letersi matura 2011

AKP 1 9 shtator 2011

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS

AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE

PROVIMI I MATURËS SHTETËRORE 2011

S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A

E premte, 9 shtator 2011 Ora 10.00

Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Shkolla e mesme teknike profesionale (3+2) dhe 5-vjeçare

Udhëzime për nxënësin Testi është i ndarë në dy pjesë: në poezi dhe në prozë.

Testi në total ka 25 pyetje.

Në të dyja pjesët ka pyetje me zgjedhje dhe me zhvillim. Në pyetjet me zgjedhje rrethoni vetëm

shkronjën përbri përgjigjes së saktë, ndërsa për pyetjet me zhvillim është dhënë hapësira e

nevojshme për të shkruar përgjigjen.

Koha për zhvillimin e pyetjeve të testit është 2 orë e 30 minuta.

Pikët për secilën kërkesë janë dhënë përbri saj.

Për përdorim nga komisioni i vlerësimit

Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7 8a 8b 8c 9a 9b 10a 10b 11a

Pikët

Kërkesa

11b 11c 12a 12b 12c 13 14 15 16 17 18 19a 19b 20a 20b

Pikët

Kërkesa

21a 21b 21c 22a 22b 23a 23b 23c 23d 24 25a 25b 25c 25d

Pikët

Totali i pikëve KOMISIONI I VLERËSIMIT

1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar

KUJDES! MOS DËMTO BARKODIN

BARKODI

Letërsi dhe Gjuhë shqipe – Sesioni II

Shkolla e mesme teknike profesionale (3+2) dhe 5-vjeçare Varianti A


PJESA I

Gjergj Elez Alia

(fragment)

I- Qat’herë trimi a’nisë me dredhë tu shpija

edhe shokt’të gjith m’i ka bashkue:

“Po ndigjoni, more shokt’ e mij:

falë u kofshin sarajet e mija,

falë u kofshin tanë paret e mija,

e u koftë falë krejt malli e gjaja e shpisë,

- amanet motra e Gjergj Elez Alisë!”

Edhe shtatit trim i paska dhanun,

motërzezën ngrykas kesh me u marrun,

të dy zemrat priherë po janë ndalun!

Gjamë të madhe shokët qi kanë ba,

Po ia çilin një vorr t’bukur t’gjanë,

vlla e motër ngrykas për me i xanë.

E i muranë t’bukur e kanë mbarue,

vlla e motër kurr mos me u harrue.

E i bli t’bukur qi m’ia vndajnë tu kryet,

zogu i verës gjithmonë me pushue.

--------------------------------------

II- Kur ka nisun mali me u dushkue,

a ndalë qyqja n’muranë t’vorrit t’ri!

Ka gjetë blinin të tanë degash tha.

Ka flurue përmbi’ i saraj të zi,

ka gjetë kulmin të tanë shembë përdhe.

M’nji prezor si m’paska hype,

ka përbe shtegtarin kah po shkon:

“Amanet, more shtegtari i malit,

n’kofsh tuj kndue ksajt, kajkën për me e pushue

n’kofsh tu’ kajtë ksajt, gjamën për me e xanë!

Kah kërkova gjithkund bjeshkë e m’bjeshkë,

kah verova gjithkund vrri e n’vrri.

kah mjerova gjithkund shpi e n’shpi,

kërkund s’ndesha n’Gjergj Elez Ali!”




Për pyetjet nga 1-7 rrethoni vetëm alternativën e saktë.

1. Gjergj Elez Alia është: 1 pikë

A) këngë hyrëse e Ciklit të Kreshnikëve

B) këngë hyrëse e këngëve historike

C) këngë mbyllëse e këngëve të dasmave

D) këngë hyrëse e këngëve të motmotit

2. Gjergj Elez Alia është personazhi që lufton për: 1 pikë

A) të ruajtur traditën e këngëve popullore

B) pasuri

C) atdhe dhe familje

D) të sunduar vende të tjera

3. Këngëtari popullor thotë: trim mbi trima Gjergj Elez Alia, sepse vlerëson: 1 pikë

A) faktin që Gjergji kishte kohë pa luftuar

B) fjalët që Gjergji u thotë shokëve të tij

C) vdekjen e menjëhershme të vëllait dhe të motrës

D) mbijetesën e Gjergjit në raport me vuajtjen dhe angazhimin

4. Në këtë këngë është hiperbolizuar fakti që: 1 pikë

A) Gjergji del në betejë nga dashuria për të motrën

B) Gjergj Elez Alia fiton me Bajlozin megjithëse ka 9 plagë

C) Gjergjit ia kërkojnë dyluftimin

D) Gjergji edhe mund të vdesë duke luftuar

5. Subjekti i kësaj kënge karakterizohet nga: 1 pikë

A) zhveshja nga ngjarje të parëndësishme

B) zhveshja nga figuracioni

C) dhënia e disa linjave paralele subjektore

D) dhënia me imtësi e çdo ngjarjeje të subjektit

6. Në cilën mënyrë është folja paska dhanum? 1 pikë

A) lidhore

B) dëftore

C) habitore

D) dëshirore

7. Fjala gjithkund i përket klasës së: 1 pikë

A) emrit

B) ndajfoljes

C) foljes

D) përemrit




8. Cilat janë tri momentet kyçe të subjektit në këtë fragment?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

c) ________________________________________________________________ 1 pikë

9. Identifikoni dy detaje në fillim të pjesës së dytë të fragmentit që tregojnë se tashmë është një

stinë tjetër.

a) detaji 1: __________________________________________________________ 1 pikë

b) detaji 2: __________________________________________________________ 1 pikë

10.

a) Gjeni togfjalëshin që tregon pemën e mbjellë te kryet e motrës dhe të vëllait.

Si është formuar ai? 3 pikë

* togfjalëshi është: _____________________________________________________

* formimi i tij: _______________________ ______________________________

b) Shpjegoni me fjalët tuaja kuptimin e vargut të fundit: Kërrkund s’ndesha n’Gjergj Elez Ali!”

1 pikë

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

11. Cila është figura tingullore e përdorur në vargjet; N’kofsh tuj kndue ksajt, kajkën për me e

pushue/N’kofsh tu’ kajtë ksajt, gjamën për me e xanë. Cili është roli i kësaj figure?

a) figura: ____________________________________________________________ 1 pikë

b) roli: ______________________________________________________________ 1 pikë

c) Gjeni një anaforë të përdorur në këtë fragment. 1 pikë

____________________________________________________________________

12.

a) Si tingëllon amaneti që Gjergji u lë shokëve? 1 pikë

________________________________________________________________

b) Cili është dallimi midis fjalëve kjaj dhe gjamë? 1 pikë

_________________________________________________________________

c) Pse humbja e Gjergjit trajtohet si gjamë? 1 pikë

_________________________________________________________________




PJESA II

Ernest Heminguej

Plaku dhe Deti

(fragment)

*Plaku nuk donte ta shikonte më peshkun tani që ishte shëmtuar. Kur i kishin sulmuar peshkun, iu

duk sikur sulmuan atë vetë.

Por, sidoqoftë, unë e vrava peshkaqenin që sulmoi peshkun tim, mendoi. Dhe ai ishte dentuso më i

madh që kam parë ndonjëherë. Dhe e di Perëndia sa peshkaqenë të mëdhenj kam parë në jetë.

*E kisha punën kaq mirë, saqë s’mund të vazhdonte kështu, sepse e mira nuk vazhdon gjatë. Do të

doja që e gjitha kjo të ishte një ëndërr dhe që të mos e kisha kapur kurrë këtë peshk dhe të flija i

vetëm mbi shtratin tim, mbi gazetat.

- Por njeriu nuk ëshë krijuar për të pësuar disfatë, tha. Njeriun mund ta asgjësosh, por jo ta

mposhtësh. Megjithatë më vjen keq që e vrava peshkun, mendoi. Tani të keqen e kam përpara dhe

unë s’kam tani as fuzhnjën. Dentuso qe i egër dhe i shkathët dhe i fortë dhe i zgjuar. Por unë isha

më i zgjuar se ai. Ndoshta jo, mendoi. Ndoshta unë isha vetëm më i armatosur.

*- Mos u mendo, plak, tha me zë të lartë. Lundro në drejtimin që ke marrë dhe përballo të keqen kur

të të vijë.

Por unë duhet të mendoj, mendoi. Sepse kjo është e vetmja gjë që më ka mbetur. Kjo dhe bejsbolli.

Kam qejf të di, se a do t’i pëlqente Di Maxhios së madh, mënyra se si e godita peshkaqenin në tru.

Kjo s’ishte ndonjë gjë e madhe, mendoi.Çdo njeri mund ta bënte. Por ti kujton se duart e mia më

penguan aq sa të pengon ty kalloja e kockës? Këtë s’mund ta di. Asnjëherë s’më ka pësuar ndonjë të

keqe thembra e këmbës, me përjashtim të asaj here kur më kafshoi peshku elektrik, kur unë e shkela

ndërsa po lahesha, dhe që m’u paralizua këmba gjer te gjuri dhe që më dhembi aq sa nuk e duroja

dot.

- Mendo ndonjë gjë më të gëzueshme, o plak, tha.Çdo minutë që kalon je më afër shtëpisë. Tani që

humbe pesëmbëdhjetë kile peshk, lundron më lehtë.

Plaku e dinte mirë se ç’mund të ndodhte kur të arrinte në mesin e rrymës. Por s’kish ç’të bënte.

- Ke ç’të bësh, tha me zë të lartë. Mund të lidhësh thikën me njërën lopatë.

Kështu bëri, duke mbajtur timonin nën dorë dhe duke shkelur me këmbë litarin e pëlhurës.

- Ja pra, tha.Vërtet jam plak tani. Por unë jam i çarmatosur.

*Era frynte tani e freskët dhe ai lundronte shpejt. Vështronte vetëm pjesën e përparme të peshkut

dhe shpresa iu kthye përsëri.

Është marrëzi të mos kesh shpresë, mendoi.Veç kësaj, besoj se kjo është mëkat. Mos mendo për

mëkatin, tha me vete. Tani ke telashe të tjera, përveç mëkatit. Nga mëkatet nuk kuptoj shumë.

Unë nuk i kuptoj mirë mëkatet dhe s’ma merr mendja që besoj në to. Ndoshta bëra mëkat që vrava

peshkun. Besoj se mëkat është, megjithëse e vrava që të nxjerr bukën dhe që të ushqehen me të

shumë njerëz.





13. Motivet kryesore të tematikës së veprës së Heminguejit janë: 1 pikë

A) pasioni dhe krimi

B) jeta dhe pasjeta

C) lindja dhe vdekja

D) ekzistenca dhe shpresa

14. Hemingueji konsiderohet si shkrimtar: 1 pikë

A) romantik

B) klasicist

C) i brezit të humbur

D) realist

15. Sipas plakut punët nuk po i ecnin mirë, sepse: 1 pikë

A) e mira nuk vazhdon gjatë

B) e mira nuk fiton kurrë mbi të keqen

C) e keqja është e vetmja që sundon botën

D) ai nuk dëshironte më që punët t’i ecnin mirë

16. Roli i përemrit pronor në togun peshkun tim është të nxjerrë në pah: 1 pikë

A) vlerën e peshkut

B) lidhjen e plakut me detin dhe gjallesat aty

C) inatin e plakut për llojet e peshqve

D) vlerën e peshkaqenit

17. Shprehja e plakut: Dhe e di Perëndia sa peshkaqenë të mëdhenj kam parë në jetë, dëshmon për:

1 pikë A) përvojë të gjatë në det

B) paburrërinë e plakut

C) jetën e çuar dëm

D) vdekjen që e pret

18. Plaku e vrau peshkaqenin sepse: 1 pikë

A) nuk e adhuronte

B) këtë gjë nuk e kishte bërë kurrë

C) nuk e mendoi shumë

D) ai i vrau peshkun e tij

19. Pse plakut iu duk sikur e kishin sulmuar atë vetë? Jepni dy arsye për këtë.

a) ____________________________________________________________ 1 pikë

b) ____________________________________________________________ 1 pikë




20. Gjeni në fragment dy shembuj të mënyrës së komunikimit të plakut.

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

b) _______________________________________________________________ 1 pikë

21. Për çfarë flet dhe mendon plaku në paragrafin e dytë? Cili është raporti mes koncepteve që ai

trajton aty? Shpjegoni shprehjen e plakut: njeriun mund ta asgjësosh, por jo ta mposhtësh.

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

c) ________________________________________________________________

________________________________________________________________ 1 pikë

22. Shpjegoni dy anët e mendimit të plakut në fund të fragmentit.

a) ______________________________________________________________ 1 pikë

b) ______________________________________________________________ 1 pikë

23. Në cilën shkallë është mbiemri në fjalinë e mëposhtme: Dhe ai ishte dentuso më i madh që kam

parë ndonjëherë? Autori thotë më i madh në raport me kohën apo me njerëzit? Cila është fjala që e

ndërton këtë raport dhe në cilën klasë bën pjesë ajo?

a) __________________________________________ 1 pikë

b) __________________________________________ 1 pikë

c) __________________________________________ 1 pikë

d) __________________________________________ 1 pikë

24. Identifikoni një tipar të stilit të Heminguejit që del në këtë fragment.

________________________________________________________________ 1 pikë




25. Përshkruani në formën e një eseje se si njeriu në jetën e tij të përditshme lufton me fatin dhe

përpiqet ta sfidojë atë. 8 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(25a)

Organizimi dhe

struktura

(25b)

Stili dhe

origjinaliteti

(25c)

Saktësia gjuhësore

(sintaksa dhe

drejtshkrimi)

(25d)

Totali

25

2 pikë 2 pikë 2 pikë 2 pikë 8 pikë






S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

SKEMA E VLERËSIMIT TË TESTIT

VARIANTI A

Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe

Shkolla e mesme teknike profesionale(3+2) dhe 5- vjeçare

Udhëzime të përgjithshme:

• Testi përbëhet nga dy pjesë.

• Testi përmban një total prej 50 pikësh.

• Testi ka 25 pyetje. 13 me zgjedhje dhe 12 me zhvillim.

• Për pyetjet me zgjedhje përgjigja e saktë vlerësohet me 1 pikë.

• Për pyetjet me zhvillim përgjigjet konsiderohen orientuese dhe në skemë parashikohen

variantet e mundësive të përgjigjeve të nxënësve.

• Vlerësimi i pyetjes ese do të bëhet duke pasur parasysh rubrikat në tabelën e vendosur në fund të

pyetjes dhe që është posaçërisht për vlerësuesit e testit.

• Saktësia gjuhësore ndikon negativisht në vlerësimin e nxënësit, në ato raste, kur ka

përsëritje të theksuar gabimesh ose gabime të cilat prishin në mënyrë të vazhdueshme

kuptimin e shprehjes.

Skema e vlerësimit: Letërsi dhe Gjuhë shqipe – Sesioni II

Shkolla e mesme teknike profesionale(3+2) dhe 5- vjeçare Varianti A


PJESA I

Gjergj Elez Alia (fragment)

Pyetja 1 A 1 pikë

Pyetja 2 C 1 pikë

Pyetja 3 D 1 pikë

Pyetja 4 B 1 pikë

Pyetja 5 A 1 pikë

Pyetja 6 C 1 pikë

Pyetja 7 B 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 8 3 pikë

Model përgjigjeje

Momentet kryesore të subjektit të fragmentit janë:

a- amaneti i Gjergjit.

b- vdekja e Gjergjit dhe ndërrimi i stinës.

c- qëndrimi ndaj vdekjes dhe konkluzioni se askund nuk gjendet më si Gjergj Elez Alia.

shënim: çdo përgjigje e nxënësit që i afrohet modelit të përgjigjes, do të merret si pozitive.

3 pikë Nëse jep tri momentet kyç.

2 pikë Nëse jep vetëm dy momente kyç.

1 pikë Nëse jep vetëm njërin nga momentet kyç.

0 pikë Nëse përgjigjja e dhënë nuk i përmbahet thelbit të pyetjes ose nuk ka përgjigje.

_______________________________________________________________________________

Pyetja 9 2 pikë

Model përgjigjeje

Detajet janë:

a- Kur ka nisun mali me u dushkue.

b- Ka gjetë blinin të tanë degash tha.

Nxënësi mund të marrë vargjet si më lart, mund të shkëpusë detaje, ose mund të përgjigjet me

perifrazim.

2 pikë Nëse jep vetëm dy përgjigjet si në pikat a) b).

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet si në pikat a) b).


_______________________________________________________________________________

Pyetja 10 4 pikë

Model përgjigjeje

a-

bli t’bukur

emër + mbiemër




b- Kuptimi i vargut është i lidhur me trimërinë e pashoqe të Gjergjit, me mbijetesën e tij të rrallë,

me guximin për t’u ndeshur pikërisht në kushtet e tij, me dashurinë e veçantë që ai ka për të motrën

që është dashuri për familjen etj.


4 pikë Nëse gjen tofjalëshin, jep formimin e tij dhe kuptimin e vargut.

3 pikë Nëse jep vetëm togfjalëshin, një anë të formimit dhe kuptimin, ose togfjalëshin dhe

formimin.

2 pikë Nëse jep vetëm togfjalëshin dhe një anë të formimit, ose togfjalëshin dhe kuptimin e

shprehjes.

1 pikë Nëse jep vetëm togfjalëshin, ose vetëm kuptimin.

0 pikë Nëse jep përgjigje të gabuar ose nuk përgjigjet fare.

________________________________________________________________________________

Pyetja 11 3 pikë

Model përgjigjeje

Figura tingullore është:

a- aliteracioni

b- roli i saj është t’u japë muzikalitet ose ritëm vargjeve, tingullim të veçantë, etj.

c- Shembull anafore është:

Ka gjetë blinin të tanë degash tha.

Ka flurue përmbi’ i saraj të zi,

ka gjetë kulmin të tanë shembë përdhe.etj.


3 pikë Nëse jep figurën, shpjegimin dhe anaforën.

2 pikë Nëse jep dy nga përgjigjet më lart.

1 pikë Nëse jep vetëm një nga përgjigjet më lart.

0 pikë Nëse përgjigjet gabim ose nuk përgjigjet fare.

________________________________________________________________________________

Pyetja 12 3 pikë

Model përgjigjeje

Amaneti që Gjergji u lë shokëve duket:

a- solemn, tregon dashuri dhe përkushtim, përgjegjshmëri, mbështetet mbi traditën popullore dhe

kombëtare, etj.

b- Fjala kjaj është një qarje e thjeshtë ndërsa gjamë është pika më e larët e një qarje ose vaji...

Gjamë në konceptin tonë shpreh dhimbjen dhe humbjen më të madhe, etj.

c- Humbja e Gjergjit trajtohet si gjamë, sepse trim si ai nuk kishte kurrkund dhe do t’i mungonte

familjes dhe atdheut, etj.





3 pikë Nëse jep tri përgjigjet si më lart.

2 pikë Nëse jep dy nga përgjigjet si më lart.

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet si më lart.


________________________________________________________________________________________________

PJESA II

Ernest Heminguej Plaku dhe Deti (fragment)

Pyetja 13 D 1 pikë

Pyetja 14 C 1 pikë

Pyetja 15 A 1 pikë

Pyetja 16 B 1 pikë

Pyetja 17 A 1 pikë

Pyetja 18 D 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 19 2 pikë

Model përgjigjeje

a+ b Plakut iu duk sikur kishin sulmuar atë vetë sepse:

Ai ishte shumë i lidhur me detin. Çdo gjë që ndodhte aty ndikonte edhe te Plaku.

Plaku ushqehej me peshqit që zinte. Dhe t’i copëtoje peshkun i hiqje mundësinë e jetesës.

Plaku zotëronte një përvojë të gjatë. Kështu i dukej se peshkaqeni sfidonte përvojën e tij të

gjatë në det.

Etj.



1 pikë Nëse jep një nga përgjigjet si më lart.


____________________________________________________________________

Pyetja 20 2 pikë

Model përgjigjeje

a- Komunikimi, monologu me zë të lartë ose ( plaku dialogon me veten me zë të lartë).

b- Komunikimi, monologu më zë të ulët ose (plaku dialogon me veten me zë të ulët).


2 pikë Nëse jep dy përgjigjet si më lart.



_______________________________________________________________________________




Pyetja 21 3 pikë

Model përgjigjeje

Mendimet e Plakut në paragrafin e dytë janë të lidhura me:

a- Konceptin e të mirës, me disfatën, me të keqen,

b- Raporti është i lidhur me idenë se e mira nuk mund të fitojë gjithmonë.

c- Shprehja e tij është e lidhur me mbijetesën dhe shpresën. Njeriu nuk mund ta humbë kurrë

shpresën dhe nuk duhet të dorëzohet. Shpirti i njeriut dhe dëshira e tij edhe kur fizikisht

është i pamundur jeton dhe gjallon... etj.


3 pikë Nëse jep tri përgjigje të ngjashme me modelin a) b) c).

2 pikë Nëse jep vetëm dy nga përgjigjet sipas modelit a) b) c).

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet sipas modelit a) b) c).


_______________________________________________________________________________

Pyetja 22 2 pikë

Model përgjigjeje

Dy mendimet e plakut në fund të fragmentit përmblidhen:

a- Plaku thotë të mos kesh shpresë është mëkat.

b- Por plaku këtu lidh mëkatin me të drejtën për të jetuar. etj


2 pikë Nëse jep vetëm dy përgjigje sipas modelit a) b).

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet sipas modelit a) b).


_______________________________________________________________________________

Pyetja 23 4 pikë

Model përgjigjeje

a- sipërore

b- në raport me kohën

c- ndonjëherë

d- ndajfolje

4 pikë Nëse jep katër përgjigje të ngjashme me modelin a) b) c) d).

3 pikë Nëse jep tri nga përgjigjet e ngjashme me modelin a) b) c) d).

2 pikë Nëse jep vetëm dy nga përgjigjet sipas modelit a) b) c) d).

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet sipas modelit a) b) c) d).


_______________________________________________________________________________




Pyetja 24 1 pikë

Model përgjigjeje

Një nga tiparet e stilit të Heminguejit që shfaqet këtu mund të jetë:

komunikimi monologu ose dialogu me veten, llojet e tij.

detajet

konciziteti

tema ose motivi i shpresës dhe ekzistencës

thjeshtësia

parimi i ajzbergut

stili sugjestionues

etj


1 pikë Nëse gjen vetëm një tipar të stilit të Heminguejit.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 25 8 pikë

Për esenë do të ndiqen kriteret e mëposhtme:

KRITERI I: SHTJELLIMI I IDESË 2 pikë

Vlerësuesi do të shikojë nëse nxënësi:

shkruan një ese ku përshkruan motivin e fatit dhe përpjekjet e njeriut për ta sfiduar atë..

përshkruan pse ndodh kjo dhe si ndodh kjo.

i mbështet idetë e veta me shembuj nga fragmenti ose vepra.

përdor detaje mbështetëse.

ka qartësi mendimi.

KRITERI II: ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E ESESË 2 pikë

1 pikë Struktura e esesë

respekton elementet e strukturës së esesë:

hyrjen

zhvillimin

përfundimin

Nxënësi merr 1 pikë nëse përgjigjen e dhënë e strukturon sipas skemës së mësipërme.

1 pikë Organizimi i esesë

organizim logjik, ku shfrytëzohen teknika të tilla si koherenca dhe unifikimi i paragrafëve

(lidhja logjike mes paragrafëve, kalimi në mënyrë të natyrshme).




KRITERI III: STILI DHE ORIGJINALITETI 2 pikë


përmes gjuhës që përdor, krijon një përshtypje të përgjithshme për atë që do të shprehë.

shprehet me një gjuhë eseistike.

ka fjalor të pasur.

stil origjinal.

KRITERI IV: SAKTËSIA GJUHËSORE 2 pikë

(1 pikë sintaksa dhe 1 pikë drejtshkrimi)


strukturon qartë përgjigjen nga pikëpamja gramatikore.

ndërton fjali që janë të sakta dhe të qarta.

përdor fjali që variojnë në modele, gjatësi dhe ritëm.

ka saktësi drejtshkrimore.






S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A


Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Shkolla e mesme artistike; koreografike; sportive; me kohë të shkurtuar









Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7 8a 8b 9a 9b 10a 10b 10c

Pikët

Kërkesa

11 12a 12b 12c 13 14 15 16 17 18 19a 19b 20a 20b

Pikët

Kërkesa

20c 21a 21b 22a 22b 23a 23b 23c 24a 24b 25a 25b 25c 25d

Pikët


1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar


BARKODI


Shkolla e mesme artistike; koreografike; sportive; me kohë të shkurtuar Varianti A


PJESA I

Martesa e Halilit

(fragment)

I- T’tanë për darkë Muji i ka ndalë.

Kqyr shka bani Gjeto Basho Muji

u ka vu nji barrë dru t’vogël n’zjarrm,

tre qind vetë pr i herë m’u xe.

At’herë trimi u ka avitë bucelat,

at’herë trimi u ka avitë fucijat;

i’n bucelat plot raki,

i’n fuçijat plot venë.

Sa shpejt frima burrave u ka ardhë,

sa shpejt gjaku trimave po u xehet!

Kanë marrë llafin e po llafiten,

kanë marrë gazin e po gazmojnë,

Kanë nisë trimat Mujin p’e pvetin;

“N’votër tande kem’ qillue,

mos na ki randë për nji fjalë:

pash nji Zot, Muj qi t’ka dhanë,

qysh Halilin s’e martove?„

……………………………

II- “S’e kam lanë për pare pse nuk pata,

s’e kam lanë, për vashë pse n’u mund hasa,

s’kam dashtë vetë m’u martue!”

“Pa ndigjo, more djalë ti djalë,-

ka folë plaku Osman Aga.-

Ditë e madhe nesër ka qillue,

tridhjetë agë kanë me u bashku,

tridhjetë vashat t’i kanë pru:

njat ma t’mirën ke me e zgjedhë.

Tridhjetë agë për hajr ta bajmë”.

S’pe len djali plakun ma me folë:

“Zoti u vraftë, more agt’ e Jutbinës!

Nji be t’madhe qi kam ba,

qi, ja martohem me gur e dhe,

ja e kam marrë Tanushën e Krajlit!„





1. Cikli i Kreshnikëve përbëhet nga rapsodi ku u këndohet bëmave: 1 pikë

A) të dy personazheve kalorsiakë

B) të heronjve romakë

C) të heronjve grekë

D) të dy vëllezërve dhe 30 shokëve të tyre

2. Si paraqiten ngjarjet në këngët e Ciklit të Kreshnikëve? 1 pikë

A) të thjeshta

B) të ndërlikuara

C) të hiperbolizuara

D) të zvogëluara

3. Cikli i Kreshnikëve merr formën e këngëve legjendare nga:

1 pikë A) prania e elementit të kuvendimit

B) përfshirja e qënieve përrallore

C) prania e natyrës së qetë

D) kontradiktat midis grupeve shoqërore

4. Figura e Mujit në këtë fragment karakterizohet më shumë nga fakti që ai:

1 pikë A) shfaq mençuri dhe vlera etike si i pari i familjes

B) gëzon të drejtën për të folur si vëlla i Halilit

C) nuk mundet të shprehet bindshëm mbi problemin që diskutohet

D) e merr fjalën në kuvend në momentin më të keq

5. Figura tingullore e përdorur në vargjet:


At’herë trimi u ka avitë fucijat, është: 1 pikë

A) asonanca

B) aliteracioni

C) onomatopeja

D) anafora

6. Cili nga elementët e mëposhtëm i jep muzikalitet fragmentit? 1 pikë

A) krahasimi

B) epiteti

C) përsëritja

D) hiperbola

7. Folja në vargun: Zoti u vraftë, more agt’ e Jutbinës!, është në mënyrën: 1 pikë

A) dëshirore

B) dëftore

C) kushtore

D) lidhore




8.

a) Cila është ngjarja kryesore në këtë fragment? 1 pikë

____________________________________________________________________

b) E papritura është pjesë e krijimtarisë popullore.

A kemi këtu ndonjë të papritur? Ç’efekt krijon ajo? 2 pikë

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

9.

a) Gjeni në fragment një rimë foljore dhe një rimë emërore. 2 pikë

rimë emërore: _____________________________________________________

rimë foljore: ______________________________________________________

b) Përse shërbejnë këto rima? 1 pikë

____________________________________________________________________

10. Identifikoni në fragment momentin kur flitet për traditën e gostitjes si edhe përdorimin e numrit

tridhjetë. Shpjegoni rolin e tyre në mesazhin që përcjellin në këto vargje.

a) vargjet ku flitet për traditën: 1 pikë

__________________________________________________________________

b) vargjet ku përdoret numri tridhjetë: 1 pikë

__________________________________________________________________

c) roli i përdorimit të tyre: 1 pikë

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

11. Si jepet në vargjet e mëposhtme diferenca midis njeriut burrë dhe njeriut trim?

*Sa shpejt frima burrave u ka ardhë,

Sa shpejt gjaku trimave po u xehet? 2 pikë

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

12. Ndaluni në vargun: T’tanë për darkë Muji i ka ndalë.

Ç’tregon fakti që Muji i ka ftuar të gjithë për darkë ose t’tanë? Pse këtë rol e luan Muji?

Në cilën klasë të fjalëve bën pjesë “t’tanë“?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

c) ________________________________________________________________ 1 pikë




PJESA II

Balzak

Evgjeni Grande

(fragment)

*Prifti doli. Zonjusha Grande u ngjit në dhomën e vet dhe qëndroi tërë ditën vetëm, pa zbritur as për

të ngrënë darkë, me gjithë lutjet e Nanosë. Në mbrëmje, kur erdhën mysafirët, ajo zbriti dhe e gjeti

sallonin plot; kurrë ndonjëherë s’patën ardhur aq shumë. Lajmi i kthimit të Karlit dhe marrëzia e

tradhtisë së tij, ishin përhapur në tërë qytetin. Po me gjithë kureshtjen që kishin vizitorët, Evgjenia

mbajti një gjakftohtësi shembullore dhe asnjë nga brengat e brendshme, nuk u shfaq në fytyrë. Ajo

u përgjigjej me buzëqeshje atyre që tregonin interes për të ose përdornin ndonjë shprehje

melankolike. Nën vellon e mirësjelljes, ajo mundi ta fshehë fatkeqësinë e vet.

*Aty rrotull orës nëntë, lodra mbaroi, dhe lojtarët, mbasi i paguan borxhet njëri-tjetërit, u ngritën

dhe nisën të bënin muhabet. Në çastin kur po pregatiteshin të iknin të gjithë, mbasi ish bërë vonë,

ngjau një e papritur, që buçiti dhe mori dhenë jo vetëm në Somyr, por në të gjithë rrethin dhe në të

katër prefekturat.

- Ju qëndroni, zoti kryetar!- i tha Evgjenia zotit De Bonfons, kur ai po merrte bastumin për të dalë.

Këto fjalë prekën që të gjithë sa ishin aty. Kryetari u zverdh nga fytyra dhe u detyrua të ulej.

- Milionat shkuan te kryetari!- tha zonjusha Degribonku.

- Kjo lodër na qenka ç’na qenka! Më e mira nga të gjitha!- tha prifti.

Dhe noteri shtoi: - Këtij i doli asua me tridhjetë dhe u bë tridhjetë e një.

Gjithësecili bëri nga një lodër fjalësh dhe ndërkohë që të gjithë shikonin trashëgimtarin të hipur në

një piedestal, majë milionave të saj. Drama, që kish filluar nëntë vjet më parë, po merrte fund.

*T’i thuash kryetarit në sy të gjithë botës që të rrijë aty, kjo kish vetëm këtë kuptim: se ajo e kish

zgjedhur për burrë. Në qytetet e vogla vihen re shumë zakonet dhe nuk quhet e sjellshme ajo vajzë

që i flet në një mënyrë të tillë një burri. Ato fjalë të dala nga goja e një vajze kundrejt një burri,

përbënin premtim solemn

- Zoti kryetar, - i tha Evgjenia, me një zë mekës kur mbetën vetëm. Unë e di pse kërkoni të bëheni

burri im. Betohuni se do të më lini të lirë gjatë gjithë jetës sime dhe nuk do të kërkoni asnjë nga të

drejtat, që i lejon martesa burrit ndaj gruas; me këtë kusht unë jam juaja. – Kur kryetari i ra më

gjunjë, ajo shtoi, - Dale se s’kam mbaruar. Unë s’kam ndër mend t’ju gënjej, zotni. Zemrën time e

ka pushtuar një dashuri që s’ka për t’u shuar kurrë. Pra, bashkëshortit tim unë mund t’i dhuroj

vetëm miqësinë time. Unë nuk dua as të lëndoj zemrën time, as të veproj kundër ligjeve të zemrës

sime. Që të mund të quheni burri im, zot i pasurisë sime, kërkoj nga ju një shërbim shumë të madh.

- Jam gati të bëj ç’të doni ju, - u përgjegj De Bonfonsi.

*Evgjenia nxori nga gjiri i vet njëqind aksione të bankës së Francës dhe ia dorëzoi duke i thënë:

- Merrni këto një milion e gjysmë franga dhe nisuni shpejt për në Paris. Jo nesër, jo sonte natën, po

tashti në çast. Shkoni te zoti De Grasen, merrni emrat e të gjithë kreditorëve të tim ungji, mblidhini

bashkë dhe paguajini jo vetëm kapitalet, po dhe interesin pesë për qind që nga dita e borxhit e gjer

më sot. Kini kujdes dhe merrni një dëftesë të rregullt të përgjithshme noteriale. Ju jeni vetë gjykatës

dhe më mirë nga ju s’ka kush mund ta bëjë këtë punë. Ju jeni njeri i ndershëm, fisnik dhe i besuar

Unë po i jap besim fjalës tuaj, dhe, nën mbrojtjen e emrit tuaj, do t’u bëj ballë sot e tutje tërë

rreziqeve të jetës… Ne njihemi prej kohe aq të gjatë, sa mund të thuash se jemi të afërt. Unë nuk

besoj se ju do të dëshironit të më bënit fatkeqe. Ne duhet të jemi shumë zemërgjerë për njëri-tjetrin.

Kryetari i ra më gjunjë trashëgimtares së pasur, duke u dridhur nga gëzimi dhe nga ankthi.

- Do të jem skllavi juaj, - tha ai.





13. Romani Evgjeni Grande bën pjesë në: 1 pikë

A) Komedinë njerëzore

B) Komedinë hyjnore

C) Romanet kalorsiakë

D) Mitologjinë greke

14. Mbështetja në realitetin e kohës e bën veprën e Balzakut: 1 pikë

A) romantike

B) realiste

C) sentimentaliste

D) magjike

15. Fjala zemërgjerë nga pikpamja e formimit është: 1 pikë

A) e parme

B) e prejardhur

C) e përbërë

D) e përngjitur

16. Kryetema e romanit Evgjeni Grande është: 1 pikë

A) atdheu dhe lufta për pavarësi

B) dashuria gjatë luftës së dytë botërore

C) vdekja si fund i lumtur

D) kopracia dhe ndikimi i saj te njeriu

17. Fjalët që Evgjenia i thotë kryetarit, përbënin sipas zakonit të provincës: 1 pikë

A) inferioritet

B) premtim solemn

C) sjellje të zakonshme

D) pabesi të hapur

18. Mënyra se si flet Evgjenia për paratë dhe veprimet me to në paragrafin e fundit tregojnë:

1 pikë A) se ajo kishte ndryshuar edhe nga paraja

B) se Evgjenia ishte si më parë

C) lumturinë e pamasë të Evgjenisë

D) gjallërinë që ajo kishte fituar nga jeta

19.

a) Lexoni fjalinë: Nën vellon e mirësjelljes, ajo mundi ta fshehë fatkeqësinë e vet,

* Cila ishte fatkeqësia e Evgjenisë? 1 pikë

_____________________________________________________________________

b) Me çfarë është e lidhur kureshtja e vizitorëve? 1 pikë

_____________________________________________________________________




20. Gjeni dy detaje në paragrafin e parë që tregojnë mënyrën se si Evgjenia e zotëron plotësisht

veten dhe shpjegoni nëpërmjet tyre ndryshimin që ka pësuar ajo.

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

b) _______________________________________________________________ 1 pikë

c) _______________________________________________________________ 1 pikë

__________________________________________________________________

21. Ndaluni në paragrafin e dytë. Çfarë i çudit njerëzit që rrethojnë Evgjeninë?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) Gjeni dhe shpjegoni ironinë në fjalët e priftit po në këtë paragraf. 2 pikë

* ironia: ___________________________________________________________

* pse është përdorur ajo: ______________________________________________

__________________________________________________________________

22. Pse Evgjenia vendos të martohet? (Jepni dy arsye.)

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

b) _______________________________________________________________ 1 pikë

23. Identifikoni dy kushte që Evgjenia i vë bashkëshortit të saj të ardhshëm. Si ndihet ai nga fjalët e

saj?

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

b) _______________________________________________________________ 1 pikë

c) _______________________________________________________________ 1 pikë

24. Ç’përshtypje ju jep sjellja dhe veprimi i kryetarit pas fjalëve të Evgjenisë. Cili është konkluzioni

që nxirrni nga shprehja e fjalëve të tij të fundit: - Do të jem skllavi juaj, - tha ai.

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

___________________________________________________________________




25. Argumentoni pse dëshira e tepërt për pasuri e tjetërson njeriun. 8 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(25a)

Organizimi

dhe struktura

(25b)

Stili dhe

origjinaliteti

(25c)


(sintaksa dhe drejtshkrimi)

(25d)

Totali 25







S E S I O N I II

(I DETYRUAR)


VARIANTI A


Shkolla e mesme artistike; koreografike; sportive; me kohë të shkurtuar
















PJESA I

MARTESA E HALILIT (fragment)

Pyetja 1 D 1 pikë

Pyetja 2 C 1 pikë

Pyetja 3 B 1 pikë

Pyetja 4 A 1 pikë

Pyetja 5 D 1 pikë

Pyetja 6 C 1 pikë

Pyetja 7 A 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 8 3 pikë

Model përgjigjeje

a- Ngjarja kryesore këtu është kuvendi i burrave dhe diskutimi mbi martesën e Halilit.

b- E papritura lidhet me vargun e fundit; Ja e kam marrë Tanushën e Krajlit!

Efekti që ajo krijon është i lidhur me atë që e pret lexuesin më pas....mrekullues, surprizues etj.

3 pikë Nëse jep ngjarjen kryesore dhe zbulon vargun surprizues, duke i bashkangjitur atij

edhe efektin mrekullues.

2 pikë Nëse jep vetëm ngjarjen kryesore së bashku me një nga elementët e pikës b, ose nëse

jep vetëm pikën b të plotë pa përgjigjen a.

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet a ose b.

0 pikë Nëse përgjigja e dhënë nuk i përmbahet thelbit të pyetjes ose nuk ka përgjigje.

_______________________________________________________________________________

Pyetja 9 3 pikë

Model përgjigjeje

a- rimë foljore krijojnë ato vargje që rimojnë me folje si:

“S’e kam lanë për pare pse nuk pata,

s’e kam lanë, për vashë pse n’u mund hasa. Etj.

b- rimë emërore krijojnë ato vargje që rimojnë me emra si:


at’herë trimi u ka avitë fucijat; Etj.

c- Rimat i japin muzikalitet dhe ritëm këngës ose vargjeve.

Shënim: nxënësi mund të japë vargjet ku formohen rimat ose vetëm fjalët përkatëse që formojnë

ato. Nxënësi mund të japë çdo shembull nga fragmenti me këto tregues.

3 pikë Nëse jep dy shembuj për secilën rimë dhe gjen se përse shërbejnë rimat.

2 pikë Nëse jep vetëm dy rimat ose nëse jep njërën nga rimat dhe përgjigjen për pikën c.

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga rimat ose vetëm përgjigjen e pikës c.


_______________________________________________________________________________




Pyetja 10 3 pikë

Model përgjigjeje

a- Vargjet për pyetjen a janë:


at’herë trimi u ka avitë fucijat;

i’n bucelat plot raki,

i’n fuçijat plot venë.

Shënim: vargjet mund të jepen edhe të pjesshme ose me perifrazim.

b- Vargjet për pikën b janë:

tridhjetë agë kanë me u bashku,

tridhjetë vashat t’i kanë pru:

njat ma t’mirën ke me e zgjedhë.

Tridhjetë agë për hajr ta bajmë”.

Shënim: vargjet mund të jepen edhe të pjesshme ose me perifrazim.

c- këto vargje ndihmojnë në paraqitjen e panoramës së asaj kohe, na japin të dhëna mbi traditat dhe

zakonet popullore.(shënim: çdo përgjigje e nxënësit që i afrohet modelit të pikës c, do të merret si

pozitive).

3 pikë Nëse nxënësi gjen traditën e gostitjes, nëse gjen ku përdoret numri tridhjetë dhe jep

rëndësinë e përdormit të tyre.

2 pikë Nëse nxënësi përgjigjet vetëm për dy nga pikat më lart.

1 pikë Nëse nxënësi përgjigjet vetëm për një nga pikat më lart.


________________________________________________________________________________

Pyetja 11 2 pikë

Model përgjigjeje

Njeriu burrë paraqitet si njeri që shijon në mënyrën më të thjeshtë pijen. Kjo e bën atë më

argëtues. Kënga thotë më poshtë vargjeve: Kanë marrë gazin e po gazmojnë. etj

Njeriu trim jepet si gjaknxehtë që menjëherë merr peshë nga pija. Kjo i ndez atyre kuvendimin

si në rastin e këngës. Kënga thotë më poshtë: kanë marrë llafin e po llafitin.etj.


2 pikë Nëse jep ndryshimin midis dy karakteristikave që shfaq këngëtari popullor për

burrat.

1 pikë Nëse gjen vetëm njërën pa e krahasuar me tjetrën..


________________________________________________________________________________

Pyetja 12 3 pikë

Model përgjigjeje

a- Tregon mikrpritjen etj.

b- Muji është i pari i familjes, më i forti dhe njeriut që i dëgjohet më fort fjala, etj.

c- Përemër.





3 pikë Nëse jep tri përgjigje si më lart.




________________________________________________________________________________________________

PJESA II

BALZAK EVGJENI GRANDE (fragment) Pyetja 13 A 1 pikë

Pyetja 14 B 1 pikë

Pyetja 15 C 1 pikë

Pyetja 16 D 1 pikë

Pyetja 17 B 1 pikë

Pyetja 18 A 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 19 2 pikë

Model përgjigjeje

a) Fatkeqësia e Evgjenisë është e lidhur me mosrealizimin e dashurisë së saj, por edhe me vuajtjen

që ajo po përjetonte nga sjellja e Karlit.

b) Kureshtja e vizitorëve është e lidhur me faktin se si do të reagonte Evgjenia nga lajmet mbi

ardhjen e Karlit në qytet dhe thashethemet rreth tij.


2 pikë Nëse gjen fatkeqësinë e Evgjenisë dhe shpjegon nga vjen kureshtja e vizitorëve.

1 pikë Nëse gjen vetëm njërën nga përgjigjet


____________________________________________________________________

Pyetja 20 3 pikë

Model përgjigjeje

a dhe b- Detajet që tregojnë se Evgjenia e zotëronte veten janë:

Mbajti një gjakftohtësi shembullore, Asnjë nga brengat nuk u shfaq në fytyrë, U përgjigj me buzëqeshje, Fshehu fatkeqësinë e vet, Etj.

c-

Ndryshimi që ka pësuar Evgjeni është i lidhur me natyrën e saj. Dikur ajo ishte shumë delikate dhe reagonte menjëherë qoftë edhe nga një e bërtitur e të atit. Tashmë ajo mund të fshihte fatkeqësinë e vet, pa e kuptuar njeri. Ajo e zotëronte veten plotësisht.




Ishte bërë me e sofistikuar. Etj.


3 pikë Nëse gjen dy detajet dhe shpjegon ndryshimin e Evgjenisë.

2 pikë Nëse gjen vetëm dy detajet ose vetëm njërin detaj dhe shpjegimin e kërkuar.

1 pikë Nëse gjen vetëm njërin detaj ose vetëm shpjegimin e kërkuar.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 21 3 pikë

Model përgjigjeje

a-

Njerëzit që rrethojnë Evgjeninë i çudit e papritura që ishte e lidhur me kërkesën që ajo i bën

kryetarit për të qëndruar pas të tjerëve. Kjo gjë mori dhenë në qytet sepse nuk kishte ndodhur kurrë

më parë dhe kishte një domethënie të madhe.

b- - Kjo lodër na qenka ç’na qenka! Më e mira nga të gjitha!- tha prifti.

c- Për të treguar çudinë e të gjithëve, për të treguar absurdin e lidhur me situatën dhe vendimarrjen e

Evgjenisë (Karli qe kthyer me marrëzitë e tij dhe për këtë shkak Evgjenia po martohej), për të

treguar kotësinë e kësaj martese e cila dihej përse bëhej, për të treguar dhe një lloj ndjesie të të

gjithëve aty që dukej sikur e kishin menduar këtë gjë më parë, etj.





_______________________________________________________________________________

Pyetja 22 2 pikë

Model përgjigjeje

a + b: Evgjenia vendos të martohet sepse:

- Karli kthehet në qytet dhe nuk kujtohet më për të.

- Karli kthehet në qytet dhe thashethemet rreth tij shkatërrojnë plotësisht ëndrrën e saj.

- Sepse dashuria e saj e vetme mori fund, tashmë i duhej të bënte një martesë për interesa të

caktuara.

- Për të pasur një zot të pasurisë së saj.

- Për t’i bërë ballë rreziqeve të jetës.

- Për të pasur një njeri që mund të mbronte atë dhe pasurinë e saj.

- Sepse kështu e kërkonte zakoni.

- Etj .


2 pikë Nëse jep dy arsye të martesës së Evgjenisë.

1 pikë Nëse jep një arsye të martesës së Evgjenisë


_______________________________________________________________________________




Pyetja 23 3 pikë

Model përgjigjeje

Kushtet janë:

a-

ai nuk duhet të kërkonte asnjë të drejtë mbi zemrën e saj,

asnjë të drejtë që ia lejon martesa burrit ndaj gruas.

b-

shërbimin ndaj shlyerjes së borxheve të të ungjit,

kujdesin për të dhe pasurinë e saj.

Etj.

c-

Kryetari ishte i gatshëm të bënte gjithçka,

u drodh nga gëzimi dhe nga ankthi,

u ndje si skllav i saj,

etj.


3 pikë Nëse identifikon dy kushte të ndryshme dhe tregon si ndihet kryetari.

2 pikë Nëse tregon vetëm dy kushtet ose njërin nga ato dhe tregon si ndihet kryetari

1 pikë Nëse tregon vetëm një nga kushtet ose tregon vetëm si ndihet kryetari


_______________________________________________________________________________

Pyetja 24 2 pikë

Model përgjigjeje

a- Sjellja e kryetarit është sjellja e një të binduri, e një skllavi, e një njeriu i cili bën gjithçka për të

pasur nën sundim një pasuri aq të madhe etj.

b- Gjithë peshën e shprehjes së fjalëve të tij e mban fjala skllav. Ai pranon gjithë kushtet e

Evgjenisë pa llogaritur asgjë për veten e tij. Bindja prej skllavi është në funksion të një interesi

material shumë të madh, siç është pasuria dhe paraja.


2 pikë Nëse jep përshtypjen dhe shpjegon fjalën e kryetarit.

1 pikë Nëse përgjigjet vetëm për njërën nga ato.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 25 8 pikë




shkruan një ese ku argumenton pse dëshira e tepërt për para e tjetërson njeriun.

shpjegon pse ndodh kjo dhe si ndodh kjo.










hyrjen

zhvillimin

përfundimin










stil origjinal.













S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A


Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Shkolla e mesme e gjuhëve të huaja









Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7 8 9a 9b 10a 10b

Pikët

Kërkesa

11A 11B 12 13a 13b 13c 13d 14 15 16 17 18

Pikët

Kërkesa

19 20 21a 21b 22A 22B 23 24 25a 25b

Pikët


1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar


BARKODI


Shkolla e mesme e gjuhëve të huaja Varianti A


PJESA I

NDRE MJEDA ANDRRA E JETËS (Fragment)

LOKJA

E n’balkue mbaruene lulet:

Shurdh a vendi1 e shpia tytë

2,

Jo, me Lokën nji e dytë

Nëpër shpi ma nuk u gjet.

Vetun zbardh e vetun erret

Me kry n’hi e shuemja plakë;

Nji dorë krande me i ba flakë

Përmbi vatër kush s’ia qet.

E disprohet me vetvedi

Që nuk bani kurrë nji djalë:

Sot e reja3 i kish dalë

Bashkë me dritë për dru në shpat.

Kish mbajtë zjerrmin ndezë mbi votër,

Ia kish njomë njat buk’ e mjera;

Edhe Lokja me gjith’tjera

Kishte dalë me petka4 n’shtat

5.

Kish shkue motin si prendevra

Me ndo’j fëmi tu’ e kalamendun7;

Ishte knaqë tuj e përmendun8

Tash e tash ferishta n’djep.

E disprohet ke i ve mendja

Or’ e ças te Trina, e shkreta!

Ia lyp mordës n’ankime t’veta,

Por mizorja nuk ia nep.

Fjalor

1. shurdhë vendi – vetmi e plotë

2. tytë – e zbrazët, boshe

3. e reja – nusja

4. petka – rroba

5. n’shtat- në trup

6. bashkë me dritë – në agim

7. me kalamendun – përkund kot, vë për të fjetur

8. me përmendun – thërres, zgjoj prej kujtimeve




Për pyetjet 1-6 rrethoni vetëm shkronjën që i përgjigjet alternativës së saktë.

1. Personazhi qendror në poemën “Andrra e jetës” është: 1 pikë

A) Tringa

B) Zoga

C) Lokja

D) bashkëshorti i saj.

2. Në këtë fragment Lokja e qorton veten: 1 pikë

A) për vdekjen e Tringës.

B) për moslindjen e një djali.

C) për ikjen e të dy vajzave.

D) për shtëpinë që po i shembet.

3. Cila është figura mbi të cilën ngrihet gjendja psikologjike dhe fizike e Lokes? 1 pikë

A) Alegoria

B) Simboli

C) Krahasimi

D) Paralelizmi figurativ

4. Në këtë këngë autori priret të na tregojë: 1 pikë

A) vetminë e pangushëlluar të një gruaje.

B) shkatërrimin që vjen pas vdekjes.

C) vazhdimësinë e pandalshme të jetës.

D) vetminë dhe ftohtësinë që shkakton stina e dimrit.

5. Në cilin prej vargjeve është pikërisht grupi i foljeve që jep idenë e një kohe që shkon në vetmi

të plotë? 1 pikë

A) Ishte knaqë tuj e përmendun.

B) E disprohet ke i ve mendja.

C) Kish mbajtë zjerrmin ndezë mbi votër.

D) Vetun zbardh e vetun erret.

6. Kjo pjesë është shkruar me varg: 1 pikë

A) 7- rrokësh

B) 8- rrokësh

C) 9- rrokësh

D) 10 rrokësh

7. Përshkruani me pak fjalë atmosferën që mbizotëron në këtë fragment. Cili është funksioni

artistik i një zgjedhjeje të tillë nga ana e autorit? 2 pikë

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

8. Çfarë i kërkon Lokja vdekjes? Pse pikërisht në këtë moment? 2 pikë

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________




9. Në vargun “Kish mbajtë zjerrmin ndezë mbi votër”, fjala “zjarrm” mund të interpretohet në

kuptim të drejtpërdrejtë dhe të figurshëm. Si e shpjegoni secilin prej tyre?

a) i drejtpërdrejtë: ___________________________________________________ 1 pikë

b) i figurshëm: ______________________________________________________ 1 pikë

10. Cili është ritmi i këtij fragmenti? Shpjegoni arsyen e kësaj zgjedhjeje nga ana e autorit.

a) ritmi: __________________________________________________________ 1 pikë

b) shpjegimi: _______________________________________________________ 1 pikë

11. A) Ç’ndjesi ju sugjerojnë epitetet shurdh e tytë në vargun Shurdh a vendi e shpia tytë? Me

ç’pjesë të ligjëratës janë shprehur ato? 2 pikë

a) ndjesia: ________________________________________

b) pjesa e ligjëratës: ________________________________________

B) Gjeni një sinonim për fjalën e shuemja. Ç’ngarkesë emocionale mbart kjo zgjedhje e bërë

nga autori? 2 pikë

Me kry n’hi e shuemja plakë

a) ______________________________

b) ________________________________________________________________________

12. Strofat 3, 4, dhe 5 krijojnë kontrast me strofat e tjera të këtij fragmenti. Shpjegojeni këtë duke

e ilustruar mendimin tuaj edhe me disa nga shprehjet ose fjalët kyç që japin thelbin e këtij

kontrasti. 3 pikë

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________




13. Për shumë njerëz jeta mbetet një ëndërr. A jeni dakord me këtë pohim? Argumentoni mendimin

tuaj duke u mbështetur edhe në poemën “Andrra e jetës”. 8 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(13a)

Organizimi dhe

struktura

(13b)

Stili dhe

origjinaliteti

(13c)



(13d)

Totali

13

2 pikë

2 pikë 2 pikë 2 pikë 8 pikë




PJESA II

Viktor Hygo Katedralja e Parisit (Fragment)

Papritmas, në çastin kur ndihmësit e xhelatit do të zbatonin urdhrin e dhënë me gjakftohtësi,

ai njeri kapërceu parmakun e galerisë dhe e kapi tërkuzën me këmbë, me gjunjë dhe me duar; pastaj

rrëshqiti tatëpjetë fasadës së katedrales, si ajo pika e shiut që shket tatëpjetë një xhami, rendi te të

dy ndihmësit e xhelatit me shkathtësinë e një maceje që bie nga çatia, i rrëzoi ata përdhe me të dy

grushtet e tij të fuqishëm, rrëmbeu me njërën dorë ciganen, siç rrëmben një fëmijë kukullën, dhe,

pasi e ngriti vajzën përmbi kokën e tij, u sul në kishë, duke sokëllitur me një zë buçitës:

- Strehim!

Kjo u bë me që shpejtësi, saqë, po të kishte ndodhur natën, të pranishmit mund ta kishin parë

këtë skenë nën dritën e një vetëtime të vetme.

Kjo ngjarje e papritur e bëri të dënuarën të vinte në vete. Ajo hapi qepallat, vështroi

Kuazimodon dhe i mbylli shpejt përsëri, si e trembur nga shpëtimtari i saj.

Sharmolyu, xhelatët dhe gjithë rojtarët shtangën në vend. Brenda mureve të katedrales së

Shën Mërisë e dënuara ishte me të vërtetë e paprekshme. Katedralja ishte një strehë e sigurt dhe te

pragu i saj pritej hovi i drejtësisë njerëzore.

Kuazimodo ishte ndalur tani nën kubenë e portalit të madh. Shputat e gjera të këmbëve të tij

dukej se shkelnin aq fort mbi plloçat e gurta të dyshemesë, sa dhe shtyllat e rënda romanike. Koka e

tij e madhe dhe leshatake humbte midis supeve, si koka e një luani, që ka dhe ai një krifë të gjatë, e

cila i mbulon qafën. Ai po e mbante vajzën e tmerruar mbi pëllëmbët e duarve të tij të vrazhda, si

ndonjë copë pëlhurë të bardhë; por e mbante me aq kujdes, saqë dukej sikur kishte frikë se mos e

copëtonte ose mos e prishte. Do të thoshte se Kuazimodo e ndiente që ajo ishte diçka e brishtë,

elegante dhe e çmueshme, diçka jo e krijuar për duart e tij të ashpra. Herë – herë dukej se ai nuk

guxonte ta prekte atë as me frymën e tij. Pastaj, befas, e shtrëngonte në krahët e tij, në gjoksin e tij

çipa – çipa, si të ishte plaçka e tij, thesari i tij. Kështu e shtrëngon nëna në gji fëmijën e vet. Syri i tij

prej ciklopi ulje herë – herë mbi vajzën dhe i shprehte kësaj butësi, ëmbëlsi, dhembshuri, por pastaj

ngrihej prapë lart, duke lëshuar shkreptima. Atëherë gratë qeshnin e qanin, turma brohoriste nga

entuziazmi, sepse në ato çaste Kuazimodo ishte vërtetë i bukur. Po, ishte i bukur ky jetim, ky fëmijë

i gjetur, ky njeri i neveritur; dhe ai e ndiente veten të fortë e të madhërishëm dhe po e vështronte

drejt në sy atë shoqëri, që e kishte dëbuar, por në punët e së cilës ai ndërhynte kaq fuqimisht; e

vështronte drejt në sy atë drejtësi njerëzore, së cilës ai i kishte rrëmbyer prenë, gjithë ata tigra, që i

kishte lënë me gisht në gojë, ata rojtarë, ata gjyqtarë, ata xhelatë, tërë atë forcë të mbretit, që ai njeri

aq i parëndësishëm e kishte thyer.

E pastaj ishte një gjë aq prekëse ajo ndihmë e dhënë nga një qenie e shëmtuar si Kuazimodo,

një qenieje fatkeqe, që ishte dënuar me vdekje. Kuazimodo dhe Esmeralda ishin dy njerëz të

përbuzur nga natyra dhe shoqëria; ata ndodheshin në të njëjtën shkallë mjerimi dhe tani po

ndihmonin njëri-tjetrin.

E turma duartrokiste. Më së fundi, ai u duk për të tretën herë në majë të kullës së kambanës

së madhe dhe prej andej i tregoi me krenari tërë Parisit vajzën që kishte shpëtuar. Me një zë si

bubullime, që njerëzit vetëm rrallë herë e dëgjonin dhe që ai vetë nuk e dëgjonte kurrë, sokëlliu tri

herë me furi deri lart te retë:

- Strehim! Strehim! Strehim!




Për pyetjet 14-20 rrethoni vetëm shkronjën që i përgjigjet alternativës së saktë.

14. Situata që përshkruhet në këtë fragment është: 1 pikë

A) absurde

B) komike

C) tragjike

D) e jashtëzakonshme

15. E veçanta e stilit të autorit në paraqitjen e atmosferës në këtë fragment shfaqet në: 1 pikë

A) kontrastin artistik.

B) përshkrimin e mjedisit.

C) përshkrimin e personazheve.

D) dialogun midis personazheve.

16. Në cilën prej alternativave të mëposhtme shprehet ideja e kësaj pjese? 1 pikë

A) Qeniet e shëmtuara mbeten të përbuzura.

B) Është e lehtë të nënshtrosh të pambrojturit.

C) Mirësia i bën njerëzit më të ndjeshëm.

D) Edhe të përbuzurit mund ta sfidojnë shoqërinë.

17. Ajo që e bashkon Esmeraldën me Kuazimodon është se të dy: 1 pikë

A) akuzohen për vrasje.

B) janë dëbuar nga shoqëria.

C) janë dënuar me vdekje.

D) janë mallkuar nga kisha.

18. Për të dhënë gjendjen emocionale të Kuazimodos autori përdor një numër të madh: 1 pikë

A) mbiemrash

B) emrash

C) foljesh

D) përemrash

19. Në fjalinë sokëlliu tri herë me furi deri lart te retë fjala “sokëlliu” ka kuptimin: 1 pikë

A) bërtiti

B) shau

C) pëshpëriti

D) u kollit

20. Cili nga çiftet e mëposhtme krijon antonimi kontekstuale? 1 pikë

A) ky fëmijë i gjetur - ky njeri i neveritur.

B) qenie e shëmtuar – qenie fatkeqe.

C) diçka e brishtë – duart e ashpra.

D) gratë qeshnin – turma brohoriste.




21.

a) Kuazimodo e strehon Esmeraldën në katedrale. Pse drejtësia njerëzore nuk mund të vepronte

aty? 1 pikë

_____________________________________________________________________________

b) Çfarë kanë të përbashkët Kuazimodo dhe Esmeralda? Në ç’mënyrë ata po i vinë në ndihmë

njëri--tjetrit? 3 pikë

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

22.

A) Cila është figura e stilistikës në fjalinë: Syri i tij....duke lëshuar shkreptima.? Zbërtheni

nëntekstin e këtij përdorimi. 2 pikë

a) Figura e stilistikës: ____________________________

b) Nënteksti: ______________________________________________________

B) Gjeni në fragmentin e dhënë një mbiemër që thekson gjendjen shpirtërore dhe një tjetër që

thekson pamjen e jashtme të Kuazimodos. 2 pikë

a) gjendja shpirtërore: _____________________________

b) pamja e jashtme: _____________________________

23. E gjithë figura e Kuzimodos ngrihet në këtë fragment mbi bazën e kontrastit. Shpjegojeni këtë

duke dhënë edhe një ilustrim nga pjesa. 2 pikë

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

24. Ku qëndron sfida më e madhe e Kuazimodos? Mbi çfarë po triumfon ai? 2 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

25. Zbuloni në fragmentin e dhënë dy karakteristika të romantizmit bashkë me ilustrimet përkatëse.

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë






S E S I O N I II

(I DETYRUAR)


VARIANTI A


Shkolla e mesme e gjuhëve të huaja










• Pasaktësia gjuhësore ndikon negativisht në vlerësimin e nxënësit, në ato raste, kur ka

përsëritje të theksuara gabimesh ose gabime të cilat prishin në mënyrë të vazhdueshme



Varianti A


PJESA I

Ndre Mjeda Andrra e jetës

Pyetja 1 C 1 pikë

Pyetja 2 B 1 pikë

Pyetja 3 D 1 pikë

Pyetja 4 A 1 pikë

Pyetja 5 D 1 pikë

Pyetja 6 B 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 7 2 pikë

Model përgjigjeje

Atmosfera: Dimër, shkreti në natyrë, vetmi, ftohtësi.

Funksioni artistik: një paraqitje e tillë e natyrës dhe mjedisit thekson vetminë, shkretinë e

Lokes. Theksohet ana njerëzore.

OSE

Autori vendos një paralelizëm (figurativ) mes natyrës dhe gjendjes shpirtërore dhe fizike të

njeriut, për të theksuar këtë të fundit.

1 pikë Nëse përshkruan me pak fjalë atmosferën që zotëron në këtë fragment.

DHE

1 pikë Nëse tregon funksionin artistik të kësaj zgjedhjeje nga ana e autorit.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 8 2 pikë

Model përgjigjeje

Lokja i kërkon vdekjes vajzën që s’e ka më (Tringën).

Ajo e kërkon pikërisht në këtë moment, pasi është në kulmin e dhimbjes dhe vetmisë. Plaga s’i

është mbyllur edhe pas kaq kohe. Pra, theksohet pikërisht dhimbje e pangushëlluar dhe të

mbeturit vetëm.

1 pikë Nëse tregon se çfarë i kërkon Lokja vdekjes.

DHE

1 pikë Nëse shpjegon arsyen e kësaj kërkese.


________________________________________________________________________________

Pyetja 9 2 pikë

Model përgjigjeje

Në kuptimin e drejtpërdrejtë: zjarri është elementi i jetës, që na ngroh, jep gjallëri, na mbron

nga i ftohti i dimrit.

Në kuptimin figurativ: zjarri simbolizon ngrohtësinë familjare, shpresën, dashurinë, të cilat i

mungojnë Lokes.

1 pikë Nëse shpjegon kuptimin e drejtpërdrejtë të fjalës zjarr.

DHE

1 pikë Nëse shpjegon kuptimin e figurativ të fjalës zjarr.



Varianti A


Pyetja 10 2 pikë

Model përgjigjeje

Ritmi i këtij fragmenti është i ngadaltë, si i zvarur, i qetë.

Ky lloj ritmi është në funksion të idesë që përpiqet të përçojë autori: një jetë që po përmbyllet,

pa forcë, pa gjallëri, pa ritëm, një jetë që po zvarritet drejt fundit.

1 pikë Nëse përcakton ritmin e kësaj kënge.

DHE

1 pikë Nëse shpjegon arsyen e kësaj zgjedhjeje.

0 pikë Nëse përgjigjet gabim ose nuk përgjigjet fare. ________________________________________________________________________________________________ Pyetja 11 (a) 2 pikë

Model përgjigjeje

Ndjesia: Braktisje, heshtja që mbizotëron, një mjedis si në varreza, pa asnjë frymë njeriu rreth e

rrotull.

Pjesa e ligjëratës: mbiemra

1 pikë Nëse tregon ndjesinë që i sugjerojnë fjalët e vargut.

DHE 1 pikë Nëse gjen pjesën e ligjëratës.

0 pikë Nëse përgjigjet gabim ose nuk përgjigjet fare. ________________________________________________________________________________________________

Pyetja 11 (b) 2 pikë

Model përgjigjeje

Sinonimi: e shuemja – e mjera, e gjora.

Kjo fjalë mbart një ngarkesë të fortë emocionale, duke theksuar pikërisht të mbeturit pa asgjë,

pa njerëz, pa shpresë, të varfër, të braktisur, të shuar nga jeta dhe dëshirat.

1 pikë Nëse gjen sinonimin e fjalës.

DHE

1 pikë Nëse shpjegon ngarkesën emocionale që mbart fjala.


________________________________________________________________________________

Pyetja 12 3 pikë

Model përgjigjeje

Në strofat 3, 4, 5 Lokja ëndërron. Ajo imagjinon një jetë të lumtur në pleqëri. Në ndryshim me

strofat e tjera, ku mbizotëron vetmia dhe braktisja, në këto strofa, në kontrast, Lokja e shikon

veten se si mund të kish qenë po të kish pasur një djalë.

Janë strofa ku Lokja portretizohet e lumtur, në ndryshim me pjesët e tjera të këngës.

Fjalët dhe shprehjet kyç që japin thelbin e këtij kontrasti janë:

Me kry n’hi e shuemja plakë - Kish mbajtë zjerrmin ndezë mbi votër,

Me ndo’j fëmi tu’ e kalamendun -

Përmbi vatër kush s’ia qet.

Vetun zbardh e vetun erret - Kish shkue motin si prendevra

Edhe Lokja me gjith’tjera / Kishte dalë me petka4 n’shtat

5 - Nji dorë krande me i ba flakë /

Përmbi vatër kush s’ia qet

OSE

Hi- zjarr, Mbaruene lulet- prandevra, Kush s’ia qet- e reja, Vetun erret- fëmi, Etj

1 pikë Nëse shpjegon kontrastin midis strofave

DHE

2 pikë Nëse gjen disa nga fjalët ose shprehjet që japin thelbin e këtij kontrasti (më shumë

se një çift shprehjesh ose fjalësh).



Varianti A


Pyetja 13 8 pikë

Për vlerësimin e esesë do të ndiqen kriteret e mëposhtme:



shkruan një ese ku argumenton se për shumë njerëz jeta mbetet një ëndërr.

shpjegon pse mendon se është e tillë.







hyrjen

zhvillimin

përfundimin










stil origjinal.









Varianti A


PJESA II

Viktor Hygo Katedralja e Parisit

Pyetja 14 D 1 pikë

Pyetja 15 A 1 pikë

Pyetja 16 D 1 pikë

Pyetja 17 B 1 pikë

Pyetja 18 A 1 pikë

Pyetja 19 A 1 pikë

Pyetja 20 C 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 21 (a) 1 pikë

1 pikë Në katedrale mbizotëron vetëm drejtësia hyjnore. Drejtësia njerëzore atje s’ka vend.

Katedralja është vendi i perëndisë dhe vetëm ajo ka të drejtë të vendosë drejtësi atje.


____________________________________________________________________


1 pikë Të dy janë të mohuar nga shoqëria, të veçuar dhe të përbuzur prej saj. Kanë

ngjashmëri shpirtërore.

2 pikë Kuazimodo po e shpëton Esmeraldën nga duart e drejtësisë, po e shpëton nga

ndëshkimi për diçka që ajo nuk e ka bërë. Esmeralda e bën Kuazimodon më njerëzor,

më të butë, më të dashur. E ndihmon të kuptojë se është njeri, me ndjenja dhe

emocione. Të dy ndajnë mohimin dhe braktisjen që u është bërë.


Nxënësi do të marrë pikë edhe kur në përgjigjen e dhënë, jep një interpretim që nuk e përmban

modeli i përgjigjes, por që komisioni i vlerësimit e gjykon të saktë. _______________________________________________________________________________


1 pikë Figura e stilistikës: metafora ose metaforë e hiperbolizuar.

DHE

1 pikë Interpretimi: Ashtu sikurse rrufeja lëshon shkreptima dhe një dritë të fuqishme,

edhe syri i Kuazimodos shkreptinte duke i dëshmuar botës refuzimin e tij dhe

këmbënguljen për ta mbrojtur deri në fund vajzën. Metafora e hiperbolizuar tregon

pikërisht forcën e tij të jashtëzakonshme për ta mbrojtur Esmeraldën dhe për të

djegur, ashtu si rrufeja, këdo që do guxonte ta prekte.


_______________________________________________________________________________


1 pikë Gjendja shpirtërore: fatkeqe, i përbuzur, i madhërishëm, të fortë, etj.

DHE

1 pikë Pamja e jashtme: buçitës, e shëmtuar, të vrazhda, të ashpra, çipa- çipa, ciklopi,

leshatake, etj.



Varianti A


Pyetja 23 2 pikë

Model përgjigjeje

Kuazimodo është një njeri i vrazhdë, i shëmtuar, me një forcë të jashtëzakonshme, por nga ana

tjetër ai ka një shpirt të ndjeshëm, njerëzor. Pra një njeri kaq i përçudnuar ka një shpirt kaq

bujar.

Ilustrimi: shprehte kësaj butësi, ëmbëlsi, dhembshuri - duke lëshuar shkreptima, duarve të tij të

vrazhda - por e mbante me aq kujdes, etj.

1 pikë Nëse shpjegon kontrastin mbi të cilin ngrihet figura e Kuazimodos.

DHE

1 pikë Nëse gjen një ilustrim që tregon thelbin e këtij kontrasti.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 24 2 pikë

Model përgjigjeje

Kuazimodo po sfidon shoqërinë që e ka neveritur, mohuar, përbuzur, tallur e sfilitur për kaq

kohë. Ai po i tregon kësaj shoqërie se ai mund t’i dalë kundër dhe nuk e ka frikë aspak.

Ai po triumfon mbi drejtësinë njerëzore, duke i rrëmbyer asaj Esmeraldën, duke mos e lënë ta

ndëshkojë. Ai po triumfon mbi çdo gjë të padrejtë që kjo shoqëri përfaqëson.

1 pikë Nëse tregon ku qëndron sfida më e madhe e Kuazimodos.

1 pikë Nëse tregon se mbi çfarë po triumfon ai.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 25 2 pikë

Model përgjigjeje

Karakteristika të romantizmit:

shkrimi sugjestionues i Hygoit shkakton emocione të fuqishme përmes përshkrimeve;

kthesat e befasishme;

kontrastet e fuqishme;

figurat e stilistikës të preferuara për romantikët si: metafora, hiperbola, antiteza;

Etj.

2 pikë Nëse zbulon në fragmentin e dhënë dy karakteristika të romantizmit bashkë me

ilustrimet përkatëse.

OSE

1 pikë Nëse zbulon në fragmentin e dhënë një karakteristik të romantizmit bashkë me

ilustrimin përkatëse ose zbulon dy karakteristika por pa ilustrimet përkatëse.







S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A


Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Gjimnazi: Drejtimi natyror

Udhëzime për nxënësin Testi është i ndarë në dy pjesë: në prozë dhe në dramë.








Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7 8a 8b 9a 9b 9c 10a 10b 10c

Pikët

Kërkesa

11a 11b 12a 12b 13 14 15 16 17 18 19a 19b 19c 20a 20b

Pikët

Kërkesa

21a 21b 21c 22a 22b 23a 23b 24a 24b 25a 25b 25c 25d

Pikët


1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar


BARKODI


Gjimnazi: Drejtimi natyror Varianti A


PJESA I

Mitrush Kuteli

Natë vjeshte të tretë

(fragment)

I. Ky ishte gjyshi. Prandaj e donin të gjithë, s’kish hasmëri, po vetëm miqësi. Vetë hante bukë e

qepë, me kripë, po rritte një karvan fëmijë e mbante me bukë hapsanikët. Ama punonte si rob, ditë e

natë: ngrihej kur të gjithë flinin gjumin e tretë e binte kur të gjithë kishin bërë të parin e ia merrnin

të dytit.

Kur ndonjë titis, zemërgur, i thosh: “Ore, ç’po bën ti kështu? Ku e ke mendjen? Ca dalin e harrojnë,

ca thyejnë hapsanën e ikin maleve, ca vdesin brenda. Ku të shpie mushka? Diell kërkon të bëhesh-

a? Edhe dielli që është diell nuk e ngroh dot gjithë botën, se kjo botë ka shumë gryka e shpella.Vëri

gishtin kokës…” Gjyshi ia kthente: “Elbete, njerëz jemi: vjen dita që edhe vdesim, se vdekjen e

kemi borxh, po buka është bukë. Kur e ke, jepe, se ai që të kërkon e ka pisk, s’të zgjat dorën më kot.

Kush mban furrë, duhet ta bëjë zemrën të gjerë sa furra. E si mund të mbaj unë raftet rëngë e të mos

i jap një copë atij që i dridhet buza? Kështu e kam nisur, kështu do ta gris. Pastaj duhet të dish edhe

një gjë: delja lë leshin atje ku kullot. Edhe unë dele jam. Këtu kullos…”

Dhe e mbyllte bisedën.

Po një herë…

Dëgjoni ç’i ndodhi një herë gjyshit. Ia kish sjellë puna të shkonte gjer në Elbasan, për një mblesëri.

Siç e dini, është më mirë të mblosh e të martosh një çupë jetime, pa krahë, sesa të ndërtosh një

kishë. Gjyshit iu mbush mendja e i hyri kësaj pune. Ia la furrën gjyshes e djemve – të vegjël ishin

këta, po punonin – edhe u nis me karvanin e Llazit të vogël, që po kthehej nga Manastiri. Më këmbë

u nis. Me të dalë nga fshati, nëpër rripa e gërxhe, Llazi i vogël ua mbushi kuajve zilet me bar, të

mos trokëllinin, se udha s’ish e qëruar, rëshpëronin hajdutë. Po ai që e ka zanat, e gjen karvanin

edhe pa trokëllima. Ecë, ecë, aty mbi Xhyrë, ne shkalla, në ata shkëmbinj të varur, karvani ra në

kllapë. E zunë hajdutët.

- Lidhuni!

U lidhën të gjithë: udhëtarë e karvanarë. Doemos, aty i thoshin Xhyrë, fliste dyfeku i gjatë!

- Qeset!

Oh, qesja është e dhembshur, po koka është edhe më e dhembshur! Qesja ik e vjen, koka ik e s’vjen

kurrë. Bëhet dhe, myk.

_______________________________________________________________________

II. Kapedani është mjekërzi, vetullzi, fustanezi. Burrë i ngrysur, me dyfek të gjatë. Sapo e sheh

gjyshin, e ndërron fytyrën.

Cili je ti, bre? – i thotë. – Unë sikur të njoh, sikur të kam parë…

- E ku të më kesh parë ti mua, o kapedan? Ti, këtu, lart, me dyfek; unë, atje, poshtë, me kokë

në magje, me lopatë në dorë. Jam furrxhi, bëj bukë.

Kapedani hidhet përpjetë.

- A mos të thonë Zafir furrxhiu?

- Ashtu më thonë, kapedan.

Kapedani hap krahët, me dyfekun në të djathtë, e përqafon, e puth.

- Ti o furxhi, më ke mbajtur me bukë kur kam qenë në hapsanë. Borxhin s’ta kam paguar, po

as nuk kam harruar.

- Helbete, kapedan, njerëz jemi.

Hajdutët çuditen. Kapedani kthehet e i thotë atij që i kish sjellë gjyshin në limer:

- Hodo, jepja qesen. Buka nuk shkelet, se të zë sytë.





1. Ky krijim e merr temën nga: 1 pikë

A) kronikat historike

B) mitologjia antike

C) trillimet fantastike dhe shkencore

D) realiteti i mbështetur mbi mentalitetin popullor

2. Si quhet ndryshe gjyshi në këtë fragment? 1 pikë

A) kapedan

B) furrxhi

C) koprac

D) zemërgur

3. Dialogu i përdorur në këtë fragment ndihmon në: 1 pikë

A) karakterizimin e personazheve

B) përshkrimin e natyrës

C) analizën e thellë të fakteve

D) interpretimin e ngjarjeve të kohës

4. Nga pikpamja e formimit fjala zemërgur është: 1 pikë

A) e parme

B) e prejardhur

C) e përbërë

D) e përngjitur

5. Shprehjen frazeologjike Vëri gishtin kokës do ta zëvendësonit me fjalën: 1 pikë

A) vepro

B) mendohu

C) ndërprite

D) vendos

6. Çfarë vlerësonte më shumë gjyshi në jetë? 1 pikë

A) zemërgjerësinë dhe jetën

B) paranë apo qesenë

C) pushtetin apo kapedanllëkun

D) udhëtimin dhe qejfet që të sjell ai

7. Nisur nga fjalët e gjyshit, kapedani ndryshon nga furrxhiu sepse: 1 pikë

A) kapedani është në fushë dhe furrxhiu në mal

B) kapedani është i qetë dhe furrxhiu i nxituar

C) kapedani është i butë dhe furrxhiu i egër

D) kapedani është me dyfek dhe furxhiu me kokë në magjë




8.

a) Identifikoni dy arsye në fillim të fragmentit që tregojnë se gjyshin e donin të gjithë.

2 pikë arsyeja 1: ________________________________________________________

arsyeja 2: ________________________________________________________

b) Veçoni një shprehje të gjyshit në pjesën e parë të fragmentit që tregon mirësinë e natyrës së

tij. 1 pikë

_______________________________________________________________________

9.

a) Pse çuditen hajdutët kur flet kapedani? 1 pikë

________________________________________________________________________

b) Identifikoni një fjalë të urtë të përdorur nga kapedani.

1 pikë

_______________________________________________________________________

c) Shpjegoni kuptimin e fjalës së urtë. 1 pikë

________________________________________________________________________

10. Përcaktoni llojin e funksionit të gjymtyrëve te titulli: Natë vjeshte të tretë.

a) Fjala Natë është në funksionin e: ____________________________________ 1 pikë

b) Fjala vjeshte është në funksionin e: __________________________________ 1 pikë

c) Fjala tretë është në funksionin e: ____________________________________ 1 pikë

11. Ku duket në fragment përvoja jetësore e plakut? Si paraqitet ajo?

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

__________________________________________________________________

b) _______________________________________________________________ 1 pikë

12.

a) Në cilën vetë rrëfen Kuteli? 1 pikë

________________________________________________________________________

b) Ku mbështetet Kuteli në përdorimin e leksikut të tij? Jepni një shembull nga fragmenti për

këtë. 2 pikë

* Kuteli mbështetet: _________________________________________________

* shembulli: _______________________________________________________




PJESA II

Shekspir Makbethi

(fragment)

Akti III

Skena I

Makbethi

Ja mysafiri ynë kryesor.

Zonja Makbeth

Po ta harronim, festa jonë e madhe

Na mbetej si e çalë dhe pa shijë.

Makbethi

Zot, sonte kemi një gosti kremtore

Dhe lutemi të vish e ta nderosh.

Bankua

Si të urdhërojë Lartësia juaj.

Me ju detyra ime është e lidhur

Me një mënyrë që s’këputet kurrë.

Makbethi

A udhëton pas dreke?

Bankua

Po. imzot.

Makbethi

Kam dashur të të lypja ca këshilla-

Sikundër më përkrahe sot në mbledhje

Me aq zotësi dhe urtësi-

Po kemi kohë nesër. A shkon larg?

Bankua

Imzot, sa duhet për të mbushur kohën

Që këtë çast gjer në gosti të sotme;

Në qoftë se nuk më ecën kali mirë,

Besoj se do të arrij pasi të ngryset.

Makbethi

Mos na mungo nga festa.

Bankua

Aspak, Imzot.

Makbethi

Dëgjojmë se gjakderdhësit na shkuan

Njëri në Ingli dhe në Irlandë tjatri.

Që ta mbulojnë atvrasjen e pashpirtme,

Përhapin shpifje të çuditëshme;

Po dhe këto i bisedojmë nesër

Në mbledhjen e këshillës mbretërore,

Udhën e mbarë, pra; vrapo me kalin

Dhe kthehu shpejt. A e ke pas dhe djalin?

Bankua

Fleancin? Po, Imzot. Shkoj pra; s’pret koha.

Makbethi

Uroj të të ecë shpejt e mirë kali

Udhën e mbarë dhe u kthefsh shëndoshë. (Del

Bankua)

Tani të gjithë jini të liruar

Gjer në orën shtatë gostisë sonë:

Që ta gëzojmë festën ca më bukur

Po çlodhemi pas dreke në odën vetëm.

Pra, gjer ahere, lamtumirë!

(Dalin të gjithë veç Makbethit dhe një

shërbëtori.)

Dëgjo, a presin jashtë ata të dy?

Shërbëtori

Po, presin jashtë portës së pallatit.

Makbethi

Silli këtu, (Del Shërbëtori.)

Të jem kështu nuk është asgjë

Duhet të jem kështu me siguri.

Një frikë e thellë m’u rrënjos për Bankon:

Natyra mbretërore e tij më tremb;

se ka guxim dhe trimëri të madhe

Dhe i përdor me mend kur vepëron.

S’ka tjatër veç këtij që t’ia kem frikën;

gjenia ime kundrejt tij përunjet

Si Mark Antoni kundrejt Jul Qesarit.

I qërtoi motrat kur më quan mbret

Edhe i urdhëroi t’i flasin dhe atij;

Ahere me mënyrë profetike

E sallutuan gjysh prej disa mbretërsh.

Më vunë kokës një kurorë të papemët,

Më dhanë dhe një shkepter shterp në dorë,

Dhe fati m’i rrëmben pastaj të dyja,

Se s’kam trashëgimtar. Në qoftë ashtu,

Kam ndyrë shpirtin për të bijtë e Bankos,

Për ta kam vrarë Dunkanin hirëplot;

Për ta helmova qetësinë e mendjes;

Dhe xhevairin e përjetshëm ia dhashë;

Armikut të paudhë të skëterrës.

Që t’i bëj mbretër, bijtë e Bankos mbretër!

Që ta ndaloj këtë, eja, o fat,

Të kapemi për jetë dhe për vdekje!

Kush është ay? (Hyn Shërbëtori me dy

Vrasës)

Tani shko, rri në derë,

Dhe prit atje gjersa të të thërres. (Del

Shërbëtori.)

A nuk folëm dje bashkë?





13. Ngjarja e kësaj tragjedie është marrë nga: 1 pikë

A) Eposi i Nibelungëve

B) historia e Greqisë së vjetër

C) historia e Romës

D) historia e Skocisë mesjetare

14. Në vargun: Udhën e mbarë, pra; vrapo me kalin, folja me të zeza është në mënyrën:

1 pikë

A) habitore

B) lidhore

C) urdhërore

D) dëftore

15. Vargu me intonacion pyetës: Po kemi kohë nesër. A shkon larg? tregon: 1 pikë

A) natyrën hileqare të Makbethit

B) ndjesinë e Makbethit për diçka jo të mirë

C) dashurinë e Makbethit ndaj Bankos

D) kujdesin për të birin dhe familjen e Bankos

16. Krimi që mendohet të kryhet, motivohet me: 1 pikë

A) xhelozinë e dashurisë

B) etjen për pushtet

C) inatet familjare

D) procesin e hakmarrjes

17. Fjala gjakderdhësit bën pjesë në klasën e: 1 pikë

A) foljes

B) mbiemrit

C) përemrit

D) emrit

18. Karakteristikë e kësaj vepre është: 1 pikë

A) ngjeshja e veprimit skenik

B) gjatësia e veprimit skenik

C) kompozicioni pa rend

D) mungesa e detajeve skenike




19. Cilat janë tri pikat e lidhjes së subjektit dramatik në këtë fragment? I jepni ato sipas radhës dhe

peshës që kanë në rritjen e dramacitetit.

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

c) ________________________________________________________________ 1 pikë

20. Ç’kuptim ka shprehja: Të kapemi për jetë dhe për vdekje!? Identifikoni fjalët që formojnë

antitezë.

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) _____________________________ _______________________________ 1 pikë

21. Pjesa e fundit është një monolog i Makbethit. Tregoni dy tipare të Makbethit që dalin prej këtij

monologu.

a) _______________________________________________________________ 1 pikë

b) _______________________________________________________________ 1 pikë

c) Lexoni vargun: Që ta ndaloj këtë, eja, o fat. Ç’figurë e intonacionit është përdorur këtu?

1 pikë

________________________________________________________________________

22. Tregoni të paktën me nga një epitet ndryshimin thelbësor të karakterit të Makbethit dhe

Bankos.

a) Makbethi: ____________________________________________ 1 pikë

b) Banko: _____________________________________________ 1 pikë

23. Cili është togfjalëshi që tregon natyrën e Bankos nga e cila ka frikë Makbethi dhe ç’klasa

fjalësh e përbëjnë atë?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ___________________________ ________________________________ 2 pikë

24. Pse Makbethi i thërret vrasësit ata të dy? Ç’tregon kjo?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë




25. Argumentoni se edhe pasionet më të fuqishme te njeriu, duhet të udhëhiqen nga arsyeja.

8 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(25a)

Organizimi

dhe struktura

(25b)

Stili dhe

origjinaliteti

(25c)



(25d)

Totali 25







S E S I O N I II

(I DETYRUAR)


VARIANTI A


Gjimnazi: Drejtimi natyror
















PJESA I

Mitrush Kuteli Natë vjeshte të tretë

(fragment)

Pyetja 1 D 1 pikë

Pyetja 2 B 1 pikë

Pyetja 3 A 1 pikë

Pyetja 4 C 1 pikë

Pyetja 5 B 1 pikë

Pyetja 6 A 1 pikë

Pyetja 7 D 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 8 3 pikë

Model përgjigjeje

Gjyshin e donin të gjithë sepse:

a- dhe b-

S’kishte hasmëri.

Kishte vetëm miqësi.

Mbante me bukë të tjerët.

Punonte shumë.

Ishte zemërmirë.

Ishte i mençur.

Etj.

c- shprehja mund të jetë e kësaj natyre:

* Kush mban furrë, duhet ta bëjë zemrën të gjerë sa furra. E si mund të mbaj unë raftet rëngë e të

mos i jap një copë atij që i dridhet buza?


3 pikë Nëse jep dy arsye dhe një shprehje të gjyshit.

2 pikë Nëse jep vetëm dy arsyet ose njërën nga arsyet dhe shprehjen e gjyshit.

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga arsyet ose vetëm shprehjen e gjyshit.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 9 3 pikë

Model përgjigjeje

a- Hajdutët çuditen sepse ai kurrë më parë s’kishte qenë i tillë. Kapedani ndërron fytyrë, dhe ia

kthen qesen gjyshit, etj.

b- Buka nuk shkelet, se të zë sytë.

c- Shpjegimi lidhet me kodin e mirënjohjes. Atij që të bën mirë nuk duhet t’i bësh keq.etj





3 pikë Nëse jep tri përgjigje si në pikat a) b) c).

2 pikë Nëse jep vetëm dy nga përgjigjet si në pikat a) b) c).

1 pikë Nëse jep vetem njërën nga përgjigjet si në pikat a) b) c).


_______________________________________________________________________________

Pyetja 10 3 pikë

Model përgjigjeje

a- kundrinor

b- përcaktor

c- përcaktor

3 pikë Nëse jep tri përgjigje si në pikat a) b) c).

2 pikë Nëse jep vetëm dy nga përgjigjet si në pikat a) b) c).

1 pikë Nëse jep vetëm njërën nga përgjigjet si në pikat a) b) c).


________________________________________________________________________________

Pyetja 11 2 pikë

Model përgjigjeje

a- Përvoja e gjyshit duket:

Në fjalët e urta që përdor.

Në veprimet që kryen.

Në punën e palodhshme.

Në faktin se nuk nxiton kurrë.

Në tolerancën dhe mirësinë e tij.

Etj.

b- Ajo paraqitet si një eksperiencë e gjatë , plot ngjarje dhe të papritura, me situata të thjeshta dhe të

ndërlikuara, etj.


2 pikë Nëse jep një shembull të përvojës së gjyshit dhe tregon si paraqitet ajo.

1 pikë Nëse jep vetëm shembullin ose tregon vetëm si paraqitet ajo.


________________________________________________________________________________

Pyetja 12 3 pikë

Model përgjigjeje

a- Kuteli në këtë tregim rrëfen në vetën e tretë.

b- Mbështetet në krijimtarinë popullore dhe në mentalitetin popullor nga ai nxjerr apo krijon

personazhin e tij.

c- Shembuj mund të jenë: fjalët e urta apo shprehjet frazeologjike (nxënësi mund të marrë

konkretisht secilën nga ato të përdorur në fragment). Por nxënësi mund të marrë edhe ndonjë fjalë të

veçantë. Në të gjitha këto raste ai do të marrë pikët e duhura.








________________________________________________________________________________________________

PJESA II

Shekspir Makbethi

(fragment)

Pyetja 13 D 1 pikë

Pyetja 14 C 1 pikë

Pyetja 15 A 1 pikë

Pyetja 16 B 1 pikë

Pyetja 17 D 1 pikë

Pyetja 18 A 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 19 3 pikë

Model përgjigjeje

Tri pikat kryesore të subjektit dramatik janë:

a- Makbethi dhe znj Makbeth ftojnë në festë Bankon.

b- Makbethi shpjegon pse ka frikë nga Banko.

c- Vendimi që duhet ta vrasë atë patjetër dhe në mënyrë të shpejtë.






____________________________________________________________________

Pyetja 20 2 pikë

Model përgjigjeje

a- kuptimi është i lidhur me mendimin e Makbethit se trashëgimtarë do të jenë fëmijët e Bankos.

Për të mos ndodhur kjo ai duhet të veprojë shpejt dhe pasoja e veprimit të tij duhet të jetë vdekja, që

froni të jetë vetëm i Makbethit, etj.

b- fjalët janë jetë dhe vdekje.


2 pikë Nëse jep dy përgjigje si më lart.



_______________________________________________________________________________




Pyetja 21 3 pikë

Model përgjigjeje

a dhe b:

Makbethi më monologun e tij karakterizohet nga:

- frika.

- inferioriteti ndaj Bankos.

- dilema mbi gjeninë e tij.

- vendosmëria për të vrarë.

- vendosmëria për të vrarë shpejt.

- etj.

c- Pasthirrma






_______________________________________________________________________________

Pyetja 22 2 pikë

Model përgjigjeje

a- Makbethi del në fragment:

- i frikësuar.

- inferior ndaj Bankos.

- ka dyshime mbi gjeninë e tij.

- i vendosur për të vrarë.

- i vendosur për të vrarë shpejt .

- etj.

b- Banko del në fragment:

- besnik,

- trim,

- i bindur,

- besues,

- i ndershëm,

- i sjellshëm,

- mirënjohës,

- etj.


2 pikë Nëse jep një tipar për secilin dhe që i dallon ata.

1 pikë Nëse jep vetëm një tipar që i përshtatet njërit prej personazheve.


_______________________________________________________________________________




Pyetja 23 3 pikë

Model përgjigjeje

a- natyra mbretërore

b- emër dhe mbiemër


3 pikë Nëse identifikon togfjalëshin dhe jep formimin e tij.

2 pikë Nëse tregon vetëm togfjalëshin dhe një element formues të tij, ose nëse jep vetëm

formimin e plotë të togfjalëshit.

1 pikë Nëse tregon vetëm togfjalëshin.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 24 2 pikë

Model përgjigjeje

a- një mënyrë shumë të afërt të tij me vrasësit.

b- kjo tregon se ai me kohë e kishte kopsitur planin e vrasjes.


2 pikë Nëse jep dy përgjigje si më lart.

1 pikë Nëse përgjigjet vetëm për njërën nga ato.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 25 8 pikë




shkruan një ese ku argumenton dëmin që sjellin pasionet e paarsyeshme te njeriu.

shpjegon pse ndodh kjo dhe si ndodh kjo.










hyrjen

zhvillimin

përfundimin










stil origjinal.













S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A


Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Shkolla e mesme pedagogjike

Udhëzime për nxënësin Testi është i ndarë në dy pjesë: gjuhë shqipe dhe letërsi.








Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11a

Pikët

Kërkesa

11b 12 13 14 15 16 17 18 19a 19b 20

Pikët

Kërkesa

21a 21b 22 23 24 25a 25b 25c 25d

Pikët


1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar


BARKODI


Shkolla e mesme pedagogjike Varianti A


PJESA I

GJUHË SHQIPE

Ritmi i daulles sa vinte e bëhej më i shpeshtë dhe tani, përmes ngashërimit të violinave,

dukej sikur dikush rrokulliste shpella. Gjenerali vazhdonte të rrinte në këmbë. Atij po i merreshin

mendtë nga kjo furi e tërbuar, e rrezikshme dhe e ndritshme. Ai nuk e kuptoi sa vazhdoi. Vështroi

disa sekonda si nëpër mjegull fytyrat e djersitura të muzikantëve dhe sytë e mbyllur në ekstazë të

vallëzonjësve. Pastaj daullja heshti dhe tamam atëherë kur njerëzit po ktheheshin nëpër vende, u

ndie një rënkim. Gjeneralin sikur e shpoi diçka. Dasma ishte plot zhurmë, por, për çudi, të gjithë e

ndjenë atë rënkim. Askujt nuk ia merrte mendja se rënkimi i plakës Nicë mund të ishte aq i fortë.

- Oi, oi, - qau ajo me zë të hollë.

U bë papritur një heshtje kaq e thellë, sa jo vetëm vajtimi, por edhe gulçimi i saj ndihej qartë.

Nga romani “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” i shkrimtarit I. Kadare

Për pyetjet nga 1 deri në 6 rrethoni vetëm shkronjën që i përgjigjet alternativës së saktë.

1. Dalloni fjalën e urtë. 1 pikë

A) Ç’i sheh syri, ia bën dora

B) E ruaj si sytë e ballit

C) Larg syve, larg zemrës

D) Vështroi sytë e mbyllur në ekstazë të vallëzonjësve

2. Në cilin nga çiftet e mëposhtme janë përdorur dy fjalë homonime? 1 pikë

A) zë kosin me farë – nuk zë shpejt miqësi.

B) nuk e zë më për dore – ajo qau me zë të hollë.

C) zë dorezën e derës – zë një dhomë në hotel.

D) zë i mprehtë fëmije – nuk bëj zë.

3. Fjala “e tërbuar” është: 1 pikë

A) fjalë e thjeshtë.

B) fjalë e prejardhur me prapashtesë.

C) fjalë e formuar me paranyjëzim.

D) fjalë e formuar me prapashtesë dhe paranyjëzim njëkohësisht.

4. Fjala e nënvizuar në fjalinë Ritmi i daulles sa vinte e bëhej më i shpeshtë është: 1 pikë

A) rrethanor mënyre.

B) përcaktor kallëzuesor.

C) përcaktor me përshtatje.

D) gjymtyrë emërore e kallëzuesit emëror.




5. Rrethoni ndërtimin në të cilin është përdorur një kallëzues i përbërë emëror. 1 pikë

A) Ai mund të ishte sjellë më mirë.

B) Rënkimi i plakës nuk mund të ishte kaq i fortë.

C) Ritmi i daulles sa vinte e bëhej më i shpeshtë.

D) Gjenerali vazhdonte të rrinte në këmbë.

6. Cila fjalë është shkruar gabim? 1 pikë

A) gjithçka

B) gjysmë

C) prapëseprapë

D) e ndritëshme

7. Përcaktoni klasën e fjalëve të nënvizuara në fjalitë: 4 pikë

Ai nuk e kuptoi sa vazhdoi. Vështroi sytë e mbyllur në ekstazë të vallëzonjësve.

Pastaj pa shumë njerëz në valle.

a) nuk: _______________________

b) sa: _______________________

c) të vallëzonjësve: _______________________

d) shumë: _______________________

8. Gjeni llojin e përemrave të nënvizuar në këto fjali: 3 pikë

Të gjithë e ndjenë atë rënkim.

Askujt nuk i besohej, por të gjithë u shqetësuan për të.

a) atë: _______________________

b) askujt: _______________________

c) (për) të: _______________________

9. Për emrin e nënvizuar tregoni rasën, trajtën dhe funksionin sintaksor të tij. 3 pikë

Dukej sikur dikush rrokulliste shpella.

a) rasa: _______________________

b) trajta: _______________________

c) funksioni: _______________________




10. Gjeni funksionin sintaksor të gjymtyrëve të nënvizuara: 2 pikë

Njerëzit po ktheheshin nëpër vende. Gjeneralin sikur e shpoi diçka.

a) nëpër vende: _______________________

b) diçka: _______________________

11. Gjeni llojin e fjalive të nënrenditura në fjalinë e mëposhtme.

Bëni skemën e fjalisë së përbërë.

Ndërsa po i mbante sytë mbyllur, ajo dëgjoi një zë të vrazhdë, që po fliste plot ëmbëlsi.

a) lloji i fjalive të nënrenditura: 2 pikë

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

b) skema e fjalisë së përbërë: 1 pikë




PJESA II

Flober Zonja Bovari (fragment)

Mërzitja iu përhap nga një shqetësim më i këndshëm, shtatzënia e gruas. Sa më shumë

afrohej afati i lindjes, aq më tepër e donte ai atë. Midis tyre krijohej një lidhje tjetër organike, dhe

një si ndjenjë e pandërprerë e një bashkimi më të ndërlikuar. Kur e shihte së largu tek ece gjithë

plogështi, kur e kishte ballë për ballë dhe e sodiste më me nge, kur lëshohej e kapitur në kolltuk, ai

fluturonte nga lumturia, ngrihej, e puthte, i ledhatonte fytyrën me duar, e thërriste mamakë, e ftonte

të vallëzonte, dhe, nxirrte nga goja, gjysme me të qeshur, gjysmë me të qarë, gjithfarë shakash

përkëdhelëse që i vinin në mend. Shkrihej i tëri nga ëndja me mendimin që do të bëhej baba. Tani

nuk i mungonte më asgjë. E njihte jetën mbarë e prapë dhe ishte shtruar në të këmbëkryq, pa e

prishur terezinë fare.

Në fillim Emës i erdhi çudi e madhe, pastaj e pushtoi dëshira të çlirohej nga ajo barrë që të

merrte vesh se ç’donte të thoshte të ishe nënë. Mirëpo, në pamundësi për të bërë aq shpenzime sa

donte ajo, të kishte një djep si varkë, me perde të mëndafshta ngjyrëtrëndafili dhe kapuç të qëndisur,

e pushtuar nga një valë hidhërimi, hoqi dorë fare nga takëmet e kalamanit, dhe i ra shkurt, duke i

porositur ato te një rrobaqepëse e fshatit, pa i zgjedhur dhe pa bërë fjalë rreth tyre. Nuk u argëtua

pra, me këto parapërgatitje që shtojnë dhembshurinë e nënave dhe qysh në fillim, dashurinë për

foshnjën sikur ia zbehu diçka.

Megjithatë, meqë Sharli, sa herë që ulej e ngrihej nga buka, i fliste për fëmijën, s’kaloi

shumë dhe ajo filloi ta kishte mendjen vazhdimisht aty.

Ajo e donte djalë; të ish i fortë e zeshkan dhe emrin ta kishte Zhorzh; dhe mendimi që të

lindte një mashkull ishte për të si një shpresë për hakmarrje për gjithçka që s’kishte mundur të

arrinte vetë në të kaluarën. Djali, të paktën, është i lirë; ai mund të kënaqë pasionet e veta e të

bredhë nëpër vende të ndryshme, të kapërcejë pengesat, të shijojë lumturitë më të paarritshme.

Ndërsa vajza s’ka nga t’ia mbajë gjithë jetën. E ngordhur dhe delikate njëkohësisht, ajo duhet të

përballojë edhe dobësitë e trupit të vet dhe nënshtrimin ndaj ligjit. Vullneti, ashtu si velloja e

kapelës së saj që mbahet me një copë lidhëze, i lëkundet nga të fryjë era, gjithmonë e tërheq ndonjë

dëshirë, gjithmonë e mban në vend ndonjë normë.

Lindi një të djelë, rreth orës gjashtë, kur po dilte dielli.

- Vajzë! – tha Sharli.

Ajo ktheu kokën nga ana tjetër dhe i ra të fikët.





12. “Zonja Bovari” është njohur si një roman: 1 pikë

A) romantik.

B) filozofik.

C) psikologjik.

D) simbolist.

13. Objektivizmi i Floberit shfaqet: 1 pikë

A) në shtjellimin delikat që i bën figurës së Emës,

B) në trajtimin e njëanshëm që i bën figurës së Sharlit.

C) në trajtimin e paanshëm që u bën të dy figurave

D) në zbërthimin e figurës së femrës në përgjithësi.

14. Çfarë nënkupton bovarizmi? 1 pikë

A) dashuri dhe tradhti

B) jetë dhe vdekje

C) dashuri dhe ëndërrim

D) ëndërrim dhe zhgënjim

15. Fjala “këmbëkryq” është: 1 pikë

A) e thjeshtë

B) e përbërë

C) e përngjitur

D) e prejardhur

16. Emës i bie të fikët në fund të këtij fragmenti, sepse: 1 pikë

A) është e lodhur nga lindja.

B) ndihet e sëmurë.

C) nuk i pëlqen fakti që lindi vajzë.

D) ka frikë nga përgjegjësitë që e presin.

17. Në cilën prej alternativave të mëposhtme është përdorur metafora? 1 pikë

A) Shkrihej i tëri nga ëndja me mendimin që do të bëhej baba.

B) Të ish i fortë e zeshkan dhe emrin ta kishte Zhorzh.

C) Në fillim Emës i erdhi çudi e madhe.

D) Tani nuk i mungonte më asgjë.

18. Cili është fati i Emës në fund të romanit? 1 pikë

A) I pushon zemra.

B) Helmohet me arsenik.

C) Ndahet nga Sharli përfundimisht.

D) Floberi e lë të papërcaktuar.




19.

a) Cila është ndjenja që përjeton Sharli kur mëson se do të bëhet baba? Ilustroni me një

shembull raportin që ai ka me Emën në këtë moment. 2 pikë

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

b) Si mendon Sharli në lidhje me jetën që ka? Pse? 2 pikë

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

20. Cilat janë tri ndjesitë që provon Ema kur mëson se do të lindë një fëmijë? 3 pikë

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

21. Ema dëshiron të lindë djalë. Cilat janë, sipas saj, të paktën dy arsye që ajo nuk do që të lindë

vajzë?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

22. Shpjegoni se si edhe në këtë moment idetë e saj romantike ndikojnë në jetën e saj.

Mendimin ilustrojeni me shembuj ose detaje nga fragmenti. 2 pikë

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

23. Si reagon Ema kur merr vesh se lindi vajzë? 1 pikë

______________________________________________________________________

24. A mendoni se ajo është e lumtur në këtë moment? Pse? 2 pikë

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________




25. Ema e krijon vetë burgun e vet përmes mendimeve dhe veprimeve të saj. A jeni dakord me këtë

përcaktim? Argumentoni mendimin tuaj në formën e një eseje. 8 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(25a)

Organizimi dhe

struktura

(25b)

Stili dhe

origjinaliteti

(25c)


(sintaksa dhe

drejtshkrimi)

(25d)

Totali

25

2 pikë







S E S I O N I II

(I DETYRUAR)


VARIANTI A

Lënda: Gjuhë shqipe dhe letërsi

Shkolla e mesme pedagogjike













Skema e vlerësimit: Gjuhë shqipe dhe letërsi – Sesioni II

Varianti A


PJESA I

Gjuhë shqipe

Pyetja 1 C 1 pikë

Pyetja 2 B 1 pikë

Pyetja 3 C 1 pikë

Pyetja 4 B 1 pikë

Pyetja 5 B 1 pikë

Pyetja 6 D 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 7 4 pikë

1 pikë nuk – pjesëz (mohuese)

1 pikë sa – ndajfolje (sasie)

1 pikë të vallëzonjësve– emër

1 pikë shumë – përemër (i pacaktuar)

_______________________________________________________________________________

Pyetja 8 3 pikë

1 pikë atë – përemër dëftor

1 pikë askujt – përemër i pacaktuar

1 pikë (për) të – përemër vetor

________________________________________________________________________________

Pyetja 9 3 pikë

1 pikë rasa: kallëzore

1 pikë trajta: e pashquar

1 pikë funksioni: kundrinor i drejtë

________________________________________________________________________________

Pyetja 10 2 pikë

1 pikë nëpër vende: rrethanor (vendi)

1 pikë diçka: kryefjalë

________________________________________________________________________________


Varianti A


Pyetja 11 3 pikë

2 pikë Lloji i fjalive të nënrenditura:

Ndërsa po i mbante sytë mbyllur,.....fjali e nënrenditur kohore;

që po fliste plot ëmbëlsi.....fjali e nënrenditur përcaktore

1 pikë Skema e fjalisë së përbërë:

Shënim:

Nxënësi do të marrë një pikë edhe nëse e ka dhënë saktë skemën e fjalisë, por nuk ka plotësuar

kuadratet e saj.

________________________________________________________________________________

Pjesa kryesore

Pjesa e nënrenditur

kohore

Pjesa e nënrenditur

përcaktore


Varianti A


PJESA II

Flober Zonja Bovari Pyetja 12 C 1 pikë

Pyetja 13 C 1 pikë

Pyetja 14 D 1 pikë

Pyetja 15 B 1 pikë

Pyetja 16 C 1 pikë

Pyetja 17 A 1 pikë

Pyetja 18 B 1 pikë

________________________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Sharli lumturohet, gëzohet pamasë.

...ngrihej, e puthte, i ledhatonte fytyrën me duar, e thërriste mamakë, e ftonte të vallëzonte, dhe,

nxirrte nga goja, gjysme me të qeshur, gjysmë me të qarë, gjithfarë shakash përkëdhelëse që i

vinin në mend, etj.

1 pikë Nëse tregon cila është ndjenja që përjeton Sharli.

1 pikë Nëse identifikon një moment që ilustron raportin që ai ka me Emën.


____________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Sharli mendon se tani nuk i mungon më asgjë.

Sharli është i lumtur dhe mendon se i ka të gjitha: ka punën, një grua që e adhuron dhe në fund

fëmijën që plotëson tablonë e një jete të lumtur familjare.

1 pikë Nëse tregon se ç’mendon Sharli në lidhje me jetën që ka.

1 pikë Nëse tregon arsyen pse Sharli mendon kështu.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 20 3 pikë

1 pikë Në fillim Emës i vjen çudi, habitet.

1 pikë Më pas nuk ka asnjë lloj entuziazmi, as dëshire.

1 pikë Në fundi zgjohet interesi, kërkon të ketë një djalë.


_______________________________________________________________________________


Varianti A


Pyetja 21 2 pikë

Model përgjigjeje

Vajza është delikate, e varur nga të tjerët, peng i rregullave dhe normave.

Djali është i lirë, mund të bëjë gjithçka dhe t’i plotësojë vetes gjithçka.

Ajo kërkon të lindë djalë dhe për të përmbushur dëshirat e saj romantike.

2 pikë Nëse gjen dy arsye pse Ema nuk dëshiron të lindë vajzë.

1 pikë Nëse gjen vetëm një arsye.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 22 2 pikë

Në momentin që e kupton se nuk mund t’i blejë dot veshje të shtrenjta, të qëndisura, me perde

mëndafshi, asaj i zbehet dashuria për fëmijën. Çdo gjë Ema e projekton mbi ndjesitë e saj

romantike, edhe ndjenjën për fëmijën. Janë ato që e udhëheqin. E beson shumë paraqitjen e

jashtme. I zbehet dashuria për fëmijën, në momentin që kupton se nuk mund të plotësojë

dëshirat romantike që ka për veshjen e foshnjës. Nuk u argëtua pra, me këto parapërgatitje që

shtojnë dhembshurinë e nënave dhe qysh në fillim, dashurinë për foshnjën sikur ia zbehu diçka.

2 pikë Nëse shpjegon në mënyrë të plotë ndikimin që kanë të Ema idetë e saj romantike edhe

në momentin që do të bëhet me fëmijë. Mendimin e ilustron me shembuj nga fragmenti.

OSE

1 pikë Nëse shpjegon në mënyrë të pjesshme ndikimin që kanë të Ema idetë e saj romantike

edhe në momentin që do të bëhet me fëmijë. Përdor ndonjë ilustrim ose jo nga fragmenti.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 23 1 pikë

1 pikë Ema kthen kokën mënjanë dhe i bie të fikët.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 24 2 pikë

1 pikë Jo ajo nuk është e lumtur. Mendoj se duhet të jetë e zhgënjyer dhe e hidhëruar, siç

është për çdo gjë që e rrethon.

1 pikë Duke lexuar me kujdes paragrafët para se ajo të lindë, ne dimë se ç’mendon Ema

për vajzat. Fakti se ajo kthen kokën mënjanë dhe i bie të fikët kur mëson se ka lindur

vajzë, na bën të mendojmë se ajo s’është aspak e lumtur.


_______________________________________________________________________________


Varianti A


Pyetja 25 8 pikë

Për vlerësimin e esesë do të ndiqen kriteret e mëposhtme:



shkruan një ese ku argumenton nëse e krijon vetë Ema burgun e saj.

shpjegon pse mendon në këtë mënyrë.







hyrjen

zhvillimin

përfundimin










stil origjinal.













S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A


Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Shkolla e mesme e gjuhëve të huaja – seksioni dygjuhësh









Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11a

Pikët

Kërkesa

11b 12 13 14 15 16 17 18 19 20a 20b

Pikët

Kërkesa

21 22a 22b 23 24 25a 25b 25c 25d

Pikët


1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar


BARKODI

Letërsi dhe Gjuhë shqipe

Shkolla e mesme e gjuhëve të huaja – seksioni dy gjuhësh Varianti A


PJESA I

KADARE Në studion dimërore

1

Befas dritaret u trandën, jashtë po ndodhte

diçka.

U afrova të shoh, gjëmimet vallë ç’qenë.

Gjethe të rrëzuara, si krahë zogjsh në një hata.

Dhe një breshër si shtresa perlash mbulonte

dhenë.

Ç’janë ato zonja, vallë, që shkundin qafat, atje

lart,

Që si breshër shkundin perlat, stolitë?

Diçka ka ndodhur, padyshim diçka

Në tokë, në qiell, në shpirtra.

Diçka ka ndodhur?

Veç te ti përherë

Në trurin tënd e jashtëzakonshme ngjan

gjithçka.

Kurse në të vërtetë

Dimri erdh’ në derë

Kjo veç ka ndodhur e gjë tjetër s’ka.

2

Flokët gjysmë të ngrirë,

Të ftohur krejt

Si nga qendra e dimrit ti erdhe drejt.

Ca kokrriza breshëri

Solle me vete që jashtë.

Që kishe diçka nga qielli

Kjo dukej haptas.

Diçka nga dritë e tij

Opake, enigmatike.

Kokrrizat e breshrit

Shkrinin pikë-pikë.

Kështu fjalët e tua

Shndërroheshin në dënesë

Për të ngrirë sërish

Në frizerin kujtesë.

4

Porsi çifuti i kthyer në fe tjetër

Ia behu shiu i konvertuar në breshër.

Sa herë shiu në qelqe do trokasë

Ti do vish këtu dhe në mos ardhsh.

Qofsh si muzikë, si pikëllim apo si kryq

Unë do të njoh e do të çohem vrik.

Dhe si ai që guaskës perlën ia merr

Nga muzika, kryqi a vdekja do të të nxjerr





1. Kjo është një poezi: 1 pikë

A) intime

B) filozofike

C) peizazhi

D) shoqërore

2. Sinonimi i fjalës befas në vargun Befas dritaret u trandën, është: 1 pikë

A) padashje

B) padyshim

C) papritur

D) pastaj

3. Cili nga çiftet e mëposhtme krijon kundërvënie? 1 pikë

A) dënesë - kujtesë

B) normale – çudi

C) kryq – pikëllim

D) breshër - perla

4. Cila është figura e stilistikës që krijohet midis vargjeve të mëposhtme? 1 pikë



Dhe

Kështu fjalët e tua

Shndërroheshin në dënesë

A) metonimi

B) alegori

C) simbol

D) paralelizëm figurativ

5. Kur poeti thotë: Ç’janë ato zonja, vallë, që shkundin qafat, atje lart, ai nënkupton: 1 pikë

A) zogjtë e dimrit

B) retë në qiell

C) avionë që mezi duken

D) degët e thara të pemëve

6. Në cilën prej alternativave të mëposhtme është përdorur epitet metaforik? 1 pikë

A) Që si breshër shkundin perlat, stolitë

B) Dhe si ai që guaskës perlën ia merr

C) Flokët gjysmë të ngrirë

D) Për të ngrirë sërish/ Në frizerin kujtesë.




7. Cili është roli i dimrit në këtë poezi? A po përpiqet Kadare të na tregojë se si është koha apo ky

përdorim ka një qëllim tjetër? Shpjegoni përgjigjen tuaj. 2 pikë

_____________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

8. Gjeni sinonimin e foljes u trandën. Cili është funksioni artistik i këtij përdorimi? 2 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

9. Gjeni në pjesën e dytë dy detaje ose shprehje që shprehin thelbin e marrëdhënieve midis vajzës

dhe poetit. 2 pikë

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

10. Si mendoni, cili prej tyre mund të jetë fajtor për ftohjen e marrëdhënies midis tyre? Në cilat

vargje jepet kjo ftohje dhe ç’raport krijojnë midis tyre ato (vargjet)? 3 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

11. Identifikoni në këtë poezi një metaforë të shprehur me emër dhe një me folje.

a) metaforë e shprehur me emër: _________________________________ 1 pikë

b) metaforë e shprehur me folje: _________________________________ 1 pikë

12. Analizoni funksionin e krahasimeve në vargjet e mëposhtme, duke zbërthyer edhe mënyrën si

shfaqet qëndrimi emocional i poetit përmes tyre. 4 pikë

Qofsh si muzikë, si pikëllim apo si kryq

Unë do të njoh e do të çohem vrik.

Dhe si ai që guaskës perlën ia merr

Nga muzika, kryqi a vdekja do të të nxjerr.

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________




PJESA II

Flober Zonja Bovari (fragment)

Mërzitja iu përhap nga një shqetësim më i këndshëm, shtatzënia e gruas. Sa më shumë

afrohej afati i lindjes, aq më tepër e donte ai atë. Midis tyre krijohej një lidhje tjetër organike, dhe

një si ndjenjë e pandërprerë e një bashkimi më të ndërlikuar. Kur e shihte së largu tek ece gjithë

plogështi, kur e kishte ballë për ballë dhe e sodiste më me nge, kur lëshohej e kapitur në kolltuk, ai

fluturonte nga lumturia, ngrihej, e puthte, i ledhatonte fytyrën me duar, e thërriste mamakë, e ftonte

të vallëzonte, dhe, nxirrte nga goja, gjysme me të qeshur, gjysmë me të qarë, gjithfarë shakash

përkëdhelëse që i vinin në mend. Shkrihej i tëri nga ëndja me mendimin që do të bëhej baba. Tani

nuk i mungonte më asgjë. E njihte jetën mbarë e prapë dhe ishte shtruar në të këmbëkryq, pa e

prishur terezinë fare.

Në fillim Emës i erdhi çudi e madhe, pastaj e pushtoi dëshira të çlirohej nga ajo barrë që të

merrte vesh se ç’donte të thoshte të ishe nënë. Mirëpo, në pamundësi për të bërë aq shpenzime sa

donte ajo, të kishte një djep si varkë, me perde të mëndafshta ngjyrëtrëndafili dhe kapuç të qëndisur,

e pushtuar nga një valë hidhërimi, hoqi dorë fare nga takëmet e kalamanit, dhe i ra shkurt, duke i

porositur ato te një rrobaqepëse e fshatit, pa i zgjedhur dhe pa bërë fjalë rreth tyre. Nuk u argëtua

pra, me këto parapërgatitje që shtojnë dhembshurinë e nënave dhe qysh në fillim, dashurinë për

foshnjën sikur ia zbehu diçka.

Megjithatë, meqë Sharli, sa herë që ulej e ngrihej nga buka, i fliste për fëmijën, s’kaloi

shumë dhe ajo filloi ta kishte mendjen vazhdimisht aty.

Ajo e donte djalë; të ish i fortë e zeshkan dhe emrin ta kishte Zhorzh; dhe mendimi që të

lindte një mashkull ishte për të si një shpresë për hakmarrje për gjithçka që s’kishte mundur të

arrinte vetë në të kaluarën. Djali, të paktën, është i lirë; ai mund të kënaqë pasionet e veta e të

bredhë nëpër vende të ndryshme, të kapërcejë pengesat, të shijojë lumturitë më të paarritshme.

Ndërsa vajza s’ka nga t’ia mbajë gjithë jetën. E ngordhur dhe delikate njëkohësisht, ajo duhet të

përballojë edhe dobësitë e trupit të vet dhe nënshtrimin ndaj ligjit. Vullneti, ashtu si velloja e

kapelës së saj që mbahet me një copë lidhëze, i lëkundet nga të fryjë era, gjithmonë e tërheq ndonjë

dëshirë, gjithmonë e mban në vend ndonjë normë.

Lindi një të diel, rreth orës gjashtë, kur po dilte dielli.

- Vajzë! – tha Sharli.

Ajo ktheu kokën nga ana tjetër dhe i ra të fikët.





13. “Zonja Bovari” është njohur si një roman: 1 pikë

A) romantik.

B) filozofik.

C) psikologjik.

D) simbolist.

14. Objektivizmi i Floberit shfaqet: 1 pikë

A) në shtjellimin delikat që i bën figurës së Emës,

B) në trajtimin e njëanshëm që i bën figurës së Sharlit.

C) në trajtimin e paanshëm që i bën të dy figurave

D) në zbërthimin e figurës së femrës në përgjithësi.

15. Çfarë nënkupton bovarizmi? 1 pikë

A) dashuri dhe tradhti

B) dashuri dhe ëndërrim

C) jetë dhe vdekje

D) ëndërrim dhe zhgënjim

16. Fjala këmbëkryq është: 1 pikë

A) e thjeshtë

B) e përbërë

C) e përngjitur

D) e prejardhur

17. Emës i bie të fikët në fund të këtij fragmenti, sepse: 1 pikë

A) ndihet e sëmurë.

B) është e lodhur nga lindja.

C) nuk i pëlqen fakti që lindi vajzë.

D) ka frikë nga përgjegjësitë që e presin.

18. Në cilën prej alternativave të mëposhtme është përdorur metafora? 1 pikë

A) Shkrihej i tëri nga ëndja me mendimin që do të bëhej baba.

B) Të ish i fortë e zeshkan dhe emrin ta kishte Zhorzh.

C) Midis tyre krijohej një lidhje tjetër organike.

D) Tani nuk i mungonte më asgjë.

19. Cili është fati i Emës në fund të romanit? 1 pikë

A) I pushon zemra.

B) Helmohet me arsenik.

C) Ndahet nga Sharli përfundimisht.

D) Floberi e lë të papërcaktuar.




20.

a) Cila është ndjenja që përjeton Sharli kur mëson se do të bëhet baba? Ilustroni me një

shembull raportin që ai ka me Emën në këtë moment. 2 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

b) Si mendon Sharli në lidhje me jetën që ka? Pse? 2 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

21. Cilat janë tri ndjesitë që provon Ema kur mëson se do të lindë një fëmijë? 3 pikë

_____________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

22. Ema dëshiron të lindë djalë. Cilat janë sipas saj të paktën dy arsye që ajo nuk do që të lindë

vajzë?

a) ________________________________________________________________ 1 pikë

b) ________________________________________________________________ 1 pikë

23. Shpjegoni se si edhe në këtë moment idetë romantike ndikojnë në jetën e Emës.

Mendimin ilustrojeni me shembuj ose detaje nga fragmenti. 2 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

24. Si reagon Ema kur merr vesh se lindi vajzë? A mendoni se ajo është e lumtur në këtë moment?

Pse? 3 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________




25. Ema e krijon vetë burgun e vet përmes mendimeve dhe veprimeve të saj. A jeni dakord me këtë

pohim? Argumentoni mendimin tuaj në formën e një eseje. 8 pikë

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(25a)

Organizimi dhe

struktura

(25b)

Stili dhe

origjinaliteti

(25c)


(sintaksa dhe

drejtshkrimi)

(25d)

Totali

25

2 pikë







S E S I O N I II

(I DETYRUAR)


VARIANTI A


Shkolla e mesme e gjuhëve të huaja – seksioni dygjuhësh














Varianti A


PJESA I

Ismail Kadare Në studion dimërore

Pyetja 1 A 1 pikë

Pyetja 2 C 1 pikë

Pyetja 3 B 1 pikë

Pyetja 4 D 1 pikë

Pyetja 5 B 1 pikë

Pyetja 6 C 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 7 2 pikë

Model përgjigjeje

Dimri është përcaktues i gjendjes shpirtërore që po kalon heroi lirik. Ai hyn kudo me ftohtësinë

e tij, mes sendeve, librave, në marrëdhëniet njerëzore dhe në shpirtin e poetit.

Ky përdorim është metaforik. Kadare e shfrytëzon si një detaj për të përcaktuar situata që

përngjasojnë me dimrin, acarin.

Kadare e përdor edhe për të zbuluar edhe vetë gjendjen shpirtërore të poetit.

1 pikë Nëse tregon cili është roli i dimrit në poezi.

1 pikë Nëse shpjegon përdorimin e tij.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 8 2 pikë

Model përgjigjeje

U trandën- u drodhën, u tundën.

Funksioni: folja trandën, e marrë nga gegërishtja, krijon përshtypjen e diçkaje të fortë që po

ndodh, mbart një peshë (zanorja a dhe rrokja e mbyllur në fund –ën) dhe ngarkesë emocionale

shumë më të madhe. Përdorimi i saj e shton dramacitetin e asaj që pritet të ndodhë.

1 pikë Nëse gjen sinonimin e foljes trandën.

1 pikë Nëse shpjegon funksionin e këtij përdorimi.


________________________________________________________________________________

Pyetja 9 2 pikë

Model përgjigjeje

Detaje ose shprehje:

Si nga qendra e dimrit ti erdhe drejt, shndërroheshin në dënesë, për të ngrirë sërish, në frizerin

kujtesë.

2 pikë Nëse gjen dy detaje që japin thelbin e marrëdhënieve midis vajzës dhe poetit.

1 pikë Nëse gjen vetëm një detaj.


________________________________________________________________________________


Varianti A


Pyetja 10 3 pikë

Model përgjigjeje

Ndoshta fajtore mund të jetë vajza, pasi ajo e sjell ftohtësinë në studion e poetit me flokët e saj

gjysmë të ngrirë.

Vetë poeti duket sa ka energji pozitive. Por jo vajza, e cila e sjell këtë ftohtësi me vete, nga

jashtë. Flokët e saj shkrijnë në studion e poetit.

Vargjet ku shfaqet kjo:



Dhe

Për të ngrirë sërish

Në frizerin kujtesë

Marrëdhënia që krijohet është kundërshtie.

1 pikë Nëse tregon se kush e sjell ftohtësinë në studio.

1 pikë Nëse tregon vargjet ku shfaqet kjo.

1 pikë Nëse tregon raportin që krijohet midis tyre.


________________________________________________________________________________

Pyetja 11 2 pikë 1 pikë Nëse gjen një metaforë të shprehur me emër: frizerin kujtesë, perlë, muzikë, kryq,

vdekja, zonja, etj.

1 pikë Nëse gjen një metaforë të shprehur me folje: fjalët ngrijnë, dritaret u trandën. ________________________________________________________________________________

Pyetja 12 4 pikë

2 pikë Vajza konvertohet në diçka shpirtërore shprehur në një varg krahasimesh: në muzikë,

në pikëllim, në kryq.

Si muzikë: ajo mbeti për poetin frymëzuese, e ndjeshme, e bukur, prekëse...

Si pikëllim: gati si vdekje, ndarja ishte e dhimbshme.

Si kryq: e mundimshme.

2 pikë Duke u ndalur në krahasimin e zgjeruar: guaska – veshja e jashtme, perla është

thesari i fshehur brenda saj. Dhe poetit i intereson ajo, perla dhe jo ana e jashtme. Ai

e çmon vajzën si të tillë, pavarësisht nga mosmarrëveshjet.

OSE

Në mënyrë metaforike poeti do ta marrë nga guaska perlën, dashurinë e bukur, të

çmuar, të vlefshme, të fshehur, të heshtur.


________________________________________________________________________________________________


Varianti A


PJESA II

Flober Zonja Bovari Pyetja 13 C 1 pikë

Pyetja 14 C 1 pikë

Pyetja 15 D 1 pikë

Pyetja 16 B 1 pikë

Pyetja 17 C 1 pikë

Pyetja 18 A 1 pikë

Pyetja 19 B 1 pikë

________________________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Sharli lumturohet, gëzohet pamasë.

...ngrihej, e puthte, i ledhatonte fytyrën me duar, e thërriste mamakë, e ftonte të vallëzonte, dhe,

nxirrte nga goja, gjysme me të qeshur, gjysmë me të qarë, gjithfarë shakash përkëdhelëse që i

vinin në mend, etj.

1 pikë Nëse tregon cila është ndjenja që përjeton Sharli.

1 pikë Nëse identifikon një moment që ilustron raportin që ai ka me Emën.


____________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Sharli mendon se tani nuk i mungon më asgjë.

Sharli është i lumtur dhe mendon se i ka të gjitha: ka punën, një grua që e adhuron dhe në fund

fëmijën që plotëson tablonë e një jete të lumtur familjare.

1 pikë Nëse tregon se ç’mendon Sharli në lidhje me jetën që ka.

1 pikë Nëse tregon arsyen pse Sharli mendon kështu.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 21 3 pikë

1 pikë Në fillim Emës i vjen çudi, habitet.

1 pikë Më pas nuk ka asnjë lloj entuziazmi, as dëshire.

1 pikë Në fund fillon të ketë interes, kërkon të ketë një djalë.


_______________________________________________________________________________


Varianti A


Pyetja 22 2 pikë

Model përgjigjeje

Vajzat është delikate, e varur nga të tjerët, peng i rregullave dhe normave.

Djali është i lirë, mund të bëjë gjithçka dhe t’i plotësojë vetes gjithçka.

Ajo kërkon të lindë djalë dhe për të përmbushur dëshirat e saj romantike.

2 pikë Nëse gjen dy arsye pse Ema nuk dëshiron të lindë vajzë.

1 pikë Nëse gjen vetëm një arsye.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 23 2 pikë

Në momentin që e kupton se nuk mund t’i blejë dot veshje të shtrenjta, të qëndisura, me perde

mëndafshi, asaj i zbehet dashuria për fëmijën. Çdo gjë Ema e projekton mbi ndjesitë e saj

romantike, edhe ndjenjën për fëmijën. Janë ato që e udhëheqin. E beson shumë paraqitjen e

jashtme. I zbehet dashuria për fëmijën, në momentin që kupton se nuk mund të plotësojë

dëshirat romantike që ka për veshjen e foshnjës. Nuk u argëtua pra, me këto parapërgatitje që

shtojnë dhembshurinë e nënave dhe qysh në fillim, dashurinë për foshnjën sikur ia zbehu diçka.

2 pikë Nëse shpjegon në mënyrë të plotë ndikimin që kanë të Ema idetë e saj romantike edhe

në momentin që do të bëhet me fëmijë. Mendimin e ilustron me shembuj nga fragmenti.

OSE

1 pikë Nëse shpjegon në mënyrë të pjesshme ndikimin që kanë të Ema idetë e saj romantike

edhe në momentin që do të bëhet me fëmijë. Përdor ndonjë ilustrim ose jo nga fragmenti.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 24 3 pikë

1 pikë Ema kthen kokën mënjanë dhe i bie të fikët.

1 pikë Jo ajo nuk është e lumtur. Mendoj se duhet të jetë e zhgënjyer dhe e hidhëruar, siç

është për çdo gjë që e rrethon.

1 pikë Duke lexuar me kujdes paragrafët para se ajo të lindë, ne dimë se ç’mendon Ema

për vajzat. Fakti se ajo kthen kokën mënjanë dhe i të fikët kur mëson se ka lindur

vajzë, na bën të mendojmë se ajo s’është aspak e lumtur.


_______________________________________________________________________________


Varianti A


Pyetja 25 8 pikë




shkruan një ese ku argumenton nëse e krijon vetë Ema burgun e saj.

shpjegon pse mendon në këtë mënyrë.







hyrjen

zhvillimin

përfundimin










stil origjinal.













S E S I O N I II

(I DETYRUAR)

VARIANTI A


Lënda: Letërsi dhe Gjuhë shqipe Gjimnazi: Drejtimi shoqëror dhe i përgjithshëm

Udhëzime për nxënësin Testi është i ndarë në dy pjesë: në prozë dhe në dramë.








Kërkesa

1 2 3 4 5 6 7a 7b 8 9 10a 10b 10c

Pikët

Kërkesa

11 12a 12b 12c 12d 13 14 15 16 17 18 19 20a

Pikët

Kërkesa

20b 21A 21B 22 23 24A 24B 25a 25b 25c 25d

Pikët


1………………………...Anëtar

2. ……………………….Anëtar


BARKODI


Gjimnazi: Drejtimi shoqëror dhe i përgjithshëm Varianti A


PJESA I

FAIK KONICA SHQIPËRIA - KOPSHTI SHKËMBOR I EVROPËS

JUGLINDORE (fragment)

…Në një vend tjetër koloneli Lik bën këto vërejtje: “Ndryshe nga turku dembel e fodull ose

nga fshatari grek i varfër, që ka humbur gjallërinë si pasojë e mjerimit dhe shtypjes së

vazhdueshme, këta shqiptarët janë të dalluar për veprimtarinë e tyre të palodhur. Çdo pikë

mbizotëruese pranë rrugës kam parë se e kanë zënë një ose disa prej tyre, në kohën që më dilte para

syve dhe dukej se bënin një garë se kush do të arrinte më parë. Gjithë pyetjeve për topografinë ata i

përgjigjen me përpikëri dhe me zgjuarsi të madhe, ndërsa shpërblimi më i mirë për ta është leja që u

jap të shohin goniometrin tim. Nuk ka gjëra më të ndryshme nga njëra-tjetra sesa sjellja e

shqiptarëve dhe sjellja e osmanëve, që janë qeniet njerëzore më dembele e flegmatike, me

përjashtim të çastit kur i lëviz nga vendi ndonjë nxitje e jashtëzakonshme”.

Hobhauzit, mikut të Bajronit e që u quajt më pas lord Brauton, i kishte bërë shumë

përshtypje ndjenja kombëtare, si një tipar i shqiptarëve. “Këtu ka, - thotë ai, - një shpirt pavarësie

dhe dashuri për atdheun nga gjithë populli e kjo në një masë të madhe e mënjanon dallimin e thellë

që vihet re në pjesët e tjera të Turqisë, ndërmjet pasuesve të dy feve. Kështu, kur banorët e viseve të

tjera i pyet se çfarë janë, ata përgjigjen: “Jemi turq” ose “Jemi të krishterë”, ndërsa banori i këtij

vendi përgjigjet “Jam shqiptar”… Ndjenja kombëtare bie fort në sy në karakterin e tyre. Nëse

ndonjë prej tyre largohet nga vendi dhe duke rrugëtuar merr vesh se një bashkatdhetar banon në një

fshat pranë të cilit mund të kalojë, ndonëse nuk e ka parë e as nuk ka dëgjuar ndonjëherë për të, ai

ndërron rrugë dhe shkon për ta takuar. Disa herë kam qenë dëshmitar i gëzimit që ata shprehin kur

takohen kështu, rastësisht dhe e shfaqin më haptas sesa i tregojnë ndjenjat dy anglezë miq në këto

raste. E gjithë mënyra e sjelljes së tyre është e përzemërt dhe kur, pas një mungese të shkurtër,

ndodh që një shqiptar ndesh një të njohur, i jep dorën e djathtë dhe e puth në faqe dhe po kështu

bëjnë kur ndahen, ndërsa po të jenë takuar në rrugë, kur largohen ca njëri nga tjetri, qëllojnë me

pistoletë ose me pushkë.”

Po kështu një autor francez i shekullit të nëntëmbëdhjetë, admirali Zhyrjen dë Gravjerë, i

cili, si komandant i flotës franceze në Mesdheun Lindor për shumë vjet, u kishte bërë një studim të

thelluar shqiptarëve, ka vënë në dukje se “kombësia i bashkon shqiptarët shumë më tepër se feja”.

Vëzhgimet e Hobhauzit për frymën kombëtare janë me interes të veçantë për studiuesin,

sepse ndërmjet viteve 1878 dhe 1920 serbët dhe grekët, këta “humoristë të pavetëdijshëm”,

vazhdimisht janë përpjekur që, kundër formimit të një shteti shqiptar të shfrytëzojnë argumentin se

nuk ekziston kombi shqiptar. Fuqitë e Mëdha kanë qeshur me ta, madje një diplomat bëri një pyetje,

pa i mëshuar fort, se a ka një gjë të tillë që quhet kombësia greke, të dalluar nga kisha greke?

Hobhauzi vë re se shqiptarët “nuk janë me shpirt të keq dhe, kur bëhen të pamëshirshëm, kjo

nuk vjen nga parimi i hakmarrjes sesa nga pasioni i çastit. Tradhtia është një ves që zor se e gjen

ndërmjet tyre”. Por vëzhgimet më të mira në studimin e thelluar të Hobhauzit janë për dëshirën e

shqiptarëve për argëtim.

“Kënaqësia e tij më e madhe, - shkruan Hobhauzi, - kur nuk është i zënë me luftë, është të

ngrohet në diell, të pijë duhan, të hajë, të pijë raki, të dremisë ose të vijë rrotull në kopshtin rreth

kasolles së vet, duke i rënë lahutës me një melodi të vetme. Ndonëse është i ngeshëm, përsëri ai

është i padurueshëm dhe i gatshëm të rrëmbejë pushkën e të fshihet në pyll me thirrjen e parë të

prijësit të vet.




Për pyetjet nga 1 deri në 6 rrethoni alternativën e saktë.

1. Kjo vepër konsiderohet si: 1 pikë

A) kronikë historie.

B) shkrim historik.

C) histori e letrarizuar.

D) trajtesë me natyrë historike e psikosociale.

2. Studimet e Konicës në këtë vepër vijnë të paplota në esetë që lidhen me: 1 pikë

A) letërsinë

B) historinë

C) gjeografinë

D) jetën zakonore

3. Karakteri i pamëshirshëm i shqiptarit, sipas Hobhauzit, përcaktohet nga: 1 pikë

A) natyra fodulle.

B) pasioni i çastit.

C) parimi i hakmarrjes.

D) urrejtja gjenetike.

4. Sipas përcaktimit të bërë nga koloneli Lik, shqiptarët janë: 1 pikë

A) veprimtarë të palodhur.

B) fshatarë të varfër.

C) fodullë të paditur.

D) të mençur, por dembelë.

5. Kur Konica thotë Ndryshe nga turku dembel e fodull, fjala fodull ka kuptimin: 1 pikë

A) inatçor

B) indiferent

C) hipokrit

D) mendjemadh

6. Zbuloni cila nga fjalitë e mëposhtme ka strukturën sintaksore të një fjalie të përbërë me lidhje

bashkërenditëse: 1 pikë

A) Ndryshe nga turku dembel e fodull ose nga fshatari grek i varfër, që ka humbur gjallërinë si

pasojë e mjerimit dhe shtypjes së vazhdueshme, këta shqiptarët janë të dalluar për

veprimtarinë e tyre të palodhur.

B) Fuqitë e Mëdha kanë qeshur me to, madje një diplomat bëri një pyetje, pa i mëshuar fort, se

a ka një gjë të tillë që quhet kombësia greke, të dalluar nga kisha greke?

C) Gjithë pyetjeve për topografinë ata i përgjigjen me përpikëri dhe me zgjuarsi të madhe,

ndërsa shpërblimi më i mirë për ta është leja për të parë goniometrin tim.

D) Kënaqësia e tij më e madhe është të ngrohet në diell, të pijë duhan, të hajë, të pijë raki, të

dremisë ose të vijë rrotull në kopshtin rreth kasolles së vet, duke i rënë lahutës me një

melodi të vetme

7. Zbuloni dy nga argumentet që sjell Konica në mbështetje të ndjenjës së fortë kombëtare të

shqiptarëve.

a) _________________________________________________________________ 1 pikë

b) _________________________________________________________________ 1 pikë




8. Shpjegoni si ndryshon Konica nga bashkëkohësit e tij në trajtimin e kësaj ndjenje. 2 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

9. Ky fragment karakterizohet nga një frymë polemizuese. Cili është thelbi i kësaj polemike dhe

kundër kujt drejtohet ajo? 2 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

10. Identifikoni tri karakteristika të shqiptarëve, që Konica i thekson përmes vëzhgimeve që kanë

sjellë të huajt për ta.

a) ________________________________ 1 pikë

b) ________________________________ 1 pikë

c) ________________________________ 1 pikë

11. Në ç’vetë është shkruar kjo vepër? Sipas mendimit tuaj, pse rrëfimi është në këtë vetë?

2 pikë ____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

12. Ky shkrim është një ese studimore. Identifikoni tri arsye që e bëjnë atë të tillë. Njërën nga

arsyet ilustrojeni me shembull nga fragmenti.

a) ________________________________ 1 pikë

b) ________________________________ 1 pikë

c) ________________________________ 1 pikë

d) Ilustrimi: 1 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________




PJESA II

ESKILI KOEFORET

Eriniet (episodi III)

KORIFEJA Ç’gjëmë e zezë obobo! Ç’krim që shpirtin

trishton!

Prej një vdekje të tmerrshme, mbretëreshë, ti re.

Kujë, kujë e më keq! Sa shumë që vonon,

Aq m’i egër ndëshkimi shpërthen ogurzi. (...)

ORESTI

Triumfin dhe mynxyrën bashkë i ndjej.

Gëzohem dhe rënkoj dhe krimin dhe ndëshkimin

Për gjithë fisin tim ku rëndon nëma,

Dhe për fitoren që përzishëm ndrit.

KORIFEJA

S’ka të vdekshëm në botë që rrugën e tij

Pa një faj ta kalojë, pa dhimbje e dënim.

Një mënxyrë kalon

Tjetra pret pak më tej.

ORESTI Por, dijeni: unë s’di ku do mbaroj;

Si rendësin, që kuajt i kanë ikur

Prej frerëve, ashtu mendje e shfrenuar

Dhe mua më heq zvarrë, ndërsa një Tmerr

Të parrëfyer kam këtu në gjoks,

Që hidhet, ia merr këngës, ulërin

Me zemrën time tok. Dëgjomëni, pra,

Unë po thërres: e vrava nënën time

Me plot të drejtë ngaqë vrau tim atë!

Prej hyjve vrasja miratuar qe,

Vetë zoti Apolon më dha guximin

Se krim ky s’do quhej, por përkundrazi

Të bëj atë që bëra duke thënë

Në qoftë se nuk e bëj do kem torturë

Të tillë q’asnjë shigjetë përmes saj

Duke vrapuar fundin dot s’ia gjen.

Tani më shihni, ja po nisem shpejt

Me një kurorë ulliri arratisem

Drejt tempullit të Febit, te kërthiza

E botës, ku nuk shuhet kurrë zjarri,

Atje, nga gjaku i nënës të shpëtoj.

Kurse nga ju, më vonë, banorë të Argosit,

S’kërkoj veç të dëshmoni të vërtetën

Për vrasjet që u bënë te ky pallat;

Ndërsa për mua s’ka veç tmerr e ikje,

Si i mallkuar i dheut të shtegtoj

Me emrin vrasës në gjallje e në mort.

KORIFEJA Ti triumfove. Pse nga goja nxjerr

Të tilla fjalë? Veten mos mallko,

Në ditën kur dy koka gjarpërinjsh

I preve dhe lirinë solle për ne.

(Oresti që bëhet gati të niset, sprapset i tmerruar)

ORESTI Ah, ah ç’po shoh atje... ca gra, fantazma

Veshur në zi, me flokë gjarpërinjsh...

T’iki me vrap!

KORIFEJA Ç’hije të kota, vallë, të turbullojnë,

Ty, bir i shtrenjtë i mbretit tonë hero?

Kurajë, një fitues si ti nuk trembet!

ORESTI Jo, s’janë hije të kota...Nëna ime

Q’andej qentë e hakmarrjes më ka çuar.

KORIFEJA Mbi duar ende gjaku s’të ësht’ tharë,

Ndaj të ka zënë e shpirtin ta trazon.

ORESTI

Zot Apolon, si mizëri po shtohen,

Nga sytë gjak i zi pikë-pikë kullon.

Ju nuk i shihni, veçse unë i shoh:

Më ndjekin pas. Po shkoj nga sytë këmbët!

(Del me vrap si i çakërdisur)

KORIFEJA Pra lamtumirë! Ndonjë hyj të ndjektë,

Të ruajt, për ditë më të mira.




Për pyetjet nga 13 deri në 19 rrethoni alternativën e saktë.

13. Eskili, për të shkruar këtë tragjedi, u mbështet në: 1 pikë

A) balada të vjetra.

B) eposin homerik.

C) një histori të vërtetë.

D) mitin e Atridëve.

14. Tragjedia ka në qendër të saj heronj: 1 pikë

A) historikë

B) mitikë

C) realë

D) të jashtëzakonshëm

15. Në këtë skenë Oresti shfaqet: 1 pikë

A) energjik

B) i dëshpëruar

C) triumfator

D) i matur

16. Në këtë episod Korifeja e këshillon Orestin: 1 pikë

A) të strehohet në tempullin e Febit.

B) të mos ndeshet ne Eriniet se do të humbasë.

C) të përballet si burrë me Eriniet.

D) të ruajë arsyen dhe të jetë i guximshëm.

17. Cili grup fjalësh është njësi frazeologjike? 1 pikë

A) Po shkoj nga sytë këmbët!

B) Si i mallkuar i dheut të shtegtoj.

C) Ndërsa për mua s’ka veç tmerr e ikje.

D) Me emrin vrasës në gjallje e në mort.

18. Në vargun: Për gjithë fisin tim ku rëndon nëma, fjala “nëma” do të thotë: 1 pikë

A) gjëmë

B) mallkim

C) dënim

D) profeci

19. Në cilën prej alternativave të mëposhtme është përdorur epitet metaforik? 1 pikë

A) Ç’krim që shpirtin trishton

B) Për gjithë fisin tim ku rëndon nëma

C) Si i mallkuar i dheut të shtegtoj

D) Veshur në zi, me flokë gjarpërinjsh.




20. Gjeni një nga motivet kryesore të tragjedisë në këtë pjesë. Ilustrojeni atë me vargjet përkatëse.

a) Motivi: _______________________________ 1 pikë

b) Ilustrimi: 1 pikë

_____________________________________________________________________

21.

A) Analizoni gjendjen psikologjike të Orestit (vargjet 5-8) përmes, të paktën, dy figurave të

stilistikës. 2 pikë

a) ___________________________________________________________________

b) ___________________________________________________________________

B) Identifikoni dy argumentet që sjell Oresti për të justifikuar aktin e kryer. 2 pikë

a) _________________________________________________________________

b) _________________________________________________________________

22. Ç’nënkuptojnë dy detajet e nënvizuara në vargjet e mëposhtme? 2 pikë

Me një kurorë ulliri arratisem

Drejt tempullit të Febit, te kërthiza

E botës, ku nuk shuhet kurrë zjarri,

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

23. Çfarë ideje do të nënvizojë Eskili në vargjet e mëposhtme? 1 pikë

Si i mallkuar i dheut të shtegtoj

Me emrin vrasës në gjallje e në mort.

____________________________________________________________________________

24.

A) Ç’simbolizojnë eriniet? Si i përshkruan Oresti ato? Si e shpjegoni faktin se vetëm ai mund

t’i shohë? 3 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

B) Si e konsideron Oresti vrasjen e nënës: si “detyrë” apo si veprim që e dëshironte edhe vetë ta

kryente? Pse? 2 pikë

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________




25. Cili është heroi tragjik në këtë vepër: Oresti apo Klitemnestra?

Argumentoni mendimin tuaj. 8 pikë

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

Shtjellimi i

idesë

(25a)

Organizimi dhe

struktura

(25b)

Stili dhe

origjinaliteti

(25c)


(sintaksa dhe

drejtshkrimi)

(25d)

Totali

25

2 pikë







S E S I O N I II

(I DETYRUAR)


VARIANTI A


Gjimnazi: Drejtimi shoqëror dhe i përgjithshëm













Skema e vlerësimit: Letërsi dhe Gjuhë shqipe - Sesioni II



PJESA I

Faik Konica SHQIPËRIA - KOPSHTI SHKËMBOR I EVROPËS

JUGLINDORE

Pyetja 1 D 1 pikë

Pyetja 2 A 1 pikë

Pyetja 3 B 1 pikë

Pyetja 4 A 1 pikë

Pyetja 5 D 1 pikë

Pyetja 6 C 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 7 2 pikë

Model përgjigjeje

Disa nga argumentet që sjell Konica në mbështetje të ndjenjës së fortë kombëtare te shqiptarët janë:

mendimi i Hobhauzit, të cilit i kishte bërë përshtypje ndjenja kombëtare, si një tipar i

shqiptarëve. Për të shqiptarët kanë një shpirt pavarësie dhe dashuri për atdheun qe tejkalojnë

edhe dallimet fetare.

konstatimet dhe dëshmitë e Hobhauzit se, nëse ndonjë prej shqiptarëve largohet nga vendi dhe

duke rrugëtuar merr vesh se një bashkatdhetar banon në një fshat pranë të cilit mund të kalojë,

edhe pse mund të mos e ketë njohur, ai ndërron rrugë dhe shkon për ta takuar.

admirali Zhyrjen dë Gravjerë, në studimin për shqiptarët, ka vënë në dukje se “kombësia i

bashkon shqiptarët shumë më tepër se feja”.

vëzhgimet e Hobhauzit për frymën kombëtare, sepse ndërmjet viteve 1878 dhe 1920 serbët dhe

grekët, këta “humoristë të pavetëdijshëm”, vazhdimisht janë përpjekur që, kundër formimit të

një shteti shqiptar të shfrytëzojnë argumentin se nuk ekziston kombi shqiptar.

2 pikë Nëse zbulon dy argumente që sjell Konica.

OSE

1 pikë Nëse zbulon vetëm një argument.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 8 2 pikë

Model përgjigjeje

Bashkëkohësit e tij, në trajtimin e çështjes kombëtare, synonin ta lartësonin këtë ndjenjë, duke

himnizuar madje, në funksion të atdhetarizmit dhe nevojës për bashkim kombëtar.

Konica është autori që, për së pari, u përpoq të ishte sa më i saktë në paraqitjen e së vërtetës për

shqiptarët dhe për këtë në trajtimin e çështjes u referohet konstatimeve të të huajve (duke qenë

kështu objektiv).

Ai e mbështet argumentin e tij, në perceptime të të tjerëve për këtë ndjenjë dhe kështu siguron

besueshmërinë e shkrimit. Në këtë rast ai kapërcen bashkëkohësit e tij.

2 pikë Nëse shpjegon ndryshimin midis Konicës dhe bashkëkohësve të tij në trajtimin e

kësaj ndjenje. Në njërën anë në përgjigje theksohet se si e trajtonin bashkëkohësit e

Konicës këtë ndjenjë (1 pikë) dhe në anën tjetër theksohet si e trajton vetë Konica

këtë çështje (1 pikë). OSE

1 pikë Nëse shpjegon vetëm si e trajton Konica këtë çështje, por pa treguar se ç’mendonin

vetë bashkëkohësit e tij (pra jepet një krahasim i pjesshëm).




Pyetja 9 2 pikë

Model përgjigjeje

Thelbi i kësaj polemike është paraqitja më vërtetësi e gjithçkaje që lidhet me shqiptarët e

natyrën e tyre, si dhe në trajtimin e karakterit shqiptar kundër atyre që zbulojnë tek shqiptarët

natyrën e egër e hakmarrëse, duke nxjerrë në pah, në këtë rast, mungesën e vesit të tradhtisë tek

ata.

Konica polemizon me mendimin grek dhe serb për ekzistencën e kombit tonë.

1 pikë Nëse shpjegon thelbin e polemikës.

DHE

1 pikë Nëse tregon kundër kujt drejtohet kjo polemikë.


________________________________________________________________________________

Pyetja 10 3 pikë

Model përgjigjeje

Të palodhur, kureshtarë, atdhetarë, të pamëshirshëm, pasionantë, luftëtarë, ta paduruar, të

gatshëm, etj.

3 pikë Nëse gjen tri karakteristika të shqiptarëve, që janë theksuar nga Konica.

OSE

2 pikë Nëse gjen vetëm dy karakteristika të shqiptarëve.

1 pikë Nëse gjen vetëm një karakteristikë të shqiptarëve.


________________________________________________________________________________

Pyetja 11 2 pikë

Model përgjigjeje

Vepra është shkruar në vetën III.

Arsyeja: autori përpiqet të sigurojë një distancë objektive me subjektin e veprës. Qëllimi është

për ta bërë atë më të besueshme në sytë e lexuesit.

1 pikë Nëse tregon se në cilën vetë është shkruar vepra.

DHE

1 pikë Nëse tregon arsyen e këtij përdorimi.


________________________________________________________________________________________________




Pyetja 12 4 pikë

Model përgjigjeje

Shkrimi fiton trajtë eseistike për disa nga arsyet e mëposhtme:

problematika që shtron: të dhëna për historinë, gjeografinë, gjuhësinë e letërsinë, psikologjinë,

tiparet e portretit dhe të karakterit si dhe mënyra e jetesës së shpitarëve;

trajtimi shkencori problemeve;

prania e strukturës së esesë;

pushteti i argumentit (në shumë raste argumenti është i tipit krahasues);

mbështetja në perceptimet e të huajve;

fraza e gjatë dhe sqaruese;

mungesa e figuracionit të ngjeshur;

fryma kritike.

3 pikë Nëse identifikon tri arsye që e bëjnë shkrimin një ese studimore.

DHE

1 pikë Nëse njërën nga arsyet e dhëna e ilustron me një shembull nga fragmenti.


________________________________________________________________________________

PJESA II

Eskili Koeforet Pyetja 13 D 1 pikë

Pyetja 14 B 1 pikë

Pyetja 15 B 1 pikë

Pyetja 16 D 1 pikë

Pyetja 17 A 1 pikë

Pyetja 18 B 1 pikë

Pyetja 19 D 1 pikë

________________________________________________________________________________

Pyetja 20 2 pikë

Model përgjigjeje

motivet janë:

gjakmarrjes,

krimi sjell krimin

1 pikë Nëse gjen një nga motivet.

1 pikë Nëse e ilustron me vargje nga fragmenti motivin e gjetur.


____________________________________________________________________





Model përgjigjeje

Oresti është në një gjendje të rënduar shpirtërore. Ai as gëzohet as hidhërohet dot: nga një anë

ka marrë gjakun e babait, por nga ana tjetër ai është një mëmëvrasës.

Kjo gjendje e dyzuar, mes hidhërimit të thellë dhe gëzimit, jepet përmes antitezave: gëzohem dhe

rënko, triumfin dhe mynxyrën. Ndërkohë epiteti përzishëm thekson natyrën e kësaj fitoreje. Figura të tjera: inversioni: përzishëm ndrit oksimori: përzishëm ndrit

2 pikë Nëse shpjegon gjendjen psikologjike të Orestit përmes dy figurave të stilistikës

(bashkë me ilustrimet përkatëse të tyre).

1 pikë Nëse shpjegon gjendjen psikologjike të Orestit përmes një figure të stilistikës

(bashkë me ilustrimin përkatës).


Nxënësi do të marrë pikë edhe kur në përgjigjen e dhënë, jep një interpretim që nuk e përmban

modeli i përgjigjes, por që komisioni i vlerësimit e gjykon të saktë. _______________________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Argumentet:

Ai e vrau nënën pasi ajo i vrau të atin.

E urdhëruan hyjnitë (Apoloni), duke i thënë se do vuante përjetë nëse nuk merrte gjakun e

babait.

2 pikë Nëse gjen dy argumentet.

DHE

1 pikë Nëse gjen vetëm një argument.


_______________________________________________________________________________

Pyetja 22 2 pikë

Model përgjigjeje

Detaji I: një kurorë ulliri: kurora e ullirit është simboli i paqes. Oresti ka nevojë të bëjë paqe me

shpirtin. Ai e di se ndjenja e fajit nuk do t’i shlyhet kurrë nga kujtesa.

Detaji II: kërthiza: Tempulli i Apolonit, në besimin e vjetër helen, mendohej si kërthiza e botës.

Aty ai do të shkojë të bëjë pastrimin e tij shpirtëror.

2 pikë Nëse tregon ç’nënkuptojnë dy detajet.

OSE

1 pikë Nëse tregon ç’nënkupton vetëm njëri detaj.


_______________________________________________________________________________




Pyetja 23 1 pikë

Model përgjigjeje

Në këtë varg Eskili përmbyll një ide të nisur: gjithkush paguan për atë që bën në këtë jetë dhe në

atë jetë.

1 pikë Nëse tregon idenë që kërkon të theksojë Eskili.


_______________________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Eriniet janë krijesa të mbinatyrshme, tek të cilat njeriu nuk ka asnjë lloj pushteti. Por ato janë

edhe simbole të ndërgjegjes fajtore të Orestit.

Ato përshkruhen si krijesa të frikshme, gjakatare, të veshura në të zeza.

Eriniet mund t’i shohë vetëm Oresti, pasi ai ka kryer krimin. Eskili dëshiron që ne të ndiejmë se

Eriniet janë më shumë reale për Orestin, sepse përfaqësojnë ndërgjegjen e tij fajtore.

1 pikë Nëse shpjegon se çfarë janë Eriniet.

1 pikë Nëse tregon se si përshkruhen ato.

1 pikë Nëse shpjegon se pse vetëm Oresti mund t’i shohë ato.


_______________________________________________________________________________


Model përgjigjeje

Oresti e konsideron vrasjen e së ëmës si detyrë.

Ajo i ka vrarë të atin. Ndërkohë ai urdhërohet edhe nga vetë perënditë. Gjithashtu shikojmë se ai

s’gëzon për këtë vrasje. Brenda vetes ka një luftë psikologjike dhe nuk ndihet i lumtur qete. Ai

brengoset për nënën e vrarë edhe pse e gëzon plotësimi i detyrës. Ndaj nuk mund të themi që

Oresti e dëshironte këtë krim. Edhe para se ta kryente ai ka patur plot dilema.

1 pikë Nëse tregon si e konsideronte Oresti vrasjen e nënës.

1 pikë Nëse shpjegon pse ai e konsideron të tillë.





Pyetja 25 8 pikë




shkruan një ese ku argumenton se cili është heroi tragjik i tragjedisë.

shpjegon pse mendon se është i tillë.







hyrjen

zhvillimin

përfundimin










stil origjinal.








letersi matura 2011

Documents