lhnnfljsf; ;ldltsf] sfof{no g]kfnu+g...
TRANSCRIPT
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
1
lhNnfljsf; ;ldltsf] sfof{no g]kfnu+g af“s]
cf=j= @)^(÷)&)sf]
;fdflhs k/LIf0f k|ltj]bg
Sakriya paramarsha sewa
;lqmo k/fdz{ ;]jf
aL/]Gb|gu/–!)
kmf]g M )*#–%@#!^#
Od]n M [email protected]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
2
>Ldfg :yflgo ljsf; clwsf/L Ho"
lhNnfljsf; ;ldltsf] sfof{no af “s]
lhNnfljsf; ;ldltsf] sfof{no af “s] / ;lqmo k/fdz{ ;]jf ljr ;fdflhs k/LIf0fsf] nflu ePsf]
;Demf}tf jdf]lhd k|:tfjdf pNn]v eP adf]lhdsf] k|lqmof k'/f u/L ;fdflhs k/LIf0f k|ltj]bg k]z
u/]sf 5f}+ .
!= ;fdflhs kl/If0fsf] k[i7e"ld
;fdflhs kl/If0f eGgfn] :yflgo lgsfon] ;+rfng u/]sf sfo{x?n] ;dfhdf kf/]sf] ;s/fTds /
;'emfasf If]qx?nfO{ ;'wf/fTds ?kdf k]z u/]sf] ljj/0f xf] . ;fdflhs kl/If0fsf] kl/efiff ;dfg
vfnsf] geP klg sfo{If]q / sfo{ljlw eg] ;dfg vfnsf] 5 . o;sf] kl/efiffdf ;dfgtf 5}g
cg';Gwfgsf] k/La]z cg';f/ o;sf] cy{ nufOG5 tf klg ;fdfGo kl/efiff cg';f/ ;fdflhs k/LIf0f
s'g} klg ;+:yfsf] ;fdflhs sfo{ ;Dkfbgsf] k/LIf0f xf] h;df ;/f]sf/jfnfn] ;fdflhs sfo{ ;Dkfbgdf
eljiodf ug{ ;lsg] ;'wf/sf] cfzf /fVb5g\ . cfly{s n]vfk/LIf0f / ;fdflhs k/LIf0f aLr s]xL
;dfgtfx¿ 5g\ . oL b'j}df clen]v / k|lqmofsf] hf‘r / To;sf] ;f/f+z / k|ltj]bg tof/L ul/G5 . t/
tflTjs km/s s] xf] eg] ;fdflhs k/LIf0fdf Joj:yfkg, af]8{ ;b:o, sd{rf/L, ;]jfu|fxL, ;d'bfo, gLlt
lgdf{tf ;a}nfO{ ;+:yfsf] ;fdflhs sfo{ ;Dkfbgsf] n]vfhf]vfsf] cj;/df ;xefuL u/fOG5 eg] cfly{s
n]vf k/LIf0fdf n]vfk/LIfsn] cfkm\gf] /fo dfq pNn]v ub{5g ;fy ;fy} cfly{s ;+/rgfdf hf]8ug] { sfd ul/G5 t/ ;fdflhs kl/If0fdf kf/blz{tf, pQ/bfoLTj, ;dfj]lzs/0fdf hf]8 lbg'sf ;fy;fy} ;Dk'0f{ ;/f]sf/jfnfsf] ;'emfjsf] cf;f /flvPsf] x'G5 .
:yflgo lgsfo jf lhNnfljsf; ;ldlt af “s]sf] bf];|f] k6s ;fdflhs k/LIf0f ul/+b} ePsf]n]
ljutsf] sfo{ ;Dkfbgsf] d"Nofª\sg ;fy;fy} ;+:yfut ;+/rgf, k|lqmof / p2]Zodf hf]8 lbg'kb{5 /
lbOPsf] klg 5 . ;fdflhs k/LIf0f aif{df Ps k6s ug'{ kg]{ Joj:yfnfO{ :yflgo lgsfo sfo{;Dkfbg
dfkg k|rng /x]sf] kfOG5 . :yfgLo lgsfo -cfly{s k|zf;g_ lgodfjnL, @)^$ sf] pklgod @)! n]
u/]sf] Joj:yf cg';f/ Ps=cf= jif{df Ps k6s ;fdflhs kl/If0f ug]{ k|fjwfg ePsf]n] :yfgLo
lgsfox¿ -lhNnf ljsf; ;ldlt, dxfgu/kflnsf, pkdxfgu/kflnsf, gu/kflnsf / uf=lj=;=x¿_n]
cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] k|yd rf}dfl;s leq jf sflt{s d;fGt leq ;fdflhs k/LIf0f u/L ;Sg'k5{
eGg] dfGotfnfO{ dWogh/ u/]/ of] sfo{ ;DkGg ul/Psf] 5 . o;sf nflu :yfgLo lgsfon] ;f]
lgsfo;‘u k|ToIf ;DaGw gePsf] lj1nfO{ jf k/fdz{ ;]jf sDklgnfO{ ;fdflhs k/LIfssf] ¿kdf ;]jf
s/f/df lng' kg]{ Joa:yfnfO{ sfod /flv of] sfd ;DkGg ul/Psf] 5 . cfj:ostf dx;'z ePsf]
v08df :yflgo lgsfon] ;fdflhs k/LIf0f sfo{sf] ;xof]u tyf ;dGjosf nflu :yfgLo Ps ;dGjo
;ldlt u7g ug]{5 eGg] s'/fnfO{ dWogh/ /fv]/ sfof{non] pknAw u/fPsf] dfgljo ;xof]usf] sf/0fn]
of] sfd ;kmNtfk"j{s ;DkGg ePsf] 5 . of] ;ldltsf] u7g afWofTds eg] x'g]5}g cfj:ostf ePsf]
v08df dfq u7g ul/G5 eGg] sfo{ljlwnfO{ kfngf ul/Psf] 5 .
;fdflhs k/LIf0fnfO{ cg';GwfgfTds 9+uaf6 cWoog kZrft\ ;Dk"0f{ ;/f]sf/jfnf ;lxtsf]
;dfj]zL pkl:yltdf k|f/lDes k|ltj]bg k|:t't ul/Psf] lyof] . 5nkmndf p7]sf ;jfn / hjfkmnfO{
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
3
;d]6L clGtd Kf|ltj]bg tof/ ul/Psf] 5 . o;nfO{ :yfgLo lgsfosf] of]hgf th'{dfsf] ljleGg r/0fdf,
;fdflhs tyf hg;+Vof ;ldlt / kl/ifb\df k]z ug'{ kg{] k|fjwfg /x]sf] 5 . o;/L :yfgLo lgsfoaf6
ePsf sfdx¿n] ;fdflhs pknlAw slt x“fl;n eP ;f]sf] ljZn]if0faf6 k|efj ;Ddsf] cj:yfsf]
cf+sng ug{ ;fdflhs k/LIf0f ljlw lgs} k|efjsf/L ePsf] b]lvG5 . ;fdflhs k/LIf0fsf] ;}4flGts
kIfsf] cg';/0f, ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlwsf] dxTjk"0f{ kf6f] ePsfn] o;sf] ;kmn sfof{Gjogjf6
cfkm\gf] ;fdflhs ljsf;sf] pQ/bfloTj k"/f ug{ :yfgLo lgsfonfO{ 7"nf] 6]jf k'Ug]5 . o;}sf] cfw./df
eljiosf] /0fgLlt tyf of]hgf tof/ ug]{ sfo{sf nflu o;sf lgisif{x¿n] ;3fpFg]5g\ . ;fdflhs
kl/If0f sfo{ljlw @)^& jdf]lhdsf] clwgdf /xL lhNnfljsf; ;ldltafs]sf] cf=j=@)^(.)&)sf]
;fdflhs k/LIf0f ul/Psf] 5 .
@= ;fdflhs kl/If0fsf] p2]Zo
;a} cg';Gwfgsf] ;fwf/0f / ljlzi6 vfnsf p2]Zox? x'g] ub{5g\ t/ o;df p2]ZonfO{ b'O{
efudf alu{s/0f gul/sg s]an :yfgLo lgsfo -cfly{s k|zf;g_ lgodfjnL, @)^$ sf] pklgod @)!
n] u/]sf] Joj:yf cg'¿k lhNnfljsf; ;ldltn] Ps cfly{s jif{df lhNnfljsf; ;ldlts} ;du|
;fdflhs pQ/bfloTj k/LIf0f -n]vfhf]vf_ ug'{ o; ;fdflhs k/LIf0fsf] p2]Zo xf] . ;fdflhs k/LIf0fsf
;}4flGts / Jojxfl/s kIfnfO{ ;d]6\b} lhNnfljsf; ;ldltnfO{ P]g lgodn] tf]s]sf] ;fdflhs lhDd]jf/L
/ pQ/bfoLTj To; cg';f/ ;+rflnt sfo{qmd, of]hgfn] NofPsf] ;fdflhs pknlAw / ;fdflhs
lhDd]jf/L axg ug{ ;Sg] ;+:Yffut Ifdtf cflbsf] n]vfhf]vf o;sf] s]Gb|ljGb'df /x]sf 5g\ .
-!_ :yfgLo lgsfo -cfly{s k|zf;g_ lgodfjnL, @)^$ sf] pklgod @)! n] u/]sf] Joj:yf cg'¿k
lhNnfljsf; ;ldltn] Ps cfly{s jif{df lhNnfljsf; ;ldlts} ;du| ;fdflhs pQ/bfloTj k/LIf0f -
n]vfhf]vf_ ug'{ o; ;fdflhs k/LIf0fsf] p2]Zo xf] .
-@_ ;fdflhs k/LIf0fsf ;}4flGts / Jojxfl/s kIfnfO{ ;d]6\b} lhNnfljsf; ;ldltnfO{ P]g lgodn]
tf]s]sf] ;fdflhs lhDd]jf/L / pQ/bfoLTj To; cg';f/ ;+rflnt sfo{qmd, of]hgfn] NofPsf] ;fdflhs
pknlAw / ;fdflhs lhDd]jf/L axg ug{ ;Sg] ;+:Yffut Ifdtf cflbsf] n]vfhf]vf o;sf] s]Gb|ljGb'df
/x]sf 5g\ .
#= ;fdflhs k/LIf0fsf] cWoog ljlw
;fdflhs cg';Gwfgn] :yflgo lgsfosf] ;fdflhs ultljlwsf] jf/]df klxrflgs ljZn]if0f
ub{5 . ljlwljgfsf] cg';Gwfgsf] ;Defjgf x'b}g . :yfgLo lgsfo ;DaGwL P]g, lgod, sfo{ljlwx¿
/ lgb]{lzsfx¿, :yfgLo lgsfosf] ;fdflhs lhDd]jf/L, nIo, p2]Zo, cfjlws tyf jflif{s of]hgf -
ljifout sfof{nox¿sf] ;d]t_;fdflhs pknlAw, sfo{ ;Dkfbg, kl/0ffd / k|efj ;DaGwL clen]v
tyf ;"rgf Gfful/s a8fkq jflif{s k|ltj]bgx¿, ljleGg kfZj{rLqx?, ;fj{hlgs ;'g'jfO, ;fa{hgLs
k/LIf0f k|ltj]bg k/LIf0fnfO{ cg';GwfgfTds 9+uaf6 b]xfosf ljlwx¿ k|of]u ul/Psf lyP .
#=! ;Gbe{ ;fdu|L ;dLIff / cWoog
:yfgLo lgsfo ;DaGwL P]g, lgod, sfo{ljlwx¿ / lgb]{lzsfx¿
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
4
:yfgLo lgsfosf] ;fdflhs lhDd]jf/L, nIo, p2]Zo
cfjlws tyf jflif{s of]hgf -ljifout sfof{nox¿sf] ;d]t_
;fdflhs pknlAw, sfo{ ;Dkfbg, kl/0ffd / k|efj ;DaGwL clen]v tyf ;"rgf
Gfful/s a8fkq
jflif{s k|ltj]bgx¿
ul/jL kfZj{rLq
ut aif{sf] ;fa{hgLs k/LIf0f k|ltj]bg
ut aif{sf] ;fdflhs kl/If0f k|ltj]bg
ut jif{sf] ;fj{hlgs ;'g'jfO{ k|ltj]bg
;fdflhs ;/f]sf/;+u ;DalGwt kfZj{lrqx?sf] cg';GwgfTds ljZn]if0f kl5 of] sfd ;DkGg
ulPsf] lyof] .
#=@ cGt/jftf{ / ;d"x 5nkmn
lh=lj=;=sf kbflwsf/Lx¿, zfvf k|d'v, cfof]hgf k|d'v, ljifout sfof{no k|d'v;Fu cw{;+/lrt
cGt/jftf{ ul/Psf] lyof] . cGt/jftf{af6 ;d]l6g g;s]sf ljifox¿sf nflu ;DalGwt sd{rf/Lx¿sf]
;fgf] ;d"x agfO{ ;d"x 5nkmn klg ul/of] . k|d'v ;d:of, r'gf}tL ltgLx¿sf] ;Dkfbgsf] cj:yf /
efjL sfo{lbzfsf af/]df uxg cWoog u/L a'Fbfut ¿kdf k|ltj]bg tof/ ul/Psf] lyof] .
#=# k|f/lDes k|ltj]bg k|:t'lt tyf 5nkmn
lgDgfg';f/sf zLif{sdf s]Gb|Ls[t /xL k|f/lDes k|ltj]bg dfly 5nkmn ul/Psf] lyof]
;fdflhs k/LIf0fsf lgisif{x¿
;fdflhs k/LIf0fn] cf}+NofPsf ;jfnx¿
;jfnx¿sf] k|fyldsLs/0f
oL ;jfnx¿nfO{ ;Daf]wg ug]{ k|lta4tf -;do ;Ldf ;lxt_
;fdflhs k|ltj]bgn] ;d]6\g g;s]sf ljifoj:t'
;'emfjx¿ ;+sng
sfo{qmddf ;+sng u/]sf /rgfTds ;'emfax?nfO{ ;dfj]z u/]/ clGtd k|ltj]bg tof/ ug]{
sfd ePsf] 5 .
;:yfut Ifdtfsf] cfwf/df 5nkmndf p7]sf ;jfnx?nfO{ ;Daf]wg ug]{ k|ltj4tfn]
k|ltj]bgnfO{ clGtd ?k lbPsf] lyof] .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
5
#=$= cWoogsf l;df
lhNnfljsf; ;ldlt;+u ;DaGw :yfkgf u/]/ sfd ug]{ lhNnf l:yt ;Dk"0f{ u}x|;/sf/L
;+:yfx?nfO{ cWoogsf] If]qleq ;d]6\g ;lsPg lsg eg] o;sf] cfkm\g} afWotf /xg uPsf] 5 .
lhNnfdf hlt klg u}/;/sfl/ ;+3 ;:yf 5g\ plgx?sf] ;Dk'0{ftfsf] cWofogsf] ;Defjgf gePsf] xf]O{g
t/ klg ;do, hgzlQm ,sfo{ljlw / nfutsf] sf/0fn] lglZt l;dfdf /x]/ sfd ug'{ k/]sf] xf] .
# %= a[xt\ 5nkmn tyf sfo{qmdsf] ljj/0f
s_ ldlt M @)&)÷)& ÷!$
v_ :yfg M lhNnfljsf; ;ldltsf] ;efxn
u_ ;do M lbpF;f] !@ M #) b]lv $ M #) ah];Dd
3_ pkl:ylt ;+Vof ^@ hgf
#= ^= :yfgLo lgsfo / ljifout sfof{no÷u}x| ;/sf/L ;+:yfx?sf] ljj/0f
sfo{lalwsf] cg';"rL @ / # adf]lhdsf] ljj/0f ;+nUg ul/Psf] 5 .
#=&= ;fdflhs kl/If0faf6 b]lvPsf ;jn kIfx?
;fdflhs kl/rfng 4f/f ;d'x u7g, kl/rfng / sfo{Gjog ePsf] 5 .
lh=lj=;= af6 u}=;=;sf] lgoldt cg'udg / k[i7kf]if0f ul/Psf] 5 .
lhNnfsf] pBf]u tyf s[lifsf] u'0f:t/ tyf pTkfbsTjdf j[l4 ePsf] 5 .
u|fld0f If]qdf ;8s lj:tf/ tyf dd{t sfo{ ePsf] 5 .
u|fld0f e]udf ljB'lts/0f lj:tf/ x'b} uPsf] 5 .
ljBfno tyf dbzf{x?sf] lgdf{0f tyf ef}lts k"jf{wf/ lj:tf/ ePsf] 5 .
dlxnf tyf lk58fju{sf] of]hgf sfo{Gjogdf ;xeflutf a9]sf] 5 .
;+:yfut Ifdtf tyf ;]jf k|jfxdf ;'wf/ cfPsf] 5 .
cw'/f of]hgfx?nfO{ k"/fug{] lglt lnPsf] 5 .
;Dk"/s sf]ifsf] Joj:yf ul/Psf] 5 .
cg'udg sfo{nfO{ e/kbf{] / k|efjsf/L jgfpg] k|of; ul/Psf] 5 .
a]?h' k|ltzt 36]sf] 5 .
Go"gtd zt{ tyf sfo{;Dkfbg dfkgsf] c+s a9]/ cfPsf] 5 .
;fdflhs ;'/Iff Joa:yfdf ;s/fTds kl/jt{gsf] ?k b]vf k/]sf] 5 .
#=*= ;fdflhs kl/If0faf6 b]lvPsf r'gf}tL jf sldsdhf]/Lx?
;fdflhs kl/If0faf6 b]lvPsf r'gf}tL tyf sldsdhf]/Lx? lgDgadf]lhd 5g\ .
s_ lhNnf ljsf; ;ldlt
v_ ljifout sfof{no
s[lif tkm{ ;Dk"0f lhNnfsf] nflu sf]N8 :6f]/sf] cefa ePsf]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
6
v'nf l;dfgfsf] sf/0f u'0f:t/lxg lah leqg] u/]sf]
;]jfs]Gb| ejg lh0f{ x'Fb} uPsf]
df}h'bf s[lif{ ;+sng s]Gb|sf] ;~rfng plrt tl/sfn] x'g g;Sbf s[ifsx?n] pTkflbt s[lif
pkhnfO{ ;:tf] d'Nodf Jofkf/LnfO{ a]Rg'kg]{
s[lif k]zfnfO{ Jofj;flolss/0f ug{ cg'bfgsf] sld ePsf] lzIff tkm{
P;=Pn=;L= sf] kf; k|lt;t Go"g /x]sf]
ljBfyL{x?sf] ;+Vof dflyNnf] sIffdf a9bf] qmddf /x]sf] t/ lzIfs b/alGb sld ePsf]
;a} ljBfnodf zf}rfnosf] /fd|f] k|aGw gx'g'
;/sfl/gLlt / Joaxfl/s kIfdf tfnd]n gvfPsf]
tNnf] sIffdf ljBfyL{ ;+Vof 36g yfn]sf] 5
afnsNof0f tkm{
afnsNof0f sfo{qmd ;~rfngsf] nflu ah]6ck'u
sd{rf/Lx?sf] ;dfof]hgsf] ;d:of-dGqfnon] ;dfwfg u/Llbg' kg]{_
afn >ldsx?sf] tYofÍsf] cefj
afnsNof0f sfo{qmd ;~rfngsf] nflu ;/sf/n] af:tljstfdf cfwfl/t gLlt agfP/
sfof{Gjog ug'{ kg]{
afnaflnsfx? unt af6f]df lxl8/x]sf 5g\ t/ To;nfO{ lgoGq0f ug]{ ;/sfl/ gLlt aGg
;ls/x]sf] 5}g
vfg]kfgL tkm{
vfg]kfgL cfof]hgf sfof{Gjgsf] nflu nfut ;xeflutf h'6fpg sl7gfO{ x'g]
cfof]hgfsf] nfut Oli6d]6sf] t'ngfdf ah]6 sd cfpg] u/]sf] xF'gfn] cfof]hgf ;DkGg ug{ w]/}
jif{ nfUg] u/]sf]
hUuf ljlxg kl/jf/sf] nflu ;fd'bflos zf}rfnosf] k|aGw gx'g'
vfg]kfgLsf kfOkx? k'/fgf eo/ 9n dL;LPsf]
:jR5 kL]pg] kfgLsf] cefaePsf]
vfg]kfgL ;:yfgn] z'4 vfg] kfgL pknAw u/fpg g;s]sf]
kz';]jf tkm{
s]lGb|o:t/af6 x'g'kg]{ cg'udg x'g g;s]sf]
/fhg}lts cl:y/tfsf] sf/0fn] lglt tyf sfo{qmdx? sfof{Gog ug{ sl7gfO ePsf]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
7
dlxnf ljsf; tkm{
lhNnfljsf; ;ldltsf] cg'bfgaf6 dlxnf ju{nfO{ nlIft u/L pknAw u/fOg] clwsf+; ah]6
ef}lts k"jf{wf/df vr{ ug]{ k|j[lt
lhNnfljsf;sf] of]hgf k|lqmofdf dlxnfx¿sf] ;xeflutf Go"g b]lvg'
lhNnfljsf;sf] ah]6af6 dlxnf tyf afnaflnsf nlIft sfo{qmd ;~rfng ubf{ o;
sfof{no;+u ;dGjo x'g g;Sg'
cGo ;+3 ;+:yfx¿af6 cfo cfh{gsf nflu w]/} cg'bfg lbg] x'bfF sfo{qmd k|lt cfsif{0f a9\g
g;Sg'
clwsf+; ;+3 ;+:yfx¿ jrt sfo{qmddf s]lGb|t /x]sf] t/ tLgLx¿ aLr cfk;L ;dGjodf
sdL /x]sf
hg:jf:Yo tkm{
ah]6 l9nf] lgsf;f x'g] h;n] ubf{ sfo{qmd ;~rfngdf klg l9nfO{ x'g] u/]sf] .
hg;ª\Vofsf] t'ngfdf hgzlQmsf] sld
sfo{qmdsf] lj:tf/ ;Fu} k"jf{wf/ aGGf g;s]s
w]/}h;f] uf=lj=;= af6 :jf:Yo If]qsf] nflu jh]6 ljlgof]hg x'g g;Sbf :jf:Yo ;DaGwL
sfo{qmdx¿ k|efjsf/L ?kdf ;~rfng x'g g;s]sf] .
;a} eGbf 6f9fsf] uf=lj=;=af6 :jf:Yo ;'ljwf lng ;d:of ePsf]
ul/ljsf] sf/0fn] ;a} ;]jf;'ljwf lngsf]nflu ;d:of ePsf]
oftfot lhNnfleqsf dxTjk'0{f ;8sx? d/dt ePsf5}gg\ .
;8s j/k/ ?v lj?jfx? nufOPsf 5}gg\ .
g]kfnu+h gu/kflnsf If]qflwsf/df kg]{ af6f]x? ;d:ofd'ns ag]/ uPsf 5g\ . cfyL{s tkm{
lasf; tyf lgdf{0fdf vr{ x'g] k|lt;tn] tfnd]n vfg g;s]sf] .
lhNnfljsf; ;ldltnfO{ cfly{s nfex'g] of]hgfx? ;+rfng x'g g;s]sf] .
u_ u}x|;/sf/L ;:yf
ah]6 lgsf;fdf l9nf ;':tL tyf lgsf;f k|s[of emGeml6nf]
lgDg z}lIfs l:yltn] ubf{ ;d'bfo kl/rngdf sl7gtf
h'g sfo{qmd ;~rfng ubf{ klg eQfsf] dfu
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
8
bft[;+:yfsf] sfo{ of]hgf cg';f/ sfo{ ug'{ k/]sf] .
k'g{M:yfkgf s]Gb|sf] ;+rfngdf ah]6 cefjsf sf/0f lg/Gt/tfsf] nflu ;d:of .
jg tkm{
jg cltqmd0f ug]{ sfd a9\bf] ?kdf ePsf] .
lj?jfsf] dfu k'/f ug{ g;lsPsf] .
d]/f] jg eGg] efjgfnfO{ xf};nfsf] sld ePsf] .
(= ;fdflhs lhDd]jf/L k'/fug{ rfNg'kg{] sbd jf ;'emfjx?
s_ :yfgLo lgsfo
lh=lj=;=sf] gLlt cg';f/ sfo{qmd tyf cfof]hgf eP gePsf] ljifdf lhNnf kl/ifb k"j{ Jofks
5nkmn ug]{ / gLlt tyf sfo{qmd :ki6 x'g' kg]{ .
ef}lts k"jf{wf/ eGbf /f]huf/ d"ns / ul/aL lgjf/0f nlIft of]hgfx? ;dfj]z x'g' kg]{ .
lh=lj=;=sf ] jflif{s of]hgf tyf lgltx? tof/ ubf{ /fli6o lglt / lhNnfsf] cfjflws tyf
ljifout of]hgfn] lgb{]lzt u/]sf p2]Zox?nfO{ Wofg k'/fpg' kg{] .
lhNnf ljsf; ;ldlt ;du| lhNnfsf] ;dGjosf/L ;+:yf ePsfn] cGo ljifout sfof{no tyf
u}=;=;=sf] sfo{qmdsf] cg'udg, d"Nof+sg / ;xof]u a9fpg' kg]{ .
lhNnfsf] jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 cfly{s jif{sf] z'?d} ljleGg dfWodaf6 ;fj{hlgs ug]{ /
;/f]sf/jfnfx?jLr hfgsf/L u/fpg' kg{] .
sfo{qmd tyf cfof]hgf sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg tyf yk k|fljlws ;xof]u pknAw
u/fpg lgoldt cg'udg tyf lg/LIf0fsf] Joj:yf ug]{, cg'udg tyf d'Nof+sg k|0ffnLnfO{
oyfy{ / j:t'lgi7 agfpg ;/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutfdf lhNnf :t/Lo ;femf ;+oGq tof/
u/L sfof{Gjog ug]{ .
u}/ ;/sf/L ;+:yf / :yfgLo lgsfo, laifout sfof{nox? ;d]tsf] kxndf egf{ x'g g;s]sf /
lzIffsf] kx'Fr gk'u]sf afnaflnsfnfO{ ljBfno egf{ u/L cfufdL jif{ lh=lj=;=afs]nfO{
;tk|ltzt ljBfno egf{ ug{ ljz]if sfo{qmd to ug'{ kg]{ .
/fhgLlts bn, lzIfs k]zfut ;+3;+u7g, u}/ ;/sf/L ;+3;+:yf ;d]tsf] ;~hfn tof/ u/L lhNnfsf]] ljsf;df ;~rfngsf] ;femf /0fgLlt klxrfg u/L sfof{Gjog ug]{ .
v_ ljifout sfof{no
s[liftkm{
/f;folgs dnsf] cefj 36fpg cuf{lgs v]tLsf] k|j{4g ug'kg{] .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
9
yk ;]jf s]Gb|x?sf] lj:tf/ ug{] .
s[ifsx?nfO{ ;]jfbLg sf]N8 :6f]/sf] Aoa:yf ug'{ kg]{
df}h'bf s[lif{ ;+sng s]Gb|sf] ;~rfng ;+rfns ;ldltaf6 plrt Joj:yfkgsf ;fy x'g' kg{]
ljleGg ljifout sfof{nox? u}=;=;= tyf cGo ljsf; ;DaGwL ;fem]bf/ ;+:yfx?af6 lhNnfdf
;~rfng x'g] s[lif ;D+aGwL sfo{qmdx? lhNnf s[lif sfof{no;+u ;dGjo u/]/ ;+rfng ug'{ kg{] .
lzIff tkm{
P;=Pn=;L= sf] kf; k|lt;t Go"g /x]sfn] u'0f:t/Lo k7g kf7gsf nflu cfjZos kxn ug'{
kg]{ .
ljBfyL{x?sf] ;+Vof tNnf] sIffdf 36\bf] qddf /x]sfn] plrt k|f]T;fxg Pj+ cleefjssf
nflur]tgfd'ns sfo{s|d ;+rfng ug'{kg{] .
ljBfnodf 5fq 5fqfsf] nflu 5'6} zf}rfno / ;/;kmfO{sf] /fd|f] Joj:yf ug'{kg{] .
ljBfyL{sf] t'ngfdf lzIfs b/jlGb a9fpg' kg]{ .
gd'gf ljBfno ;+rfngdf hf]8 lbg' kg]{ .
;dodf kf7\of k':ts pknAw u/fpg' kg{] .
afnsNof0f tkm{ afnsNof0f sfo{qmd ;~rfngsf] nflu ah]6 a9fpg' kg{] .
cNksflng afnu[xsf] Joj:yf ug'{ kg{] .
afnsNof0f u[xsf] ef}lts lj:tf/ ug{" kg{] .
afn >ldsx?sf] tYofÍsf] ;+sng oyf;So u/L afn >lds nlIft sfo{s|d ug'{kg{] .
vfg]kfgL tkm{
vfg]kfgL cfof]hgf sfof{Gjgsf] nflu hgtfsf] tkm{af6 x'g] nfut ;xeflutf 36fpg' kg{] .
cfof]hgfsf] nfut Oli6d]6sf] t'ngfdf ah]6 sd cfpg] u/]sf] xF'gfn] ;f]xL cg';f/sf] ah]6
;'lglZrt x'g'kg{] .
hUuf ljlxg kl/jf/sf] nflu ljleGg al:tx?df ;fd'bflos zf}rfnosf] lgdf{0f ug'{ kg{] .
:jR5 vfg]kfgL pknB u/fpg' kg]{ .
k'/fgf kfOkx? d/dt ug'{ kg]{ .
oftfoft tkm{ lhNnf eLqsf dxTjk'0f ;8sx? tTsfn d/dt ug'{kg]{ .
;8s j/k/ la?jf nufpg' kg]{ .
;dfj]lz ;8s lgdf{0f sfo{nfO{ ;+rfngdf Nofpg' kg]{ .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
10
jg tkm{
jg cltqmd0f ug]{ sfo{nfO{ /f]Sg' kg]{ h;sf] nflu æd / jgsf] ;DaGwÆ eGg] sfo{qmd
;+rfng ug'{ kg]{ .
lj?jfsf] dfu k'/f ug{ g;lsPsf] ca:yfnfO{ dWogh/ u/]/ ;x;DaGwsf] ;dfa]lz of]hgf
;+rfngdf Nofpg' kg]{ .
d]/f] jg eGg] efjgfnfO{ xf};nf lbg' kg]{ .
kz';]jf tkm{
kz' ks]6 If]qsf] ljsf; ug'{kg{] .
s]lGb|o:t/af6 a]nfa]nfdf cfof]hgfx?sf] cg'udg d'Nof+sg x'g'kg{] .
lh=lj=;=gu/kfnLsf tyf uf=lj=;=af6 ;d]t kz' ljsf;sf] nflu cfjZos ah]6sf] ljlgof]hg
x'g'kg{] .
dlxnf tkm{
lhNnfljsf; cg'bfgaf6 dlxnf ju{nfO{ nlIft u/L pknAw u/fOg] ah]6 dlxnf ljsf;
cGt/ut g} vr{ ug'{ kg{] .
lhNnfljsf;sf] of]hgf k|lqmofdf dlxnfx¿sf] ;xeflutf a9fpb} n}hfg'kg{] .
lhNnfljsf;sf] ah]6af6 dlxnf nlIft sfo{qmd ;~rfng ubf{ o; sfof{no;+u clgjfo{?kn]
;dGjo u/]/ ul/g'kg{] .
hg:jf:Yo tkm{
sfo{qmd / sfof{nox?sf]] lj:tf/ ;Fu} k"jf{wf/sf] ljsf; ;d]t ug'{kg{ .
cfdf ;'/Iff sfo{qmdnfO{ :yfgLo lgsfox¿af6 ;xof]u k|bfg ug'{kg{] .
:jf:Yo ;DaGwL sfo{qmdx¿ k|efjsf/L ?kdf ;~rfng ug'{ kg]{ .
cfyL{s tkm{
cy{;+sngsf laeLGg af6fx? vf]Hg'kg]{ .
rfn'vr{ 36fP/ cufl8 a9\g' kg]{ .
lhNnfsf] of]hgf lgdf{0fdf gu/kfnLsf, uf=lj=;=, lhNnflasf; / gu/ljsf;sf] lardf ;dGjo x'g'kg]{ .
ul/jL kfZj{lrq agfP/ u/LaL x6fp sfo{s|d ;+rfng ug'{ kg]{ .
cfGtl/s ko{6s cfpg;Sg] sfo{s|d ;+rfng ug'{ kg]{ .
lhNnfsf ljleGg 7f“pdf kfs{x? agfpg' kg]{ h;sf] sf/0fn] cfGtl/s tyf jflxo ko{6s cfpgdf ;xof]u k'Ug hfj; .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
11
u_ u}x|;/sf/L ;+:yf
sfo{qmd bf]xf]/f]kgf x6fpg / lhNnfsf] ;fdfg'kflts ;fdflhs ljsf; ug{ lhNnf l:yt
;/sf/L tyf u}x|;/sf/L;+:yfx?n] ljleGg ljifodf lhNnf :t/df jx; Pj+ 5nkmn ug'{kg{] .
lhNnf l:ty u}=;=;x?n] cfkm\gf] sfo{If]qdf jftfj/0fnfO{ ;d]t k|fyldstf lbg'kg{] .
o'jf nlIft sfo{s|d ;+rfng ug'{kg{] .
:jf:Yo ;'ljwf lgoldt / k|efjsf/L jgfpg u}=;=;af6 yk e'ldsf v]Ng'kg{] .
:yfgLo :t/sf u}=;=;df ;+nUg dfgj ;+;fwg bIf x'g'kg{] .
cg'udg d'Nof+sg r':t / b'?:t ug'{ kg{] .
(= lhNnfljsf;;ldlt af “s ]nfO{ dfyL pNn]lvt gLltsf] sfof{Gjogsf] cj:yfdf pNn]v eP cg';f/sf]
;'emfj afx]s lgDgfg';f/ yk gLlt lng tyf ;f]xL cg';f/ of]hgf to ug{ ;'emfj lbg rfxfG5f}+ .
æ ljsf;df d]/f] nuflgÆ eGg] s'/fnfO{ hf]8 lbg' kg]{ h;sf] nflu ;xeflutf d'ns,
;dfj]lz, ;flyTjs/0f / ldqtfsf] klxrfg x'g] vfnsf ljsf; of]hgf ;+rfngdf Nofpg'
kg]{ h;n] ;fgf 7"nfljrsf] b'l/nfO{ sd ug{df ;xof]u ug]{ 5 . dfly pNn]lvt ljsf;sf]
jf0fLnfO{ k'/f ug{ lgDg sfo{x? ug]{ .
!= lhNnfsf] ;du| ljsf;sf] nflu /fli6«o of]hgf, lhNnf oftfoft u'? of]hgf, Ifdtf ljsf;
of]hgf, ul/jd'vL gLlt, ljkGg ju{ gS;fÍg, ul/aL gS;fÍg nufot g]kfn ;/sf/sf]
ljleGg If]qut gLlt tyf sfo{qmdn] lglb{i6 u/]sf] kIfnfO{ k|fyldstf lbg] .
@= cNksflng of]hgfnfO{ eGbf bL3{sfnLg / cfo Pjd\ /f]huf/d"ns 7f]; cfof]hgfx¿nfO{
k|fyldstf lbg] .
#= lhNnf ljsf; ;ldltsf] :yfgLo ;xeflutfdf /fh:j ;Defjgf tyf klxrfg u/L
tbcg';f/ cfo>f]t a[l4 ug]{ .
$= u'0f:t/Lo lzIffsf nflu ;a} If]qsf] ;xof]udf lzIff If]qsf] cg''udg k|0ffnL k|efjsf/L
agfpg] .
%= lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s ;"rgf k|0ffNfL nfO{ ;'wf/ ug'{sf] ;fy} Website
cBfjlws ub]{ hfg] / ;fdflhs kl/If0fnfO{ klg Website df /fv]/ yk ;fj{hlgs ug'{ kg]{ . ^= ko{6sLo :ynx¿sf] klxrfg, ;+/If0f / kl/rfng ug]{ .
&= sd{rf/Lx¿sf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgsf] cfwf/df k'/:sf/ tyf ;hfo ug]{ / pTs[i6 /
bL3{;]jL sd{rf/LnfO{ k'/:s[t / ;Ddfg ug]{ k/Dk/fnfO{ lg/Gt/tf lbg] .
*= ;fdflhs ;'/Iffaf6 nfjflGjt JolQmx¿sf] gfdfjnL lgoldt k|sfzg tyf cWofjlwssf
;fy;fy} ;do ;dodf 58\s] hfr ug]{ .
(= Pr=cfO{=eL= / P8\; lgoGq0fsf nflu lhNnf P8\; ;dGjo ;ldlt nfO{ k|efjsf/L agfO{
;dGjonfO{ ;'b[9 agfpg] .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
12
!)= jg tyf jftfj/0f ;+/If0f, s[lif ljsf;, kz' ;]jf, dlxnf tyf afnaflnsf, hg:jf:y /
sfo{df ;fem]bf/Ldf sfo{qmd ;+rfng ug]{ .
!!= ;dfj]lz ljsf;sf] ;/sf/L /0fgLltnfO{ ;do ;fk]If agfP/ cufl8 a9fpg' kg]{ .
!@= g]kfnu+h gu/kflnsfnfO{ gd'gfsf] ?kdf cufl8 a9fpbf lhNnf ;b/d'sfdsf] klxrflgs
dxTj a9]/ hfg] ;DefjgfnfO{ sfo{ ?k lbbf /fd|f] x'g] b]lvG5 .
!#= ;DkGg / ljkGgsf] b'l/nfO{ ;dfg'kflts ?kdf 36fpb} n}hfgsf] nflu ul/lj x6fp
sfo{qmd ;+rfngdf Nofpg' kg]{ .
!$= ljleGg hfthfltx?sf] kfZj{lrq lgdf{0f u/]/ hflto klxrfgsf] dxTjnfO{ cufl8
a9fpg' kg]{ .
!%= klxrflgs ljZjljBfnosf] :yfkgfdf hf]8 lbg] h'g s'/f lh=lj=;= of]hgfdf ;dfj]z
ul/Psf] 5 .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
13
sfo{ljlwsf] cg';"rL @ cg';f/sf] ljj/0f
lhNnfljsf; ;ldltsf] sfo{fno g]kfnu+h af “s] cfly{s jif{ @)^(.)&)sf]
:fdflhs k/LIf0f k|ltj]bg a[xt ;efdf k|:t't ul/Psf]
!=:yfgLo lgsfosf] kl/ro
!=! ef}uf]lns cjl:ylt
lhNnfljsf; ;ldlt af “s]sf] ef}uf]lns kl/ro – of] lhNnf dWoklZdf~rn lasf; If]qdf cal:yt 5 . dx]Gb| /fhdfu{sf] blIf0f / pQ/df /x]sf] af“s] lhNnf dWoklZdsf] Aofkf/Ls åf/sf]?kdf rLgLG5 . g]kfnsf] s"n If]qkmn !,$&,!*! ju{ ls=ld= dWo @@%* ju{ ls=ld= e"efu cf]u6]sf] af“s] lhNnf @&+ %! b]lv @*+ @) pQl/ cIffz / *!+ @( b]lv *@+ * k"jL{ b]zfGt/df cjl:yt 5 . af“s] lhNnfsf] ;/b/ prfO{ ;dGb| ;txaf6 &)*=&% dL6/ -!@&=% b]lv !@() ld=_ eP klg ;b/d'sfd g]kfnu+h !$( ld= sf] prfOdf /xg uPsf] s'/f lhNnf ljsf; of]hgf cf=a= @)^*÷)^( df pNn]v ePsf] 5 . of] lhNnfsf] pQ/df bfª / ;Nofg, k"j{df bfª / ef/lto l;dfgf, blIf0fdf ef/lto l;dfgf / klZrdf alb{of lhNnfsf] ljrdf cjl:yt /xg uPsf] 5 . af“s] lhNnfdf !))) b]lv !%)) ld=ld= ;Dd jiff{ x'G5 eg] tfkqmd %=$ b]lv $^ ;]=u|] ;Dd k'Ub 5 . e"agf]6sf] cfwf/df of] lhNnfnfO{ t/fO{sf] ;dtn e"ld, pQ/sf] efj/ If]q / r'/] kj{t >]0L u/]/ tLg efudf af“l8Psf] 5 .
!=@ /fhg}lts k|zf;lgs ljefhg
ljsf; If]q – dWoklZdf~rn
c~rn – e]/L
;b/d'sfd – g]kfnu+h
O{nfsf ;+Vof – !#
gu/kflnsf – ! uf=lj=;= ;+Vof – $^
;+;lbo lgaf{rg If]q – $
!=# e"pkof]u
cfjfbL If]q (@)^* -$)=&& k|lt;t_
jg If]q !!#@(% -%)=!& k|lt;t_
cGo If]q @)$&# -(=)^ k|lt;t_
!=$ l;dfgf
k"j{ – bfª / ef/lto l;dfgf klZrd – alb{of
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
14
pQ/ – bfª / ;Nofg blIf0f – ef/lto l;dfgf !=% glb / tfnx? /fKtLgbLnfO{ of] lhNnfsf] k|d'v gbLsf] ?kdf lnO{G5 . cGo ;–;fgf vf]nfx?df dfg, 8'8'jfvf]nf, h]7Lgfnf, /f]lx0Lvf]nf, lemem/L, d'u'jfvf]nf, ls/0fgfnf, v}/Lvf]nf, uf]7]/Lvf]nf, k?jfvf]nf, ufj/vf]nf cflb h:tf vf]nf gfnfx? 5g\ . !=^ wfld{s :ynx? dftf afu]Zj/Lsf] dlGb/nfO{ ;a} eGbf dxTjsf] ?kdf lnO{G5 . cGo dlGb/, dl:ht, u'?4f/, rr{ cflbnfO{ dxTjsf] ?kdf x]l/Psf] kfO{G5 . h;df e'j/ejfgL b]ljsf] dlGb/ hf] a}hfk'/ uf=lj=;=df kb{5 . sDd/;f afaf sDbL uf=lj=;=df kg]{ dxTjsf] :yn, dx]Gb| kfs{, /fgL tnfp ;fy;fy} ldlg lrl8of 3/ oxfsf cfs{ifs x'g\ . !=& hg;+Vof
g]kfnsf] /fli6«o hgu0fgf @)%* cg';f/ a “fs] lhNnfsf] s'n hg;+Vof #*%*$) /x]sf] h;df k'?ifsf]
hg;+Vof !(*@#! / dlxnfsf] hg;+Vof !*&^)( /x]sf] 5 eg] hDdf 3/w'/L ;+Vof cf};t 3/w'/L %=$#
/ hg;+Vof j[l4b/ @=$# /x]sf] b]lvG5 . g]kfnsf] /fli6«o hgu0fgf @)^* cg';f/ a “fs] lhNnfsf] s'n
hg;+Vof $(!#!# h;dWo dlxnfsf] ;+Vof @$&)%*, k'?if @$$@%% hDdf 3/w'l/ ;+Vof ($&&#
hg;+Vof j[l4 b/ @=$$ /xg uPsf] 5 . bz aif{sf] cGt/fndf !)%$&# hg;+Vof ykx'g uPsf] b]lvG5
h;dWo k'?if $^)@$ / %($$( dlxnfsf] hg;+Vof yk ePsf] 5 .
!=* ;b/d'sfd g]kfnu+hb]lv uf=lj=;=sf] b'l/
qm=;= uf=lj=;=÷
gu/kflnsf
;b/d'sfd b]lvsf] b'l/ qm=;= uf=lj=;=÷
gu/kflnsf
;b/d'sfd b]lvsf] b'l/
s]fifdf ls=ld= sf]ifdf ls=ld=
! kmQ]k'/ ^ @) @% sfnfkm“6f !! #%
@ zD;]/u+h $ !# @^ g/}gfk'/ !) #@
# /em]gf % !& @& d6]lxof ^=% @!
$ sf]xnk'/ % !^ @* ho;k'/ !=% %
% dxfb]jk'l/ & @^ @( g]kfnu+h ) )
^ srgfk'/ !) #) #) ;fO{uf“p @ ^
& lagf}gf ( @( #! dlgsfk'/ @ &
* a}hfk'/ !) #@ #@ k/;k'/ )=% @
( vf;s':df !* ^@ ## a]nef/ !=@% $
!) xf]lnof % !& #$ O{Gb|k'/ ! #
!! a]txlg # !) #% vh'/fv'b{ @ &
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
15
!@ lx/ldlgof @=% ( #^ a]nxl/ @ &
!# lkk|xjf ! # #& ugfk'/ @=% *
!$ pbok'/ ! # #* /fwfk'/ % !^
!% vf;sf/sf“bf] ! # #( l;tfk'/ % !^
!^ ags6\6L # !) $) p9/fk'/ $=% !$
!& af;'b]jk'/ ! # $! afu]Zj/L #=% !@
!* k'/}gL !=% % $@ ;f]gfk'/ $ !#
!( k'/}gf !=% % $# /lgofk;/ % !&
@) ejgLofk'/ !=% % $$ l6l6lxl/of %=% !*
@! sDbL # !) $% ags6jf % !(
@@ u+ufk'/ ^ @) $^ gf}a:tf ^ @$
@# s6s'O{of !$ $% $& lr;fkfgL !) @^
@$ nId0fk'/ !# $@
;a} eGbf 6f9fsf uf=lj=;=qmdz vf;s':df ^@ ls=ld= jf !* sf]if /xg uPsf] 5 eg] ;a} eGbf
glhs g]kfnu+h gu/kflnsf /xg uPsf] 5 . lhNnfsf] gh/ 6f9f 6f9f ;Ddsf uf=lj=; df k'Ug uof]
eg] ;dfg / ;dfj]lz ljsf;sf] /0fgLltn] ;kmNtf k|fKt ug{df ;xof]u k'Ug hfg]s'/fdf ;+sf ug]{ 7f “pg}
b]lvb}g .
@= s[lif
lh=lj=;= a“fs ]s]f s[lif ;]jf k|bfg ug{] sfof{nox?df lhNnf s[lif{ ljsf; sfof{nosf] ;+Vof ! /x]sf]
5 . of] lhNnfdf s[lif Aoa;fonfO{ dxTj lbPsf] b]lvG5 . s[lifdf s/La *#=# k|lt;t lhNnfaf;Lx?
;+nUg /xguPsf] b]lvG5 . afsL !^=& k|lt;t hg;+Vof cGo k]zfdf ;+nUg /xg uPsf] b]lvG5 .
v]lt of]Uo hldg– %&@%@ x]S6/
s"n v]lt ePsf] hldg – %@*#* x]S6/ -v]t #&*#* / kfvf] !%))) x]S6/_
l;lrt hldg – !$%&# x]S6/-@&=%* k|lt;t_
jfln;+3gtf – !*%
vfBpTkfbg — !@()@$%@ d]= 6g
-s_ rfdn — ^&^%*=^* d]= 6g
-v_ ds} — @%%!%=@# d]= 6g
-u_ ux' — #%*%)=^! d]= 6g s[lif ;]jf s]Gb| ;+Vof $ -sf]nk'/, pbok'/, afu]Zj/L / g/}gfk'/_ >f]t lhNnf s[lif ljsf; sfof{no, af“s] -@)^(_
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
16
#= :jf:Yo
lh=lj=;=afs]sf] :jf:Yo ;]jfsf] l:yltnfO{ s]nfpbf oxf ljleGg lsl;dsf :jf:Yo ;]jf s]Gb|x? tyf
hgzlQm ;+nUg /x]sf] b]lvG5 . pQm ;]jf s]Gb|x?sf] cfs8f x]bf{ lhNnf hg:jf:Yo sfof{nosf] ;+Vof !,
:jf:Yo rf}sL !#, cfFvf c:ktfn !, gl;{u xf]d !), lzIf0fc:ktfn !, e]/Lc~rn c:ktfn !, lghL
lNsgLs !( /xguPsf]b]lvG5 .
$= kz';]jf lh=lj=;=af “s]df ljwdfg kz';]jfsf] cj:yf x]bf{ Ps dfq lhNnf kz' ljsf; sfof{no /x]sf] / o;
sfof{nosf] dftxtdf cGo sfof{nox? /x]sf 5g\ . h;df kz' ;]jf s]Gb| kz' ;]jf pks]Gb|sf] / kz'
s[lqd ue{wfg s]Gb| /x]sf 5g\ .
df;' k;n !$(
b'Uw 8]l/ @%
;'s'l6 df;' pBf]u &
kmf|]h]g ld6 ;]G6/ #
bfgf pBf]u ^
a+u'/ kmd{ $#
ufO{ kmd{ $)
e};L kmd{ ##
;lqmo uf|= k= :j= sf= ^$
;fd'bfoLs kz';xfPs !^
kz' ;]jf s]Gb| $ -sf]xnk'/, afu]Zj/L, g/}gfk'/ / a]txgL _
kz' ;]jf pks]Gb| ;+Vof * - sDbL, ags6jf, dlgsfk'/, lx/ldlgof,/fwfk'/, wfdk'/,9s]/L / s';'d_
S|=;= ljj/0f PsfO kl/df0f
! b'w d]= 6g= &@!(*
ufO{ d]= 6g= @#@!)
e};L d]= 6g= $*(**
@ df;' d]= 6g= !(#*@
e};L, /f “uf] d]= 6g= @#)$
v;L ,af]sf, e]8f d]= 6g= !@#@#
a“u'/, ;'Í'/ d]= 6g= #&!(
s'v'/f d]= 6g= !)#^
# s'v'/fsf] c08f xhf/df @$&(
$ e]8fsf] pg d]= 6g= @!
% 5fnf d]=6g= %!#(^
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
17
>f]t lhNnf kz';]jf sfof{no, af “s] -@)^(_ %= jg h+un af“s] lhNnfsf] dftxtdf ;fd'bfoLs jg nufPtsf] jg ljj/0f tflnsfdf ;dfj]z ul/Psf] 5 . S|= ;= ljj/0f kl/0ffd ! s"n jg If]q !!#((% x]= @ ;fd'bfoLs jg If]q #^##%=*( x]= # lhNnfsf] hDdf x:tfGtl/s ;fd'bfoLs jg ;+Vof !^@ uf]6f $ x:tfGt/0f ePsf dWo /fli6«o lgs'Gh tyf
dWojlt{ If]qdf k/]sf ;d'x ;+Vof %! uf]6f
% x:tfGt/0f ePsf dWo /fli6«o lgs'Gh tyf dWojlt{ If]qdf k/]sf] ;fd'bfoLs jgsf] If]qkmn
&%*)=^# x]=
^ lhNnf jg sfof{nosf] sfo{ If]qdf af“sL ;fd'bfoLs jg x:tfGt/0f ;d'x
!!! uf]6f
& lhNnf jg sfof{nosf] sfo{ If]qdf af“sL /x]sf ;fd'bfoL jg If]qkmn
@*&%%=!^ x]=
* lglh jg @^= ) x] ( wfld{s jg @=&% x]= !) O{nfsf jg sfof{no ;+Vof # j6f !! /]Gh kf]i6 ;+Vof !% j6f >f]t lhNnf jg sfof{no , af“s] -@)^(_
# = :yfgLo lgsfosf] k|fyldstf tyf nIox?
#= != nIo
;xeflutfd'ns sfo{ k|0fnLsf] dfWodaf6 n}lu+s ;dtf tyf ;'zf;g sfod u/]/ lbuf] ljsf; ug{] .
#=@= d"Vo p2]Zo
• dlxnf tyf afnaflnsfsf] cj:yfdf ;'wf/ ug{]
• :jf:Yo l:yltdf ;'wf/ ug{]
• zf}lIfs u'0f:t/df ;'wf/ ug{]
• s[lif tyf kz' pTkfbsTjdf j[l4 tyf ahf/ ;Ddsf] kx'Frdf j[l4 ug{]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
18
• ef}lts tyf ;+:s[lts k"j{wf/sf] ljsf;, lj:tf/ / ;'wf/ ug{]
• :yfgLo ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L ;+:yfx?sf] sfo{ Ifdtfdf clej[l4 eO{ ;+:yfut ljsf; ug{]
• :yfgLo lgsfodf k|efjsf/L ;"rgf k|jfx ug{
• :jR5 jftfj/0f sfod ug{]
#=# k|fyldstfsf cfwf/x?
1. :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ jdf]lhd ;xeflutfTds tyf ljs]lGb|t
lhNnf ljsf; of]hgf th'{dfsf] cjwf/0ffnfO{ cfTd;fy ul/Psf] 5 .
2. !# j6} Onfsf :t/Lo uf]i7Laf6 k|fyldstfqmd ;lxt l;kmfl/z eO{ cfPsf cfof]hgf tyf
sfo{qmdx?nfO{ pknAw x'g ;Sg] >f]t ;fwgsf] kl/lwleq /xL lhlj; cg'bfg ;~rfng sfo{ljlw
tyf cGo sfo{qmdut lgb]{lzsfx?nfO{ ;Daf]wg ub}{ jflif{s sfo{qmddf ;dfj]z ul/Psf] 5 .
3. ;xz|fAbL ljsf; nIo tyf lqjifL{o cGtl/d of]hgfsf dfu{bz{g, :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6
cfufdL cf=j= sf nflu k|fKt jh]6 l;lnª tyf dfu{bz{gnfO{ cfwf/ dflgPsf] 5 . cfufdL cf= a=
sf] ah]6 lgdf{0fsf] d'Vo Wo]o ul/jL lgjf/0f ePsf]n] ah]6 th'{df ubf{ ;'zf;g, hgtfsf] ;ldkdf
;]jf ;'ljwf, bLuf] u'0f:t/Lo / jftfj/0f d}qL :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;, cfly{s cj:yfdf j[l4,
ljsf;df hgtfsf] ;xh kx'+r :yflkt ug]{ / ;fdflhs ;zlQms/0fdf hf]8 lbOPsf] 5 .
4. lhNnf oftfoft u'? of]hgf, lhNnfsf] ul/aL gSzfÍg tyf >f]t gSzfÍgn] lglb{i6 u/]sf clt
ul/j ju{ nfO{ nlIft u/L /f]huf/L ;[hgf x'g ;Sg] >dd"ns cfof]hgf÷sfo{qmdnfO{ k|fyldstf
lbOPsf] 5 .
5. lhNnfsf] If]qLo ;Gt'lnt ljsf; Pj+ n}+lus ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0f gLltsf cfwf/df
hg;xeflutf tyf nfut ;xeflutf h'6\g ;Sg] of]hgfnfO{ k|fyldstf lbOPsf] 5 .
6. qmdfut / cw'/f /x]sf cfof]hgfx?nfO{ lg/Gt/tf lbO{ k'/f ug]{ k|of; ul/Psf] 5 .
7. k"jf{wf/ ljsf; dfq geO{ ;fdflhs Ifdtf ljsf;sf sfo{qmdx?nfO{ klg plrt ?kdf ;Daf]wg
ug]{ k|of; ul/Psf] 5 .
• ;Gt'lnt ljsf;nfO{ dWo gh/ u/L ;j} uf=lj=;=af6 ljt/0f ;se/ ;dfg'kflts ?kdf 5gf}6
ug{] .
• ;j{ ;fwf/0fnfO{ k|ToIf kmfO{bf x'g] / cfo cfh{g x'g] If]qnfO{ k|fyldstf lbg] .
• nlIft ju{nfO{ s]lGb|t x'g]u/L cfod'ns / ;Lk d'ns sfo{s|ddf hf]8 lbg] .
• jl9 hg;xeflutf x'g] / >dd'ns of]hgfnfO{ k|fyldstf lbg] .
• dfgj ;+;fwg ljsf;nfO{ pRr k|fyldstf lbg] .
• /fhlglts bn gfu/Ls ;dfh ljifo lj1af6 k|fKt ;'emfj / ;Nnfxx?nfO{ k[i7kf]if0fsf] ?kdf
lng] .
• of]hgf sfo{Gjog ubf{ k|fyldstfdf k/]sf of]hgfx?nfO{ ljif]z k|fyldstf lbg] .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
19
• z'4 vfg]kfgL :jf:Yo ;]jf If]qdf :t/Lo ;]jf k'/\ofpg ljz]if hf]8 lbg] .
• s[lif pTkfbsTj j9fpg ljz]if kxn ug{] .
$= cfof]hgf tyf sfo{qmd ;~rfngsf gLltx?
1. j:tL :t/af6 dfu ePsf of]hgfx?dWo]af6 ufpmF kl/ifbn] O{nfsf :t/Lo j}7s dfkm{t
k|fyldstfqmd ;lxt l;kmfl/z u/]sf cfof]hgfx?nfO{ lhlj;n] cf=j= @)^(÷&) sf nflu k|d'v
cfof]hgfx?sf] ;"rLsf] ?kdf sfof{Gjog ug]{ gLltnfO{ lgGt/tf lbOPsf] 5 .
2. o; lhNnfsf] /fKtL kf/Lsf] a3f}8f If]qsf] ;Gt'lnt ljsf; ug{ pRr k|fyldstf lbg] gLlt
lnOPsf] 5 . d'Vo?kdf ;8s k"jf{wf/, ljB'tLs/0f, / k|sf]k Joj:yfkgdf ljsf;sf ;fem]bf/ tyf
;/f]sf/jfnf ;+:yfx?;Fu cfjZos ;dGjo / ;xsfo{ u/L sfo{ ;~rfng ul/g]5 .
3. a3f}8f If]qsf afl;Gbfx?n] ;'ne :jf:Yo ;'ljwf kfpg ;Sg] ;'lglZrttfsf] nflu jt{dfg :jf:Yo
;+:yfx?sf] ;]jf k|jfxdf ;dGjofTds ;'wf/ u/L e/kbf]{ :jf:Yo ;]jf k|jfx ug{ hf]8 lbOg]5
4. j}hfk'/ uflj;sf] gof+ a:tLdf lhNnfdf sfo{/t ;fem]bf/ lgsfox?sf ljrdf ;dGjo u/L ljz]if
Kofs]h sfo{s|d ;~rfngsf] nflu kxn ul/g]5 .
5. nf]kf]Gd'v Pj+ hf]lvddf k/]sf cflbjf;Lx?nfO k|ToIf kmfObf k'Ug] ;Lkdf cfwfl/t :j/f]huf/
sfo{s|d ;d'bfos} ls|ofzLntfdf ;+rfng ul/g]5 .
6. u/Ljd'vL gLltsf] cfwf/df pknAw >f]t ljkGg ju{;Dd k'¥ofpg] gLlt cg'?k lhNnf ul/aL
gSzfÍg cg';f/ k5fl8 k/]sf @^ j6f uflj;x?df ljkGgtfdf /x]sf kl/jf/x?nfO{ d"nk|jfxLs/0f
ug{ ;fdflhs kl/rfngsf] dfWodaf6 ;fd'bflos ljsf; sfo{qmdx?df ;xefuL x'g ;zlQms/0f
ul/g] gLltnfO{ lg/Gt/tf lbOPsf] 5 .
7. :yfgLo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf; sfo{qmd cGtu{t :yfgLo lgsfo / ;d'bfosf] Ifdtf
clej[l4 k|d'v sfo{qmd ePsf]n] ;d'bfo :t/df :yfgLo ljsf;df 6]jf k'¥ofpg] ;fd'bflos
;+:yfx? pkef]Qmf ;ldltx?, k5fl8 k/]sf dlxnf, blnt, cflbjf;L, dw];L d'l:nd, ;d'bfosf]
Ifdtf clej[l4 ug]{ vfnsf sfo{qmd klxrfg u/L ;zlQms/0f ug]{ gLlt lnO{g]5 . dlxnf nlIft
ju{sf nflu ut cf=j= df lgdf{0f ul/Psf] k|;'tL u[xaf6 cTo"Qd glhtf k|fKt ePsf]n] cfufdL
cf=j= df ;'/lIft dft[Tjsf] If]qdf cem} nufgL j9fpg] gLlt lnOPsf] 5 .
8. nlIft ju{ pTyfg sfo{qmd cGt/ut o; lhNnfsf dlxnf, afnjflnsf, blnt, dw]zL, d'l:nd,
cflbjf;L, hghftL, ckfË, tyf ljkGg ju{x?sf] Ifdtf ljsf; tyf ul/jL Go"lgs/0fsf]
sfo{x?nfO{ k|fyldstf lbO{ To:tf sfo{qmdx?sf] nflu /sd ljlgof]hg ug]{ gLltnfO{ cfufdL
cf=j= df klg k|fyldstfsf ;fy lg/Gt/tf lbOg]5 .
9. /fli6«o pRr k|fyldstfdf k/]sf] jfnd}qL :yfgLo zf;g (CFLG) ;DaGwL sfo{qmd lhlj;n] klg
cfufdL cf=j= b]lv k|fyldstfsf ;fy ;~rfng ug]{5 . o;sf nflu afnaflnsf pTyfgsf nflu
sfo{/t ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L sfof{nox?;Fu ;xsfo{ u/L cfufdL cf=j= df lhNnfsf # b]lv
% j6f uf=lj=;= x?nfO{ gd"gf jfnd}qL uf=lj=;= sf] ?kdf klxrfg u/L afnd}qL sfo{qmdx?
;~rfng ul/g]5 .
10. k|foM k|To]s jif{ af9L / 8'jfgsf] ;d:of ef]Ub} cfO{/x]sf] afFs] lhNnfsf] af9L / 8'jfg ;d:ofsf]
:yfoL ;dfwfg vf]Hg ;a} ;/f]sf/jfnfx?;Fu ;dGjo u/L bL3{sfnLg sfo{of]hgf tof/ ug{ kxn
ul/g] gLltnfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
20
11. :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 xfn} :jLs[t :yfgLo ljkb hf]lvd Joj:yfkg of]hgf th'{df
lgb]{lzsf @)^* åf/f lglb{i6 dfu{bz{gnfO{ cfwf/ dfgL pRr hf]lvddf /x]sf uf=lj=;= x?df
:yfgLo ljkb hf]lvd Joj:yfkg of]hgf th'{df ul/g]5 .
12. lhNnfsf ljleGg :yfgx?df x'g] cfunfuL h:tf] b'3{6gfsf] ;dodf g]kfnu~h gu/kflnsfdf dfq
/x]sf] jf?0foGqn] ;a} :yfgx?df ;]jf k'¥ofp ;Dej gePsf] x'Fbf lhNnfsf cltl/Qm b'O{ :yfg
sf]xnk'/ / kmQ]k'/af6 ;]jf k'¥ofpg] u/L ;z:q k|x/L jf g]kfn k|x/Lsf] Joj:yfkgdf
jf?0foGqsf] ;~rfng x'g ;/sf/L gLlt aGg' ub{5 . jf?0foGq Joj:yfkg nfutdf uf=lj=;=
x?n] ;d]t ;fem]bf/L ug]{ Joj:yf nfu" ul/g]5 .
13. ljlQo cg'zf;g, ;'zf;g, kf/blz{tf / hjfkmb]lxtfnfO{ j9fjf lbg tyf lh=lj=;=÷uf=lj=;= af6
k|bfg ul/g] ;]jf ;'ljwfsf] k|efjsfl/tfdf j[l4 u/L ;]jfu|fxLx?nfO{ l56f] 5l/tf] Pj+ kf/bzL{ ?kn]
;]jf k|bfg ug]{ sfo{df ;xof]u k'¥ofpg ;fj{hlgs ;'g'jfO{, ;fdflhs kl/If0f, /]l8of] ultljlw,
j'n]l6g k|sfzg tyf ;xeflutfTds cg'udg–d"NofÍg h:tf sfo{qmdx?nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .
lhNnfl:yt ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L ;+:yfx?n] u/]sf lqmofsnfkx?;d]tnfO{ To:tf sfo{qmddf
;dfj]z ul/g]5 .
14. lhNnf ljsf; ;ldltaf6 7]Ssf k§fdfkm{t ul/g] ljsf; lgdf{0f ;DaGwL sfo{x? E-Bidding af6
7]Ssf cfJxfg ug]{ sfo{sf] yfngL ul/Psf] 5 .;a} jf]nkq tyf b/efpkqx? E-Bidding sf]
dfWodaf6 cfJxfg ug]{ gLltnfO{ cfufdL cf=j= df klg lg/Gt/tf lbOg]5 .
15. /fli6«o of]hgf cfof]un] tof/ u/]sf] lhNnf ul/aL tyf cg'udg ljZn]if0f k|0ffnL -DPMAS_
Software nfO{ cBfjlw u/L lhNnf :t/df ul/aL cg'udg tyf ljZn]if0f k|0ffnL :yfkgf u/L
k|efjsf/L ?kn] nfu" ul/g] 5 .
16. @ jf @ eGbf j9L lhNnf hf]8g] ;8sx? / cfly{s s]Gb| hf]8g] ;8sx? ;8s ljefujf6
sfof{Gjog ug]{ / cGo ;8sx? 8f]ln8f/ dfkm{t sfof{Gjog ug]{ g]kfn ;/sf/sf] gLlt cg';f/
o; lhNnfsf] oftfoft u'?of]hgf (District Transport Master Plan - DTMP) nfO{ ;do;fk]If
kl/dflh{t ul/g]5 . ;f] u'?of]hgf cg';f/ klxrfg ePsf lhNnfsf pRr k|fyldstfsf
cfof]hgfx?df jh]6 ljlgof]hg ug]{ gLlt lnOg]5 .
17. k"jf{wf/ ljsf; tkm{ ;8sdf nufgL ubf{ gofF 6«ofs vf]Ng] sfo{nfO lg?T;flxt u/L ljBdfg
;8sx?nfO{ !@ dlxgf ;~rfng ug{ ;lsg] u/L ;8ssf] :t/f]GgtL / ;8s ;+/rgf, k'n k'n];f
lgdf{0f ug{ jh]6 5'6ofpg' kg]{ dfu{bz{g cg';f/ o; lhNnfsf b]xfosf lhNnf :t/Lo u|fdL0f
;8sx? ljZj a}+ssf] cg'bfg ;xof]udf cfufdL @ jif{df :t/f]GgtL eO{ e/kbf]{ oftfoft ;]jf
pknAw x'g]5 .
-s_ Rofdf b]lv ;+emgf rf}s vh'/f jhf/ x'b} /fwfk'/ hf]8g] #% sL=dL= ;8s
-v_ rf}lnsf–lx/ldlgof–xf]lnof sfnf] kq] :t/sf] cf]6flzn !! sL=dL= ;8s
-u_ l6l6lx/Lof–;f]gk'/ ;8s :t/f]GgtL u/L sfnf] kq] :t/sf] cf]6flzn !! sL=dL= ;8s
-3_ l6l6lx/Lof ;f]gk'/ ;8s v08sf] h]7L gfnfdf kSsL k'n lgdf{0f .
18. lhNnfleq ;~rfng x'g] ljsf; lgdf{0fsf sfo{x?df u'0f:tl/otf sfod ug{sf] nflu lh=lj=;= df
:yflkt k|of]uzfnfdf cfjZos pks/0fx?sf] Joj:yf u/L k|of]uzfnfnfO{ ;'b[9Ls/0f ub}{ hfg]
gLlt lnOg]5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
21
19. uflj;x?sf] n]vf k|0ffnLnfO{ sDKo'6/Ls[t ug{ cfjZos tflnd / Software Package pknAw
u/fOg]5 .
20. o; lhNnf leqsf :yfgLo lgsfox?, ljifout sfof{nox?, u};; tyf cGo ;+3;+:yfx?af6
;~rfng x'g] sfo{qmdx? k|efjsf/L ?kdf cg'udg ug]{ ;zQm ;+oGqsf] ljsf; ul/g]5 . o:tf]
cg'udgn] sfo{qmd sfof{Gjogdf b]lvPsf] hl6ntf / bf]xf]/f]kgf h:tf ;d:of ;dfwfg ug{
;xof]u k'Ug] xF'bf pknAw ;Lldt >f]tsf] clwstd pkof]u x'g] ljZjf; lnPsf] 5' .
21. ;g @)!& ;Dd afFs] lhNnfnfO{ v'nf lbzfd'Qm lhNnf 3f]if0ff ug]{ u/L lhNnf :t/af6 sfo{of]hgf
:jLs[t ul/Psf]5 . vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{sf] If]qdf sfd ug]{ ;a} ;fem]bf/ lgsfox?jLr
k|efjsf/L ;dGjo ;+oGq agfO{ /fli6«o cleofgnfO{ ;kmn agfpg] gLlt cjnDjg ul/g]5 .
22. k|To]s jif{ lhNnf:t/df k|j]lzsf kl/Iffdf ;fd'bflos ljBfnx?af6 k|yd x'g] cflbjf;L hghftL,
bnLt, dw]zL, d':nLd 5fq 5fqfx?nfO{ k|f]T;fxg ug{ k|bfg ul/+b} cfPsf] k|ltef k|f]T;fxg 5fqj[lQ
k|bfg ug]{ gLltnfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .
23. lhNnf ljsf; ;ldlt;Fu ;fem]bf/L u/L k"jf{wf/ ljsf;sf sfo{ ug]{ pkef]Qmf ;ldltx?nfO{
k|f]T;fxg ug]{ cfzosf ;fy} k"j{ lgwf{l/t nfut, kl/df0f, ;do, tyf u'0f:t/sf] cfwf/df
pRr:t/Lo sfo{ ug]{ pkef]Qmf ;ldltnfO{ ;Ddfg ug]{ sfo{ o;} jif{b]lv z'? ul/Psf] 5 . cfufdL
cf=j= df klg If]qut ?kdf pkef]Qmf ;ldltx?nfO{ k|f]T;fxg ug]{ sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .
24. lhNnfsf s'g} klg ljsf; k|of;n] ul/aLsf] rqmJo"xdf k/]sf kl/jf/nfO{ ;Daf]wg gu/];Dd
ef}lts k"jf{wf/ ljsf; nufgLsf] s'g} cf}lrTo /x+b}g . o; tYonfO{ dWogh/ ub}{ ul/jL lgjf/0f
sfo{qmd ;3g ?kdf ;~rfng ug{ cem j9L 7f]; kxn ul/g]5 . ;fy} g]kfn ;/sf/sf] ul/jL
lgjf/0f sf]ifsf] sfo{qmd o; lhNnfdf ;d]t ;~rfng ug{ cfjZos kxn ul/g]5 .
25. hftLo / juL{o b[li6n] k5fl8 kfl/Psf hfthflt, nf]kf]Gd'v hflt, åGå / lx+;fsf] kL8f ef]lu/x]sf
ju{x?, cNk;+Vos ju{x? ;fdflhs lje]b / zf]if0faf6 kLl8t ;a} tx / tKsfsf ;d'bfosf] d"n
k|jfxLs/0f cfhsf] d'Vo r'gf}tL xf] . of] r'gf}tLnfO{ lhlj;n] ;d]t ;dGjofTds e"ldsf lgjf{x
u/L ;Daf]wg ug]{ gLlt lnOg]5 .
26. afFs] lhNnfnfO{ sfo{If]q agfO{ sfd ul//x]sf :yfgLo, /fli6«o tyf cGt/fli6«o u};; / ;fem]bf/
;+:yfsf] sfo{qmddf b]lvPsf] hl6ntf / bf]xf]/f]kgfnfO{ cGTo ug{ lhlj;;Fu MOU u/]kl5 dfq
lhNnfdf sfd ug{ ;xdlt lbg] gLltnfO{ 7f]; ?kdf nfu" ul/g]5 .
27. rfn' cf=a=df g]kfn /]8s|; ;f];fO6L;+usf] ;fem]bf/Ldf sDbL uflj;sf] /Dk"/jf emf]=k' lgdf{0f
sfo{ cuf8L a9]sf] xF'bf cfufdL lbgdf o:tf] ;fem]bf/L sfo{s|dnfO pRr k|fyldstf lbOg]5 .
28. hnjfo' kl/jt{gaf6 kg{ ;Sg] k|efjx?nfO{ Go"gLs/0f ug{sf] nflu lhNnfdf sfo{/t ;Dk"0f{ ;+3
;+:yf tyf sfof{nox?n] cfˆg} jh]6sf] s]xL k|ltzt k|efj Go"gLs/0f ;DaGwL sfo{df vr{ ug'{kg]{
gLltnfO{ clËsf/ ul/g]5 . cfof]hgf 5gf}6 ;DaGwL sfo{ ubf{ jftfj/0fd}qL cfof]hgfx?nfO{
k|fyldstf lbO{g]5 . ;fy} k|To]s of]hgfsf] jftfj/0fLo Joj:yfkg sfo{of]hgf agfO{ sfof{Gjogdf
NofOg]5 .
29. ;8ssf] If]qflwsf/ (Right of Way) leq ljleGg k|sf/sf ;+/rgf lgdf{0f u/L cltqmd0f ug]{
lqmofsnfkdf j[l4 x'Fb} uPsf]n] ;dod} u|fdL0f tyf lhNnf:t/sf ;8ssf] If]qflwsf/ 5'§ofO{
;8ssf] bfofF–jfofF bLuf] x'g]u/L ;DalGwt lgsfo;Fusf] ;dGjodf kf]i6 jf k]u uf8\g], Ogfd]nn]
lrGx nufpg], ;fj{hlgs ;"rgf hf/L ug]{ sfo{nfO{ k|fyldstf lbOg]5 .
30. pBf]u jfl0fHo ;F3, ;fgf tyf 3/]n' pBf]u dxf;F3, xf]6n P;f]l;ozg, ko{6g jf]8{ tyf
lr;fkfgL If]q ko{6g ljsf; ;ldlt;Fu ;dGjo / ;xsfo{ u/L afFs] lhNnfsf] klxrfg ePsf
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
22
tyf ;+efljt ko{6sLo :ynx?sf] PsLs[t ljsf;sf nflu 7f]; kxn ug]{ gLlt cjnDjg ug{
hf]8 lbOg]5 .
31. g]kfnu~h dWoklZrd tyf ;'b"/klZrd If]qsf] dfq geO d'n'ssf] P]ltxfl;s dxTj af]s]sf]
k'/fgf] zx/ ePsf] xF'bf o;sf] P]ltxfl;s ul/dfnfO{ sfod /fVb} d'n'ssf] ;'ljwf ;DkGg zx/sf]
?kdf ljsl;t ug{ ;/sf/sf] uDeL/ Wofgfsif{0f ug{ rfxG5' . g]kfnu~h /fli6«o tyf cGt/fli6«o
If]qsf] ;d]t Jofkfl/s s]Gb| ePsf]n] o; If]qdf aGg] k|b]zsf] ;+3Lo /fhwfgL g]kfnu~hnfO{ g}
agfpg ;/sf/L k|fyldstfdf kg}{ kb{5 eGg] o; e]usf afl;Gbfsf] cfjfh d o;} kl/ifb dfkm{t
d'vl/t ug{ rfxG5' .
32. g]kfnu~h dWo / ;'b'/klZrdf~rn ljsf; If]qdf lzIff, :jf:Yo, oftfoftsf b[li6n] ;d'Ggt
/x]sf] / cGt/fli6«o gfsf ;d]t ePsf]n] ljZjljBfno g]kfnu~hdf :yfkgf ug{ ljut nfdf]
;dob]lv g} tLj| clenfiffsf ;fy g]kfn ;/sf/ ;dIf cg'/f]w ul/P klg xfn;Dd pQm sfo{n]
d"t{?k k|fKt gu/]sf] cj:yfdf ;f] ;DaGwL sfo{ zL3| x'g o;} kl/ifbaf6 dfggLo :yfgLo ljsf;
dGqLHo"dfkm{t g]]kfn ;/sf/nfO{ cg'/f]w ub{5' .
33. dfggLo cy{dGqLHo"af6 rfn' cf=j= sf] jh]6 jQmJo dfkm{t 3f]if0ff ePsf] sf]xnk'/ gu/kflnsf
xfn;Dd klg sfof{Gjog gxF'bf Psflt/ 3f]if0ffsf jvt To; If]qsf hgtfdf 5fPsf] v'zL /
pNnf; xfn lg?T;fxdf kl/0ft ePsf] 5 eg] csf]{tkm{ l56} gu/kl/ifb ug]{ hgtfsf] k|jn
OR5fsf sf/0f ufpmF kl/ifb x'g g;Sbf / s]Gb|af6 kF"lhut cg'bfg ;d]t k|fKt gxF'bf k"jf{wf/ tyf
Ifdtf ljsf;sf sfo{x? cj?4 ePsf 5g\ . l56} gu/jf;L eO{ ljsf;df km8\sf] dfg]{ hgtfsf]
;kgfnfO{ oyfzL3| ;fsf/ kfg]{ kxn x'g dfggLo :yfgLo ljsf; dGqLHo" ;dIf cg'/f]w ug{
rfxG5' .
34. k"j{–klZrd tyf pQ/–blIf0f /fhdfu{n] hf]l8Psf] tyf cfly{s÷ef}lts ljsf; clg Jofkfl/s
s]Gb|sf] k|r'/ ;Defjgf af]s]sf] 3f]lift sf]xnk'/ gu/kflnsfsf] ;z:q k|x/L jn lqk'/f u0fsf]
k"j{tkm{ vfnL /x]sf] hUuffdf Ps xhf/ ;L6 Ifdtfsf] cfw'lgs gu/ ;efu[x agfpg o;} lhNnf
kl/ifbdfkm{t g]kfn ;/sf/ ;dIf cg'/f]w ug{ rfxG5' .
35. dWoklZrdf~rn ljsf; If]q s]lGb|t ljsf; cjwf/0ffnfO{ ;fsf/ agfpg xfdL of] @!cf}+ lhNnf
kl/ifb dfkm{t b]xfosf] If]qx?sf] ljsf; cjwf/0ff / hgrfxgfnfO{ ;zQm ?kdf ;Djf]wg ug{
g]kfn ;/sf/;dIf xflb{stfk"j{s Wofgfsif{0f ;lxt cfu|x ub{5f}+ .
-s_ g]kfnu~h ljdfg:ynnfO{ If]qLo:t/sf] cGt/fli6«o ljdfg:ynsf] ?kdf ljsf; ug]{,
-v_ e]/L c~rn c:ktfnnfO{ d]l8sn sn]hsf] ?kdf ljsl;t ug'{kg]{,
-u_ o; lhNnfsf] vh'/f If]qdf s[lif SofDk;sf] :yfkgf ul/g'kg]{,
-3_ lhNnfleqsf cfwf/e"t ;8sx? sfnf]kq] ul/g'kg]{,
-ª_ g]kfnu~hdf cf}Bf]lus tyf Jofkf/ d]nf k|bz{gL :yn lgdf{0f ul/g'kg]{,
-r_ 9'Ëf, lu§L, jfn'jfsf] gofF pTvgg\ If]q ;/sf/åf/f lgwf{/0f ug'{kg]{,
-5_ /fh:j jfF8kmfF8sf] gofF If]q klxrfg u/L >f]t pknAw u/fpg'kg]{,
-h_ /fKtL glb lgoGq0f ug'{kg]{ .
36. o; afx]s ljut lhNnf kl/ifbaf6 ePsf ;fdlos Pj+ sfof{Gjogdf cfpg afFsL /x]sf ;a}
gLltut lg0f{ox?nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
23
$=! = ef}lts k"jf{wf/M
$=!=!= ;8s
lhNnf:t/Lo ;8s u|fe]n / ;fgf k'nk'n];f lgdf{0f sfo{nfO{ bft[ ;+:yf;Fu ;d]tsf] ;fem]bf/Ldf
tLj|tf lbO{ afx|} dlxgf ;jf/L ;fwg rNg ;Sg] agfpg k|fyldstfsf ;fy sfo{s|d ;+rfng ul/g] 5 .
7"nf / w]/} nfut nfUg] k'n k'n];f lgdf{0fsf nflu ;8s l8lehg / g]kfn ;/sf/dfkm{t ;+rfng ug{
cfjZos kxn ul/g] 5 . sfnf]kq] ;8s !$) ls=dL uf|a]n !^) ls=dL slRr ;8s @*& ls=dL /
3'n];8s /xguPsf]5 .
uf=lj=;=:t/sf ;8sx¿ lgdf{0f ug]{, ;~rfng ug]{ / dd{t ;Def/ ug]{ sfo{ uf=lj=;=nfO{ lhDd]jf/L
lbOg] 5 .
;f-;fgf dd{t–;Def/sf nflu klg lh=lj=;= s} d'v tfSg] k|j[lQnfO{ lg¿T;flxt ug{ cfkm\gf] If]qleqsf
;8sx¿sf] ;fdfGo dd{t ;Def/sf] lhDd]jf/L ;DalGwt uf=lj=;=sf pkef]Qmf ;ldltn] g} lng'kg]{
Joj:yfsf nflu of]hgf ;Demf}tfdf clgjfo{ k|fjwfg ;dfj]z ug]{ / :yfgLo:t/af6 ;f] k|fjwfg k"/f
gul/Psf] kfOPdf ;f]sf nflu csf]{ jif{ ah]6 ljlgof]hg ubf{ bf];|f] k|fyldstfdf /fVg] gLltnfO{
lg/Gt/tf lbOg] 5 .
;xeflutfTds of]hgf k|ls|ofcGtu{t uf=lj=;=:t/Lo of]hgf th'{df ;ldlt xF'b} PsLs[t of]hgf th'{df
;ldltaf6 ;d]t lg0f{o e}cfPsf of]hgf tyf sfo{qmdx¿ lhNnfsf] ;fwg;|f]tn] ;+rfng ug{ g;lsg]
ePsfn] yk of]hgfsf] ¿kdf /fvL :yfgLo ;|f]t P+j ;DalGwt dGqfno tyf bft[ lgsfo;Fu cg'/f]w u/L
ah]6 Joj:yf u/L sfof{Gojg ub}{ nlug] 5 .
$=!=@= u|fdL0f ljB'tLs/0f M
ljB't ;]jf gk'u]sf uf=lj=;x¿df ljB't\ k'¥ofpg ;fd'bflos ljB'tLs/0fnfO{ k|fyldstfdf /fvL
sfof{Gjog ub}{ nlug] 5 .
$=!=#= vfg]kfgL tyf ;/;kmfOsf] cj:yf M
lhNnfnfO{ cfufdL aif{x?df v'Nnf lb;fd'Qm If]q agfpg cfufdL cfly{s jif{df ljleGg
uf=lj=;=nfO{ v'Nnf lb;fd'St If]q 3f]if0ff u/L sfo{qmd cufl8 a9fOg] 5 . ;f] sfo{qmd cleofgsf
¿kdf ;+rfng ug{ lhNnf vfg]kfgL tyf ;/;kmfO l8lehg, uf=lj=;= / lh=lj=;=tyf o; If]qdf sfd
ug]{ u}/;/sf/L ;+:yfx¿n] ;femf sfo{of]hgf th'{df u/L Psåf/ k|0ffnL cjnDag u/L sfo{qmd cufl8
a9fOg] 5 . Joal:yt vfg] kfgL ;'ljwf k|fKt 3/w'l/ ;+Vof (!=@) k|lt;t / ;/;kmfO Joal:yt
rlk{sf] k|of]udf $@=%( k|lt;t /xg' ;f]rlgo ljifo xf] .
;fdflhs ljsf; M
!= lzIff M
lhNnfsf ;fd'bflos ljBfnox¿sf] hL0f{ ejgx¿sf] dd{t ;Def/ / yk sf]7f lgdf{0fsf nflu lhlj; /
lhNnf lzIff sfof{noaf6 k|fyldstfsf cfwf/df ;xof]u ul/g] 5 / of] gLltcGtu{t blnt, cNk;+Vos
tyf clt ljkGg ;d'bfosf ;fd'bflos ljBfno tyf db;f{x¿nfO{ k|fyldstf lbOg] 5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
24
k|j]lzsf k/LIffdf lhNnfsf ;/sf/L tyf ;fd'bflos ljBfnox¿af6 k|yd låtLo / t[tLo x'g]
5fq5fqfx¿nfO{ -blnt 5fq5fqf;d]t_ k|f]T;fxg:j¿k k'/:s[t ul/g] k/fDk/fsf] k|f/De ul/g] 5 . s"n
;fIf/tf ^@=$ k|lt;t h; dWo dlxnf %$=( / k'?if &) k|lt;t /xg uPsf] kfO{G5 .
s|= ;= z}lIfs ;:yfx? ;fd'bfoLs lglh
! k|fylds ljBfno @$@ %#
@ lg=df=lj= ^* @&
# df=lj= $$ $!
$ pRr df=lj= @( @!
% SofDk; # !
>f]t lhNnf lzIff sfof{no, af“s] -@)^(_
@= :jf:Yo M
:jf:Yo rf}sLx¿sf] ef}lts tyf u'0ffTds kIfx¿sf] ;'wf/sf nflu lhNnf hg:jf:Yo sfof{nodfkm{t
cfjZos k"jf{wf/ ljsf;sf nflu sfo{qmd cufl8 a9fOg] 5 .
:jf:Yo ;d:of tyf n}lÎs ;jfn h:tf ljifox¿nfO{ cGt/;DalGwt ;afnsf ¿kdf lnO{ ljsf;sf
x/]s lqmofsnfkdf d"n k|jfxLs/0f ub}{ n}hfg] gLlt c+uLsf/ ul/g] 5 .
e]/L c~rn c:ktfn !
If]qLo k|xl/ c:ktfn !
;}lgs c:ktfn !
g]kfnu+h gl;{Ë xf]d nufPt lglh !)
sf]xnk'/ d]l8sn sn]h !
:jf:Yo rf}sL !#
pk:jf:Yo rf}sL #!
k|fylds :jf:Yo s]Gb| ;+ #
a]8 ;+Vof ;/sfl/ !%) / k|fOe]6 *)) u/]/ hDdf (%)
lhNnf cfo'j]{b c:ktfn !
cfo'j]{b s]Gb| # - sf]xnk'/, l6l6lxl/of / h};k'/_
cfO{= Pg=Pkm= lSnlgs -si6/f]u_ !
dft[ d[t' b/ -k|lt nfv _ !&)
afn d[t' b/ k|ltxhf/ $)
lzz' d[t'b/ k|ltxhf/ #^
lhNnf hg:jf:Yo sfof{noaf6 k|fKt tYofÍsf] cfwf/df tof/ kfl/Psf] xf] .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
25
#= ko{6g ljsf; M
lhNnfsf ko{6sLo :ynx¿sf] ;+jw{g, ;+/If0f / klxrfgsf nflu th'{df ul/Psf] lhNnfsf ko{6g ljsf;
of]hgfnfO{ ;xsfo{ / ;fem]bf/Lsf cfwf/df sfof{Gjog ub}{ n}hfg gLlt c+uLsf/ ug'{sf ;fy} lhNnfs]f
gu/leq /x]sf jf6/kfs{ ,afu]Zj/L dlGb/,d:hLt x8Lofafaf h:tf 7fp “sf] lasf; ubf{ /fd|f] x'g] s'/fdf ;+sf ug]{ 7f“p g} 5}g t/ lhNnfsf] ;fwg ;|f]tsf] kl/rfngdf klg ;d:of gePsf] eg] xf]O{g .
s[lif ljsf; M
lhNnf lgdf{0fsf s|ddf /x]sf sltko ;8sx¿ s]jn df};dL oftfoftsf ;xof]uL ePsf,
;b/d'sfd / cGo ahf/L If]q;+u kxF'r eP/ klg :yfgLo pTkfbgx¿ j[l4 u/L ahf/;Dd k'¥ofO{
cfDbfgL j[l4 ug]{tkm{ Wofg hfg g;s]sf] jt{dfg cj:yfdf To:tf ;8sdf kxF'r ePsf uf=la=; tyf
lhNnfsf uf=lj=;x?df ;DefJotfsf cfwf/df gub] tyf ahf/d'vL jfnL k|j4{g u/L cfo cfh{gdf
;xof]u k'¥ofpg o;sf nflu lhNnf s[lif ljsf; sfof{no, lhNnf kz';]jf sfof{no, lhNnf jg
sfof{no / lhlj; uflj;x¿aLr cfly{s jif{sf] z'¿cft;+u} ;+o'Qm sfo{of]hgf lgdf{0f u/L sfof{Gjogdf
NofOg] 5 .
pBf]u / Joa;fo
clt ljkGg If]qsf nlIft ju{x¿nfO{ uf]j/ UofF;, ;'wfl/Psf] r'nf], Uofl;kmfo/af6 ljB'tLs/0f h:tf
jftfj/0fLo tyf :jf:Yod}qL j}slNks pmhf{ k|ljlw ckgfpg lhNnfsf] pmhf{ tyf jftfj/0f OsfOaf6
;x'lnotk"0f{ cg'bfgsf] Joj:yf ul/g] 5 .
3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{no,n3' pBd sfo{qmd,l;kljsf; tflnd s]Gb| / e]l/ k|fljlws sfof{noaf6
pBf]u Aoa;fonfO{ cufl8 a9fogdf ;xof]u k'Ug ;Sg] ul/sfo{x? ePsf 5g\ .
;+:yfut Ifdtf tyf ;]jfk|jfxdf ;'wf/ M
lhNnfsf] ;+u7g ;+/rgf k'g/fjnf]sg u/L :ki6 ¿kdf zfvfut tyf kbLo sfo{ ljj/0f
kl/dfh{g u/L hjfkmb]xL sfo{;Dkfbg ;+:sf/nfO{ ;+:yfut ub}{ nlug] 5 .
sd{rf/Lx¿sf] sfo{ bIftf j[l4sf nflu tfnLdsf] cfjZostf klxrfg u/L Ifdtf clej[l4sf
sfo{qmdx¿sf ;fy}, Ifdtf clej[l4sf nflu k|lzIf0f / cWoog e|d0fsf sfo{qmdx¿ ;+rfng ul/g]
5g\ .
lhNnfaf6 k|jfx ul/g] ;]jfnfO{ k|efjsf/L agfpg ;do ;dodf ;fj{hlgs pQ/bfloTj jxg ug]{
;+oGqx¿ h:t} ;fj{hlgs ;'g'jfO, ;'emfj k]l6sf , gful/s j8f–kq sf] Joj:yfnfO{ k|efjsf/L
¿kdf sfof{Gjog ul/g] 5 .
cfGtl/s n]vfk/LIf0f sfo{ljlw, cg'udg sfo{ljlw, cfGtl/s cfo afF8kmfF8 sfo{ljlw tyf sd{rf/L
cfly{s k|zf;g ljlgodfjnLdf th'{df tyf ;'wf/ ub}{ nlug] 5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
26
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf
qm=
;+=
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf ;'emfj
! lhNnfsf :t/Lo ;8s u|]en
/ ;fgf gfnf k'n k'n];f
lgdf{0f sfo{nfO{ uf=lj=;= /
cGo bft[ ;+:yf ;d]tsf]
;fem]bf/Ldf cufl8 a9fOg]
5 . o;/L ;fem]bf/L ug{
rfxg] uf=lj=;=nfO{ cu|Ld
kª\lQmdf /fvL k|fyldstfsf
;fy sfo{qmd ;+rfng ul/g]
5 .
uf=lj=;nfO{
;;t{
cg'bfg lbg]
sfo{ k|f/De
ePsf]
lhNnfn] ;fgf ;fgf
of]hgf cfkm}+n]
sfof{Gjog ug]{
eGbf cg'udg /
;dGjosf/L e"ldsf
ug{ ;3fpg] vfnsf]
gLltsf] cfjZostf
5 .
@ 7"nf / w]/} nfut nfUg] k'n
k'n];f lgdf{0fsf nflu ;8s
l8lehg / g]kfn
;/sf/dfkm{t ;+rfng ug{
cfjZos kxn ul/g] 5 .
kxn ePsf]
lhNnfsf] ljsf;df
o;n] dxTjk"0f{ e"ldsf
v]Ng]
# uf=lj=;=:t/sf ;8sx¿
lgdf{0f ug]{, ;~rfng ug]{ /
dd{t ;Def/ ug]{ sfo{
uf=lj=;=nfO{ lhDd]jf/L lbOg]
5 .
ePsf]
$ ;f–;fgf dd{t–;Def/sf
nflu klg lhNnfs} d'v tfSg]
k|j[lQnfO{ lg?T;flxt ug{
cfkm\gf] If]qleqsf
;8sx¿sf] ;fdfGo dd{t
;Def/sf] lhDd]jf/L
;DalGwt pkef]Qmf ;ldltn]
g} lng'kg]{ Joj:yfsf nflu
of]hgf ;Demf}tfdf clgjfo{
k|fjwfg ;dfj]z ug]{ /
:yfgLo:t/af6 ;f] k|fjwfg
k"/f gul/Psf] kfOPdf ;f]sf
nflu csf]{ jif{ ah]6
ljlgof]hg ubf{ bf];|f]
k|fyldstfdf /fVg] gLltnfO{
lg/Gt/tf lbOg] 5 .
pkef]Qmf
;ldlt;Fus
f]
;Demf}tfdf
pNn]v
ePsf]
k"0f{sfof{–
Gjog x'g
eg] sl7gfO
/x]sf]
ljsf; / ;dosf]
dxTjnfO{ Wofgdf /fv]/
;xeflud'ns
sfo{x?nfO{
k|fyldstfdf /fv]/
sfo{ ;+rfng ug'{ kb{5
.
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
27
qm=
;+=
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf ;'emfj
% ;xeflutfTds of]hgf
k|ls|ofcGtu{t uf=lj=;
:t/Lo of]hgf th'{df ;ldlt
xF'b} PsLs[t of]hgf th'{df
;ldltaf6 ;d]t lg0f{o eO{
cfPsf of]hgf tyf
sfo{qmdx¿ lhNnfsf] ;fwg
;|f]tn] ;+rfng ug{ g;lsg]
ePsfn] yk of]hgfsf] ¿kdf
/fvL :yfgLo ;|f]t Pjd\
;DalGwt dGqfno tyf bft[
lgsfo;Fu cg'/f]w u/L ah]6
Joj:yf u/L sfof{Gojg ub}{
nlug] 5 .
x'Fb} cfPsf] 5 . ufpF j8fk|j]z ug]{
;8snfO{ eGbf
JolQm ljz]ifsf] 3/
hf]8\g] ;8s
k|fyldstf kg]{
u/]sf] u'gf;f]
;'gLG5 .
^= ljB't ;]jf gk'u]sf
uf=lj=;=x¿df ljB't\
k'¥ofpg ;fd'bflos
ljB'tLs/0fnfO{
;fd'lxs
k|fyldstfdf /fvL
sfof{Gjog
ub}{ nlug] 5 .
e}/x]sf] 5
&= af “s]lhNnfnfO { cfufdL
jif{x?df v'Nnf lb;fd'Qm
If]q agfpg ljleGg
uf=lj=;=nfO{ v'Nnf lb;fd'St
If]q 3f]if0ff u/L sfo{qmd
cufl8 a9fOg] 5 . ;f]
sfo{qmd cleofgsf ¿kdf
;+rfng ug{ lhNnf vfg]kfgL
tyf ;/;kmfO l8lehg,
uf=lj=;= / lh=lj=;=tyf o;
If]qdf sfd ug]{ u}/;/sf/L
;+:yfx¿n] ;femf sfo{of]hgf
th'{df u/L Psåf/ k|0ffnL
cjnDag u/L sfo{qmd
;fd'lxs
k|of; eO–
/x]sf],
sf]if Psåf/
geP klg
sfo{qmddf
Pstf
ePsf] x'g]
u/]sf]
clxn];Ddsf]
cj:yfnfO{ x]bf{
cfufdL % jif{df
klg lhNnfnfO{
v'Nnf lb;fd'Qm
If]q 3f]if0ff ug{
k|foM c;Dej
h:t} b]lvPsfn]
o; nIonfO{
k"/f ug{ ljz]if
sfo{ ug{
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
28
qm=
;+=
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf ;'emfj
cufl8 a9fOg] 5 . cfjZos 5 .
o; sfo{sf
nflu yk
>f]tsf] vf]hL /
/0fgLlt
cfjZos 5 .
*= k|j]lzsf k/LIffdf lhNnfsf
u|fdL0f If]qsf ;/sf/L tyf
;fd'bflos ljBfnox¿af6
k|yd låtLo / t[tLo x'g]
5fq5fqfx¿nfO{ -blnt
5fq5fqf;d]t_ k|f]T;fxg
:j¿k k'/:s[t ul/g]
k/fDk/fsf] k|f/De ul/g] 5 .
k'/fx'b} uPsf] 5 . lzIff If]qsf]
ljs;sf nflu
pRr dfWolds,
tyf ljZj
ljBfno :t/df
klg o;
lsl;dsf]
k|f]T;fxg gLlt
cfjZos .
(= :jf:Yo rf}sLx¿sf] ef}lts
tyf u'0ffTds kIfx¿sf]
;'wf/sf nflu lhNnf
hg:jf:Yo sfof{nodfkm{t
cfjZos k"jf{wf/ ljsf;sf
nflu sfo{qmd cufl8 a9fOg]
5 .
ef}lts k"jf{wf/
lgdf{0fdf sfo{
e}/x]sf]
!) :jf:Yo ;d:of tyf n}lÎs
;jfn h:tf ljifox¿nfO{-
cGt/;DalGwt ;afn sf
¿kdf lnO{ ljsf;sf x/]s
lqmofsnfkdf d"n
k|jfxLs/0f ub}{ n}hfg] gLlt
c+uLsf/ ul/g] 5 .
e}/x]sf]
!! lhNnf cg'bfgaf6 nlIft
ju{nfO{ ls6fg u/L pknAw
;d'x lgdf{0f eO{
;f]xL cg'?k sfo{
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
29
qm=
;+=
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf ;'emfj
u/fOg] ah]6nfO{ k|efjsf/L
¿kdf kl/rfng ug{
;DalGwt lgsfox¿ Dflxnf
tyf afnaflnsf sfof{no,
lhNnf afn sNof0f ;ldlt,
nlIft ju{x¿sf] ;d"x
lgdf{0f u/L kf/bzL{ ¿kdf
sfof{Gjog x'g] Joj:yf
ldnfOg] 5 .
e}/x]sf] .
!@ nlIft ju{nfO{ ljsf;sf] d"n
k|jfxdf Nofpgsf] nflu
pgLx¿n] g} ;d"xdfkm{t
klxrfg u/]sf sfo{s|d
;+rfng ug]{ Joj:yf ldnfOg]
5 .
e}/x]sf] 5
!# nlIft ju{;Fu sfd ug]{
u};;x¿nfO{ If]qut ;xof]u
/ ;xsfo{sf nflu kl/rfng
tyf k|f]T;fxg ug]{ / oL
ju{x¿sf] ;Lk tyf Ifdtf
ljsf;sf nflu lhNnf
ljsf; ;ldltaf6 cfjZos
;xof]u ug]{ gLlt lnOg] 5 .
k|of;/t e}/x]sf]
!$ :yfgLo zf;g k|lqmofdf
afnaflnsfx¿sf]
clwsf/;DaGwL ;jfnnfO{
;dfj]zL l;4fGtsf] cfwf/df
d"nk|jfxLs/0f ub}{ afnd}qL
:yfgLo zf;gsf] ;F:yfut
ljsf; ug{ u/fpgsf] nflu
lhNnfn] :yfgLo afnd}qL
zf;g /fli6«o /0fgLlt /
sfof{Gjog sfo{ljlw @)^*
nfO{ cfwf/dfgL
sfof{Gjogdf NofOg] 5 .
e}/x]sf] Jfnd}qL sfo{ qmdx?
Yfkdfqdf ;+rfng ubf{
emg nfebfos x'g] 5 .
!% lhNnfsf ko{6sLo nufgL ePsf] 5 . cf}krfl/s 3f]if0ff lhNnf ko{6gsf] nflu
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
30
qm=
;+=
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf ;'emfj
:ynx¿sf] ;+j4{g, ;+/If0f /
klxrfgsf nflu th'{df
ul/Psf] afs]lhNnfsf] ko{6g
ljsf; of]hgfnfO{ ;xsfo{ /
;fem]bf/Lsf cfwf/df
sfof{Gjog ub}{ n}hfg gLlt
c+uLsf/ ug'{sf ;fy}
lhNnfsf
dxTjk'0f{ 7fpnfO{ ko{6sLo
:yn 3f]if0ff ul/g] 5 .
ul/Psf] 5}g .
nufgL k|ltkmnsf]
n]vfhf]vf x'g
;s]sf] 5}g .
k|;:t ;Defjgf ePsf]
lhNnf eP/ klg 7f];
sbd rfNgsf nflu
gLltsf ;fy ;fy}
sfo{qmdsf] klg Tolts}
cfjZos 5 .
!^ lhNnfdf lgdf{0fsf s|ddf
/x]sf sltko ;8sx¿
s]an df};dL oftfoftsf
;xof]uL ePsf, ;b/d'sfd /
cGo ahf/L If]q;Fu kxF'r
eP/ klg :yfgLo
pTkfbgx¿ a[l4 u/L
ahf/;Dd k'¥ofO{ cfDbfgL
a[l4 ug]{tkm{ Wofg hfg
g;s]sf] jt{dfg cj:yfdf
To:tf ;8sdf kxF'r ePsf
uf=lj=;=x¿df ;DefJotfsf
cfwf/df gub] tyf
ahf/d'vL afnL k|j4{g u/L
cfo cfh{gdf ;xof]u
k'¥ofpg t/sf/L, kmnkm"n
tyf gub]jfnL ljsf; ug{
k|f]T;fxg gLlt lng] . o;sf
nflu lhNnf s[lif ljsf;
sfof{no, lhNnf kz';]jf
sfof{no, lhNnf jg
sfof{no / lhlj;
uflj;x¿aLr cfly{s jif{sf]
z'¿cft;Fu} ;+o'Qm
sfo{of]hgf lgdf{0f u/L
sfof{Gjogdf NofOg] 5 .
;dGjo ePsf] cf}krfl/s sfo{qmd
eg] gePsf]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
31
qm=
;+=
gLlt sfof{Gjogsf] cj:yf ;'emfj
!& lhNnfsf]= ;+u7g ;+/rgf
k'g/fjnf]sg u/L :ki6
¿kdf zfvfut tyf kbLo
sfo{ ljj/0f kl/dfh{g u/L
hjfkmb]xL sfo{;Dkfbg
;+:sf/nfO{ ;+:yfut ub}{
nlug] 5 .
;+u7g ;+/rgf
k'g/fjnf]sg
gePsf] / kbLo
sfo{ ljefhg klg
kl/dfh{g x'g
g;s]sf] .
!* sd{rf/Lx¿sf] sfo{ bIftf
a[l4sf nflu tflndsf]
cfjZostf klxrfg u/L
Ifdtf clea[l4sf
sfo{qmdx¿sf ;fy}, Ifdtf
clea[l4sf nflu k|lzIf0f /
cWoog e|d0fsf sfo{qmdx¿
;+rfng ul/g] 5g\ .
s]lxsfd ePsf] ;a}x'g g;s]sf]
!( lhNnfaf6 k|jfx ul/g]
;]jfnfO{ k|efjsf/L agfpg
;do ;dodf ;fj{hlgs
pQ/bfloTj jxg ug]{
;+oGqx¿ h:t} ;fj{hlgs
;'g'jfO ;'emfj k]l6sf
gful/s a8f–kq sf]
Joj:yfnfO{ k|efjsf/L ¿kdf
sfof{Gjog ul/g] 5 .
;fj{hlgs ;'g'jfO
,gful/s a8f–kq
sf] Joj:yf ePsf]
;'emfj k]l6sf
k|efjsf/L ePsf]
;'emfa k]l6sfdf ePsf
ljifo a:t'sf] ;Daf]wg
x'g' kb{5 . Ps aif{df
slt ;"rgf pknAw
u/fOPsf] eGg] /]s8{
/fVg' kb{5 .
@) cfGtl/s n]vfk/LIf0f
sfo{ljlw, cg'udg sfo{ljlw,
cfGtl/s cfo afF8kmfF8
sfo{ljlw tyf sd{rf/L
cfly{s k|zf;g
ljlgodfjnLdf th'{df tyf
;'wf/ ub}{ nlug] 5 .
cfGtl/s
n]vfk/LIf0f
sfo{ljlw, cg'udg
sfo{ljlw / sd{rf/L
k|zf;g
ljlgodfjnLdf
th'{df ePsf] 5 .
sfd ePsf] 5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
32
;+:yfut Ifdtf n]vfhf]vf
qm=
;+= ljj/0f cj:yf ;'emfj
! dfgj
;+:ffwg
;+u7g ;+/rgf kl/jt{g cfjZos 5 .
sfg'g tyf cg'udg sfo{sf nflu
hgzlQmsf] Aoa:yfkgsf] cefj 5 .
;+u7g ;+/rgf, b/aGbL / sfo{
ljj/0f k'g/fjn]sg ug]{
@ cfly{s >f]t cfGtl/s cfly{s >f]t 36\g' /
To;af6 dfq} k|zf;lgs vr{ ug'{ kg]{
sfg'gL hl6ntf,
cg'bfg /sd klg 36\bf] qmddf
lasf;lgdf{0fdf / tnavr{df
/fh:j ;Defjgf tyf klxrfg
u/L tbcg';f/ yk cfo>f]t
a[l4 ug{ k|of; ug]{
yk afXo >f]tsf] nflu k|of;
ug]{
# ef}lts ejg tyf ;jf/L ;fwgsf] sld ejgsf] k"0f{ ;b'kof]u ug]{
#=! ut jif{sf] d"Vo d"Vo pknlJwx? 1. ut cfly{s jif{ df lhNnf ljsf; ;ldltn] ;~rfng u/]sf ;Dk"0f{ sfo{qmx?df lh=lj=;=n] ;du|
ef}lts k|ult &(=^#Ü xfl;n u/]s]f 5 eg] ;du| ljlQo k|ult &(Ü /x]sf] 5 .
2. uPsf] aif{ @)cf}+ lhNnf kl/ifbaf6 :jLs[t ePsf cfof]hgfx? rfn' cf=j= df sfof{Gjogsf] nflu
nfut O{li6d]6 tof/ eO{ pkef]Qmf ;ldltx? u7g sfo{ k|f/De eO;s]sf] 5 eg] 7]Ssfaf6 x'g]
sfo{x? 7]Ssf ;Demf}tfsf] qmddf /x]sf 5g .
3. ut jif{ ul/Psf] jftfj/0fLo k|efj d"NofÍgsf] k|ltj]bg cg'?k afFs] /fli6«o lgs'~h If]qb]lv
jfx]ssf ^ j6f glbx?af6 9'Ëf, lu§L, jfn'jf pTvgg\, ;Íng u/L cfGtl/s pkof]usf nflu
7]Ssf ;Demf}tf eO{ k|ltj]bgn] ;'emfj u/]sf] kl/df0f jdf]lhd pkof]usf] k|of; ePsf] 5 .
4. ljut b]lv cj?4 /x]sf] dlgsfk'/ uf=lj=;= l:yt g]kfnu+h Po/kf]6{sf] k"j{tkm{ /x]sf] 8'8'jf
vf]nfdf kSsL k'n lgdf{0f sfo{ b|'t ultdf k'gM k|f/De ePsf] 5 . o; k'nn] sDbL ldng rf}s
;8snfO hf]8g]5 .
5. ut cfly{s jif{ df lh=lj=;= afFs]åf/f ;DkGg ul/Psf sfo{x?sf] :yfgLo lgsfo ljQLo cfof]u
dfkm{t Go"gtd zt{ tyf sfo{ ;Dkfbg dfkg (MCPM) ug]{ sfo{ ut jif{ eGbf /fd|f] glthf
k|fKt ug]{ s'/fdf cfzfjfbL /xg uPsf] . To;}u/L ;Dk"0f{ uf=lj=;= x?sf] Go"gtd zt{ (MC)
dfkg sfo{ klg ;DkGg eO;s]sf] 5 .
6. lhNnf ljsf; ;ldlt, :yfgLo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf; sfo{qmd -LGCDP_ sf] ;xof]udf
:yfgLo ;]jf k|bfos dfkm{t lhNnfsf $^ j6} uflj;df ;fdflhs kl/rfng sfo{qmd ;~rfng
eO/x]sf] 5 . pQm sfo{n] :yfgLo :t/df ;fdflhs ;dfj]lzs/0fdf 6]jf k'¥ofpg ;r]tLs/0f,
;zlQms/0f / ;+u7gnfO{ jlnof] agfO{ lhlj; tyf uflj;sf] sfo{ ;Dkfbgdf ;xof]u k'¥ofO
/x]sf] 5 . o;} qmddf rfn' cfly{s jif{df @! j6f uf=lj=;= x?df j8f gful/s d~r / gful/s
;r]tgf s]Gb|sf ;b:ox?nfO{ :yfgLo of]hgf th'{df ;DaGwL cg'lzIf0f k|bfg ug]{ sfo{ ;DkGg
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
33
eO{ jflif{s of]hgf th'{df sfo{df 6]jf k'Ug uPsf] 5 . afFsL uf=lj=;= x? o;} cf=j= df ;d]l6g]
sfo{qmd /x]sf] 5 .
7. :yfgLo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf; sfo{qmd -LGCDP_ sf] cg'bfg ;xof]udf vf;s'idf,
sDbL uf=lj=;= df k|;'tL u[x, /fwfk'/ uf=lj=;= df pk:jf:Yo rf}sL, pbok'/, ;f]gk'/ uf=lj=;= df
ljBfno ejg lgdf{0f sfo{ ;DkGg eO;s]sf] 5 . o;af6 pNn]Vo ;+Vofdf dlxnf, jfnjflnsf
tyf ljkGg nlIft ju{ k|ToIf nfeflGjt ePsf 5g\ . sDbL uf=lj=;= df lgld{t k|;'tL u[x
pb3f6g ug{ gj]{sf /fhs'df/sf] cfudgn] xfd|f] nufgLsf] cGt/f{li6«o If]qdf ;¥xfgf ePsf] 5 .
8. ljut cf=j= af6 z'? ePsf] j]?h' km5\of}{6 ;DaGwL sfo{nfO{ tLj|tf lbg j]?h' km5\of}{6 sfo{bn
u7g u/L z"Go j]?h'sf] nIo k|fKt ug{ sfo{bn k|oTgzLn /x]sf] 5 .
9. lhlj;af6 ;Dkfbg x'g] u/]sf dxTjk"0f{ sfo{x? tyf lg0f{ox? lhlj;sf] j]e;fO{6 dfkm{t
;fj{hlgs ug]{ ul/Psf] 5 . ;fy} :yfgLo jfu]Zj/L Pkm=Pd= af6 kflIfs /]l8of] sfo{qmd ;d]t
;~rfng ul/Psf] 5 .
10. gu/kflnsf 3f]if0ff ePsf sf]xnk'/ / /em]gf uf=lj=;= afx]s cGo ;Dk"0f{ $$ j6} uf=lj=;= x?sf]
ufpmF kl/ifb tf]lsPsf] ;doleq} ;DalGwt uf=lj=;= df / Onfsf:t/Lo j}7s ;DalGwt Onfsfdf
g} ;DkGg u/L lhNnf ljsf; cg'bfg ;~rfng sfo{ljlw @)^& n] lgb]{lzt u/]sf dfkb08 cg';f/
cfof]hgfsf] dfu ;Íng tyf k|fyldsLs/0f u/L :jLs[ltsf nflu lhNnf kl/ifbdf k]z ul/Psf] 5
.
11. lhlj;÷uflj;x?af6 k|bfg ul/g] ;]jf ;'ljwfsf] k|efjsfl/tfdf j[l4 u/L ;]jfu|fxLnfO{ l56f]
5l/tf] Pj+ kf/bzL{ ?kn] ;]jf k|bfg ug]{ sfo{df ;xof]u k'¥ofpg rfn' cf=j=df uf=lj=;=x?df
;fj{hlgs ;'g'jfO{ sfo{qmd ;DkGg ug{ pRr k|fyldstf lbOPsf] 5 .
12. lhlj;df sfo{/t lghfdlt jfx]ssf :yfoL sd{rf/Lx?sf] lgj[Q hLjg ;'/lIft u/L pRr dgf]jn
;'lglZrt ug]{ k|of; :j?k hLjg ljdf sfo{ljlw agfO{ ;f] jdf]lhd @) jif]{ ;fjlws hLjg
ljdfsf nflu ljdf sDkgL;Fu ;Demf}tf ePsf] 5 .
13. lhNnf ljsf; ;ldlt dfkm{t x'g] lgdf{0f sfo{x?sf] 7]Ssf cfJxfg ubf{ ;a} jf]nkq tyf
b/efpkqx?sf] E-Bidding dfkm{t 7]Ssf cfJxfg ul/Psf] 5 . o;af6 ljutdf x'g] u/]sf c:j:y
k|lt:kwf{x? lg?T;flxt ePsf 5g\ .
lh=lj=;= sf] ;+:yfut Ifdtf clea[l4 u/L ;fe]mbf/ ;a} lgsfox?jLr cem a9L ;dGjofTds ?kdf
sfd ug]{ jftfjf/0f l;h{gf ug{sf] nflu xfnsf lbgx?df lhlj;sf] ;+/rgfut ;'wf/ sfo{ hL=cfO{=h]8=
-;'gfu_ af6 k|fljlws Pj+ cfly{s ;xof]udf z'? eO{ ;s]sf] 5 ÆhGd btf{ k|To]s jfnjflnsfsf]
clwsf/Æ cleofgnfO{ Knfg g]kfnsf] ;xof]u ;kmntf k"j{s cufl8 a9fO{ /x]sf] 5 . Knfg g]kfnn]
lhlj;sf] Ifdtf clea[l4df ljutb]lv ;xof]u pknJw u/fO{ cfPsf]df rfn' jif{df ;d]t Ifdtf
clea[l4sf nflu cfk;L ;xof]u / ;xsfo{jf/] låkIfLo ;dembf/L 5 . hGdbtf{nfO{ ztk|ltzt k'¥ofpg
lh=lj=;=;Fu ;fem]bf/L u/L sfo{ ug]{ Knfg g]kfn ;d]t rrf{sf] ljifo ePsf] 5 .
14. To:t} lhlj;;Fu ;xsfo{ u/L o; lhNnfdf sfo{/t cGo ;+3;+:yfx?af6 ;d]t lhlj;sf]
sfo{Ifdtf clea[l4df ;xof]u ug]{jf/] cfk;L k/fdz{df /x]sf]n] o;n] ;du|df lhlj;nfO{
lhNnfsf] ljsf;df cu|0fL Pj+ ;dGjosf/L e"ldsf lgjf{x ug{ ;dIf lgsfosf ?kdf :yflkt ug{
;xof]u k'Ug] ljZjf; lnPsf 5 .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
34
$= o; jif{sf] d'Vo d'Vo pknAwLx?
:yfgLo ef}lts k"jf{wf/
l;=g+= ;+rflns sfo{qmd tyf cfof]hgfsf] gfd pknAwL nfeflGjt hg;+Vof
k|lt;t
!
;8s
ls=ld=
!=!
u|]en ;8s
!^)
;tk|lt;t
!=@
!=#
!=$
kSsL sfnf] kq]
u|fe]n w'n] ;8s jf sRrL
!$)
!^)
@*&
;tk|lt;t
@
k'n
j6f
@=!
klSs k'n % ;tk|lt;t
@=@
Em'n'Ë] k'n lgdf{0fflwg
%
;tk|lt;t
#
l;rfO{ tyf gbL lgoGq0f
x]S6/
#=!
l;rfO{
sfo{sf] yfnlg ePsf] 5 .
#=@
gbL lgoGq0f
$% ls=ld=
t6aGb lgdf{0f
/fKtL glb / cf;kf;df
/x]sf ;a}
#=#
l8k af]l/Ë
k'glgdf{0f sfo{ ePsf] 5 .
$
vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{
j6f
$=!
vfg]kfgL wf/f ljt/0f
(!=@) k|lt;t
;DalGwt If]qsf ;a}
(!=@)
$=@
$=@=!
rkL{
;fdfGo
$@=%( k|lt;t
$@=%(
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
35
$=@=@
$=@+=#
cfw'lgs zf}rfno
v'nf zf}rfno
k|lt;t
%
ejg
sf]7f ;+Vof
%=!
ljBfno
;fd'bflos
db/zf
u'?s"n
;:yfut
hDdf
;+Vof
@%^
!)#
$
*!
$$$
lhNnfsf ;a} afl;Gbfx?n]
pNn]lvt lzIf0f
;:yfx?af6 nfe lng
;s]sf 5g\ .
%=@
;fd'bflos ejg
%=#
:jf:Yo rf}sL
!#
$(!#!#
^
lzIff tyf ;+:s[lt
j6f
^=!
v]ns'b
7f “p7“fpdf
afnaflnsfx? nfelng
;kmn ePsf 5g\ .
^=@
wfld{s :ynsf] ;+/If0f / lgdf{0f
ePsf] 5
nlIft ju{, ;fdlhs ;fdfj]lzs/0f / ;fdlhs kl/rfng
l;=g sfo{s|d
pknAwL
nfeflGjt hg;+Vof
!
cfo cfh{h tyf :j/f]huf/ d'ns sfo{s|d
5
@)*
@
l;k tyf Ifdtf ljsf; tflnd
;+rfng
ePsf 5g\ .
!#*)
#
u/LjL lgjf/0f ;DalGw sfo{s|d
;+rfng
ePsf 5g\ .
s]lx ;+Vofn] nfelng
;s]sf 5g\ .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
36
dfgj tyf ;+:yfut Ifdtf ljsf;
l;=g ljj/0f O{sfO{ pknAwL -nfeflGjt_
! sd{rf/Lsf] Ifdtf ljsf; $ k6s !(
@ gful/s ;r]tgf s]]Gb| :yfkgf ePsf] 5 .
;fdflhs ;'/Iff sfo{s|d
l;=g ljj/0f
pknAwL -nfeflGjt hg;+Vof _
dlxnf k'?if hDdf
! Ho]i7 gfu/Ls, -blnt _ !%$) !(%^ #$(^
@ h]i7 gful/s -cGo_ @&#! $!*$ ^(!%
# k"0f{ czQm ckfª\ut JolQmx?• !$% !*^ ##!
$ PSsn dlxnf -^) jif{_ %@!& %@!&
% ^) jif{ d'lgsf PSsn dlxnf $%*! $%*!
^ nf]k pGd'v cflbaflz hghflt !*) !*( #^(
& blnt afnaflnsf @(*% #@@# ^@)*
* c+flzs ckfËtf ePsf JolQmx? #) %* **
s"n hDDff !&$)( (&(^ @&@)%
%= ;fdflhs lhDd]jf/L / sfo{ ;Dkfbgsf] n]vfhf]vf
;fdflhs lhDd]jf/Lsf] If]q ut jif{sf] cj:yf k|of; pknlJw
:jf:Yo rf}sL Ps 306f
leq k}bn af oftfotsf]
;'ljwf ePsf] 3/w'/L
($&&# ePsf] 5 . @) ldg]6 b]lv cfwf306f
% aif{ d'gLsf
afnaflnsfsf] k|ltzt
!!=^# k|lt;t lgoldt sfo{qmd !!=^# k|lt;t
vf]kdf kx'r ePsf]
hg;+:of - Ps aif{ d'gLsf
afnaflnsfsf] cfwf/df_
!!#^& ;a} lgoldt sfo{qmd @=#^
$ k6s uj{jtL hfr
ul/Psf] dlxnfsf] ;+Vof -
k|ltztdf_
!#@^^ k|lt;t lgoldt sfo{qmd @=&% k|lt;t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
37
;fdflhs lhDd]jf/Lsf] If]q ut jif{sf] cj:yf k|of; pknlJw
bIf k|;'tLsdL{af6 k|;'tL
ul/Psf dlxnf ;+Vof
!#@^^ k|;'tL s]Gb|df a[l4 @=&% k|lt;t
kfr jif{ d'lgsf] hg;+Vof %^!!$ !!=^# k|lt;t
Ps jif{ d'lgsf] hg;+Vof !!#^& lgoldt sfo{qmd @=#^ k|lt;t
hg;+Vofsf] j[l4b/ @=$# k|lt;t lgoldt sfo{qmd @=$$ k|lt;t
cf}nf]sf] k|efa !@ lgoldt sfo{qmd !@
afnd[t[ b/ $! k|ltnfv lgoldt sfo{qmd $) k|ltnfv
kfr aif{ d'lgsf afn d[t[ b/
$) k|lt xhf/ lgoldt sfo{qmd $) k|lt xhf/
Psaif{ d'lgsf afnd[t[b/ #^ k|ltxhf/ lgoldt sfo{qmd #^ k|lt xhf/
s"nk|hgg\b/ $=% lgoldt sfo{qmd $=%
;j x]Nykf]i6 jf
x]Nykf]i6af6 ;]jf lng]
3/w'/L kl/jf/ ;+Vof
gl;{ªxf]daf6 wfdLemfs|L af6
@$&)%*
lgoldt sfo{qmd @$&)&*
lzIff
k"j{ k|fylds lzIffdf v'b
egf{ b/
(% k|lt;t
!(*^%
egf{ cleofg (* k|lt;t
k|fylds ljBfnodf kx'Fr
gePsf ;f] pd]/ ;d'xsf
afnaflnsf ;+Vof k|ltzt
@() hgf lgoldt sfo{qmd pNn]v gePsf
k|fylds txdf sIff
bf]xf]/fpg] ljBfyL{
k|fKt gePsf] lgoldt sfo{qmd pNn]v gePsf
lgDg dfWoflds txdf
sIff bf]xf]/fpg] ljBfyL{
pNn]v gePsf pNn]v gePsf
k|fylds txdf tflnd
k|fKt lzIfs ;+Vof
*!# :jLs[t b/alGb
afXo ;xof]udf lgld{t
ljBfno sf]7f ;+Vof
vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{
kfgL k'u]sf] kl/jf/ ;+Vof
jf k|ltzt
(!=@) lgoldt (!=@)
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
38
;fdflhs lhDd]jf/Lsf] If]q ut jif{sf] cj:yf k|of; pknlJw
:jR5 kfgL k'u]sf] kl/jf/
;+Vof jf k|ltzt
(!=@) (!=@)
;f}rfno ePsf] ;+Vof jf
k|ltzt
$@=%( $@=%(
vfg]kfgL ;'ljwf ePsf]
k|fylds ljBfno
@(% @(%
hgr]tgf tyf ul/jL
lgjf/0f
Pr=cfO{=le / P8|;
;]jfx¿df kx'Fr
:yfgLo jhf/ k'Ug nfUg]
;do
!) ldg]6 b]lv #)
ldg]6 ;Dd
ePsf] 5 . /fd|f] 5 .
s[lif ;]jf s]Gb| hfg nfUg]
;do
#) ldg]6 b]lv !
306f
/fd|f] 5 .
;fdflhs lhDd]jf/L If]q ;"rs ;lxtsf] sfdsf] ljj/0f
nlIft ju{, ;fdlhs ;fdfj]lzs/0f /
;fdlhs kl/rfng
cfo cfh{g tyf :j/f]huf/ d'ns sfo{s|d l;k tyf Ifdtf ljsf; tflnd u/LjL lgjf/0f ;DalGw sfo{s|d
;d'x u7g eO{ w]/} hgf neflGjt . @)* hgfn] Ifdtf ljsf; tyf ;Lk ljsf; ;DalGw tflnd k|fKt u/]sf] @)* hgf cfo cfh{g tyf jrt sfo{s|daf6 nfeflGjt ePsf
gful/s ;r]tgf s]]Gb|
$ j6f s]Gb|sf @)* hgf JolQmx? cfkm\gf xs clwsf/ tyf :yfgLo ;|f]t / of]hgf k|s[ofaf/] lzlIft ePsf .
;fdflhs ;'/Iff sfo{s|d
h]i7 gfu/Ls, blnt, ;fdfGo, Psn dlxnf, ^) jif{ d'lgsf Psn dlxnf / k"0f{ ckf+u u/L @&@)% Hfg nfeflGjt .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
39
#= lhNnf ljsf; ;ldltn] ut cf=j= @)^(.)&) df lnPsf gLlt / ;f] sf] sfof{Gjogsf] l:ylt
gLlt sfof{Gjogsf] l:ylt
qmd
;+Vof
lglt sfof{Gjog
ePsf] x'g g;s]sf]
!
lhNnfsf] ;du| ljsf;sf] nflu lqjlif{o of]hgf,
lhNNff oftfoft u'? of]hgf, Ifdtf ljsf; of]hgf,
ul/jd"lv gLlt, lakGg au{ gS;f+sg, ul/jL
gS;f+sg nufot g]kfn ;/sf/sf] gLlt tyf
sfo{qmdn] lglb{i6 u/]sf] kIfnfO{ k|fyldstf lbOg]
5 .
ePsf]
@ cNksflng of]hgf nfO{ eGbf bL3{sflng / cfo
Pj+ /f]huf/d"ns 7f]; cfof]hgfx?nfO{ k|fyldstf
lbOg] 5 .
ePsf]
# lhlj;sf] sfd sf/jfxLnfO{ kf/bzL{, hjfkmb]xL,
Pj+ hgpQ/bfoL agfpb} lhlj;nfO{ e/kbf]{ ;]jf
k|bfg ug]{ lgsfosf] ?kdf ljsl;t ub}{ nlug]5 .
ePsf]
$ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s >f]t a[l4sf gofF
gofF ;Defjgfx?sf] vf]hL ug]{ / klxrfg ePsf
;|f]tsf] plrt kl/rfng :yfgLoaf;Lx? ;d]tsf]
;+nUgtfdf ug]{ Joj:yf nfu' ub}{ uOg]5 .
ePsf]
% lhNnf ljsf; ;ldlt PSn}n] dfq lhNnfsf] ;du|
If]qsf] ljsf;sf] nflu sfo{qmd ;+rfng ug{ g;Sg]
ePsf] x'Fbf cGt/f{li6«o Pj+ /fli6«o NGO's ;+u
;dGjo / ;xsfo{ ug]{ gLlt lnOg]5 . ;fy}
sfo{qmdx?df bf]xf]/f]kgf cfpg glbg u}=;=;=x?sf]
sfd sfjf{lxsf] lgoldt cg'udg ul/g]5 .
ePsf]
^
u'0f:t/Lo lzIffsf nflu ;j} If]qsf] ;xof]udf
lzIff If]qsf] cg'udg k|0ffnLnfO{ k|efjsf/L
agfOg]5 .
ePsf]
& alb{of c:ktfn Pj+ :jf:Yo ;]jf s]Gb| /
pks]Gb|x?sf] ;]jf tyf Ifdtf lj:tf/ u/L k|bfg
ul/g] ;]jfnfO{ cem k|efjsf/L agfpg :jf:Yo
If]qdf sfo{/t ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+3
ePsf]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
40
qmd
;+Vof
lglt sfof{Gjog
ePsf] x'g g;s]sf]
;+:yfx? ;d]t ;+u ;dGjo / ;xsfo{ ul/g] 5 .
* dlxnf tyf afnaflnsfsf] dfgl;s, zf/Ll/s
ljsf;sf] ;fy} dlxnf tyf afnclwsf/sf]
;+/If0fsf] nflu ;j} lgsfox?;+u ;dGjo /
;xsfo{sf] gLltnfO{ clw a9fOg]5 .
ePsf]
( lhlj;åf/f k|bfg ul/g] ;]jf ;'ljwfnfO{ k|efjsf/L
agfpg sd{rf/Lx?sf] Ifdtf ljsf;sf] nflu
cfjZos tflnd nufotsf pkfox? cjnDag
ul/g]5 .
ePsf]
!) lhNnfdf ljsf; lgdf{0fnufotsf sfo{qmd ;+rfng
ug]{ ;/sf/L sfof{no, u}=;=;=÷cGt//fli6«o
u}=;=;=x?n] lhNnf ljsf; ;ldlt;+u ;dGjo u/]/
dfq sfo{qmd ;+rfng ug]{ sfddf k|f]T;flxt ul/g]
5 . ;dGjo gug]{ sfof{no ;+3 ;+:yfnfO{
lh=lj=;=af6 ;dGjo / l;kmfl/; gug]{ sfo{sf]
yfngL ul/g] 5 .
ePsf]
!! lhlj;df :yfkgf ePsf] phf{ tyf jftfj/0f
zfvfnfO{ lhNnfs} phf{ tyf jftf/0f OsfO{sf]
?kdf ljsl;t ub}{ nlug]5 .
ePsf]
!@ lhlj;n] ;Dkfbg u/]sf] ljljw ljsf; ultljlwx?,
gful/s ;dfh ;dIf hfgsf/L u/fpg lh=lj=;=sf]
a'n]l6g k|sfzgsf] sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .
k|];df uPsf]
!# lhNnf ljsf;sf] cfk\mgf] Web site cWofjlws
ul/g]5 .
ePsf]
!$ lhNnfdf /x]sf ko{6sLo :ynx?sf] klxrfg,
;+/If0f / kl/rfngsf] nflu cfjZos k|s[ofsf] z'?
ul/g] 5 .
;/f]sf/ jfnfx? nfO
kl/rfng u/L sfd
ePsf]
!% lgdf{0f sfo{df ;/ntf Pj+ u'0f:t/Lotf sfod ug{
lgdf{0f Joj;foL Pj+ pkef]Qmf ;ldltx?nfO{
tflnd lbg] gLlt lnO{g] 5 .
;/f]sf/ jfnfx?
Dffkm{t 8sld{
nufotsf] tflnd
;+rfng
!^ lhlj; cGtu{t /x]sf ;Dk"0f{ sd{rf/Lx?sf] sfo{
;Dkfbg d"Nofs+gsf] cfwf/df k'/:sf/ tyf
;hfosf] gLlt cjnDag ul/g] 5. lhNnf ljsf;
;ldltdf sfo{/t pTs[i7 / bLw{;]jL sd{rf/LnfO{
cf+l;s ?kdf ePsf]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
41
qmd
;+Vof
lglt sfof{Gjog
ePsf] x'g g;s]sf]
k'/:s[t tyf ;Ddfg ul/g]5 .
!& pTs[i6 ;]jf k|jfx ug]{ uflj;sf] 5gf}6 u/L ?=!
nfvsf] of]hgf k'/:sf/ k|bfg ug]{ sfo{nfO{
lg/Gt/tf lbO{g] 5 .
ePsf]
!* sfof{nosf] sfo{ jftfj/0fnfO{ ldtJooL 9+uaf6
k|efjsf/L ?kdf Joj:yfkg ul/g]5 .
ePsf]
!( s[i0f;f/ If]q ;+/If0fsf] nflu tof/ ePsf] u'?
of]hgf cg';f/ sfo{ ;Dkfbg ug]{ ;DaGwdf
lqmoflzn ;/sf/L, u}/;/sf/L ;+3 ;+:yf /
;DalGwt pkef]Qmf ;ldlt ;+u ;xsfo{sf] gLltnfO{
hf]8 lbOg] 5 .
ePsf]
@)
;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd cGtu{tsf nlIft ju{sf]
nut cBfjlws u/L ;f] af6 nfeflGjt
JolQmx?sf] gfdfjnL lgoldt k|sfzg ug]{ Joj:yf
ldnfOg]5 .
jf]Pj ;fO{8df
/flvPsf]
@! lhNnfsf] nf]s÷df}lns ;+:s[lt, ;flxTo, efiff,
snf Pj+ k'/ftflTjs dxTjsf ;Dkbfx?sf] ;+/If0f
Pj+ ;Da4{g / ljsf;sf] nflu cfjZos kxn ul/g]
5 .
ePsf]
@@ Pr=cfO=le=÷P8\; lgoGq0fsf] nflu lhNnf P8\;
;dGjo ;ldlt (DACC) sf] sfo{nfO{ k|efjsf/L
agfO{ lhNnf:t/df sfo{/t ;+3 ;+:yfx? aLrsf]
;dGjonfO{ ;'b[9 agfOg]5 .
ePsf]
@# Ifltu|:t uflj; ejg, ;]jf s]Gb|, ;/sf/L
sfof{nox?, k'gMlgdf{0f sfo{ lhNnf k'gMlgdf{0f
;ldlt dfkm{t r/0fa4 ?kdf lgdf{0f÷dd{t ug]{
sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbO{g]5 .
ePsf]
@$ lhNnfdf s[lifhGo pTkfbgnfO{ a9fjf lbg
cfjZos kg]{ k"jf{wf/x?sf] ljsf;df hf]8 lbOg]5.
ePsf]
@% lhNnfdf /x]sf d'Qm sd}ofx?nfO{ Jojl:yt ug{
cfjZos kxnsbdL rflng]5 . k'g:yf{kgf x'g
afFsL /x]sf d'Qm sd}ofnfO{ k'g:yf{kgfsf nflu
;j}sf] ;xof]u lnO{ cuf8L a9\g] gLlt lnOg]5 .
ePsf]
@^ lhNnf leq ;+rflnt ;Dk"0f{ ljsf; of]hgfsf]
cg'udg tyf d"Nofs+g ug]{ sfo{ ;j{blno ;+oGq
;d]tsf] ;xeflutfdf cuf8L a9fOg]5 .
ePsf]
@&
lhlj;sf] cfGtl/s >f]t tkm{sf] aSof}tf tyf k]ZsL
a]?h'sf] /sd c;'nLsf] nflu sf/jfxL cl3 a9fOg]
5 .
lhNnf k|zf;gdf
sfo{jflxsf nflu n]lv
k7fPsf] / s]lx c;'n
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
42
qmd
;+Vof
lglt sfof{Gjog
ePsf] x'g g;s]sf]
ePsf]
@*
jg tyf jftfj/0f ;+/If0f sfo{df lhlj;, uflj;
tyf lhNnf jg sfof{no, ;fd'bflos jg pkef]Qmf
dxf;+3, jg tyf jftfj/0f If]qdf sfo{/t u};;x?
aLr ;fem]bf/Ldf sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 .
ePsf]
@( ;fdflhs kl/rfngsf] dfWodaf6 ckfu+, dlxnf,
afnaflnsf, cflbjf;L hghflt tyf blntju{,
dw]zL–d'l:nd–lk58fju{, d'Qm sd}of e"ldlxg
;'s'Djf;Lsf] nflu cfod"ns tyf ;zlQms/0f
;DaGwL sfo{qmd ;+rfng ug{ ;/sf/L, u}/;/sf/L
lgsfox?;+u >f]t / ;fwgsf] nflu ;dGjo
ul/g]5
ePsf]
#) cflbjf;L hghfltnfO{ :yfgLo ;fwg / >f]tsf]
klxrfg, ;+/If0f / pkof]udf 5gf}6 b]lv
sfof{Gjog tx;Dd lgodfg';f/ ;xefuL u/fpb}
nlug] gLlt cjnDag ul/g] 5 .
ePsf]
#! hl8j'6L pTkfbg tyf k|zf]wg / n3' pBdLx?nfO{
k|f]T;flxt ug]{ sfo{ ;+rfng ul/g] 5 .
;/f]sf/ jfnf lgsfo
;+u ;dGjo e} /x]sf]
#@ :yfgLo ;+rf/ dfWodsf] ljsf; Pj+
;+rf/sdL{x?sf] k|f]T;fxg ;DaGwL sfo{qmdnfO{
lg/Gt/tf lbO{g] 5 .
ePsf]
## lhNnfnfO{ v'Nnf lbzf d'Qm If]q 3f]if0ff
sfo{qmdnfO{ ;kmn agfpg lhNnf vfg]kfgL tyf
;/;kmfO{ ;dGjo ;ldlt (DWASHCC) sf]
sfo{nfO{ k|efjsf/L agfO{ lhNnf:t/df sfo{/t ;+3
;+:yfx? aLrsf] ;dGjonfO{ ;'b[9 u/L ;r]tgf
;DaGwL sfo{qmdnfO{ lgGt/tf lbOg]] 5 .
ePsf]
#$
?=! nfv %) xhf/ eGbf sdsf of]hgf / ?=#
nfv eGbf sdsf of]hgfx? ;DjGwLt uf=lj=;=
tyf gu/kfnLsf af6 ;~rfng ug{] u/L z;t{
cg'bfgsf] ?kdf gu/kflnsf / uf=lj=;=df k7fpg]
gLlt lnOPsf] 5 .
ePsf]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
43
^= ut jif{ ef]u]sf ;d:ofx?
Go"g tyf 36bf] cfGtl/s >f]t
t e df / lasf; tyf lgdf{0fdf k|lt;t vr{ tf]s]sf] l;df leq /xg g;s]sf]
6"s|f] of]hgf
lgjf{lrt k|ltlglw gx'g'
lhNnfsf]=nfdf] cjlwsf] of]hgf gx'g'
bIf hgzlQmsf]Aoa:yfkgsf] sld
k'/fgf] j]?h'
s]xL 7]s]bf/ tyf pkef]Qmf ;d'xn] ;dofdf sfd ;DkGg gug'{‘
pkef]Qmf ;d'x ljr ljjfb
pkef]Qmfsf] ;lqmo ;xefuLtf gx'g'
lasf; lgdf{0fdf ;xof]uL ;xefuLtfsf] s7LgfO
a}rfl/s dte]baf6 pTkGg ;d:ofx?
&= ;'wf/sf] nflu rfNg'kg{] ;'emfjx?
lhNnfsf] k|yd cfjlws of]hgfsf] d"Nof+sg ul/ csf]{ cfjlws of]hgf th'{df ug]{
hgzlQmsf] Aoa:yfkg / ljsf;df hf]8 ug'{kg]{
;fdflhs kl/rfngsf] dfWodaf6 hgr]tgf clej[l4 ug]{
k"0f{ ;/;kmfO{ sfo|{s|ddf ltj|tf bLg]
cg'udg tyf d'Nof+sgdf hf]8
lhNnfsf] u/LaL cg'udg ljZn]if0f k|0ffnLn] cf}NofPsf] sdhf]/ kIfnfO{ sfo{Gjogdf
k|fyldstf bLg'kg]{
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
44
u/Lla x6fp sfo{s|d ;+rfng ug'{kg]{
ul/jL kfZj{lrq agfP/ sfof{Gjog ug'{ kg]{
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
45
sfo{ljlwsf] cg';"rL # cg';f/sf] ljj/0f
lhNnfljsf; ;ldltsf] sfo{fno g]kfnu+h af “s] cfly{s jif{ @)^(.)&)sf]
:fdflhs k/LIfs k|ltj]bg a[xt ;efdf k|:t't ul/Psf]
ljifout sfof{nox?
= dlxnf, afnaflnsf
lhNnfaf6 nlIft ju{nfO{ ls6fg u/L pknAw u/fOg] ah]6nfO{ k|efjsf/L ¿kdf kl/rfng ug{
;DalGwt lgsfox¿ Dflxnf tyf afnaflnsf sfof{no, lhNnf afn sNof0f ;ldlt, nlIft ju{x¿sf]
;d"x lgdf{0f u/L kf/bzL{ ¿kdf sfof{Gjog x'g] Joj:yf ldnfOg] 5 .
nlIft ju{nfO{ ljsf;sf] d"n k|jfxdf Nofpgsf] nflu pgLx¿n] g} ;d"xdfkm{t klxrfg u/]sf sfo{s|d
;+rfng ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 .
nlIft ju{;Fu sfd ug]{ u};;x¿nfO{ If]qut ;xof]u / ;xsfo{sf nflu kl/rfng tyf k|f]T;fxg ug]{ /
oL ju{x¿sf] ;Lk tyf Ifdtf ljsf;sf nflu lhNnfaf6 cfjZos ;xof]u ug]{ gLlt lnOg] 5 .
:yfgLo zf;g k|lqmofdf afnaflnsfx¿sf] clwsf/;DaGwL ;jfnnfO{ ;dfj]zL l;4fGtsf] cfwf/df d"nk|jfxLs/0f ub}{ afnd}qL :yfgLo zf;gsf] ;F:yfut ljsf; ug{ u/fpgsf] nflu lhNnfkfnLsfn] :yfgLo afnd}qL zf;g /fli6«o /0fgLlt / sfof{Gjog sfo{ljlw @)^* nfO{ cfwf/dfgL sfof{Gjogdf NofOg]5 .
dlxnf ljsf; sfo{qmdsf] kl/sNkgf (vision)
;dtfdf cfwfl/t ;d'Ggt kl/jf/ .
Wo]o (Mission) : lk5l8Psf / ljkGg dlxnfx?nfO{ r]tgf hfu/0f, Ifdtfljsf; / ;fdflhs
kl/rfngsf] dfWodaf6 cfly{s ,;fdflhs Pj+ /fhg}lts d'n k|jflxs/0f u/L ;dtfd'ns ?kn] kl/jfl/s hLjg;t/ clej[l4 ug]{ tyf dlxnf ju{sf] xs lxtsf] ;+/If0f Pj+ k|j4{wg ug]{ / To;sf nfuL ;xsfo{sf] cjwf/0ffnfO{ ;d]t k|fyldstf lbg] .
p2]Zo (Goal)
-!_ cfly{s ;fdflhs, ;f:s[lts / /fhg}lts ?kdf lk5l8Psf / cj;/af6 alGrt /x]sf ljkGg dlxnfx?n] ljsf;sf nflu r/0fa4 ?kdf r]tgfhfu/0f, Ifdtf ljsf;sf Pj+ ;fdflhs kl/rfng ub}{ :yflgo :t/df dlxnfx? ;Ifd / cfTdlge{/ ;fd'bfoLs ;+:yfsf] cjwf/0ffnfO{ ;d]t k|yldstf bLg] . -@_ dlxnf ;zlQs/0f u/L n}lËs d'n k|jflxs/0f ug]{ u/fpg] . -#_ ;fdflhs s'l/lt r]nLj]6L a]rljvg b]xAofkf/ 3/]n' lx+;f nufPtsf dlxnf lj?4df ck/fw lgoGq0fsf] nflu k'?if ju{sf] ;d]t ;xeflutfdf ;fdflhs hfu/0f a9fpg] . -$_ >f]t ;fwg / /f]huf/Lsf] cj;/df dlxnf ju{sf] kx'“r nufotsf dlxnf lj?4sf ck/fw lgoGq0fsf] nflu k'?if ju{sf] ;d]t ;xeflutfdf ;fdflhs hfu/0f j9fpg] .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
46
-%_ n}lËs d'n k|jflxs/0fsf If]qdf ljz]if1 ;]jf ;d]t lbg;Sg]u/L Center of Excellence sf]
?kdf ;+:yfut Ifdtfsf] ljsf; ug]{ / dlxnf juf{sf] pGgtl tyf n}lËs cg's'n zf;g k|0ffnL
Gender Responsive Governancey sf nfuL ;DjlGwt ;+oGqsf] Ifdtf clej[l4df ;d]t
of]ubfg ug]{ nufPtsf p4]Zox? /fv]/ :yfkgf ePsf] dlxnf ljsf; sfo{qmdsf ljleGg sfo{ut /0fgLltx? /xg uPsf 5g\ .
dlxnf ljsf; af“s]4f/f k|bfg ul/g] d'Vo ;]jfx?
;d'xu7g kl/rfng
art kl/rfng tyf rfn' sf]if k|jfx
r]tgfd'ns tflnd
l;kd'ns tflnd
;:yf k|j{bg tyf kl/rfng
n}lª\s lx+;f ;DalGw k/fdz{ tyf l;kmfl/if
ckfª\utf kl/ro kq ljt/0f
dfgj a]rljvfg tyf cf];f/k;f/ lgoGq0f sfo{qmd
hf]lvd tyf 4G4lkl8t ca:yfdf /x]sf afnaflnsf sfo{qmd
ljleGg vfnsf sfo{qmdx? sfo{qmdsf pknlAw tyf ;jn kIfx?
l;s]sf 1fgnfO{ Joaxf/df ptfg]{ sfd u/]sf]
;:yfsf] z]o/;b:odf j[l4eP/ ;+u7gfTds Ifdtf j[l4 ePsf]
:yflgo ;|f]t ;fwg / l;ksf] kl/rfng x'g yfn]sf]
dlxnf afnaflnsfsf] af/]df rrf{ kl/rrf{ a9]/ uPsf] h:tf pknlAwx? x“fzLn ePsf 5g \ .
dlxnf ljsf; zfvf / lh=lj=;=sf] ljrdf /fd|f] ;DaGw /xg uPsf] 5 .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
47
-s_ e]l/ jftfj/0fLo ljlzi6tf ;d'x -BEE Group_
!= u}/ ;/sf/L ;+:yf sf] gfd / sfo{If]q
e]/L jftfj/0fLo ljlzi6tf ;d'x -BEE Group_
-!_ p2]Zo !=! E'fldxLgx?sf] e'ld dflysf] :jfldTj / bLuf] hLljsf]kfh{gsf] ;'lglZrttf ub}{ ljkb\ ;'/lIft ;d'bfo lgdf{0f ug]{ .= !=@ :yfgLo lgsfosf] Hfjfkb]lxtf, kf/fblz{tf / ;'zf;gnfO{k|j4{g ub}{ nf]stGqnfO{ dhj't jgfpg !=# dlxnf tyf jflnsfdfly x'g] ;a} vfn] lx+;f / lje]b cGTo ub}{ of}lgstf, cfÎ gf] z/L/dflysf] lgoGq0f / j]tnjL ;]jfd'ns sfo{sf] ;Ddfgsf nflu ;+ul7t, ;r]t u/fpg] . -@_ sfo{qmd ;+rflnt ePsf If]qx? / d'Vo lqmofsnfkx?
kl/of]hgf lqmofsnfk ;+Vof Ufla; hDdf ah]6 ;fem]bf/ ;+Vof :yfgLo clwsf/ sfo{qmd != E'fldxLgx?sf] e'ld dflysf] :jfldTj / bLuf] hLljsf]kfh{gsf] ;'lglZrttf ub}{ ljkb\ ;'/lIft ;d'bfo lgdf{0f ug]{ =
!= e'lddfly dlxnfsf] :jfldTj ;DaGwL ;d'bfo :t/sf] cled'lvs/0f sfo{qmd @= e'ld clwsf/sf] ;DjGwdf e'ldlxg ls;fg ;d'xnfO{ uflj; :tl/o g]t[Tj ljsf; tflnd #= e'lddfly dlxnfsf] :jfldTjsf] ;jfndflhNnf :tl/o cGt{lqmof sfo{qmd $= lbuf] s[lif k|jb{gsf nflu cu'jf s[ifsx?sf] ;Lk, Ifdtf ljsf; tyf ;xof]u %=;fd'bflos ljp a}+s:yfkgfsf nflu ;xof]u ^=:yfgLo ljkb Jofj:yfkg ;ldtsf] Ifdtf clej[l4 tyf ;+hfnLs/0f &=;d'bfo tyf uflj; :tl/o ljkb hf]lvd Go'lgs/0fsf nflu k'j{ tof/L of]hgf lgdf{0fdf ;xhLs/0f *= cfunfuL k|efljt ;d'bfodf cg';Gwfg sfo{ k|ltj]bg k|sfzg tyf lhNnf :t/Lo ;/f]sf/jfnf lgsfox? ljr cGt/lqmof
* kmQ]k'/ u+ufk'/ d6]xLof /lgofk'/ / ;f]gfk'/
PS;g P8 cGt{/fli6o g]kfn
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
48
kl/of]hgf lqmofsnfk ;+Vof Ufla; hDdf ah]6 ;fem]bf/ ;+Vof @= :yfgLo lgsfosf] Hfjfkb]lxtf, kf/fblz{tf / ;'zf;gnfO{k|j4{g ub}{ nf]stGqnfO{ dhj't jgfpg]
!= clwsf/jfnfx?sf] ljleGg lgsfodf cy{k'0f{ ;xeflutf ÷ k|ltlglwTjsf nflu :t/Lo cled'lvs/0f @= uflj;sf] ;DjGwdf clwsf/jfnfx?nfO{ ;xeflutfd'ns :yflgo of]hgf th'{df k|lqmof ;DjGwdf k|lzIf0f tyf cleofg= #= ;]jf k|bfos lgsfonfO{ hjfkmb]lxtf tyf u'0f:t/Lo ;]jf k|j4{g ug{ :j:Yo rf}sLdf ;fd'bflos c+s tflnsfsf] cEof;= $= uflj; :tl/o ;fj{hlgs ;Djfb sfo{qmd -lzIff,:jf:Yo,s[lif zfGtL / ;'/Iff ;DaGwdf_ hg;/f]sf/ d~rsf] ;xsfo{df =
#= dlxnf tyf jflnsfdfly x'g] ;a} vfn] lx+;f / lje]b cGTo ub}{ of}lgstf, cfÎ gf] z/L/dflysf] lgoGq0f / j]tnjL ;]jfd'ns sfo{sf] ;Ddfgsf nflu ;+ul7t, ;r]t ;+o'Qm sfo{ ug]{ =
!=jfn ljjfx lj?4 cleofg -;8sgf6s tyf lel8of] 8s'd]G6Lk|b{zgL, ;/f]sf/jfnf ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+3;+:yf;+u j:tL :t/df cGtlqmof, /\ofnL tyf 3/b}nf] _ @=dlxnfsf] zl//dflysf] lgoGq0f / k|hgg\ clwsf/sf jf/]df ;d'bfo txdf ;r]lts/0f -cu'jf_ nfO{ Ifdtf clej[l4 -cled'lvs/0f tfnLd k|lzIf0f_ #= dlxnf dfly x'g] 3/]n' lx+;fsf nufot ;a}vfn] lx+;f cGTosf nfuL cleofgx? $= dlxnfsf] j]tnlj ;]jfd'ns sfo{sf af/]df k'?if tyf dlxnf hf]8L ;lxt uflj; :tl/o cled'lvs/0f sfo{qmd %= j]tnlj ;]jfd'ns sfo{sf] ;Ddfg tyf sfo{af]em sdug{sf nfuL ufla;df
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
49
kl/of]hgf lqmofsnfk ;+Vof Ufla; hDdf ah]6 ;fem]bf/ ;+Vof of]hgf ah]6 5'6\ofpg sf nflu ;xlhs/0f ug]{=
^= dlxnf clwsf/sf ljifodf :yflgo dlxnf cleoGtfx?nfO{ Ifdtf clej[l4 &= u|fdL0f tyf ;LdfGts[t dlxnfsf] ;+u7g ;'b[l9s/0f ,;+hfnLs/0f / kl/rfng
$=;Dk"0f{ jfnjfnLsfx?nfO{ ;'/lIft tyf ;dtfd"ns jftfj/0fdf k'0f{?kn] u'0f:t/Lo / hLjgkof]uL lzIff k|fKt ug{ ;xof]u / kxn ug]{
!= lzIffsf !) clwsf/x?sf] k|j4{gsf nflu ;xhLs/0f @= jfn s]lGb|t lzIf0f l;sfO ljlwdf ;xof]u #= jfn Snjx?nfO{ Ifdtf clej[l4 ug]{ $= ljBfnosf] ;';f;gsf nflu ;/f]sf/jfnf -lzIfs, lkl6P, P;Pdl;_ sf] Ifdtf clej[l4 / ;xhLs/0f %= ljBfnodf cfwf/Lt ljkb\ hf]lvd Go'gLs/0fsf nflu ;xeflutfTds ;+s6fljd'vtf ljZn]if0f tyf k"j{ tof/L of]hgf lgdf{0f ^= l/Î n]S6 ;s{n kl/rfng
^
vh'/f v'b{ ;d'bflos hLljsf]kfh{g kl/of]hgf
;d"x Joj:yfkg tflnd k|lt ;d'x % lbg-bf]>f] r/0fdf_
% ;d'x Vfh'/fv'b{ jgs6jf / jfu]Zj/L uf= la= ;
x]Nkm/ OG6/g]Zgn
pGgt kz'kfng tflnd k|lt ;d'x #
# ;d'x
s/];fjf/L t/sf/L tflnd k|lt ;d'x # lbg
# ;d'x
k'a{;xsf/L lzIff tflnd- @ lbg]_
!) ;d'x
;fd'lxs v]tL sf]if,l;rfO{ df]6/sfif tyf vfg] kfgL wf/fsf]if x:tfGt/0f
%;d'x
:yflgo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf; sfo{qmd -LGCDP_
Jf8f gful/s $% /lgofk'/,;f]gk'/ lh=lj=;=,af“s]
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
50
kl/of]hgf lqmofsnfk ;+Vof Ufla; hDdf ah]6 ;fem]bf/ ;+Vof d~r kl/rfng ,vh'/fv'b{ /
p9/fk'/ l/Î n]S6 s]Gb| kl/rfng
% ;a} uf=lj=;=df
;d'bfodf lgdf{0f pkef]uQmf ;ldlt u7g / kl/rfng
cfjZostf cg';f/ ;a} uf=lj=;=df
- #=_sfo{qmd ;+rfng x'g] If]q d'Votof a ‘fs] lhNnf g} x'g] 5 .
-$_ cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ef]u]sf] ;d:ofx?
ah]6 lgsf;fdf l9nf ;':tL tyf lgsf;f k|s[of emGeml6nf]
lgDg z}lIfs l:yltn] ubf{ ;d'bfo kl/rngdf sl7gtf
;/sf/L tyf u}x| ;/sf/L lgsfosf] lgs6 ;dGjo / ;DaGw
h'g sfo{qmd ;~rfng ubf{ klg eQfsf] dfu
-%_ efjL sfo{qmd ;+rfngsf] nflu rfNg'kg]{ sbdx? tyf ;'emfjx?
lhNnfsf ljleGg ;/sf/L Pj+ u}x| ;/sf/L ;+:yf jLr yk ;dGjo u/]/ sfo{qmd ;+rfng
ug'{ kg]{ .
sfo{qmd bf]xf]/f]kg x6fpg / lhNnfsf] ;fdfg'kflts ;fdflhs ljsf;df e'ldsf v]Ng' kg]{ .
lhNnf l:yt ;+:yfx?n] ljleGg ljifodf lhNnf :t/df jx; Pj+ 5nkmn ug'{kg{] .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
51
-v_ lhNnf n3' pBdL ;d'x ;+3, af“s]
@= u}/ ;/sf/L ;+:yf sf] gfd / sfo{If]q
lhNnf n3' pBdL ;d'x ;+3, af“s]
-!_ p4]Zo
!= eO/x]sf n3' pBdLx?sf nflu :t/f]GgtL sfo{qmd tyf ;+:yfut ljsf; ug{]
@= pBdL tyf ;d'xsf] dfu adf]lhd ;Lk tflnd, k|ljlw x:tfGt/0f, n]jlnÍ Kofs]lhÍ :t/f]GtL sfo{qmd ug]{
-@_ sfo{qmd ;+rflnt ePsf If]qx? / d'Vo lqmofsnfkx?
qm= ;= lqmofsnfk Kl/df0f PsfO{ hDdf :yfg
! eO/x]sf n3' pBdLx?sf nflu :t/f]GgtL sfo{qmd tyf ;+:yfut ljsf;
!=! pBdL tyf ;d'xsf] dfu adf]lhd ;Lk tflnd, k|ljlw x:tfGt/0f, n]jlnÍ Kofs]lhÍ :t/f]GtL sfo{qmd tkm{
!@) hgf sfo{qmd nfu' ePsf uflj;x?df
!=@ cWoog cjnf]sg e|d0f $) hgf Dfxfb]jk'/L, kmTok'/, ljgf}gf, srgfk'/, vh'/fsf nu' pBldx?nfO{
!=# cf}wf]lus k|bz{gL d]nfdf ;xefuL @ k6s sf]xnk'/, vh'/f, zDz]/jhf/ s]Gb|, ;Ltfk'/
!=$ ahf/ s]Gb| :t/Lo ahf/Ls/0f uf]i7L # j6f Af“s] lhNnfsf !! j6} ahf/ s]Gb|df
!=% :yfgLo Pkm= Pd= tyf klqsf dfkm{t lj1fkg tyf k|rf/ k|;f/
! jif{
!=^ ;fOg tyf xf]l8{ªu af]8{ ;xof]u !) j6f !=& cfwf/e't ;xsf/L ;DjlGw tflnd tyf ;xsf/L
btf{ @ j6f k'/}lg, vh'/f
!=* ;xsf/LnfO{ nh]l:6s ;xof]u vr{ @ j6f jgs6jf, /f“emf !=( lhNnf pBd ljsf; ;ldlt af“s] cjnf]sg tyf
cg'udg e|d0f sfo{qmd ! Af“s] lhNnfsf s]lx
:yfgx?df !=! Ahf/ s]Gb| :t/Lo n3' pBdLx?sf nflu
;xh?kaf6 C0f pknAwtf ;DjlGw sfo{qmd $ j6f sf]xnk'/, ;Ltfk'/,
vh'/f,/f“hf !=!! ;femf ;'ljwf s]Gb| dd{t ;Def/ tyf x:tfGt/0f ! j6f g]kfnu+h, vh'/f
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
52
qm= ;= lqmofsnfk Kl/df0f PsfO{ hDdf :yfg
!=!@ :yflgo lgsfo tyf n3' pBdLx? ljr ;DjGw lj:tf/sf nflu cled'lvs/0f ufli7
! j6f
!=!# Afhf/ s]Gb| :t/Lo ;xeflutfTds d'NofÍg tyf of]hgf th'{df uf]li6
!! j6f Af“s] lhNnfsf !) j6} jhf/ s]Gb|
!=!$ n3' pBdL ;d'x ;+3sf] a}7s vr{ !#@ j6f !! j6} jhf/ s]Gb|x?df
!=!% lhNnf n3' pBdL ;d'x ;+3sf] a}7s !@ j6f lhNnf :t/df @= Kf|zf;lgs vr{ tnj, 3/ef8f, 6]lnkmf]g tyf
cGo
# lkmN8 e|d0f cg'udg -kbflwsf/L tyf sd{rf/L_
- #=_sfo{qmd ;+rfng x'g] If]q d'Votof a ‘fs] lhNnf g} x'g] 5 .
-$_ cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ef]u]sf] ;d:ofx?
ah]6 lgsf;fdf l9nf ;':tL tyf lgsf;f k|s[of emGeml6nf]
lgDg z}lIfs l:yltn] ubf{ ;d'bfo kl/rngdf sl7gtf
;/sf/L tyf u}x| ;/sf/L lgsfosf] lgs6 ;dGjo / ;DaGw
h'g sfo{qmd ;~rfng ubf{ klg eQfsf] dfu
-%_ efjL sfo{qmd ;+rfngsf] nflu rfNg'kg]{ sbdx? tyf ;'emfjx?
lhNnfsf ljleGg ;/sf/L Pj+ u}x| ;/sf/L ;+:yf jLr yk ;dGjo u/]/ sfo{qmd ;+rfng
ug'{ kg]{ .
sfo{qmd bf]xf]/f]kg x6fpg / lhNnfsf] ;fdfg'kflts ;fdflhs ljsf;df e'ldsf v]Ng' kg]{ .
lhNnf l:yt ;+:yfx?n] ljleGg ljifodf lhNnf :t/df jx; Pj+ 5nkmn ug'{kg{] .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
53
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
54
-u_ g]qlxg ;+3, af“s]
#= u}/ ;/sf/L ;+:yf sf] gfd / sfo{If]q
g]qlxg ;+3, af“s] -!_ p2]Zo !=! b[li6 lalxg tyf cNk b[li6o'Qm afn afnfx?sf] nflu cfjf;Lo 5fqaf; ;+rfng ug]{ . !=@ ckfËtf ePsf afnafnLsfx?sf] nfuL 5fqfj[lQ sfo{s|d ;+rfng ug]{ . !=# b[li6 ljlxg tyf cNk b[li6o'Qm ePsf AoflQmx?nfO{ lhljsf]kfh{g ;DlGw cfo cfh{gsf] nflu cfyL{s ;xof]u sfo{qmd ;+rfng ug]{ cflb .
-@_ sfo{qmd ;+rflnt ePsf If]qx? / d'Vo lqmofsnfkx?
s|=; sfo{qmdsf] ljj/0f
sfo{qmd ;+rflnt :yfg ;fem]bf/ ;+:yf
cg'dflgt ah]6
!= b[li6 lalxg tyf cNk b[li6o'Qm afn afnfx?sf] nflu cfjf;Lo 5fqaf; ;+rfng .
g]kfnu+h gu/ kflnsf jf8f g+= !& af“s]
Open Society Foundation
New York, Kathmandu,
Plan Nepal,
Banke.F.N.C,Looking
Forward,Nepal.
@= ckfËtf ePsf afnafnLsfx?sf] nfuL 5fqfj[lQ sfo{s|d
Af“s] / abL{of lhNnf .
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
#= ckfË d}qL ljBfno ;[hgf ;DalGw # lbg] lzIfs tflnd
Af“s] / abL{of ;'v]{t lhNnf .
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
$= ckfËtf ePsf ljBfly{x?sf] nflu plgx?sf] clwsf/ ;DjGwL ! lbg] cled'lvs/0f tflnd
Af“s] / abL{of ;'v]{t lhNnf
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
%= UNCRPD ;DjlGw @ lbg] cled'lvs/0f tflnd
Af“s] / abL{of ;'v]{t lhNnf
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
^= b[li6 lalxg ljBfly{x?sf nflu ljz]if v]ns'b k|ltof]uLtf
Af“s] / abL{of ;'v]{t lhNnf
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
&= ;d'bfodf ckfËtf ;DjlGw hgr]tgfd'ns sfo{qmdx? .
Af“s] / abL{of ;'v]{t lhNnfdf 5gf}6u/LPsf !% j6f ;fd'bflos ljBfnox?
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
*= @)&! ;fnsf] ljBfno egf{ sfo{qmdsf] cj;/df lhNnf :t/Lo of]hgf th'{df uf]li7 .
Af“s] / abL{of ;'v]{t lhNnf
Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
55
(= ljleGg lbj; tyf pT;jx? h:t}M ljZj ;]tf]58L lbj;, ckfË lbj;, n'O; a|nsf] hGd hoGtL clbsf] pknIodf hgr]tgf d'ns sfo{qmd .
Af“s] / lhNnf Open society Foundation
New York,Ktm,Plan Nepal
Banke
!)= b[li6 ljlxg AolQmx?sf] nflu df]lanLtL tflnd .
Open society foundation
New York,KTM
!!= b[li6 ljlxg tyf cNk b[li6o'Qm AolQmx?sf] nflu # lbg] g]Tt[Tj ljsf; tflnd .
Open society foundation
New York,KTM
!@= b[li6 ljlxg ;zIfosx?sf] nflu % lbg] z}lIfs ;fdfu|L lgdf{0f ;DjlGw tflnd .
O.S.F New
York,Ktm,looking
forward,Nepal.
KTM
!#= b[li6 ljlxg dlxnfx?nfO{ # lbg] k|hgg\ tyf of}g :jf:Yo ;DjlGw cfwf/ e't tflnd .
Plan Nepal Banke
!$= b[li6 ljlxg AolQmx?sf] nflu nw' art tyf C0f sfo{qmd .
Nepal Association of the
Blind,Central office,Ktm.
!%= Afnaflnsfx?sf] a]r ljvg /fSgsf] nflu lakGg blnt,cgfy,c;fx],afbL,d'l:nd,tyf cNk ;+VofÍ kl/jf/sf ;fd'bflos ljBfnodf cWoog ug]{ Afnaflnsfx?nfO{ 5fqf j[lt sfo{qmd .
Rural Health Education
Service Trust,Ktm.
!^= b[li6 ljlxg ljBfly{x?sf] nflu ljz]if sDKo'6/ sIff ;+rfng tflnd .
lhNnfljsf; ;ldltsf] ;d'Gjdf #,%),))).–
!&= b[li6 ljlxg ljBfly{x?sf] nflu ljz]if ls|s]6 6'gf{d]G6 .
Plan Banke and Nepal
Blind cricket
Association,K.T.M.
^%,!%).–
!* b[li6 ljlxg tyf cNk b[li6o'Qm ePsf AoflQmx?nfO{ lhljsf]kfh{g ;DlGw cfo cfh{gsf] nflu cfyL{s ;xof]u sfo{qmd .
@,)%,))).–
hDdf /sd M #%,^#,^**.– Kf|gzf;lgs vr{ M hDdf /sd
*%,$#(%.–
hDdf /sd $$!*)*#.–
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
56
- #=_sfo{qmd ;+rfng x'g] If]q d'Votof a‘fs ;'v]{t] / alb{of lhNnf g} x'g] 5g\ .
-$_ cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ef]u]sf] ;d:ofx?
ah]6 lgsf;fdf l9nf ;':tL tyf lgsf;f k|s[of emGeml6nf]
lgDg z}lIfs l:yltn] ubf{ ;d'bfo kl/rngdf sl7gtf
;/sf/L tyf u}x| ;/sf/L lgsfosf] lgs6 ;dGjo / ;DaGw
h'g sfo{qmd ;~rfng ubf{ klg eQfsf] dfu
-%_ efjL sfo{qmd ;+rfngsf] nflu rfNg'kg]{ sbdx? tyf ;'emfjx?
lhNnfsf ljleGg ;/sf/L Pj+ u}x| ;/sf/L ;+:yf jLr yk ;dGjo u/]/ sfo{qmd ;+rfng
ug'{ kg]{ .
sfo{qmd bf]xf]/f]kg x6fpg / lhNnfsf] ;fdfg'kflts ;fdflhs ljsf;df e'ldsf v]Ng' kg]{ .
lhNnf l:yt ;+:yfx?n] ljleGg ljifodf lhNnf :t/df jx; Pj+ 5nkmn ug'{kg{] .
sfo{ut kfZ{jlrq lgdf{0f u/]/ glthfnfO{ cBjlws ?kdf /fVg' kg]{ .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
57
-3_ kmfltdf kmpG8];g–g]kfn $= u}/ ;/sf/L ;+:yf sf] gfd / sfo{If]q kmfltdf kmpG8];g–g]kfn -!_ p2]Zo !=! ;fIf/tf g]kfn cleofg, Dft[Tj / lszf]/L :jf:Yo Dlxnflj?4sf] lx+;f cGTo ug{ cjfh ljlxgx?sf] cfjfh p7f]g,;LnfO{ s6fO k|lzIf0f cflb sfo{x? ug]{ .
-@_ sfo{qmd ;+rflnt ePsf If]qx? / d'Vo lqmofsnfkx?
qm=; Sfo{qmd :yfg nlIft ;d'bfo ljlgof]lht
ah]6 ;fe]bt/ ;+:yf
s}lkmot
! ;fIf/tf g]kfn cleofg
Af“s]sf] k'/}gf uf=lj=;=
d'l:nd, dw]zL, dlxnf lk5l8osf] ;d'bfo
lhNnf lzIff sf=
@= Dft[Tj / lszf]/L :jf:Yo
af“s] d'l:nd, dw]zL, dlxnf /lszf]/L
GIZ
#= Dlxnflj?4sf] lx+;f cGTo ug{ cjfh ljlxgx?sf] cfjfh p7f]g
Af“s] / abL{of lhNnf
d'l:nd, dw]zL, dlxnf lk5l8osf] ;d'bfo
UN
Women
# jif{
$= ;LnfO{ s6fO k|lzIf0f
g]kfnu+h g=kf=/ uf=lj=;=
;Dk'0f{ dlxnf lg/Gt/ ;:yf 4f/f ;+rflnt
%= !#@% / !*@) ;DjlGw r]tgf d'ns sfo{qmd
dWoklZrsf] !% j6f lhNnf
;Dk'0f{ g]kfnL dlxnf
;+sNk sf7df8f}
Oe]G6 jfO; -;+sNk d=k=If= sfo{fno kmfltdf kmpG8];g g]kfn ;lrjfno dfkm{t ;+rfng
^= GESI tflnd k'/}gf,k'/}lg, ugfk'/, dlgsfk'/ / pbok'/ uf= lj= ;=
ESP Oe]G6 jfO;
- #=_sfo{qmd ;+rfng x'g] If]q d'Votof a‘fs ;'v]{t] / alb{of lhNnf g} x'g] 5g\ .
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
58
-$_ cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ef]u]sf] ;d:ofx?
ah]6 lgsf;fdf l9nf ;':tL tyf lgsf;f k|s[of emGeml6nf]
lgDg z}lIfs l:yltn] ubf{ ;d'bfo kl/rngdf sl7gtf
;/sf/L tyf u}x| ;/sf/L lgsfosf] lgs6 ;dGjo / ;DaGw
h'g sfo{qmd ;~rfng ubf{ klg eQfsf] dfu
-%_ efjL sfo{qmd ;+rfngsf] nflu rfNg'kg]{ sbdx? tyf ;'emfjx?
lhNnfsf ljleGg ;/sf/L Pj+ u}x| ;/sf/L ;+:yf jLr yk ;dGjo u/]/ sfo{qmd ;+rfng
ug'{ kg]{ .
sfo{qmd bf]xf]/f]kg x6fpg / lhNnfsf] ;fdfg'kflts ;fdflhs ljsf;df e'ldsf v]Ng' kg]{ .
lhNnf l:yt ;+:yfx?n] ljleGg ljifodf lhNnf :t/df jx; Pj+ 5nkmn ug'{kg{] .
sfo{ut kfZ{jlrq lgdf{0f u/]/ glthfnfO{ cBjlws ?kdf /fVg' kg]{ .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
59
-ª_ blnt ;]jf ;+3,af“s]
%= u}/ ;/sf/L ;+:yf sf] gfd / sfo{If]q
blnt ;]jf ;+3,af“s] -!_ p2]Zo !=! ;fgf ls;fgsf] lhljsf] kfh{g ;'wf/ sf nfuL 3/ au}rf sfo{qmd / ;xeflud'ns nfstflGqs kxn sfo{s|d ;+rfng ug]{ . nlIft ;d'bfo != blnt dlxnf / afnaflnsf @= ul/a tyf cNk;+Vos / ;LdfGts[t ju{ #= u}/ blnt k]zfut ;+3 ;+u7g -lzIs, kqsf/, jlkn, ljBfyL{, Aofkf/L, /fhg}lts bn / lgsfosf lg0ff{os AoflQmTjx? _ qm=; sfo{qmd sfo{qm;+rflnt
:yfg ljlgof]lht ah]6 ;fem]bf/ ;+:yf s}lkmot
!= ;fgf ls;fgsf] lhljsf] kfh{g ;'wf/ sf nfuL 3/ au}rf sfo{qmd
Gf}j:tf / sGrgk'/ uflj;
o'o;;L SofG8f May 2012
Apri2013
;Dd
@ ;xeflud'ns nfstflGqs kxn sfo{s|d
/em]gf, sf]xf]nk'/ ags6'jf, gf}j:tf lr;fkflg / ugfk'/
PSzg P8 g]kfn @)!#
hDdf ah]6
- #=_sfo{qmd ;+rfng x'g] If]q d'Votof a‘fs ;'v]{t] / alb{of lhNnf g} x'g] 5g\ .
-$_ cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ubf{ ef]u]sf] ;d:ofx?
ah]6 lgsf;fdf l9nf ;':tL tyf lgsf;f k|s[of emGeml6nf]
lgDg z}lIfs l:yltn] ubf{ ;d'bfo kl/rngdf sl7gtf
;/sf/L tyf u}x| ;/sf/L lgsfosf] lgs6 ;dGjo / ;DaGw
h'g sfo{qmd ;~rfng ubf{ klg eQfsf] dfu
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
60
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
61
-%_ efjL sfo{qmd ;+rfngsf] nflu rfNg'kg]{ sbdx? tyf ;'emfjx?
lhNnfsf ljleGg ;/sf/L Pj+ u}x| ;/sf/L ;+:yf jLr yk ;dGjo u/]/ sfo{qmd ;+rfng
ug'{ kg]{ .
sfo{qmd bf]xf]/f]kg x6fpg / lhNnfsf] ;fdfg'kflts ;fdflhs ljsf;df e'ldsf v]Ng' kg]{ .
lhNnf l:yt ;+:yfx?n] ljleGg ljifodf lhNnf :t/df jx; Pj+ 5nkmn ug'{kg{] .
sfo{ut kfZ{jlrq lgdf{0f u/]/ glthfnfO{ cBjlws ?kdf /fVg' kg]{ .
!= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M 8f=dgxl/ 9sfn
b:tvt M
@= ;fdflhs k/LIfssf] gfd M ?b| k|;fb cfrfo{
b:tvt M
;+:yfsf] gfd M ;lqmo k/fdz{ ;]jf jL/]Gb|gu/ !) vh'/f, ;'v]{t
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
62
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmd
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmd ;+rfng ub}{ ;"rgf clws[t z/b kf}8]n
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
63
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmddf :jfut dGtAo /fVb} of]hgf clws[t
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmdsf af/]df k|i6 kfb}{ lj1k/fdz{ bftf 8f= dgxl/ 9sfn
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
64
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmdsf ;xeflux?
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmd lhNnf
:yfgLo lgsfo ;fdflhs k/LIf0f sfo{ljlw, @)^& sf] a'bf !! / cg';'rL $ cg';f/
65
lzIff sfof{nosf clws[t
;fdflhs kl/If0f k|f/lDes k|ltj]bg dflysf] 5nkmn sfo{qmddf p7]sf lh1fzfx? ;Daf]wg ub}{
:yflgo ljsf; clwsf/L >L 1fg]Gb| 9sfn Ho"