lingua albanese gjuha shqipe - · pdf filecart/albanese/2 testo filmato n. 1 l’italiano...
TRANSCRIPT
cart/albanese/1
CENTRI TERRITORIALI PERMANENTI DELLA PROVINCIA DI VERONA
FORMAZIONE CIVICA
SECONDO L’ACCORDO DI INTEGRAZIONE
( DPR 179/2011 )
LINGUA ALBANESE
Gjuha shqipe
_____________________________________________________________________-
emër mbiemër
cart/albanese/2
TESTO FILMATO n. 1 L’italiano dell’accordo
Italia eshte nje republike demokratike bazuar mbi punen.
Kjo do te thote qe te gjithe njerzit duhet te kene mundesine per te punuar ,sepse puna eshte nje e drejte e te
gjithve.Republika italiane mbron te drejtat e njeriut dhe kerkon qe te gjithe qytetaret te respektojne detyren e
solidaritetit.Eshte domethene e rendesishme te ndihmosh me te dobtit dhe personat qe jane ne veshtiresi,ti ja-
pesh nje dore atit qe ka nevoje per ndihme.Ne Itali te gjithe njerzit jane te lire dhe te njejte perpara ligjit.pa dal-
lim seksi,raze,gjuhe,ideve politike dhe kushteve sociale.Te gjitha fete jane te lira:ne Itali mund te lutesh gjith-
mone ne liri.duke respektuar ligjin italian dhe fete e tjera.
Te gjithe emigrantet jane para se gjithash qytetare aktive:duhet te jene gjithmone te respektuar dhe duhet te re-
spektojne gjithmone te drejten e lirise,te drejten e barazimit dhe te drejtat soçale.
Eshte e rendesishme te marresh pjese ne jeten sociale e te njohesh gjuhen italiane.Te perdoresh gjuhen italiane
dhe te komunikosh ne italisht te duhet cdo dite per te kuptuar nevojat e tua.
Te gjithe personat qe jetojne ne Itali kane te drejte te kurohen ne spitalet publike mos harro qe shteti do te jape
gjithmone asistencen shendetsore.
Te gjithe qytetaret duhet te mund te kene nje shtepi ku mund te jetojne me familjen;familja ne te vertete eshte
shume e rendesishme,duhet te jete gjithmone barazim midis personave qe jetojne nje familje,midis burrit dhe
gruas.midis atyre qe bashkejetojne,midis bashkeshortit dhe bashkeshortes,qe te dy bashke kane per detyre te
edukojne femijet.
Shteti Italian eshte kunder cdo lloj violence,brenda dhe jashte familjes.gruaja ,ne vecanti duhet te jete gjith-
mone e respektuar dhe martesa duhet te jete gjithmone nje zgjidhje e lire e cdo personi.
Ne Itali ,te gjithe femijet nga shkolla fillore e deri ne 16 vjeç kane te drejte dhe per detyre te shkojne ne shkolle.
Prindrit kane per detyre te dergojne ne shkolle femijet dhe ti ndihmojne femijet ne studim,éshte e rendesishme
te flasesh me mesuesit te besh femijet te lozin me shoket e klases dhe te perpiqesh te perdoresh ne shtepi edhe
gjuhen italiane.
Shkolla eshte gjithmone e hapur per te gjithe ,sepse te gjithe kane te drejten e arsimit,edhe ti qe ke me shume se
16 vjeç,mund te shkosh ne shkolle ,ne Itali ne fakt ka shume shkolla per te rriturit ku per shembull mund te me-
sosh mire italishten,shkolla ndihmon integrimin
Shteti italian i ofron te gjithe qytetareve shume sherbime spitalet,shkollat.transportin publik,por qe te besh qe
kto sherbime te funksionojne mire.dy gjera jane shume te rendesishmete te paguhen taksat dhe te respektojme
ambjentin ku te gjithe jetojme
Te ghithe qytetaret kane per detyre te paguajne taksat.sepse keshtu ndihmojne shtetin per te permiresuar gjith-
mone e me shume sherbimet.Edhe ti duhet te japesh kontributin tend,edhe kjo eshte solidaritet
Te gjithe qytetaret kane edhe per detyre te mbrojne ambjentin per te thithur nje ajer gjithmone e me te paster
Italia dhe Europa nuk duan lufte,lufta eshte nje gje e gabuar dhe nuk sjell paqen,paqja ka nevoje per dia-
log,njerzit dhe popujt duhet te flasin dhe te kuptohen.
Mbaj mend qe ne Itali dy flamur jane te rendesishem:flamuri i Evropes dhe flamuri i Republikes Italia-
ne,Trengjyreshi jeshile .bardhe dhe i kuq.
Kjo eshte Italia qe te ofron Mirseardhjen e saj.
cart/albanese/3
INGRESSO IN ITALIA
PERMESSO DI SOGGIORNO
Il documento necessario per rimanere in Italia.
LEJE QENDRIMI
Dokumenti eshte i nevojshem per te qendruar ne Itali
VISTO DI INGRESSO
Rilasciato nel paese d’origine. Serve per entrare in Italia.
VIZE HYRJE
Jepet ose leshohet nga vendi i origjines.Duhet per te hyre ne Itali
UFFICIO PER L’IMMIGRAZIONE
E’ in Questura e si occupa di Passaporti e permesso di soggiorno.
ZYRA E EMIGRIMIT
Eshte ,gjendet ne Kuesture dhe merret me Pashaportat dhe lejet e qendrimit
SPORTELLO UNICO PER L’IMMIGRAZIONE
E’ un ufficio della Prefettura e ti aiuta nelle pratiche per il permesso di soggiorno e per il ricongiungimento.
SPORTELLI UNIK PER EMIGRIMIN
Eshte nje zure ne Prefekture dhe te ndihmon ne praktikat per lejen e qendrimit dhe per bashkimin familjar
CAF (CENTRO di ASSISTENZA FISCALE)
Ti aiuta nei documenti per pagare le tasse.
CAF(QENDRA E ASISTENZES TATIMORE OSE FISKALE)
Te ndihmon ne dokumentat dhe per te paguar taksat
PATENTE
Documento che serve per guidare moto, auto e camion. Va sempre mostrata a Vigili, Carabinieri e Polizia che te la chiedono.
PATENTA
Dokument qe duhet per ti dhene motorit ,makines dhe kamionit.Duhet gjithmone t.ia tregosh vigilit(policit te komunes) karabinierit dhe policise qe ta kerkojne.
QUESTURA
Sede centrale della Polizia.
KUESTURA
Selia qendrore e policise
PREFETTURA
E’ responsabile della sicurezza pubblica e coordina la Polizia.
PREFEKTURA
Eshte pergjegjeseer sigurimin publik dhe kordinon policine
cart/albanese/4
CASA
ENTE LOCALE: COMUNE-PROVINCIA-REGIONE
La regione è divisa in province, la provincia è divisa in comuni. Esempio: la REGIONE VENETO ha 7
PROVINCE: Verona, Vicenza, Padova, Venezia, Rovigo, Treviso, Belluno. La PROVINCIA di Verona ha molti
COMUNI: San Bonifacio, Bussolengo, San Giovanni Lupatoto, Villafranca, Legnago, Malcesine e ancora molti altri COMUNI
AUTORITETI LOKAL:KOMUNA KRAHINA RAJONI
Rajoni eshte i ndare ne krahina,krahina eshte e ndare ne komuna P.sh:RAJONI I VENETOS KA 7 KRAHINA: Verona,Vicenca,Padova,Venecia,Rovigo,Trevizo,Belluno. Krahina e Verones ka SHUME
komuna:san Bonifacio,Busolengo,San Giovani Lupatoto, Villafranka, Lenjago, Malcezine,dhe shume komuna te tjera.
CONDOMINIO
Il palazzo dove vivono molte famiglie.
NDERTESE OSE GODINE NE BASHKEPRONESI
Pallati ku jetojne shume familje.
AMMINISTRATORE DI CONDOMINIO
La persona che si occupa di un condominio.
ADMINISTRATORI I GODINES
Eshte personi qe merret me rregullat e pallatit.
REGOLAMENTO DI CONDOMINIO
Le regole che devi rispettare in un condominio.
RREGULLORJA E PALLATIT OSE GODINES
Rregullat qe duhet te respektosh ne nje godine.
AFFITTO Sono i soldi che paghi ogni mese per abitare in una casa.
QERAJA
Jane parate qe paguan cdo muaj per te jetuar ne nje shtepi.
PROPRIETARIO (LOCATORE)
La persona che affitta la casa ad altre persone.
CONDUTTORE (LOCATARIO)
Sei tu, se paghi l’affitto di una casa.
PRONARI (QERADHENESI)
Personi qe jep me qera shtepine e tij personave te tjere
QERAXHIU (QERAMARRESI)
Je ti ,qe paguan qerane e nje shtepije
CAPARRA
Sono i soldi che dai in anticipo sull’acquisto della tua casa.
PARADHENIE
Jane parate qe jep paraprakisht per blerjen e shtepise tuaj.
NOTAIO
La persona che rende valido il contratto quando compri una casa.
NOTERI
Personi qe ben te vlefshme kontraten kur blen nje shtepi.
cart/albanese/5
LAVORO
DATORE DI LAVORO
La persona che ti paga quando lavori.
PRONARI I PUNES
Personi qe te paguan kur punon.
BUSTA PAGA
E’ un documento dove sono scritti i soldi che il datore di lavoro ti da e le tasse versate per te.
RROGA
Eshte nje dokument ku jane shkruar parate qe pronari i punes te jep dhe taksat qe jane paguar per ty.
SINDACATO
Ti aiuta a capire le leggi sul lavoro.
SINDIKATA
Te ndihmojne te kuptosh ligjet mbi punen
TASSE
Soldi che devi pagare allo Stato per i servizi che ricevi (scuole, strade, pensione…)
TAKSAT
Parate qe duhet ti paguash Shtetit
per sherbimet qe merr (shkollat, rruget, pencionin)
INFORTUNIO
Quando ti fai male mentre lavori
AKSIDENT NE PUNE
Kur vritesh nderkohe qe po punon
CODICE FISCALE
È il tuo numero personale.
KODI FISKAL (tatimor)
Eshte numri yt personal.
TESSERA SANITARIA
Devi portarla con te quando vai dal medico, in ospedale o in farmacia
KARTA SHENDETSORE
Duhet ta kesh gjithmone me vete kur shkon tek mjeku,ne spital,ose ne farmaci.
cart/albanese/6
SANITA'
MEDICO DI BASE
Il medico vicino a dove vivi. Vai da lui quando sei malato.
MJEKU I FAMILJES
Mjeku afer ku jeton.Shkon tek ai kur je semure.
PEDIATRA
Il medico che cura i bambini fino a 16 anni
PEDIATRI
Mjeku qe merret me femijet deri ne 16 vjec.
OSPEDALE
Dove vai quando ti fai male o stai tanto male.
SPITALI
Vendi ku shkon kur vritesh ose kur je shume semure.
ASSISTENTE SOCIALE
Lavora in comune. Ti aiuta con i figli, la scuola, le bollette
PUNONJESE SOCIALE
Punon ne komune.Te ndihmon me femijet me shkollen dhe me faturat.
CONSULTORIO
Dove vai quando sei incinta, quando il tuo bambino è malato o quando sei maltrattata.
KONSULTORIA
Ku ti shkon kur je shtatzene, kur femija i yt eshte semure ose kur te keqtrajtojne.
GUARDIA MEDICA
Ti aiuta quando stai male di notte, di sabato o di domenica
MJEKU I ROJES
Te ndihmon kur semuresh naten ,te shtunave ose te djelave.
cart/albanese/7
SCUOLA
OBBLIGO SCOLASTICO
I bambini e i ragazzi hanno il dovere e il diritto di andare a scuola.
DETYRIMI SHKOLLOR
Femijet kane per detyre dhe te drejte te shkojne ne shkolle.
ISCRIZIONE
Documenti da portare per poter andare a scuola.
RREGJISTRIMI
Dokumentat qe kerkohen qe te mund te shkosh ne shkolle.
OBBLIGO DI FREQUENZA
La scuola comincia in settembre e finisce in giugno: bisogna andarci in modo costante. Le assenze devono essere giustificate.
NDJEKJA E DETYRUESHME
Shkolla fillon ne shtator dhe perfundon ne qershor:eshte e nevojshme te shkosh vashdimisht. Mungesat duhet te jene te justifikueshme.
COLLOQUI CON GLI INSEGNANTI
Si deve e si può parlare con gli insegnanti per scambiare informazioni sui propri figli.
TAKIM ME MESUESIT
Duhet dhe mund te flasesh me mesuesit per te shkembyer njohurit mbi femijet tane.
SCUOLA DELL’INFANZIA (scuola materna)
Dai 3 anni ai 5 anni.
KOPSHTI
Nga 3 deri ne 5 vjec.
SCUOLA PRIMARIA (elementare)
Dai 6 anni ai 10 anni. Scuola dell’obbligo.
FiLLORJA
Nga 6 deri ne 10 vjec. Shkolle e detyrueshme.
SECONDARIA DI PRIMO GRADO (media)
Dagli 11 anni ai 13 anni. Scuola dell’obbligo.
TETEVJECARJA
Nga 11 deri ne 13 vjec.
SECONDARIA DI SECONDO GRADO (superiore)
Dai 14 anni ai 18 anni. Scuola obbligatoria fino ai 16 anni.
SHKOLLA E MESME OSE (GJIMNAZI)
Nga 14 deri ne 18 vjec. Shkolle e detyrueshme deri ne 16 vjec.
C.T.P. (Centro Territoriale Permanente)
Scuola per gli Adulti:
- Lingua italiana
- Scuola media
- Corsi formativi
C.T.P
Shkolle per te rriturit
-Gjuha italisht -shkolle tetevjecare
-kurse trajnimi
cart/italiano/8
CENTRI TERRITORIALI PER GLI ADULTI DELLA PROVINCIA DI VERONA
Centro Territoriale di Malcesine
presso Istituto Comprensivo di Malcesine via Campogrande, 1 - 37018 Malcesine
Telefono 045 7400157 - www.icsmalcesine.it - Coordinatrice Elena Fraccarolli
Organizza corsi di italiano a Peschiera, Garda, Torri del Benaco e Malcesine.
Centro Territoriale di Bussolengo
presso scuola media via Carlo Alberto Dalla Chiesa, 13
Telefono 045 6702909 - www.icbussolengo.com - Coordinatrice Lorella Tomirotti
CERTIFICAZIONI PLIDA DANTE ALIGHIERI
Organizza corsi di italiano a Bussolengo, S.Vito di Negrar, Peri, Rivalta, Volargne, Domegliara e S.Ambrogio di
Valpolicella
Centro Territoriale di Villafranca Corso Vittorio Emanuele, 113 - 37069 – Villafranca
Telefono 045 7900158 - www.icsvillafranca.it - Coordinatrice Chiara Danzi
Organizza corsi di italiano a Castel d'Azzano, Mozzecane, Nogarole Rocca, Povegliano, Sommacampagna,
Valeggio, Vigasio e Villafranca.
Centro Territoriale di Legnago
presso Istituto Comprensivo Legnago1 - Via XX Settembre, 39 - 37045 - Legnago
Telefono 0442 20609 - www.scuolamedialegnago.it - Coordinatrice Lidia Zugliani
CERTIFICAZIONI UNIVERSITA’ ROMA 3
Organizza corsi di italiano a Nogara, Cologna Veneta, San Pietro di Morubio e Legnago.
Centro Territoriale di San Giovanni Lupatoto
presso scuola media Marconi via Ugo Foscolo, 13 - 37057 San Giovanni Lupatoto
Telefono 045 546418 - www.ic2sangiovannilupatoto.it - Coordinatrice Luisanna Facchetti
CERTIFICAZIONI CELI - UNIVERSITA’ PER STRANIERI DI PERUGIA
Organizza corsi di italiano a Zevio, Bovolone, Albaro e San Giovanni Lupatoto.
Centro Territoriale di San Bonifacio
presso Istituto Comprensivo n.1 Via Fiume, 61/b - 37047 San Bonifacio
Telefono 045 7610550 - fax 045 6101710 www.sanbonifacio1.it [email protected]
[email protected] - Coordinatrice Annalisa Santi
Organizza corsi di italiano nella zona Est della provincia di Verona.
Centro Territoriale Alighieri di Verona
presso scuola media Dante Alighieri via Porta Catena, 5 - 37138 Verona
Telefono 045 8349055 (segreteria dell’Istituto Comprensivo) e 045 8032726 (CTP)
Coordinatrice Rosanna Menini
Organizza corsi di italiano a Verona nella zona di Borgo Trento.
Centro Territoriale Borgo Roma di Verona
presso Istituto Comprensivo 11 Borgo Roma Via Udine, 2 - 37135 Verona
Telefono 045 501349 - www.comprensivovr11.it - Coordinatrice Cinzia Albertini
Organizza corsi di italiano a Verona nei quartieri di Borgo Roma e Santa Lucia.
Centro Territoriale Carducci di Verona
presso scuola media Fincato-Rosani Via Badile, 95 – 37131 Verona
Telefono 045 525551 [email protected] - Coordinatrice Annalisa Perusi
CERTIFICAZIONI CILS - UNIVERSITA’ PER STRANIERI DI SIENA
Organizza corsi di italiano a Verona nel quartiere di Borgo Venezia e presso la casa circondariale di Montorio.
Centro Territoriale Veronetta Porto di Verona
presso scuola media Duca d’Aosta Via Gaetano Trezza, 13 - 37129 Verona
Telefono 045 8002922 - www.comprensivovr18.it – Coordinatrice Cristina Cipriani
Organizza corsi di italiano a Verona nei quartieri di Veronetta, Porto San Pancrazio e a San Martino Buon Albergo.