Lim-chia̍�h ê oē-seng飲食的衛生

高 三 組

組 長 : 林 聖 凱 組 員 : 邱 泰 樺 柯 傑 許 林 浩 宏 吳 冠 賢

前言 Lâng tek-khak tioh lim-chiah, nā bô

ōe gō-sí, chóng-sī lim-chiah tioh chiàu hoat-tȱ,chiah khah ōe tit-tioh lī-ek. Ū kúi-nā hāng iàu-kín tioh chai.

牙齒的重要 Part1 Nā si chhùi-khí bô chheng-khì á-sī chiù

khang, khang lāi ōe chhàu, chiū bōe bián-tit bak-tioh so pȱ ê chiah mih. Chit hō lâ-sâm ōe cho-tòng siau-hòa.

蛀牙不只造成異味還會影響消化 Po-khí m nā tùi-tiōng hó khòaⁿ, sī beh hȱ

chhùi lāi chheng-khì, lâng khah ōe pȱ hó-sè lâi chān siau-hòa

補牙的重要性不在美觀而是在於維持口腔的清潔和幫助消化 .

牙齒的重要 Part2 Gín-á ê leng khí(乳牙 ) nā chiù tōa khang,

chiū po-khang sī tē-it hó, nā bōe án-ni, chiù-khang hit ki tioh bán khí lâi, bián tit khang lāi ê tok to tioh teh-beh hoat ê sin khí.

口腔清潔 Chhùi-khí tioh tak jit sóe koh bín nng

pái,lāi-bīn gōa-bīn téng ē lóng tioh siông-sè bín i,bián ū sòe-sòe tè chiah mih chek-chū tī chhùi-khí ê tiong-kan.

Oá khí-hōaⁿ(牙齦 ) hit ūi tioh chheng-khì sī tē-it iàu-kín.

吃飯不貪快 不過量 按固定時段

M thang chiah siuⁿ kín Nā chiah siuⁿ kín, nōa lâu bōe kàu-giah thang kap chiah mih saⁿ chham hó-sè. Nā pȱ bē iù chiū chiah mih khah oh siau

M thang chiah siu paChiah tioh chún-chat, m thang chiah kàu pá-tiùⁿ, tak lâng tioh chiàu i ê lek-liong chiah.Chhut toa lat chòe kang ê chhin-chhiuⁿ kng-kio ê, phah-thih ê hit ho lâng tioh chiah khahchoe. Chòe khah khin-khó kang ê lâng khiàm-eng khah chió.

Chiàu thiⁿ-sî lâi chiahkôaⁿ thiⁿ lâng oe kham tit chiah u iû ê mih

khah choe, bah iah thang chiah khah choe.Joah-thiⁿ ê sî tioh chiah ké-chí kap chhài hit ho khah chheng ê mih khah choe.

M thang tauh-tauh chiah tiám sim

chit tng chiah tioh thèng-hau kúi-na tiámcheng kú, ì-sù chiu-si hoo soo chiah ê mih oe siau-hòa, koh chit hang si hoo ui oe hioh lâi hok-tò lat.

Tú-tú chiah pá hioh chit khek kúTú-tú chiah pá m thang liâm-piⁿ thak chheh, á-si chòe tang ê kang; tioh lioh-á hioh chit khek kú, á-si pòaⁿ tiám cheng kú, ho seng-khu thang pi-pan siau-hòa ê su.

Teh chiah ê sî lâng nā chheng-sim chiū khah ōe siau. Nā iu-būn ut-chut á-sī siū-khì,chiū iok-lȱ khah bōe siⁿ tak hō ōe pang-chān siau-hòa ê ek.

Tak hō chiah mih tioh chiàu-ko bián bak-tioh ho-sîn ê lâ-sâm. Pī-pān hong-tû lâi siu chin hó hoat-tȱ. Ho-sîn ê gûi-hiám sī in-ūi in ài hioh tī tak téng-hō lâ-sâm lâi bak-tioh kha,jiân-āu pe khì hioh tī lâng so beh chiah ê mih, án-ni bōe bián-tit tòa lâ-sâm khì bak-tioh chiah mih.

Ho-sîn ê kha so ōe tòa khì ê lâ-sâm sui-jiân kek chió, chóng-sī tī hit ê lâ-sâm tiong kiaⁿ liáu ū tì pīⁿ ê sòe khún (ū sî kiò chòe bî-but) tī-teh, kàu-giah thang thôan-jiám siong-tiōng ê pīⁿ-chèng, chhin-chhiūⁿ tng-á jiat, làu-tho, chòe-lī hiah ê.

Joah thiⁿ sî gín-á siat-sià,kiám-chhái ūi-tioh chiah-mih bak-tioh ho-sîn ê tok.

Siat-sú chiah mih í-keng bak-tioh, nā chú sek chiū ōe biat tok. Chú hó ê sî tioh siu hó-sè bián koh-chài bak-tioh. Bōe piáⁿ, bōe thng-á ê lâng eng-kai khàm mih hó-sè, bián ho-sîn lâi bak-tioh.

Būn-thâng Tī chit ê tōe-hng chōe-chōe tōa-lâng gín-á �

siⁿ būn-thâng. Che sī cháin-iūn ？ Sī in-ūi só chia;h ê chhài-soe liâm tio;h

būn-thâng nn<g, í-keng kàu pak-lāi chiah chiâⁿ chòe būn-thâng. Chōe-Chōe lâng pak-tó thiàⁿ siat-sià sī ūi-tio;h chit ê iân-kò.

Būn-thâng Ū tî-hông ê hoat-tō͘%, chiū-sī ta(k hō͘

chhài ta(k pái tio(h tāi-seng chú chiah chia(h, the chú ê sî būn-thâng nn+g ō͘e sí-khì, āu-lâi bō͘e chiâⁿ chòe būn-thâng.

Chia(h mí ê sī Chōe-Chōe i-seng bat hoan-hù lâng, bē

chia;h ê tāi-seng chha-put-to saⁿ kheh kú, tio;h seng lin chi̍ ;t nn<g óaⁿ chheng ám á-sī kún-chúi. Ań-ni hō@ seng-khu ū liû-chit, kàu-gia;h thang siⁿ kúi-nā hō ōe pang-chān siau-hòa ê chiap, koh ū pa;t mi̍ ;h lī-ek.

Tng chia;h ê sî m< thang lim chin chōe, kiaⁿ-liáh ōe hō@ ūi chiap siuⁿ po;h, chiū i ê siau-hòa la;t liám chió.

(9) Lâng nā siông-siông chiàu kui-kú lâi lim-chih, chiah khah bōe hōan-tio'h ūi thiàⁿ lân siau hit hō pīⁿ. Phòa-pīⁿ sui-jiân ōe i-tit, lêng-khớ lim-chia'h ê sî ta'k hāng chiàu hoat-tȱ, hȱ seng-khu khah bián hit hō pīⁿ.

Phì-jū pió-á sin ê sî ta'k hāng lóng sī hó, nā lām-sám ēng sui-jiân siu-lí kàu hó, iā bōe pí-tit iáu-bē pháiⁿ-khì ê sî hiah ióng.

(10) Chia'h mih tī ūi lāi tio'h chham ūi-chiap chiah ōe siau-hòa. Kiám-chhái lâng chia'h siuⁿ chōe á-sī in-ūi phòa-pīⁿ, ūi sớ siⁿ chiap bô kàu-gia'h siau-hòa la't, chiū chia'h mih ōe chek-chū khah kú tī ūi lāi.

In-ūi ūi sī sio ê sớ-chāi, sớ-í chia'h mih ōe piàn chhàu-sng. Nā thờ chhut lâng chiām sî ōe khah sóng, nā bô thờ chhut, kiaⁿ-liáu ūi ōe ná tiùⁿ tōa, ūi ê piah ná sit la't, siau-hòa ná bô sûn.

Ań-ni thang chai nā thàn ōe-seng ê lí lâi lim-chia'h, hit ê lī-ek chin-chiàⁿ tōa.