licht versie 6 - landvanaalst.eu · kleurcode van een tl lamp kunstlicht in de vogelkweek 6/7/2018...
TRANSCRIPT
6/7/2018
1
over de rol van licht in de vogelkweek
Zesde versie, aanpassing 17 mei 2018
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 2
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Voordracht van dr. Peter Coutteel
Symposium in Uden
Deskundigeid op gebied van
Elektromagnetisme
Belangstelling van collega liefhebbers uit Eindhoven e.o.
Nieuwsgierigheid (en ambitie) als kanariekweker
Dit verhaal: de rol van licht in
de vogelkweek
3
Meerdere invalshoeken mogelijk:◦ hoe komt een vogel aan zijn kleur?◦ hoe “standaardiseren” we licht tijdens een keuring?◦ wat is de rol van licht in de vogelkweek?
Belangrijkste vragen:◦ wat voor licht hebben vogels nodig om te zien ?◦ welke lichtbron komt daar het dichtste bij ?◦ wat zijn de ontwikkelingen voor de toekomst ?
De meeste informatie gevonden op Internet Voorzichtige conclusies, vooral informatie
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 4
De kweek slaagt het beste bij: ◦ gunstig milieu voor overleven van nakomelingen◦ overvloedig voedsel
Daglengte speelt een belangrijke rol Daarnaast temperatuur en vochtigheid◦ bij een stabiel en droog klimaat en constante daglengte
kan regenval voortplanting triggeren◦ ook rijke of schrale voeding speelt een belangrijke rol
Beschikbaarheid van nest + nestmateriaal Invloed van soortgenoten:◦ bij een mannetjesparkiet: stemgebruik◦ bij kakatoes: aanwezigheid van een partner◦ bij koloniebroeders: meer broedende vogels
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 5 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 6
Daglicht !!!
6/7/2018
2
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 7
http://www.fabulousfinch.com/breeding-gouldian-finches.htm
Wat is licht en wat doet het ? Wat is er nu verkrijgbaar ? LED: het licht van de toekomst ?
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Geen lange technische verhalen !!!
8
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 9ElectrickeryElectrickeryElectrickery
De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
1a
10
Bron Object
Waarnemer
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 11
Transmissie Reflectie Absorptie
Reflectie wordt bepaald door:• de kleur van het object• optische effecten
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 12
6/7/2018
3
Bron Object
Waarnemer
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Reflectie afhankelijk
van kleur en structuur oppervlak
13
Licht van plafond, lichtbak en flitser bepalen samen het beeld van de vogel
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 14
Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de kleur van een gele vogel
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 15 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 16
De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
1b
17 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 18
6/7/2018
4
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 19 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 20
Olielaag Zeepbel
6/7/2018 21Kunstlicht in de Vogelkweek
Olie op water Zeepbel
6/7/2018 22Kunstlicht in de Vogelkweek
6/7/2018 23Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018 24Kunstlicht in de Vogelkweek
6/7/2018
5
6/7/2018 25Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 26
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 27 6/7/2018 28Kunstlicht in de Vogelkweek
6/7/2018 29Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018 30Kunstlicht in de Vogelkweek
6/7/2018
6
De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
1c
31 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 32
• wordt meestal aangeduid met de kleuren de golflengte of de frequentie
• in de grafiek ook de intensiteit (sterkte)per kleur aangeven
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 33
Golflengte (nm) →
Rela
tieve
Inte
nsite
it (%
) →
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 34
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 35 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 36
6/7/2018
7
De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
1d
37 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 38
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 39
Vogels en duiven hebben
vier of vijf soorten kegeltjes
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 40
S = shortM = mediumL = long
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 41
Kegeltjes hebben een speciale vorm
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 42
6/7/2018
8
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Vogels zien een kleurig geheel
Mensen zien een zwarte vogel
43 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 44
Protanopie: geen rood zien Protanomalie: minder rood zien
Tritanopie: geen blauw zien Deuteranomalie: minder groen zien
De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
1e
45 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 46
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 47 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 48
6/7/2018
9
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 49 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 50
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 51 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 52
Yorkshire Norwich
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 53
Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
2a
54
6/7/2018
10
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 55 6/7/2018
daglicht gloeilamp standaard TL
halogeen
Kunstlicht in de Vogelkweek 56
6/7/2018
Licht: RGB Inkt,verf: CMYK Kunstlicht in de Vogelkweek 57 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 58
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 59
Licht Inkt, VerfBruin pigment met een blauwe schijn wordt donkergrijs
6/7/2018
Kleur 950
Kleur 965
geen UV
meer UV
weinig rood
weinig rood
Kunstlicht in de Vogelkweek 60
6/7/2018
11
Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
2b
61 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
het spectrum hangt af van de verschillende soorten fosforverbindingen in de fluorescerende laag
62
6/7/2018
StandaardUniverseel Wit
TRUE LIGHTvolspectrum
Daglicht Tri-fosfor neutraal wit
In een True Light lamp zitten 14 verschillende fosforpoedersKunstlicht in de Vogelkweek 63 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 64
Twee varianten TL lampen, T8 en T5,meerdere lengtes
Spaarlamp
6/7/2018
Gelijkmatige verdeling, pieken in groen, blauw, en ultraviolet
Kunstlicht in de Vogelkweek 65 6/7/2018
Weinig rood, RGB pieken, extra ultraviolet
Kunstlicht in de Vogelkweek 66
6/7/2018
12
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 67 6/7/2018
Gelijkmatige verdeling,pieken in blauw en groen, extra ultraviolet
Kunstlicht in de Vogelkweek 68
... kenmerkt zich door een elektronisch voorschakelapparaat (VSA).
Voordelen zijn: Een elektronische VSA gebruikt minder energie dan
een mechanische of magnetische VSA (starter) in conventionele TL (ongeveer 5 i.p.v. 10 tot 15 Watt).
Daardoor geeft de verlichting minder warmte af; dat bespaart op uw gebouwkoeling.
HF-verlichting gaat langer mee (door een elektronisch VSA wordt de levensduur van een T8-lamp met 30 tot 50% verlengd t.o.v. conventionele TL).
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Bron: www.duurzaamMKB.nl
69
Voordelen zijn: HF-verlichting is dimbaar. Met aanvullende
daglichtafhankelijke regeling resulteert dat in nog minder energieverbruik.
HF-verlichting is prettiger voor uw ogen dan conventionele TL, omdat de ons oog de lamp niet ziet knipperen.
Een defecte lamp schakelt automatisch uit en blijft niet vervelend aan en uit schakelen.
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Bron: www.duurzaamMKB.nl
70
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 71
Ook gebruikt te koop op Marktplaats
Betere armaturen hebben een frequentie
van 10.000 Hz
TL lamp is te koop in twee varianten: T8 of T5 aangeduid via de diameter◦ T8 = 8/8 inch = 26 mm, de “gewone” variant◦ T5 = 5/8 inch = 16 mm, de “moderne” variant
belangrijkste verschillen:◦ T5 lampen hebben andere lengtes, dus is een ander
armatuur of een adapter nodig◦ levensduur van T8 is 10.000 uur, van T5 24.000 uur◦ T5 vereist een elektronisch voorschakelapparaat
(EVSA), werkt hoogfrequent en is dimbaar◦ T5 lamp zet energie efficiënter om in licht◦ T5 licht behoudt langer zijn kleur
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 72
6/7/2018
13
Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
2c
73 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Vergelijkbare series zijn er ook van andere merken
74
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 75 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 76
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 77 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 78
6/7/2018
14
6/7/2018
Dit kan ook in de vogelkweek
Kunstlicht in de Vogelkweek 79 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 80
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 81 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 82
Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
2d
83
de temperatuur van een hypothetisch zwart lichaam waarvan het uitgestraalde licht dezelfde kleurindruk geeft als de lichtbron
wordt uitgedrukt in kelvin (K) blauwachtig licht heeft een hogere
kleurtemperatuur dan roodachtig licht
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 84
6/7/2018
15
maat voor de kwaliteit van kleurweergave van door een lichtbron belichte objecten
Engels CRI = color rendering index voor de test worden acht standaardkleuren
met matige verzadiging gebruikt dit kan met kleurgevoelige sensoren en
computers worden uitgevoerd◦ dus geautomatiseerd en objectief
fluorescentielamp (TL-buis): CRI = 80-90 gloeilamp: CRI = 100
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
http://www.maretti.com/licht-weetjes-een-heldere-uitleg-2/
85 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Kleurcode Kleur Kleurweergave827 extra warm wit goed830 warm wit goed835 neutraal wit goed840 koel wit goed865 koel daglicht goed930 warm wit zeer goed940 koel wit zeer goed950 daglicht zeer goed965 koel daglicht zeer goed
Eerste cijfer = kleurweergaveLaatste twee cijfers = kleurtemperatuur
86
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Kleurcode Kleur Kleurweergave827 "Interna" extra warm wit goed830 warm wit goed835 neutraal wit goed840 koel wit goed860 koel daglicht goed880 "Sky-White" goed930 warm wit zeer goed940 koel wit zeer goed950 daglicht zeer goed965 koel daglicht zeer goed
Eerste cijfer = kleurweergaveLaatste twee cijfers = kleurtemperatuur
87 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Licht aan het eind van de tunnel ?
88
Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs in de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt ??? Lichtsterkte en LEDs
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
3a
89 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
De kleur van het licht hangt af van het halfgeleider materiaal in de chip
90
6/7/2018
16
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 91 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Daglicht LED is blauwe LED met een laag fosfor
92
6/7/2018
Weinig rood, gat bij cyaan, geen ultraviolet
Kunstlicht in de Vogelkweek 93 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 94
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 95
Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs in de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
3b
96
6/7/2018
17
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Drie kleuren in één LED
97 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 98
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 99
Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs in de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
3c
100
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek101 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
102
6/7/2018
18
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek103 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
104
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek105 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
106
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek107 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
108
6/7/2018
19
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Geopend juli 2015
109
Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs voor de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
3d
110
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek111 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Aansluiten op het lichtnet:12V trafo en dimmer
12V, 0,96W
12V, 0,72W
112
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
Eén strip: 25cm, 18 LEDs, 4,5Wof 33cm, 36 LEDS, 9W (foto)
113 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 114
6/7/2018
20
Schema van de aansluiting aan de controller
Foto van de b8 LED bar
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 115
Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs voor de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek
3d
116
Drie maten:◦ Lumen: hoeveel licht straalt een bron uit?◦ Candela: hoeveel licht binnen een bepaalde hoek?◦ Lux: hoeveel licht per eenheid van oppervlak? voor een kantoor: 250-500 Lux voor fijn werk: 500-1000 Lux voor precisiewerk: 1000-2000 Lux op een bewolkte dag: 1000 Lux daglicht: 10.000-20.000 Lux
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 117
Gloeilamp: 12-15 lumen per Watt Halogeenspot: 20 lumen per Watt LEDs: ◦ Gewone: 25 lumen per Watt◦ Moderne felle witte: 40-60 lumen per Watt
Spaarlamp: 60 lumen per Watt TL-lampen: 100 lumen per Watt Natriumlampen: 120-200 lumen per Watt
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 118
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 119
Uitgangspunt:◦ 50 lumen per Watt (tussen de 40 en 60)◦ Oppervlakte kooi is 55 x 31 cm2 = 0,17 m2
◦ Drie blokjes van vier LEDs levert in totaal 3 Watt◦ 90% van het licht blijft binnen de kooi
Gemiddelde lichtsterkte op de bodem:
Dus als een kantooromgeving met veel licht of iets minder dan daglicht op een bewolkte dag
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 120
Lux 8009,017.0
503
6/7/2018
21
Aanname: bij vogels is het hele spectrum van het daglicht nodig◦ vogels zien anders dan mensen, dit heeft functie◦ dit komt doordat ze ultraviolet (UV) licht zien
Twee alternatieven:◦ de klassieke TL met hoogfrequent voeding TrueLight of een combinatie van (aquarium)lampen◦ de moderne LED altijd de daglicht versie nemen aanvullen met blauw/ultraviolet, LED of aquariumlamp◦ elk soort verlichting zijn eigen schakelklok/dimmer
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 121 11-5-2016Licht, Versie 5 122
6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 123 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 124