Ligjëratë 1INFORMATIKA 1

Përmbajtja

Bazat e InformatikesHardveriSoftveri

Sistemet OperativeProgramet

AplikativeViruset

KompjuterikeRrjetat KompjuterikeBazat e të dhënave

Windows (intro)WordExcel

Teoria Praktika

Teknologjia???Shkenca mbi shkathtësitë dhe zanatet –

përdorimi praktik i njohurive njerëzoreTërësia e njohurive apo e dijeve për mënyrat

e përpunimit fizik, kimik, pjesërisht edhe mekanik të lëndëve të para, të materialeve të ndryshme etj., dhe për metodat që zbatohen në jnë lloj pune ose në procese të caktuara të prodhimit; përshkrimi i këtyre mënyrave dhe metodave në udhëzues, grafikë etj.

Mund të jetë:Materiale (kompjuterët, makina të ndryshme)Jomateriale/Virtuale (Softverët, biznes

metodat)

Teknologjia Informative (Informatike)Term gjenerik që ka të bëjë me përpunimin e

informatave dhe të dhënave duke shfrytëzuar hardverin dhe softverin (kompjuterin).

Objektivi - konvertimi, ruajtja, memorimi, procesimi, bartja, dhe rikthimi i sigurt i informatave.

BAZAT E INFORMATIKËS KUPTIMET THEMELORE

E dhëna dhe informataInformatika dhe informatika e biznesitPërpunimi i të dhënaveModeli logjik i kompjuterit të sotëmGjeneratat teknologjike të kompjuterëveKlasifikimi i kompjuterëve

E dhëna dhe informataE dhënë është çfardolloj shkronje, numri

apo simboli apo kombinim shkronjash, numrash dhe simbolesh pa ndonjë domethënje të veçantë.

Informata paraqet një bashkësi të të dhënave, kuptimeve ose shenjave të cilat pranuesit ia zvogëlojnë ose ia eliminojnë papritshmërinë dhe pacaktueshmërinë dhe e cila mundëson veprimin duke bërë zgjedhjen më optimale nga ngjarjet e mundshme me qëllim të ngritjes së kapacitetit të njohurive njerëzore për ngjarjen e zgjedhur.

Rrjedha e informacionit Për rrjedhën e informacionit duhet të

ekzistojnë dy objekte: Dhënësi dhe Pranuesi i informacionit

Objektet mund të jenë: njeriu-njeriu njeriu-makina makina-njeriu dhe makina-makina

InformatikaFjala informatikë paraqitet për herë të parë

në Francë në vitin 1960, ndërsa më vonë e përvetësojnë edhe vendet tjera në Europë dhe në botë.

Vetë fjala është nxjerë nga fjalët informacion (Information) dhe automatikë (Automatique) dhe paraqet shkencën për informatat dhe lajmërimet.

Shkencë mbi mbledhjen, përpunimin, bartjen, shdfrytëzimin e të dhënave/informatave me ndihmën e sistemeve për përpunimin e të dhënave në kuadër të sistemit të caktuar informativ.

Ashtu siç është e nevojshme që minerali i hekurit të përpunohet që të arrihet deri te hekuri, ashtu shpesh herë është e nevojshme që të dhënat "bazë" të përpunohen me qëllim që të fitohen të dhëna ose informata të tjera. Aktiviteti i tillë quhet përpunim i të dhënave.

Llojet e të dhënave që përpunohenNumerikeTekstualeFigurativeAkustikeEtj.

Përpunimi i tyre mund të bëhet në mënyra të ndryshme.

Përpunimi i të dhënavePërpunimi manual (abakusi 3000 vjet

p.e.s.)Përpunimi mekanik i të dhënave (1817

makina e shkrimit, 1843 telegrafi i Morseut)

Përpunimi mekanografik (pajisje elektromekanike, makina me pllaka të perforuara)

Përpunimi elektronik (kompjuteri elektronik)

Informatika mbështetet nëTeknologjinë kompjuterike dheTeknologjinë komunikuese

Le të shohim ku qëndron esenca e këtyre dy teknologjive

Teknikat digjitale(Informacioni kodohet me numra)

6:12:08

Analog Digjital

Teknika digjitaleSi paraqiten numrat në pajisjet elektrike?Përdorimi i numrave binar (baza 2).Një numër binar mund të paraqitet me anën e një ndërprerësi:

Vlera 0 : ndërprerësi i hapurValue 1 : ndërprerësi i mbyllur Një numër me n bite mund të merr 2 n vlera të ndryshme2 bite : 4 kombinime 00 01 10 113 bite : 8 kombinime 000 001 010 011 100 101 110

111 8 bit (= 1 bajt) 256 kombinime16 bit: 65 536 kombinime24 bit: 16 777 216 kombinime32 bit: 4 294 967 296 kombinime

Matja e vëllimit/sasisë së Informatave

Bit – njësia matëse për matjen e sasisë së informacionit

nga anglishtja bit = binary digitQarqet elektrike në kompjutor munden të

ndodhen vetëm në njërën nga dy gjendjet.Këto gjendje prezantohet me cifrat 0 dhe 1

dhe quhet paraqitje binare, respektivisht të dhënat të paraqitura përmes njësheve (1) dhe zerove (o) i quajm paraqitje binare

Prezantimi i të dhënave

Të dhënat në kompjuteret prezantohen/paraqiten me cifrat 0 dhe 1 –

Sistemi Binar i numrave (me bazë 2) dy cifra 0 dhe 1Sistemi dekad i numrave (me bazë 10)- dhjet cifra: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9Sistemi oktal i numrave (me bazë 8)- tetë cifra: 0,1,2,3,4,5,6,7Sistemi heksadecimal i numrave (me bazë

16)- gjashtmbdhjet

cifra:0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

Klasifikimi i kompjuterëve Kompjuterët e mëdhenj (angl.

mainframes)Kompjuterët e vegjël

(minicomputers)Mikrokompjuterët (microcomputers)

Kompjuterët e mëdhenj (angl. mainframes)

Karakterizohen me: dimensione të mëdha, fuqi shumë të madhe procesorike,kapacitet shumë të madh të memorjes,etj.

Kompjuterët e vegjël (minicomputers)që dallohen si më të vegjël nga

mainframe, karakterizohen me fuqi të lartë procesorike dhe zakonisht shfrytëzohen si server të rrjetit.

Serverët menaxhojnë klientët e një rrjeti kompjuterik, dhe në rastet e lidhjes së një grupi kompjuterësh në Internet paraqitet në rolin e Gateway kompjuterit.

Mikrokompjuterët (microcomputers)Kompjuterët e vegjël të cilët zakonisht ne i

përdorim në jetën e përditshme, si kompjuteri personal –PC, kompjuterët portabël, etj., janë shembuj tipik të mikrokompjuterëve.

Modeli logjik i kompjuterit të sotëm(bazuar në zbulimin e Von Neumann)

Procesori qendror,Njësia aritmetiko-logjike,Njësia dirigjuese,Memorja punuese,Pjesët hyrëse,Pjesët dalëse.

Procesori qendror (njësia qendrore)

Njësia qendrore përbëhet nga këto komponente:

1. Njësia dirigjuese (udhëheqëse) 2. Njësia aritmetiko – logjike 3. Memorja punuese (e mbrendshme)

Njësia dirigjueseudhëheq me njësinë qendrore, ndërsa tërrthorazi edhe me komponentet tjera të

kompjuterit.Udhëheqja mbështetet në programet e vendosura në

memorien kryesore.

Njësia aritmetiko – logjike (ALU) ka për detyrë kryerjen e operacioneve aritmetiko-

matematikore si dhe ato logjike. përpunimi i të dhënave e përbërë nga qarqe elektronike të cilat punojnë në parimin e

logjikës binare.

Memorja punuese (e mbrendshme) përmban të dhënat dhe programet të cilat duhet të

përpunohen. ka aftësinë t'i pranojë, t'i ruajë dhe t'ua dorëzojë të dhënat

njësive të tjera.

Njësitë hyrëse tastatura, miu,

skaneri, lexuesi i barkodeve, kamera, etj.

Njësitë dalëse monitori, printeri dhe

ploteri.

Njësitë hyrëse, njësitë dalëse

Njësi hyrëse - dalësemodemi, kartela e rrjetit, audio kartela, dhe paisje tjera me funksione speciale.

bazohen në një teknologji që nuk kërkon furnizim me energji elektrike për ruajtjen e të dhënave

Më së shpeshti shfrytëzohen mediumet magnetike të cilat të dhënat i ruajnë në celula magnetike.

përdoren për deponim të të dhënave dhe programeve

Njësitë për memorje të jashtme