lënda teknologjia
TRANSCRIPT
![Page 1: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/2.jpg)
Përmbajtja
1. MAKINAT DHE DETALET E MAKINAVE2. MAKINA DHE LLOJET E MAKINAVE
![Page 3: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/3.jpg)
MAKINAT DHE DETALET E MAKINAVEZhvillimi i shkencës dhe i teknikës janë të lidhura
ngushtë me krijimin e mekanizmave dhe të makinave. Këto shërbejnë për të rritur në mënyrë të pandërprerë rendimentin, si dhe për të lehtësuar punën mendore dhe atë fizike të njeriut.
Që nga antikiteti, koncepti i forcës qe i njohur si një koncept themelor për funksionimin e makinave mekanike.
Makinat e para u shpikën në mesjetë rreth vitete 1000, kur mungesa që sillte puna me dorë nxiti shpikje të reja.
![Page 4: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/4.jpg)
Makinat e para kishin kostruksion druri në vitet 1000 – 1800, ku vetëm pjesët poshtë saj ishin metalike, si : makina bujqësore, makinat tekstile, makinat ngritëse, mullijntë (ishin mekanizmat e mesjetës).
![Page 5: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/5.jpg)
Makinat prej hekuri (shek.XIX) ishin makina moderne, që u shpikën pas viteve 1800. Këto makina kishin strukturën prej hekuri dhe kishin pjesë mekanike. Përhapje të madhe kishin :
1.makinat qepëse “Singer” në v1851, 2.makinat e shkrimit modeli Shoeles 1867, 3.Biçikletat modeli anglez Stanlei 1885.
![Page 6: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/6.jpg)
Çdo makinë ose mekanizëm është i përbërë nga detale të palëvizhme dhe nga disa detale të lëvizshme. Pra, lëvizja e një detali është plotësisht e përcaktuar dhe kushtëzon lëvizjen e detalit tjetër, e kështu me radhë për tërë mekanizmin ose makinën.
Detal quhet pjesa më elementare e makinës, e cila përgatitet pa operacion montimi dhe kryen një punë të caktuar në të. Detalet ndahen në dy grupe:
a. me shërbim të përgjithshëmb. me shërbim të posaçëm
![Page 7: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/7.jpg)
a. Në grupin e parë bëjnë pjesë detale që takohen në të gjitha makinat dhe që kanë formë të ngjashme e që plotësojnë afërsisht të njëjtin shërbim, si : bulonat, akset, boshtet, kiavetat, rrotat me dhëmbë.
![Page 8: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/8.jpg)
b. Në grupin e dytë bëjnë pjesë detale që takohen në tipa të caktuar makinash. Format dhe përmasat e këtyre detaleve varen nga parimi i punës ose nga proçesi teknologjik që kryen makina, si : cilindrat, pistonat, lopatat e rotorëve, çengelat në makinat ngritëse etj.
![Page 9: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/9.jpg)
Bashkimi i lëvizshëm i dy detaleve quhet çift kinematik, prej të cilëve përmendim : pistonin me cilindrin, boshtin me kushinetën etj. Trupi i ngurtë (detali), i cili hyn në përbërjen e çiftit kinematik dhe kryen lëvizje relative, quhet hallkë.
Hallka mund të jetë një detal i vetëm ose mund të përbëhet nga disa detale të bashkuara ndërmjet tyre në mënyrë të palëvizshme. Përmendim : pistoni dhe spinotin, edhe kështu tek bjella, e cila formohet nga bashkimi në mënyrë të palëvizshme i disa metaleve (trupi i bjellës, kapaku i saj, bulonat etj)
![Page 10: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/10.jpg)
PISTONI ME BJELLËN
![Page 11: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/11.jpg)
Bashkimi i disa çifteve kinematike me hallka të ngurta përbëjnë një zinxhir kinematik.
Mekanizmi është një bashkësi hallkash të ndërlidhura në mënyrë të tillë që duke i dhënë lëvizje një ose disa hallkave marrim lëvizje të përcaktuar në hallkën punuese. Mekanizmat shërbejnë për transmetimin dhe shndërrimin e lëvizjeve.
![Page 12: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/12.jpg)
MAKINAT DHE LLOJET E MAKINAVE
Makinë quhet tërësia e detaleve të lidhura ndërmjet tyre, të cilat përdorin energjinë për të kryer aktivitete ose detyra të caktuara.
Ndryshimi midis mekanizmit dhe makinës është që makina shërben për transmetimin dhe shndërrimin e energjisë, ndërsa mekanizmi për transmetimin dhe shndërrimin e lëvizjes.
Makinat ndahen :a. Makinat – motorb. Makinat - punuese
![Page 13: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/13.jpg)
a. Makinat – motor përdoren për shndërrimin e një lloj energjie në një tjetër. Për shembull tek frigoriferi energjia elektrike shndërrohet në energji termike.
![Page 14: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/14.jpg)
b. Makinat punuese përdorin forma të ndryshme energjie për të kryer një punë të caktuar ose për të shndërruar lëndën e parë në prodhim të gatshëm. Pavarësisht nga forma dhe përmasat, çdo makinë përbëhet nga këto pjesë kryesore :
Motori ( ose motorët) Transmisioni Organi punues (që kryen qëllimin e makinës) Sistemi i komandimit ose i drejtimit
![Page 15: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/16.jpg)
Zhvillimi i makinës është arritur në bazë të zhvillimit të secilës pjesë të saj. Kështu janë përmirësuar transmisionet e makinave, organet punuese dhe sistemet e komandimit, të cilët kanë bërë të mundur punën automatike të makinës sipas një programi të diktuar lehtësisht ose CNC (computer numeric control)
![Page 17: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/17.jpg)
TIPE MAKINASH
![Page 18: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/18.jpg)
1900 - 19301900
1940
![Page 19: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/19.jpg)
VITET 1950
VITET 1960
![Page 20: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/20.jpg)
VITET 1970
VITET 1980
![Page 21: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/21.jpg)
VITET 2000
VITI 2010 - 2013
![Page 22: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/22.jpg)
MAKINA BUJQËSORE
![Page 23: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/23.jpg)
MAKINAT NGRITËSE
![Page 24: Lënda teknologjia](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081416/58f2dc7d1a28ab2f228b459b/html5/thumbnails/24.jpg)
FALEMINDERIT !