library model for suan dusit rajabhat university’s campus...

รปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม

Library Model for Suan Dusit Rajabhat University’s Campus: Case Study of Siam Commercial School Center (Off campus)

โดย บรรพต พจตรกาเนด

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

2549 (งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจากมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ปการศกษา 2548)

งานวจยเรอง

รปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต:

กรณศกษาศนยพณชยการสยาม Library Model for Suan Dusit Rajabhat University’s Campus: Case Study of Siam Commercial School Center (Off campus)

โดย

บรรพต พจตรกาเนด

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

ISBN 974-223-673-9 2549

(งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจากมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ปการศกษา 2548)

กตตกรรมประกาศ

การวจยเรอง รปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม สาเรจลลวงเปนอยางด ทงนเพราะไดรบความชวยเหลอจากบคคลตางๆ ซงผวจยขอกราบขอบพระคณมา ณ โอกาสน ไดแก ดร.อนนต เกดดา ผอานวยการศนยพณชยการสยาม (ป 2548) ทไดใหคาแนะนาและแนวทางในการศกษาวจยครงน...ขอบคณผชวยศาสตราจารยนฤตย นมสมบญ มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทไดชวยใหคาแนะนาและตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย ขอขอบพระคณอาจารยภรด วชรสนธ ผอานวยการ บคลากรสานกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ และบคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยการศกษาพณชยการสยาม ทไดเสยสละเวลาในการใหขอมลเกยวกบการดาเนนงานอยางละเอยด

ขอขอบคณพๆ เพอนๆ คณาจารยโปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร ทไดใหคาแนะนาในกระบวนการวจย และไดใหกาลงใจทดเสมอมา

ขอขอบคณอาจารย นกศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยพณชยการสยาม ทกสาขาวชา ทกชนป ทงภาคปกตและภาคสมทบ ทสละเวลาทาแบบสอบถามใหจนเสรจสนดวยด สดทายนตองขอขอบคณมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ทไดทนสนบสนนการวจยในครงน และสถาบนวจยและพฒนาทไดอานวยความสะดวก คาแนะนาทด และสรรหาผเชยวชาญมาพจารณางานวจยใหมความสมบรณมากยงขน

บรรพต พจตรกาเนด เมษายน 2549

หวขอวจย รปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลย ราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม ผดาเนนการวจย บรรพต พจตรกาเนด หนวยงาน โปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ปการศกษา 2549

บทคดยอ การวจยเรองรปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษา 2) ปญหาและอปสรรคทมตอการแสวงหาสารสนเทศ และ 3) เพอพฒนารปแบบของหองสมดทเหมาะสมแกการใชบรการของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม โดยกลมตวอยางของการศกษาครงนคอ นกศกษามหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยพณชยการสยาม ทงภาคปกตและภาคสมทบ จานวน 339 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสอบถาม ซงมคาสมประสทธความเทยงตามวธของครอนบาคเทากบ 0.9393 การศกษาเอกสาร และการสมภาษณบคลากรทเกยวของ การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS เพอคานวณหาคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการศกษาพบวา นกศกษาสวนใหญเขาใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม 1-2 ครง/สปดาห โดยใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง/ครง นกศกษาสวนใหญแสวงหาความรผานอนเทอรเนต แตนกศกษาไมเคยใชสออเลกทรอนกสทสานกวทยบรการจดใหบรการ ทรพยากรสารสนเทศทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดเตรยมไวใหบรการ ไดแก หนงสอ 452 ชอเรอง จานวน 1,056 เลม เปนหนงสอภาษาไทย 992 เลม หนงสอภาษาตางประเทศ 64 เลม วารสาร 15 ชอเรอง แบงเปนวารสารภาษาไทย 14 ชอเรอง วารสารภาษาองกฤษ 1 ชอเรอง หนงสอพมพ 6 ชอเรอง แบงเปนหนงสอพมพภาษาไทย 5 ชอเรอง หนงสอพมพภาษาองกฤษ 1 ชอเรอง

สาหรบปญหาทพบมาก ไดแก จานวนสารสนเทศไมเพยงพอตอความตองการ สถานทคบแคบไมเหมาะสม คอมพวเตอรมปรมาณนอย เจาหนาทหองสมดไมมมารยาท สาหรบการบรหารงานสานกวทยบรการ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตมโครงสรางการบรหารงานทชดเจน แตมไดมโครงสรางทรวมถงสานกวทยบรการ ศนยการศกษาตางๆ รวมอยดวย ทวาในทางปฏบตการดาเนนงานของสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ม

ความเกยวเนองสมพนธกบสานกวทยบรการสวนกลางอยดวย สวนบคลากรและครภณฑตางๆ ศนยพณชยการสยามเปนผจดการดวยตนเอง นกศกษาจานวนมากตองการสอสารสนเทศโดยมวตถประสงคเพอการศกษาตามหลกสตรของมหาวทยาลย โดยนกศกษาตองการสอประเภท ตาราเรยน หนงสอคมอ หนงสอพมพ และสออเลกทรอนกส อกทงยงตองการใหสานกวทยบรการจดใหบรการถายเอกสาร แปลเอกสาร การสบคนสารสนเทศอเลกทรอนกส การใหคาปรกษา บรการตอบคาถามและชวยการคนควา

รปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ใน 2 รปแบบ คอ 1) การดาเนนงานหองสมดแบบศนยรวม ซงเปนการบรหารงานทงหมดจากสานกวทยบรการสวนกลางแลวสงไปใหบรการยงสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม และ 2) การดาเนนงานหองสมดแบบกระจายศนย เปนการใหศนยพณชยการสยามบรหารงานสานกวทยบรการสวนใหญดวยตนเอง แตยงคงใชมาตรฐานการปฏบตงานเดยวกนกบสานกวทยบรการสวนกลาง

Research Title Library Model for Suan Dusit Rajabhat University’s Campus: Case Study of Siam Center Researcher Bunpod Pijitkamnerd Organization Library and Information Science Program, The Faculty of Humanities and Social Sciences, Suan Dusit Rajabhat University Academic Year 2006

Abstract The purposes of this research work were to study the requirement and to seek for information, problems and obstacle to seek for information and to develop the appropriate library model for Siam Commercial School Center (off campus). The sampling group is 339 students of Suan Dusit Rajabhat University, Siam Commercial School Center (off campus). The data gathering method are questionnaires which formal that the reliability coefficients equal to 0.9393, documents study and interview the relate person. SPSS is the application software for data analysis to calculate percentage, means and standard deviation. It was found that most of students using office of Academic Resources and Information Technology (ARIT), Siam Commercial School Center (off campus) 1-2 times/week, time average 1-2 hours/time. Most of students using internet for seeking general information, but students never used the electronic resources that providing by ARIT. Information resources that provide at (ARIT), Siam Commercial School Center (off campus) as follows: 452 titles, 1,056 books (992 Thai books, 64 English books), 15 journals (14 Thai journals, 1 English book) and 6 newspapers (5 Thai newspapers, 1 English newspaper).

Most problems that found in (ARIT), Siam Commercial School Center (off campus) is the following: lack of information resources, inappropriate location, lack of computer for retrieving and the library officer is impolite. There is structure of the administration for ARIT, but excluding ARIT (off campus). However, ARIT has operation relate with ARIT (off campus). Officer and hardware provided by Siam Commercial School Center (off campus).

The purpose of using information resources is to study. Students need information resources as follows: textbooks, manuals, newspapers, electronic medias and also they need service form (ARIT), Siam Commercial School Center (off campus) such as copy service, document translation, electronic data retrieval, consulting and reference services.

Library model for ARIT (off campus) as follows: 1) centralize model, all of a work to proceed by ARIT, and ARIT (off campus) to be responsible about services. 2) decentralize model, ARIT (off campus) proceeded the most of work, but they must have standard in works.

สารบญ หนา กตตกรรมประกาศ (1) บทคดยอภาษาไทย (2) บทคดยอภาษาองกฤษ (4) สารบญ (6) สารบญตาราง (8) บทท 1 บทนา 1 ความสาคญของปญหา 1 วตถประสงค 2 กรอบแนวคดของการวจย 2 ขอบเขตของงานวจย 3 ประโยชนทคดวาจะไดรบ 3 นยามศพททใชในการวจย 3 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 4 ความตองการใชทรพยากรสารสนเทศ 4 การแสวงหาสารสนเทศ 7 การพฒนารปแบบของหองสมด 10 งานวจยทเกยวของ 11 บทท 3 วธการดาเนนงานวจย 15 ประชากรทใชในการวจย 15 เครองมอทใชในการวจย 15 การเกบรวบรวมขอมล 16 การวเคราะหขอมล 17 บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล 19 ความตองการและการแสวงหาสารสนเทศ 19

หนา จานวนทรพยากรทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดใหบรการ 31 การบรหารงานสานกวทยบรการ 32 บรรณารกษหรอเจาหนาททใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม 34

สถตการเขาใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม 34 รปแบบของหองสมด (ศนยพณชยการสยามมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต) 35 - ดาเนนงานหองสมดแบบรวมศนย 35 - ดาเนนงานหองสมดแบบกระจายศนย 38 บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 40 สรปผลการวจย 40 อภปรายผลการวจย 45 ขอเสนอแนะสาหรบสานกวทยบรการ 47 ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป 48 เอกสารอางอง 49 ภาคผนวก 52 ภาคผนวก ก แบบสอบถามสาหรบการวจย 53 ภาคผนวก ข แบบสมภาษณสาหรบการวจย 60 ภาคผนวก ค มาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 62 ภาคผนวก ง รายชอผทรงคณวฒ 75

สารบญตาราง ตารางท หนา 4.1 จานวนและรอยละของลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษา ศนยพณชยการสยาม 20 4.2 จานวนการใชบรการสานกวทยบรการแหลงตางๆ 21 4.3 จานวนการใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม 21 4.4 ระยะเวลาการใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ใน 1 สปดาห 22 4.5 จานวนการแสวงหาความรผานทางอนเทอรเนต 22 4.6 การรบรเกยวกบการใหบรการสออเลกทรอนกสของ สานกวทยบรการ 22 4.7 ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชบรการสออเลกทรอนกส 23 4.8 วตถประสงคทนกศกษาตองการสารสนเทศ 24 4.9 รปแบบสารสนเทศทนกศกษาตองการ 25 4.10 ความตองการบรการสารสนเทศ 26 4.11 วธการแสวงหาความร 27 4.12 เหตผลทเลอกใชวธการแสวงหาสารสนเทศ 28 4.13 ปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทศ (ปญหาทเกดจากนกศกษา) 29 4.14 ปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทศ (ปญหาทเกดจากสานกวทยบรการ) 30 4.15 จานวนทรพยากรสารสนเทศทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดใหบรการ 31 4.16 จานวนหนงสอทตรงตามหลกสตรการเรยนการสอนภายใน ศนยพณชยการสยาม 32 4.17 ทรพยากรทสานกวทยบรการจดเตรยมใหบรการ 32 4.18 การเขาใชสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม 35

บทท 1 บทนา

ความสาคญของปญหา มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษา ซงมภารกจหลกเชนเดยวกบสถาบนอดมศกษาในระดบอดมศกษาโดยทวไป นนคอ การผลตบณฑต การสรางสรรคงานวจย การบรการวชาการแกสงคม และการสงเสรมศลปวฒนธรรม ซงภารกจดงกลาวลวนมความเกยวเนองตอการศกษาในปจจบนทงทางตรงและทางออม โดยภารกจตางๆเหลานจะชวยเสรมสรางความเปนมนษยทสมบรณแบบไดอกหนทางหนง สานกวทยบรการเปนหนวยงานหนงภายในสถาบนอดมศกษาทสามารถรองรบและสนองตอบภารกจหลกตางๆ ของมหาวทยาลยไดเปนอยางด ทงนสานกวทยบรการยงเปนแหลงสารสนเทศทมความสาคญทสดของมหาวทยาลย เนองจากเปนสถานทจดเกบทรพยากรสารสนเทศทมอยอยางมากมาย และมรปแบบทหลากหลาย อาทเชน สอสงพมพ โสตทศนวสด วสดยอสวน สออเลกทรอนกส และฐานขอมลตางๆ เปนตน ดงนนสานกวทยบรการจงเปนสถานททสาคญตอนกศกษา อาจารย นกวชาการ ตลอดจนบคลากรตางๆ ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลยในการแสวงหาสารสนเทศทตองการเปนอยางมาก สาหรบมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ไดจดใหมการเรยนการสอนทงภายในมหาวทยาลย และศนยการศกษานอกมหาวทยาลยอกจานวนหนง โดยปจจบนศนยการศกษานอกมหาวทยาลยมจานวนทงสน 22 แหง (ศนยการศกษาทมการเรยนการสอนในระดบปรญญาตร) ไดแก ศนยจรลสนทวงศ ศนยสโขทย ศนยพงษสวสด ศนยดสตพาณชยาการ ศนยพณชยการสนตราษฎร ศนยพณชยการสยาม ศนยธนาลงกรณ ศนยระนอง2 ศนยลมพน ศนยหวหน ศนยสพรรณบร ศนยบษยมาส ศนยเซนทรลปนเกลา ศนยชลบร ศนยพทยา ศนยปราจนบร ศนยนครนายก ศนยสระบร ศนยลาปาง ศนยพษณโลก ศนยตรง และศนยหนองคาย (มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต, 2548) ซงไดจดใหมสานกวทยบรการประจาศนยการศกษาฯ เพอใหบรการสารสนเทศแกนกศกษา อาจารย และบคลากรของศนยการศกษาแตละแหง ซงจากการศกษาวจยทผานมาพบวา ผวจยสวนใหญไดมงเนนศกษาสานกวทยบรการทอยภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต อกทงมงเนนการศกษาการใชทรพยากรสารสนเทศของอาจารย นกศกษา และบคลากรของมหาวทยาลย เปนหลก โดยยงมไดมการศกษาทเกยวกบสานกวทยบรการประจาศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตแตอยางใด แตทวาปรชญาการศกษา และการจดการเรยนการสอน ณ ศนยการศกษานอกมหาวทยาลยไมไดมความสาคญยงหยอนไปกวาการจดการเรยนในมหาวทยาลยแมแตนอย อยางไรกดสานกวทยบรการทศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตจดใหบรการอยนน กมภาระหนาทในการใหบรการใหบรการสารสนเทศแกนกศกษาของศนย

2

การศกษานอกมหาวทยาลยนนๆ เชนเดยวกบสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ แตจากการสงเกตและสอบถามความพงพอใจในการใชบรการสานกวทยบรการของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยามในเบองตน โดยการสมภาษณอยางไมเปนทางการ นกศกษาจานวนมากยงไมพอใจตอการใชบรการสานกวทยบรการ ทงในดานการบรการ ปรมาณของทรพยากร รวมถงสถานทโดยรวมของสานกวทยบรการประจาศนยพณชยการสยาม ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะศกษารปแบบของหองสมดทเหมาะสมตอการใชบรการของนกศกษาศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต โดยมงศกษาทศนยพณชยการสยาม ซงอาศยขอมลพนฐานในดานตางๆ ไดแก ความตองการและการแสวงหาสารสนเทศ ปญหาและอปสรรคในการใชบรการของนกศกษาประจาศนยการศกษานอกมหาวทยาลย รวมถงนโยบายการบรหารจดการของสานกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ เพอนามาสรางรปแบบของสานกวทยบรการประจาศนยการศกษานอกมหาวทยาลยทมประสทธภาพ อนจะนาไปสการผลตบณฑตทมประสทธภาพ ออกไปรบใชสงคมไดอยางมประสทธผลมากยงขน วตถประสงค 1. เพอศกษาความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม 2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคทมตอการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม 3. เพอพฒนารปแบบของหองสมดทเหมาะสมแกการใชบรการของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม กรอบแนวคดของงานวจย 1. หองสมดนบวาเปนแหลงสารสนเทศทตองจดเตรยมทรพยากรสารสนเทศทมอยอยางมากมากเพอใหบรการแกผใชเปนสาคญ ซงจาเปนตองคานงถงนโยบายของหนวยงานตนสงกดของหองสมดนนๆ รวมทงการพยายามใหบรการทสามารถสนองความตองการสารสนเทศของผใชไดอยางเตมทและมประสทธภาพ 2. สถาบนการศกษาในระดบอดมศกษาควรจดใหมหองสมดทมมาตรฐานเพอใหบรการแกอาจารย นกศกษา และบคลากร ทง นทบวงมหาวทยาลยหรอสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ . ) ในป จจ บน ได จ ดท ามาตรฐานหองสมด สถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 (เปนฉบบท 2 ซงแกไขปรบปรงจากมาตรฐานหองสมดมหาวทยาลย พ.ศ. 2529) โดยพจารณาในหลายๆ ดาน ไดแก 2.1 การบรหาร 2.2 บคลากรของหองสมด

3

2.3 ทรพยากรสารสนเทศ 2.4 สถานทและครภณฑ 2.5 การบรการ ขอบเขตของงานวจย การวจยคร ง นอาศยกลมตวอยางทกาลงศกษาอยทศนยพณชยการสยาม มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ซงเปนสถานทตงสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม และผวจยไดทาการเกบรวบรวมขอมลเปนระยะเวลา 4 เดอน คอระหวางเดอนมถนายน – กนยายน 2548 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทราบถงความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศ ตลอดจนปญหาและอปสรรคของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม เพอนามาเปนแนวทางในการพฒนารปแบบของหองสมดทเหมาะสมแกการใชบรการของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม 2. รปแบบของหองสมดทเหมาะสมแกการใชบรการของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม ทสามารถนาไปดาเนนการจดใหบรการไดอยางมประสทธภาพ ตรงกบความตองการ รวมทงชวยลดปญหาและอปสรรคในการใชบรการ อนจะนามาซงการใหและการใชบรการสารสนเทศทมหาวทยาลยจดเตรยมไวใหบรการไดอยางมคณภาพมากยงขน นยามศพททใชในการวจย สารสนเทศ หมายถง ขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง เหตการณ ความร ทไดมการบนทกไวในรปแบบตางๆ เชน วสดตพมพ วสดไมตพมพ หรออาจเปนสออเลกทรอนกส เปนตน ความตองการสารสนเทศ หมายถง ความประสงคทไดรบสารสนเทศตามความมงหวง อาจเปนสารสนเทศทอยในรปแบบใดรปแบบหนงทมอยมากมายในปจจบน การแสวงหาสารสนเทศ หมายถง การกระทาของนกศกษาในดานของวธการแสวงหาสารสนเทศ การตดสนใจเลอกชองทางใดชองทางหนงเพอใหไดสารสนเทศ รวมไปถงการตดสนใจเลอกใชสารสนเทศนนๆ รปแบบของหองสมด หมายถง แนวทางในการจดการหองสมด ซงเกดจากการพฒนาตามความตองการและแนวทางการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษา รวมทงการปองกนและลดปญหาทเกดจากการใหและการใชบรการหองสมด (สานกวทยบรการ) ประจาศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต นกศกษา หมายถง ผทกาลงศกษาอยภาคปกตในระดบปรญญาตรและปรญญาโท ทสงกดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

1. ความตองการใชทรพยากรสารสนเทศ ความตองการสารสนเทศ เกดขนไดทกเวลาในชวตประจาวน เปนสงททาใหบคคลตดสนใจทจะแสวงหาสารสนเทศ (ประภาวด สบสนธ, 2532, น.18) ซงเมอบคคลนนๆ ไดรบสารสนเทศตามความตองการแลวจะสามารถนาไปใชประโยชนไดตามตามวตถประสงคทแตละบคคลตงไว 1.1 ความตองการพนฐานของมนษย ความตองการพนฐานของมนษยโดยทวไปจาแนกออกได 3 ระดบ (Nicholas, 1996, p.7) ไดแก 1) ความตองการดานรางกาย (Physiological needs) เชน ความตองการอาหาร นาดม ทพก เครองนงหม ยารกษาโรค เปนตน 2) ความตองการดานอารมณ (Physic logical / Emotional / Affective needs) เชน ความตองการอานาจ ความมนคง ความสาเรจ การยอมรบจากสงคม เปนตน 3) ความตองการดานปญญา (Cognitive needs) เชน ความตองการการวางแผน การเรยนร เปนตน ความตองการพนฐานของมนษยทง 3 ประการมความสมพนธเกยวเนองกน กลาวคอ ความตองการทางดานรางกายอาจสงผลตอความตองการทางดานอารมณ และอาจสงผลตอไปยงความตองการดานปญญา ซงความตองการทางดานปญญานเองทกอใหเกดความตองการสารสนเทศและแสดงออกมาเปนการแสวงหาสารสนเทศ 1.2 ระดบความตองการสารสนเทศ ความตองการสารสนเทศของมนษยจาแนกตามหลกวชาจตวทยาออกไดเปน 4 ลาดบชน (Taylor, 1968, p.182) สอดคลองกบ Devadason and Lingam (1997, p.42) ไดแก 1) ความตองการทเกดจากสญชาตญาณ (Visceral needs) หรอ จตใตสานก (Subconscious needs) เปนความตองการทมอยในจตใจทบางครงผใชเองไมทราบวาตองการสารสนเทศนนๆ เปนความตองการทผใชยงไมไดตระหนกวาสารสนเทศจะชวยแกปญหาหรอสนองความตองการของตนในวตถประสงคตางๆ ได ความตองการสารสนเทศประเภทนบคคลจะไมสามารถแสดงความตองการสารสนเทศออกมาเปนคาพดหรอภาษา เปนความตองการทบคคลไมแสดงออกใหสงเกตเหนได

5

2) ความตองการทอยในจตสานกหรอตระหนกได (Conscious needs) เปนความตองการทบคคลตระหนกวาตนตองการสารสนเทศอะไร แตจะไมทาอะไรกบความตองการนน ทงนเพราะบคคลนนๆ ไมสามารถแสดงความตองการออกมาไดอยางชดเจน ดงนนเมอบคคลแสดงความตองการออกมา กมกจะเปนคาพดหรอภาษาทกากวม วกวน ไมมความชดเจน 3) ความตองการทแสดงออก (Formalized needs) เปนความตองการสารสนเทศเมอบคคลมความของใจหรอตองการสารสนเทศเพอวตถประสงคตางๆ และตองการสารสนเทศมาไขขอของใจหรอสนองความตองการสารสนเทศของตนเอง โดยบคคลนนๆ จะสามารถรวบรวมความคด ระบความตองการของตนและสามารถบรรยายขอคาถามของตนออกมาเปนคาพดหรอภาษาไดอยางชดเจน อกทงสามารถระบไดวาตองการสารสนเทศอะไร? ขอบเขตขนาดไหน? 4) ความตองการทปรบตามระบบสารสนเทศ (Compromised needs) เปนความตองการสารสนเทศทบคคลนนสามารถเขาใจ ตความเอกสารตลอดจนทรพยากรของระบบสารสนเทศทมอยใหตอบสนองความตองการสารสนเทศนนได ดงนนบคคลทมความตองการสารสนเทศในระดบนจะมแนวคดและตความความตองการของตนออกมาในลกษณะทจะสามารถใชระบบสารสนเทศตอบสนองความตองการของตนเองได ไมวาจะดาเนนการดวยตนเองหรอใหบคคลอนดาเนนการให สารสนเทศทไดรบอาจจะครบถวนทงหมดหรอไดรบเพยงบางสวน 1.3 องคประกอบทสงผลกระทบตอความตองการสารสนเทศ องคประกอบทสงผลตอความตองการสารสนเทศแบงออกเปน 3 ประการ (Cronin, 1981, p.42) สอดคลองกบ Wilson (1981, p.8) และประภาวด สบสนธ (2532, น.22-24) ไดแก 1) ตวบคคล บคคลแตละบคคลมความแตกตางกนทงทางดานสรระและทางดานจตวทยา เชน ภมหลง เพศ วย อาย ระดบการศกษา รายได อาชพ บทบาทการทางาน ประสบการณ ความเชอ อคต เปนตน 2) สภาพแวดลอม เปนสวนทเกยวของกบระบบตางๆ ซงบคคลนนเปนสวนหนงของระบบ เชน สภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรม (ครอบครว สถานศกษา คานยม) สภาพแวดลอมทางกายภาพ (พนทขององคกร ทรพยากรสารสนเทศในองคกร ระยะทาง) สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและการเมอง (ระบบการเมอง ระบบเศรษฐกจ)

3) สารสนเทศ

6

เปนสวนทสงผลตอความตองการสารสนเทศทงทางตรงและทางออม เชน คาใชจายในเรองเวลา เงน และแรงงานทใชในการเขาถงสารสนเทศ ของเขตของสารสนเทศทจะเขาถงได เนอหาของสารสนเทศ

4) การนาสารสนเทศไปใช เปนขนตอนเกยวกบการนาสารสนเทศไปใชประโยชน เชน วตถประสงค

ของการใชสารสนเทศ ประโยชนทจะไดรบ โดยเมอนาสารสนเทศไปใช สารสนเทศดงกลาวจะไดรบการนาไปใชประโยชนตางๆ ไดตรงตามวตถประสงค 1.4 การศกษาความตองการสารสนเทศ

1) วตถประสงคของการศกษาความตองการสารสนเทศ (Nicholas, 1996, p.7) สามารถแบงออกได 6 ประการ

(ก) เพอตรวจสอบและประเมนประสทธภาพและความเหมาะสมของระบบสารสารเทศทมอยในมมมองของผใชสารสนเทศ

(ข) เพอคนหาชองวางทเกดขนระหวางการจดหาสารสนเทศกบความตองการสารสนเทศทเปลยนแปลงไป

(ค) เพอออกแบบระบบสารสนเทศหรอการบรการสารสนเทศทสามารถสนบสนนความตองการสารสนเทศสวนบคคลได

(ง) เพอแนะนาและประเมนสารสนเทศทเขามาใหม (จ) เพอใหแนใจวาการศกษาความตองการสารสนเทศเปนกระบวนการท

จาเปนททาใหเกดความสมดลและความเขาใจระบบสารสนเทศ (ฉ) เพอลดชองวางระหวางผใชและผประกอบอาชพเกยวกบสารสนเทศ 2) วธการศกษาความตองการสารสนเทศ (Devadason and Lingam, 1997,

p.42) สามารถดาเนนการไดหลากหลายวธ ไดแก (ก) ศกษาเนอหาของสารสนเทศทผใชกลมตางๆ มความตองการ (ข) ศกษาองคกรและสงแวดลอม จะทาใหรจกประเภทตางๆ ขององคกรท

จดใหบรการสารสนเทศ ซงองคกรแตละประเภทมการจดการและกระบวนการตดสนใจทแตกตางกน จงสงผลใหมความตองการสารสนเทศทแตกตางกน

(ค) ศกษากลมผใช เนองจากผใชมลกษณะทแตกตางกน ซงสามารถแบงออกไดหลายประเภท เชน แบงตามการใชสารสนเทศ (ผทอาจจะใช ผทคาดวาจะใช ผใชปกต หรอผใชทไดรบประโยชน) แบงตามบทบาทหนาท (ผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง ผปฏบตงาน นกวชาการ นกวจย เปนตน) (ง) การสารวจความตองการของผใช

7

1.5 อปสรรคในการเขาถงความตองการสารสนเทศ การเขาถงสารสนเทศ มกเกดอปสรรคใน 5 ลกษณะ คอ 1) บคลกลกษณะของบคคล อนไดแก ความใสใจตดตามสารสนเทศ ความละเอยดถถวน ความเปนระบบระเบยบ การกระตน และการยอมรบ 2) เวลา การมเวลาจากด หรอไมมเวลา เปนผลใหไมสามารถแสวงหาสารสนเทศไดในปรมาณทเพยงพอ อกทงยงไมสามารถวเคราะหหรอแยกแยะสารสนเทศทตรงกบความตองการไดเทาทควร 3) การเขาถง บคคลจาเปนตองมแหลงสารสนเทศหรอระบบสารสนเทศทสามารถเขาถงไดงาย และไมหางไกลจนเกนไป 4) ทรพยากรหรอตนทน การเขาถงสารสนเทศมความสมพนธกบตนทน ถาผใชตองการสารสนเทศทมความรวดเรวทนสมย สะดวกในการคนหา จาเปนตองอาศยอปกรณเทคโนโลยททนสมย ซงลวนแตมตนทนในการจดหามาทงสน 5) ปรมาณของสารสนเทศ 2. การแสวงหาสารสนเทศ

การแสวงหาสารสนเทศ หมายถง การกระทาหรอการดาเนนการใดๆ ของบคคลเพอใหไดรบสารสนเทศมาตอบสนองความตองการ ซงการทบคคลจะเกดการแสวงหาสารสนเทศนน บคคลตองตกอยในสถานการณทตองตดสนใจ ตอบคาถาม คนหาความจรง แกปญหา เพอสนองความตองการหรอเพอการดารงชวตของตน

พมพราไพ เปรมสมทธ (2533) ไดกลาววา การแสวงหาสารสนเทศเปนกลไกทางธรรมชาต สอดคลองกบ Chen and Hernon (1982, p.6) กลาวคอ เมอมนษยเกดความตองการสารสนเทศกจะผลกดนใหอวยวะเกยวกบการรบร รวบรวมขอมลตางๆ นามากลนกรองใหตรงกบความตองการโดยเปรยบเทยบสารสนเทศหลายๆ สอและจดเกบสารสนเทศทตรงกบความตองการไวใชประโยชนตอไป

2.1 องคประกอบทสงผลตอการแสวงหาสารสนเทศ

การแสวงหาสารสนเทศขนอยกบองคประกอบตางๆ 6 องคประกอบ ไดแก 1) ผแสวงหาสารสนเทศ (Information seeker) เปนศนยกลางการแสวงหา

สารสนเทศ มหนาทเปนผตรวจสอบ คดเลอกสารสนเทศทเกยวของกบภาระหนาทและตดสนใจวาจะหยดการแสวงหาสารสนเทศหรอแสวงหาสารสนเทศตอไป ทงนผแสวงหาสารสนเทศมลกษณะเฉพาะของแตละบคคลทแตกตางกน ซงสงผลใหมรปแบบการแสวงหาสารสนเทศทแตกตางกนดวย

8

2) ภาระหนาท (Task) เปนสงผลกดนใหผแสวงหาสารสนเทศ ซงกอใหเกดขอคาถาม พฤตกรรม ในขณะทกาลงดาเนนการคนหาสารสนเทศ

3) ระบบการคนหาสารสนเทศ (Search system) เปนแหลงทเปนตวแทนของความร พรอมทงจดเตรยมเครองมอและกฎการเขาถงในการใชความรนนๆ เชน บคคล หนงสอ หองสมด เปนตน ผแสวงหาสารสนเทศใชระบบการคนหาสารสนเทศเพอคนหาสารสนเทศทตอบภาระหนาททกาหนดไวได

4) ขอบเขตความร (Domain) เปนสวนสาคญของความรทประกอบดวยองคความร และความรทสมพนธกบองคความร และเปนสวนสาคญทมผลตอกระบวนการยอยๆ ในกระบวนการแสวงหาสารสนเทศ ขอบเขตความรจะแปรเปลยนไปตามความซบซอนขององคความร

5) สภาพแวดลอม (Setting) เปนสวนทสามารถชวยจากดขอบเขตของการแสวงหาสารสนเทศ หมายรวมถง ภาระหนาททเกดขนทจะแฝงอยในองคประกอบทางกายภาพ (การแบงเวลา ความสะดวกสบาย ตนทน ประเภทของการเขาถง และกระบวนการทจะไดรบสารสนเทศ) และองคประกอบทางจตวทยาของผแสวงหาสารสนเทศ (ความมนใจในตนเอง ความคนเคย และความชานาญในหนาทนนๆ)

6) ผลลพธของการคนหาสารสนเทศ (Outcome) หมายรวมถง สารสนเทศทเปนผลลพธมาจากระบบการคนหาสารสนเทศ และกระบวนการ ซงสามารถทราบผลไดจากการประเมนกระบวนการคนหาสารสนเทศ เพอทราบถงประสทธภาพของการคนหาสารสนเทศ เนอหา รวมทงพฤตกรรมของผแสวงหาสารสนเทศ

2.2 กระบวนการแสวงหาสารสนเทศ

การแสวงหาสารสนเทศประกอบไปดวยกระบวนการยอยๆ 8 กระบวนการ คอ

1) ตระหนกและยอมรบปญหาดานสารสนเทศ (Recognize and accept an information problem) เมอบคคลไดรบการกระตนจากสงตางๆ อาท ความอยากร การไดรบมอบหมาย เปนตน กระบวนการตระหนกถงปญหาจะเรมขน และหากบคคลยอมรบในปญหาดานสารสนเทศทเกดขน กจะทาใหเกดการนยามปญหาเพอคนหาสารสนเทศตอไป

2) เขาใจและใหนยามปญหา (Define and understand the problem) ภายหลงจากบคคลตระหนกและยอมรบปญหาแลว บคคลจะทาความเขาใจและนยามปญหา ซงเปนกระบวนการยอยทจะดาเนนตอเนองควบคกบกระบวนการแสวงหาสารสนเทศ

การทาความเขาใจปญหาสารสนเทศนน ผแสวงหาสารสนเทศตองจากดขอบเขตของคาตอบทผแสวงหาสารสนเทศตองการ โดยการรวบรวมความร แนวคด คา วล เหตการณ หรอบคคลตางๆ ทเกยวของกบปญหามาจดเปนกลมๆ

9

3) เลอกระบบการคนหาสารสนเทศ (Choose a search system) บคคลมกเลอกระบบการคนหาสารสนเทศทอยใกลตว งายตอการใชงาน โดยมกอาศยระบบการคนหาสารสนเทศหลากหลายรปแบบ เพอสนองความตองการสารสนเทศของตนเอง วธการทผแสวงหาสารสนเทศเลอกใช ไดแก การสอบถามเพอนรวมงาน การใชบรการสารสนเทศของหองสมดหรอสถาบนบรการสารสนเทศ เปนตน

สาหรบการเลอกใชว ธใดๆ ในการสบคนสารสนเทศนน ขนอยกบองคประกอบตางๆ ไดแก ประสบการณการคนหาสารสนเทศของผแสวงหาสารสนเทศ ความรในระบบการคนหาสารสนเทศนนๆ ขอบเขตการเขาถงระบบการคนหาสารสนเทศ ความคาดหวงในคาตอบทจะไดรบ เปนตน

4) กาหนดสตรการสบคน (Formulate a query) ผแสวงหาสารสนเทศจะคดสตรการคนเพอใชสบคนสารสนเทศ การคดสตรม 2 ลาดบขน คอ

4.1 วางโครงสตรการคนโดยกาหนดคาทเกยวของกบภาระหนาทเพอเขาสการคน (Semantic mapping)

4.2 นากลวธทผแสวงหาสารสนเทศไดเลอกเปนวธทดทสดในการคนทระบบการคนหาสารสนเทศกาหนดมาใชคนหาสารสนเทศ (Action mapping)

การวางโครงของสตรการคนมกใชคาทสมพนธกบภาระหนาทมาทาเปนกลมคา เชน ดชน ศพทควบคม มากกวาประโยคหรอแนวคด

5) การคนหาสารสนเทศ (Execute search) เปนกระบวนการตอเนองจากการกาหนดสตรการคน โดยการคนหาสารสนเทศสามารถกระทาไดหลายวธ ทงการสอบถามดวยวาจา การเรยนรจากตารา การใชฐานขอมลอเลกทรอนกส เปนตน

6) ตรวจสอบผลลพธ (Examine result) เมอผแสวงหาสารสนเทศไดรบผลลพธแลว ขนตอนตอมานนคอการตรวจสอบผลลพธ เพอประเมนวาตรงกบความตองการสารสนเทศหรอไม โดยประเดนทมกจะตรวจสอบ คอ ปรมาณ ประเภท และรปแบบของผลลพธจากการคนหาสารสนเทศ

7) กลนกรองสารสนเทศจากผลลพธทได (Extract information) ผแสวงหาสารสนเทศจะตองใชทกษะตางๆ เชน การอาน การตรวจทาน การฟง การจดกลมการคดเลอก และการเกบรวบรวมสารสนเทศ เพอกลนกรองสารสนเทศทไดจากการคนหาสารสนเทศ กรณทผแสวงหาเกดความไมแนใจ อาจกลบมาตรวจสอบ ประเมน และคดเลอกผลลพธของการคนหาสารสนเทศอกครงได

8) ยอนกลบ-ยา-หยด (Reflect / Iterate / Stop) การสบคนสารสนเทศอาจเสรจสนกระบวนการภายในครงเดยว แตในบางครงอาจตองยอนกลบไปคดสตรการสบคนและเรมตนคนหาสารสนเทศใหม

10

2.3 อปสรรคของการแสวงหาสารสนเทศ ประสทธภาพของการแสวงหาสารสนเทศสามารถลดลงไดจากปจจย 5

ประการ (Chen and Hernon, 1982, p. 6) ดงน 1) อปสรรคทางสงคม เกดจากระบบทางสงคมมขอจากด ขอหามตางๆ หรอ

ขดขวางไมใหผแสวงหาสารสนเทศเขาถงสารสนเทศ 2) อปสรรคทางสถาบน เกดจากสถาบนบรการสารสนเทศไมสามารถให

สารสนเทศ และหรอไมเตมใจในการใหสารสนเทศทตองการกบผแสวงหาสารสนเทศ 3) อปสรรคทางจตวทยา เปนอปสรรคทบคคลนนๆ ไมตระหนกถงความ

ตองการสารสนเทศ หรอไมไดรบสารสนเทศจากแหลงสารสนเทศทเหมาะสม หรอไมยอมรบวาตนเองไดรบการตอบสนองความตองการสารสนเทศแลว

4) อปสรรคทางกายภาพ เกดมาจากตวผแสวงหาสารสนเทศเอง ทไมสามารถเขาถงแหลงสารสนเทศได เนองจากเกดปญหาทางกายภาพ เชน หองสมดไมมทางขน-ลงสาหรบผพการ เปนตน

5) อปสรรคทางปญญา เกดขนเมอบคคลนนๆ ขาดการฝกฝน และความชานาญในการคนหาสารสนเทศ

2.4 ปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทศ

ผแสวงหาสารสนเทศมกประสบปญหาทเกดขนจากการแสวงหาสารสนเทศ เชน การไมทราบวธคนหาสารสนเทศ ไมทราบวาจะคนหาสารสนเทศทตนตองการไดจากแหลงใด ผใชอยไกลจากแหลงสารสนเทศทาใหตองเสยเวลามากในการเขาถงสารสนเทศ ผใชไมมเวลาเพยงพอในการคนหาสารสนเทศ การใชบรการมคาใชจายสง แหลงบรการสารสนเทศมกฎเกณฑมากทาใหเกดความไมสะดวกในการใชบรการ การจดเกบสารสนเทศของแหลงสารสนเทศมความซบซอนทาใหเขาถงสารสนเทศไดยาก เครองมอทใชในการเขาถงสารสนเทศไมมประสทธภาพ ไมมสารสนเทศททนสมยและไมครบถวนหรอครอบคลมเนอหาทตองการ เปนตน (พมพราไพ เปรมสมทธ, 2533, น.16-17) 3. การพฒนารปแบบของหองสมด การพฒนารปแบบของหองสมด เปนแนวทางหนงในการพฒนาคณภาพการใหบรการสารสนเทศของหองสมด หรอศนยสารสนเทศ ซงสามารถพฒนารปแบบของหองสมดไดหลายรปแบบและสามารถทาไดในดานตางๆ อาท การพฒนารปแบบบรการนาสงเอกสาร

11

ของหองสมด การพฒนารปแบบเครอขายของหองสมด (Gorman and Cullen, 2000) การพฒนารปแบบหองสมดทสนบสนนการศกษาทางไกล (Cooper, 2000, p.123) เปนตน กระบวนการพฒนารปแบบหองสมดแตละแหง มแนวทางในการพฒนาทแตกตางกน แตทวามกทาขนภายหลงจากทไดมการศกษาขอมลพนฐานในดานตางๆ แลว เชน การศกษานโยบายการบรหารจดการของหองสมด การศกษาความตองการของผใช การศกษาปญหาและอปสรรคในการใชบรการ ตลอดจนการพจารณาถงจานวนทรพยากรสารสนเทศทหองสมดจดใหบรการ แลวนาขอมลทเกบรวบรวมไดมาเปนแนวทางในการพฒนารปแบบหองสมด ซงการพฒนารปแบบของหองสมดแตละแหงจะมความเหมาะสมและสามารถใชไดกบหองสมดนนๆ ทงนเนองจากสภาพแวดลอมของหองสมดแตละแหงมความแตกตางกน 4. งานวจยทเกยวของ จากการทบทวนงานวจยท เกยวของกบเรองความตองการและการแสวงหาสารสนเทศ พบวามการศกษาประเดนหลากหลายประเดน สามารถสรปไดดงน ดานความตองการรปแบบสารสนเทศ ปยวรรณ ทพยวงศ (2535) ไดศกษาความตองการใชบรการตางๆ ของนกศกษา และปญหาในการใชบรการตางๆ ผลการศกษาพบวา ดานทรพยากรทนกศกษาตองการ ไดแก หนงสอพมพ หนงสอคมอ คมอการศกษา และวารสารเพอความบนเทงทเปนภาษาไทย ลาพง พวงบางโพ (2537) พบวา นกศกษาตองการสารสนเทศในรปแบบตาราวชาการทเปนภาษาไทยในระดบคอนขางมาก ขวญชนก ลนาราช (2539) พบวา นกศกษาตองการสงพมพประเภทตาราเรยนมากทสด สาหรบสารสนเทศทไมเปนสงพมพ นกศกษาตองการสารสนเทศประเภทวดทศนมากทสด จรนทร ลนา (2539) พบวา นกศกษาตองการวสดหองสมดในหลายรปแบบ ไดแก หนงสออางอง วารสารวชาการ วารสารบนเทง วทยานพนธ และศลปนพนธ ในระดบมาก ประภารตน นววภาพนธ (2541) ศกษาพบวา นกศกษาตองการพจนานกรม หนงสอคมอ บรรณานกรม สารานกรม ตาราวชาการ และวารสาร ในระดบมาก สวนสงไมตพมพทนกศกษาตองการในระดบมาก ไดแก วดทศน และฐานขอมลซดรอม ดานวตถประสงคทตองการสารสนเทศ

12

ขวญชนก ลนาราช (2539) พบวานกศกษาตองการสารสนเทศเพอวตถประสงคในการเรยนภาคทฤษฎในวชาบงคบ ดานความตองการสารสารสนเทศในดานเนอหา ขวญชนก ลนาราช (2539) ศกษาพบวา นกศกษาตองการสารสนเทศทมเนอหาตรงกบสาขาวชาทตนศกษา และเปนภาษาไทยมากกวาภาษาองกฤษ โดยมทรพยากรสารสนเทศตางๆทตองการอยภายในหอสมดกลางของมหาวทยาลยทกาลงศกษาอยในระดบมากทสด ดานความตองการบรการตางๆ ของหองสมด ปยวรรณ ทพยวงศ (2535) ศกษาพบวา นกศกษาตองการใหมบรการถายเอกสาร และบรการยม-คนในระดบมาก สวนบรการทตองการใหหองสมดจดเพมใหในระดบมาก ไดแก มมสบายสาหรบนงอานหนงสอ จดทนงอานเฉพาะบคคล และขยายเวลาเปดทาการของหองสมด จรนทร ลนา (2539) พบวา นกศกษาตองการบรการถายเอกสาร บรการยม-คนหนงสอ บรการหนงสอสารอง บรการจดแสดงหนงสอใหม และบรการจดทารายชอหนงสอใหม ในระดบมาก ประภารตน นวภาพนธ (2541) พบวา นกศกษาตองการบรการทกประเภทในระดบมาก ทมคาเฉลยสงสด ไดแก บรการสบคนขอมลจากบตรรายการดวยเครองคอมพวเตอร บรการคมอแนะนาการใชหองสมด บรการถายเอกสาร และบรการเผยแพรขาวสาร ดานวธการแสวงหาสารสนเทศ ลาพง พวงบางโพ (2537) พบวา นกศกษาใชวธการคนหาสารสนเทศจากบตรรายการ การหยบเอกสารจากชนโดยไมไดใชบตรรายการ และบตรดรรชนวารสารในระดบคอนขางมาก ประภารตน นววภาพนธ (2541) พบวานกศกษาสวนใหญเขาถงสารสนเทศโดยสารวจตามชนหนงสอและใชบตรรายการในระดบมาก ดานปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทศ ปยวรรณ ทพยวงศ (2535) พบวานกศกษาประสบปญหาในการยม-คนหนงสอ บรการถายเอกสาร และปญหาการใชหนงสอทวไป นอกจากนยงประสบกบปญหาในดานขนาดของหองสมดทคบแคบ จานวนทนงอานมนอย ผใชสงเสยงรบกวน จานวนบคลากรท

13

ใหบรการไมเพยงพอ การประชาสมพนธของหองสมดยงไมครอบคลมทจะทาใหทราบวาหองสมดมบรการอะไรบาง ลาพง พวงบางโพ (2537) พบวานกศกษาประสบปญหาในการแสวงหาสารสนเทศ คอ ไมมสารสนเทศทตองการเพราะมผยมไป หรอหายไปจากหองสมด จรนทร ลนา (2539) ศกษาพบวาปญหาทนกศกษาประสบในระดบมากคอ คาปรบหนงสอสงเกนเวลาสงเกนไป หนงสอสารองมเวลายมสนไป หนงสอ ตารา วารสารมใหบรการนอย จานวนทนงและขนาดของหองสมดเลกเกนไป เดชศกด ศานตววฒน (2539) พบวาปญหาทนกศกษาประสบมากทสด คอ ไมทราบขนตอนในการสบคนฐานขอมล เจาหนาทไมอยในขณะทตองการความชวยเหลอ เครองคอมพวเตอรทใหบรการมจากด ประภารตน นววภาพนธ (2541) พบวานกศกษาไมมเวลาไปใชหองสมดและหองสมดไมมเทคโนโลยทนสมยชวยคนสารสนเทศไดอยางสะดวก รวดเรว

บทท 3 วธดาเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงสารวจ (Survey Research) ใชแบบสอบถาม

การศกษาเอกสาร และแบบสมภาษณเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล โดยมขนตอนในการดาเนนการวจยดงน ประชากรทใชในการวจย การวจยครงนมงศกษาความตองการ การใชบรการหองสมด รวมถงปญหาและอปสรรคในการใชสานกวทยบรการภายในศนยพณชยการสยาม ตลอดจนการบรหารงานสานกวทยบรการของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เพอนามาสรางรปแบบของหองสมดทเหมาะสมตอการใชบรการ ดงนนจานวนประชากรกลมตวอยางทใชในการวจยครงน จงใชนกศกษาศนยพณชยการสยาม ซงมจานวนทงสน 2,596 คน (ขอมลจากสานกทะเบยนและประมวลผล สารวจเมอวนท 19 มกราคม 2548) นามาคานวณโดยใชตาราง Krejcie และ Morgan (บญชม ศรสะอาด, 2545) ไดจานวนประชากรกลมตวอยางจานวน 339 คน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสอบถาม ซงจะใชเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศ รวมทงปญหาและอปสรรคทมตอการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม โดยใชขอคาถามแบบปลายปด (Closed Form) ประกอบดวยแบบใหเลอกคาตอบ แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) และคาถามปลายเปด (Open-Ended Form) จานวน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนขอคาถามแบบใหเลอกตอบ เพอสอบถามลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษาศนยพณชยการสยาม ไดแก ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา รวมถงประสบการณการใชหองสมดและสออเลกทรอนกส ตอนท 2 เปนขอคาถามแบบมาตราสวนประมาณคา และขอคาถามปลายเปด เพอสอบถามความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาศนยพณชยการสยาม ประกอบดวย 5 ดาน คอ วตถประสงคทตองการสารสนเทศ รปแบบ บรการของสารสนเทศทตองการ วธการแสวงหาสารสนเทศ ตลอดจนปญหาและอปสรรคจากการแสวงหาสารสนเทศ

23

16

สาหรบการสรางเครองมอมขนตอนตางๆ ดงน 1. ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบความตองการ การใชบรการหองสมด

ตลอดจนปญหาและอปสรรคทเกดขนในการใชบรการหองสมดหรอแหลงสารสนเทศ 2. กาหนดประเดน เนอหาของแบบสอบถามใหครอบคลมวตถประสงคของการ

วจย 3. สรางรปแบบและเนอหาของแบบสอบถาม 4. นาแบบสอบถามทไดเสนอตอผเชยวชาญจานวน 2 ทาน เพอแกไขและ

ปรบปรงใหดขน 5. นาแบบสอบถามไปทดสอบกบประชากรกลมตวอยาง จานวน 30 คน

ทงนผวจยไดนาเครองมอไปทดลองใช กบนกศกษาทไมใชกลมตวอยางกลมตวอยางจานวน 30 คน แลวนาไปหาคาสมประสทธของความเทยง (Reliability) โดยใชวธการหาคาสมประสทธแอลฟา โดยใชประแกรมสาเรจรปทางสถต SPSS for Windows Version 11 โดยไดคาสมประสทธของความเทยง 0.9393

6. หลงจากนนผวจยไดนาแบบสอบถามทไดนาไปทดสอบแลวไปปรบปรงแกไขกอนนาไปใชในการเกบขอมลจรง

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดเนนการเกบรวบรวมขอมล 3 วธ ไดแก 1. ขอมลเกยวกบความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษา ศนยพณชยการสยาม ผวจยไดแจกแบบสอบถามแกนกศกษาศนยพณชยการสยาม จานวน 350 ฉบบ ดวยวธการสมตวอยางแบบงาย ไดรบแบบสอบถามคนมา 350 ฉบบ แตนามาคดเลอกเพอใหไดตามจานวนทตองการ นนคอ 339 ฉบบ (คดเปน 100 %) 2. ขอมลเกยวกบจานวนทรพยากรสารสนเทศ ผวจยใชวธการศกษาจากเอกสาร โดยไดประสานงานไปยงสานกวทยบรการ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เพอขอรายชอทรพยากรสารสนเทศทงหมดทมใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม แลวจงนาไปใหอาจารยผประสานงานสาขาวชาตางๆ ทเปดการเรยนการสอน ณ ศนยพณชยการสยาม (สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร สาขาวชาบรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) สาขาวชาบรหารธรกจ (แขนงการตลาด) สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร และสาขาวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงคอมพวเตอรอตสาหกรรม) พจารณาทรพยากรสารสนเทศทจดใหบรการภายในศนยพณชยการสยาม เพอทราบจานวนทรพยากรทตรงตามหลกสตรทเปดใหมการเรยนการสอน 3. ขอมลเกยวกบการบรหารงานสานกวทยบรการ บรรณารกษหรอเจาหนาททใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม และสถตการเขาใชบรการสานกวทย

17

บรการ ผวจยใชวธการสมภาษณผอานวยการสานกวทยบรการ และเจาหนาทผใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม รวมทงการศกษาจากรายงานการปฏบตงานของเจาหนาทประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ในประเดนการบรหารงาน การจดสรรงบประมาณ การจดหาทรพยากรสารสนเทศ ตลอดจนการบรหารงานบคคลทปฏบตงานประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม การวเคราะหขอมล ขอมลทไดจากการเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถาม ผวจยนามาวเคราะหโดยใชสถตเชงบรรยาย (Descriptive Statistic) โดยใชโปรแกรมสาเรจรปสาหรบวเคราะหขอมล ดงมรายละเอยดดงน

1. ขอมลทไดจากแบบตรวจรายการ นามาวเคราะหโดยการแจกแจงความถ และคานวณหาคารอยละ

2. ขอมลทไดจากแบบมาตราสวนประมาณคา นามาวเคราะหโดยการหาคาเฉลย ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แลวอธบายในรปแบบความเรยงประกอบ ตาราง ลกษณะแบบสอบถามทเปนมาตราสวนประมาณคามความหมายดงน 5 หมายถง ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา ในระดบ

มากทสด 4 หมายถง ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา ในระดบ

มาก 3 หมายถง ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา ในระดบ

ปานกลาง 2 หมายถง ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา ในระดบ

นอย 1 หมายถง ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา ในระดบ

นอยทสด 0 หมายถง ไมมความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา สาหรบเกณฑการตดสนผลการวเคราะหขอมล พจารณาจากคาเฉลยตามเกณฑจดกลาง (Midpoint) ของชวงระดบคะแนนดงน คาเฉลย 4.51-5.00 หมายความวา ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา อยระดบมากทสด คาเฉลย 3.51-4.50 หมายความวา ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา อยระดบมาก

18

คาเฉลย 2.51-3.50 หมายความวา ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา อยระดบปานกลาง คาเฉลย 1.51-2.50 หมายความวา ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา อยระดบนอย คาเฉลย 0.51-1.50 หมายความวา ระดบความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหา/ปญหา อยระดบนอยทสด คาเฉลย 0.00-0.50 หมายความวา ไมมความพงพอใจ/ความตองการ/การแสวงหาและไมมปญหา 3. ขอมลทไดจากขอคาถามปลายเปด นามาวเคราะหโดยการแจกแจงความถ ทงนขอมลทประมวลผลวเคราะหแลว ผวจยจะนามาศกษาวเคราะหรวมกบการศกษาเอกสาร และการสมภาษณ รวมถงการนามาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ.2544 มาปรบใชใหเหมาะสม โดยจะนาเสนอในรปของความเรยงและตาราง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

ผลการวจยรปแบบหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม ผวจยนาเสนอผลการวจยในรปแบบความเรยงประกอบตาราง ซงแบงออกเปน 5 ดาน ไดแก ความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศ ขอมลทนามาวเคราะหมาจากการใชแบบสอบถาม ซงม 2 ตอน คอ ตอนท 1 ลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษาศนยพณชยการสยาม ตอนท 2 ความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาศนยพณชยการสยาม ตอนท 1 ลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษาศนยพณชยการสยาม

ผลการศกษาลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษาศนยพณชยการสยาม มรายละเอยดดงน

20

ตารางท 4.1 จานวนและรอยละของลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษา ศนยพณชยการสยาม ชนป ระบบ

การศกษา

โปรแกรมวชา 1 2 3 4

รวม บรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร 20

(5.89) 17

(5.01) 22

(6.48) 30

(8.84) 89

(26.25) วทยาการคอมพวเตอร 22

(6.48) 32

(9.43) 22

(6.48) 21

(6.19) 97

(28.61) บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) - - 17

(5.01) 22

(6.48) 39

(11.50) บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) - - 8

(5.01) 9

(2.65) 17

(5.01)

ปกต

เทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม)

- - 3 (0.88)

3 (0.88)

6 (1.77)

วทยาการคอมพวเตอร 9 (2.65)

8 (2.35)

7 (2.06)

3 (0.88)

27 (7.96)

บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) - - 4 (1.17)

14 (4.12)

18 (5.31)

บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) - - 16 (4.71)

10 (2.94)

26 (7.66)

สมทบ


- - 11 (3.24)

9 (2.65)

20 (5.90)

รวม 9

(2.65) 8

(2.35) 38

(11.20) 36

(10.61) 91

(26.84)

รวมทงหมด 339 (100)

จากตารางท 4.1 พบวา กลมตวอยางซงเปนนกศกษาศนยพณชยการสยาม มทงนกศกษาทเรยนในระบบปกต และระบบสมทบ โดยมทงนกศกษาชนปท 1, 2, 3 และ 4 ทศกษาในสาขาวชาตางๆ ท เปดสอนภายในศนยพณชยการสยาม ไดแก สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร วทยาการคอมพวเตอร บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) และสาขาวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม)

21

ตารางท 4.2 จานวนการใชบรการสานกวทยบรการแหลงตางๆ จานวนการใชบรการสานกวทยบรการแหลงตางๆ จานวน รอยละ

ไมเคยใชเลย 24 7.1 1-2 ครง/เดอน 118 34.8 3-4 ครง/เดอน 82 24.2 5-6 ครง/เดอน 42 12.4 7-8 ครง/เดอน 27 8.0

9 ครงขนไป/เดอน 46 13.6

จากตารางท 4.2 พบวา นกศกษาจานวนมากใชสานกวทยบรการหรอหองสมดจากสถานทตางๆ จานวน 1-2 ครง/เดอน มากทสด (รอยละ 34.8) รองลงมา คอ 3-4 ครง/เดอน 9 ครงขนไป/เดอน (รอยละ 13.6) 5-6 ครง/เดอน (รอยละ 12.4) และ 7-8 ครง/เดอน (รอยละ 8.0) ตามลาดบ

ตารางท 4.3 จานวนการใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม จานวนการใชบรการสานกวทยบรการ

ศนยพณชยการสยาม จานวน รอยละ



จากตารางท 4.3 วเคราะหไดวา สานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามมนกศกษาเขาใชบรการจานวนมาก โดยนกศกษาสวนใหญเขาใชบรการ 1-2 ครง/เดอน (รอยละ 58.4) รองลงมานกศกษาเขาใช 3-4 ครง/เดอน (รอยละ 19.2) 5-6 ครง/เดอน (รอยละ 4.4) 7-8 ครง/เดอน (รอยละ 3.2) และ 9 ครงขนไป/เดอน (รอยละ 2.7) ทงนมนกศกษาจานวนหนงทไมเขาใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม (รอยละ 12.1)

22

ตารางท 4.4 ระยะเวลาการใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามใน 1 สปดาห ระยะเวลาการใชบรการสานกวทยบรการ

ศนยพณชยการสยาม จานวน รอยละ

1-2 ชวโมง/ครง 216 72.5 3-4 ชวโมง/ครง 54 18.1 5-6 ชวโมง/ครง 15 5.0 7-8 ชวโมง/ครง 13 4.4

จากตารางท 4.4 แสดงใหเหนวา นกศกษาทใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามสวนใหญ ใชเวลาในการใชหองสมด 1-2 ชวโมง/ครง (รอยละ 72.5) รองลงมาคอ 3-4 ชวโมง/ครง (รอยละ 18.1) 5-6 ชวโมง/ครง (รอยละ 5.0) และ 7-8 ชวโมง/ครง (รอยละ 4.4)

ตารางท 4.5 จานวนการแสวงหาความรผานทางอนเทอรเนต จานวนการแสวงหาความรผานทางอนเทอรเนต จานวน รอยละ



จากตารางท 4.5 นกศกษาสวนใหญใชอนเทอรเนตเปนชองทางหนงในการแสวงหาสารสนเทศตางๆทตองการ ทงนนกศกษาจานวนมากใชอนเทอรเนต 9 ครงขนไป/เดอน (รอยละ 30.4) รองลงมาคอ 3-4 ครง/เดอน (รอยละ 27.1) ตารางท 4.6 การรบรเกยวกบการใหบรการสออเลกทรอนกสของสานกวทยบรการ

การรบรเกยวกบการใหบรการสออเลกทรอนกส จานวน รอยละ ไมทราบเลย 56 16.5

ทราบ แตไมเคยใชบรการ 167 49.3 ทราบ และเคยใชบรการ 116 34.2

จากตารางท 4.6 นกศกษาจานวนมากทราบวาสานกวทยบรการ มสออเลกทรอนกสจดใหบรการ แตไมเคยใชบรการ (รอยละ 49.3) สวนนกศกษาอกจานวนหนงทราบและเคยใชบรการสอ

23

อเลกทรอนกส (รอยละ 34.2) อยางไรกตามยงมนกศกษาบางคนไมทราบวาสานกวทยบรการจดใหบรการสออเลกทรอนกส (รอยละ 16.5) ตารางท 4.7 ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชบรการสออเลกทรอนกส

ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา ความพงพอใจตอการใชบรการสออเลกทรอนกส

1 2 3 4 ปกต สมทบ บรรณฯ คอมฯ คอมฯธรกจ

การ ตลาด

เทคโนฯคอมฯอต

เนอหาสารสนเทศ X ตรงกบความตองการ SD

Level

3.75 0.752 มาก

3.61 0.698 มาก

3.83 0.712 มาก

3.63 0.718 มาก

3.72 0.694 มาก

3.80 0.862 มาก

3.76 0.723 มาก

3.68 0.662 มาก

3.78 0.647 มาก

3.81 0.834 มาก

3.43 0.976 มาก

เนอหาสารสนเทศ X เปนภาษาตาง SD ประเทศ Level

3.29 0.976 ปานกลาง

3.06 0.998 ปานกลาง

3.20 0.939 ปานกลาง

3.17 0.986 ปานกลาง

3.21 1.004 ปานกลาง

2.71 0.756 ปานกลาง

3.35 1.006 ปานกลาง

3.18 0.896 ปานกลาง

3.11 1.079 ปานกลาง

3.13 0.719 ปานกลาง

2.71 1.254 ปานกลาง

ปรมาณของสอ X สารสนเทศใน SD ฐานขอมล Level

3.71 0.897 มาก

3.33 0.767 ปานกลาง

3.35 0.864 ปานกลาง

3.47 1.008 ปานกลาง

3.43 0.922 ปานกลาง

3.29 0.756 ปานกลาง

3.68 0.884 มาก

3.29 0.802 ปานกลาง

3.39 0.979 ปานกลาง

3.75 0.683 มาก

2.86 1.345 ปานกลาง

ขนตอนการใชบรการ X SD Level

3.04 1.071 ปานกลาง

3.17 0.857 ปานกลาง

3.50 0.847 มาก

3.07 0.868 ปานกลาง

3.18 0.939 ปานกลาง

3.14 0.690 ปานกลาง

3.41 0.956 ปานกลาง

3.92 0.882 ปานกลาง

3.33 0.907 ปานกลาง

3.50 0.730 มาก

3.00 1.155 ปานกลาง

ความรวดเรวในการ X ใชบรการ SD Level

2.86 1.008 ปานกลาง

3.22 0.732 ปานกลาง

3.38 1.030 ปานกลาง

2.73 1.015 ปานกลาง

3.07 1.008 ปานกลาง

2.71 0.951 ปานกลาง

3.27 1.045 ปานกลาง

2.92 0.969 ปานกลาง

3.00 1.029 ปานกลาง

3.13 0.885 ปานกลาง

2.71 1.254 ปานกลาง

การใชบรการผาน X เครอขายของ ม. SD Level

3.50 0.962 มาก

3.33 0.970 ปานกลาง

3.45 0.986 ปานกลาง

2.97 1.066 ปานกลาง

3.38 0.996 ปานกลาง

2.71 1.380 ปานกลาง

3.59 1.066 มาก

3.21 0.991 ปานกลาง

3.33 0.840 ปานกลาง

3.19 0.750 ปานกลาง

2.71 1.496 ปานกลาง

ภาพโดยรวม X SD Level

3.35 0.621 ปานกลาง

3.28 0.576 ปานกลาง

3.45 0.676 ปานกลาง

3.17 0.702 ปานกลาง

3.33 0.660 ปานกลาง

3.02 0.648 ปานกลาง

3.50 0.643 มาก

3.20 0.623 ปานกลาง

3.32 0.652 ปานกลาง

3.41 0.438 ปานกลาง

2.90 1.079 ปานกลาง

จากตารางท 4.7 นกศกษาชนปท 1 – 4 ทงระบบการศกษาภาคปกต และภาคสมทบ ทกสาขาวชา มความพงพอใจตอการใชสออเลกทรอนกสในประเดนเนอหาสารสนเทศตรงกบความตองการในระดบมาก สวนประเดนอนๆ นกศกษามความพงพอใจในระดบปานกลาง แตหากพจารณาในภาพรวม พบวา นกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรฯ พงพอใจตอการใชบรการสออเลกทรอนกสในระดบมาก ( X =3.50, S.D.=0.643)

24

ตอนท 2 ความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาศนยพณชยการสยาม

ตารางท 4.8 วตถประสงคทนกศกษาตองการสารสนเทศ ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา

วตถประสงคทนกศกษาตองการสารสนเทศ




เพอศกษาตามหลก X สตรของ ม.ราชภฏ SD สวนดสต Level

4.06 0.843 มาก

3.71 0.838 มาก

3.68 0.886 มาก

3.79 1.013 มาก

3.75 0.938 มาก

3.93 0.939 มาก

3.88 0.915 มาก

3.68 0.908 มาก

3.79 0.969 มาก

3.90 0.860 มาก

3.69 1.011 มาก

เพอตดตามขาวสาร X เหตบานการเมอง SD Level

3.70 1.055 มาก

3.50 0.884 มาก

3.50 0.914 มาก

3.45 1.011 ปานกลาง

3.56 0.939 มาก

3.13 1.079 ปานกลาง

3.74 0.873 มาก

3.41 1.007 ปานกลาง

3.45 0.976 ปานกลาง

3.51 0.898 มาก

3.38 1.061 ปานกลาง

เพอแกปญหาทเกดขน X ในชวต SD Level

3.18 1.224 ปานกลาง

3.31 1.021 ปานกลาง

3.14 0.911 ปานกลาง

2.93 1.106 ปานกลาง

3.12 1.005 ปานกลาง

2.78 1.223 ปานกลาง

3.16 0.952 ปานกลาง

3.12 1.045 ปานกลาง

2.84 1.197 ปานกลาง

3.17 1.046 ปานกลาง

3.31 1.050 ปานกลาง

เพอสนองความสนใจ X สวนตว SD Level

3.54 1.110 มาก

3.59 1.027 มาก

3.65 0.968 มาก

3.58 1.162 มาก

3.63 1.043 มาก

3.36 1.171 ปานกลาง

3.61 1.083 มาก

3.67 1.005 มาก

3.33 1.098 ปานกลาง

3.85 1.014 มาก

3.46 1.208 ปานกลาง

เพอความบนเทงและ X พกผอนหยอนใจ SD Level

3.62 1.210 มาก

3.52 0.883 มาก

3.66 0.850 มาก

3.60 1.066 มาก

3.66 0.962 มาก

3.31 1.125 ปานกลาง

3.78 0.986 มาก

3.54 0.952 มาก

3.48 0.995 ปานกลาง

3.78 0.962 มาก

3.35 1.129 ปานกลาง


3.62 0.771 มาก

3.52 0.717 มาก

3.52 0.635 มาก

3.47 0.714 ปานกลาง

3.54 0.669 มาก

3.30 0.764 ปานกลาง

3.63 0.639 มาก

3.48 0.704 ปานกลาง

3.37 0.663 ปานกลาง

3.64 0.653 มาก

3.43 0.924 ปานกลาง

จากตารางท 4.8 นกศกษาชนปท 1 – 4 ตองการสารสนเทศโดยมวตถประสงคเพอศกษาตามหลกสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เพอสนองความสนใจสวนตว และเพอความบนเทง พกผอนหยอนใจ ในระดบมาก แตหากพจารณาถงระบบการศกษาพบวา นกศกษาภาคปกตมความตองการสารสนเทศดวยวตถประสงคตางๆในระดบมาก ในขณะทนกศกษาภาคสมทบมความตองการสารสนเทศดวยวตถประสงคตางๆ ในระดบปานกลาง และเมอพจารณาวตถประสงคทนกศกษาตองการสารสนเทศโดยดตามสาขาวชา จะพบวานกศกษาทกสาขาวชามความตองการสารสนเทศเพอวตถประสงคเรองการศกษาตามหลกสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในระดบมาก

25

ตารางท 4.9 รปแบบสารสนเทศทนกศกษาตองการ

ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา รปแบบสารสนเทศทนกศกษาตองการ




หนงสอตาราเรยน X

(ใชประกอบการเรยน) SD Level

4.04 0.880 มาก

4.03 0.858 มาก

3.85 0.840 มาก

3.98 0.955 มาก

3.94 0.902 มาก

4.18 0.834 มาก

4.02 0.879 มาก

4.07 0.817 มาก

3.74 1.018 มาก

3.79 0.898 มาก

3.96 0.871 มาก

หนงสอคมอ X SD Level

3.80 0.969 มาก

4.00 0.858 มาก

3.55 0.966 มาก

3.95 0.934 มาก

3.77 0.973 มาก

4.07 0.818 มาก

3.70 0.924 มาก

3.97 0.914 มาก

3.65 1.044 มาก

3.65 0.975 มาก

3.92 0.909 มาก

วารสารวชาการ X SD Level

3.40 1.088 ปานกลาง

3.50 0.922 มาก

3.31 0.788 ปานกลาง

3.43 0.928 ปานกลาง

3.41 0.892 ปานกลาง

3.29 1.121 ปานกลาง

3.53 0.867 มาก

3.28 0.952 ปานกลาง

3.45 1.046 ปานกลาง

3.48 0.707 ปานกลาง

3.31 0.736 ปานกลาง

นตยสาร X SD Level

3.30 1.249 ปานกลาง

3.19 1.051 ปานกลาง

3.30 0.946 ปานกลาง

3.34 0.999 ปานกลาง

3.32 0.991 ปานกลาง

3.00 1.225 ปานกลาง

3.51 0.931 มาก

3.02 1.059 ปานกลาง

3.40 1.107 ปานกลาง

3.52 0.833 มาก

3.23 1.070 ปานกลาง

วทยานพนธและ X รายงานการวจย SD Level

3.28 1.262 ปานกลาง

3.43 0.975 ปานกลาง

3.43 0.995 ปานกลาง

3.79 1.072 มาก

3.52 1.100 มาก

3.56 1.078 มาก

3.29 1.150 ปานกลาง

3.55 1.010 มาก

3.78 1.155 มาก

3.55 0.993 มาก

3.68 0.945 มาก

หนงสอพมพ X SD Level

3.68 1.133 มาก

3.57 0.881 มาก

3.54 1.014 มาก

3.67 1.024 มาก

3.68 0.970 มาก

3.24 1.131 ปานกลาง

3.85 0.960 มาก

3.53 1.003 มาก

3.52 1.080 มาก

3.55 0.968 มาก

3.48 1.085 ปานกลาง

จลสาร X SD Level

2.96 1.355 ปานกลาง

3.10 0.968 ปานกลาง

3.08 0.904 ปานกลาง

3.12 0.961 ปานกลาง

3.10 0.985 ปานกลาง

2.87 1.236 ปานกลาง

3.19 0.952 ปานกลาง

2.94 1.140 ปานกลาง

3.12 0.993 ปานกลาง

3.27 0.807 ปานกลาง

2.96 0.790 ปานกลาง

สอโสตทศนวสด X SD Level

3.45 1.191 ปานกลาง

3.50 0.903 มาก

3.51 1.026 มาก

3.42 1.198 ปานกลาง

3.43 1.069 ปานกลาง

3.35 1.173 ปานกลาง

3.35 1.067 ปานกลาง

3.36 1.053 ปานกลาง

3.57 1.158 มาก

3.79 1.094 มาก

3.72 1.100 มาก

สออเลกทรอนกส X

SD Level

3.82 1.219 มาก

3.97 0.878 มาก

3.93 1.029 มาก

4.13 0.991 มาก

3.96 1.043 มาก

4.07 1.121 มาก

3.90 1.077 มาก

4.00 1.004 มาก

4.04 1.026 มาก

4.05 1.038 มาก

4.04 0.955 มาก


3.50 0.719 มาก

3.58 0.629 มาก

3.49 0.615 ปานกลาง

3.64 0.677 มาก

3.56 0.653 มาก

3.48 0.737 ปานกลาง

3.58 0.628 มาก

3.51 0.660 มาก

3.57 0.766 มาก

3.63 0.593 มาก

3.57 0.582 มาก

26

จากตารางท 4.9 นกศกษาชนปท 1 – 4 ทงระบบการศกษาภาคปกต และภาคสมทบ ทกสาขาวชามความตองการสารสนเทศในรปแบบดาราเรยน หนงสอคมอ หนงสอพมพ และสออเลกทรอนกส ในระดบมาก และตองการสอสารสนเทศในรปแบบวารสาร นตยสาร วทยานพนธ จลสาร และสอโสตทศนวสด ในระดบปานกลางถงระดบมาก ตารางท 4.10 ความตองการบรการสารสนเทศ

ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา ความตองการบรการ

สารสนเทศ 1 2 3 4 ปกต สมทบ บรรณฯ คอมฯ คอมฯ

ธรกจ การ ตลาด


ถายเอกสาร X SD Level

3.92 1.164 มาก

3.84 0.875 มาก

3.86 1.017 มาก

4.12 1.092 มาก

4.00 1.008 มาก

3.63 1.070 มาก

4.06 1.004 มาก

3.98 0.985 มาก

3.98 1.018 มาก

4.13 1.166 มาก

3.85 1.255 มาก

สาเนาโสตทศนวสด X SD Level

3.63 1.055 มาก

3.53 0.777 มาก

3.54 0.989 มาก

3.55 1.009 มาก

3.58 0.952 มาก

3.40 1.027 ปานกลาง

3.46 0.930 ปานกลาง

3.44 0.928 ปานกลาง

3.84 0.987 มาก

3.79 1.056 มาก

3.44 1.003 ปานกลาง

แปลเอกสาร X SD Level

3.51 1.139 มาก

3.50 1.047 มาก

3.53 1.081 มาก

3.87 1.176 มาก

3.71 1.080 มาก

3.40 1.178 ปานกลาง

3.67 1.185 มาก

3.56 1.029 มาก

3.80 1.086 มาก

3.76 1.261 มาก

3.32 1.215 ปานกลาง

สบคนสารสนเทศ X ผานฐานขอมล SD อนเทอรเนต Level

3.98 0.989 มาก

4.12 0.839 มาก

4.19 0.772 มาก

4.29 0.953 มาก

4.18 0.893 มาก

4.21 0.976 มาก

4.18 0.948 มาก

4.15 0.888 มาก

4.27 0.891 มาก

4.24 0.714 มาก

4.04 0.889 มาก

ใหคาปรกษา แนะนา X SD Level

3.37 1.202 ปานกลาง

3.68 0.876 มาก

3.63 0.985 มาก

3.67 1.118 มาก

3.60 1.009 มาก

3.62 1.188 มาก

3.48 1.013 ปานกลาง

3.51 1.012 มาก

3.95 1.102 มาก

3.76 1.195 มาก

3.58 0.881 มาก

หองโสตทศนศกษา X SD Level

3.84 1.106 มาก

3.83 1.011 มาก

3.59 1.073 มาก

3.80 1.094 มาก

3.80 1.052 มาก

3.48 1.131 มาก

3.75 1.080 มาก

3.62 1.063 มาก

3.93 1.136 มาก

3.92 0.969 มาก

3.57 1.121 มาก

ตอบคาถามและชวย X ชวยการคนควา SD Level

3.45 1.370 ปานกลาง

3.62 0.895 มาก

3.55 1.037 มาก

3.59 1.265 มาก

3.56 1.177 มาก

3.63 1.092 มาก

3.63 1.101 มาก

3.48 1.123 ปานกลาง

3.68 1.295 มาก

3.61 1.198 มาก

3.36 1.036 ปานกลาง

รวบรวมบรรณานกรม X SD Level

3.63 1.112 มาก

3.55 0.902 มาก

3.57 0.953 มาก

3.57 1.017 มาก

3.59 0.969 มาก

3.51 0.960 มาก

3.71 0.944 มาก

3.46 0.955 ปานกลาง

3.64 1.052 มาก

3.76 1.051 มาก

3.24 0.970 ปานกลาง

สารสนเทศทนสมย X (แจงความรใหผใช) SD Level

4.08 1.205 มาก

3.97 0.936 มาก

3.86 0.989 มาก

3.98 1.085 มาก

4.00 1.048 มาก

3.88 1.096 มาก

4.10 1.023 มาก

3.89 1.089 มาก

3.91 1.149 มาก

4.11 0.798 มาก

3.51 0.945 มาก

ภาพโดยรวม X 3.71 3.76 3.70 3.83 3.78 3.63 3.78 3.66 3.90 3.89 3.59

27

SD Level

0.873 มาก

0.650 มาก

0.748 มาก

0.876 มาก

0.767 มาก

0.918 มาก

0.731 มาก

0.781 มาก

0.927 มาก

0.826 มาก

0.695 มาก

จากตารางท 4.10 นกศกษาชนปท 1 – 4 ทงระบบการศกษาภาคปกต และภาคสมทบ ทกสาขาวชามความตองการใหมบรการถายเอกสาร สาเนาโสตทศนวสด แปลเอกสาร สบคนขอมลจากฐานขอมล อนเทอรเนต ตลอดจนหองโสตทศนศกษา บรการรวบรวมบรรณานกรม และสารสนเทศทนสมย ในระดบมาก อกทงยงตองการบรการใหคาปรกษา แนะนา บรการตอบคาถามและชวยการคนควา ในระดบปานกลางถงระดบมาก

ตารางท 4.11 วธการแสวงหาความร ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา

วธการแสวงหาความร 1 2 3 4 ปกต สมทบ บรรณฯ คอมฯ คอมฯธรกจ



ใชทรพยากรสารสน Xเทศของตนเอง SD Level

3.71 1.000 มาก

3.67 0.825 มาก

3.78 0.777 มาก

3.75 0.940 มาก

3.75 0.858 มาก

3.72 0.882 มาก

3.83 0.920 มาก

3.66 0.799 มาก

3.75 0.879 มาก

3.79 0.843 มาก

3.70 1.146 มาก

สนทนากบบคคลใน X ครอบครว SD Level

3.41 0.788 ปานกลาง

3.19 0.826 ปานกลาง

3.34 0.964 ปานกลาง

3.30 1.034 ปานกลาง

3.29 0.901 ปานกลาง

3.16 0.998

ปานกลาง

3.28 0.904 ปานกลาง

3.28 0.865 ปานกลาง

3.25 1.083 ปานกลาง

3.54 0.822 มาก

3.35 1.231 ปานกลาง

สนทนากบเพอน X

SD Level

3.63 0.951 มาก

3.48 0.863 ปานกลาง

3.63 0.910 มาก

3.71 0.917 มาก

3.60 0.910 มาก

3.55 0.889 มาก

3.55 0.954 มาก

3.61 0.838 มาก

3.53 0.959 มาก

4.00 0.795 มาก

3.65 1.056 มาก

สนทนากบอาจารย X SD Level

3.18 1.074 ปานกลาง

3.28 0.933 ปานกลาง

3.35 0.942 ปานกลาง

3.51 1.074 มาก

3.39 1.035 ปานกลาง

3.14 0.966


3.47 1.023 ปานกลาง

3.22 1.025 ปานกลาง

3.39 1.073 ปานกลาง

3.63 0.970 มาก

3.24 0.831 ปานกลาง

ใชทรพยากรสารสน Xเทศของสานก SDวทยบรการ Level

3.45 0.980 ปานกลาง

3.26 0.983 ปานกลาง

3.53 0.942 มาก

3.48 1.119 ปานกลาง

3.53 1.005 มาก

3.07 1.009


3.82 0.899 มาก

3.27 0.988 ปานกลาง

3.43 1.093 ปานกลาง

3.51 0.970 มาก

3.00 1.118 ปานกลาง

ขอคาแนะนาจาก X บรรณารกษ SD Level

3.02 1.377 ปานกลาง

2.90 1.103 ปานกลาง

2.95 1.279 ปานกลาง

2.78 1.381 ปานกลาง

2.95 1.304 ปานกลาง

2.51 1.298


3.28 1.177 ปานกลาง

2.69 1.220 ปานกลาง

2.70 1.513 ปานกลาง

3.13 1.260 ปานกลาง

2.58 1.332 ปานกลาง

อาศยเครองมอชวยคน X SD Level

3.45 1.001 ปานกลาง

3.22 1.215 ปานกลาง

3.28 1.046 ปานกลาง

3.33 1.312 ปานกลาง

3.39 1.129 ปานกลาง

2.95 1.272


3.70 0.993 มาก

3.13 1.113 ปานกลาง

3.13 1.402 ปานกลาง

3.33 1.060 ปานกลาง

3.20 1.291 ปานกลาง

อาศยขอมลจากสอ X อเลกทรอนกส SD Level

3.90 1.046 มาก

3.90 1.003 มาก

4.02 0.986 มาก

4.18 0.899 มาก

4.00 1.022 มาก

4.14 0.774 มาก

4.08 0.974 มาก

4.04 0.974 มาก

4.00 0.953 มาก

4.03 0.986 มาก

3.92 0.977 มาก

28


3.46 0.621 ปานกลาง

3.36 0.688 ปานกลาง

3.48 0.652 ปานกลาง

3.50 0.739 มาก

3.48 0.688 ปานกลาง

3.27 0.635


3.62 0.644 มาก

3.36 0.638 ปานกลาง

3.39 0.771 ปานกลาง

3.61 0.620 มาก

3.34 0.831 ปานกลาง

จากตารางท 4.11 นกศกษาชนปท 1 – 4 ทงระบบการศกษาภาคปกต และภาคสมทบ ทกสาขาวชาไดแสวงหาความรโดยอาศยสารสนเทศทเปนของตนเอง สนทนากบเพอน และอาศยขอมลจากสออเลกทรอนกส ในระดบมาก นอกจากนนนกศกษาแสวงหาความรโดยอาศยการสนทนากบครอบครว อาจารย ใชทรพยากรสารสนเทศของสานกวทยบรการ และขอคาแนะนาจากบรรณารกษ ในระดบปานกลางถงระดบมาก ตารางท 4.12 เหตผลทเลอกใชวธการแสวงหาสารสนเทศ

ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา เหตผลทเลอกใชวธการแสวงหา สารสนเทศ




มกฎเกณฑการใชไม Xมาก SD Level

3.66 0.848 มาก

3.36 1.021 ปานกลาง

3.40 0.909 ปานกลาง

3.66 0.941 มาก

3.46 0.953 ปานกลาง

3.82 0.896 มาก

3.55 0.929 มาก

3.45 0.951 ปานกลาง

3.65 0.876 มาก

3.45 1.041 ปานกลาง

3.63 0.875 มาก

ไมเสยเวลาในการ X แสวงหาความร SD Level

3.76 1.001 มาก

3.88 0.957 มาก

3.78 0.962 มาก

3.97 0.968 มาก

3.86 0.980 มาก

3.95 0.914 มาก

3.90 0.905 มาก

3.88 1.005 มาก

3.82 1.002 มาก

3.74 1.014 มาก

3.92 0.909 มาก

ไมเสยคาใชจายหรอ X มคาใชจายนอย SD Level

3.92 0.986 มาก

3.81 0.982 มาก

3.84 1.027 มาก

4.05 0.943 มาก

3.95 1.003 มาก

3.84 0.914 มาก

3.88 1.004 มาก

3.94 0.969 มาก

3.89 0.958 มาก

4.05 0.987 มาก

3.80 1.118 มาก

ชนาไปสแหลงสารสน X เทศอนๆได SD Level

3.74 1.046 มาก

3.93 0.835 มาก

3.77 0.841 มาก

4.00 0.906 มาก

3.86 0.928 มาก

3.93 0.789 มาก

4.00 0.929 มาก

3.79 0.889 มาก

3.93 0.904 มาก

3.81 0.862 มาก

3.76 0.879 มาก

เขาถงสารสนเทศโดย X ไมตองรบกวนผอนๆ SD Level

3.82 1.101 มาก

3.86 1.034 มาก

3.76 1.014 มาก

4.19 0.865 มาก

3.93 1.028 มาก

4.00 0.863 มาก

4.00 1.034 มาก

3.89 1.023 มาก

3.96 0.944 มาก

3.95 0.962 มาก

3.76 0.970 มาก

สารสนเทศทไดรบม X ความถกตอง นาเชอ SDถอ Level

3.54 0.952 มาก

3.76 1.081 มาก

3.66 0.954 มาก

3.96 1.026 มาก

3.76 1.030 มาก

3.75 0.943 มาก

3.75 0.992 มาก

3.74 1.039 มาก

3.72 10.65 มาก

3.98 0.924 มาก

3.64 0.952 มาก

สารสนเทศทไดรบม X ความทนสมย ทนตอ SD เหตการณ Level

3.80 1.069 มาก

3.93 0.989 มาก

3.88 0.938 มาก

4.27 0.973 มาก

4.01 0.998 มาก

4.02 1.000 มาก

3.98 1.011 มาก

4.01 0.996 มาก

4.04 0.981 มาก

4.07 0.973 มาก

3.92 1.038 มาก

สารสนเทศทไดรบม X ความครบถวน SDสมบรณ Level

3.72 0.948 มาก

3.67 1.033 มาก

3.75 0.958 มาก

4.04 0.981 มาก

3.84 0.987 มาก

3.86 0.955 มาก

3.78 1.009 มาก

3.79 0.986 มาก

3.98 0.973 มาก

4.00 0.883 มาก

3.54 1.062 มาก

สารสนเทศทไดรบ X ตรงกบความตองการ SD

3.58 0.906

3.86 0.926

3.82 0.914

4.07 0.961

3.87 0.943

3.89 0.868

3.91 0.925

3.82 0.906

3.91 0.987

4.00 0.911

3.72 1.137

29

Level มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก


3.72 0.730 มาก

3.78 0.832 มาก

3.73 0.745 มาก

4.02 0.731 มาก

3.83 0.766 มาก

3.89 0.722 มาก

3.86 0.739 มาก

3.81 0.780 มาก

3.87 0.763 มาก

3.89 0.740 มาก

3.71 0.829 มาก

จากตารางท 4.12 พบวา นกศกษาชนปท 1 – 4 ทงระบบการศกษาภาคปกต และภาคสมทบ ทกสาขาวชาเลอกแสวงหาความรดวยวธการตางๆ ดวยเหตผลทตองไมเสยเวลา มคาใชจายนอย ชนาไปสแหลงสารสนเทศอนๆได ไมรบกวนผอน สารสนเทศมความถกตอง ทนสมย ครบถวนสมบรณ และตรงตอความตองการ ในระดบมาก โดยมเหตผลในการเลอกใชวธการแสวงหาสารสนเทศเกยวกบกฎเกณฑการใชบรการไมมาก ในระดบปานกลางถงมาก ตารางท 4.13 ปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทศ (ปญหาทเกดจากนกศกษา)

ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา ปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทส




ไมทราบวธการคนหา X สารสนเทศ SD Level

2.94 1.434 ปานกลาง

2.52 1.341 ปานกลาง

3.04 1.177 ปานกลาง

2.61 1.237 ปานกลาง

2.74 1.270 ปานกลาง

2.82 1.319 ปานกลาง

2.91 1.311 ปานกลาง

2.58 1.261 ปานกลาง

2.79 1.295 ปานกลาง

3.24 1.135 ปานกลาง

2.61 1.395 ปานกลาง

ไมทราบวาจะแสวงหา X สารสนเทศไดจาก SD แหลงใด Level

2.84 1.361 ปานกลาง

2.61 1.264 ปานกลาง

2.95 1.115 ปานกลาง

2.71 1.195 ปานกลาง

2.77 1.200 ปานกลาง

2.73 1.304 ปานกลาง

2.82 1.257 ปานกลาง

2.62 1.211 ปานกลาง

2.81 1.235 ปานกลาง

3.26 0.964 ปานกลาง

2.75 1.180 ปานกลาง

อยหางไกลจากแหลง X สารสนเทศ SD Level

3.02 1.317 ปานกลาง

2.72 1.196 ปานกลาง

3.02 1.188 ปานกลาง

2.88 1.270 ปานกลาง

2.94 1.208 ปานกลาง

2.70 1.424 ปานกลาง

3.05 1.274 ปานกลาง

2.76 1.273 ปานกลาง

2.90 1.252 ปานกลาง

3.24 0.958 ปานกลาง

2.71 1.233 ปานกลาง

ไมมเวลาเพยงพอใน X การแสวงหาสารสน SDเทศ Level

3.06 1.268 ปานกลาง

2.83 1.172 ปานกลาง

3.24 1.174 ปานกลาง

3.03 1.312 ปานกลาง

3.05 1.221 ปานกลาง

3.00 1.314 ปานกลาง

3.06 1.282 ปานกลาง

2.86 1.190 ปานกลาง

3.28 1.211 ปานกลาง

3.49 1.165 ปานกลาง

3.00 1.354 ปานกลาง


2.96 1.111 ปานกลาง

2.67 1.086 ปานกลาง

3.13 1.418 ปานกลาง

2.80 1.057 ปานกลาง

2.87 1.034 ปานกลาง

2.80 1.160 ปานกลาง

2.96 1.034 ปานกลาง

2.69 1.060 ปานกลาง

2.94 1.070 ปานกลาง

3.56 1.860 มาก

2.71 1.095 ปานกลาง

30

ตารางท 4.14 แสดงปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทศ (ปญหาทเกดจากสานกวทยบรการ)

ชนป ระบบการศกษา สาขาวชา ปญหาทเกดจากการแสวงหาสารสนเทส




การจดเรยงเอกสาร X ไมเปนระเบยบ SD Level

3.04 1.277


3.03 1.059 ปานกลาง

3.25 1.112


3.50 1.189 มาก

3.30 1.178


3.05 1.194


3.24 1.306 ปานกลาง

3.07 1.122 ปานกลาง

3.51 1.120 มาก

3.55 0.942 มาก

3.29 1.189 ปานกลาง

เครองมอชวยคนหา X สารสนเทศไมทนสมย SD Level

3.20 1.069


2.98 1.221 ปานกลาง

3.19 1.159


3.47 1.107


3.27 1.177


3.11 1.049


3.29 1.179 ปานกลาง

3.09 1.180 ปานกลาง

3.43 1.078 ปานกลาง

3.48 0.890 ปานกลาง

3.13 1.361 ปานกลาง

เวลาเปดทาการ X ไมแนนอน SD Level

3.00 1.212


3.02 1.277 ปานกลาง

3.41 1.215


3.45 1.268


3.28 1.274


3.18 1.244


3.29 1.254 ปานกลาง

3.13 1.348 ปานกลาง

3.36 1.165 ปานกลาง

3.59 0.921 มาก

3.46 1.414 ปานกลาง

มกฎเกณฑการเขา Xใชมากไมสะดวก SDเวลาเขาใชบรการ Level

3.18 1.257


2.98 1.207 ปานกลาง

3.45 1.249


3.71 1.281 มาก

3.53 1.293 มาก

2.98 1.118


3.51 1.271 มาก

3.20 1.265 ปานกลาง

3.72 1.322 มาก

3.50 1.110 มาก

3.33 1.404 ปานกลาง

มสารสนเทศทตรงกบ X ความตองการไม SDเพยงพอ Level

3.52 1.165 มาก

3.47 1.260 ปานกลาง

3.58 1.186 มาก

3.87 1.216 มาก

3.67 1.249 มาก

3.58 1.033 มาก

3.72 1.288 มาก

3.53 1.196 มาก

3.71 1.170 มาก

3.80 1.100 มาก

3.58 1.316 มาก

สถานทไมเหาะสม X SD Level

3.64 1.208 มาก

3.48 1.454 ปานกลาง

3.80 1.211 มาก

4.19 1.169 มาก

3.93 1.290 มาก

3.72 1.141 มาก

3.93 1.363 มาก

3.75 1.252 มาก

3.95 1.262 มาก

3.83 1.059 มาก

3.88 1.329 มาก

คอมพวเตอรมจานวน X ไมเพยงพอ SD Level

3.86 1.069 มาก

3.76 1.479 มาก

4.06 1.126 มาก

4.32 1.147 มาก

4.09 1.240 มาก

3.98 1.097 มาก

4.07 1.330 มาก

4.02 1.152 มาก

4.12 1.215 มาก

4.07 1.068 มาก

4.16 1.281 มาก

บรรณารกษ/เจาหนาท X ไมเตมใจใหบรการ SD Level

3.32 1.463


2.95 1.627 ปานกลาง

3.59 1.368 มาก

3.93 1.335 มาก

3.67 1.490 มาก

3.02 1.340


3.65 1.631 มาก

3.37 1.357 ปานกลาง

3.72 1.484 มาก

3.60 1.308 มาก

3.67 1.435 มาก

บรรณารกษ/เจาหนาท X มความชานาญไม SDเพยงพอในการชวย Level คนหาสารสนเทศ

3.20 1.309


2.97 1.510 ปานกลาง

3.54 1.338 มาก

3.68 1.332 มาก

3.51 1.422 มาก

3.11 1.172


3.43 1.514 ปานกลาง

3.24 1.362 ปานกลาง

3.74 1.264 มาก

3.37 1.328 ปานกลาง

3.58 1.283 มาก

ภาพโดยรวม X SD

3.32 0.793

3.18 10.82

3.55 0.920

3.85 0.989

3.58 0.973

3.39 1.151

3.56 0.980

3.38 0.958

3.77 1.124

3.70 0.725

3.64 1.081

31

Level ปานกลาง ปานกลาง

มาก มาก มาก ปานกลาง มาก ปานกลาง

มาก มาก มาก

จากตารางท 4.13 และ 4.14 นกศกษาชนปท 1 – 4 ทงระบบการศกษาภาคปกต และภาคสมทบ ทกสาขาวชามปญหาในการแสวงหาสารสนเทศทเกดจากนกศกษา ไดแก ไมทราบวธการคนหา แหลงสารสนเทศ อยหางไกล และไมมเวลาเพยงพอ ในระดบปานกลาง สวนปญหาทนกศกษาเหนวามผลตอการแสวงหาสารสนเทศในระดบมาก คอ คอมพวเตอรมจานวนนอย สารสนเทศมไมเพยงพอ และสถานทไมเหมาะสม สวนปญหาการจดเอกสารไมเปนระเบยบ เครองมอคนหาสารสนเทศไมทนสมย เวลาเปดทาการไมเหมาะสม บรรณารกษ/เจาหนาทไมเตมใจใหบรการและมความชานาญในการชวยคนหาสารสนเทศไมเพยงพอ อยในระดบปานกลางถงระดบมาก

จานวนทรพยากรทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดใหบรการ ผลจากการสารวจทรพยากรสารสนเทศทจดเตรยมไวใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม พบวา ทรพยากรสารสนเทศทหองสมดมใหบรการ ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ และเอกสารงานวจย โดยมจานวนดงตารางท 4.15

ตารางท 4.15 จานวนทรพยากรสารสนเทศทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดใหบรการ จานวน (เลมหรอฉบบ)

ทรพยากรสารสนเทศ

ชอเรอง ภาษาไทย ภาษาองกฤษ รวม หนงสอ 452 992 64 1,056 วารสาร 15 14 1 15

หนงสอพมพ 6 5 1 6

ทงนเมอสารวจตอไปเกยวกบหนงสอทตรงตามหลกสตรการเรยนการสอน พบวา หนงสอทศนยฯ จดใหบรการมความสอดคลองหรอตรงตามหลกสตรทเปดการเรยนการสอนแกนกศกษาภายในศนยฯ ดงตารางท 4.16

32

ตารางท 4.16 จานวนหนงสอทตรงตามหลกสตรการเรยนการสอนภายในศนยพณชยการสยาม จานวนเลม (รอยละ)

สาขาวชาทเปดการเรยนการสอน

ชอเรอง ภาษา ไทย ภาษาองกฤษ รวม

วทยาการคอมพวเตอร 52 109 (10.32)

9 (0.58)

118 (11.17)

บรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร 78 166 (15.71)

35 (3.31)

201 (19.03)

บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) 64 165 (15.62)

8 (0.75)

173 (16.38)

บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) 28 58 (5.49)

- (0.00)

58 (5.49)


18 22 (2.08)

15 (1.42)

37 (3.50)

นอกจากนยงมขอมลทเกยวของกบการจดใหบรการสารสนเทศของสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มรายละเอยดดงตารางท 4.17 ตารางท 4.17 ทรพยากรทสานกวทยบรการจดเตรยมใหบรการ

รายการ จานวน คอมพวเตอรใชสาหรบสบคนขอมล 12 เครอง ทนงอานหนงสอ 25 ทนง ชนวางหนงสอ 2 ชน ชนแขวนหนงสอพมพ 1 ชน ชนวางวารสารใหม 1 ชน ชนวางวารสารลวงเวลา 1 ชน เคานทเตอรบรการยมคน 1 ท

หมายเหต พนททงหมดของสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามมขนาด 48 ตารางเมตร การบรหารงานสานกวทยบรการ สานกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตมโครงสรางการบรหารงาน โดยแบงเปนฝายและกองงานตางๆ ไดแก 1) ฝายบรหาร ประกอบดวย ผอานวยการสานกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ รองผอานวยการ และผชวยผอานวยการ 2) กองงานเลขานการ 3) กลมงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ

33

4) กลมงานบรการหองสมดเสมอน 5) กลมงานผลตและพฒนามลตมเดย 6) กลมงานเทคนคและระบบเครอขาย และ 7) กลมงาน e-Learning สาหรบการบรหารงานสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มความเกยวของกบสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลยในสวนของ กองงานเลขานการ ซงเกยวของในดานการพฒนาบคลากร และกลมงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ โดยงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ เจาหนาทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม จะรวบรวมความตองการสารสนเทศ ซงสวนใหญคอหนงสอ จากอาจารย นกศกษา โดยใหกรอกลงในแบบฟอรมทจดเตรยมไว แล วนาสงไปยงสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลย เพอดาเนนการตรวจสอบและจดหาตามกระบวนการ เมอไดรบหนงสอเขามายงหองสมดแลว เจาหนาทจะดาเนนการตามขนตอนทางเทคนค หลงจากเสรจสนทกขนตอนแลว หนงสอเหลานนจะถกสงไปยงสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม เพอนาออกใหบรการตอไป สาหรบบคลากรของสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม เปนเจาหนาทประจาของศนยฯ ซงไดรบมอบหมายใหประจาอยทสานกวทยบรการเปนหลก จะไดรบการพฒนาความรเกยวกบการใหบรการยม-คนในระบบหองสมดอตโนมต VTLS ในประเดนการตดตอกบสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลย สามารถทาไดโดยการเดนทางมาตดตอโดยตรง หรอสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ดานครภณฑ วสด ศนยการศกษาตองดาเนนการจดหาหรอจดใหมขนเอง โดยเมอตองการครภณฑ อปกรณใดๆทจาเปนตองใชภายในสานกวทยบรการ รวมทงวารสาร และหนงสอพมพ เจาหนาทจะนาเสนอตอผอานวยการศนยฯ เพอจดทาโครงการจดซอตามระเบยบราชการตอไป ดานงบประมาณ ทางสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลยไดจดเตรยมงบประมาณเพอสวนงานตางๆ อกทงยงไดจดเตรยมงบประมาณสาหรบจดซอหนงสอไวจานวนหนง แตเปนงบประมาณกลางทไมไดจดสรรใหศนยการศกษาแหงใดแหงหนงโดยเฉพาะ หากแตสานกวทยบรการ ศนยการศกษา ตองการหนงสอและไดแจงความตองการ สานกวทยบรการภายในมหาวทยาลยกจะดาเนนการจดหาหนงสอดงกลาวโดยใชงบประมาณจากสวนกลาง การบรหารงานสานกวทยบรการดงกลาว ยงคงประสบปญหาเกยวกบความไมชดเจนของโครงสรางองคกร เนองจากเจาหนาทมหนาทความรบผดชอบทงในสวนงานสานกวทยบรการแลว ยงตองรบผดชอบงานดานตางๆ ของศนยการศกษาดวย สงผลใหขาดบคลากรประจาสานกวทยบรการโดยเฉพาะ อกทงสานกวทยบรการ ประจาศนยการศกษาขาดการ

34

บรหารงานอยางครบทกดาน อาท ดานงบประมาณ ดานทรพยากรหองสมด และดานบคลากร ทาใหการปฏบตงานไมราบรนเทาทควร บรรณารกษหรอเจาหนาททใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม บคลากรททาหนาทในการใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มจานวน 1 คน สาเรจการศกษาคณะศกษาศาสตร วชาเอกเทคโนโลยทางการศกษา มหนาทหลก คอ ใหบรการนกศกษาดานการยม–คนหนงสอ ควบคมการใชบรการเครองคอมพวเตอรในหองวทยบรการและหองสบคน ตรวจจานวนหนงสอในหองสมด และประสานงานกบสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ ดานความรบผดชอบในการดาเนนงานแตละวน เจาหนาทปฏ บตงานนาหนงสอพมพใสไมเตรยมออกใหบรการ ลงทะเบยนวารสารและนตยสาร ตรวจสอบความเรยบรอยของคอมพวเตอรกอนใหบรการ จดเรยงหนงสอตามชนใหอยในความเรยบรอย ใหบรการยม-คนหนงสอ รวมถงแกไขปญหาคอมพวเตอรในเบองตนเมอเกดปญหา ทงนเจาหนาทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ไดรบการฝกอบรมเกยวกบโปรแกรมหองสมดอตโนมตวทแอลเอส (VTLS) ซงจดโดยสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ สาหรบการจดหาทรพยากรสารสนเทศ มขนตอนการดาเนนการโดยใหอาจารย นกศกษากรอกขอมลความตองการลงในแบบฟอรม หลงจากนนเจาหนาทจะนาแบบฟอรมดงกลาวสงไปยงสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ เพอดาเนนการจดหาตามกระบวนการงานเทคนคตามลาดบ แลวจงสงกลบมายงสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม เพอนาออกใหบรการตอไป การไดมาซงหนงสออกทางหนงคอไดรบบรจาคจากอาจารยภายในศนยฯ ปญหาทพบในระหวางปฏบตงาน ไดแก หากระบบเครอขายใชงานไมไดมผลกระทบตอการใชงานระบบสบคนทรพยากรสารสนเทศบนเครอขายอนเทอรเนตไมได หนงสอและวารสารมการสญหาย หนงสอท จดใหบรการมปรมาณนอย ขนาดของหองทจดเปนสานกวทยบรการมพนทนอยเกนไปทจะรองรบนกศกษาในชวงเวลาพก และนกศกษาสงเสยงดงในขณะทเขาใชบรการ

สถตการเขาใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม การเขาใชสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ของอาจารยและนกศกษา ระหวางเดอนมถนายน – กนยายน 2548 สามารถสรปไดดงตารางท 4.18

35

ตาราง 4.18 การเขาใชสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม

จานวนผเขาใชบรการ (คน)

เดอน (พ.ศ. 2548) อาจารย นกศกษา มถนายน 20 950 กรกฎาคม 14 1,130 สงหาคม 12 1,153 กนยายน 24 1,581

รปแบบของหองสมด (ศนยพณชยการสยาม มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต) จากการศกษาขอมลเกยวกบความตองการและการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษา ศนยพณชยการสยาม และการศกษาขอมลตางๆ เกยวกบสานกวทยบรการ ทงในเรองการบรหารงาน การจดสรรงบประมาณ การใหบรการ รวมถงบคลากรผใหบรการภายในสานกวทยบรการ ผวจยขอเสนอแนวทางในการดาเนนงานสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ใน 2 รปแบบ ดงน 1. ดาเนนงานหองสมดแบบศนยรวม ดานการบรหาร การจดการบรหารสานกวทยบรการ โดยนาหลก POSDCORB ของ ลเธอร กลค และ ลนเดล เออรวค (วาณ ฐาปนวงศศานต, 2543) มาปรบใช เพอใหการดาเนนงาน และการใหบรการอยางมประสทธภาพ ดงน ๐ ดานการวางแผน สานกวทยบรการควรมการกาหนดแผนการปฏบตงาน และระบบงาน โดยมวตถประสงคในงานหลกและงานยอยตางๆ ทงสานกวทยบรการสวนกลาง และสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามอยางชดเจน และประกาศใหทกฝายงานทราบโดยทวถงกน เพอผรวมงานปฏบตไดอยางถกตอง เปนไปตามแผนทไดกาหนดไว และสอดคลองกบนโยบายหลกดานการจดการศกษาของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ๐ ดานการจดองคกร สานกวทยบรการควรกาหนดสายงานทงภายในสานกวทยบรการสวนกลาง และสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามทงระบบงานหลก และระบบงานยอย ใหปรมาณงาน ลกษณะงานมความสมพนธ มความสอดคลองเชอมโยงกน จะทาใหกระบวนการทางานดาเนนไปอยางเปนระบบ โดยสานกวทยบรการสวนกลางดาเนนงานหลก อาท งานตางๆ ในสวนงานบรหาร และงานเทคนค สวนสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ดาเนนงานยอย เชน งานยม-คนทรพยากร งานบรการชวยคนควา งานสงเสรมการใชบรการ เปนตน

36

๐ ดานการจดบคลากร ควรมการจดบคลากรจากสานกวทยบรการจากสวนกลางซงอาจเปนบคคลทไดรบการฝกอบรมวชาชพหองสมดมาประจาหรอสลบสบเปลยนมาใหบรการแกสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม โดยไมจาเปนตองอาศยบรรณารกษโดยเฉพาะ เนองจากสานกวทยบรการ ศนยการศกษา ไมตองดาเนนการงานตางๆ อาท งานสารบรรณ งานบคคล งานการเงน งานจดหาทรพยากร งานวเคราะหทรพยากร เปนตน หนาทความรบผดชอบสวนใหญ เปนงานบรการผใชเทานน ๐ ดานการสงการ ภายหลงการจดองคกรอยางชดเจน การสงการใดๆ กตามทผบรหารสานกวทยบรการควรจดพมพเอกสารสงการอยางเปนลายลกษณอกษร และจดสงไปยงสานกวทยบรการ ศนยการศกษา เพอใหผดาเนนงานปฏบตตามไดอยางถกตอง ๐ ดานการประสานงาน ผบรหารหองสมดตองเปนผททาหนาทประสานงานตางๆ ระหวางสานกวทยบรการสวนกลางและสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม นอกจากนนบคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามยงตองเปนผประสานงานดานตางๆ ระหวางสานกวทยบรการสวนกลางกบผใชบรการทอยประจาศนยการศกษานนๆ ดวย เชน การสารวจความตองการใชทรพยากรสารสนเทศของผใช การรบเรองราวความพงพอใจหรอไมพอใจในการใชบรการสานกวทยบรการ เปนตน ๐ ดานการรายงาน บคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ตองจดทารายงานผลการปฏบตงาน สถตการใชบรการในดานตางๆ นาเสนอตอผบรหารสานกวทยบรการสวนกลาง เพอเปนขอมลในการตดสนใจ การวางแผนงานในอนาคต ตลอดจนการจดสรรเงนงบประมาณการใชจายในดานตางๆ ไดอยางถกตองและเหมาะสม ซงอาจนาเสนอรายเดอน รายครงป หรอรายปกได ๐ ดานงบประมาณ ผบรหารสานกวทยบรการสวนกลาง ควรนาผลการดาเนนงานทบคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามไดนาเสนอ มาพจารณาประกอบการตดสนใจในการกาหนดคาใชจายเงนงบประมาณ และจดสรรสารองไวสาหรบพฒนาสานกวทยบรการอยางทวถง และเปนธรรมทสด โดยเงนงบประมาณจะถกเกบไวทงานการเงนของสานกวทยบรการสวนกลาง หากสานกวทยบรการ ศนยการศกษาใดๆ ประสงคทจะใชเงนงบประมาณ กสามารถดาเนนการขอใชเงน และเบกจายเงนงบประมาณนนๆ ไดอยางสะดวกรวดเรว ดานการบรหารงานบคคล สานกวทยบรการสวนกลางควรจดหาบคลากร ผซงสาเรจการศกษาในสายวชาชพบรรณารกษหรอเปนผทผานการอบรมวชาชพบรรณารกษ สามารถดาเนนงานและใหบรการงานหองสมดไดเปนอยางด ไปประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม โดยใหการสนบสนนในการพฒนาความรความสามารถ อาท การฝกอบรม การศกษาตอเนอง เปนตน ทง นเ พอใหบคลากรสามารถดาเนนงานตางๆไดอยางมประสทธภาพ และใหบรการแกนกศกษา และบคลากรของศนยการศกษาไดอยางเตมท

37

ดานทรพยากรสารสนเทศ สานกวทยบรการยงคงตองจดหาทรพยากรสารสนเทศทเปนสอสงพมพอย เนองจากนกศกษามความตองการใชหนงสอ ตารา คมอ เอกสารอางองตางๆ วารสาร และหนงสอพมพ จานวนมาก ถงแมวามหาวทยาลยไดจดหาฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกสไวใหบรการ แตทวาฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกสดงกลาวทงหมดเปนภาษาตางเปนเทศ อกทงเครองคอมพวเตอรทศนยการศกษาจดเตรยมไวใหบรการสบคนสารสนเทศอเลกทรอนกสมจานวนไมเพยงพอตอความตองการ สวนการจดหาสารสนเทศใหตรงตามความตองการของผใชนน สานกวทยบรการควรจดทาแบบฟอรมเสนอความตองการใชสารสนเทศ และทาการประชาสมพนธการดาเนนกจกรรม ดวยวธการตางๆ ทเขาถงทกกลมผใช เพอใหผใชทราบและสามารถใชบรการตางๆ ทสานกวทยบรการจดเตรยมไวใหอยางเตมท ดานอาคารสถานทและครภณฑ ศนยการศกษาควรจดเตรยมสถานททเหมาะสมตอการจดตงสานกวทยบรการ ซงตองพจารณาถงจานวนการเขาใชบรการของนกศกษา อาจารย และบคลากรของศนยการศกษาแตละแหง นอกจากนนในสวนของครภณฑของหองสมด ควรออกแบบใหไดมาตรฐาน และหากเปนไปได สานกวทยบรการ ศนยการศกษาตางๆ ควรใชครภณฑทมการออกแบบเหมอนกน จะชวยใหบรรยากาศในการใชบรการดมากขน สงผลใหผใชมความสนใจในการเขามาใชบรการเพอการแสวงหาความรในชวงเวลาวางมากยงขน ดานการบรการ สานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ควรจดใหบรการพนฐานทจาเปนตอการแสวงหาความรของผใชบรการ เชน บรการถายเอกสาร บรการแปลเอกสาร บรการสบคนสารสนเทศผานฐานขอมลบนอนเทอรเนต บรหารใหคาปรกษา บรการหองโสตทศนศกษา บรการตอบคาถามและชวยการคนควา บรการรวบรวมบรรณานกรม และบรการสารสนเทศทนสมย หรอบรการอนๆ ทเหมาะสมสาหรบสภาพแวดลอมของศนยการศกษานนๆ ดานความรวมมอระหวางหองสมด ศนยการศกษาแตละแหง ไดเปดทาการเรยนการสอนในสาขาวชาตางๆ แตกตางกน ดงนนทรพยากรสารสนเทศภายในสานกวทยบรการ ศนยการศกษาแตละแหงยอมมความแตกตางกนดวย หากผใชมความตองการสารสนเทศทมใหบรการในสานกวทยบรการ ศนยการศกษาอนๆ กสามารถทจะใชบรการยมระหวางหองสมด (Inter-Library Loan Service) ได ทงนดวยความพรอมของมหาวทยาลยราช

38

ภฏสวนดสต ทไดจดเตรยมยานพาหนะเพอเดนทางไปยงศนยการศกษาตางๆ ดวยความพรอมอยแลว สามารถใชวธการนในการสงเอกสารสงพมพตางๆ ไปตามความตองการของผใชได

2. ดาเนนงานหองสมดแบบกระจายศนย ดานการบรหาร การดาเนนงานหองสมดยงคงนาหลก POSDCORB ของ ลเธอร กลค และ ลนเดล เออรวค มาปรบใช เพอใหการดาเนนงาน และการใหบรการอยางมประสทธภาพได ดงน ๐ ดานการวางแผน สานกวทยบรการควรมการกาหนดแผนการปฏบตงาน และระบบงาน โดยมวตถประสงคในงานหลกและงานยอยตางๆ ทงสานกวทยบรการสวนกลาง และสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม อยางชดเจน และประกาศใหทกฝายงานทราบโดยทวถงกน เพอผรวมงานปฏบตไดอยางถกตอง เปนไปตามแผนทไดกาหนดไว และสอดคลองกบนโยบายหลกดานการจดการศกษาของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ๐ ดานการจดองคกร สานกวทยบรการควรกาหนดสายงานทงภายในสานกวทยบรการสวนกลาง และสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ทงระบบงานหลก และระบบงานยอย ใหปรมาณงาน ลกษณะงานมความสมพนธ มความสอดคลองเชอมโยงกน จะทาใหกระบวนการทางานดาเนนไปอยางเปนระบบ โดยสานกวทยบรการสวนกลางรบผดชอบการดาเนนงานหลก ไดแก งานตางๆ ในสวนงานบรหาร ซงรวมถงการจดการงบประมาณทงหมด สวนสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ดาเนนงานยอย เชน งานจดหาทรพยากร งานจดหมทารายการ งานยม-คนทรพยากร งานบรการชวยคนควา งานสงเสรมการใชบรการ เปนตน ๐ ดานการจดบคลากร ศนยการศกษาแตละแหงสามารถจดหาบคลากรปรจาสานกวทยบรการไดเอง มหนาทความรบผดชอบขนอยกบโครงสรางการบรหารงานบคคลของศนยการศกษา แตควรเปนบคคลทมความรความสามารถในวชาชพบรรณารกษ เนองจากตองดาเนนงานตางๆ ทจาเปนตอกระบวนการทางานของสานกวทยบรการ อาท การจดหาทรพยากร การจดหมทารายการ การบรการยม-คนทรพยากร การบรการชวยคนควา เปนตน ๐ ดานการสงการ ในการดาเนนงานเกยวกบสานกวทยบรการตองยดแนวปฏบตตามสานกวทยบรการสวนกลาง เพอใหการดาเนนงานสานกวทยบรการในภาพรวมมความสอดคลอง และเปนไปในทศทางเดยวกน ๐ ดานการประสานงาน บคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยการศกษาแตละแหง ตองเปนผประสานงานดานตางๆ ระหวางสานกวทยบรการสวนกลางกบผใชบรการทอยประจาศนยการศกษานนๆ รวมถงตองประสานงานระหวางสานกวทยบรการสวนกลางกบสานกวทยบรการ ศนยการศกษาดวย ๐ ดานการรายงาน บคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ตองจดทารายงานผลการปฏบตงาน สถตการใชบรการในดานตางๆ นาเสนอตอผบรหารศนย

39

การศกษา เพอเปนขอมลในการตดสนใจ การวางแผนงานในอนาคต ตลอดจนการจดสรรเงนงบประมาณการใชจายในดานตางๆ ไดอยางถกตองและเหมาะสม ๐ ดานงบประมาณ ผบรหารศนยการศกษา ควรจดสรรเงนงบประมาณไวสาหรบพฒนาสานกวทยบรการ ทงในงานจดซอทรพยากรสารสนเทศ ครภณฑตางๆ

ดานการบรหารงานบคคล ศนยการศกษา ควรจดหาบคลากร ผซงสาเรจการศกษาในสายวชาชพบรรณารกษหรอเปนผทผานการอบรมวชาชพบรรณารกษ สามารถดาเนนงานและใหบรการงานหองสมดไดเปนอยางด ไปประจาสานกวทยบรการ โดยใหการสนบสนนในการพฒนาความรความสามารถ อาท การฝกอบรม การศกษาตอเนอง เปนตน รวมถงตองประสานงานกบสานกวทยบรการสวนกลางในการพฒนาความรความสามารถเกยวกบการใชฐานขอมลตางๆ ทมหาวทยาลยไดจดเตรยมไวใหแกบคลากรของมหาวทยาลย ทงนเพอใหบคลากรสามารถดาเนนงานตางๆไดอยางมประสทธภาพ และใหบรการแกนกศกษา และบคลากรของศนยการศกษาไดอยางเตมท

ดานทรพยากรสารสนเทศ งานจดหาทรพยากรสารสนเทศ บคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยการศกษา สามารถจดทาแบบฟอรมเสนอความตองการใชสารสนเทศ เพอรวบรวมความตองการและดาเนนการจดหา ตลอดจนดาเนนงานเทคนคไดทนท แตควรมการตรวจสอบรายการทรพยากรสารสนเทศกบฐานขอมลทรพยากรสารสนเทศของมหาวทยาลยดอน เพอปองกนการจดซอซาซอน

ดานอาคารสถานทและครภณฑ ศนยการศกษาควรจดเตรยมสถานททเหมาะสมตอการจดตงสานกวทยบรการ ซงตองพจารณาถงจานวนการเขาใชบรการของนกศกษา อาจารย และบคลากรของศนยการศกษาแตละแหง รวมถงการจดหาครภณฑทมความเหมาะสมและเพยงพอตอความตองการใชของบคลากรประจาศนยการศกษานนๆ

ดานการบรการ สานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ควรจดใหบรการพนฐานทจาเปนตอการแสวงหาความรของผใชบรการ เชน บรการถายเอกสาร บรการแปลเอกสาร บรการสบคนสารสนเทศผานฐานขอมลบนอนเทอรเนต บรหารใหคาปรกษา บรการหองโสตทศนศกษา บรการตอบคาถามและชวยการคนควา บรการรวบรวมบรรณานกรม และบรการสารสนเทศทนสมย หรอบรการอนๆ ทเหมาะสมสาหรบสภาพแวดลอมของศนยการศกษานนๆ

ดานความรวมมอระหวางหองสมด กรณทสานกวทยบรการ ศนยการศกษาของตน ไมมทรพยากรสารสนเทศทผใชตองการ แตพบวามใหบรการในสานกวทยบรการ ศนยการศกษาอนๆ สามารถทจะใชบรการยมระหวางหองสมดได

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง รปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม มวตถประสงคเพอศกษาความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม ปญหาและอปสรรคทมตอการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษา และเพอนาไปสการพฒนารปแบบของหองสมดทเหมาะสมแกการใชบรการของนกศกษาประจาศนยพณชยการสยาม ประชากรทใชในการศกษา คอ นกศกษาศนยพณชยการสยามทงภาคปกต และภาคสมทบ ชนปท 1 – 4 ทกาลงศกษาในสาขาวชาตางๆทมการเรยนการสอน ไดแก สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร วทยาการคอมพวเตอร บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) และสาขาวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงคอมพวเตอรอตสาหกรรม) จานวน 2,596 คน คดเปนกลมตวอยางประมาณ 339 คน จากตาราง Krejcie และ Morgan เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ใชแบบสอบถามทผวจยสรางขน ศกษาเอกสาร และสมภาษณบคลากรทเกยวของ สรปผลการวจย ผลการศกษาจากกลมตวอยางทเปนนกศกษาทงภาคปกต และภาคสมทบทกาลงศกษาชนปท 1 - 4 ใน 5 โปรแกรมวชา ไดแก โปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร โปรแกรมวชาวทยาการคอมพวเตอร โปรแกรมวชาบรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) โปรแกรมวชาบรหารธรกจ (แขนงการตลาด) และโปรแกรมวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม) จานวน 339 คน สามารถสรปในประเดนตางๆไดดงน 1. ความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศ ผตอบแบบสอบถามเปนนกศกษาศนยพณชยการสยามทมความตองการและมวธการแสวงหาสารสนเทศ กาลงศกษาชนปท 1-4 ทงระบบการศกษาภาคปกตและภาคสมทบ ใน 5 สาขาวชา คอ สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร (รอยละ 26.25) สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร (รอยละ 36.58) บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) (รอยละ 16.81) บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) (รอยละ 10.32) และ เทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม) (รอยละ 7.67)

41

นกศกษาสวนใหญเขาใชบรการสานกวทยบรการภายในศนยพณชยการสยาม 1-2 ครงตอสปดาห (รอยละ 58.4) โดยในการเขาใชบรการแตละครงจะใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง (รอยละ 72.5) นอกจากนนกศกษายงไดเขาใชบรการสานกวทยบรการหรอสถาบนบรการสารสนเทศอนๆ ดวย นกศกษาสวนใหญไดใชวธการแสวงหาความรผานทางอนเทอรเนต (รอยละ 98.2) แตทวานกศกษาจานวนมากไมทราบหรอทราบ แตกไมเคยใชสออเลกทรอนกสตางๆ อาท หนงสออเลกทรอนกส และวารสารอเลกทรอนกส ทสานกวทยบรการจดใหบรการ (รอยละ 65.8) สาหรบผทเคยใชบรการสออเลกทรอนกสทสานกวทยบรการจดใหบรการ พบวา มความพงพอใจในดานเนอหาสารสนเทศตรงกบความตองการในระดบมาก และมความพงพอใจในดานภาษาของสารสนเทศ ปรมาณสารสนเทศในฐานขอมล ขนตอนการใชบรการ ความรวดเรว และการใชบรการผานเครอขายของมหาวทยาลย ในระดบปานกลาง ทงนวตถประสงคทนกศกษาตองการสารสนเทศ เพอศกษาตามหลกสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตในระดบมาก สวนความตองการสารสนเทศเพอตดตามขาวสาร เหตการณบานเมอง เพอแกปญหาทเกดขนในชวตประจาวน เพอสนองความสนใจสวนตว และเพอความบนเทง อยในระดบปานกลางถงระดบมาก รปแบบสารสนเทศทนกศกษาตองการในระดบมาก ไดแก หนงสอตาราเรยนทใชประกอบการเรยน หนงสอคมอ หนงสอพมพ และส ออ เลกทรอนกสตางๆ สวนวารสารวชาการ นตยสาร วทยานพนธ จลสาร และสอโสตทศนวสด เปนรปแบบทมความตองการในระดบปานกลางถงระดบมาก สาหรบบรการทนกศกษาตองการใหมบรการในสานกวทยบรการในระดบมาก ไดแก บรการถายเอกสาร บรการแปลเอกสาร บรการสบคนสารสนเทศผานฐานขอมลบนอนเทอรเนต บรหารใหคาปรกษา บรการหองโสตทศนศกษา บรการตอบคาถามและชวยการคนควา บรการรวบรวมบรรณานกรม และบรการสารสนเทศทนสมย สวนบรการสาเนาโสตทศนวสด นกศกษามความตองการในระดบปานกลางถงระดบมาก วธการทนกศกษาเลอกใชในการแสวงหาเพอใหไดมาซงสารสนเทศทตนเองตองการในระดบมาก ไดแก การใชทรพยากรสารสนเทศของตนเอง การสนทนากบเพอนนกศกษาดวยกน และการสบคนขอมลจากอนเทอรเนต สวนวธการสนทนากบครอบครว อาจารย การใชทรพยากรสารสนเทศของสานกวทยบรการ การขอคาแนะนาจากบรรณารกษ การอาศยเครองมอชวยคน (Online Public Access Catalog - OPAC) นกศกษาเลอกใชในระดบปานกลาง โดยใหเหตผลทจะเลอกใชวธการตางๆในการแสวงหาสารสนเทศวา ไมเสยเวลา ไมเสยคาใชจาย สามารถชนาไปสแหลงสารสนเทศทตองการได ไมรบกวนผอน สารสนเทศทไดมความถกตอง มความทนสมย ครบถวน และตรงกบความตองการ

42

อยางไรกดในการแสวงหาสารสนเทศยงคงมปญหาตางๆเกดขน ทงทเกดจากตวนกศกษาเอง และเกดจากสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม โดยปญหาทเกดจากตวนกศกษาเอง ไดแก การไมทราบวธการคนหาสารสนเทศ การไมทราบวาจะคนหาสารสนเทศทตองการจากแหลงสารสนเทศใด การไมมเวลาเพยงพอ และอยหางไกลจากแหลงสารสนเทศ เปนปญหาทเกดในระดบปานกลาง สวนปญหาทเกดจากสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามในระดบมาก ไดแก สานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามมสารสนเทศทตรงกบความตองการไมเพยงพอ สถานทไมเหมาะสม คอมพวเตอรมปรมาณไมเพยงพอ สาหรบปญหาดานการจดเรยงเอกสารไมเปนระเบยบ เครองมอชวยคนหาสารสนเทศไมทนสมย เวลาเปดทาการไมแนนอน กฎเกณฑการใชบรการมากทาใหไมสะดวกในการใชบรการ บรรณารกษไมเตมใจใหบรการ หรอมความชานาญไมเพยงพอในการชวยคนหาสารสนเทศ นบวาเปนปญหาในระดบปานกลางถงระดบมาก 2. จานวนทรพยากรทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดใหบรการ ทรพยากรสารสนเทศทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดเตรยมไวใหบรการ ไดแก หนงสอ 452 ชอเรอง แบงเปนหนงสอภาษาไทย 992 เลม หนงสอภาษาตางประเทศ 64 เลม วารสาร 15 ชอเรอง แบงเปนวารสารภาษาไทย 14 ชอเรอง วารสารภาษาองกฤษ 1 ชอเรอง หนงสอพมพ 6 ชอเรอง แบงเปนหนงสอพมพภาษาไทย 5 ชอเรอง หนงสอพมพภาษาองกฤษ 1 ชอเรอง เมอนารายการหนงสอทมใหบรการในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามมาพจารณาเนอหาวาตรงตามหลกสตรการเรยนการสอน พบวา สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร มหนงสอภาษาไทย 166 เลม (รอยละ 15.71) หนงสอภาษาองกฤษ 35 เลม (รอยละ 3.31) สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร มหนงสอภาษาไทย 109 เลม (รอยละ 10.32) หนงสอภาษาองกฤษ 9 เลม (รอยละ 0.58) สาขาวชาบรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) มหนงสอภาษาไทย 165 เลม (รอยละ 15.62) หนงสอภาษาองกฤษ 8 เลม (รอยละ 0.75) สาขาวชาบรหารธรกจ (แขนงการตลาด) มหนงสอภาษาไทย 58 เลม (รอยละ 5.49) และสาขาเทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม) มหนงสอภาษาไทย 22 เลม (รอยละ 2.08) หนงสอภาษาองกฤษ 15 เลม (รอยละ 1.42) นอกจากนสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ยงไดจดเตรยมทรพยากรอนๆไวใหบรการภายในหองทมพนทใชสอยขนาด 48 ตารางเมตร ไดแก คอมพวเตอร จานวน 12 เครอง ทนงอานหนงสอ จานวน 25 ทนง ชนวางหนงสอ จานวน 2 ชน ชนแขวนหนงสอพมพ จานวน 1 ชน ชนวางวารสารใหม จานวน 1 ชน ชนวางวารสารลวงเวลา 1 ชน และเคานทเตอรบรการยมคน จานวน 1 เคานทเตอร

43

3. การบรหารงานสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดใหบรการ สานกวทยบรการสวนกลาง มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตมโครงสรางการบรหารงาน โดยแบงเปนฝายและกองงานตางๆ ไดแก ฝายบรหาร กองงานเลขานการ กลมงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ กลมงานบรการหองสมดเสมอน กลมงานผลตและพฒนามลตมเดย กลมงานเทคนคและระบบเครอขาย และ กลมงาน e-Learning สาหรบการบรหารงานสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มความเกยวของกบสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลยในสวนของ กองงานเลขานการ ซงเกยวของในดานการพฒนาบคลากร และกลมงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ โดยงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ เจาหนาทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม จะรวบรวมความตองการสารสนเทศ ซงสวนใหญคอหนงสอ จากอาจารย นกศกษา โดยใหกรอกลงในแบบฟอรมทจดเตรยมไว แลวนาสงไปยงสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลย เพอดาเนนการตรวจสอบและจดหาตามกระบวนการ เมอไดรบหนงสอเขามายงหองสมดแลว เจาหนาทจะดาเนนการตามขนตอนทางเทคนค หลงจากเสรจสนทกขนตอนแลว หนงสอเหลานนจะถกสงไปยงสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม เพอนาออกใหบรการตอไป สาหรบบคลากรของสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม เปนเจาหนาทประจาของศนยฯ ซงไดรบมอบหมายใหประจาอยทสานกวทยบรการเปนหลก จะไดรบการพฒนาความรเกยวกบการใหบรการยม-คนในระบบหองสมดอตโนมต VTLS ในประเดนการตดตอกบสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลย สามารถทาไดโดยการเดนทางมาตดตอโดยตรง หรอสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ดานครภณฑ วสด ศนยการศกษาตองดาเนนการจดหาหรอจดใหมขนเอง โดยเมอตองการครภณฑ อปกรณใดๆทจาเปนตองใชภายในสานกวทยบรการ รวมทงวารสาร และหนงสอพมพ เจาหนาทจะนาเสนอตอผอานวยการศนยฯ เพอจดทาโครงการจดซอตามระเบยบราชการตอไป ดานงบประมาณ ทางสานกวทยบรการภายในมหาวทยาลยไดจดเตรยมงบประมาณเพอสวนงานตางๆ อกทงยงไดจดเตรยมงบประมาณสาหรบจดซอหนงสอไวจานวนหนง แตเปนงบประมาณกลางทไมไดจดสรรใหศนยการศกษาแหงใดแหงหนงโดยเฉพาะ หากแตสานกวทยบรการ ศนยการศกษา ตองการหนงสอและไดแจงความตองการ สานกวทยบรการภายในมหาวทยาลยกจะดาเนนการจดหาหนงสอดงกลาวโดยใชงบประมาณจากสวนกลาง การบรหารงานสานกวทยบรการดงกลาว ยงคงประสบปญหาเกยวกบความไมชดเจนของโครงสรางองคกร เนองจากเจาหนาทมหนาทความรบผดชอบทงในสวนงานสานกวทยบรการแลว ยงตองรบผดชอบงานดานตางๆ ของศนยการศกษาดวย สงผลใหขาดบคลากรประจาสานกวทยบรการโดยเฉพาะ อกทงสานกวทยบรการ ประจาศนยการศกษาขาดการ

44

บรหารงานอยางครบทกดาน อาท ดานงบประมาณ ดานทรพยากรหองสมด และดานบคลากร ทาใหการปฏบตงานไมราบรนเทาทควร 4. บรรณารกษหรอเจาหนาททใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม บคลากรททาหนาทในการใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มจานวน 1 คน สาเรจการศกษาคณะศกษาศาสตร วชาเอกเทคโนโลยทางการศกษา มหนาทหลก คอ ใหบรการนกศกษาดานการยม–คนหนงสอ ควบคมการใชบรการเครองคอมพวเตอรในหองวทยบรการและหองสบคน ตรวจจานวนหนงสอในหองสมด และประสานงานกบสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ ดานความรบผดชอบในการดาเนนงานแตละวน เจาหนาทปฏ บตงานนาหนงสอพมพใสไมเตรยมออกใหบรการ ลงทะเบยนวารสารและนตยสาร ตรวจสอบความเรยบรอยของคอมพวเตอรกอนใหบรการ จดเรยงหนงสอตามชนใหอยในความเรยบรอย ใหบรการยม-คนหนงสอ รวมถงแกไขปญหาคอมพวเตอรในเบองตนเมอเกดปญหา ทงนเจาหนาทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ไดรบการฝกอบรมเกยวกบโปรแกรมหองสมดอตโนมตวทแอลเอส (VTLS) ซงจดโดยสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ สาหรบการจดหาทรพยากรสารสนเทศ มขนตอนการดาเนนการโดยใหอาจารย นกศกษากรอกขอมลความตองการลงในแบบฟอรม หลงจากนนเจาหนาทจะนาแบบฟอรมดงกลาวสงไปยงสานกวทยบรการในมหาวทยาลยฯ เพอดาเนนการจดหาตามกระบวนการงานเทคนคตามลาดบ แลวจงสงกลบมายงสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม เพอนาออกใหบรการตอไป การไดมาซงหนงสออกทางหนงคอไดรบบรจาคจากอาจารยภายในศนยฯ ปญหาทพบในระหวางปฏบตงาน ไดแก หากระบบเครอขายใชงานไมไดมผลกระทบตอการใชงานระบบสบคนทรพยากรสารสนเทศบนเครอขายอนเทอรเนตไมได หนงสอและวารสารมการสญหาย หนงสอทจดใหบรการมปรมาณนอย ขนาดของหองทจดเปนสานกวทยบรการมพนทนอยเกนไปทจะรองรบนกศกษาในชวงเวลาพก และนกศกษาสงเสยงดงในขณะทเขาใชบรการ 5. จานวนการเขาใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม การเขาใชสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ของอาจารยและนกศกษา พบวา เดอนมถนายน 2548 อาจารยเขาใช 20 คน นกศกษาเขาใช 950 คน เดอนกรกฎาคม 2548 อาจารยเขาใช 14 คน นกศกษาเขาใช 1,130 คน เดอนสงหาคม 2548 อาจารยเขาใช 12 คน นกศกษาเขาใช 1,153 คน และเดอนกนยายน 2548 อาจารยเขาใช 24 คน นกศกษาเขาใช 1,581 คน

45

อภปรายผลการวจย 1. รปแบบสารสนเทศทนกศกษาตองการในระดบมาก คอ หนงสอตาราเรยนทใชประกอบการเรยน หนงสอคมอ หนงสอพมพ และสออเลกทรอนกสตางๆ ซงสอดคลองกบผลการศกษาของ ปยวรรณ ทพยวงศ (2535) ลาพง พวงบางโพ (2537) ขวญชนก ลนาราช (2539) จรนทร ลนา (2539) และ ประภารตน นววภาพนธ (2541) ทพบวา นกศกษามความตองการสารสนเทศในรปแบบสอสงพมพในรปแบบตางๆ โดยเฉพาะหนงสอ ตารา หนงสออางอง เปนตน ในระดบมาก สวนวตถประสงคทนกศกษาตองการสารสนเทศมากทสด คอ เพอศกษาตามหลกสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ซงสอดคลองกบการศกษาของ ขวญชนก ลนาราช (2539) ทพบวา นกศกษามความตองการสารสนเทศเพอวตถประสงคในการเรยนมากทสด สาหรบเหตผลทนกศกษาเลอกใชวธการตางๆ ในการแสวงหาเพอใหไดสารสนเทศตามทตนเองตองการ คอ ไมเสยเวลา ไมเสยคาใชจาย สามารถชนาไปสแหลงสารสนเทศทตองการได ไมรบกวนผอน สารสนเทศทไดมความถกตอง มความทนสมย ครบถวน และตรงกบความตองการ สอดคลองกบการศกษาของ ขวญชนก ลนาราช (2539) ทพบวา นกศกษามความตองการสารสนเทศทตรงกบสาขาวชาทตนศกษามากทสด นอกจากนบรการตางๆทนกศกษาตองการใหมภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม คอ บรการถายเอกสาร บรการแปลเอกสาร บรการสบคนสารสนเทศผานฐานขอมลบนอนเทอรเนต บรหารใหคาปรกษา บรการหองโสตทศนศกษา บรการตอบคาถามและชวยการคนควา บรการรวบรวมบรรณานกรม และบรการสารสนเทศทนสมย สอดคลองกบการศกษาของ ประภารตน นววภาพนธ (2541) ทพบวา นกศกษาตองการใหหองสมดจดใหบรการถายเอกสารในระดบมาก อยางไรกดปญหาทเกดขนกบนกศกษาในการแสวงหาสารสนเทศภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามในระดบมาก ไดแก สานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามมสารสนเทศทตรงกบความตองการไมเพยงพอ คอมพวเตอรมปรมาณไมเพยงพอ สถานทไมเหมาะสม ทงนหากพจารณาตามมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ตอนท 5 ขอ 5.6.1 ทกลาววา เนอทสาหรบศกษาคนควาภายในหองสมด ใหมจานวนทนงรอยละ 25 ของผใชโดยเฉลยตอวน ดงนนสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ซงมนกศกษาเขาใชเฉลย วนละประมาณ 1,000 คน จงควรมเนอทสาหรบศกษาคนควาภายในหองสมดประมาณ 250 ตารางเมตร ในขณะทปจจบนสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มพนทใหบรการเพยง 48 ตารางเมตรเทานน สอดคลองกบการศกษาของ ปยวรรณ ทพยวงศ (2535) จรนทร ลนา (2539) ทพบวา หองสมดมสถานทนงและขนาดของหองสมดคบแคบหรอเลกเกนไป 2. จานวนหนงสอทสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยามจดเตรยมไวใหบรการแกนกศกษา มจานวนทงสน 1,056 เลม โดยเปนหนงสอเฉพาะสาขาวชาบรรณารกษศาสตร

46

และสารนเทศศาสตร 201 เลม สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร 118 เลม สาขาวชาบรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) 173 เลม สาขาวชาบรหารธรกจ (แขนงการตลาด) 58 เลม และสาขาเทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม) 37 เลม ซงหากเทยบตามมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ทไดระบไวในตอนท 4 ขอ 4.3.1 ขอ (3) ความวา “หนงสอเฉพาะสาขาวชา 500 เลม สาหรบระดบปรญญาตร จะพบวาหนงสอทจดมใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มจานวนนอยมาก อาจเปนเพราะสานกวทยบรการสวนกลาง มนโยบายในการบอกรบเปนสมาชกฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส จงอาจนบไดวาจานวนทรพยากรสารสนเทศทมหาวทยาลยจดเตรยมไวใหบรการแกนกศกษาไมไดตากวาเกณฑมาตรฐาน แตหากพจารณาจากผลการศกษาประเดนรปแบบสารสนเทศทนกศกษาตองการใชในการแสวงหาความรทมอยระดบมาก ไดแก หนงสอตาราประกอบการเรยน หนงสอคมอ หนงสอพมพ ทาใหเหนวาทรพยากรสารสนเทศในรปแบบสอสงพมพยงคงเปนทตองการใชของนกศกษาอย สานกวทยบรการควรจดหาทรพยากรดงกลาวเพมขนใหเพยงพอกบความตองการดวยเชนกน 3. สานกวทยบรการสวนกลาง มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตมโครงสรางการบรหารงาน โดยแบงเปนฝายและกองงานตางๆ ไดแก ฝายบรหาร กองงานเลขานการ กลมงานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ กลมงานบรการหองสมดเสมอน กลมงานผลตและพฒนามลตมเดย กลมงานเทคนคและระบบเครอขาย และ กลมงาน e-Learning แตกมไดมการกลาวถงการบรหารงานสานกวทยบรการ ประจาศนยการศกษานอกมหาวทยาลย อยางเปนลายลกษณอกษร ซงหากพจารณาตามมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ทไดระบไวในตอนท 1 ขอ 1.2 ความวา “หองสมดสถาบนอดมศกษาควรกาหนดนโยบายในการบรหารไวเปนลายลกษณอกษร มการแบงหนวยงานและระบบสายการบงคบบญชาไวอยางชดเจน” การบรหารงานของสานกวทยบรการทมไดมโครงสรางอยางชดเจนไดสงผลตอการดาเนนงานสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ไดสงผลใหขาดบคลากรประจาสานกวทยบรการโดยเฉพาะ อกทงขาดการบรหารงานในดานตางๆ อาท ดานงบประมาณ ดานการพฒนาทรพยากรหองสมด และดานการใหบรการ ทาใหการปฏบตงานไมราบรน และกอใหเกดความไมสะดวกแกผใชในการใชบรการได 4. บคลากรททาหนาทในการใหบรการภายในสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม มจานวน 1 คน สาเรจการศกษาคณะศกษาศาสตร วชาเอกเทคโนโลยทางการศกษา ในขณะทมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ทไดระบไวในตอนท 3 ขอ 3.2.2 ไดเสนอรายละเอยดเกยวกบงานตางๆ ซงไดแก งานพฒนาทรพยากรสารสนเทศ งานวเคราะห

47

ทรพยากรสารสนเทศ งานวารสาร งานบรการยม-คน งานบรการอางอง และงานผลตคมอสบคนพเศษ ควรประกอบดวยบรรณารกษหรอนกเอกสารสนเทศ เพอใหสามารถใชความรทางวชาชพบรรณารกษศาสตรในการใหบรการแกผใชไดอยางมประสทธภาพ อกทงยงอาจสรางสรรคกจกรรมและการใหบรการใหมๆได ห ากพ จ า รณ า ส ต ร ก า ร ค า น วณจ า น วน ผ ป ฏ บ ต ง า น ใ นห อ ง สม ดสถาบนอดมศกษา ตามมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ทไดระบไวในตอนท 3 ขอ 3.3 ขอ (1) กลาววา “ถาจานวนนกศกษาทงหมดไมเกน 10,000 คน ใหใชสดสวนนกศกษา 500 คน ตอ บรรณารกษ 1 คน...” ทงนศนยพณชยการสยาม ซงมกจกรรมการเรยนการสอนใน 5 สาขาวชา ไดแก สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร สาขาวชาวทยาการคอมพวเตอร บรหารธรกจ (แขนงคอมพวเตอรธรกจ) บรหารธรกจ (แขนงการตลาด) และ เทคโนโลยอตสาหกรรม (แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม) มนกศกษาทงระบบการศกษาภาคปกตและภาคสมทบ รวมจานวนทงสน 2,596 คน หากคดจากสตรการคานวณตามมาตรฐานหองสมดฯ ควรมบรรณารกษ 5 คน แตทวาสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ไมมบคลากรตาแหนงบรรณารกษ ขอเสนอแนะสาหรบสานกวทยบรการ จากผลการศกษาความตองการและการแสวงหาสารสนเทศ เพอพฒนารปแบบของหองสมดศนยการศกษา: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม ผวจยมขอเสนอแนะสาหรบสานกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ และสานกวทยบรการ ศนยการศกษาตางๆ ดงน 1. ควรนารปแบบของหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม ไปลองใช เพอหาแนวทางทดทสดในการจดใหบรการทมประสทธภาพแกผใช 2. ควรปรบปรง และพฒนาสานกวทยบรการ ศนยการศกษาตางๆ ใหมทรพยากรทเพยงพอ สถานทมความเหมาะสม และการบรการทสามารถสนองความตองการใชสารสนเทศของผใชไดเปนอยางด 3. ควรมการพฒนาความรความสามารถของบคลากรประจาสานกวทยบรการ ศนยการศกษาตางๆ ทงในดานวชาชพบรรณารกษ เพอใหสามารถดาเนนงานตางๆ ไดอยางถกตอง และควรฝกอบรมในดานจตใจของการเปนผใหบรการ ซงจะทาใหเขาถงผใชไดด และสามารถทราบความตองการทแทจรงของผใช และจะทาใหสามารถจดเตรยมสารสนเทศไดตรงตอความตองการของผใชอยางแทจรง

48

ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป สานกวทยบรการ ศนยการศกษานอกมหาวทยาลยตางๆ ควรนารปแบบหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนยพณชยการสยาม ทไดจากการศกษาครงนไปลองใช และศกษาถงทศนคตและความพงพอใจของผใชภายหลงทไดมการนารปแบบหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสตไปทดลองใช ซงจะทาใหทราบถงรปแบบหองสมดทเหมาะสมอยางแทจรง สามารถนาไปเปนแนวทางการปฏบตงานสานกวทยบรการทมประสทธภาพไดจรง

เอกสารอางอง

50

เอกสารอางอง ขวญชนก ลนาราช. ความตองการสารนเทศของนกศกษาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลย

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. ใน รวมบทคดยอวทยานพนธ ปการศกษา 2538. (น. 583) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539.

จรนทร ลนา. การใชและความตองการในการใชหองสมดของนกศกษาศลปะ และการออกแบบในสถาบนอดมศกษา. ใน รวมบทคดยอวทยานพนธ ปการศกษา 2538. (น. 585) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539.

เดชศกด ศานตววฒน. การสบคนฐานขอมลดวยตนเองในหองสมดของนกศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ. ใน รวมบทคดยอวทยานพนธ ปการศกษา 2539. (น. 590) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2540.

บญชม ศรสะอาด. การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2545. ประภารตน นววภาพนธ. ความตองการการใชหอสมดกลางของนกศกษาระดบปรญญา

ตร สถาบนเทคโนโลยราชมงคล. ใน รวมบทคดยอวทยานพนธ ปการศกษา 2540. (น. 634) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541.

ประภาวด สบสนธ. “การศกษาความตองการของผใชสารนเทศ,” บรรณารกษศาสตร. 9, 2 (กรกฎาคม 2532): น. 24-40.

ปยวรรณ ทพยวงศ. ความตองการบรการหองสมดของนกศกษาวทยาลยพยาบาล สดกดอดมศกษาของรฐ. ใน รวมบทคดยอวทยานพนธ ปการศกษา 2534. (น. 388) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2535.

พมพราไพ เปรมสมทธ. “การศกษาวจยเกยวกบความตองการและการแสวงหาสารนเทศในประเทศไทย.” วารสารหองสมด. 34, 4 (ตลาคม – ธนวาคม 2533): น. 72-78.

--------. การศกษาวจยเกยวกบความตองการและการแสวงหาสารนเทศในประเทศไทย. ใน เอกสารการสมมนา ความรวมมอระหวางหองสมดสถาบนอดมศกษาครงท 8. กรงเทพฯ : สถาบนวทยบรการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2533.

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. [Online] Available : http://www.dusit.ac.th/ (ตลาคม 2548). ลาพง พวงบางโพ. ความตองการและการใชสารนเทศของอาจารย และนกศกษา คณะ

บรหารธรกจในมหาวทยาลยเอกชน. ใน รวมบทคดยอวทยานพนธ ปการศกษา 2536. (น. 426) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537.

วาณ ฐาปนวงศศานต. การจดและบรหารงานหองสมด. กรงเทพฯ : บรพาสาสน, 2543.

51

Ahmadi, Hassan. “Reaction of International Students to Academic Library Services and Resources: Problems and Difficulties Encountered by International Students in Terms of Using Library Services and Resources at Two Sample American Universities (USC and UCLA).” PHD of University of Southern California,1989.

Chen, Ching-Chih and Peter Hernon. Information Seeking: assessing and Anticipating user needs. London : Neal-Schuman, 1982.

Cooper, Jean L. “A model for library support of distance education in the USA,” Interlending & Document Supply. 28, 3 (2000): p. 123-131.

Cronin, Blaise. “Assessing user needs.” Aslib Processing. 33, 2 (February 1981): p.37-47.

Devadason, Francis Jawahar and Pendala Pratap Lingam. “A Methodology for the identification of information needs of users,” IFLA Journal.23, 12 (1997): 42.

Gorman, G.E. and Cullen, Rowena. [Online] “Asian librarian partnerships: applying the knowledge model for library network.” Available : http://www.ifla.org/IV/ifla66/papers/149-154e.htm/. (April 2005).

Nicholas, David. Assessing information need: tools and techniques. London : Aslib, 1996.

Stueart, Robert D. and Barbara B. Moran. Library and Information Center Management. 6th ed. Colorado : A Davision of Greenwood Publishing Group, 2002.

Taylor, Robert S. “Question-negotiation and information seeking in libraries,” College &

Research Libraries.29, 3 (1968): 178-194. Wilson, T.D. “On user studies and information needs.” The Journal of

Documentation.37, 1 (March 1981): 3-15.

52

ภาคผนวก

53

ภาคผนวก ก แบบสอบถามสาหรบการวจย

54

แบบสอบถาม เรอง

ความตองการและการแสวงหาสารสนเทศของน

คาชแจง 1. แบบสอบถามนประกอบดวยขอคาถาม 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 ลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษาศนยพณช ตอนท 2 ความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศ2. สารสนเทศ หมายถง ขอมล ขาวสาร ขอเทจจรง เหตการณ บนทกในรปแบบตางๆ เชน วสดตพมพ และไมตพมพ การสนทน3. ความตองการสารสนเทศ หมายถง ความประสงค ความจ4. การแสวงหาสารสนเทศ หมายถง การกระทา หรอปฏบตใดเพอสนองตอบตามความตองการสารสนเทศ 5. ทรพยากรสารสนเทศ หมายถง หนงสอ วารสาร นตยสาร ประกอบการบรรยาย และสอโสตทศนวสดอนๆ รวมถงสออเลกวารสารอเลกทรอนกส เปนตน

ตอนท 1 ลกษณะเฉพาะบคคลของนกศกษ

ขอขอบคณ นกศกษาทกทานทใหความรวมเมอตอบแบบสอบถามเสรจ กร

อาจารยบรรพต พจตรกหองพกอาจารย ชน 2 (5

ศนยพณชยการสยาม มหาวทยาลย

เลขทแบบสอบถาม

กศกษาศนยพณชยการสยาม

ยการสยาม ของนกศกษาศนยพณชยการสยาม ความรทงทไดมการบนทกและไมมการา เปนตน าเปนทจะตองร และไดรบสารสนเทศ ๆ ของนกศกษาศนยพณชยการสยาม

รายงานการวจย หนงสอพมพ เอกสารทรอนกสตางๆ อาท หนงสออเลกทรอนกส

าศนยพณชยการสยาม

มอในการวจยครงน ณาสงคน าเนด

210) ราชภฏสวนดสต

55

โปรดทาเครองหมาย ลงในชองระดบความตองการ หนาคาตอบทตรงกบความเปนจรง โดยบางขอคาถามตองการทราบถงความคดเหน ซงแบงออกเปนระดบตางๆ ไดแก

5 = มากทสด 4 = มาก 3 = ปานกลาง 2 นอย 1 = นอยทสด 0 = ไมต สาหรบผตอบแบบสอบถาม สาหรบ จย

=

องการผว

1. ขณะนนกศกษาก ลงศกษาอยชนปท า ปท 1 2 ปท 3 ปท 4

Year ปท

2. นกศกษาเขาศกษาระบบใด ภาคปกต ภาคสมทบ (จนทร-ศกร) ภาคสมทบ (เสาร-อาทตย)

Term

3. สาขาวชาทนกศ าลงศกษาอย กษาก วทยาการคอมพวเตอร บรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร บรหารธรกจ แขนงคอมพวเตอรธรกจ

บรหารธรกจ แขนงการตลาด เทคโนโลยอตสาหกรรม แขนงเทคโนโลยคอมพวเตอรอตสาหกรรม อนๆ (โปรดร

Program ะบ) ...............................................................................

4. ตงแตนกศกษาศ านกวทยบรการ ทงในมหาวทยาลย งตอเดอน ไมเคยใชเล 3-4 ครง/เดอน 5-6 ครง/เด

e1 5. นกศกษาใชบรการสานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม โดยเฉลยกครงตอสปดาห ไมเคยใชเล ง/สปดาห 5-6 ครง/สปดา 9 ครงขนไป/สปดาห

Usage2

6. ใน 1 สปดาห นกศก นเองตอครง ไมใชเลย 3-4 ชม./ครง 5-6 ชม./ครง

Usage3 7. นกศกษาเคยแส ต หรอไม ไมเคยใชเลย 5-6 ครง/เดอน

Usage4 8. นกศกษาทราบหอเลกทรอนกส อาท ไมทราบ (ข ทราบ แตไม ทราบ และเ ช

Know1 Know2 Know3

กษาอยในศนยพณชยการสยาม นกศกษาไดใชบรการส และศนยการศกษานอกมหาวทยาลย โดยเฉลยกครย 1-2 ครง/เดอน อน 7-8 ครง/เดอน 9 ครงขนไป/เดอน Usag

ย 1-2 ครง/สปดาห 3-4 ครห 7-8 ครง/สปดาห ษาใชเวลาประมาณเทาใดในการคนควาดวยต

1-2 ชม./ครง 7-8 ชม./ครง

วงหาความรตางๆ ผานทางอนเทอรเน 1-2 ครง/เดอน 3-4 ครง/เดอน

7-8 ครง/เดอน 9 ครงขนไป/เดอน รอไมวาสานกวทยบรการ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต จดใหบรการสอ

หนงสออเลกทรอนกส และวารสารอเลกทรอนกส

ามไปตอบแบบสอบถามตอนท 2) เคยใช (ขามไปตอบแบบสอบถามตอนท 2) คยใ

56

9. นกศกษาเคยใชบรการสออเลกทรอนกสแลว มความพงพอใจในประเดนตางๆ ในระดบใด

ระดบความพงพอใจ ประเดนตา จย งๆในการใชบรการสออเลกทรอนกส 5 4 3 2 1 0 สาหรบผว

9.1 เนอหาสารสนเ Satis.1 ทศตรงกบความตองการ 9.2 เนอหาสารสนเทศเป Satis.2 นภาษาตางประเทศ (ภาษาองกฤษ) 9.3 ปรมาณของสอ Satis.3 อเลกทรอนกสในฐานขอมล9.4 ขนตอนการใชบ atis.4 รการ S9.5 ความรวดเรวในการใช s.5 บรการ Sati9.6 การใชบรการผ อขายขอ านเคร งมหาวทยาลย Satis.69.6 อนๆ (โปรดระบ .................. ................. Satis.7 ) ............................ .

ตอนท 2 ชยการสยาม

10. นกศกษาตอง สา ส ใด

ความตองการและวธการแสวงหาสารสนเทศของนกศกษาศนยพณ

การ รสนเทศเพอวตถประ งคตางๆ ในระดบ

วตถประสงคของความตองการ

5 4

สารสนเทศ

10.1 เพอศกษาตามหลกสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

10.2 เพอตดตามขาวสาร เหตการณบานเมอง

10.3 เพอแกปญหาท เกดขนในชว

ต

10.4 เพอสนองความสวนตว สนใจ

10.5 เพอความบนเทงและการพกผอนหยอนใจ

57

10.6 อนๆ (โปรดระบ) .............................................................

11. นกศกษาตองการสารสนเทศเพอวตถประสงคใดในขอท มากทสด 10

10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6

12. นกศกษาตองการสารสนเทศในรปแบบใดบาง

ระดบความต องการรปแบบสารสนเทศทตองการ 5 4 3 2 1 0 สาหรบผวจย

12.1 หนงสอตาราเ ยน) Form1 รยน (ใชประกอบการเร12.2 หนงสอคมอ ( รตางๆ ใชประกอบการฝกฝน) Form2 มขนตอนวธกา12.3 วารสารวชาก Form3 าร 12.4 นตยสาร Form4 12.5 วทยานพนธแ Form5 ละรายงานการวจย 12.6 หนงสอพมพ Form6 12.7 จลสาร Form7 12.8 สอโสตทศนวสด เชน วดทศน เทปคาสเซท Form8 12.9 สอ 9 อเลกทรอนกส เชน ซดรอม อนเทอรเนต Form12.10 อนๆ (โปรดระบ) ........................................................... Form10

13. นกศกษาตองการบรการสารสนเทศตางๆ ในระดบใดบาง

ระดบความ งการ ตอบรการสารสนเทศทตองการ 5 4 3 2 1 0 สาหรบผวจย

13.1 บรการถายเอกสาร Service1 13.2 บรการสาเนา Service2 โสตทศนวสด 13.3 บรการแปลเอ Service3 กสาร 13.4 บรการสบคน ล อนเทอรเนต ดวยตนเอง

Service4

สารสนเทศผานฐานขอม

13.5 บรการใหคาป ศนยแนะแนว Service5 รกษา แนะนาโดย13.6 บรการหองโส โทรทศน หองด วดทศน เปนตน

Service6

ตทศนศกษา เชน หองด

58

13.7 บรการตอบคา วา โดยบรรณารกษ Service7 ถามและชวยการคนค13.8 บรการรวบรว ฉพาะทนกศกษาตองการ Service8 มบรรณานกรมเ13.9 บรการสารสน มรใหมใหผใชทนท) Service9 เทศทนสมย (แจงควา13.10 อนๆ (โปรดร ............................................. Service10 ะบ) ..............

14. นกศกษาแสว การตางๆ ในระดบใดบาง

ระดบการแสวงหา

งหาสารสนเทศดวยวธ

วธการแสวงหาสารสนเทศทตองการ 5 4 3 2 1 0 สาหรบผวจย 14.1 ใชทรพยากรส น หนงสอ วารสาร นตยสาร เปนตน

Method1

ารสนเทศของตนเอง เช

14.2 สนทนากบบค Method2 คลในครอบครว 14.3 สนทนากบเพ Method3 อน 14.4 สนทนากบอา Method4 จารย 14.5 ใชทรพยาการสารสนเทศของสานกวทยบรการ Method5 14.6 ขอคาแนะนาในการคนควาจากบรรณารกษ Method6 14.7 อาศยเครองมอชวยคน เชน ฐานขอมล VTLS Method7 14.8 อาศยขอมลจากสออเลกทรอนกส เชน อนเทอรเนต Method8 14.9 อนๆ (โปรดระบ) ............................................................. Method9

15. นกศกษาแสว ธการตางๆ ดวยเหตผลใด

ระดบของเหตผล

งหาสารสนเทศดวยว

เหตผลสาห รสนเทศทตองการ 5 4 3 1 0 สาหรบผวจย รบการแสวงหาสา 2

15.1 มกฎเกณฑกา Reason1 รใชไมมาก15.2 ไมเสยเวลาใน Reason2 การแสวงหาความร 15.3 ไมเสยคาใชจ Reason3 ายหรอมคาใชจายนอย15.4 ชนาไปสแหล Reason4 งสารสนเทศอนๆได 15.5 เขาถงสารสน รบกวนผอน Reason5 เทศไดโดยไมตอง15.6 สารสนเทศทไ ามถกตอง นาเชอถอ Reason6 ดรบมคว15.7 สารสนเทศทไ นสมย ทนตอเหตการณ Reason7 ดรบมความท15.8 สารสนเทศทไ สมบรณ Reason8 ดรบมความครบถวน15.9 สารสนเทศทไ ตองการ Reason9 ดรบตรงกบความ15.10 อนๆ (โปรดระบ .................................. Reason10 ) ........................

59

16. นกศกษาประ แสวงหาสารสนเทศตางๆ ในระดบใดบา

ระดบปญหา

สบปญหาจากการ

ง

ปญหาจากการแสวงหาสารสนเทศ 5 4 3 1 0 สาหรบผวจย 2ปญหาจากนกศกษาเอง 16.1 ไมทราบวธการค

Problem1 นหาสารสนเทศ

16.2 ไมทราบวาจะแสวงหาสารสนเทศไดจากแหลงใด Problem2 16.3 อยไกลจากแห เทศทาใหเสยเวลาการใชบรการ Problem3 ลงสารสน16.4 ไมมเวลาเพยงพอในการแสวงหาความร Problem4 16.5 อนๆ (โปรดระ ................................. Problem5 บ) ............................ปญหาจากการสาน ชยการสยาม 16.6 การจดเรยงเอ จดกระจายไมเปนระเบยบ

Problem6

กวทยบรการศนยพณกสารกระ

16.7 เครองมอชวย นสมย Problem7 คนหาสารสนเทศไมท16.8 เวลาเปดทาก นอน Problem8 ารไมเหมาะสม ไมมกาหนดเวลาแน16.9 มกฎเกณฑกา วกเวลาเขาใชบรการ Problem9 รเขาใชมาก ไมสะด16.10 มสารสนเทศ บความตองการไมเพยงพอ Problem10 ทตรงก16.11 สถานทไมเห ารใชบรการ เชน คบแคบ มทนงอานนอ

Problem11

มาะสม ไมสะดวกในกย

16.12 คอมพวเตอรมจานวนไมเพยงพอ Problem12 16.13 บรรณารกษ/เจาหนาท ไมเตมใจใหบรการ Problem13 16.14 บรรณารกษ/เจาหนาท ความชานาญไมเพยงพอในการชวยคนหาสารสนเท

Problem14

มศ

16.15 อนๆ (โปรดระบ) ........................................................... Problem15

17. ความคดเหนเ สานกวทยบรการ ศนยพณชยการสยาม ..…………………………...... ………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

พมเตมเกยวกบ

60

ภาคผนวก ข จย

แบบสมภาษณสาหรบการว

61

ประเดนการ หารงานของสานกวทยบรการ ในมหาวทยาลย อสานกวทยบรการ (ศนยพณชยการสยาม)

- การบรหารงา การ ในมหาวทยาลย ๐ โครงสรา รงาน ๐ นโยบาย ๐ ความเก วางสานกวทยบรการ ในมหาวทยาลย และ ศนยพณชยการสยาม - งบประมาณท สาหรบสานกวทยบรการ (ศนยพณชยการสยาม) ๐ จดใหในดานใดบาง มสดสวนอยางไร? - การจดหาทรพ การสยาม) ๐ หนงสอ ๐ วารสาร ๐ หนงสอพ- การจดหาวสด ถงการตกแตงภายในสานกวทยบรการ (ศนยพณชยการสยาม) การจดสรรบคลากร ตลอดจนการพฒนาความรความสามารถของเจาหนาทประจาสานกวทย

สมภาษณ เกยวกบการบร ทมต

นสานกวทยบรงการบรหาการบรหารงาน ยวเนองระหมใหหรอจดใหม

ยากร (ศนยพณชย

มพ ครภณฑ ตางๆ รวม

- บรการ (ศนยพณชยการสยาม)

62

- ปญหาและขอจากดในการบรหารงาน การดาเนนงาน และการใหบรการ ของสานกวทยบรการ ประจาศ หาวทยาลย - ความคดเหนเกยวก างหรอวธการจดใหบรการสานกวทยบรการ ประจาศนยการศกษานอกมหา งมคณภาพ สามารถรองรบความตองการสารสนเทศของนกศกษาประจาศนย ไดเปนอยางด หมายเหต

นยการศกษานอกมบแนวท

วทยาลยอยาการศกษา

หากป างสานกวทยบรการสามารถใหขอมลทเปนเอกสารได จกขอความอนเคราะห และขอขอบพระคณมา ณ โอกาสนดวยครบ อาจารยบรรพต โปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร กาลงทาวจยเรอ องหองสมดศนยการศกษานอกมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต: กรณศกษาศนย ม”

ภาคผนวก ค มาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544

ระเดนใดทท

พจตรกาเนด

ง “รปแบบขพณชยการสยา

ประกาศทบวงมหาวทยาลยเรอง มาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544

มาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ฉบบนเปนมาตรฐานฉบบท 2 ซงไดจดท าขนเพอปรบปรงแกไข มาตรฐานหองสมดมหาวทยาลย พ.ศ. 2529 เพอใหทนสมยและสอดคลองกบความกาวหนาทางเทคโนโลย โดยมงหวงทจะใหเปนแนวทางส าหรบสถาบนอดมศกษาไดพฒนาหองสมดของสถาบนใหไดมาตรฐาน ตลอดจนมประสทธภาพและคณภาพยงขน

มาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษาฉบบนจดท าขนเพอใหสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เพอใหเปนการตอบสนองตอการศกษาเรยนรดวยตนเองและการศกษาตลอดชวต และเปนดชนบงชคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาใหไดมาตรฐานในการประกนคณภาพการศกษา ทบวงมหาวทยาลยจงก าหนดมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษาไวดงน

1) ประกาศนเรยกวา "ประกาศทบวงมหาวทยาลย เรอง มาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษาพ.ศ. 2544"

2) ใหใชประกาศน ตงแตวนถดจากวนประกาศ เปนตนไป

3) ในประกาศน

สถาบนอดมศกษา หมายถง สถาบนการศกษาทเปดสอนตงแตระดบปรญญาตรขนไปทงของรฐและเอกชน ซงอาจเรยกมหาวทยาลย หรอชออนใด เชน สถาบน วทยาลย ฯลฯ

หองสมดสถาบนอดมศกษา หมายถง หนวยงานส าหรบบรการทรพยากรสารสนเทศในสถาบนอดมศกษา ซงอาจเรยกวา ส านกหอสมด หรอชออนใด

ผบรหารหองสมด หมายถง บคคลทด ารงต าแหนงผอ านวยการ รองผอ านวยการหรอผมหนาทรบผดชอบระดบสง ในหองสมดสถาบนอดมศกษาหรอหองสมดทท าหนาทเปรยบเสมอนหองสมดของสถาบนอดมศกษา

ผปฏบตงานระดบวชาชพ หมายถง บคลากรทท างานภายในหองสมดซงมคณวฒระดบปรญญาตรขนไปในสาขาวชาตางๆ เชน บรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ นกวชาการการเงน นกวชาการโสตทศนศกษา เปนตน

ผใชบรการ หมายถง บคคลทสามารถใชบรการของหองสมดได ไดแก นกเรยน นกศกษา คณาจารย บคลากรของสถาบนอดมศกษา ศษยเกา นกธรกจ ประชาชนทวไปตลอดจนผใชบรการจากตางประเทศดวย

นกศกษา หมายถง นกศกษาหรอนสตทก าลงศกษาอยในสถาบนอดมศกษา

ฐานขอมลเชงพาณชย หมายถง ฐานขอมลทหองสมดเปนสมาชกโดยเสยคาสมาชก

ระบบการศกษา หมายถง ระบบการศกษาตามทระบไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 3 มาตรา 15 ซงจดการศกษาเปนสามรปแบบ คอ การศกษาในระบบการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

งบด าเนนการ หมายถง งบประมาณทสถาบนอดมศกษาไดรบในการด าเนนกจกรรมของสถาบนอดมศกษาในหมวดเงนเดอน คาจางชวคราว หมวดตอบแทนใชสอยและวสด และคาสาธารณปโภค และอาจรวมถงหมวดเงนอดหนนดวยในบางกรณ

สาขาวชา หมายถง สาขาวชาตามการจ าแนกสาขาวชาตามมาตรฐานสากล(International Standard Classification of Education : ISCED ) ขององคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมสหประชาชาต หรอยเนสโก (UNESCO)ก าหนดมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 ดงตอไปน

ตอนท 1โครงสรางและการบรหาร

หองสมดสถาบนอดมศกษา มหนาทหลกในการสงเสรมการเรยน การสอน การวจยท านบ ารงศลปวฒนธรรม และบรการทางวชาการแกสถาบนอดมศกษาทกระบบการศกษาและแกสงคม ตลอดจน สงเสรมการเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนองและตลอดชวต ดงนนสถานภาพอ านาจหนาท ความรบผดชอบของหองสมดสถาบนอดมศกษา และความรบผดชอบของผบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษา ควรก าหนดไวอยางชดเจน ดงน

1.1 หองสมดสถาบนอดมศกษาควรมสถานภาพเทาหนวยงานทางวชาการระดบคณะ ของสถาบนอดมศกษา

1.2 หองสมดสถาบนอดมศกษาควรก าหนดนโยบายในการบรหารไวเปน ลายลกษณอกษรมการแบงหนวยงานและ ระบบสายการบงคบบญชาไวอยางชดเจน

1.3 ผบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรขนตรงตอผบรหารสงสดของสถาบนอดมศกษาตนสงกด และควรมสวนรวมโดยตรง ในการบรหารงานสถาบนอดมศกษา

1.4 ผบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรไดรบการแตงตงเปนคณะกรรมการ บรหารของสถาบนอดมศกษาและเปนกรรมการในชดตางๆ ของสถาบนตนสงกดตามความเหมาะสม เพอใหไดรบทราบความ กาวหนาในการด าเนนงานของสถาบนอดมศกษา และความกาวหนาทางวชาการอนจะท าใหหองสมดสถาบนอดมศกษาสามารถ สนองตอภาระหนาทของสถาบนอดมศกษาตนสงกดและทนตอความตองการอยางมประสทธภาพ

1.5 หองสมดสถาบนอดมศกษาควรมคณะกรรมการ ดงตอไปน

1.5.1 คณะกรรมการก าหนดนโยบายท าหนาทก าหนดนโยบาย ในการพฒนาตดตาม ดแลและประเมนผล หองสมดสถาบนอดมศกษาใหเปนไปตามนโยบายทก าหนด

1.5.2 คณะกรรมการบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษาท าหนาทก ากบดแล การบรหารงานของหองสมดสถาบนอดมศกษาใหสอดคลองกบนโยบาย และเปนไปอยางมประสทธภาพ

1.6 สถาบนอดมศกษาอาจมหองสมดแหงเดยว หรออาจมหองสมดกลางและหองสมดสาขาระบบบรหารงานหองสมดสถาบนอดมศกษาควรเปนระบบศนยรวมการบรหาร

ตอนท 2งบประมาณและการเงน

หองสมดสถาบนอดมศกษาควรไดรบงบประมาณอยางเพยงพอ เพอใหสามารถปฏบตงานในหนาทและความรบผดชอบ ของหนวยงานตนสงกดไดอยางมประสทธภาพ งบประมาณใหค านวณตามสวน โดยถออตราสวนอยางนอยรอยละ 8 ของงบประมาณทงหมดของสถาบนอดมศกษางบประมาณของหองสมดสถาบนอดมศกษาตองแยกเปน อสระในกรณทมหองสมดสาขา ผบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษามหนาทจดเตรยมและบรหารงบประมาณ

เพอการด าเนนงานส าหรบหองสมดสาขาตามความจ าเปนและเหมาะสม รายไดทไดจากกจกรรมและบรการของหองสมดสถาบนอดมศกษา ใหสงวนไวส าหรบเปนคาใชจายทจ าเปนของหองสมด นอกเหนอจากงบประมาณทไดรบ

ตอนท 3บคลากรหองสมดสถาบนอดมศกษา

บคลากรในหองสมดสถาบนอดมศกษาควรมคณสมบต จ านวน และประเภทตามความจ าเปนและอยางเพยงพอเพอ พฒนาหองสมด ดแลรกษา และใหบรการทรพยากรสารสนเทศอยางมประสทธภาพ และสอดคลองกบนโยบายและ วตถประสงคของสถาบนอดมศกษา การพจารณาจ านวนและคณสมบตของบคลากรใหค านงถงจ านวนและขอบเขต ของทรพยากรสารสนเทศหองสมดสาขา หนวยบรการ ชวโมงบรการอตราการเพมของทรพยากรสารสนเทศใหม อตราการยม - คน ลกษณะของกระบวนการทางเทคนค เทคโนโลยสารสนเทศทน ามาใช และลกษณะของบรการ ทตองการ รวมถงลกษณะของการบรการเฉพาะ โดยเฉพาะอยางยงจะตองมบคลากรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ เพอพฒนาระบบงานเทคโนโลยสารสนเทศของหองสมด

3.1 คณสมบต

3.1.1 ผบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษา ควรมวฒไมต ากวาปรญญาโท และควรมความรพนฐานทางบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และจะตองมประสบการณในการบรหารงานไมนอยกวา 5 ปหรอใหเปนไปตาม พ.ร.บ. ของสถาบนนนๆ

3.1.2 ผปฏบตงานในระดบหวหนาฝาย ควรมวฒอยางต าปรญญาโท และมพนความรในสาขาทปฏบตงานไม ต ากวาปรญญาตร กบมประสบการณในการปฏบตงานหองสมด อยางนอย 2 ป หรอ เปนผทมวฒไมต ากวาปรญญาตรและมประสบการณในการปฏบตงานหองสมดไม นอยกวา 3 ป

3.2 จ านวนบคลากรในงานหองสมดสถาบนศกษา หองสมดสถาบนอดมศกษา แตละแหงควรจดสรรบคลากรต าแหนงตางๆ ตามความเหมาะสม ดงน

3.2.1 งานบรหารและงานธรการ ควรประกอบดวย ผอ านวยการหองสมด รองผอ านวยการ ผชวยผอ านวยการหวหนาฝายเลขานการบรหาร และต าแหนงอนๆ เชน เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน พนกงานธรการ เจาหนาทธรการ เจาหนาทสารบรรณ ชางอเลกทรอนกส นกวชาการพสด นกวชาการการเงน และบญช พนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมลนกการภารโรงและต าแหนงอนๆตามความเหมาะสม

3.2.2 งานพนฐานของหองสมดสถาบนอดมศกษา ควรประกอบดวยงานดงตอไปน

(1) งานพฒนาทพยากรสารสนเทศ ควรประกอบดวยบรรณารกษ ท าหนาทขอและแลกเปลยนบรรณารกษท าหนาทคดเลอกและจดซอบรรณารกษท าหนาทบ ารงรกษาและตรวจสอบพนกงาน หองสมด พนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล และพนกงานซอมหนงสอ

(2) งานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศควรประกอบดวย บรรณารกษพนกงาน/เจาหนาทหองสมดพนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล

(3) งานสอโสตทศนและสออเลกทรอนกส ควรประกอบดวยบรรณารกษนกวชาการโสตทศนศกษา พนกงานโสตทศนศกษา พนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล และชางศลป

(4) งานวารสารควรประกอบดวย บรรณารกษเจาหนาท/พนกงาน หองสมดและพนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล

(5) งานเอกสารและสงพมพรฐบาล ควรประกอบดวย บรรณารกษ พนกงาน/เจาหนาทหองสมด และพนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล

(6) งานบรการยม- คน งานเจาหนาทหองสมด บรรณารกษบรการยมระหวางหองสมดเจาหนาทตรวจ สอบทางเขา - ออก เจาหนาทจดเกบหนงสอ เจาหนาทตรวจสอบชนหนงสอ และเจาหนาทท าความสะอาดหนงสอและชนหนงสอ

(7) งานบรการอางอง ใหค าปรกษาและชวยคนควา ควรประกอบดวยบรรณารกษ หรอนกเอกสารสนเทศเจาหนาทหองสมด (ถายเอกสาร) และพนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล

(8) งานผลตคมอสบคนพเศษ งานผลตดรรชนและสาระสงเขปคนเรองทวไปควรประกอบดวย บรรณารกษหรอนกเอกสารสนเทศ เจาหนาท และพนกงาน/เจาหนาทบนทกขอมล

(9) งานสงเสรมและเผยแพรบรการวชาการงานบรการวชาการแกสงคม และประชาสมพนธ ควรนกวชาการ ชางศลป พนกงานหองสมด และเจาหนาทบนทกขอมล

(10) งานระบบงานเทคโนโลยสารสนเทศ ควรประกอบดวยนกวชาการคอมพวเตอร และบรรณารกษหรอนกเอกสารสนเทศทมความรทางคอมพวเตอร

(11) งานจดหมายเหตสถาบนอดมศกษาควรประกอบดวยบรรณารกษ นกเอกสารสนเทศ

(12) หากหองสมดสถาบนอดมศกษาใดมงานนอกเหนอจากทระบไวใหพจารณาผปฏบตงานตามความเหมาะสม

3.3 สตรส าหรบค านวณจ านวนผปฏบตงานในหองสมดสถาบนอดมศกษา

ส าหรบจ านวนผปฏบตงานในหองสมดสถาบนอดมศกษา ใหค านวณตามสตรดงน

3.3.1 จ านวนผปฏบตงานระดบวชาชพ ค านวณจากจ านวนนกศกษา รวมกบจ านวนหนงสอ ดงน

(1) ถาจ านวนนกศกษาทงหมดไมเกน 10,000 คน ใหใชสดสวนนกศกษา500 คน ตอ บรรณารกษ 1 คน สวนจ านวนนกศกษาทเกนจาก 10,000 คนแรกขนไปใหใชสดสวนนกศกษาทก 2,000 คน ตอบรรณารกษ 1 คน

(2) จ านวนหนงสอ 150,000 เลมตอบรรณารกษ 1 คน และจ านวนหนงสอทเพมขนใน แตละป ทกๆ 20,000 เลม ตอบรรณารกษ 1 คน

3.3.2 จ านวนผปฏบตงานระดบวชาชพอนๆ พนกงานและเจาหนาทอนๆ ใหมจ านวนตามความเหมาะสม

ตอนท 4ทรพยากรสารสนเทศ

หองสมดสถาบนอดมศกษาควรจดหาและรวบรวมทรพยากรสารสนเทศทมการบนทกในทกรปแบบ ไดแก วสดตพมพ โสตทศนวสด สารสนเทศทบนทกในรปเสยง รปสออเลกทรอนกส รปกราฟก และฐานขอมลเชงพาณชย ใหครบถวน ตามความจ าเปนและอยางตอเนอง เพอสนองตอบภาระหนาทของสถาบนอดมศกษาตนสงกด ด าเนนการจดเกบอยางมระบบเพอใหสามารถสบคนไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบความกาวหนาทางเทคโนโลย นอกจากน ตองมหลกเกณฑ การเพมจ านวนทรพยากรสารสนเทศอยางมระบบและตอเนองใหสอดคลองกบนโยบาย เปาหมายของสถาบนอดมศกษา

4.1 ทรพยากรสารสนเทศพนฐานทจะตองจดหาเขาหองสมด สถาบนอดมศกษามดงน

4.1.1 ทรพยากรสารสนเทศทสงเสรมหลกสตรและกจกรรมทางวชาการ ของสถาบนอดมศกษา ทกระบบการศกษา

4.1.2 ทรพยากรมาสนเทศทผลตและเผยแพรโดยสถาบนอดมศกษา ตนสงกด

4.1.3 ทรพยากรสารสนเทศทางศลปวฒนธรรม ทรพยากรสารสนเทศทองถนและภมปญญาทองถน

4.1.4 ทรพยากรสารสนเทศทสงเสรมความสนใจใครร สตปญญา และนนทนาการตลอดจนแนวทางในการประกอบอาชพและด ารงชวตอยางมความสข

4.2 ปจจยทตองค านงในการจดหาทรพยากรสารสนเทศ

4.2.1 ขอบเขตและลกษณะของหลกสตรในสถาบนอดมศกษา

4.2.2 จ านวนและลกษณะของโครงการบณฑตศกษา

4.2.3 วธการจดกระบวนการเรยนร

4.2.4 จ านวนนกศกษาทงในระดบปรญญาตร และบณฑตศกษา

4.2.5 จ านวนวทยาเขต ศนยการเรยนและหนวยงานเรยกชออยางอน ในแตละสถาบนอดมศกษาและลกษณะของสารสนเทศทองถนของแตละทองถน

4.2.6 ความตองการของคณาจารยในการสอน การวจย และการบรการทางวชาการแกสงคม และบคลากรอนๆ ในสถาบนอดมศกษา

4.2.7 ความตองการของผใชทจะศกษาใหลกซงในเรองใด เรองหนงซงหองสมดสถาบนอดมศกษาไมสามารถ ยมทรพยากรสารสนเทศทตองการไดจากหองสมดอน

4.3 สตรส าหรบค านวณจ านวนทรพยากรสารสนเทศ จ านวนทรพยากรสารสนเทศ ใหใชสตรส าหรบคดค านวณ ดงน

4.3.1 หนงสอ

(1) จ านวนหนงสอ/นกศกษา 15 เลม / 1 คน

(2) จ านวนหนงสอ/อาจารย 100 เลม / 1 คน

(3) หนงสอเฉพาะสาขาวชา 500 เลม ส าหรบระดบปรญญาตร

30,000 เลม ส าหรบระดบปรญญาโทกรณทไมมการเปดสอนในระดบอนทสงกวาระดบปรญญาโท6,000 เลม ส าหรบระดบปรญญาโท กรณทไมมการเปดสอนในระดบอนทสงกวาระดบปรญญาโท6,000 เลม ส าหรบระดบการศกษาเฉพาะทาง 6 ป25,000 เลม ส าหรบระดบปรญญาเอก

หองสมดสถาบนอดมศกษาควรมหนงสอจ านวนไมนอยกวา 100,000 เลม และจะตองมตวเลมหนงสออยางนอยรอยละ 50 ทงน จ านวนทรพยากรสารสนเทศ ในรปสออนๆ ใหนบเทากบจ านวนเลมของหนงสอทบนทกลงสอทสามารถคนหามาใชไดทนท

4.3.2 วารสารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรมวารสารเฉพาะสาขาวชาตามความจ าเปนของแตละสาขาวชาทเปดสอนเปนวชาเอก วชาโท ของสถาบนอดมศกษา ทงนใหค านงถงการบอกรบวารสาร ดวยวธอน เชน การสงซอบทความวารสารและสาระสงเขปซงสามารถสงฉบบพมพทางสออเลกทรอนกสไดทนทรวมทงการบอกรบวารสารอเลกทรอนกส วารสารประเภทใหความรทวไปและเพอความจรรโลงใจ ใหมจ านวนตามความ เหมาะสม

ตอนท 5อาคาร สถานท และครภณฑ

อาคารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรตงอยทสะดวกส าหรบผใช มสดสวนเปนเอกเทศ มเนอทส าหรบเกบทรพยากรสารสนเทศ อยางเพยงพอ และเหมาะสมกบลกษณะของทรพยากรสารสนเทศ ขนาดของหองสมดสถาบนอดมศกษาและเนอทในสวนตางๆ ควรค านงถงจ านวนนกศกษา จ านวนบคลากร และเนอททจ าเปนตอการปฏบตงานของบคลากร ตลอดจนจ านวนทรพยากรสารสนเทศ ซงการคดค านวณเนอทหองสมดจะรวมถงเนอทส าหรบเครองมอและอปกรณในการใหบรการทตองใชเทคโนโลยประเภทตางๆ ของหองสมดดวย

5.1 การสรางอาคารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรค านงถงความตองการ ในการใชเนอทในอนาคต และไดรบการออกแบบอยางเหมาะสมและถกตองตามมาตรฐานการกอสรางอาคารอปกรณ อ านวยความสะดวกในตวอาคารควรใหเหมาะสมกบลกษณะงาน และภาระหนาท ทงนผบรหารหองสมดสถาบนอดมศกษา ตองเปนผหนงในคณะกรรมการด าเนนการจดสรางและตรวจรบอาคาร

5.2 ครภณฑหองสมดสถาบนอดมศกษา เชน โตะ เกาอ ควรออกแบบใหไดมาตรฐาน

5.3 พน เพดาน และผนงอาคารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรประกอบดวย วสดเกบเสยง

5.4 อาคารหองสมดสถาบนอดมศกษาควรมระบบควบคมอณหภม ความชน การระบายอากาศ แสงสวาง และระบบปองกนสาธารณภย อยางเหมาะสมและไดมาตรฐาน เพอปองกนและบ ารงรกษา ทรพยากรหองสมดมใหเกดการช ารดเสยหายกอนเวลาอนสมควร

5.5 หองสมดสถาบนอดมศกษาควรจดอาคารสถานทส าหรบคนพการ โดยเพมสงอ านวยความสะดวกส าหรบคนพการ เชน ทางขน - ลง หองน า ลฟต และ ทนงอานหนงสอ

5.6 สตรส าหรบค านวณเนอทของหองสมดสถาบนอดมศกษา

5.6.1 เนอทส าหรบผใชจ านวนทส าหรบศกษาคนควาภายในหองสมด สถาบนอดมศกษา ใหมจ านวนทนงรอยละ 25 ของผใชโดยเฉลยตอวนโดยคดพนทประมาณ2.25 - 3.15 ตารางเมตร/คน ทงนใหจดหองศกษาเดยวและหองศกษากลมส าหรบนกศกษา และอาจารยตามความเหมาะสมจ านวนเนอทส าหรบวางอปกรณ อเลกทรอนกสและคอมพวเตอร ส าหรบผใช ควรมเนอทไมต ากวารอยละ 25 ของจ านวนทนงในหองสมด

5.6.2 เนอทส าหรบเกบหนงสอและวารสารเยบเลม ส าหรบจ านวน 150,000 เลมแรก 0.0090 ตารางเมตร/เลมส าหรบ จ านวน 150,000 เลมตอไป 0.0081 ตารางเมตร/เลมส าหรบจ านวน 300,000 เลมตอไป 0.0072ตารางเมตร/เลม ถาจ านวนหนงสอทงหมดมากกวา 600,000 เลมขนไป 0.0063 ตารางเมตร/เลม ทงนควรจะเตรยมเนอทส าหรบทรพยากรสารสนเทศทจะเพมขนในอนาคตดวย

5.6.3 เนอทส าหรบบคลากรผปฏบตงานเนอทส าหรบการปฏบตงาน ของบคลากรส าหรบการใหบรการจดวางเอกสารการท างาน เครองมอ และอปกรณอเลกทรอนกส คอมพวเตอร และอปกรณอนๆ ใหคดเนอท เปน 1 ใน 8 สวน จากเนอทรวมทง หมดของเนอทส าหรบผใชและเนอทส าหรบจดเกบหนงสอ

ตอนท 6การบรการ

บรการตองมงสงเสรมใหความสะดวกแกผใชทกประเภท และสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง ตองหาวธการ เครองมอ เทคโนโลยททนสมย และโทรคมนาคมทจ าเปน เพอชวยใหผใชบรการสามารถเขาถงทรพยากรสารสนเทศ อยางรวดเรวและครบถวนตามความตองการ ทงบรการใหเปลาและบรการทตองเสยคาธรรมเนยม ดงน

6.1. ตองจดใหมการปฐมนเทศนกศกษา การสอน หรอรวมสอนการคนควา ทรพยากรสารสนเทศ ตลอดจนชวยคนควา และใหค าปรกษาทางวชาการ

6.2. จดใหมบรการยม - คน โดยก าหนดระเบยบเพอใหผใชรบบรการอยาง เสมอภาคตามสทธทควร

6.3 ตองมบรการสบคนผานเครอขายภายในประเทศ เครอขายอนเตอรเนต และสอนการสออเลกทรอนกส

6.4 ตองมชวโมงบรการอยางสม าเสมอและเหมาะสม

6.5 หากมการเรยนการสอนนอกสถาบนอดมศกษาควรจดใหมการบรการ เพอใหผใชสามารถเขาถงทรพยากรสารสนเทศไดตามความตองการ

6.6 ตองมการพฒนาคณภาพการบรการดานตางๆ อยางตอเนองและสม าเสมอ

6.7 สงเสรมใหมการใชทรพยากรสารสนเทศรวมกน เพอใหมการใชทรพยากรสารสนเทศอยางกวางขวางและประหยด

ตอนท 7ความรวมมอระหวางหองสมดสถาบนอดมศกษา

หองสมดสถาบนอดมศกษาควรด าเนนการใหเกดความรวมมอโดยการสรางเครอขายเชอมโยงเพอใหมการใชทรพยากรและเทคโนโลยรวมกน โดยค านงถงหลกการประหยดและประสทธภาพของบรการ ทงน หองสมดสถาบนอดมศกษาทกแหงควรไดรบ งบประมาณประจ าปเพอการนดวย

ตอนท 8การประเมนคณภาพหองสมดสถาบนอดมศกษา

หองสมดสถาบนอดมศกษาควรมระบบการประเมนคณภาพของหองสมดสถาบนอดมศกษา เพอเปนแนวทางในการจดการ ใหเปนไปตามมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษาและสอดคลองกบนโยบายการประกนคณภาพการศกษาแหงชาต ทงนหองสมดสถาบนอดมศกษาทกแหงควรไดรบงบประมาณเพอการนดวย

ทงนในการน ามาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษาไปปฏบตเพอใหถงมาตรฐานหองสมดสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2544 หองสมดสถาบนอดมศกษาควรมการด าเนนการใหครบตามทมาตรฐานก าหนดภายใน 5 ป นบจากวนประกาศใชมาตรฐานฉบบน เมอพน 5 ปแลวควรจดใหมการด าเนนการ ประเมนคณภาพหองสมดเพอรอบรบการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาตอไป โดยอาจจะกระท าในทกๆ 5 ป

ส าหรบหองสมดสถาบนอดมศกษาทใชการศกษาระบบเปด หรอระบบการศกษาทางไกล อาจใชมาตรฐานนโดยอนโลม และอาจปรบเปลยนบางขอใหสอดคลองกบสภาพการเรยนการสอนของสถาบนอดมศกษาได

63

ภาคผนวก ง รายชอผทรงคณวฒ

64

ผทรงคณวฒ 1. ดร.อนนต เก ตาแหนง : ผอ ชยการสยาม มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (ป 2548) 2. ผชวยศาสตร สมบญ

ตาแหนง : อาจารยประจาโปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร ค าวทยาลยธรรมศาสตร

ดดา านวยการศนยพณ

าจารยนฤตย นม

ณะศลปศาสตร มห

library model for suan dusit rajabhat university’s campus...

Documents