurum

Ham petrol – ağır yağ- benzin - uçak yakıtı- nafta- LPG -motor yağı -doğal gaz- LNG- asfalt- etilen - propilen -kızdırma benzin -Dört karbon karışımı -polietilen -Metanol –amonyum- üre

NOC ve NOC’a bağlı olan firmalar ve üretimi paylaşan firmalar

2011/1 Sayılı Kararın (3) no.lu EK’i İthalatı yasak ürünlerin listesi

1- Canlı domuz, eti, yağı, derisi ve tüm ürünleri 2- Alkol ve her türlü alkollü içecekler 3- Koruyucu maddeler içeren ve konserve edilmiş etler ile bu etlerden hazırlanmış gıdalar, insan tüketimi amacıyla hazırlanmış hayvansal yağlar; İslami esaslara göre kesilmiş ve işlenmişler hariç


4- Potasyum bromat içeren ekmek katkısı. 5- İkinci el araba motorları, lastikleri ve yedek parçaları. 6- Erkek ve bayan yerel kıyafetleri ( erdiye ve curud) 7- Dünya Hayvan Sağlık Örgütü (O.I.E) raporlarına göre salgın ve yaygın hastalıkların bulunduğu ülkelerden canlı kuşlar.

MÜŞAVİRLİK NOTU: 2011/1 Sayılı bu Kararın 3 no.lu EK’indeki “ithalatı yasak ürünler” listesinden de görüldüğü gibi, 2008/9 Sayılı Karar EK’inde ithalat yasağı kapsamında olan ve Libya’nın yaşadığı karışıklıklar nedeniyle ithalatı 31.12.2011 tarihine kadar serbest bırakılan dondurulmuş tavuk eti, bu en son Kararla ithalat yasağı kapsamından çıkartılmıştır. 2011/1 sayılı kararin (4) nolu EK’i Ithalatı Bazı kurumlar için kısıtlı olan ürünlerin listesi

Ürün Kurum

Serumlar ve aşılar - kan ürünleri -narkotik ilaçlar ve psikiyatrik ilaçlar - uluslararası özel tablolar kontrol - tüberküloz ilaçları ve Bağışıklık Yetersizliği Sendromu (AIDS) - özel nitelikli laboratuar reaktifler, radyoaktif madde veya kimyasal içerebilir

İlaç ve Tıbbi Malzemeler Şirketi ( devlet şirketi) tıbbi destek teşkilatı

Serumlar ve veteriner aşılar

Merkezi Veteriner Eczanesi

Benzin - Petrol - gaz - Libya tabanlı özelliklerinde gaz ve propan ve pişirme Albiotnat bileşeni için sıvılaştırılmış petrol gazı - gaz silindir hacmi (15) kg ve daha büyük, yedek parça, vana ve aksesuarları

NOC ve NOC’a bağlı firmalar

Her türlü Kraker - Av tüfekleri ve onlar için cephane - duman kabukları - aydınlatma kabukları - beton çivi tüfekleri ve tabancaları - ulusal etkinlikler için havai fişek

Güvenlik ürünleri ithalat şirketi ( devlet

şirketi(

TAHIR SHARKASI EKONOMİ BAKANI LİBYA GEÇİCİ HÜKÜMETİ


C) Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme Libya’ya girecek ürünler için özel bir ambalajlama şartı yoktur. Ambalajlama yaparken Libya’nın yoğun yaz sıcağı koşulları ve ürünlerin kısa sürede olsa dışarıda depolanacağı ihtimali göz önüne alınmalıdır. Konteynerin üzerinde alıcının adı, varacağı limanın adı, kolay tespit edilebilmesi için ambalaj listesi ile uyumlu olarak konteyner içindeki malların numaralandırılmış listesi yer almalıdır. Etiketler Arapça veya İngilizce dilinde olmalıdır. Gerekli belgeler; – Proforma fatura, – Ticari fatura, – Menşe belgesi, – Yükleme faturası Yerel ithalatçıdan gıda ürünleri, bitkiler, canlı hayvan ve tıbbi ürünler için sertifika gerekip gerekmediği öğrenilmelidir.


2. PAZARIN ÖZELLİKLERİ

A) Dağıtım Kanalları Geçmiş yıllarda tüm ithalatı, ihracatı ve bu malların fiyatlandırılmasını Libya hükümeti kontrol ederdi. Şimdi Libya’nın dağıtım sistemi az sayıdaki dağıtım şirketleri tarafından yürütülmektedir. Bu merkezler perakendecilerle bağlantıya sahip toptan satış yapan dağıtıcılar ağı tarafından kullanılmaktadır. Genellikle perakendeciler, doğrudan dağıtım merkezleri ile temasa geçmelerine izin verilmediğinden ancak toptan satış ağı ile temasa geçebilmektedirler. Libya’nın ithalat kuruluşu olan NASCO, sadece çok az sayıda tarım ürünleri ithal etmekte olup özel bir takım haklara sahip değildir.

B) Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler Türk firmalarının Libya pazarına bakışı; bu ülkenin siyasi nedenlerle uzun yıllardır uluslararası ilişkilerden soyutlanmış olması ve ağırlıklı olarak müteahhitlik hizmetlerinin öne çıkması ve ödemelerde yaşanan problemler ve diğer sektörlere ilişkin girişimlerin azlığı nedeniyle pek ümit vaat edici olmamıştır. Ancak ihracatın artırılması için başlatılan bilinçli çaba, bu çabanın öncelikle komşu ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde yoğunlaşması ve Libya’nın uluslararası arenaya daha rahat katılımının getirdiği güven ortamı ile bu pazar Türk firmaların gündemine yeniden girmeye başlamıştır. Libya’ya ilk kez girecek firma temsilcilerine önerilen en geçerli yol bu ülkeyi ziyaret etmeleri, fuarlarda ve seminerlerde, resmi toplantılarda ilişki kurmaya çalışmalarıdır. Deneyimli tüccarlar bulmak çok önemlidir. Talep edilmemiş bir firma ve ürün tanıtım yazısının gönderilerek hemen cevap beklenmesi Libya için hiç etkili olmayan bir yöntemdir. Libya pazarına girişin ilk evrelerinde oradan özel bir davet gelmemişse; ticaret heyetlerine katılmak gibi hem daha az maliyetli hem de firmanın takdimini kolaylaştıracak bir yöntemi tercih etmek gerekir. Libya için fuara katılım etkili bir pazarla iletişim aracıdır. Ayrıca bu pazarda sürekli kalmayı düşünen firmaların kişisel satış ve Arapça/İngilizce katalog, web sitesi gibi yöntemleri kullanmasında fayda vardır. Libya’da Türk firmaları için en önemli rakipler Libya ile tarihi ilişkileri güçlü olan İtalya, Fransa ve düşük maliyetli üretimle öne çıkan Çin firmalarıdır. Libya pazarı fiyata karşı çok duyarlıdır. İtalya’nın Libya ile ikili ilişkileri çok gelişmiştir. İkili ortak yatırımları vardır. Ayrıca Türk ürünleri ile İtalyan ürünleri rekabet ettiğinde kalite ve İtalya’nın AR-GE teşviklerinin çeşitliliği bu ülke üreticilerine avantaj sağlamaktadır. Libyalıların Türk firmalarına ve mallarına ilişkin imajı genel olarak olumludur. Marka tescili konusunda Türk firmalarının sıkıntısı olmaktadır. Ülkenin marka tescil süreci kolay işlememektedir. Taklit malların piyasada rahatça satılması nedeniyle ucuz ve taklit malların yarattığı haksız rekabet ile karşılaşılabilir. Ancak, Libya pazarında fiyata duyarlılığın yanı sıra kaliteli mallara olan ilgi de belirleyici olmaktadır.


Libya ile ticarette yabancı dil problemi nedeniyle iletişimde sıkıntı yaşanması, deniz taşımacılığında problem olması ve bankacılık işlemleri; en önde gelen sorunlar olarak gözlenmiştir. Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri Libya’ya olan ihracatta limandan limana gümrük ve yükleme boşaltma hariç, 40’lık bir konteynerin taşınma bedeli 2500-3000 dolar olarak belirtilmiştir. Libya’da reklam sektörü daha emekleme aşamasındadır. Pazarlamanın çoğu kulaktan kulağa, kişisel veya kurumsal yayılması sayesinde yapılmaktadır. 2004 yılına kadar kamuya açık yerlerde Arapça dili dışında yazılan ürün logolarının tercüme edilmesi yasaktı. Reklam kampanyalarında yasadışı yollarla belediyelere ve onların acentelerine yönelen bir çok firma önemli meblağlar kaybetmişlerdir.

C) Kamu İhaleleri Libya'daki uluslararası ihaleler aşağıdaki sitelerden takip edilebilir. http://www.libyaninvestment.com/libya-tenders (ücretli) http://www.libyaonline.com/business/pages.php?cid=99 (ücretsiz) T.C. Ekonomi Bakanlığı (www.ekonomi.gov.tr / Dış Talepler Bülteni) (ücretsiz)

http://www.libyaonline.com/business/pages.php?cid=99


3. ÖNEMLİ SEKTÖRLER

A) Tarım ve Hayvancılık Ülkede eskiden beri tarımda kendine yeterliliğe çok önem verilmesine rağmen, tarımda kendine yeterlilik gerçekleşememiştir. Libya gıda ihtiyacının %80’ini ithal etmek zorunda kalmaktadır. Tarım, hayvancılık ve balıkçılık GSYİH’nın %3,2’sini oluşturmaktadır. Çevresel faktörler de Libya’nın tarımsal potansiyelini sınırlı hale getirmektedir. Libya’nın %90’ını oluşturan çöl nedeniyle tarıma elverişli alan, Libya topraklarının sadece %1,7’si ile sınırlıdır. Ülkede tarıma elverişli iki bölge bulunmaktadır. Kuzey doğuda kıyıya paralel, ağaçlı yüksek Jabel Akhdar platosunda tarım ürünleri, özellikle zeytin ve üzüm yetiştirilmektedir. İkinci alan kuzey batıdaki kıyı bölgesi olup, hurma, zeytin, portakal ve badem yetiştirilmektedir. Bu iki bölgede ülkenin tarım ürünlerinin %80’inden fazlası yetiştirilmektedir. Diğer taraftan, hayvansal gıda ürünleri üretiminde de 1992 yılından bu yana önemli bir gelişme olmamıştır. Sadece kuzu ve koyun eti üretiminde bir iyileşme sağlanmıştır. Büyük potansiyeli olmasına rağmen, Libya balıkçılık kaynaklarını kullanamamaktadır. 1.685 km. olan kıyı hattında ton balığı ve sardalya boldur. Ancak işleme tesisleri ve limanlar yetersizdir. Ülkede sadece bir ton balığı fabrikası (Zanzur’da) ve iki sardalya konservesi yapma tesisi (Zuwara ve Khums) vardır. Hükümetin bu alanda 24 yeni balıkçılık limanı yapma projesi bulunmaktadır. Ancak, uygulamada henüz bir ilerleme sağlanamamıştır. Bununla birlikte Libya ve İtalya arasında 2009 Haziran ayında bir balıkçılık anlaşması imzalanmıştır.

B) Sanayi Ülkenin ucuz enerji ve gaz stokundan yararlanacak ağır sanayi projelerine devlet desteği verilmektedir. Ancak pek çok büyük proje kaynak yetersizliğinden tamamlanamamaktadır. Çalışmakta olan sanayi tesislerinde ise bakım yetersizliği ve yedek parça eksikliği yaşanmaktadır. Libya Yabancı Yatırımlar Kurulu (Libyan Foreign Investment Board) dört çimento fabrikası, bir dizi elektrik fabrikası ve Misurata’daki ülkenin ana demir ve çelik fabrikasını yenilemek için yabancıları ortak yatırımlara davet etmektedir. Prefabrik binalar, madeni yağ, petrol artığı ürünlerin işlenmesi gibi bazı tesislere Avrupalı firmalardan yatırım için ilgi gösterilmiştir. Ancak halen, değişik alanlardan devlet mülkiyetindeki 50’ye yakın firma için yatırım teklifi beklenmekte olup, bunlarla ilgili bilgiye Libya Yabancı Yatırımlar Kurulu (Libyan Foreign Investment Board) web sitesinden (www.investinlibya.com) ulaşmak mümkündür. Ayrıca, Ekonomi Bakanlığına bağlı “Libyan Enterprises”, KOBİ’lerin geliştirilmesine yönelik faaliyet gösteren bir kuruluş olarak hizmet etmektedir. Libya petrol üretimindeki avantajını kullanarak güçlü bir kimya sanayisi yaratmayı hedeflemektedir. Ulusal Petro Kimya Şirketi’nin Marsa El Brega tesisleri en önemi kimyasal


madde üreten sanayi tesisidir. Bu tesiste etanol, üre ve amonyum üretilmektedir. Al Burayqah ve Abu Kammash da önemli kimya tesisleri bulunmaktadır.

C) Hizmetler

Müteahhitlik Sektörü Özellikle 2005 yılından itibaren sosyal ve ekonomik alandaki gelişme çabaları ve uluslararası sisteme entegre çabaları bildiğimiz Pazar Ekonomisine geçiş çabası değildir. Dolayısıyla müteahhitlik sektörü de serbest piyasa şartlarından ziyade, tamamen devlet-kontrolünde faaliyetini sürdürebilmektedir. Economic and Social Development Fund’un (ESDF) 2009 başında kurduğu, 1 milyar LD ödenmiş sermayeli bağlı kuruluşu Alinma Holding Company kanalıyla öncelikle Trablus ve Libya’nın çeşitli yerlerinde 15 milyar USD’lık gayrı menkul yatırımları öngörmektedir. Ayrıca, ESDF 2007 yılında kurduğu Libyan Investment and development Company (LIDCO)’nin sermayesini 100 milyon LD’den 300 milyon LD’ye çıkarmış ve LIDCO kendi projelerini çeşitli ortaklıklarla yürütmeye devam etmektedir. LIDCO ile ortaklık kuracak müteahhitlerimiz ve işadamlarımız, sermayesinin sınırlı oluşuna dikkat etmelidirler. İnşaat sektörünün önde gelen yayınlarından “Global Constructıon 2020” dergisinin Libya ile ilgili değerlendirmesine göre; Libya Konut ve Altyapı Kurumu (HIB), 20 Milyar Dolarlık konut ve altyapı harcaması Bingazi’de olmak üzere 50 Milyar Dolarlık altyapı projesine onay vermiştir. Bu kapsama atık ve su projeleri dahil olup ilaveten 12 Milyar Dolarlık bina ve 15 Milyar Doların üzerinde diğer altyapı projeleri yer almaktadır. Toplam 700 km uzunluğunda yüksek hızlı tren hattı China Railway Company tarafından tamamlanacak olup Russian Railways de 2,2 Milyar Euro maliyetli 550 km uzunluğunda yüksek hızlı tren hattı inşa edecektir. Devam eden ticari gelişmeler Trablus’ta 750 Milyon Dolarlık Al Waha ticari gelişimini ve yine Trablus’ta inşa edilecek yeni Medya Şehri’ni de içermektedir. Trablus Üniversitesi’nin genişletilmesinin 3,2 Milyar Dolar maliyetli olması beklenmektedir. Libya’da yeni hastane ve sağlık tesisleri yatırımlarının 8,7 Milyar Dolar değerinde olması beklenmektedir. (Libyalıların %17’sinin diyabet hastası olduğu tahmin ediliyor) 20 Milyar Dolarlık Great Man Made River’da devam eden yatırımların NSAS aküferden her yıl Trablus, Bingazi ve Sirte’ye 3 km3 su sağlaması planlanmaktadır. 1800 km uzunluğunda Akdeniz sahil şeridiyle Libya Serbest Bölgeleri de içeren çok sayıda limana sahiptir. Sabratha kasabasının yanında, 5 Milyar Dolarlık Enerji Şehri inşası devam etmektedir.


Libya’da diğer altyapı projelerine, Mısır ve Tunus’a doğru sahil boyu uzanan yol projeleri ile Çad ve Nijer’i bağlayan yol projesi de dahildir. İtalya ve Libya arasındaki bir anlaşmayla, 1200 km uzunluğunda otoyolun İtalya tarafından finanse edilerek İtalyan şirketlerine yaptırılması beklenmektedir. Trablus’ta 104 km uzunluğunda yeni bir metro hattı tasarlanmaktadır. Trablus Uluslararası Havalimanının yıllık 20 milyon yolcu ağırlayabilmesi için genişleme çalışmaları yürütülüyor. Devlete ait elektrik şirketi 2020 itibariyle 13000 MW’lik yeni kapasiteye ihtiyaç duyulacağını açıklamıştır. 1,5 Milyar Dolarlık Al Khaleej projesi ile Bingazi’de 750 MW’lik elektrik santrali ve Trablus’ta 1400 MW’lik elektrik santrali dahil 5000 MW’lik kapasitenin yapımı devam etmektedir. Libya’da Bağımsız Enerji Sağlayıcıları ile ilgili yasal düzenleme mevcut değildir. Libya’daki Yenilenebilir Enerji Otoritesi, 2020 itibariyle Libya’nın enerji ihtiyacının %10’unun yenilenebilir enerjiyle sağlanmasını ve rüzgâr enerjisi olarak 2020 itibariyle 1000 MW enerji üretmesi öngörülmektedir. Dernah ve Al Maqrun’daki rüzgar santralleri 360 MW enerji üretirken, Al Fetaih’te planlanan yeni tesisin 61,75 MW üretmesi planlanmaktadır. Libya Ulusal Petrol Şirketi beş yerel petrol rafinerisine sahiptir. BP’nin yatırım isteğiyle yeni LNG tesisleri planlanmaktadır. Libya’da iki sektör, devletçi bir bakış açısıyla, ulusal ve uluslararası firmalara açık durumdadır. Bunlar, petrol-gaz (National Oil Corporation firmasıyla sektör kontrol altında tutulmaktadır) ve müteahhitlik (ODAC, HIB, -PROJELER GENEL KURULU odac ve hib kurumlarının sevk ve idaresi için bu yıl kurulmuştur-, LIDCO, TPB (Transportation Projects Board) gibi kamu işveren kurumlarınca kontrol altında tutulmakta ve yönlendirilmektedir.) sektörleridir. Müteahhitlik sektöründe Türkler ve ikinci olarak İtalyanlar söz sahibi durumda olup, ÇHC, Brezilya, Rusya, Endonezya, G.Kore, ABD, Malta gibi birçok ülkeyle ortak projeler sürdürülmektedir. Projelerin finansmanı, bütçe kaynaklarından ve çeşitli kamu fonlarından yapılmaktadır. Bütçelendirilmemiş projelerin uygulamaya geçmesi uzamaktadır, bu tür projeler için alınan teklifler, projeyi olgunlaştırmak için kullanılmaktadır. Yap işlet devret modeli yaygın değildir. Makine ekipman sıkıntısı gözlemlenmemiştir. Türk işgücü yaygın olarak kullanılmakla beraber, maliyet düşürmek veya ucuz işçi gücünden yararlanmak için Afrikalı ve uzak doğulu işçiler kullanılmaktadır.


Müteahhitlerimizin faaliyetini olumsuz etkileyen hususlardan belki de birincisi, Libyalı Müdür çalıştırılması yönündeki mevzuattır. Bu mevzuatın 1. Müdür Türk olursa faaliyet izni 3 yıl, 1. müdür Libyalı olursa faaliyet izni 5 yıl gibi kritere bağlandığı ifade edilmektedir. Projelerde Libyalı Müdürün yarattığı ana sorun; çoğu zaman yetersiz, yeteneksiz ve isteksiz oluşlarından dolayı ilave sorunlara neden olmalarıdır. İkincisi, Libyalı işçi çalıştırma zorunluluğudur.%30 yerli işçi çalıştırma şartı ile % 20 stajyer çalıştırma şartları pratikte müteahhitlerimiz tarafından aşılmakta ancak, zaman zaman Libyalı iş teftiş kurumlarının firmalarımız üzerinde baskı kurmasına yol açmaktadır. Ayrıca 2010/12 sayılı yeni çıkan İş Kanunu ile, bu % 30 Libyalı işçi çalıştırılma şartı % 75’e kadar çıkarılabilecektir. Uygulaması henüz görülmemiş olmakla birlikte, böyle bir yetkinin kullanıma hazır olması her an sorun yaratacak bir faktördür. Ülkede siyasi istikrarın henüz sağlanamamış olması ve bunun beraberinde getirdiği güvenlik sıkıntısı ile zayıf idari yapının etkisiyle durdurulan toplam 120 dolarlık projelere henüz yeniden başlanılamamıştır Teknik Müşavirlik Sektörü Libya’da çeşitli müşavirlik hizmetlerine yönelik yerli ve yabancı olarak birlikte ele alındığında çok sayıda (100 ün üzerinde olduğu tahmin edilmektedir) firma bulunmaktadır. ODAC’ın çalıştığı uluslararası Müşavirlik firmaları BDP, ARCUS, GLITZ, Evergreen (İngiliz), RGM, HILL INTERNATIONAL (ABD) ve HWP (Alman ) başlıca uluslararası büyük firmalardır. Az sayıda da olsa mühendislerimiz bu uluslararası firmalarda çalışmaktadırlar. Müşavirlik firmalarımız Libya’da müteahhitlik sektörüne göre çok az iş üstlenmiş durumdadır. Halen Libya’da müşavirlik hizmeti veren Yüksel Proje firması (Misurata Emsed Kesimi Proje ve Mühendislik Hizmeti) ve JEO-TEK Firması (Bingazi Bölgesi 3.Kuşak Planlama Projesi - Teknik Destek) gibi firmalarımıza ilave olarak KOLTEK Müşavirlik A.Ş – ESER Proje ve Mühendislik A.Ş. Ortak Girişimi Sirt-Bingazi Demir Yolu Projesi’nin Yapım Müşavirliği’ni üstlenmiştir. ATAÇ, Libya Türk Mall, GEO TECH, GÜLSAN, USKON, CAN YAPI, KORAY-ALINMA orta ve küçük ölçekli proje çizim işleri üstlenmişlerdir. Libyalı işveren kamu kuruluşları, uluslararası müşavirlik firmaları kanalıyla müteahhitlik sektörünü standartlar ve işin yapımı açısından kontrol altında tutmaktadır. Firmalarımız, Türk malını kullanmayı tercih etmektedirler. Bazen müşavirlerin standartları nedeniyle başka ülke malzemeleri kullanmak durumunda kaldıklarını ifade etmektedirler. Bu sektörde çok önemli fırsatların olduğu bir gerçektir.

Turizm Libya, uzun yıllar süren ambargolar ve ülkenin imajının yetersiz olması nedeniyle az turist çeken bir ülke olmuştur. Ancak, ekonomik büyüme, iş seyahatleri ve çöl turizmi bu alanda bir iyileşme yaratmıştır. Turizmin önündeki engel ise iyi otel ve restoranlar, sahil siteleri gibi yeterli turizm alt yapısının olmamasıdır. Turizmde diğer engellerden biri ülkede uygulanmakta olan alkol kullanım yasağıdır. Akdeniz sahillerinin yanı sıra turistler için ilgi çekici alanlar arkeolojik yerler ve çöl turizmi, Kuzey Afrika’daki en iyi korunan alanlar sayılan; Sabratna ve Lepnis Magna adlı Roma, Cyrene


ve Apollonia gibi Yunan şehirleri Libya’da turizm potansiyeli taşıyan alanlar kabul edilmektedir.

D) Madencilik Madencilik sanayindeki en önemli alan ham petrol çıkartılmasıdır. Libya topraklarından çıkan ham petrolün sadece %25’i işletilmekte olup, gelecek yıllarda bu alanda önemli bir büyüme beklenmektedir.

Petrol rafinerileri konusuna gelince, hükümet rafineri tesislerini yenileme ve genişletmede isteklidir. Bu amaçla önemli rafinelerin işleme kapasitelerinin artırılması ve yeni bir rafineri kurulmasını kapsayan yatırımlar başlatılmıştır.

Doğal gaz, ihracat ve iç piyasada kullanılan petrolün yerine ikame etmek amacıyla doğal gaz üretiminin geliştirilmesi planlanmaktadır. Libya’nın 1,49 trilyon metreküp olan ispatlanmış rezervleri toplam dünya rezervlerinin yaklaşık % 0,8’i civarındadır. İspatlanmamış rezervlerin bu miktarın iki katı olduğu tahmin edilmektedir. Diğer bir mineral kaynağı demir cevheridir. Demir dışındaki en önemli madencilik faaliyeti tuzdur. Diğer madencilik aktiviteleri ise, kireç taşı, kil ve inşaat sektörü için taş ocakçılığıdır.


4. PAZARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR VE DİĞER BİLGİLER

A) İş Kültürü Libya muhafazakar bir İslam ülkesidir. Kabul görmek için yerel yasalara ve geleneklere saygılı olunmasında yarar vardır. Kamuya açık yerlerde alkol alımı yasaktır. Libya halkı genel olarak dostluğu ve arkadaş canlılığı ile bilinmektedir. İş ilişkileri için tanışılan kişilerle daha sonra da ilişkiyi sürdürmek önerilmektedir. Burada mektup yerine faks mesajı göndermek daha etkilidir. Ancak Libyalıların bir mesaja cevap vermesi ancak ihtiyaç duymaları sonrasında olabilir. Bir yazışmaya cevap gelmemesini kabalık olarak algılamak yerine o anda söylenecek bir şeyin olmaması olarak yorumlamak daha doğru olacaktır.

B) Para Kullanımı

Libya’da kredi kartları ve çekler her yerde kabul edilmemektedir. Libya’ya yapılacak ziyarette bu ziyaretin masraflarını karşılayacak miktarda ABD Doları ile gidilmesi tavsiye edilmektedir.

C) Pasaport ve Ülkeye Geçici Giriş Vizesi uygulaması

Yabancıların Libya’daki çalışmalarının esaslarını, 2000 tarih ve 1430/5 ile 1430/131 sayılı Genel Halk Komitesi Kararları düzenlemektedir. Yerel Yönetimler Halk Komiteleri, her yıl ihtiyaçları olan yabancı işçi sayısını tespit eder ve Genel Halk Komitesinin (Bakanlar Kurulu) onayına sunarak yabancıların istihdamı konusunda izin talep eder.

Libya’da yabancıların oturma ve çalışma izni alabilmeleri için öncelikle ülkeye çalışma vizesi alarak girmiş olmaları gerekmektedir.

Yabancı çalıştıracak kişi veya kuruluşlar, ilk olarak Libya’da bulundukları bölgenin Çalışma Ofisine (Tekwin) başvurarak çalışacak kişi için izin isterler. Alınacak izin ile birlikte işçiye ilişkin bilgiler Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’ne (Cevazat) ibraz edilir. Anılan İdare de; çalışma izni verilmesi için yapılmış olan başvuruyu, işçinin vatandaşı olduğu ülkedeki Libya Konsolosluğu’na iletir.

Oturma İzni

Oturma izni için Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’ne (Cevazat) ayrıca başvurulmakta ve bu başvuru da genellikle yabancının işvereni tarafından yapılmaktadır. Oturum işlemlerinde iş sözleşmelerinin ibrazı şarttır. Oturum izinlerinin süresi yapılan işin müddeti ile bağlantılı olmakla beraber, uygulamada en fazla bir yıllık süre için verilir.

Çalışma Vizesi

Çalışma vizesi, Libya Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’nce (Cevazat) konsolosluklarına gönderilen yazıya dayanılarak yabancının vatandaşı olduğu ülkedeki Libya Konsolosluk şubelerince düzenlenir. Çalışma vizesini alanlar, Libya’ya giriş yaptıkları tarihten bir hafta içerisinde Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’nde oturum izni ve kayıt işlemlerini yaptırırlar.


Libya’da faaliyet gösteren Türk firmaları, gerçekleştirmekte oldukları projelerde istihdam edecekleri Türk işçileri için Libya Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’nden aldıkları blok işçi vizesi ile Trablus Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliğine başvururlar. Anılan Müşavirlik te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 17.07.1984 tarih ve 15.171/3639-3640 sayılı talimatı doğrultusunda başvuran firmanın talebini Türkiye İş Kurumu’na bildirir. Söz konusu bildirimi takiben, Türkiye İş Kurumu da işçilerin ‘İş Sözleşmeleri’ni onaylayarak sevk işlemlerini sonuçlandırır.

D) Resmi Tatiller ve Mesai Saatleri Resmi Tatiller

Halk Egemenliğinin ilanı 3 Mart

Kurtuluş Günü 11 Haziran

Devrim Günü 23 Temmuz

Ulusal gün 1 Eylül

*Dini bayramlar Hicri takvime göre kutlanmaktadır.

Yapılmakta olan işin türüne göre değişiklik göstermekle birlikte çalışma saatleri, Cumartesi– Perşembe günleri arasında genel olarak 08:00 – 14:00 dür. Resmi tatil günü Cuma’dır. Bankalar, kamu kuruluşları ile pek çok firma Cuma günü çalışmamaktadır. Özel sektör, yaz aylarında 07:00-14:00 ve 16:00-18:30 saatleri arasında; kış günlerinde ise 08:00-13:00 ve 16:00-18:30 saatleri arasında çalışmaktadır. Alış veriş saatleri 09:00-14:00 ve 14:30-20:30’dur.

E) Yerel Saat

Ülkede yaz saati uygulaması vardır ve saat ayarı, Ekim-Mart (kış) döneminde Greenwich saatinden 2 saat, Nisan-Eylül (yaz) döneminde ise Greenwich saatinden 1 saat ileridir.


5. ŞİRKET KURULUŞU VE İŞ YAPMA İLE İLGİLİ BİLGİLER

A) Şirket Kurma Prosedürü LİBYA ARAP HALK SOSYALİST CEMAHİRİYESİ GENEL HALK KOMİTESİ (443 SAYILI KARAR) Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesinde çalışan yabancı firmalar hakkındaki Genel Halk Komite Eminliğinin (Başbakanlığın) 2006 yılı 443 nolu hükümleri hakkındaki Genel Halk Komite Eminliğinin kararı:

- İdari sözleşmeler taslağının çıkarılmasıyla ilgili 2006 yılı 132 nolu genel halk komite kararı. - Libya ticaret kanunu ve onu tamamlayan ve tadil eden kanunlarına, - 1970 yılı 58 nolu iş kanununa, - Yabancı sermayenin yatırım ve teşvikiyle ilgili 1426 yılı 5 nolu kanuna, - Libya’da faaliyet göstermesine izin verilen yabancı şirketlerin şubelerinin sınırlanmasıyla ilgili 2005 yılı 13 nolu Genel Halk Komite Eminliğinin kararına, - Libya’da yabancı şirketlerin kendilerine temsilcilik ofisleri açmasıyla ilgili 2006 yılı 89 nolu Genel Halk Komite Eminliğinin kararına, - Libya’da faaliyet göstermesine izin verilen yabancı şirketlerin şubelerinin faaliyetlerine, ilave faaliyetlerin eklenmesiyle ilgili 2006 yılı 302 nolu Genel Halk Komite Eminliğinin kararına, -Yatırım, ticaret ve ekonomi alanındaki Genel Halk Komite Emininin 13/10/2006 tarih ve 5/1/6268 nolu yazısına ve Genel Halk Komitesinin 2006 yılındaki olağan toplantısında almış olduğu kararlara dayanarak:

Madde 1: Bu kararın çıkış tarihinden itibaren madde 2 de zikredilen metinlerde adı geçen inşaat yapım işleri, genel müteahhitlik işleri, üretimle ilgili genel projelerin Libya’da yabancı gerçek (itibari) şahısların ekonomik faaliyetlerini yürürlükteki kanun gereği ticari alanda faaliyet gösteren ulusal veya anonim şirketlerden birisinin ortaklığıyla ortak anonim şirketler kurarak uzmanlık alanında faaliyet gösterebilir. Madde 2: Önceki madde gereği yabancı gerçek şahısların projelerle ilgili yapmakta oldukları işlerde ulusal işçi gücünün çalıştırılması, eğitimi veya ortak yatırımlar yapma konusunda hazırlanmaları için aşağıdaki alanlara riayet etmelidirler:

a) Genel müteahhitlik alanında yapı ve inşaat faaliyetleri. b) Elektrik alanı. c) Petrolcülük hizmetleri (kuyu, kazı ve arama işlerinde kullanılacak malzeme imalatı, bakım, techizat, taşıma ve lojistik hizmetleri). d) Telekominikasyon ve ulaştırma alanı e) Deniz ve hayvansal ürünler, tarım ve sanayi alanları


Bu karar tarihinden önce fiilen yapımına anlaşılan projeler hariç yukarıda yazılı birinci maddenin hükümleri gereği, bu karar tarihinden sonra yapılan tüm projelerin yapımında geçerli olacaktır. Madde 3: Bu kararın birinci madde hükümlerine müstesna olan yapımı özel teknik şartname veya özel yeri olan projelerin uygulaması için Genel Halk Komite Eminliğinden izin alınarak ayrı bir sözleşme yapılabilir. Madde 4: Libya’da faaliyet gösteren yabancı şahıs ve şirketlerin ekonomik alandaki çalışmaları yatırım, üretim, sanat ve meslek konularında yürürlükte olan 1426 miladi 5 nolu ve 2004 yılı 7 nolu yabancı yatırımcılarla ilgili düzenlenen kararnameler gereği olacaktır. Madde 5: Birinci madde hükmü gereği bu karar metni gereği kurulan yabancı ortaklıklı şirketlere, ulusal şirketlere tanınan teşvik ve haklar tanınacaktır. Özellikle aşağıdaki hususlarda:

a) Arazilerden faydalanma ve üzerlerinde lazım olan atölye ve fabrika kurma b) Bankalardan mali yardım ve kredi alabilme c) Libyalı unsurların çalıştırılması mümkün olmayan meslek ve işlerde projeye katkısı olacak yabancı işçi getirebilme imkanı

Madde 6: Yukarıda işaret edilen 2006 yılı 89 nolu Genel Halk Komite kararı gereği Libya’da yabancı şirketlerin temsilcilik açması bu karar hükümlerini ihlal etmez (bağlamaz). Madde 7: Yabancı şirket ve yabancı ortaklı şirketlerde çalışan yerli olmayan işçilere uygulanan mali hükümler, bu şirketlerde çalışan yerli işçiler için de geçerlidir. Madde 8: İş bu karara aykırı her türlü hükümler geçersizdir. Madde 9: İş bu karar 14 /11/ 2006 tarihinde resmi sicil gazetesinde yayınlanmış olup, çıktığı tarihten itibaren geçerlidir. İlgili taraflar bu kararları uygulamakla yükümlüdür.

LİBYA GEÇİŞ HÜKÜMETİ EKONOMİ BAKANLIĞI

YABANCILARIN ORTAK ŞİRKETLERE KATILIMI VE YABANCI ŞİRKETLERİN

LİBYA’DA ŞUBE VE TEMSİLCİLİK OFİSİ AÇMALARINA DAİR EKONOMİ BAKANININ

2012 YILI ( 103 ) SAYILI KARARI Ekonomi Bakanının :

- 03/08/2011 Tarihli Anayasanın ilanına, - Hükümet kurulmasına ilişkin Ulusal Geçiş Konseyinin 2011 Yılı (174) Sayılı Kararına, - Geçiş Hükümetinin onaylanmasına ilişkin Ulusal Geçiş Konseyinin 2011 Yılı (184) Sayılı

Kararına, - Turizm ile ilgili 2004 Yılı (7) Sayılı Kanun ve bu kanuna ait yönetmenlik hükümlerine, - Yatırımların Teşvikine dair 2010 Yılı (9) Sayılı Kanun ve bu kanuna ait yönetmenlik

hükümlerine,


- Borsaların kurulmasına dair 2010 Yılı (11) Sayılı Kanun hükümlerine, - İş ilişkilerini düzenleyen 2010 Yılı (12) Sayılı Kanun ve bu kanuna ait yönetmenlik

hükümlerine, - Finansal Kiralama işlerini düzenleyen 2010 Yılı (15) Sayılı Kanun ve bu kanuna ait yönetmenlik

hükümlerine, - Ticaret Faaliyetlerine ilişkin 2010 Yılı (23) Sayılı Kanun hükümlerine, - Ulusal Geçiş Konseyinin İç Yönetmenlik Hükümlerine, - Uygulama Araçlarının kayıt ve tasnifine dair Genel Halk Komitesinin 2010 Yılı (544) Sayılı

Kararı hükümlerine, - Ekonomi Bakanlığı İstişare Komisyonunun 12/03/2012 Tarihli Toplantısına dayanarak

İşbu Kararı Almıştır :

K A R A R

Birinci Fasıl Ortak Şirketler

Madde ( 1 )

Amaç ve kuruluş gayesinin aynı olması kaydıyla, yabancı özel ve tüzel kişiler ile Libyalı özel ve tüzel kişilerce, kendi ülkelerinde kayıtlı oldukları alanlarda faaliyet göstermek amacıyla ortak şirket kurabilir. Kurulacak olan bu ortak şirketin Holding olmasına izin verilmeyecektir.

Madde ( 2 ) Kurulacak olan ortak şirketler 2010 Yılı (23) Sayılı Ekonomik Faaliyetler Kanunu hükümlerine uygun olarak bir Anonim Şirket statüsünde, sermayesinin Onda Üçü kuruluş anında nakit ödenmesi şartıyla Bir Milyon Dinardan az olmayacaktır. Aynı zamanda ortak şirketlerin özel kişiler ( Libyalı ve Yabancı ) tarafından kurulması halinde bu ortak şirketin sınırlı sorumlu bir limitet şirket olmasına ve bu şirketin sermayesinin de Elli Bin dinardan az olmaması şartıyla izin verilebilir. Ortak olarak kurulacak olan bu şirketler, bu kararın 6. Maddesinde sıralanan faaliyetler dışında kalan bütün ekonomik faaliyetlerde Libya içerisinde iştigal edebilir.

Madde ( 3 ) Yabancı uyruklu ortakların bu ortak şirketlerin sermayesinde olan payları şirket süresince ( %65 ) Yüzde Altmış Beşten fazla olmayacaktır. Bununla birlikte, kurulmasına izin verilen şirketin iştigal konusuna, mevkii veya teknik gereklerine bağlı olarak, Ekonomi Bakanının onayı ile ve Libyalı ortağın kendi hissesi oranında şirket yönetim kurulunda temsil edilmesi kaydıyla, yabancı ortağın sermayedeki payının en fazla ( %80 ) Yüzde Seksene kadar çıkmasına müsaade edilecektir.

Madde ( 4 ) Ortak şirketlerin kurulması ve kuruluş sözleşmesinin imzalaması sırasında, aşağıda sıralanan belge ve dokümanların ibraz edilmesi gerekmektedir:

1. Libyalı ortak ile yabancı ortağın kendi şirketleri yönetim kurulundan alınan, bu ortaklığın kabulünü içeren ve sermayedeki payını belirten bir karar.

2. Libyalı ortak ile yabancı ortağın şirket kuruluş sözleşme ve iç tüzüğü sureti. 3. Libyalı ortak ile yabancı ortağın yeni tarihli ticaret sicil sureti veya bunun yerine verilen

herhangi bir belge. 4. Nakit sermayenin Ona Üçü miktarında bir meblağın Libya’da kurulu bir bankaya yatırıldığına

dair dekont ile yabancı ortağın bu sermayeden kendi payına düşen miktarı Libya’ya transfer ettiğine dair banka yazısı.


5. Ayni sermayenin ister Libyalı ortak isterse yabancı ortak tarafından, 2010 Yılı (23) Sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak karşılandığına dair resmi belge.

Yukarıda paragraflar 1,2 ve 3 de adı geçen belgelerin yabancı ortağın tescilli olduğu ülke resmi makamlarınca onaylı, o ülkede bulunan Libya Elçiliği veya Elçilik görevini icra eden kuruluş tarafından tasdikli olup bu belgelerin Arapçaya resmi çevirisi ise Libya dahilinde yapılacaktır. Yabancı ortağın özel kişi olması halinde ise aşağıda sıralanan şartları taşımış olması gerekmektedir:

1. Geçerli süreli, kimlik bilgilerini içeren pasaport. 2. Nüfus Kanunu uyarınca ticaret faaliyetleri icra edebildiğine dair yasal ehliyet yaşına geldiğine

dair belge. 3. Herhangi bir suçtan dolayı hüküm almadığına dair sabıkasızlık kaydı belgesi, hakları geri

verilenler hariç. 4. Herhangi bir iflas geçirmediğine dair belge, itibarı geri verilenler hariç. 5. Nakit sermayedeki payının tamamını ödediğine dair Libya’da kurulu bir bankaca verilen yazı. 6. Ayni hisse durumunda 2010 Yılı (23) Sayılı kanun hükümleri uyarınca ve konulacak olan

teçhizatın yeni ve kullanılmamış olması kaydıyla bu ayni sermayeyi gösteren sayım ve değerlendirme tutanağı.

Madde ( 5 )

Ortak şirketler hakkında uygulanacak olan yasal hükümler; bu kararda farklı konuların haricinde, anonim şirketler statüsünde olan şirketlere uygulanan hükümlerin aynısı olup bununla birlikte, bu ortak şirketler faaliyetlerini aşağıda sıralanan esaslara uygun olarak icra edecektir:

1. Bilgi ve teknoloji transferi ve ülkede yerleştirilmesi. 2. Yabancı personelin çalışmakta olduğu mesleklerde yerel personelin eğitilmesi ve beceri

kazandırılması amacıyla yıllık eğitim programlarının hazırlanması. 3. Yerel personelin yabancı personelin yerine ikame edilmesi hususunda yıllık programların

hazırlanması. 4. Yerel piyasada mevcut olan makine, ekipman, alet, hammadde ve her türlü üretim

malzemelerinin kullanılması.

Madde ( 6 ) Ortak şirketlerin aşağıda sıralanan konularda iştigal etmeleri yasaklanmış olup bu konularda sadece Libyalı şahıs tarafından iştigal edilebilecektir:

1. Perakende ve toptan ticaret. 2. İthalat işleri. 3. Gıda hizmetleri. 4. Her çeşit ve alandaki ticari temsilcilik işleri. 5. Karayolu taşımacılık hizmetleri. 6. Bakan tarafından verilen özel izin haricinde ithal edilmiş herhangi bir mal ve ticari emtia için

kontrollük hizmetleri. 7. Havalimanı eşya ve yük taşıma, yükleme ve boşaltma işleri. 8. Mali ve yeminli müşavirlik işleri. 9. Dolum ve ambalajlama işleri. 10. Taş kırma (Konkasör işletmeciliği ) 11. Toplam bedeli (30,000,000) Otuz Milyon Dinardan az olan bina yapım işlerini içeren taahhüt

ve inşaat işleri. 12. Özel kanunlarla sadece Libyalıların icra edecekleri diğer bütün alanlar.

İkinci Fasıl

Yabancı Şirket Şubeleri


Madde ( 7 )

Bütün yabancı uyruklu şirketlerin Ekonomi Bakanından alacakları izin ile bu kararın 9. Maddesinde belirlenen alanlarda iştigal etmek üzere Libya’da şube açma hakkı bulunmaktadır. Şube açmak isteyen şirketin aynı alanlarda iştigal eden ortak bir şirkette hissedar olmaması gerekli olup açılacak olan bu şubenin süresi de yenilenmesi mümkün olmak üzere ( 5 ) Beş Yıl olacaktır.

Madde ( 8 ) Bir önceki maddede sözü edilen izin talebi, aşağıda sıralanan belge ve dokümanları içermiş olması gerekmektedir:

1. İçerisinde aşağıda sıralanan konuları da içeren, şirketin Libya’da şube açmak istediğine dair şirket yönetim kurulu kararı: A. Libya’da yabancı şirket şubelerinin iştigal etmesine izin verilen alanlarda olması kaydıyla,

iştigal konularının belirtilmiş olması. B. Miktarı (250,000) İki Yüz Elli Bin Dinardan az olmaması şartıyla şubenin açılış ve yönetimi

masrafları için tahsis edilmiş olması. C. Şube müdürü ve müdür yardımcısının atanmış olması.

2. Şirketin kuruluş sözleşmesi ile iç yönetmenliği ve en son onaylı bilançosu. 3. Şirketin deneyimi ve sınıfını gösteren belge. 4. Ticaret sicil sureti veya bunu gösteren başka bir belge. 5. Yabancı şirketin her hesap dönemi sonunda şube için bir Libyalı mali müşavir tarafından

onaylı bilanço ve şubenin Libya’daki mali durumunu gösteren kar – zarar hesaplarının hazırlanacağına dair taahhütname.

6. Ana Şirketin Libya şubesi için tahsis ettiği meblağın Libya’ya transfer ettiğini gösteren Libya’da kurulu bir banka tarafından verilen yazı ile ilgili bankaca verilen onaylı banka hesabı keşif özeti.

Yukarıda paragraflar 1,2,3 ve 4 de adı geçen belgelerin yabancı ortağın tescilli olduğu ülke resmi makamlarınca onaylı, o ülkede bulunan Libya Elçiliği veya Elçilik görevini icra eden kuruluş tarafından tasdikli olup bu belgelerin Arapçaya resmi çevirisi ise Libya dahilinde yapılacaktır.

Madde ( 9 ) Yabancı şirket şubelerinin Libya’da iştigal etmelerine izin verilen faaliyet alanları aşağıda sıralanmıştır: Bir : Taahhüt ve İnşaat İşleri :

1. Bina inşaatları. 2. Yol, köprü, geçit ve baraj inşaatları. 3. Rıhtım, iskele, dalgakıran, barınak, gemi yapımı ve barınması için havuz inşaatı gibi Deniz

inşaatları. 4. Havalimanı ve pist inşaatları. 5. Demiryolu hatları ve istasyonlarının yapımı.

İki : Elektrik İşleri :

1. Elektrik enerjisi üretim tesisleri, muhtelif tiplerde güç trafoları yapımı ve onarını. 2. Elektrik enerjisi nakil hatları yapımı ve onarımı. 3. Isı enerjisine dayalı olarak çalışan deniz suyu tatlandırma tesislerinin kurulması.

Üç : Petrol İşleri :

1. Muhtelif jeolojik, jeofizik ve jeokimya metotları ile arazi tarama işleri dahil, petrol arama ve bulma faaliyetleri.


2. Bilgi kontrol ve analizleri ile jeolojik ve rezerv belirleme çalışmaları. 3. Petrol sondaj işleri, bakım ve onarımı ile sondaj ekipmanlarının, yüzer ve derin kuyu

pompalarının montajı, bakım ve onarımı hizmetleri. 4. Sondaj mantolama, çamur ve sondaj sıvılarının kullanma hizmetleri. 5. Petrol ve doğal gaz tankları inşaatı, boru hatları döşenmesi, pompa istasyonlarının kurulması,

bakım ve onarımı ile gerekli olan koruma işlerinin yapılması. 6. Petrol ve doğal gaz deniz sondajları için platformların inşaatı. 7. Petrol rafinerileri ile petrokimya sanayi tesislerinin kurulması ve bakımı. 8. Denizlerde yapılmakta olan sondaj faaliyetleri için gerekli olan makine ve ekipmanlar ile

malzemelerin deniz yolu ile taşımacılığı hizmetleri. 9. Petrol sahalarında ve diğer alanlarda mayın arama ve çıkartma işleri.

Dört : Haberleşme Alanı :

1. Telli ve telsiz haberleşme istasyon ve sistemlerinin montajı, bakım ve onarımı. 2. Telsiz haberleşmesine dair istasyon, kule ve antenler ile havacılık haberleşmesine ait yer

istasyonlarının inşaatı, bakım ve onarımı. Beş : Sanayi Sektörü :

1. Fabrika kurulması ve ekipmanlarının montajı için gerekli olan elektrik, mekanik ve elektromekanik işler.

2. Petrol çıkarılması hariç, her türlü maden arama ve çıkarma işleri ile madencilik. 3. Muhtelif fabrikalar için ısı işlem fırınları inşaatı, bakım ve onarımı işleri. 4. Güvenlik ve iş emniyeti sistemlerinin montajı ve bakımı işleri.

Altı : Arazi Tarama ve Planlama Alanı :

1. Muhtelif aletler ve değişik amaçlar için arazi tarama ve haritacılık işleri. 2. Şehir planlama, yerleşim bölgeleri planlama ve kadastro işlerinde mühendislik ve müşavirlik

hizmetlerinin sunulması. 3. Mühendislik projelerinin yapımında kontrollük hizmetlerinin verilmesi.

Yedi : Çevre Koruma alanı :

1. Çevre iyileştirilmesi amacıyla istasyonların kurulması. 2. Katı atık işleme ve dönüştürme işleri ile atık işleme tesisleri inşaatı. 3. Çevre kirliliğini giderme işleri ile bu işlerde kullanılan ekipmanların montaj ve bakımı. 4. Deniz sularının yer altı sulara karışmasını önleme işlemleri ile içme suyu ve kanalizasyon

şebekeleri ile terfi istasyonlarının bakımı. Sekiz : Bilgiişlem Alanı :

- Uzaktan kumanda sistemlerinin montajı, programlarının hazırlanması ve bakımı. Dokuz : Müşavirlik, Teknik Danışmanlık ve Eğitim İşleri :

- Bilgiişlem, telekomünikasyon ve uzaktan kumanda sistemleri teknolojisi alanlarında etüt yapmak ve eğitim vermek ile bu konularda müşavirlik hizmetleri sunmak ve proje kontrollüğü yapmak.

On : Sağlık Alanı :

- Tıbbi Alet ve cihazların montajı ve ayarlanması işleri. - Hastane ve sağlık merkezlerinin yönetimi.

On Bir : Hava Taşımacılığı : Yasa ile belirlenen esaslar dahilinde yapılacaktır.

Madde ( 10 )


Yukarıda Madde (9) da belirlenen faaliyet alanlarından birsinden fazlasında iştigal etmek üzere şube açılmasına izin verilmez. Ancak bu alanların birden fazlasında çalışmak isteyen şirketlerin her bir alan için ayrı bir şube açma izni talebinde bulunması mümkündür.

Madde ( 11 ) Libya’da faaliyet göstermekte olan yerel ve yabancı şirket şubelerinin bu kararın 7. Maddesinde sözü edilen izini almamış olan yabancı şirketler ile Libya dahilinde herhangi bir projenin gerçekleştirilmesi amacıyla sözleşme imzalaması yasaktır.

Madde ( 12 ) Yabancı şirket şubeleri, yeminli mali müşavir tarafından onaylı yıllık hesap özeti ve bilançoları ile imzalamış oldukları sözleşmelerin birer suretini Bakanlıkta bulunan ilgili İdareye vermekle yükümlüdür.

Madde ( 13 ) Bu kararın yayımlandığı tarihte Libya’da kurulu ve tescilli şubesi olan ve belli ihaleleri gerçekleştirmek amacıyla sözleşme imzalamış olan yabancı şirketler bu karar hükmünden istisna olup başlamış oldukları ihaleleri bitirir bitirmez yasal statüleri bu karara uygun olarak yeniden düzenlenecektir.

Üçüncü Fasıl Yabancı Şirket Temsilcilik Ofisleri

Madde ( 14 )

Libya içerisinde şubesi bulunmayan veya ortak bir şirkette hissedar olmayan yabancı şirketlerin, Ekonomi Bakanından izin alması kaydıyla ve sadece ileride çalışmak istediği konularda piyasa araştırması yapmak, bilgi toplamak, etüt ve araştırmalar yapmak ve icra etmeyi planladığı iştigal alanındaki gerekli olan işlemleri kolaylaştırmak amacıyla ve kendi adına herhangi bir kurum veya kişi ile sözleşme imzalama yetkisinin bulunmaması kaydıyla, Libya’da bir temsilcilik ofisi açabilir. Bu ofisin çalışma süresi iki yıl ile sınırlı olup sadece bir kez daha yenilenmesine izin verilir.

Madde ( 15 ) Bir önceki maddede sözü edilen izin talebi, aşağıda sıralanan belge ve dokümanları içermiş olması gerekmektedir:

1. İçerisinde, şirketin Libya’da bir temsilcilik ofisini açmak istediğine dair şirket yönetim kurulu kararı.

2. Şirketin kuruluş sözleşmesi ile iç yönetmenliği sureti. 3. Ticaret sicil sureti veya bunu gösteren başka bir belge. 4. Temsilcilik ofisinin müdürün ister yukarıda adı geçen yönetim kurulu kararı içerisinde isterse

ayrı bir karar ile atanmış olması. 5. Libya’da kurulu bir bankada ister Libya Dinarı ile isterse yabancı bir para birimi ile bir cari

hesap açılması, bu hesabın belli aralıklarla ve asgari kuruluş ve cari masrafları karşılayacak miktarlarda ana şirket tarafından transfer yolu finanse edilmesi ve her hal ve şartta bu hesap bakiyesinin (150,000) Yüz Elli Bin Libya Dinarından az olmaması gerekmektedir.

Yukarıda paragraflar 1,2,3 ve 4 de adı geçen belgelerin yabancı şirketin tescilli olduğu ülke resmi makamlarınca onaylı, o ülkede bulunan Libya Elçiliği veya Elçilik görevini icra eden kuruluş tarafından tasdikli olup bu belgelerin Arapçaya resmi çevirisi ise Libya dahilinde yapılacaktır.

Madde ( 16 )

Temsilcilik ofisinin Libya dahilinde herhangi bir ticari faaliyette bulunması halinde, kedisine verilen izin iptal edilir ve ofisi kapatılır.


Dördüncü Fasıl Müşterek ve Sonuç Hükümleri

Madde ( 17 )

Libya’da şube veya temsilcilik ofisi açmak isteyen yabancı şirketin bu isteğini içeren talebi Ekonomi Bakanlığı, Ticari Şirketler Tescil Dairesine vermekle yükümlüdür. Verilecek olan bu talepte, bu işlemleri gerçekleştirecek olan yetkili kişinin adı ve kendisi ile yapılacak olan yazışmalarda kullanacağı açık adresi yer alması gerekmektedir.

Madde ( 18 ) Ticari Şirketler Tescil Dairesine ulaşan talepler bu dairece incelenir ve dairenin görüşü ile birlikte talep tarihini veya eksikleri tamamlama tarihini takip eden en geç On Beş gün zarfında Bakana havale eder. Bu talebi gerek onaylama gerekse reddetme kararı, karar tarihinden itibaren en geç On Beş gün zarfında talep sahibine tebliğ edilecektir.

Madde ( 19 ) 2010 Yılı (491) Sayılı Kanunda istenilen bilgilere ek olarak, ortak şirketlerin, yabancı şirket şubesi veya temsilcilik ofisinin ticaret siciline kaydı sırasında bu belgelerde istenilecektir:

1. Ortak şirket kuruluş sözleşmesi, yabancı şirket şubesi veya temsilcilik ofisi içinse Libya’da kurulması için verilen izin belgesi.

2. Yabancı ortağın veya yabancı şirketin ortak şirket kurulması için gerekli olan sermaye payı ve şube veya temsilcilik ofisinin açılması için gerekli olan meblağların Libya’ya transfer edildiğini gösteren, Libya’da kurulu bir banka tarafından verilen onaylı yazı ve hesap keşfi özeti.

Ortak şirketlerin yasal temsilcileri, şube müdürü ve temsilcilik ofisi müdürü imza örneklerini Ticaret Siciline işlemekle yükümlüdür.

Madde ( 20 ) Halen kurulu olan Yabancı Şirket Şubesi ve Temsilcilik Ofisinin çalışma sürelerinin uzatılmasını isteyen yabancı şirketlerin almış oldukları bu iznin süresinin bitmesinden Üç Ay önce uzatma taleplerini Ticari Şirketler Tescil Dairesine vermiş olmaları gerekmektedir.

Madde ( 21 ) Bakan tarafında atanacak olan adli zabıta memurlarının bu karar hükümlerine uygunluğunu denetlemek ve teftişlerde bulunmak üzere ortak şirket, yabancı şirket şube ve temsilcilik ofisi kayıt ve belgelerini incelemekle yetkilidir.

Madde ( 22 ) Bu karar resmi gazetede yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girmiş olup ilgili kurumlarca uygulanacak ve ortak şirketlerin bu kararın verildiği tarihi takip eden Bir Yıl zarfında durumlarını bu hükümlere uydurmakla yükümlüdür.

Ahmed Salim El Koşli Ekonomi Bakanı

( Resmi Mühür ve İmza ) Trablus, 13 / 05 / 2012


Libya’daki Yatırımlar ile Yatırım Mevzuatı Hakkında Bilgi için: https://investinlibya.ly/en/home/

B) Bankacılık Mevzuatı Bankacılık sisteminde merkezi bir yapı söz konusudur. Merkez Bankasına ek olarak ülkede sekiz tane önemli finansal kurum daha bulunmaktadır. Libya’daki başlıca bankalar ve finansal kurumları şu şekilde özetlemek mümkündür: – Altı tane ticari ya da mevduat bankası (the Jumhuriyya Bank, the Sahara Bank, the

Ummah Bank, the Wahda Bank, the National Commercial Bank ve the Bank of Commerce and Development);

– Üç tane uzmanlaşmış banka (the Agricultural Bank, the Development Bank, ve the Saving

and Estate Investment Bank) – İki tane devletin mülkiyetinde yabancı yatırım ve bankacılık kurumu ( the Libyan Arab

Foreign Bank -LAFB) and the Libyan Arab Foreign Investment Company - Lafico). LAFB uluslararası bankacılık işlemlerinden sorumlu olup, yabancı yatırımlar Maliye Bakanlığı’nın yönetimindeki Lafico tarafından gerçekleştirilmektedir.

Ayrıca, 2003 yılında özel ve kamu sektörü tarafından gerçekleştirilecek turizm projelerini desteklemeyi amaçlayan bir Turizm Kalkınma Bankası kurulmuştur. Merkez Bankası yabancı müteşebbisleri ülkedeki bankalara ortak olmaya davet etmiştir. Ayrıca hali hazırda Libya’da 14 yabancı bankanın temsilciliği bulunmaktadır. Libya ya yönelik uluslararası yaptırımların kalkmasıyla birlikte petrol sektöründen sonra bankacılık sektörü de hükümetin ilgi odağı olmaya başlamıştır. Bunun başlıca nedeni Libyalı yetkililerin, ülkeye gelecek büyük fonların, mevcut bankacılık sistemiyle yatırımlara kanalize edilemeyeceğini, görmüş olmalarıdır. Ülkede başlayan büyük yatırım faaliyetlerinin aksamadan devam edebilmesi için bankacılık sektörünün çağdaş bir yapıya kavuşmasına olan ihtiyacı gören Libyalı yetkililer tutucu, içe kapanık ve rekabetçi olmayan bir bankacılık sisteminin, özel sektör yatırımları ve ekonomik kalkınma için yetersiz kalacağını anlamışlardır. Mevzuatın kolaylaştırılması neticesinde yerel bankalar, uluslararası ticari bankalarla stratejik ortaklık arayışına girmişlerdir. Bu durum da, bankacılık sektörünün daha çok dışa açılmasına katkı sağlayacaktır. Son zamanlarda Libya Merkez Bankasının öncülüğünde İslami esaslara dayalı bankacılık ve finans sisteminin geliştirilmesi yönünde önemli çalışmalar yürütülmektedir. Bu sektöre, deneyimli ve birikimli olan Körfez Ülkelerinin ilgisi yoğundur.

C) Vizeler İki ülke arasında imzalanan ve önce Türkiye tarafından hayata geçirilen anlaşmanın sonucunda Libya tarafı da mevzuatını hazır hale getirmiş ve 19.12.2009 tarihinden itibaren Türk vatandaşlarını vizesiz Libya'ya almaya başlamıştır. Umuma Mahsus Pasaport hamilleri

https://investinlibya.ly/en/home/


180 gün içinde 90 günü aşmamak kaydıyla, anılan ülkeye yapacakları seyahatlerinde vizeden muaftır. Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport hamilleri 180 gün içinde 90 günü aşmamak kaydıyla, Libya’ya yapacakları seyahatlerinde vizeden muaftır. * Pasaportta İsrail’in ziyaret edildiğine dair bir mühür bulunmamalı

lİbya pazar bİlgİlerİ pazar... · yapılan 8 kategori üründe yabancı firmaların libyalı...

Documents