lipidet lipoproteinat dhe apolipoproteinat

7/14/2019 Lipidet Lipoproteinat Dhe Apolipoproteinat

1/98

Mr.sci. Islam zeqiri

biokimist

Drejtimi laborant mjeksor

Biokimi Mjeksore III


2/98

LLIPIDET,LIPOPROTEINATDHEAPOLIPOPROTEINAT

Lipidet jan komponime organike q gjnden n t gjitha indetn organizm dhe kan rol t rndsishem n shum procese tqelizs s gjall.Emri lipid vjen nga fjala greke lipois qe do te thote yndyre.Sot me termin yndyre perfshihen vetem yndyrnat neutrale,ndersa

me termin lipid perfshihen ne pergjithesi substancat yndyrore.Lipidet jane komponime organike qe, se bashku me proteina dhesheqernae perbejne pjesen kryesore te matries organike te botesse gjalle. Lipidet gjenden ne bime,shtaze dhe nr mikroorganizma.Lipidet jane komponime organike , ne te cilat eshte e koncentruarsasia me e madhe e energjise potenciale kimike.

Lipidet sintetizohen ne organizma bimor dhe shtazore.Yndyra si forme karburantit rezerve i ka disa perparsine krahasimme proteinat dhe sheqernat. Yndyra eshte shume me e pasur mekarbon e me hidrogjen, ku ne 1g yndyre ka me teper materjaldjeges se ne 1g proteine ose sheqer.


3/98

Me zberthim oksidues ,krahas energjise lirohetedhe nje sasi e konsiderueshme e ujit.

Kur organizmi ka mungese te ujit ate e kompenzonprej ujit metabolik nga indet e veta,e per keteyndyrat jane te pershtatshme.

Shembull: Veza per gjate kohes se inkubacionit per3 jave me teper se 90% e materies te cilen

embrioni e oksidon eshte e natyres lipide. Lipidet jane perberes te rendesishem te ushqimit: Kane vlere te larte energjetike Tretin vitaminat e tretshme ne yndyrna Sigurojne acide yndyrore ose esenciale.


4/98

Ne organizmin e gjitareve rendesi metabolike kaneketo lipide:

Tricial glicerolet(triglicerolet,yndyrnat neutrale) Fosfolipidet dhe sferidet

Si dhe produktet e metabolizmit te tyre- acidet elarta yndyrore,gliceroli dhe trupat ketonike.

Nga aspekti kimik jan grup i madh heterogjen ikomponimeve organike me strujture dhe veti tendryshme.

Karakteristik e perbashket e lipideve eshte se atonuk treten ne uje,por treten ne tretsa organik.


5/98

SIPASBLOOR-ITNELIPIDEBJNEPJESETEGJITHAKOMPONIMETQEIKANEKETOVETI

Qe nuk treten ne uje por treten ne nje ose meshume tretsa organiksiq jane:eteri,kloroformi ,alkooli,benzoli e tj.

Qe jane estere te acideve te larta yndyrore qofte teverteta ose potenciale dhe

Qe mund ti perdorin organizmat e gjalle.


6/98

PERKUFIZIMIMEIMIREPERLIPIDEDOTEISHTE:

Lipidet jane estere te acideve te larta yndyrore dhete ndonje alkooli( pa marre parasyshe llojin ealkoolit)te cilat nuk treten ne uje,por treten ne treteorganike dhe gjenden ne organizma te gjalle.

Psi lipidet nuk treten ne uje quhen hidrofobe.

Nderkaq sheqernat dhe proteinat jane substancahidrofile sepse ose treten ne uje ose kane veti telidhin ujin.


7/98

LIPIDETDHELIPOIDET

Derisa lipidet jane ne lidhje me acide yndyrore nukeshte e thene qe edhe lipoidet te jene me acide

yndyrore edhe pse nganjere temat lipi dhe lipoidperdoren si sinonime.


8/98

NDARJAELIPIDEVESIPASNDERTIMITKIMIK

A)-Lipide te thjeshta(te verteta,homolipide,lipideneutrale),-lipide rezerve.

Ketu bejne pjese:

-yndyrnat dhe vajrat( triglicerolet,trigliceridet) -dyllerat

B)-Lipidet e perbera(lipoide), ku bejne pjese:

-fosfatide(glicerofosfatidet,sfingolipide)

-glikolipidet( cerebrozidet, gangliozidet, sulfatidet) C)- Karotinoidet

D)- Steroidet


9/98

ROLIBIOLOGJIKILIPIDEVE

Ne inde gjenden ne gjendje te lire ose te lidhura perproteina, duke krijuarlipoproteina (proteina teperbera).

Me sheqerna duke krijuarglikolipide.

Roli i lipideve eshte i shumfishte.

Me oksidimin e yndyres lirohen 2 here me shumenxehtesi ne krahasim me oksidimin e sheqernve

ose proteinave. 1g yndyre me oksidim deri ne CO2 dhe H2O japin

9.3 cal.

1g sheqer ose proteine jep 4.1 cal.


10/98

Mbron organizmin ndaj ndryshimeve tetemperatures ne ambientin e jashtem qe eshte merendesi te veqante per shtazet ujore , polare dhefoshnjet e posalindura.

Lipidet e perbera kan rol jashtzakonisht te madh nendertimin, ne strukturen dhe funksionin emembranave.

Yndyrnat rezerve me periardhje bimore dhe

shtazore jane perzierje te triglicerideve. Natyra e yndyres rezerve mvaret prej llojit te bimes

, shtazes dhe te ushqimit.

Secila shtaze deponon yndyre e cila ka veti, arome

dhe perberje specifike.


11/98

Nevojat ditore te organizmit per energji jane afer10000kJ (2400 Kcal) per meshkuj, e 7500 kJ (1800Kcal) per femra.

Sheqernat duhet te japin 50-55% te energjise,yndyrnat 30% proteinat 15-20%.

Perveq energjise yndyra liron edhe nje sasi tekonsiderueshme te ujit.

Shtresa nenlekurore ka 50% yndyre, kurse muskuli5%.

Jane pjes te strukturave membranore te qelizave.


12/98

HIDROLIZAEYNDYRNAVE Me hidrolize acidike ,bazike ose enzimatike te gjitha

yndyrnat neutrale japin glicerol dhe acide yndyrore.

Gjate hidrolizes bazike nuk fitohen acidet e lirayndyrore por kriprat e tyre te cilat quhen sapune.

Monoglicridet (monoacilglicerol)

Digliceridet( diacilglicerol)

Trigliceridet (triacilglicerol)

Hidroliza enzimatike kryhet me veprimin e lipazave.

Ky enzim eshte nen kontroll hormonal. Hormoni adrenalina dhe glukagoni kan veprim

lipolitik.


13/98

Sipas struktures kimike lipidet jane komponime

qe me hidrolize krijojne acidet yndyrore dhealkoolet nga te cilat krijohen esteret.

N organizm kryesisht meren si ac. yndyrore

me numer ift t atomeve t karbonit si ;ac.palmitik,sterarik,palmitooleinik,oleik gjersame numer tek ,dhe me me shume se 18 atomete karbonit jane me te rralla.


14/98

Sipas struktures kimike ndahen ne:

Derivate te sterolit

Kolesteroli dhe esteret e tij

Hormonet steroideAcidet biliare

Vit D.


15/98

Acidet yndyrore; esteret e glicerolit

Me vargje te shkurta trigliceridet

Te mesme fodfogliceridet

Te gjataProstaglandinet

Derivatet e sfingozines terpenet -

izoprenetSfingomijelina vit A,E,K

glikosfingolipidet


16/98

ACIDETYNDYRORE

emri ATOMET e C FORMULApalmitik 16 1531

stearik 18 1735

arahidonik 20 1939

Nje lidhje dyfishe

oleinik 18 1733

Dy lidhje dyfishe

linoleik 18 1731

Tri lidhje dyfishelinolenik 18 1729

Kater lidhje dyfishe

arahidonik 20 1931


17/98

VEORITELIPIDEVE

Ato jan prekursor te hormoneve

Ndihmojne tretjen

Sigurojn energjin n metabolizm

Jan komponente strukturale dhe funksionale tmembranave biologjike.

Si izolator, mundsojn prcjelljen e impulsevenervore ,dhe rruajtjen e nxehtsis.


18/98

Fraksionet e ndryshme me gjak barten ne inde te

ndryshme si miokard,muskuj, indin trunor,qe sherbejne siburim i energjise.

Hormonet si adrenalina, noradrenalina, ACTH, tirotropina,SH dhe glukagoni stimulojne ac. yndyrore te

paesterifikuara prej qelizave yndyrore ne gjak.


19/98

YNDYRRATJANNORGANIZMTNJERIUTTDEPONUARANADIPOCITE.


20/98

TRETJADHERESOROBIMI ILIPIDEVE

N

TRAKTIN

DIGJESTIV

Tretja e yndyrrave fillon n lukth nn veprimin e lipazs .

Enzima kryesore e hidrolizs t triacilglicerolit sht lipazapankreatike- e cila funkcionin e kryen n zorrt e holla.


21/98

PROENZIMETSHNDROHENNENZIMA

NGAVEPRIMI I TRIPSINSEAKTIVIZOHENMEVEPRIMINEKRIPERAVEBILIARE.


22/98

Si produkte t hidrolizs krijohen acidet e lira


23/98

Si produkte t hidrolizs krijohen acidet e lirayndyrore 1,2-di-acilgliceroli dhe mono-acilgliceroli.

Lngu pankreatik prbn dhe nj esteraz mt vogl specifike dhe fosfolipaznspecifike.t cilat sekretohen n form tproenzimave e zbrthehen n fosfolipide.


24/98

ACIDETYNDYRORE

Jan lipide t thjeshta ,klasifikohen n baz tgjatsis s vargut me atomet e karbonit.

Ndahn dhe sipas shkalls s tretshmris .

Nj sasi e konsiderueshme e ac. yndyroresintetizohen n organizmin e njeriut.


25/98

Resorbimi i yndyrrave nga ana e qelizaveepitelijale t zorrve t hollaenterociteve kryhetme procesin e difuzionit npr membranenplazmike.

Acidet yndyrore me vargje t gjata me m shumse 12 C ,lidhn pr proteinn specifike

transportuese n citoplazm dhe transportohengjer n retikulumin endoplazmatik ,q n qendrnaktive shrbejn pr resintezn e triacilglicerolit.

Acidet undyrore jane acide organike me vargje te gjata te carbonit pre 4


26/98

Acidet undyrore jane acide organike me vargje te gjata te carbonit pre 4gjere ne 20 karbone.


27/98

Krijimi i triacilglicerolitvendosja e lidhjesesterike


28/98

Molekula e triacilglicerolit


29/98

triacilgliceroli I resintetizuarformon globule nesiperfaqen e te cilave adsorbohen fosfolipidet dheproteinat speciale, qe quhen apolipoproteina.

Globulet yndyrore te krijuara ose HILOMIKRONET,migrojne ne kuader te vezikulave nepermjet te aparatitte Golgjit gjere ne plazma membrane bazolaterale,prej nga me rruge limfatike shkojne ne ductusthoracicus

Acidet yndyrore me vargje te gjata nepermjet temelqis, dhe te enterociteve kalojne ne gjak dhenepermjet teductus thoracicusit ne vene te medha.


30/98

Lirimi i lipideve prej adipociteve.


31/98

BETA OKSIDIMI IACIDEVE YNDYRORE

Rruga kryesore katabolike e acideve yndyrorekryhet n MITOKONDRIJE,me procesin i cili quhet

-oksidimi, dhe ku prej acil-CoA yndyrore, nga pjesae fundme karboksile , sukcesivisht shkputenfragment pr fragment nga dy atome t karbonit dhekrijohet acetil-CoA.


32/98

AKTIVIZIMI DHE TRANSPORTI IACIDEVE YNDYRORE

karnitin

4-trimetilamino 3-hidroksibutirat


33/98

REAKCIONET E - OKSIDIMIT

4 reakcione tnjpasnjshme:

dehidrogjenimi(oksidimi)

hidratimi dehidrogjimi

(oksidimi)

tioliza

EFEKTI ENERGJETIK I OKSIDIMIT TE ACIDIT PALMITIK


34/98

EFEKTIENERGJETIKIOKSIDIMITTEACIDITPALMITIK.

KJO LLOGARITJE VLEN!!!!!

Me Oksidimin e acidit palmitik , 16atome t C , cikli i -oksidimit perseritet 7 her dhe fitohen 8 molekula acetil-CoA.

7 puthere -oksidimi + 8 acetil-CoA:

7 FADH2 X 1,5 ATP = 10,5 ATP 7 NADH + H+ X 2,5 ATP = 17,5 ATP 8 acetil-CoA (1 acetil-CoA ne TCA ciklin krijon 10 ATP) fitohen 80

ATP

N trsi ,sht 108 molekula ATP.Megjithate pasi q, praktivizimin e acideve yndyrore jan t shpenzuara dylidhje shum energjike,, neto llogaria e oksidimit te aciditpalmitik sht 106 ATP .


35/98

TRUPAT KETONIK


36/98

KRIJIMI,SHFRYTEZIMIDHEEKSKRETIMI I TRUPAVEKETONIK


37/98

REGULLLIMII KETOGJENEZES


38/98

REGULLIMI I KETOGJENEZES

Sinteza e trupave ketonik varetprej:

1. Mobilizimit te acideveyndyrore prejtriglicerideve ngaadipocitet ,gjersaesterifikimi I acideveyndyrore ne melqi

2. Intenzitetit te -oksidimit3. Qasjes se oksalacetatit ne

ne ciklin citrik.


39/98

LIPIDETEGJAKUT

Lipidet t cilat jan si pjes strukturale e qelizsndryshojn prej lipideve t plazms.

- prqndrimi i lipideve qelizore ndryshon m pak,n gjendje te ndryshme fiziologjike dhe patologjike.

- gjrsa ato t gjakut ndryshojn mjaft n gjendjet ndryshme t metabolizmit.


40/98

Prqndrimi i lipideve n gjakun e personaveklinikisht t shndosh sht konstant .

N enterocite niveli i tyre sht m i ult.

Eritrocitet prbjn gati dy her m shumfosfolipide se sa plazma.

Leukocitet jan t pasura me lipide poashtu mefosfolipide.

Te fmijt niveli i kolesterolit, triglicerideve e

fosfolipideve sht m i ult.


41/98

FAKTORTQVEPROJNNPRQNDRIMINELIPIDEVE

Jan;

Gjndrat endokrine si; tiroide,hipofiza,pankreasi,gjegjesisht insulina ne lidhje memetabolizmin e karbohidrateve, Hormonet

estrogjene. Disa medikamentedhe kemikalje ; eteri,kloroformi.


42/98

FOSFOLIPIDET

Sintetizohen n mlqi. N plazm 1/3 e lipideve e prbjn fosfolipidet ,

gjersa n eritrocite dhe leukocite prqndrimi i tyresht me i lart.

50% gjnden n form t lecitines,25% kefalines. Prqndrimi i fosfolipideve korelon me ate te

kolesterolit.


43/98

Prqndrimi i lart i fosfolipideve paraqitet te; diabeti, sindroma nefrotoksike,avitaminoza

B, te

malnutricioni, infiltrimi lipidik i mlqis, te helmimethepatotoksike.


44/98

KOLESTEROLI

Biosinteza kryhet n mlqi, por nj sasi dhe nindet ekstrahepatike si lkur gjndratmbiveshkore, endotelin e zorrve,muret earterijeve.si dhe orga. reproduktive.

N qarrkullim gjndet rreth 60-80% e kolesterolitt esterifikuar. N gjak kolesteroli sht i lidhur pr

lipoproteina,kryesisht -lipoproteina.


45/98

Esterifikohet nj sasi n mlqi, dhe pjesa

kryesore n pjest vaskulare q sht 70% iesterifikuar.

Esterifikimi sht i rndsishm sepse n ktform rritet kapaciteti i lipoproteinave pr tu

lidhur me proteinatRaksionin e katalizojn enzimet LACT-lecitin

kolesterol-acil-transferaza,dheACAT- acil-kolesterol-acil-transferaza.


46/98

N mlqi, gjndren mbiveshkore, dhe murret e arterieve

esterifikimin e katalizon enzimiACAT.Reaksioni fillon me

aktivizimin e ac. yndyror me KoA. N plazm e katalizon LACT, dhe nuk sht i nevojshm

aktivizimi sepse ky enzim katalizon bartjen e ac. yndyrorprej atomit t 2 t karbonit t lecitins n kolesterol.


47/98

N prqndrimin e kolesterolit n serum veprojn shumfaktor si;

Estrogjenet, tiroksina, mosha,etj. Prqndrimi rritet te kto smundje;(hiper kolesterolemia

sekondare);

N fazn e hershme t hepatitit akut, te ikteri obstruktiv,tenefroza lipidike,nefritisi, hipotireoza dhe te dijabeti.


48/98

Hiperkolesterolemia primare, rregullimi sht n vet

metabolizmin e kolesterolit.

Te personat me hiperkolesterolemi primare defekti shtn receptoret qelizore, dhe hidrolizohet me pak -lipoproteina ,dhe me pak kolesterol hyn n qeliz.


49/98


50/98

Hipokolesterolemia sht m e rrall. Praqitet te hipertireoza, te dmtimet e rnda t mlqi,ne

cirozen hepatike, hepatitin e rnd kronik,t smundjetmalinje.


51/98

TRIGLICERIDET

Trigliceridet qe mirren me ushqim ne zorrete holla zbrthehen n ac. yndyrore dheglicerol.

Trigliceridet n qelizat e zorrve t hollapoashtu sintetizohen prej ac. yndyrore tabsorbuara dhe glicerolit t fituar prejglicerofosfatit.Kto trigliceride pastajtransportohn n hilomikrone dhe paraqesin

trigliceridet ekzogjene.Gjersa ato t cilat sintetizohen n mlqi janendogjen

e.


52/98


53/98

R


54/98

RNDSIJADIAGNOSTIKEETRIGLICERIDEVE

Hipertrigliceridemia paraqitet te;

diabeti,hepatiti obstruktiv,nefroza, hipofunksioni itiroides.si dhe te rregullimi i metabolizmit telipoproteinave ,qe paraqitet te trigliceridemiaprimare.


55/98

Hipotrigliceridemia nuk ka rol t rndsishm prdiagnostifikim.

Paraqitet te; hipertireoza, malabsorbcioni, malnutricioni,stadet e vonshme te semundjeve te melqis tesmundjet kronike obstruktive te mushkerive dhehipolipoproteinemit.


56/98

LIPOPROTEINAT Lipidet e sintetizuara n zorret e holla dhe n mlqi

duhet t barten n indet e tjera pr kryerjen efunksioneve metabolike.

Jan grimca sferike q shrbejn pr bartjen e

molekuave t ndryshme lipidore ne uje. Lipoproteinat kane rol te rendesishem ne

metabolizmin e kolesterolit e te triglicerideve.


57/98

Pasi qe disa lipide jan t patretshme n uj ,janhidrofobe ather bartja e tyre sht e mundurduke u lidhur me lipidet ampifatike e proteinat,(molekula amfipatike prbht prej pjess

hidrofobe dhe hidrofile, q mundson lidhjen egrimcave lipoproteinike.)


58/98

Grimcat lipoproteinike prbhn prej;kolesterolit,trigicerideve,esterve te kolesterolit,fosfolipideve,acideve yndyrore te lira,dheproteinave.

Te gjitha keto komponime jan n prqndrime tndryshme n grupet e ndryshme tlipoproteinave.psh;


59/98

Pasi q prbjn proteinat , lipoproteinat, ose

apolipoproteinat ndahen me metodn e elektroforezs

n lokacionet e proteinave te serumit,;-lipoproteina,pre--lipoproteina,-lipoproteina, ndersa

hilomikronet mbesin ne start.


60/98

N baz t veorive q posedojn ndahen ne 5 grupe. Hilomikrone ,te cilat mbesin ne start.

VLDL-me densitet shume te ulte

IDL- me densitet mesatare

LDL-densitet te ulte

HDL-densitet te larte.


61/98

HILOMIKRONET


62/98

Hilomikronet te cilat e bartin yndyren prej ushqimit,sintetizohen dhe lirohen prej qelizave epitelijale tezorreve.

Perbejne 80% trigliceride

shume apolipoproteina jane pjese perberse ehilomikroneve.


63/98

HDL-prbn prqndrim t lart t proteinave dhe

fosfolipide.N elferogram paraqitet ne zonen e -lipoproteina.

LDL- prbn prqndrim t lart t kolesterolit,dheparaqitet ne fraksion e -lipoproteina.


64/98

VLDL- prbhet prej prqndrimit t

konsiderueshem t triglicerideve,kolesterolit e

fosfolipideve si dhe proteinave, percaktohet nefrakcionin e para-lipoproteine.

IDL-prbhen prej triglicerideve efosfolipideve.Paraqiten te hiperlipoproteinemit etipit te lll dhe ne elferogram gjendet ne dhepara-lipoproteina.


65/98


66/98


67/98


68/98


69/98


70/98


71/98


72/98

APOLIPOPROTEINAT

Lipidet e sinetizuara n zorrt e holla dhen mlqi,duhet te transportohen ne inde torganizmit.

Yndyrrat neutrale pr shkak t veqorive

hidrofobe nuk munden t transportohen megjak. Ato bartn ne form t komplekseve

strukturale t miceleve q prbhn prejmbshtjellsit tjashtm apolipoproteinesdhe lipideve polare (fosfolipideve dhekolesterolit t lire)e pjess se brendshmenga lipidet neutrale (triglicerideve dheestereve te kolesterolit).


73/98

Lipidet neutrale n mes t miceleve janepjesa inaktive,gjersa apolipoproteinat ,qehyjne ne reakcion me shume enzima osereceptor indorjane pergjegjese per fatinmetabolik te miceleve.

Apolipoproteinat ndryshojne nga strukturaprimare,sekondare dhe terciare,nga veqorit

fiziko-kimike,funkcionit dhe distribuimit nklasa te ndryshme te lipoproteinave.


74/98

ApolipoproteinatA jane proteinat kryesore te HDL dhe

jane gjetur ne hilomikrone.

Apo A l ; luen rolin e aktivatorit t LCAT me te cilinlargohet kolesteroli I lir prej indeve ekstrahepatike.

-Apo-AII ,mendohet se ka rol n ndrtimin struktural teHDL.dhe se e inhibon LACT.


75/98

A B ht b i t i ik I t jith


76/98

Apo-B,sht prbrsi proteinik I t gjitha

lipoproteinave, prve HDL.Apo-C, sht e treteshme n uj dhe lehte lidhet

pr fosfolipidet . N sull, Apo-C eshte gjendetne fraksionet e VLDL dhe te HDL.

Apo-C II sht si kofaktor i lipoprotein lipazsekstrhepatike.

Apo-Cl aktivizon lipoprotein lipazen si dhe LACTApo-Clll merre pjese ne hidrolizen e

triglicerideve,si inhibitore i lipoprotein lipazes.


77/98

Apo-D ,mendohet se ndihmon ne levizjen e

estereve te kolestero;it dhe te trigliceridevene

mese te disa llojeve te lipoproteinave,sidoemoste VLDL ne drejtim te HDL.Apo-E, sht nj glikoprotein , sintetizohet ne

melqi ,dhe hyne ne plazm si pjes e

HDL ne veprimin e LACT ,HDL e akumulonkolesterolin dhe Apo-E bartet ne VLDL dhehilomikrone. Te personat qe sintetizohet vetm

Apo-EII paraqitet dis-lipoproteinemia ose

hiperlipoprotrinemia e tipit te III.

KLASIFIKIMIIRREGULLIMEVEKLINIKE


78/98

TELIPOPROTEINAVE

Hiperlipoproteinemit primare sipas Fredriksonitndahen n;

Hiperlipoproteinemi t tipit l-karakterizohet mezgjatje t jets s hilomikroneve,si pasoje e uljes saktivitetit t lipoprotein lipazes.

Serumi sht i turbullt si qumsht. Hilomikronet prbjn trigliceridet ekzogjene.


79/98


80/98


81/98


82/98

Hiperlipoproteinemit e tipit t ll.

-tipi i llaserumi i kethjllt,rritet prqndrimi i

kolesterolit,si pasoj e katabolizmit teLDL. -tipi i ll bprve kolesterolit rritet dhe prqndrimi i

triglicerideve endogjene.

serumi sht i turbullt.


83/98

Hiperlipoproteinemit e tipit t lll-rritet prqndrimi I

kolesterolit dhe triglicerideve endogjene,si pasoj e

zvoglimit t lipoprotein lipazs. Tipi I lV-serumi sht lipemik,rritet prqndrimi i

triglicerideve endogjene,si pasoj e sintezs s shpejtuart VLDL n mlqi.


84/98

Hiperlipoproteinemit e tipit te V- jan prezentehilomikronet e n serum rritet niveli I

triglicerideve,gjersa kolesteroli sht lehtsisht Ingritur.Paraqitet si pasoj e uljes s aktivitetit tlipoprotein lipazs-te diabeti.

Tipi I lll,IV,V jan t induktuara prejkarbohidrateve, rriten trigliceridet endogjene.,nemlqi sintetizohet me shum VLDL.


85/98

Hiperlipoproteinemit sekondare paraqiten si pasoj e

ndonj smundjeje si ;

Te diabeti,hipotireoza nefroza, alkoolizmi, semundjet etraktit hepatobiliar etj.

Qrregullimet e metabolizmit te lipideve paraqesin faktorete rrezikut nga smundjet koronare.

ATEROSKLEROZA DHE METABOLIZMI I


86/98

ATEROSKLEROZADHEMETABOLIZMI ILIPIDEVE

Proqesi kronik patofiziologjik ne muret

e arterijeve, depozitimi I kolesterloitkrijimi I plakave aterosklerotike;

Shkaktaret;

Qrregullimi I metabolizmit te lipideveQrregullimi I hemostazes

Inflamacioni.


87/98

rregullimi i metabolizmit te lipideve sot eshtedukuri shume e shpesht, qe ka te beje me teperme rritjen, e m pak me zvoglimin e prqndrimitte lipideve.

Nje prej problemeve me te medha eshte obesiteti,si pasoj e ushqimit te parregullt, pasivitetit fizik pordhe si pasoj e rregullimeve metabolike teorganizmit.


88/98

Si pasoj e ketyre rregullimeve paraqitetarterioskleroza, dhe semundjet koronare.

Ekzaminimet qe kryhen per diagnostifikimin e tyrejane;

Kolesteroli. trigiceridet.

Iipidet e tera ne organizem .

FAKTORET E RREZIKUT PER


89/98

FAKTORETERREZIKUTPERATEROSKLEROZES.

Te ndryshueshem te pa ndryshueshemLipidor jo lipidor mosha

Holesteroli diabeti gjinia

Trigliceridet hipertensioni rasa

HDL duhani,alkooli gjenet

LDL obeziteti


90/98


91/98


92/98


93/98


94/98


95/98


96/98


97/98

Mos rrini pasiv se


98/98

p

ju deponohen

lipidet

fMr sci Islam zeqiri

lipidet lipoproteinat dhe apolipoproteinat

Documents