leg

ONDOKUZ MAYIS

NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

1. LSANSST ETM

GNLER

20-21 MART 2012 SAMSUN

1. LSANSST ETM GNLER

OM FEN BLMLER ENSTTS Sayfa ii

ONDOKUZ MAYIS

NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

1. LSANSST ETM

GNLER

Yayna Hazrlayanlar OM FBE renci Temsilciler Kurulu

20-21 MART 2012 SAMSUN


OM FEN BLMLER ENSTTS Sayfa i

DZENLEME KURULU

Murat EMR(FBE renci Temsilciler Kurulu Bakan), Tarm Ekonomisi Blm

Hseyin UYSAL, Tarla Bitkileri Blm

Yunus ELK, Fizik Blm

Mehmet TAAN, Tarmsal Yaplar ve Sulama Blm

Gl USLU, Harita Mhendislii Blm

Cengiz TEPE, Elektrik Elektronik Blm

Sedef AYTAN, Tarm Makineleri Blm

Hasan YAKAN, Kimya Blm

Merve DNMEZ, evre Mhendislii Blm

Esra Tutkun IVGIN, Gda Mhendislii Blm

Ergin BAYRAM, Matematik Blm

Erdem ALKIM, Bilgisayar Mhendislii Blm

F. Esra SARIOLU, Toprak Blm

Tuba IITAN, Malzeme Bilimi Mhendislii Blm

Yusuf TOKSZ, Bitki Koruma Blm

Hayrettin SAYGIN, Biyoloji Blm

BLM KURULU

Prof. Dr. mit SERDAR

Prof. Dr. Mehmet KURAN

Prof. Dr. Ergin ZTRK

Prof. Dr. Vedat CEYHAN

Prof. Dr. Zekeriya ULUDA

Do. Dr. Bahtiyar ZTRK

Bu bildiri kitabnn yayn hakk Ondokuz Mays niversitesine aittir. Kitapta yaynlanan bildirilerin aynen yaynlanmas, yazarlardan ve editrlerden yazl izin almak art ile mmkndr. Alnt iin kaynak gstermek yeterlidir.


OM FEN BLMLER ENSTTS Sayfa ii

NDEKLER

DZENLEME KURULU ................................................................................................. i

BLM KURULU .............................................................................................................. i

NDEKLER ................................................................................................................. ii

nsz ..................................................................................................................................... 1

Al Konumalar ................................................................................................................ 2

I.Oturum: Lisansst Eitimde Baar .................................................................................. 8

AKADEMK HAYATTA BAARI YOLLARI .............................................................. 9

RETM YES GZ LE LSANSST ETM ALAN RENC ............... 12

RETM YES YETTRME PROGRAMI .......................................................... 17

BLMSEL BLGYE ERM VE BLG OKURYAZARLII .................................. 22

ARATIRMA VE RETM GREVLS ALIM ARTLARI LE TBTAK BURSLARI..................................................................................................................... 26

II. Oturum: Lisansst Eitim Aratrmalarnda Tez Makale Yazma ile statistiin Yeri .. 30

TEKNOPARKLAR VE LSANSST RENCLERNE KATKILARI................. 31

LSANSST ETMDE YABANCI DL ................................................................. 34

ARATIRMALARDA YNTEM - AMA PARADOKSU ........................................ 41

Bilimsel Makale Nasl Yazlr ve Nereye Gnderilir? ................................................... 43

LSANS VE YKSEK LSANS TEZLERNDE DKKATE ALINABLECEK BAZI NEML KONULAR .................................................................................................... 49

TEZ DEERLENDRLMESNDE ELE ALINAN KRTERLER ............................... 51

ARATIRMA YNTEMLER ...................................................................................... 54

III. Oturum: Projelerin Lisansst rencilerine Katklar ............................................... 58

AB PROJELERNN TANITIMI VE YARARLAR ..................................................... 59

ADIM ADIM ERASMUS .............................................................................................. 65

SAN-TEZ PROJELER VE NEM .............................................................................. 68

TBTAK PROJELER ................................................................................................. 73

LVDDE KLT NOKTALAR ....................................................................................... 76

ERASMUSUN RENCLERE KATKILARI ........................................................... 81

IV. Oturum: Etkili letiim Ve leri Ofis Uygulamalar ....................................................... 84


OM FEN BLMLER ENSTTS Sayfa iii

LM ADAMLII VE LETM .................................................................................. 85

BEDEN DL VE ETKN LETM ............................................................................. 88

KONU K SEN GREYM (ARSTOTELES) ......................................................... 89

ETKL ve GZEL KONUMA ................................................................................... 93

TEZ YAZIMINDA WORD ABLON KULLANIMI ................................................... 98

LER MCROSOFT EXCEL UYGULAMALARI ................................................. 105

KAYNAKLAR ............................................................................................................. 112

ETKL SUNU NASIL HAZIRLANIR VE SUNULUR? ........................................... 113

Ulusal ve Yerel Basndan Haberler ile Oturumlardan Fotoraflar .................................. 116

nsz

Ondokuz Mays niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Fen ve Mhendislik alanlarnda

evrensel ve ada gelimeye katkda bulunmak amacyla en st dzeyde lisansst eitim

vererek, bilimsel ve teknolojik almalar yapabilen uzman kiiler ve bilim insanlar yetitirmek

iin 1982-1983 retim ylnda anabilim dalnda faaliyete balam ve halen yirmi

anabilim dalnda faaliyetini devam ettirmektedir.

niversitemizde ilk kez Enstitmzce 20-21 Mart 2012 tarihlerinde I. Lisansst Eitim

Gnleri dzenlenmitir. Gelecein uzman kiileri ve bilim insanlar olacak olan lisansst

rencilerin, yayn almalarndaki say ve kaliteyi arttrma, aralarndaki iletiim ve etkileimi

salama ve lke iindeki akademik hayattan uluslararas balantlara kadar hemen her konuda

bilgi donanmnn salanmas amacyla dzenlenen bu etkinlikte yirmi drt akademisyen, iki gn

boyunca rencilerin sklkla karlat problemleri ve zm yollarn tartmlardr.

Program Lisansst Eitimde Baar, Lisansst Eitim Aratrmalarnda Tez ve

Makale Yazmnda statistiin Yeri, Projelerin Lisansst rencilere Katklar ve Etkili

letiim ve leri Office Uygulamalar olmak zere drt konu balndan olumutur.

renciler, lisansst eitim almalar iin bilgiye ulama, bilimsel bir makaleyi ve

lisansst eitim tezini yazma, aratrmalarda elde ettikleri verileri deerlendirme istatistikten

yararlanma ve proje hazrlama tekniklerini kullanma gibi konularda bilgilenmilerdir.

Bu etkinliimizin, zenilen bir niversite olma yolunda hzla ilerleyen Ondokuz Mays

niversitesine, lisansst eitim-retimde bir ivme kazandrmasn umuyoruz.

lki dzenlenen bu etkinlie katklarndan dolay Rektrmze, Dzenleme ve Bilim

Kurulu yelerine, sunum yapan retim yelerimize ve tm katlmclara teekkr ederiz.


Fen Bilimleri Enstits Mdr


OM FEN BLMLER ENSTTS Sayfa 2

Al Konumalar



Sayn Rektrm, Sayn Rektr Yardmclarm, Sayn Dekanlarm, Sayn Enstit Mdrlerim, Deerli Protokol yeleri ve Hocalarm, Ulusal ve Yerel basnmzn Kymetli Mensuplar, saygdeer arkadalarm ve misafirler,

Fen Bilimleri Enstits renci Temsilciler Kurulunun sunduu Lisansst Eitim Gnleri programna hepiniz ho geldiniz.

ncelikle bu programn gereklemesinde emek veren renci Temsilciler Kurulunda grevli arkadalarma, Enstit Mdrmz Sayn Prof. Dr. mit SERDARa ve Enstit alanlarna teekkr etmek istiyorum. Youn almalarnn arasnda davetimizi kabul ederek bugn aramzda bulunan bata Rektrmz Sayn Hseyin AKAN ve oturumlarda sunu yapacak olan hocalarmza da ayrca kranlarmz sunuyoruz.

Kurulumuzun son drt ayda yapt faaliyetlerden ksaca bahsetmek istiyorum.

Yaptmz toplantlarda ana konu tespit ettik: letiim, Yabanc Dil ve Yayn almalar.

En nemli sorun, genel anlamda iletiim eksikliidir ve bu sorunu gidermek amacyla ilk nce [email protected] adl mail grubunu kurduk. Her ay dzenli ve nitelikli toplantlar dzenledik. Temsilci arkadalarmz anabilim dallarnda sosyal etkinliklerde bulundular.

Lisansst eitimde yabanc dilin ne denli nemli olduunun bilinci ile Enstit ve OYDEM Mdrlerimizin de desteini alarak ngilizce konuma, KPDS ve DS kurslar iin talep listeleri oluturduk. u an bu kurslara arkadalarmz devam etmektedir.

Yayn almalarnda istenilen noktada olamaymz, bizleri bu program hazrlamaya sevk etti. stiyoruz ki, zellikle akademik hayatn ba saylan lisansst eitimde, bu eksiklikler giderilsin ve programa katlan arkadalarmz eitimlerinin bundan sonraki aamalarnda daha bilinli admlar atarak, bilimsel ltlere haiz eserler ortaya karabilsin.

Lisansst Eitim Gnlerinin amac;

Lisansst renimlerine devam eden arkadalarmz bir araya getirmek ve tanmalarn salamak

Toplumsal yaamda, zellikle akademik hayatta etkin iletiim kurabilmek,

Lisansst eitim alan rencilerin eser hazrlama srecinde, ortaya kabilecek sorunlarn zmne konularnda uzman retim yelerinin yardmyla katk salamak,

Yaplacak tez ve yaynlarn kalitesinin ykseltilmesine; yayn saysnn salkl bir ekilde artmasna destek olmaktr.

Bu etkinliimizin, zenilen bir niversite olma yolunda hzla ilerleyen Ondokuz Mays niversitesine, lisansst eitim-retimde bir ivme kazandrmasn umuyoruz.

Hepinize teekkr eder, tekrar ho geldiniz der, sayglarm sunarm!

OM Fen Bilimleri Enstits renci Temsilciler Kurulu Bakan

Aratrma Grevlisi Murat EMR



Sayn Rektrm, Sayn Rektr Yardmclarm, Sayn Dekanlarm, Sayn Enstit Mdrlerim, Deerli retim yeleri, Ulusal ve Yerel basnmzn Kymetli Mensuplar, sevgili renciler ve deerli misafirler,

Enstitmzce dzenlenen Fen Bilimleri Enstits Lisansst Eitim Gnleri etkinliimizde sizleri aramzda grmekten byk onur duyuyoruz. Hepiniz Ho geldiniz.

niversitemiz Enstitlerinde ilk olarak dzenlenen bu etkinliimizde, konularnda uzman ok deerli retim yelerimiz sunum yapacaklardr.

Deerli Misafirlerimiz,

Enstitmz, 1983 ylnda 3 anabilim dalnda 14 renci ile faaliyetine balam ve halen 22 anabilim dalnda 1143 renci ile faaliyetine devam etmektedir. Kuruluundan bugne kadar Enstitmzden 1373 yksek lisans, 398 doktora rencisi mezun olmutur. Enstitmz anabilim dallarnda gerek blge ve gerekse lkemizle ilgili veri tabanna bilgi salayacak, yeralt ve yerst zenginliklerimizi tespit edecek, eitim ve retim faaliyetlerini modernletirecek, teknolojik gelimelere k tutacak ve bilimsel almalara yeni yntem ve esaslar getirecek aratrma almalar yrtlmektedir.

Tez almalar iin hazrlanan projeler niversitemiz Proje Ynetim Ofisince ou niversiteye gre ok daha iyi bir ekilde desteklenmektedir.

Enstitmz anabilim dallarnda grev yapan 124 Aratrma Grevlimiz bulunmaktadr.

Ayrca lisansst rencilerimize imknlar lsnde part-time alma, yemek bursu ve dier kurum ve kurululardan burs imknlar sunulmaya allmaktadr.

Enstitmz, fen ve mhendislik alanlarnda evrensel ve ada gelimeye katkda bulunmak amacyla en st dzeyde lisansst eitim vererek, bilimsel ve teknolojik almalar yapabilen uzman kiiler ve bilim insanlar yetitirmeye almaktadr.

Bu kapsamda, lisansst rencilerimizin baar seviyesini artrmak, motive etmek ve daha donanml olmalar iin katkda bulunmak amacyla Enstitmz renci temsilciliinin stn gayretleriyle bu etkinlik dzenlenmitir. Etkinliin tm katlmclara faydal olmas temennisiyle hepinizi sayglarmla selamlyorum.

imdi, Enstitmzn kurucu Mdr olan Prof. Dr. Fevzi Kksal hocamz duygu ve dncelerini almak zere krsye davet ediyorum.

Fen Bilimleri Enstits Mdr




Sayn Rektrm, Saygdeer Hocalarm ve Sevgili Arkadalar,

Hepinizi saygyla selamlyorum. Bugn burada olmaktan ve enstitmzn bugnk halini grmekten ok memnun oldum. 30 yl nce Fen Edebiyat Fakltesi Dekan olarak Samsuna geldim ve o zamanki rektrmzn istei ile enstit kuruldu. O zamanki tarihlerde amacmz fakltelere retim yesi kazandrmak ve feni, fen bilimlerini yaymakt. nk o dnemde retim yesi ok azd. u an bu gereklemi durumdadr. Trkiyede doktora yapmakla yurt dnda yapmak arasnda pek bir fark yok, nk her ey eriilebilir durumda, alet ekipman ise niversite salamaktadr. O zamanlar asistan atanmada kimsenin haberi olmuyordu oysaki imdi herkese duyuruluyor. Bu olduka nemli bir yaklamdr. O zamanlar baka bir retim yesi yetitirmek zveri ile yaplrd hocaya herhangi bir katks yoktu. Hem retim yelerine hem de lisansst eitim alan arkadalara syleyecei ey, her ne kadar lisansst rencinin hocasna ihtiyac varsa retim grevlisinin de rencisine ihtiyac var. Hoca renciyi srer dnyadan haberdar olmasn salar retim yesi de renci yetitirerek kalitesini ykseltir. Ancak bunu yardmc doentler iin nermiyorum nk doent oluncaya kadar kendilerini yetitirmeye almalar gerekmektedir.

Eskiden internet yoktu. Bu nedenle bir makale elde etmek iin yurtdndaki bir arkadanza yazp ondan fotokopi yollamasn isterdik. Oysa imdi ktphaneler, internet ile kolaylkla makalelere eriim salayabiliyorsunuz.

retim yeleri aratrmalar yannda ders kitaplar yazmas gerekmektedir. Hala daha kitap asndan yetersiziz. Yurtdnda bir konu ile ilgili binlerce kitap var kendisine en anlalr gelen kitaptan allr.

Bir dier konu ise yabanc dil. Yabanc dili kendi kendinize renebilirsiniz yurt dna gitmekle yabanc dil renilmez. Ben ngilizce kelime haznemi gelitirmek iin 3000 kelimelik bir kitab ezberleyerek bir yaz tatilimi harcadm. te dil byle renilir. Demek ki gz nuru dkmeden yabanc dil renilmiyor. ok zahmetli bir i deil, 3-4 ayda halledilebilir bir durum.

Lisansst rencilerin yabanc burslar takip etmelerini arzu ediyorum. Ancak bunu Trk bursu alarak ngilizce renmeye giderek yapmamalarn istiyorum.

Son olarak sekin bilim adam yetitirmek diye yeni bir terim olmas gerekiyor. Bizim amacmz da bu olmal. Trkiyede deerlendirme pek yok. Bizim niversitemizde dnyann sayl niversiteleri arasna girebilir. Bunun iin neden olmadna dair aratrma yaplp dzeltilmesi gerekiyor. Umarm ileride bu gerekleir.

Sayglarmla.

Prof. Dr. Fevzi KKSAL



Sayg deer hocalarm ve sevgili lisansst rencilerim;

Son be-on yla kadar bilim denince akla fen gelirdi. Sosyal bilimler gereken rabeti pek grmezdi. 6-7 yl ncesine kadar TBTAKn destekleme gruplarnda ve dllendirmelerde sosyal bilimler yer almyordu. Toplumda, fen kelimesinin hem bilimi hem de teknolojiyi ieren geni bir alglamas mevcuttur.

Avrupa niversitelerinin Amerikadaki niversiteler kadar ileri olmamas, onlar gibi teknoloji retememesine bir are olarak kurulmu olan Avrupa niversiteler Birliinin uygulamaya koyduu Bologna Srecinin, biz de katlmcsyz. O srete en yksek not aldmz alan retimin aamal oluu. Bologna srecinde yksekretimin kademeli olmas karar yer ald: lisans, yksek lisans ve doktora.

Trkiye, lisansst eitim noktasnda gerekten iyi bir konumda. Yllardr yayn saysnda gereken yerde olamaymz nedeni ile yaplan tevikler ve baz ykseltmelerde konulan kstaslar, Trkiyeyi dnyada yayn saysnda 20. sralara tad. retim yesi bana yayn saysna gre hesaplandnda ise, yirmilerde deil muhtemelen 35-40lar arasndayz. Dier bir husus, yayn saymz iyi ancak, atf saylarmz ok dk. Bunun iin, biz 2008de Proje Ynetim Ofisi (PYO) bnyesinde oluturulan AGED (Akademik Geliimi Destekleme Program) dllendirmelerinde atflara da dl vermeye baladk. Artk birok dllendirmede yazarn ald toplam atf says ya da bir yaynna ald atf says nem kazanmaya balad. Tabi burada u noktay da not etmeliyiz. Einstein bir makale yazyor ve o makalesi ile dnyann en nemli bilim adam oluyor. Dolaysyla makale says ya da atf says da ok nemli deil aslnda. Burada bulular nem kazanyor. Muhtemelen, aratrmac niversitelerde yaplan bulular, bakalar o konuda bilgi sahibi olmasn diye yayna dntrlmyor.

Trkiyenin lisansst eitim konusunda zellikle, 37 yllk gemie sahip bizim niversitemizin mutlaka belli bir dzeyi tutturmas gerekir. u anda niversitemizde 2700-2800 lisansst eitim rencimiz var. Ben toplam rencinin % 10 rakamnn iyi bir oran olacan dnyorum. Toplam renci saymz da 34 000. Demek ki biz 2-3 yl iinde bu oran yakalayacaz diye dnyorum. Tabii, lisansst renci durumumuz YKn getirdii kstlamalara ramen gerekleti. Biliyorsunuz, YK lisansst renci alm iin retim yesi kstaslar getirdi.

Doktora yapm olmak benim grme gre en nemli akademik deerdir. En nemli unvan doent ya da profesr deil, doktor (Dr.) unvandr. Doktora yapm olmak bir konuda uzmanlam olmak, otoriterler arasna girmi olmak demektir.

u bir gerek ki, yabanc dil zorunlu artk. Hatta ngilizceyi yabanc dil olarak grmemek lazm. renmek zorunda olduumuz ikinci bir dil olarak grmek lazm. Araplar bir kongre yapyor, dili ngilizce. Afrikaya, Orta Asyaya gidiyorsunuz, kiilerle ngilizce anlayorsunuz. Dolaysyla dil problemini mutlaka zmeniz gerekiyor.

Her konuda biraz uzman olmaktansa bir konuda derinlemesine uzman olmak gerekiyor. Gemite 1600-1700lerde her konudan bilgi sahibi olmak makbuld. Bunlara filozof deniyordu. Bunlar matematik de bilirdi, fizik de bilirdi, iir de yazard ama o filozofluk dnemi geti. Bu anlay deiti ve bir konuda uzmanlk nem kazand.

Biz, niversite olarak ne yapabiliriz, ne yapmalyz. Biliyorsunuz enstitlerin kendi binalar yok. Bunun iin yeni bir bina ina edilecek. Bunun bir blou uzaktan eitim merkezine, bir blou



da enstitlere ait olacak. Bundan sonra 4 enstitnn seminer odalaryla, aratrma grevlisi, retim yesi odalaryla kendi binas olacak.

Ktphanemizde 50 000 elektronik kitap, binlerce elektronik dergi aboneliimiz var. Gerekten her yayna ulalabiliyor. imdi ktphaneye gitmeden, evimizde dahi, neredeyse btn kaynaklara ulaabiliyoruz. imdiki ktphane binamz yetersiz, zellikle bilgisayar saysnda. Bu blgede fen bilimleri ve sosyal bilimlere ynelik olarak, ok sayda bilgisayar da ieren yeni bir ktphane hayata geirilecektir.

Lisansst eitimde laboratuarlar ok nemli. Laboratuarlarda yenilemeler yapld ama niversitemizde Merkezi bir aratrma laboratuar yoktu. leri teknolojiler aratrma merkezi projesi DPT (Devlet Planlama Tekilat) tarafndan 2010 ylnda kabul edildi. Hatta baz cihazlarn artnameleri hazrland, almna baland. Merkez, Mhendislik Fakltesine yakn bir yerde, 2 blok halinde ina edilecek ve sanyorum inaatna 1-2 ay iinde balanacak. Ancak, ben hem o aratrma merkezi hem de TEKNOPARK iin, akas tedirginlik duyuyorum: Bunlarn iini dolduran aratrmaclar olmazsa, burada yeterli aratrmalar yaplmazsa bunun vebali de bata rektr olmak zere bizlerin boynuna olacaktr. nk bunlara toplam 15 milyon harcama yaplm olacak. Buralar, umuyor ve diliyorum ki, sadece gndz deil, gece de alanlarn olduu, lkemiz iin insanlk iin rnlerin gelitirildii, bilimsel bulularn yapld bilim yuvalar olacaktr. Trkiye ciddi bir ivme kazanm durumda. Gerek eitimde, gerekse aratrma ve gelitirme (AR-GE) faaliyetlerindeki ilerlemeyi grebiliyoruz. Fakat AR-GEyi sadece sz edilir bir ey olmaktan karmalyz ve yllardr halledemediimiz niversite sanayi ibirliini temel bir grev olarak gerekletirmeliyiz.

Sizler bilim adamlna ilk adm atm kiilersiniz. Bu yolun ilk adm lisansst eitimdir. Aranzda ciddi bir yar var. Trkiye henz doktoral ya da lisansst eitim alm elemanlarn tam kapasite kullanabilecek imknlara sahip deil. Gerek niversitelerin, kamu aratrma merkezlerinin, gerekse sanayi ve i dnyasnn laboratuarlar eksik ve yetersiz. Artk, sadece lisans mezunu olmak yetmiyor; yksek lisans veya doktora mezuniyeti de aranr oldu. Sizler, bilgili ve donanml ekilde mezun olacanz iin avantajl saylabilirsiniz. Belli bir alanda uzmanlam olmak, ister zel sektrde, ister devlet sektrnde olsun, sizlerin aratrmac, en azndan akademisyen olmanza yardmc olacaktr. lkemizin gelecei aratrma ve gelitirmeye baldr. Dnyada bu konuda ciddi bir rekabet var. Bizim petrol kaynaklarmz da yok, o halde biz tm arlmz bilime vermeye mecburuz.

niversitemizin zayf olduu bir yn vurgulamalym. TBTAK, aratrma projeleri kanalyla, yanlmyorsam 1750ye kadar yksek lisans, doktora burslar veriyor. Onbe bin lisansst renci bursunu retim yelerinin yapt projelerde alan rencilere veriyor. niversitemizdeki lisansst Tbitak bursu alan renci says, sanrm 20-25i gemez. 15 bin bursun en az 300nn niversitemiz rencileri tarafndan alnmas gerekir diye dnyorum. Bu konuda hocalarnzdan biraz daha aba bekliyorum.

Byle bir toplanty tertip ettiiniz iin gerekten sizi tebrik ediyorum. Sanyorum, bizim niversitenin hayatnda lisansst rencilerince dzenlenmi ilk etkinlik. Bu, aslnda hocalardaki bilgi ve birikimden yararlanma giriimidir. Bu adan sizleri tebrik ediyorum baarlar diliyorum.

OM Rektr

Prof. Dr. Hseyin AKAN

I.Oturum: Lisansst

Eitimde Baar



AKADEMK HAYATTA BAARI YOLLARI

Prof. Dr. Mehmet KURAN

Akademik baarnn temelini lisansst dnemde alnan eitim oluturur. Eer bu dnemde, salam temeller zerine kurulu bir bilgi ve tecrbe birikimi salanrsa; akademik hayatn dier dnemlerinde tek bana ayakta durma salanabilir ve baarl olunabilir.

LSANSST RENCNN BR GN

Genel bir deerlendirme yapacak olursak, asistan veya lisansst rencilerinin bir gn yle zetlenebilir. Sabah faklteye geldikten sonra ay-kahve fasl ve bunun ardndan mail ve haberlere baklr. Sonrasnda yan odadaki arkada ile muhabbet edilir, dn akamki ma ya da dizi kritikleri yaplr. Sonrasnda danman hocasnn verdii iler varsa bir saat kadar alma yaplr. Bir sre tez konusu ile ilgili bir eyler bakmaya allr. 11.30 gibi bugn yemekte ne var ve nerede yesek dnceleri ile iten el etek eker. Yemekten 13 gibi gelir, ay sohbet ve biraz i ve 16.30 gibi eve dn hazrlklarna balanr. Bu durumun bir gn olmas halinde hibir sakncas yoktur, fakat her gn byle olursa bir problem var demektir. Bu ekilde gnler getike lisansst rencinin bilgi birikimi salamasndan sz edilemez. Bu gn ldrmekten baka bir ey deildir.

Gerekten alan ve gnnn hakkn veren aratrma grevlisi ile gn geiren(tketen) arasndaki fark on yl sonra ortaya kmaktadr. Her ikisi de baarl olarak doktoralarn tamamlayp; kadrolarn alabilirler. Ama aradaki fark bu aamadan sonra kapatlamaz. Dolaysyla akademik hayattaki baar lisansst dnemde gnnz nasl geirdiinize baldr. Bu dnemde kiisel geliim salayacak ve bilgi birikimine katk yapacak olan alanla ilgili makale okuyup bilgi yklemesi yapmak gerekmektedir.

YABANCI DL

Lisansst renci sadece kendi niversitesindeki gelimeleri takip ediyor, lke iinde hatta dnyadaki gelimelerden habersiz kalyorsa olduka snrl bir ilerleme salayacaktr.

lerlemek iin yabanc dil, zellikle ngilizce arttr. Baka bir yabanc dil bilinse bile ngilizce olmazsa olmazdr. Dil bilmeden uluslararas platformlarda yer alnamaz, dnyada olup bitenleri takip etmek imknsz hale gelir.

Yabanc diliniz iyi deilse, ancak bakalarnn size aktard bilgiyi alabilirsiniz. Sizin bilgiyi ana kaynandan almanz sz konusu olamayacaktr. Sokaktaki insana da sorsanz size yabanc dilin nemli olduunu ifade eder. Bunlar klasik nasihat gibi alglanabilir. Ancak bir akademisyen iin, akademik hayatta baar iin yabanc dil, kalem ve kt gibidir. Bu konuda sizlere ayr bir sunum yaplacaktr.



ALIMA ALANI SEM

Akademisyen, kendi alannda dnyada neler olup bittiini bilmelidir. alt alan zaman iinde danmanndan daha iyi bilir hale gelmelidir. nk tez konusunu ve alann danman, rencisi kadar dnmez/dnemez. Konu ile ilgili derinlemesine ve etrafl dnme grevi rencinindir. Bunlar yapabilmek iin mevcut bilgilere (yeterli yabanc dil, uluslararas yaynlar takip vb.) hkim olmak gerekir. Bu hkimiyet salandktan sonra tez konusu semek gereklidir. yi bir konuya danman hayr demez. renciye gre gzel, danmana gre yle olmayan konuda muhakkak eksik taraflar vardr. Danman ve rencinin tez konusunda mutabakat salamas gerekir.

Sonucu tahmin edilen almay yapmamak gerekir. ok basit bir rnek verecek olursak; bitki dikiminden sonra sularsam ne olur? dncesini aratrmak sonucu belirli olan bir durumdur. Eer yapacanz almann sonucunu tahmin edebiliyorsanz o almay yapmaynz.

Sonucu merak edilmeyen alma yrten iin heyecan vermez. almada merak ve heyecan duygusu olmaldr.

Tez konusu ve alma, rencinin hayatnn bir paras haline gelmelidir. Aratrmacl, yaam tarz haline getirerek zmsemelidir.

Gzlem yaplacak veriler ham rakam olarak kalmamaldr. Verinin ne anlama geldiinin ortaya kartlmas gerekir. Akademik dilde ykseklik ve alaklk bir ifade biimi deildir. Elde edilen rakamlarn ne ifade ettiini grme son derece nemlidir. Belki de aratrmay yrtmekten daha nemlidir. Aratrmay bir teknisyen de yrtebilir, ancak elde edilen verilerin verdii mesaj ancak bilim adamlar grebilir. Tm bunlar salayacak kaynak ve bilgilere ulama imkn artk her zaman elinizin altnda, evrimii dergiler, internet vs. Alannzla ilgili dergilerin son saylarn ve hatta basmda olan makaleleri her ay ya da iki ayda bir dzenli olarak taramak ve alannzla ilgili ya da ilgi duyduunuz konudaki makaleleri okumalsnz. Ancak bu ekilde bilgi birikimi salayabilirsiniz.

ULUSLARARASI FAALYETLER

zellikle doktora tez dneminde en az bir defa yurtdna gidilmelidir. Buna kongrelere giderek balanabilir.

Makalelerini okuduunuz kiiler ile tanarak onlarn da normal insanlar olduu gzlenir ve bu gzlem kiiyi motive eder ve kendine gveni artrr. Bazen insanlar, yurtdnda almalarda bulunan bilim insanlarn gznde bytebilir. Oysaki tanldnda; o yapyorsa ben de yapabilirim duygusu tetiklenebilir.

Yurtdna giderek, baka bilim insanlar ile tanmak almalara nemli katklar salar. Tm bunlarn yannda, bir gn dahi olsa baka laboratuarlar veya niversiteleri ziyaret etmek, bak asnn gelimesi adna faydaldr. Bu ziyaretleri gerekletirmek iin kaynaklar bulunmaktadr. Yeter ki onlar deerlendirecek istek olsun.

Kendi alannda sz sahibi ilk be isim veya merkez belirleyiniz. Bu insanlar veya merkezler ile yaznz. Tm bu faaliyetlerden nce kiinin kendi devlerini yerine getirmesi gereklidir (yani mevcut bilgilerin kazanlmas ve yabanc dil gibi). Yaynlar iin o insanlarn



grlerini alnz. Ama bu iletiimde usul ve sluba dikkat etmek son derece nemlidir. Bu bilim insanlar sizlere yardm etmekten kanmazlar.

Bilgi paylatka oalr. Bakasna retmeye almak size de retir. Bakas duymasn bilmesin mant ile yaplan konunun birok eksii olur. Paylanca ise eksiklikler grlr ve dzeltilir. Bundan u anlalmamaldr: Elde edilen veriler verilsin bakalar bundan yayn yapsn. Tabi ki kendi entelektel haklarmz koruyacak tedbirleri almalyz. Ama bu almamzn sonularn bakalar ile paylamamza engel deildir.

Uluslararas alanda sz sahibi olmak iin ilk bata da deindiim gibi, gn ierisinde verimli almak gereklidir.

SON SZLER

Aratrma yapmaktan holanmyor ve retmekten zevk almyorsanz, yanl meslek ve yerdesiniz demektir. Konumunuzu tekrar gzden geirmelisiniz. Hayatta baarl olmak iin baka alanlara ynlenmelisiniz.

Mevcut laboratuar imknlar snrl olabilir, fakat asl olan dnme, alma ve azimdir. Yaplan tek bir alma ile de dnyay kurtaracak deilsiniz, nemli olan bilimsel literatre katk yapmaktr. Sonu olarak akademik hayatta baar iin lisansst dnemde gnnz dolu geirmeniz gerektii sylenebilir.



RETM YES GZ LE LSANSST ETM ALAN RENC


YABANCI DL KONUSU!

Ben de yabanc dile nem vermeniz konusunda tavsiyemle sunumuma balayacam. nk yabanc dil konusu lisansst rencilerde grdmz en byk eksiklik.

Her gn ksa sreli de olsa ngilizce almalsnz.

ngilizce almalarnz mzik ile ilikilendirdiinizde daha kolay hatrlarsnz.

Yabanc dili gelitirmek iin Erasmus frsatn iyi deerlendiriniz.

Zamanmz yok mazeret deildir.

Hz. Ali zamanm yok demenin insann kendisine syledii en byk yalan olduunu sylemitir.

Yaplan bir aratrmada Facebookta dnya 2. si, mesaj gndermede dnya 1. si, kitap okumada ise sondan 6. yz.

Trkiyede ortalama TV izleme sresi gnde 4 saat 40 dakika, televizyon izlemeye zaman buluyoruz ama ngilizce almaya bulamyoruz.

Dier taraftan lkemizde ortalama mr 70 yl, uykuda geen zaman ise 23 yl, br tarafta uyumak iin ok zamanmz olacak

Dolaysyla MAZERET YOK!

HAYALLERNZE SINIR KOYMAYIN!

Baz aratrmaclar bu konuda eksik olduumuzu ve eksikliimiz nedenlerinin bebekken dinlediimiz ninniler ile baladn ifade etmilerdir. Bizdeki ninnilerdeki szler basit, fakat yabanc lkelerdeki ninniler ta o yata byk hedeflere ynetmektedir.

Burada dier bir su pay da okuduumuz kitaplara ve izlediimiz ocuk dizilerine verilmektedir.

Yabanc lkelerdeki ocuklar genellikle Alis Harikalar Diyarnda, Robinson Crizu gibi kitaplar okurlarken bizimkiler Alaaddinin sihirli lambas gibi kitaplar okumakta, dolaysyla herey sihirle, byyle oluyor zannetmekte ve daha ocukken hazrcla almaktadr.

Hedefleriniz byk olsun, kalc iler yapmaya alnz.

Gemileri karadan yrtmeyi baaran atalarmz olduunu unutmaynz.

Hedeflerinizi gznzde bytmeyiniz. ALES, DS, Tez vs

nem seviyesine gre nceliklerinizi belirleyerek hedeflerinizi kk paralara ayrnz.

Ve planl alnz.



MESLENZ SEVN!

Trkiye de yaplan bir aratrmada insanlarn %72 sinin iini sevmedii ortaya konulmutur.

Mesleimizin, iimizin iyi yanlarn grmeye almalyz.

ncelikle kendimizi, ailemizi, arkadalarmz, hocalarmz sevmeliyiz.

Hibir insan drt drtlk deildir. Kusursuz insan ararsanz bulamazsnz.

GNLK TUTUN!

Biz retim yeleri bazen aklmzdan geen her eyi rencilerimize sylediimizi dnerek karlk bekleriz. Oysa belki de istediimiz eyleri yeterli ifade etmemi olabiliriz.

Not almanz, ileri planl yapmanz salar ve unutma riskini nler.

Ama ii zamannda yapamadysanz zaman kaybetmeden hocanz arayn, belki de hocanzn alternatif bir zm yolu olabilir.

NZ EN Y EKLDE YAPMAYA VE ESER BIRAKMAYA ALIIN!

Baarnn detaylarda sakl olduunu unutmaynz.

rnek: stanbul da Gllolu Baklavalar nn sahibine baarnzn srr nedir diye sorarlar; oklava armuttan, odun meeden, un . olacak. cevabn alrlar.

Hemen ziraat ile ilgili bir rnek vermek istiyorum. Ada baarl olmak iin kullanlan malzemeler kaliteli olacak.

ALTERNATF PLANLARINIZ OLSUN!

almalarnz planlarken deiik kiilerden bilgi aln, farkl kiilere dann,

Atalarmz On defa l bir defa bi ve ki akllya bir deliye sorun demitir.

almalarnzda alternatif planlarnz olsun, gerektiinden daha fazla miktarda materyal aln.

Bilgisayar dosyalarnz yedekleyiniz.

Dolaysyla en sevmediiniz ark AH KEKEM olsun.

ZORLUKLARDAN YILMAYIN!

Olaylar bazen istemediiniz ekilde geliebilir.

Sizi kapdan kovsalar bacadan giriniz.

Dolaysyla en sevdiiniz film HEREYE RAMEN olsun.



HTYALARI Y BELRLEYN!

Kendi konunuzla ilgili evrede, zel sektrde vs. neler olup bittiini gzlemleyin,

lgili yerleri ziyaret ediniz,

Eksiklikleri iyi saptaynz,

Giriimci olunuz,

birliine ak olunuz.

KENDNZE GVENN!

nsan kendisini sevmeli ve gven duymal!

Baarabileceinize ne kadar inanyorsanz ancak o kadar baarrsnz, NE FAZLA, NE EKSK

z brakmak istiyorsanz 3 seeneiniz var;

Su zerine iz brakabilirsiniz,

Kumlar zerine iz brakabilirsiniz,

Kayalar zerine iz brakabilirsiniz.

MORALNZ YKSEK TUTUN!

Atatrke sormular: Nasl bu kadar harika zaferler ve baarlar kazandnz ?

Herkes harika, kark, ei olmayan stratejik planlar aklamasn beklerken

Atatrk En nem verdiim konulardan biri cephedeki komutanlar ziyaret edip morallerini yksek tutmakt demi.

Endie duyduunuzda hedefinize ulamaya bir kar bile kalsa baarsz olabilirsiniz, yzme olaynda olduu gibi

SOSYAL OLUN!

Arkadalarnza selam verin, bir eyler smarlaynz.

Gezilere, dne, gerektiinde cenazeye de gidiniz.

Her eyimiz Facebook oldu,

Gryoruz, konuuyoruz ama dokunmadan yayoruz.

KARARLI OLUN!

En kt karar kararszlktan daha iyidir. Kararl olma ile ilgili bir fkra var. Profesr ve ateist olan son derece kararl bir kii ormanda geziyor. Doa ne gzel aalar, iekler, kular yaratm vs. deyip gezerken birden karsna bir ay kar. Bizim profesr kararl ya Allahm



diyor, bu zamana kadar senin varln inkar ettim, biliyorum ki imdi kabul etsem hem fikirlerime ters decek hem de son nefeste sylediim iin kabul olmayacak, bari karmdaki ayya iman nasip eyle de belki insafa gelir beni yemekten vazgeer der. Ay birden ayaklarn yukar kaldrr ve Allahm senin rzan iin oru tuttum diyerek yemee balar...

SALAM DEER YARGILARINIZ OLSUN!

Ayaklarnz yere bassn. Olaylara bak anz geni olsun. N YARGILI OLMAYIN!

HAYAT BR SERVS SANATIDIR!

nsanlarla tanrken, ders anlatrken, seminer sunarken, projenizi ya da tezinizi savunurken hatta tm hayatnzda

ETKL BR LETM KURUN!

Etkili bir iletiimde

Kelimeler % 7,

Ses tonu % 38,

Beden dili % 55 nemlidir.

Etkili iletiimde gz temas da ok nemlidir. Oysa tokalarken bile karmzdakinin yzne bakmay ihmal ettiimiz oluyor.

Glerken gbei oynamayan adamn samimiyetine inanmam.

Bilmek farkl ey, bildiini anlatabilmek farkl eydir.

Kimseyi kk grmeyin ve krmayn!

Hayatn provas yok!

Yarn yok bugn, hayat bir an, o da u an.

DRST OLUN!

Amerikaya seyahat eden kiilere doldurmak zere verilen formda bavulunuzda herhangi bir yiyecek ya da iecek var mdr? sorusu yazmaktadr. Hayr, kkn iaretlense bile bavullarn detayl bir ekilde arandn biliyorum. Evet, kkn iaretlesem benim iin ihtiya olan gdalar, grevliler onlar brakmak zorundasn diyeceklerini tahmin ediyorum.

Bunun zerine yle bir cevap yazdm; Bavulumda sizin iin tehlike oluturabilecek herhangi bir ey yoktur dedim ve bunun zerine herhangi bir kstlamayla karlamadm.

KIYAFETLERNZ ALIMA KOULLARINA UYGUN OLSUN!

Uygulama derslerinde, laboratuar almalarnda fidan dikilirken, apa yaplrken takm elbise ile yapamayacamz gibi herhalde mini etekle de yapmamz uygun olmaz.

Nasrettin Hocann ye krkm ye



EKP ALIMASINA NEM VERN!

Bir elin nesi var, iki elin sesi var bunu unutmayalm.

zellikle ekip almalar sonucu yaplan ilerde ben ifadesini kullanmayalm.

BEN yok BZ var.

KMSEYLE REKABET ETMEYN!

Rakibiniz kendiniz olsun, kendi potansiyelinizi en iyi ekilde kullanmalsnz!

SALKIM ST OLUN!

Kdeminiz, akademik kariyeriniz arttka daha alak gnll olunuz!

Gler yzl olunuz!

Banz dik, yznz ak olsun!

Yznzden tebessm eksik olmasn.



RETM YES YETTRME PROGRAMI

Do. Dr. Mehmet Ali CENGZ

YP NEDR?

retim yesi Yetitirme Program (YP), retim yesi ihtiyacn karlayabilmek amacyla, 2547 sayl Yksekretim Yasasnn yurtd ve yurtii doktora renimini kapsayan 33. ve 35. maddelerinin harmanlanmas ile gelitirilmi yeni bir modeldir. Bu modelde, bir yandan niversitelerin bilim ve teknoloji retme kapasitesi arttrlrken dier yandan da retim yesi yetitirilmektedir.

Yurtii-yurtd btnletirilmi doktora program olarak ileyen modelin en nemli zelliklerinden birisi, mezun olan retim elemannn kendi niversitesine tez danman ile hazrlad bir aratrma projesi ile dnmesi ve orada da ortak aratrmalara devam etmesidir.

retim yesi an kapatabilmek amacyla DPT destei ile gelitirilen retim yesi Yetitirme Program (YP), saygn bir niversitede, iyi bir aratrma ortamnda, gelecekte nemli aratrmalara imza atacak retim yelerinin yetitirilmesi iin tasarlanmtr.

YP, lkemizde uzun sredir srdrlmekte olan "yurtdnda doktora eitimi" programlarna yurtiinde gelitirilen alternatiftir. Yksekretim Kurulu 26.03.2010 tarihinde yaymlad "retim yesi Yetitirme Programna likin esas ve Usuller" ile programn yrtlme eklini yeniden dzenlemitir.

YP ARATIRMA GREVLS KONTENJANLARI

Yksekretim kurumlar, YP kapsamnda alnmasn istedikleri anabilim dallar itibariyle aratrma grevlisi saylarn ve aratrma grevliliine bavuruda bulunacaklarn lisans veya lisansst mezuniyet alanlarna ilikin zel artlar belirleyip YKe bildirir. YK Yrtme Kurulu, programa katlmak zere bavuruda bulunan yksekretim kurumlarnn taleplerini deerlendirir ve YP aratrma grevlisi kontenjanlarn belirler.

BAVURU VE DEERLENDRME

retim yesi Yetitirme Programna, YK Yrtme Kurulu karar ile YK resmi internet sitesinde ilan edilen YP aratrma grevlisi kontenjanlarna, belirlenen koullar karlayan adaylar ilgili rektrlklere bireysel olarak bavururlar. Deerlendirme ve atamalar mevzuat hkmlerine gre yaplr.

YP aratrma grevlisi kadrolarna, ilgili yksekretim kurumunun senato karar ile YP puanlar esas alnarak da atama yaplabilir.



YP ARATIRMA GREVLS KONTENJANLARI VE YERLETRME

YPna retim yesi yetitirmek amacyla katlan yksekretim kurumlar, lisansst renim verebilecekleri anabilim dallarn, bu anabilim dallarndaki retim yesi saylarn, eitim-retim ve aratrma altyaplarn, YP d mevcut ve bu kapsamda almay planladklar aratrma grevlisi saylarn ve bu rencilerde arayacaklar asgari artlar YKe bildirir. Yrtme Kurulu, YK-YP Komisyonunun grn de alarak YP kapsamnda desteklenecek lisansst programlar, renci kontenjanlar ve rencilerin kabulne ilikin artlar belirler ve YK resmi internet sitesinde ilan eder.

Yabanc Dil Snav puan 65 ve zeri olan YP aratrma grevlileri, YK tarafndan ilan edilen YP lisansst programlarna, lisansst renci olarak kayt yaptrdktan sonra, YK Yrtme Kurulu karar ile ilgili yksekretim kurumlarnda grevlendirilir.

RENM SRES

renim sreleri Lisansst Eitim ve retim Ynetmeliinde belirlenen srelerdir. Anlan Ynetmelik hkmleri erevesinde verilen ek sre boyunca, YP kapsamnda verilen desteklerden yararlanlamaz.

Bu Esas ve Usullerin 7nci maddesi gereince yabanc dil eitimi verilen sreler ile Lisansst Eitim ve retim Ynetmelii gereince verilen ek sreler de dhil olmak zere azami eitim-retim sresi iinde almalarn tamamlayamayan, YPye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduu yksekretim kurumunda grevine balamayan veya grevine balayp mecburi hizmet ykmlln yerine getirmeyen YP aratrma grevlilerine mecburi hizmete ilikin genel hkmler uygulanr.

DANIMAN ATANMASI VE TEZ ZLEME KOMTES

YP aratrma grevlilerine, lisansst renim iin kaytl olduklar enstit tarafndan bir danman grevlendirilir. Danman, her yaryl sonunda renci hakknda, ilgili enstit tarafndan belirlenen esaslara uygun olarak hazrlayaca deerlendirme raporunu enstitye sunar. Bu raporlar dzenli olarak rencinin mecburi hizmet ykmls olduu yksekretim kurumuna iletilir.

Dersleri baar ile tamamlayan YP aratrma grevlilerinin tez almalarn deerlendirmek zere, enstit tarafndan, varsa mecburi hizmet ykmls olduu niversitede grev yapan bir retim yesinin de katlmyla en az retim yesinden meydana gelen bir tez izleme komitesi oluturulur. Bu komite her yaryl sonunda toplanarak YP aratrma grevlisinin tez almasn deerlendirerek bir rapor hazrlar. Raporun bir nshas YP aratrma grevlisinin mecburi hizmet ykmls olduu yksekretim kurumuna iletilir.

Dersleri baar ile tamamlayarak tez aamasna geen YP aratrma grevlileri, tez danmannn olumlu gr ve YK Yrtme Kurulu karar ile atandklar yksekretim kurumunda tez almalarn yrtebilirler.



YP GDERLER

YP aratrma grevlilerinin eitimleri sresince kullanlmak zere Yksekretim Kurulu tarafndan her bir YP aratrma grevlisi iin eitim-retim ve aratrma amacyla ilgili yksekretim kurumuna tahsis edilen kaynaklar; YP aratrma grevlisinin YP kapsamndaki proje giderleri, yurtii ve yurtd yabanc dil dhil eitim retim giderleri, YP niversitesine alnacak ofis donanmlar, sarf malzemeleri ve makine tehizat alm ve bakm onarm destek harcamalar, ilgili mevzuat uyarnca yurtii ve yurtd grevlendirme giderleri (6245 sayl Harcrah Kanunu uyarnca yaplan demeler ile YP aratrma grevlisinin danmanlar iin YP kapsamnda yaplacak demeler dhil), tez almalar ile eitim program kapsamnda yaplacak dier demeler iin kullanlr.

KAYNAK AKTARIMI

YK btesinin mevcut veya yeni alacak tertiplerine kaydedilen denekten YP uyarnca desteklenmesine karar verilen bavurulara ilikin yrtme kurulu tarafndan uygun grlen tutarlar, tahakkuk ettirilmek suretiyle ilgili yksekretim kurumu btesine denir. YK tarafndan YP kapsamnda, yksekretim kurumlarna denen tutarlarn karl, ilgili yksekretim kurumu tarafndan bir yandan (B) iaretli cetveline z gelir, dier yandan (A) iaretli cetvele denek olarak kaydedilir. YP kapsamnda yaplacak demelere ilikin sreler ve miktarlar YK Yrtme Kurulu tarafndan belirlenir.

YP KAYNAKLARININ KULLANIMI

YP kapsamnda ilgili yksekretim kurumlarna denen tutarlardan yaplacak demelere ilikin gider gerekletirme ilemleri, YP Kurum Koordinasyon Birimi tarafndan yerine getirilir.

HARCAMA BELGELER VE MUHAFAZASI

YP kapsamnda yaplan harcamalarn belgelendirilmesinde Merkezi Ynetim Harcama Belgeleri Ynetmelii hkmleri uygulanr. YP faaliyetleri ile ilgili her trl ilem ve harcamalara ilikin belgelerin nshalar, ilgili yksekretim kurumu YP Kurum Koordinasyon Ofislerinde genel hkmlere gre muhafaza edilir ve denetime hazr halde bulundurulur.

AKTARMA VE ADE

YP kapsamnda ilgili yksekretim kurumlarna denen tutarlar her bir YP aratrma grevlisi iin bu Usul ve Esaslarn 11 inci maddesinde yer alan dalma uygun olarak harcanr. Aktarma amac dorultusunda kullanlamayaca anlalan tutarlar arasnda ve dier gider kalemlerinden bu gider kalemlerine aktarma yaplamaz. YP kapsamnda yksekretim kurumlarna denen tutarlardan YP aratrma grevlisinin YP sonunda kullanlmayan tutarlar, YKn ilgili hesaplarna iade edilir.



SORUMLULUK

Yksekretim kurumlar, bu Esas ve Usullerde kendisine verilen grevlerin mevzuata uygun olarak ve etkin bir ekilde yrtlmesinden ve YKe gerekli bilgi aknn salanmasndan sorumludur

DENETM

Bu Esas ve Usuller kapsamnda yaplan harcamalar, 5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanununa gre denetlenir. YPnin uygulanmasna ilikin olarak yksekretim kurumunca yaplan i denetim sonucunda bu Esas ve Usullere aykrlk tekil eden bir hususun tespiti halinde bu durum ilgili yksekretim kurumu tarafndan YKe iletilir. YPnin yksekretim kurumlarndaki uygulamalar gerek grlmesi halinde ayrca YK tarafndan denetlenebilir. YP faaliyetlerinde Trk Ceza Kanunu asndan su tekil eden fiillerin tespiti halinde grevliler hakknda ilgili yksekretim kurumu tarafndan genel hkmlere gre ilem yaplr. Bu Esas ve Usuller kapsamnda yaplan harcamalar Saytay denetimine tabidir.

ETL VE SON HKMLER

31.07.2008 tarihinden sonra yksekretim kurumlarnn aratrma grevlisi kadrolarna atanan ve halen ayn kadroda bulunan aratrma grevlilerinden, YP puan, bu usul ve esaslar erevesinde ayn niversitenin ayn anabilim dalna atanan aratrma grevlileri ile eit ya da daha yksek olanlar, yksekretim kurumlarnn ilgili ynetim kurullarnn nerisi ve YK Yrtme Kurulunun karar ile bu usul ve esaslar erevesinde YP aratrma grevlisi desteklerinden faydalandrlrlar.

SORULAR VE CEVAPLAR

Soru: Eyll aynda YP aratrma grevlisi olarak atandm. Fakat YP hakknda kapsaml bilgiyi yaplan bu sunum sayesinde edinebildim. Daha nce YP aratrma grevlilerine ynelik byle bir sunum neden yaplmad? YP Koordinatrl olarak hali hazrda aktif hale gelemediinizi sylediniz. Bildiim kadaryla niversitemizde yaklak olarak 100 YP aratrma grevlisi var ve aktif hale ne zaman gelinecek?

Cevap: Yaptnz eletirilerde haklsnz. Bu aslnda sistemin eksikliinden kaynaklanan bir durumdur. Sistem yeni olduu iin tam oturmamtr. Fakat baya bir yol alm durumdayz. Bir ay iinde sorunlarn byk lde zmlendiini hep birlikte greceiz.

Soru: YP aratrma grevlisiyim ve burada yksek lisans yapyorum. Baz arkadalarmz lisansst eitim iin grevlendirme ile baka niversitelere gittiler. Zorunlu hizmet konusunda bu arkadalarmz ile aramzda bir farkllk sz konusu mudur?

Cevap: Siz zaten burada olduunuz iin zorunlu hizmet gibi bir zorunluluunuz u an iin yok. Grevlendirme ile baka niversitelere gidenlere imzalatlan senede benzer bir senet size de imzalatlacak.



Soru: u ana kadar iki arkadamz soru sordu ve kendilerini tantrken YP aratrma grevlisi unvanlarn kullandlar. Biz enstit temsilcisi arkadalar ile yaptmz toplantlarda ayn ii yapan fakat bal olduu kadroya gre 33a, 50d ve YP aratrma grevlisi diye snflandrlan eit aratrma grevlisi olduu konusunu grtk. Bir kurumda ayn ii yapan insanlarn kadrolar neden farkl olsun? Dier taraftan YP aratrma grevlilerinin yararland imknlardan 33a ve 50dliler yararlanamyor.

Cevap: YP aratrma grevlilerini bu konuda sulamak doru deil. nk kendilerini tanmlamak iin baka bir seenekleri yok. Aslnda YP aratrma grevlileri de 33a kadrosu ile faklte kadrosuna atana aratrma grevlisidir. Fakat YPyi kazandklar iin bu imknlardan faydalanabiliyorlar. Bu ekilde farkl kadro trleri olmasna ben de karym. Bu konuyu yeni YK Bakan ile birebir grmemizde zel olarak ilettim. Kendisi de yeni bir sisteme gei yaplacan, aratrma grevlilerinin bundan sonra sadece merkezi sistemle atanacan ve bu gibi farkl kadrolarn olmayacan syledi. Fakat mevcut durumdaki aratrma grevlilerini YP kadrosuna geirmek gibi bir yetkiye ne biz ne de batakiler sahip. YP aratrma grevlilerine sunulan imknlar konusunda ise unu syleyebilirim ki bu imknlardan biz retim yeleri de mahrumuz.



BLMSEL BLGYE ERM VE BLG OKURYAZARLII

Uzm. Ethem OLUKUOLU

MERKEZ KTPHANE HAKKINDA

Merkez Ktphane ANKOS (Anadolu niversite Ktphaneleri Konsorsiyumu), EKUAL (Elektronik Kaynaklar Ulusal Akademik Lisans), TO-KAT(Ulusal Toplu Katalog) gibi ulusal konsorsiyumlarn aktif yesidir. Ayrca TBTAK- ULAKBM Trkiye Belge Salama Sistemine dhil bir ktphane olarak, zengin dermesiyle devlet, vakf ve zel niversitelere, aratrma merkezlerine dier kamu kurumu ve kurulularna elektronik ve basl ortamda belge salama hizmeti veren birka niversiteden biridir. Bununla birlikte Inter Library Loan (ILL) Ktphaneler Aras birlii Kaynak Paylam Projesinde yer almaktadr.

MERKEZ KTPHANENN FZKSEL ZELLKLER

Merkez Ktphane, 4 katl, 4.748 m2 kullanm alanl, 3.840 metre raf uzunluuna sahip, 800 adet raf ieren, 400 kiilik oturma kapasitesi bulunan ve kablosuz internet a ile 40 adet kullancya ak bilgisayar olan, 48 adet zel alma odasnn (karel) yer ald binada hizmetlerini vermektedir. Ayrca; kullanclarmzn materyalleri personele gerek duymakszn dn alabilmelerini, iade edebilmelerini ve sre uzatm yapabilmelerini salayan dn stasyonu (Self Check) da ktphanemizde hizmet vermektedir.

BASILI VE ELEKTRONK KOLEKSYON

Misyonu gerei bilgiyi ve bilgi kaynaklarn salayan, organize eden, elektronik ve basl ortamda kullanclarna sunan Merkez Ktphane, tm eitim ve retim programlarn destekler nitelikte materyalleri, koleksiyon seme ve gelitirme politikasna gre ilaveten kullanclarndan gelen istekler dorultusunda dermesine eklemektedir. Merkez Ktphanenin basl koleksiyonunu; 67.000 kitap, 3.200 balk sreli yayn, 4.300 zgn tez; elektronik koleksiyonunu ise; 50 veritaban, 80.000 kitap, 40.000 tam metin dergi, 1.000.000 zgn tez, 500 sesli kitap, 2.000 DVD, VCD, CD-ROM vb. grsel-iitsel materyal oluturmaktadr.

Ktphane web sayfas (http://kutuphane.omu.edu.tr) portal grnml olup, aratrmaclar bu sayfada, katalog tarama, elektronik kaynaklar kullanabilme ve eitli ktphane hizmetlerinden faydalanabilme imkn bulabilmektedirler.

BLG OKURYAZARLII NEDR VE NN NEMLDR?

Bilgi okuryazarl ksaca; bilgi gereksinimini tanmlama, gereksinim duyulan bilgiyi bulma, deerlendirme ve etkin ekilde kullanmayla birlikte iletme becerisi olarak tanmlanabilir. Bu beceriler amzda kanlmaz hale gelen yaam boyu renmenin n kouludur. Gerek eitimde, gerekse aratrmada nitelii arttrr.



BLG ARAMAYA NEREDEN BALANMALI?

Bilgi aramaya genellikle kullanclarn byk bir ksm internette yer alan popler tarama motorlarndan balamaktadr. Bu ekilde aratrmaya balamak aratrmaclarn doru ve gvenilir bilgiye ulamalarnda baz engellerle karlamalarna sebep olmaktadr. Bunlarn arasnda; web sayfalarnda yer alan baz bilgi kaynaklarnn inceleme ve kontrol srecinden gemiyor olmas, doruluk, gvenilirlik ve gncellik kriterlerinin salanamamas, bilimsel yaynlarn nemli bir ksmnn lisansl rnlerde yer almas gibi etkenler sralanabilir. Peki, kullanclar doru ve gvenilir bilgiye ulamak iin nereden aratrmalarna balamaldrlar? Cevap son derece basit: KTPHANELER!

Aratrmaya ktphaneden balamann kullanclara getirdii avantajlar u ekilde sralanabilir; zenle seilmi ve dzenlenmi, editr ve hakem denetiminden gemi basl, elektronik ve grsel-iitsel koleksiyonlara ulamak, gncel kaynaklar kadar ariv zellii tayan eski tarihli yaynlara da eriebilmek, uzman personelden danma ve ynlendirme hizmeti alabilmek, bilgi teknolojilerini kullanabilmek, deme yapmadan lisansl bilgiye eriebilmek ve dolaysyla eriim isabeti yksek literatr taramalar yaparak gvenilir ve doru bilginin kayna olan tam metin bilimsel yaynlar kullanabilmek ktphanenin kullanclarna sunduu imknlar dhilindedir.

Kullanc aratrmasna ilk olarak ktphanenin basl kaynaklarn sorgulayarak balayacak olursa, ktphane web sayfasnda bulunan katalog tarama mensnden (http://libra.omu.edu.tr) LIBRA kullanc hizmetleri web sayfasna ulaacaktr. LIBRA otomasyon sisteminin web ara yz olan bu sayfada kullanclar; Merkez Ktphane ve Eitim Fakltesi ktphanesinde yer alan kitaplar, danma kaynaklarn, sreli yaynlar ve niversitemizde yaplm tezleri; anahtar kelime, eser ad, yazar soyad-ad, konu bal yaync, anabilim dal, gibi eriim ularndan sorgulayabilmektedirler. Yaplan sorgulama sonucunda; Dewey Onlu Snflama Sistemine gre kataloglanm ve snflanm materyallerin bibliyografik bilgileri, yer numaralar (kitabn raftaki yeri), kitaplarn dn alnabilirlik durumu, sreli yaynlarn mevcutlar ve elektronik yer adresi kapak resimleri gibi bilgiler karmza gelmektedir.

niversitemiz Eitim Bilimleri, Fen Bilimleri, Salk Bilimleri, Sosyal Bilimler ve Gzel Sanatlar Enstitlerinde yaplm olan yksek lisans, doktora, tpta uzmanlk ve sanatta yeterlilik tezlerinin elektronik ortamda tam metinleri, niversitemiz akademik, idari personel ve rencilerine aratrmalarnda kullandrlmas amacyla ak eriim ve kurumsal ariv projesi erevesinde ktphane otomasyon sistemine (LIBRA) aktarlmtr. Kullanclarmz yazarlar tarafndan kstlanan tezler haricinde bu yaynlara PDF formatnda tam metin olarak ulaabilmektedirler.

LIBRA zerinden kullancnn dn ald bir kitap, rezerve edilebilir ve bu ilem sonucunda rezerve edilen kitap, iade edildiinde ilgili birim tarafndan e-posta ya da telefon ile kullanclar bilgilendirilir. Sistemin kullanclara salad interaktif hizmetlerden biri de web zerinden dn alnan materyalin sresini, eer o kitap daha nce baka bir kullanc tarafndan rezerve edilmemise, defaya kadar uzatabilmesidir. Ayrca koleksiyona eklenen yeni yaynlarla ilgili gncel duyuru hizmeti e-posta adresinin sisteme kaydedilmesi ile alnabilmektedir.



ELEKTRONK KAYNAKLAR VE ZMLER

Merkez Ktphane eitli konsorsiyumlar vastasyla (ANKOS, EKUAL) btn eitim ve retim programlarn destekler nitelikteki online veritabanlarna abone olarak, olduka zengin bir elektronik dergi, kitap, tez, standart, grafik, bibliyometrik ve atf dizinlerinden oluan koleksiyon meydana getirmitir. Bunlara rnek verecek olursak; Web of Science (Science Citation Index Expanded, Social Sciences Citation Index, Arts and Humanities Index), EbscoHost, Cab Abstracts, Proquest Health and Medical Package + Agricola Plus Text Online, MathScinet, Oxford Journals, Sage Journals, Cochrane Database, Springer E-Books, Springer Link, OVID LWW, Wiley Online Library, Informa, Thime Medical Package, MD Consult, Ebrary Academic Complete, Annual Reviews, British Medical Journals, ASABE, AMA, AV-DATA, FSTA (Food Science and Technology), Knovel, IOP, Dentistry and Oral Sciences Source, Journal of Bone & Joint Surgery American and British Edition, Lebib Yalkn Mevzuat Bilgi Bankas, HukukTrk gibi veritabanlarna abonelikler salanm ve bunlarn yan sra bir ok deneme amal veritaban da web sayfamzdan eriime almtr.

Grld gibi birok elektronik kaynak koleksiyonda bulunmaktadr. Bu da baz kullanclarn her bir veritabann tek tek kullanmas sonucunda bilgiye ulamalarnda eitli zorluklarla karlamalarna, veri ve zaman kaybna yol amaktadr. Bu sorunlarn zm iin Merkez Ktphane, bilgi ynetimi hizmetleri erevesinde toplu tarama zmn sunmaktadr.

Eriim adresi (http://omu.summon.serialssolutions.com/tu-TU ) olan bu toplu tarama sistemi ile; elektronik ve basl koleksiyonda yer alan tm kaynaklara, tek bir ara yzden basit ve gelimi tarama seenekleri ile hzl ve kolay bir ekilde eriim salama, SCI, SSCI ve AHCI kapsamndaki yaynlarn atf bilgilerine eriim, akll metin kutusu ile anahtar kelime nerilerinde bulunarak doru ve gvenilir bilgiye erimelerinde nemli rol oynama, ktphane otomasyon sistemi ile entegre alarak, basl koleksiyonun da eriime dhil edilmesi, Google tarz arama ile daha kolay ve hzl eriim, sonularn ilgi srasna gre sralanmas, eriim isabeti yksek kaynaklarn listenin en st ksmnda grntlenmesi, detayl ekilde limitleme, filtreleme, gruplandrma ve snflandrma zellikleri, zaman kazandran tam metin arama seenekleri, tarama sonularnn daha hzl ekilde grntlenmesi, n izleme ile bibliyografik knye, zet, yayn tr, tam metin eriim iin akll balantlar, ok dilde ara yz seenei, EndNote, Refworks ve ProCite gibi bibliyografik knye ynetim uygulamalarna da kolayca aktarlabilmesi ve mobil cihazlar tarafndan da eriilebilirlik gibi avantajlar elde edilebilmektedir.

Ayrca kullanclarn kendi disiplinlerindeki elektronik yaynlar sorgulayabilecekleri, hangi veritabannda hangi ilgili yaynlarn yer aldn, hangi yldan itibaren tam metin olarak kapsandn grebilecekleri e-kaynak ynetim sistemine ktphane web sayfasndan (http://bw9vy4tq4h.search.serialssolutions.com/) ulalabilir. Yine bu sistem ierisinde ayrntl bibliyografik knye bilgileri ile makale arama mensnden tam metin eriim salanabilmektedir. Kullanclar bu sistem ile ilgilendikleri derginin ana sayfalarna ulaarak, en ok okunan ve son eklenen makaleleri, derginin arivini, yazm kurallarn, dergi politikasn, editrleri ve editrlerin iletiim bilgilerini grntleyebilir bununla birlikte o dergi ierisinde arama yapabilir, yaplan tarama sonularn kaydedebilir, yazdrabilir, e-posta olarak gnderebilir ve gncel duyuru (alert system), sayfay kiiselletirme imknlarndan faydalanabilirler.



TRKE KAYNAKLAR VE ZMLER

ULAKBM'in temel misyonlarndan biri de lkenin akademik bilgi birikimini yanstacak bilgi rnleri gelitirmektir. Bu kapsamda gerekletirilen almalarn en nemlileri arasnda, aratrmaclarn Trke bilimsel ierie elektronik ortamda eriimlerini etkinletirmek amacyla uluslararas standartlarda gelitirilen ULAKBM Ulusal Veri Tabanlar yer almaktadr.

ULAKBM tarafndan oluturulmakta olan ulusal veri tabanlar; Salk Bilimleri, Mhendislik ve Temel Bilimler, Sosyal ve Beeri Bilimler, Yaam Bilimleri ve Hukuk olmak zere be ayr konu alanndadr. Makaleler, konu uzmanlar tarafndan, kavramsal dizinlerden (Thesaurus) seilen terimlerle indekslenmektedir.

Konu bazl veri tabanlarnn ieriini oluturan Trke bilimsel dergiler, ilgili konudaki akademisyenlerden oluan Akademik Komiteler danmanlnda belirlenen akademik ve editoryal balklardan oluan dergi deerlendirme kriterlerine bal olarak belirlenmektedir. Bu veritabanlarndan tarama yaplarak tam metin Trke makalelere eriim salanabilir.

Ayrca YK Tez Merkezinden de Trkiyede yaplm tezleri tarayabilme ve yazarlar tarafndan izin verilmi olanlara tam metin olarak erimek mmkndr.

Google Akademik ve Ondokuz Mays niversitesi

Google Akademik kapsamnda Merkez Ktphanenin abone olduu elektronik kaynaklarn kk bir blm dizinlenmektedir. Yaplan tarama sonucunda baz kaynaklarn yannda Full-Text @ Ondokuz Mayis ibaresi grlecektir. Bu ibare, yannda yer ald kaynan niversitemizin abone olduu bir bilimsel yayn olduunu gsterir. Full-Text @ Ondokuz Mayis linki tklanarak da kaynan tam metnine eriim salanr.

VERTABANLARINA KAMPUS DIINDAN DA ERM N GEREKENLER

niversitemiz Ktphane ve Dokmantasyon Daire Bakanlnn abone olduu elektronik veritabanlarna eriim, firmalar ile yaplan lisans anlamalar gerei sadece Ondokuz Mays niversitesi Kullanclarna IP adresi kontroll salanmaktadr.

alma saatleri dnda veya tatil gnlerinde elektronik veritabanlarna kampus dndan ticari internet servis salayclar zerinden eriilebilmesi iin Bilgi lem Daire Bakanl tarafndan bir proxy sunucusu (vekil sunucu) kurulmutur. Proxy sunucu hizmetinden yararlanabilmek iin Bilgi lem Daire Bakanlnca verilen kurumsal e-posta adresine ihtiya duyulmaktadr. niversitemiz elektronik posta sunucusunu kullanmayan kullanclarmz bu hizmetten yararlanamayacak, dier e-posta sunucularndan (hotmail, gmail, yahoo, mynet, dier kurumlar vs.) gnderilen postalar deerlendirilmeyecektir.

Proxy sunucu hizmetinden yararlanabilmek iin Bilgi lem Daire Bakanlnca verilen e-posta adresiniz ile; adnz, soyadnz, renci numaranz ve blmnz-fakltenizi yazarak [email protected] adresine e-posta ile bavurmanz gerekmektedir. Bavurunuz incelendikten sonra onay ve bilgilendirme mesaj omu.edu.tr adresinize gnderilecektir.



ARATIRMA VE RETM GREVLS ALIM ARTLARI LE TBTAK BURSLARI

Ar. Gr. Murat EMR

GR

Akademisyenlik, belirli bir alanda lisans eitiminden sonra ayn ya da bir baka alanda alt bir bilim dalnda lisansst eitim yaparak ihtisas kazanma ve aratrma faaliyetlerinde bulunma iidir.

Akademisyenler, gelimi bir toplumda topluma yn veren kiilerdir. Toplumun gelecekteki yapsn ekillendiren, her alanda ihtiya duyulan insanlar eiten ve sorunlara zmler arayan yine akademisyenlerdir.

Akademisyen, yaayyla rnektir. Bilimsel olgunluun vermi olduu bak asyla evresine faydal olur ve insanlar yararl ilere ynlendirir.

LSANSST ETM BAVURULARINDA GEREKEN BELGELER

Lisansst eitim bavurularnda birtakm puanlara ihtiya vardr:

ALES Puan

KPDS/DS Puan

Lisans Not Ortalamas Puan

Akademik Personel ve Lisansst Eitimi Giri Snav (ALES)

Yksekretim kurumlarnda retim grevlisi, okutman, aratrma grevlisi, uzman, evirici ve eitim retim planlamacs kadrolarna aktan veya retim eleman dndaki kadrolardan naklen atamalarda, lkemizde lisansst eitime girite ve yurtdna lisansst eitim iin gnderilecek adaylarn seiminde ALES puan belirleyici faktrdr.

Kamu Personeli Yabanc Dil Bilgisi Seviye Tespit Snav(KPDS) - niversiteleraras Kurul Yabanc Dil Snav (DS)

Aratrma Grevlisi kadrosuna bavuru yapabilmek iin en az KPDS veya DSden 50 puan almak gerekir. Doktora bavurular iin ise en az 55 puan gereklidir.

Lisans Not Ortalamas

yi bir not ortalamas akademisyenlie girite olumlu intibann yan sra nemli puanlar kazandrr. Ne yazk ki ALES ve KPDS/DS puanlarn snavlara girerek arttrma imkn var iken; lisans mezuniyetinden sonra not ortalamasn ykseltmenin u an iin lkemizde imkn yoktur. Bu yzden lisans eitimindeki derslere nem gstermek ve not ortalamasn ykseltmek tavsiyemizdir. Detayna ilerleyen ksmlarda deinilecektir.



OMDEK DOKTORA BAVURU KRTER

ALES puannn %60, Lisans not ortalamasnn %25i ve Szl snavn %15i alnarak toplanr. Bu toplamn en az 60 puan olmas gerekir.

Bu taban puann stndeki adaylar, en yksek puandan itibaren sralanarak ilan edilen kontenjanlara gre ilgili programlara yerletirilir. Toplam puan eitlii durumunda ALES puan yksek olan aday tercih edilir.

Lisansst Eitim retim Ynetmeliine gre doktoraya bavurabilmek iin YK tarafndan belirlenmi asgari koullar, eer lisans mezunu olarak bavuru yaplyorsa ALESden en az 70 puan alm olmak, yksek lisans mezunu olarak bavuru yaplyorsa en az 55 puan almak, bunun dnda KPDS-DSden 55 puan ya da niversiteleraras Kurulca kabul edilen baka bir yabanc dil snavndan muadili puan alm olmak gerekiyor.

ARATIRMA VE RETM GREVLS ALIMINDA ARTLAR

ALESten en az 70 puan almak. KPDS veya DSden en az 50 puan veya edeerlilii Yksekretim Kurulunca kabul edilen bir snavdan bu puan muadili bir puan alm olmak. Aratrma Grevlisi kadrosuna bavurabilmek iin 35 yandan gn almam olmak gerekir.

Aratrma grevlisi alm iki aamada olmaktadr. n deerlendirmede; ALES puannn %60, Yabanc dil puannn %40 alnmaktadr. Meslek yksekokullarna mracaatlarda ise ALES puannn %70ini ve lisans mezuniyet notunun %30unu dikkate alarak belirler. Bu sralamaya gre son srada ayn puana sahip birden fazla adayn olmas halinde, bu kiilerin tamam snava arlr.

Bu n deerlendirme puan ile alan kadro saysnn 4 kat kadar aday yazl snava arlr. Bavuru saysnn ilan edilen kadronun drt katndan az olmas halinde, adaylarn tamam giri snavna alnr.

Yazl snav sonunda yaplan deerlendirmede; ALES puannn %30u, Lisans not ortalamasnn %30u, Yazl snav notunun %30u ve Yabanc dil puannn %10u alnr.

ki yllk MYO bavurularnda; ALES %35, Diploma %30 ve Yazl Snav %35 olarak deerlendirilir.

retim Grevlisi almlarnda; Lisans dzeyinde eitim yaplan birimlere bavuracak retim grevlisi adaylarn en az yksek lisans mezunu veya lisans mezunu olmak artyla en az alannda on (10) yl tecrbeli olmak art aranr. nlisans dzeyinde eitim yaplan birimlere bavuracak retim grevlisi adaylarn en az yksek lisans mezunu veya lisans mezunu olmak artyla en az alannda iki (2) yl tecrbeli olmak art aranr.

TBTAK BURSU

TBTAK Trkiyede Doa Bilimleri, Mhendislik ve Teknoloji, Tbbi Bilimler, Tarmsal Bilimler, Sosyal Bilimler ve Beeri Bilimlerde (*) lisans sonras ya da tezli yksek lisans sonras doktora yapmakta olan rencilere karlksz burs verilecektir.



TBTAK YURT YL. BURSU

T.C. vatanda olmak,

01.01.2012 tarihi itibariyle 27 yandan gn almam (01.01.1986 veya sonrasnda domu) olmak,

Daha nce yksek lisans yapmam olmak,

Daha nce bu programdan veya 2228 kodlu programdan (SON SINIF LSANS RENCLER N YURT LSANSST BURS PROGRAMI ) yksek lisans bursu almam olmak,

BAVURU ARTLARI

Mezun olduu niversitenin not sistemi esas olmak zere, lisans renimini en az 3,00/4 veya 76,66/100 arlkl genel not ortalamas ile bitirmi olmak

2009 sonbahar dneminde ya da sonrasnda girdii (ALES) puan, kayt yaptrdklar yksek lisans programnn gerektirdii (saysal, szel, eit arlk) puan trnde en az 80,00 olmak,

Trkiyede Doa Bilimleri, Mhendislik ve Teknoloji, Tbbi Bilimler, Tarmsal Bilimler, Sosyal Bilimler ve Beeri Bilimlerden birinde 2010-2011 retim yl gz yarylnda ya da sonrasnda yksek lisans ncesi bilimsel hazrlk okuyor veya yksek lisans dzeyinde ders almaya balam ve halen renimine devam ediyor olmak

GNCEL BAVURU TARH

12-18 Ekim 2012 tarihleri arasnda internet zerinden yaplacaktr.

AYLIK BURS MKTARI

Yurt ii yksek lisans bursundan baka burs, kredi, cret, maa, ticari kazan vb. dzenli geliri olmayanlar iin aylk 1.500, olanlar iin ise 400.

Bursiyer, gelirinin sona ermesi durumunda tam burslu statye, baka gelir elde etmeye balamas halinde de ksmi burslu statye geirilir

TBTAK YURT DOKTORA BURSU

01.01.2012 itibariyle 30 yandan gn almam (01.01.1983 veya sonrasnda domu) olmak,

Mezun olduu niversitenin not sistemi esas olmak zere, lisans renimini en az 3.00/4 veya 76.66/100 ve (tezli yksek lisans sonras doktora programna kaytlysa) tezli yksek lisans renimini en az 3.20/4 veya 81.33/100 arlkl genel not ortalamas ile bitirmi olmak.



AYLIK BURS MKTARI

Yurt ii doktora bursundan baka burs, kredi, cret, maa, ticari kazan vb. dzenli geliri olmayanlar iin aylk 1.800, olanlar iin ise 500.

Bursiyerlere ayrca ylda iki kez (Mart ve Temmuz burslaryla birlikte) 400 ek destek verilir.

YARARLI KAYNAKLAR

http://personel.yok.gov.tr/AkademikDuyuru/?sayfa=yonetmelik

http://www.tubitak.gov.tr/sid/455/pid/453/cid/25897/index.htm

http://www.osym.gov.tr/belge/1-12592/2012-sinav-takvimi.html

II. Oturum: Lisansst

Eitim Aratrmalarnda Tez

Makale Yazma ile statistiin

Yeri



TEKNOPARKLAR VE LSANSST RENCLERNE KATKILARI

Prof. Dr. Fehmi YAZICI

(Mhendislik Fakltesi Dekan, [email protected])

TEKNOPARK (TEKNOKENT = BLM PARKI) NEDR?

Teknopark, Ar-Ge yapan firmalarn faaliyet gsterdii bir sosyal yaam ve i merkezidir. Ayrca yksek teknoloji kullanan firmalarn teknoloji veya yazlm rettikleri, gelitirdikleri, ileri bir buluu ticari bir rn, yntem veya hizmet haline dntrmek iin faaliyet gsterdikleri ve bu yolla blgenin kalknmasna katkda bulunduklar, ayn niversite, ileri teknoloji enstits ya da Ar-Ge merkez alan iinde veya yaknnda; akademik, ekonomik ve sosyal yapnn btnletii site veya blgedir.

NEDEN TEKNOPARK?

amzda rekabet edebilmek iin gelimi lkelerin yneldii alanlara arlk vermeliyiz. Bu balamda teknoparklar kalknmann ve lider ekonomilerin vazgeilmez unsurlardr.

niversitelerle birlikte almann en modern ekli teknoparklardr. Teknolojik gelimelerden uzak kalmamak iin sanayicilerin niversitelere, niversitelerin de sanayicilere ihtiyac vardr ve birlikte alarak projeler oluturmak zorundadrlar.

Teknoparklar; niversitenin bilinmeyen ve deerlendirilemeyen altyapsndan (mevcut laboratuar, ara gere ve leri Teknolojiler Aratrma Merkezleri) faydalanmak ve Ar-Ge personeli ile beraber almak,

niversite ile birlikte ve kanunla korunmu, muafiyetler getirilmi bir blgede Ar-Ge yaparak maliyetleri nemli derecede azaltmak,

niversitenin sahip olduu tm sosyal imknlardan faydalanmak (olimpik yzme havuzu, konferans salonlar, oteller vs.) iin gereklidir.

TEKNOPARKLARIN FAALYET ALANLARI

Yazlm, biliim, elektronik, ileri malzeme teknolojileri, tasarm, nanoteknoloji, biyoteknoloji, otomotiv, tp teknolojileri, yenilenebilir enerji teknoparklarn faaliyet alanlardr.

DNYADAK TEKNOPARK RNEKLER

Silikon Vadisi-ABD (Dnyadaki ilk teknopark - piyasa deeri 1 trilyon $, 300 000 daha fazla alan), Sophia Antipolis Bilim Park - Fransa (Avrupann en eski ve en byk teknopark), Hsinchu Bilim Park Tayvan, Cambridge Bilim Park ngiltere.



TRKYEDEK TEKNOPARKLAR

Teknoparklarn Kamu ve niversite Personeline Avantajlar

Blgelerde grevlendirilen retim yelerinin blgeden elde edecekleri gelirler niversite dner sermaye kapsam dnda tutulmaktadr.

retim elemanlar, niversite Ynetim Kurulu izni ile yaptklar aratrmalarnn sonularn ticariletirmek amac ile bu blgelerde irket kurabilmekte, kurulu bir irkete ortak olabilmekte ve/veya bu irketlerin ynetiminde grev alabilmektedir.

Blgede yer alan faaliyetlerde idari personel olarak hizmetine ihtiya duyulan kamu kurum ve kurulular ile niversite personelinin, ynetici irkette grevlendirilmeleri salanmaktadr.

Trkiyedeki Teknoparklar

izelge 1. Trkiyedeki Teknoparklar Sra Blge Ad Kurulu Tarihi Alan (m2)

1 ODT TEKNOKENT TGB 10.06.2001 1.218.930 2 Tbitak Marmara Aratrma Merkezi Teknopark 10.06.2001 244.389,53 3 ZMR TGB 12.11.2002 2.188.200 4 ANKARA TGB 12.11.2002 372.863 5 GOSB TEKNOPARK TGB (Gebze) 12.11.2002 124.287 6 T ARI TEKNOKENT TGB 10.01.2003 943.921,02 7 HACETTEPE NV. TGB 10.01.2003 2.117.084 8 KOCAEL NV. TGB 10.04.2003 200.000

9 ESKEHR TGB 10.04.2003 503.147

10 YILDIZ TEKNK NV. TGB 10.04.2003 103.129

11 STANBUL NV. TGB 08.08.2003 716.842

12 SELUK NV. TGB 08.08.2003 325.348,08

13 BATI AKDENZ TEKNOKENT TGB (Antalya) 30.04.2004 1.820.867

14 ERCYES NV. TGB (KAYSER) 30.04.2004 277.049

15 TRABZON TGB 30.04.2004 20.396,34

16 UKUROVA TGB (ADANA) 17.07.2004 859.585

17 ERZURUM ATA TEKNOKENT TGB 05.03.2005 60.144

18 MERSN TGB 18.06.2005 96.405

19 GLLER BLGES TGB (ISPARTA) 08.09.2005 112.390

20 ULUTEK TGB (BURSA) 08.09.2005 512.487,91

21 GAZANTEP NV. TGB 09.05.2006 163.138,24



SAMSUN TEKNOPARKIN KURULU ALIMALARI

21 Aralk 2006 tarih ve 2006/400 karar nolu Senato karar ile 86 783 m2 alan tahsis edilmitir. Fakat 2/B kapsamna alnabilecek orman alan ve jeolojik sakncal alan olmadna dair belge alnamadndan ve daha birok engellerle karlaldndan ilemler sonusuz kalmtr.

Sonunda Samsun Teknopark, Bakanlar Kurulunun 28 Temmuz 2009 tarihli karar ile kurulmu ve 04 Eyll 2009 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanmtr. 2011 ylnda 1/5000 ve 1/10000 lekli planlar hazrlanarak yollar bu haritalara ilenmi ve Belediye l Genel Meclisinden geerek kanunlamtr.

Ynetim Kurulunun Yaps

Ondokuz Mays niversitesi 1 kii

Samsun Bykehir Belediyesi 1 kii

Samsun Ticaret ve Sanayi Odas 1 kii

Ondokuz Mays niversitesi Vakf 1 kii

Dier 3 ye Genel Kurul tarafndan seilir.

SAMSUN TGBNN SON DURUMU

dari Bina ve Kuluka Merkezi Binasnn ihalesi yaplmtr.

Temel kaz almalar devam etmektedir

1 ay iersinde resmi temel atma treni planlanmaktadr

ekil 1. Samsun TGBnin uydudan bir fotoraf



LSANSST ETMDE YABANCI DL

Prof. Dr. Zeki KARAKAYA OM, Yabanc Diller Yksekokulu Mdr

GR

Bu altayda Lisansst Eitimde Yabanc Dil konulu bildiri sunulacaktr. Ancak konunun ayrntlarna girmeden bilim dil ilikisi, bilim dili, Trkenin bilim dili olup olmad, bilimde tek dillilik, ok dillilik, yabanc dil politikamz, yabanc dil algs ve anlay gibi konularda ksaca n bilgi verilecektir. Yabanc dil eitimi ve retimi, geliim psikolojisi dorultusunda yeti ve beceri gelitirmeye dayanmaktadr. Yabanc dil eitiminde en nemli ve temel sorun edinme ile renme ayrmnn yaplmadan eitim yaplmasdr. Bunun iin en iyi model anadil geliimi modelidir. Zamannda edinilmeyen yabanc dil renilemeyecek ve iselletirilemeyecektir. Lisansst eitimde yaanan sorunlar da sz konusu temel sorunlardan kaynaklanmaktadr. Bu bildiride baz gereklikler gz nnde bulundurularak dinleme, anlama, konuma ve eviri becerileri hakknda pratik nerilerde bulunulacaktr.

1. BLM NEDR?

Bilim hakknda saysz ve snrsz yorum, gr ve tanmlamalar vardr: rnein smail Haluk Gkora bilim hakkndaki grlerini yle dile getirmektedir: Bilim sonularn oluturduu bilgiler btn olmayp yalnzca belli zaman biriminde elde edilmi olan bilgi birikimini ifade eder. Yaratlan bilim objektif de olsa; nerede, ne zaman, ne iin ve kimin yararna kullanlaca toplumsal ilikilerin sonucunda belirlenmektedir. rnein insan genomunun deifre edilmesi nitel ve nicel olarak objektif ve bilimsel bir bulgu olmasna karn, sermaye tarafndan patent altna alnmak istenmesi ekonomik, siyasal ve egemenlik sorunu haline dnmtr. Bilimin nasl oluacana ve kimin yararna birikeceine toplum snflar karar verirken, bilimi iinde yaratan ve yaatan fiziki kurumlar niversitelerdir. (Gkora 2004)

2. DL VE BLM LKS

Bilim adamlarnn iletiim kurmalar bilimsel almalarn ekirdeini, zn oluturmaktadr. Bilim bugn daha ok dilsel olarak, yayn olarak vardr ve yaamaktadr.

Bilim adamlar aratrma hak ve zgrlne sahip olduklar gibi, aratrma sonularn aklamak ve eletiriye amak zorundadr. nk fikirlerin atmasndan hakikatler doar. Bilimsel almalar yaynlama ve da vurum biimi bilim adamnn kendine aittir, (yazl monolog, (yayn) szl - monolog (konferans), szl - diyalog (oturum). Yaynlanmayan bilimsel bilginin deeri yoktur.



3. BLM DL

Bilim dili belirli bir alana ait formel dil yaps olan dildir. Akademik (bilimsel) yazma gncel dilden farkldr. Bilimsel metinlerde (yazl, szl) normal insann kulland dilsel ifadeler kullanlmaz. Bilim dili sonradan oluturulan, zel bir dildir. Bilim gereklii iinde zel anlam, kendine gre zellikleri olan dildir.

Konuyla ilgili srekli sorulan sorular: Bilim dili normal, standart, yaayan dilden farkl olmal mdr? Herkesin anlayaca ve kullanaca ortak bir bilim (matematik) dili olabilir mi? Teori oluturma dili olabilir mi? Bilimsel gerekler halka hangi dille anlatlmaldr? Evrensel alan dilinin ana dil balants nasl olmaldr? (Otto Neurath: Gemiciler gemilerini denizde tamir ederler.)

3.1.TRKE BLM DL MDR?

UNESCO raporlarna gre; Trke dnya dilleri arasnda beinci srada yerini almtr. ki-yz milyondan fazla nfus 12 milyon kilometre kare alanda Trke konumaktadr. Trkemiz okunduu gibi yazlan, yazld gibi okunan, grameri kolay ve mantkl, ondalk sisteme ve dolaysyla ada bilgi -ilem sistemlerine ok uyum salayan bir dildir. (Bkz. Gkora 2004)

Hibir dil dizgesi, doasndan bilim dili deildir. Bir dilin bilim dili olmasnn nkoulu o dilin konuulduu toplumda bilim retiminin var olmasdr. (Ergen 2001)

Bilimsel anlayn, bilim eitiminin, ona bal olarak bilim retiminin ve bilim etiinin var olduu her toplumun dili, bilim dilidir. Trke neden bilim dili olarak kullanlamasn? Yeter ki bunu yapabilecek bilim insanlar olsun. (Akarsu 2001). Trkeyi bilim dili yapmak iin Trkiyede bilim yapmak gerekir.

3.2. YANLILIKLAR

Trke (lehelerinin fonetii, morfolojisi ve sentaks), yabanc dilin etkisiyle ve iine giren deiik anlamlar ifade eden terimlerin kaotik yaps yznden bilimsel bir temele oturtulamamtr. Trkiyede Trke ad altnda kan bilimsel yaynlarda kullanlan szcklerin en az te birini yabanc szckler oluturmaktadr. Gnmzde denizcilik, havaclk, hukuk, tp, ekonomi, teknoloji ve sanat gibi ok eitli alanlarda kullanlan szckler yabanc dillerin egemenliindedir. (Gkora 2004)

Ruen Kele; YKn yanl politikalar Trkenin bilim dili olmasna engeldir. lkemizde profesrlk, doentlik, aratrma grevlilii gibi akademik nvanlar kazanmak iin eitli yabanc dil snavlarndan gemek zorunluyken Trke kullanma yeterliliinin hibir noktada denetlenmediini vurgulayarak, gnmzde Trkenin bilim dili niteliinin ypratlmasnn etmenlerinden birini ortaya koymaktadr (Kele 2001).

Akademik anlar ve konumlar iin hep yabanc dilde (Uluslararas SCI: Science Citation Index ya da SSCI: Social Science Citation Index) yaynlar zorunlu tutulmakta, Trke yaynlar akademik adan anlamszlk, yersizlik noktasna indirgenmektedir (Trke yaynlanan bilimsel eserlere gereken nem verilmemekte ve stelik kmsenmektedir). Bu da elbette Trkenin bilim dili olma srecini olumsuz etkilemektedir. Oysa evrensel bilimde varlk gstermenin olmazsa olmaz koulu, zgn, zgr, aratrmac, sorgulamac, bamsz bilimsel almalarn



gerekletirilmesidir. Dnce arac/ortam kendisine yabanc olan bir bilim insan nasl zgn ve yaratc aratrma yapabilir? (Bkz. Bilgen 2006 )

3.3. NERLER

Baarya kendi zkaynaklarmzla ve onlarn en deerlilerinden olan dilimizle ulaacaz. Trk halkna hizmet edecek bilim - insannn ncelikle anadilini iyi bilmesi ve doru kullanmas, halkyla iletiimini salam tutmas gereklidir. zellikle lkemizin retmenleri, basn - yayn yeleri, bilim insanlar, baka dillerde yaplanlar alnt kavramlar iinde kullanma, kolayclk ve tembelliinden kurtularak, topluma nder bireyler olarak hareket etmelidirler. (Gkora 2004)

Trke ne kadar ok bilim dili olarak kullanlrsa, kltr, mzik, edebiyat, szl-yazl-grntl yayn olarak gl ve etkili bir dil olursa, Trk kltr varl olan dilimiz de o kadar uzun korunur ve yaar olacaktr. Dile sahip klmazsa, gelecek kuaklara bilgi, beceri, tutum ve davranlar ileten bilim dili iin Trke kullanlmazsa, Latincenin bana geldii gibi unutulur, lr. (Gkora, 2004)

Bilim dili Trkenin yetkinlemesi iin alnacak kurumsal nlemlerin banda, akademik anlar iin gerekli koullar arasna bir yandan Trke yazma ve iletiim becerilerinin snanmasn, bir yandan da Trke zgn bilimsel yayn yapm olmay getirmek vardr. Bu, ilk aamada uluslararas, yabanc dilde yayn zorunluluunun yan sra getirilecek bir koul olmaldr. Kurumsal nlemlerin tesinde, her birimizin tek tek bilim insan olma sorumluluuna sahip kmamz, korkusuzca zgn ve bamsz dnmenin gereklerini yerine getirmemiz, fazlasyla aln teri dkmemiz zorunludur. Bu yalnzca kendi bireysel varlmza ya da lkemize kar deil, dorudan doruya insanla kar da grevimizdir. (Bkz. Bilgen).

4. BLM DL NGLZCE MDR?

Bat dnyasndaki bilimsel aratrmalarn % 50 si Amerikada yaynlanmaktadr. Dnya ve insanlk Amerika zerinde kresellemekte, bylece bilimsel arenada Amerikan dncesi hakim olmaktadr. Bugn bilim ngilizcenin (ABD ve Anglosakson) basks altndadr. ngilizcenin dilimizi igal etmesi evrensel niteliinden ok ekonomik ve siyasal nedenledir. Yoksa Trkiyedeki baz bilim evrelerinin ileri srd gibi ngilizce, kesinlikle evrensel bilim dili deildir. (Gkora 2004).

Geri bilim dilinde bilgiye hzl ulama bakmndan ngilizcenin geldii nokta gz ard edilemez, ancak baka dnme ve dnceyi ifade etme biimlerine, dnme modellerine ve dil yaplarnn unutulmasna da neden olur, sonra her bilim dal ayn lde ngilizce normlaryla gelimez. Fen bilimleri uygun olabilir, ancak sosyal bilimler ana dil ve k bilim kltr erevesinde gelimelidir. rn. Hukuk, dil, kltr, norm ve kurallarn ait olduklar dil kltr iinde ifade edilmelidir.

Avrupa Birlii tarafndan 2001 yl Avrupada ok dillilik yl ilan edildi. Burada en nemli ama; Anglo-Amerikan hkimiyetinin bir lde krlmas, ana dilin dnda birden fazla yabanc dilin renilmesine toplumlarn zendirilmesi ve ynlendirilmesidir. (Bkz. lkan 2002)



5. BLMDE TEK DLLLN SAKINCALARI

Bilim tek dilli olursa; i) Bilimsel ve teknolojik gelime kaydetmeyen lkelerin dilleri ne olacak? ii) ngilizcenin lehesi mi olacak? ii) Ya da klp Lehe olarak m kalacak?

Tek dille bilimsel anlama olabilir, ancak hem ortak dil hem de dier diller iin bedeli ar olur. Hedef dilde aratrma yapan kiiler milli, kltrel dnce zenginliini ortadan kaldrr. Bilimsel zgnle engel olur. Farkl bak as veya dnce ortadan kalkar. Farkl yaklam biimleri olamaz. Bakalarnn bilimsel dncelerini kendi bilimsel eletiri srecinden geirerek yeniden deerlendirme imkn azalr.

Dnya dili olmann bedeli vardr. Gelien bilim dili veya dnya dili ngilizce bir kltrn dili deildir. Dil dnyasnn deimesi ngilizceyi de deitiriyor. ngilizce kontrolsz geliiyor ve dnyor, oklu oluumcu bir dil (plursentrik).

Varlk, dil ve kimlik bunalm asndan da dilini koruyamayan toplumlar kltrel, politik ve ekonomik kimliklerini kaybetme tehlikesiyle kar karyadrlar. Dil ve kltr esi toplumlarn ekonomik ve politik glerini ayakta tutar (Bkz. A-M. Thiesse 1999). Kadim medeniyetlere veya Bilim kltrne sahip toplumlarn kkleri salamdr. Bilimsel dil ve dnce kltrnn korunmas gerekir.

Dnyay tek merkezden ynetme ve tek tip insan oluturma anlay insan ftratna aykrdr, kltr zenginliini, bilim ve sanat geliimini engeller. Bilimini retmeyen lkeler yok olmaya mahkmdurlar. nemsenmeyen ve ilenmeyen bir bilim dili olarak Trke, giderek zayflayacak, evde ve sokakta basit bildiriimler olarak kullanlan bir aza dnecektir. (Gkora 2004). Bunalmlar yok etmek iin anadilde eitim ve bilim arttr.

6. OK DLLLK, OK KLTRLLK POLTKASI

Daha imdiden; modern iletiim aralar ok dillidir, tam zgnlk ve orijinallik nemlidir, ok milletli ve ok kltrl komuluk esastr ve karlkllk, etkileim, diyalog kurma, hogr, samimiyet nemlidir.

Bilimsel ok dillilie nem vermek; birok dilde yaynlamak nemlidir. Bilim merkezleri, teknoloji merkezleri ve retim merkezleri farkl olabildii gibi, teknoloji rnlerinin kullanm klavuzlar birok dilde yazlabilmektedir (USA, GB, DE, TR). Bilimsel almalarn ve yaynlarn eviri srelerini kolaylatrmak ve tek dilde yayn yerine eviri - yayn anlayna gemek gerekmektedir. Farkl bilim kltrlerinin geikenliini salamak nemlidir. Bilim ve bilgi biimlerinin evirisi deil, yani taklidi etkinlik deil, muhatap olmadr, k ve hedef bilim kltr anlaynn karlamasnn vuku bulmasdr.

7. BZM YABANCI DL POLTKAMIZ

Dnyadaki iletiim dili ngilizce de olsa, Avrupa Birliinin ngrd ok dillilik konusunu hayata geirmeliyiz. Yabanc dil politikalarmz ierisinde Bat Dillerinin yan sra, komu lkelerin dillerinin ve kltrlerinin retilmesi de yer almaldr. Yabanc dilin ama



konumundan ara konumuna getirilerek kltrler aras renmenin gerekletirilmesidir. Bu nedenle kltrler aras ders ekli, bizim artlarmza gre kuram - uygulama bants ierisinde belirlenmelidir (Bkz. lkan).

8. LSANST ETMDE YABANCI DL ALGISI

Gnmzde lisansst eitimde yabanc dil konusundaki yanl alglar unlardr: i) Snav algs: Snav geene kadar. ii) Ayak ba, zaman kayb. iii) i bitene kadar, makaleyi okuyup anlayana kadar. iv) Toplanty bitirene kadar. v) Hafife alma, erteleme, teleme. vi) Dilin nemini kmseme: Zaruret hsl olunca dilin nemini anlama. vii) Klasik koullu renme. viii) Dil denince dilbilgisi ve kelime bilgisi algs. iix) Bakasna yazdrma, eviri yaptrma algs.

8.1. DL BLMEK NE DELDR!

i) Lisansst eitimde yabanc dil renme hedefleri dil edinmeye ve renmeye ynelik deildir, ii) Sadece kelime bilgisi ve dilbilgisi dil bilmek deildir, iii) Bilimsel bir metni okuma, anlama ve makale yazmak dil bilmek deildir, iv) Kalp ifadelerle makale yazmak dil bilmek deildir, v) Kalp ifadelerle konumak dil bilmek deildir, vi)Trke dnp yabanc dilde bilimsel konumak veya makale yazmak dil bilmek deildir, (Trke dnp yabanc dilde okuryazarlk olmaz) vii) Tek yanl (kelime kelimesine) eviri veya dilsel aktarm yapmak dil bilmek deildir.

8.2. GEREKLKLER

Artk kresel bir bilim dnyasnda yayoruz ve bilimde ok dillilik nemli. Snav geene kadar renmek deil, hayat boyu renmek gerekir. Yani, edinecek ve iselletirilecek dzeyde renme ve gncel iletiim ve mesleki iletiim iin renmek arttr. Akademik ortak olmak ve iletiim kurmak ve bilim merkezlerindeki hareketlilik (proje yapma), lisansst eitim ve retimde hareketlilik (Erasmus vb), uluslararas bilimsel gezi, gzlem, etkinlik ve toplantlar nemlidir.

9. EDNME VE RENME

Dil edinilir, renilmez. Edinme ve renme farkldr. Edinilmeyen, sadece renilen dil unutulur. Edinme ya renme ya bellidir/farkldr. Dil edinimi ocukluk dneminde gerekleir. Yetikinlik dneminde bilisel renme gerekleir. Etkili renme yaparak, yaayarak, iletiim kurarak gerekleir. Dilsel yeti ve becerilerini gelitirmek farkldr, bilimsel dil kullanmak farkldr. Temel beceriler gelitirilmeden alana ynelik yabanc dil renilemez. Bu yaklamla dil renenler sosyal iletiim kurmada glk ekerler.



10. DL GRENME LKELER

nce yeti ve beceri gelitirmelidir. Sonra bilgi becerileri gelitirmelidir. nce edinme sonra renme. renme srecinde RENMEY RENMEK gerekir. Yabanc dil retiminde her trl derde deva olacak tek bir ve en iyi yaklam yoktur (eklektik yaklam dorudur). Gncel ihtiya iletiimsel becerileri gelitirmek olduu iin iletiimsel yntem tercih edilebilir, dierlerinden yer, zaman ve duruma gre yararlanlr (ncelik olabilir). 4 temel beceri (dinleme, konuma, okuma, yazma) ve bilgi becerileri (kelime ve dilbilgisi) tmleiktir, egdml geliir, ancak sralamas renici tipine gre deiebilir (doal esas: Dinleme-anlama, konuma/okuma - anlama, yazma, kelime ve dilbilgisi egdml, balamsal).

11. BLMSEL EVR

Dile hkim olanlarn makaleyi yazmalar, alan uzmanlarna okutmalar konu ve dil bakmndan tashih ettirmeleri, yazarn (konuya hkim olup da dile hkim olmayanlarn) evirmenle birlikte eviri yapmalar, mmknse alan bilgisine hkim olan evirmenle eviri yaptrmalar, alana hkim olmayan evirmenlere alan bilgisi verilerek eviri yaplmas, makalenin alan dilinde kaleme alnmas, evirinin alan diline ve bilimsel slubuna gre yaplmas, makalenin zgnlnn ierik ve biim asndan korunmas, yaz slubunun makalenin yazar tarafndan konmas ve evirmen tarafndan korunmas, yabanc dilde veya hedef dilde ilk yazlm srecinde oldu - bitti algsna sahip olunmamas, yaznn olgunlatrlma srecinin olduunun kabul edilmesi, her tashihte hayal krkllna dlmemesi, son tashihin mutlaka anadil kullancs alan uzman tarafndan yaplmas uygun olacaktr.

k dilinde anlama- kavramann yaplmas (Trkeden Trkeye evirme: rn. tartma vb). Anadilden (k dilinden) hedef dile aktarma srecinin yaplmas (Trkeden Almancaya eviri). Hedef (yabanc) dilde eviri yaplmas (Almancadan Almancaya eviri).

Dikkat edilecek hususlar: temel anlamn kaybetmeden, konu dna kmadan, ierik ve biim badakln ve tutarlln bozmadan yaplmas gerekir.

Alan bilgisine ve yazm ynergelerine hkim olmayan ok sayda uzman veya evirmenlerin tashihi yukarda belirtilen temel ilkeleri bozabilir: Her tashihi kendine gre ksmen veya tamamen makaleyi yazabilir/bozabilir. Her tashihten sonra makalenin yazar veya uzman alan evirmeni tarafndan yeniden gzden geirilmesi gerekir (aslndan ve slubundan sapmamas gerekir). Mesleki/bilimsel alan bilgisine ve alan diline hkim olunmas ve ayn konularda yazlm yaynlarn okunmasnn kulak - dil, gz - dil, yaz - dil alkanlnn oluturulmas uygun olacaktr.

12. KONUMA BECERS

Dinleme anlama veya kulak-dil alkanlndan sonra: konuma istei olmal, sk sk konumal, planl, programl konuulmaldr. Konuulan dil anlalr olmaldr.

Konuma eylemi dilsel renmenin tmn destekler veya gelitirir. Konuma sayesinde insan dilbilgisi de renebilir. Dilbilgisi renme almalar her trl renme biimlerini kapsar: stbilisel (meta) dilsel davran plan veya nermeleri, dilbilgisi kurallarnn sesletim dnm (rn. Oyunlarla - yaratc alma biimleri) vb.



Konumak iin uygun ortam olmal, kiilie zarar vermeden (alay, kmseme, korku) konuma alkanl kazanmal, kiiye hata yapma ans vermeli, hatalar olumlu pekitire olarak kullanlmaldr. Konuma korkusuna frsat vermemeli, konuma zgrln ve zgvenini salamal, kendini ifade etme ans vermelidir. Konumaya zemin hazrlamal, konuma destei vermelidir. Sevdirme, isteklendirme, konuma baars zevki tattrmaldr. letiim esaslarna dikkat etmeli, ka yaparken gz karmamaldr. Sosyal alma ve altrma biimleri kullanmal, yaparak yaayarak (durumsal ve balamsal) konuma (oyunlara, rol oyunlarna yer vermek) imknlar salamaldr. Ritmik aralardan yararlanmal (cd, dvd, video) ve serbest konuma alkanl kazanmaldr. nemli olan konumay davrana dntrmektir.

Anadilde konuma edinimi yaklam ve teknikleri kullanmak gerekir. Analizci yaklamamak (dilbilgisi esasl konuma yaklam) nemlidir. Spontane alkanlk kazanmak (tekrar, sreklilik tekniini kullanarak dinleme - anlama alkanl kazanmak) gerekir. Hedef iletiim kurma amal (yz yze, etkileimci, iletiim aralaryla, iletiimsel ders ara gereleriyle) olmaldr. Sosyal iletiim cesareti gstermek, anlam ve yapy ynlendiren temel eleri doru yerletirdikten sonra dizi ve dizgeyi rahat kullanma alkanl kazanma, yani serbest konuma davran kazanmak ok nemlidir. Konuma korkusuna engel olmak; psikolojik sorun haline getirmemek, davran bozukluuna dntrmemek gerekir. Temel konuma davran kazandktan sonra, mesleki konuma becerisi gelitirmek gerekir.

KAYNAKA

Akarsu, Bedia: "Dil Dnme - Dnya likisi, Bilim ve topya Dergisi, Say 80, Ankara 2001, ss.23. 34.

Bilgen, Semih: Ulusal Dilde Eitim http://www.eee.metu.edu.tr/~bilgen/Ulusal%20Dilde% 20Egitim.pdf (04.12.2006).

Ergen, clal: Bilim Dili ve Anadili: Bilim ve topya, Say 80, Ankara 2001, ss.12-13. 27. Gkora, Haluk: Bilim Dili Olarak Trke, Bilim, Eitim ve Dnce Dergisi, Haziran 2004,

Cilt 4, Say 2. lkan, brahim: Yabanc Dil retiminin Sorun - zm Balamnda deerlendirilmesi

zerine, l. Uluslararas anakkale Truva Dil Eitim ve Okul Geliim Sempozyumu, 2225 Haziran 2002, anakkale, (ISBN- 9758100262).

Kele, Ruen: Dil, bilim ve kentbilim, Bilim ve topya Dergisi, Anakara 2001; Say 2, ss.26-28.

Thiesse, A-M.: Ulusal Kimliin Kefi, Le Monde Diplomatique, Haziran 1999.



ARATIRMALARDA YNTEM - AMA PARADOKSU

Prof. Dr. Vedat CEYHAN

leg

Documents