NAJWAŻNIEJSZE DOKUMENTY I WYDARZENIA (EGZAMIN Z PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO PUBLICZNEGO)

ROZWÓJ PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO:1625 r.– wydanie dzieła Grocjusza „Trzy księgi o prawie wojny i pokoju”1815 r. – Kongres wiedeński, m.in. przyjęcie Regulaminu rang dyplomatycznych, umiędzynarodowienie Renu 1823 r. – ogłoszenie doktryny prezydenta J. Monroe1856 r. – Kongres paryski (m.in. umiędzynarodowienie Dunaju)1863 r. – utworzenie Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża (Henry Dunant)1864 r. – przyjęcie pierwszej konwencji dotyczącej prawa humanitarnego: Konwencji o polepszeniu losu rannych i chorych żołnierzy w armiach w polu będących1878 r. – I Kongres berliński (sprawy Bałkanów, m.in. ochrona mniejszości narodowych)1885 r. – II Kongres berliński (sprawy Afryki, m.in. umiędzynarodowienie rzek Kongo i Niger)1899 r. – I Konferencja haska (3 konwencje, 3 deklaracje)1907 r. – II Konferencja haska (13 konwencji, 1 deklaracja)1919 r. – Traktat Wersalski, zawierający Pakt Ligi Narodów (statut powołujący tę organizację), także umiędzynarodowienie Odry i Kanału Kilońskiego.1928 r. – Pakt o wyrzeczeniu się wojny (Pakt Brianda – Kelloga)1933 r. – przyjęcie konwencji londyńskich o określeniu napaści (agresji)

PRAWO TRAKTATÓW1969 r. – Konwencja wiedeńska o prawie traktatów

PODMIOTOWOŚĆPaństwa:1933 r. – konwencja z Montevideo o prawach i obowiązkach państw1978 r. – konwencja o sukcesji państw w odniesieniu do traktatów1983 r. – konwencja o sukcesji państw w odniesieniu do mienia państwowego, archiwów i długów państwowych 2001 r. – przyjęcie przez Komisję Prawa Międzynarodowego, a następnie Zgromadzenie Ogólne ONZ Artykułów o odpowiedzialności międzynarodowej państw Organizacje międzynarodowe1975 r. – konwencja wiedeńska o reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi (stosunki dyplomatyczne organizacji międzynarodowych)1986 r. – konwencja wiedeńska o prawie traktatów między państwami a organizacjami międzynarodowymi lub organizacjami międzynarodowymiStolica Apostolska754 r. - król Franków Pepin Mały nadał papieżowi Stefanowi II terytorium zwane Patrimonium Sancti Petri, dając początek Państwu Kościelnemu1870 r. – likwidacja Państwa Kościelnego 1929 r. – Traktaty laterańskie – utworzenie Państwa Miasta Watykan Zakon MaltańskiXI w. – utworzenie Zakonu w Jerozolimie 1309 – 1523 r. - siedzibą Zakonu była wyspa Rodos1530 – 1798 r. - Zakon wykonywał suwerenną władzę nad Maltą, skąd został wygnany przez Napoleona1834 r. – od tego roku siedziba Zakonu mieści się w jednym z pałaców na Awentynie w Rzymie

1

TERYTORIUMPrawo morza1958 r. – I konferencja prawa morza i pierwsza kodyfikacja prawa morza (4 konwencje genewskie: o morzu terytorialnym i strefie przyległej, o morzu otwartym, o rybołówstwie i ochronie zasobów biologicznych mórz, o szelfie kontynentalnym)1960 r. - II konferencja prawa morza – nieudana1982 r. – zakończenie III konferencji prawa morza i przyjęcie konwencji o prawie morza z Montego Bay (np. po raz pierwszy ustalono maksymalną szerokość morza terytorialnego, wprowadzono wyłączne strefy ekonomiczne, uregulowano status dna poza szelfami = obszaru międzynarodowego nadając mu status wspólnego dziedzictwa ludzkości)Cieśniny międzynarodowe1857 r. – traktat kopenhaski - wprowadzenie wolności żeglugi na cieśninach bałtyckich1936 r. – konwencja z Montreux regulująca obecnie status cieśnin czarnomorskichKanały międzynarodoweSueski1888 r. – umiędzynarodowienie na podstawie traktatu z Konstantynopola1956 r. – nacjonalizacja KanałuPanamski1901 i 1903 r. – umowy USA z Wielką Brytanią (z 1901 r.) i z Panamą (z 1903 r.) dotyczące budowy i statusu Kanału Panamskiego (jego dzierżawy na rzecz USA) 1977 r. – umowa USA – Panama, dotycząca zakończenia dzierżawy USA1999 r. – koniec dzierżawy USA na Kanale PanamskimKiloński1919 r. – umiędzynarodowienie Kanału Kilońskiego (Traktat Wersalski)1936 r. – wypowiedzenie wolności żeglugi przez Niemcy po dojściu Hitlera do władzy1945 r. – przywrócenie wolności żeglugiRzeki międzynarodowe1921 – konwencja barcelońska – próba ujednolicenia zasad dot. rzek międzynarodowychRen1815 r. – umiędzynarodowienie1831 r. – konwencja z Moguncji – wprowadzenie w życie wolności żeglugi1868 r. – konwencja z Mannheim obecnie regulująca status Renu, zrewidowana z Strasburgu w 1963 r. Dunaj1856 r. – umiędzynarodowienie1948 r. – konwencja belgradzka, obecnie regulująca jej statusTerytoria polarneArktyka1920 r. – traktat paryski przyznający Spitsbergen Norwegii1933 r. – orzeczenie STSM potwierdzające suwerenne uprawnienia Danii do Grenlandii (obecnie stanowi ona jej terytorium autonomiczne)Antarktyka1959 r. – traktat waszyngtoński regulujący status prawny Antarktyki1980 r. - Konwencja z Canberry o zachowaniu żywych zasobów morskich Antarktyki1988 r. - Konwencja z New Wellington w sprawie regulacji działalności w dziedzinie antarktycznych zasobów mineralnych1991 r.- Protokół madrycki o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki .Przestrzeń powietrzna1919 r. – traktat paryski regulujący po raz pierwszy status prawny przestrzeni powietrznej

2

1929 r. – konwencja warszawska dot. zagadnień cywilnoprawnych przewozu lotniczego1944 r. – konwencja chicagowska o międzynarodowym lotnictwie cywilnym (obecnie reguluje status przestrzeni powietrznej), do niej dołączone były dwa układy tzw. układ o dwóch wolnościach (o tranzycie międzynarodowych służb powietrznych – wiele państw stron) i układ o pięciu wolnościach (o międzynarodowym transporcie lotniczym – b. niewiele stron, niewielkie znaczenie praktyczne)Przestrzeń kosmiczna1967 r. – konwencja o zasadach działalności państw przestrzeni kosmicznej (status prawny przestrzeni)1968 r. – układ o ratownictwie kosmicznym1972 r. – układ o zasadach odpowiedzialności państw za szkody kosmiczne1974 r. – układ o rejestracji obiektów wysyłanych w kosmos1979 r. – układ dot. Księżyca i innych ciał niebieskich nadająca im status wspólnego dziedzictwa ludzkości

LUDNOŚĆObywatelstwo 1930 r. – konwencja haska o kolizji ustaw w sprawie obywatelstwa1955 r. – orzeczenie MTS w sprawie Nottebohma (Lichtenstein v. Gwatemala)1997 r. – europejska konwencja o obywatelstwieUchodźcy1951 r. – konwencja genewska o statusie uchodźców 1967 r. – protokół nowojorski do konwencji genewskiej dotyczący wykreślenia z definicji uchodźców daty (1.1. 1951 r.) – wcześniej można było stać się uchodźcą na podstawie zdarzeń sprzed tej daty2003 r. – polska ustawa o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP (procedura nadawania statusu uchodźcy, inne formy ochrony, w tym azyl)Azyl1967 r. – deklaracja ONZ w sprawie azylu terytorialnegoKonwencje amerykańskie dotyczące azylu terytorialnego i dyplomatycznego1928 – Hawana, 1933 – Montevideo, 1954 – CaracasEkstradycja1957 r. – europejska konwencja o ekstradycji (uzupełniona protokołami w 1975 i 1978 r.)2002 r. – decyzja ramowa Rady Unii Europejskiej wprowadzająca europejski nakaz aresztowania Prawa człowiekaSystem powszechny1948 r. – Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ)1966 r. – Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych1966 r. – Protokół fakultatywny do Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych dotyczący składania zawiadomień indywidualnych do Komitetu Praw Człowieka 1966 r. – Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i KulturalnychInne umowy systemu traktatowego:1965 r. – konwencja o likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (z.i)1979 r. – konwencja o likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (z.i.)1984 r. – konwencja o zakazie tortur (z.i.)1989 r. – konwencja o prawach dziecka1990 r. – konwencja o prawach pracowników migrujących i członków ich rodzin2006 r. – konwencja o prawach osób niepełnosprawnych2006 r. – konwencja o ochronie wszelkich osób przed wymuszonymi zaginięciami

3

Odpowiedzialność osób fizycznych za zbrodnie międzynarodowe1945 r. – Karta Międzynarodowego Trybunału Karnego (norymberskiego) definiująca pojęcie zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko pokojowi i zbrodni przeciwko ludzkości)1948 r. – konwencja o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa1993 r. – utworzenie Trybunału dla b. Jugosławii 1994 r. – utworzenie Trybunału dla Rwandy 1998 r. – Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego

PRAWO DYPLOMATYCZNE I KONSULARNE1961 r. – konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych 1963 r. – konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych1969 r. – konwencja o misjach specjalnych 1984 r. – ustawa o funkcjach konsulów RP

ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWEGeneza ONZ1941 r. – Karta Atlantycka1942 r. – Deklaracja Narodów Zjednoczonych1944 r. – konferencja w Dumbarton Oaks (projekt statutu ONZ)1945 r. – konferencja założycielska w San Francisco zakończona podpisaniem Kraty Narodów Zjednoczonych w dniu 26 czerwca 1945 r. (weszła w życie 24 października 1945 r.)

SPORY MIEDZYNARODOWE1907 r. – konwencja haska o pokojowym regulowaniu sporów międzynarodowych (dobre usługi, mediacja, komisje badawcze, arbitraż) 1928 r. – akt generalny genewski w sprawie pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych (koncyliacja)1945 r. – Statut MTS dołączony do Karty Narodów Zjednoczonych

PRAWO KONFLIKTÓW ZBROJNYCHPrawo przeciwwojenneAgresja1907 r. – konwencja haska o zakazie ściągania długów siłą (Drago – Portera)1919 r. – Pakt Ligi Narodów –wprowadzający procedury, które należało wyczerpać przed wypowiedzeniem wojny1928 r. – Pakt o wyrzeczeniu się wojny (Pakt Brianda – Kelloga)1933 r. – przyjęcie konwencji londyńskich o określeniu napaści (agresji) 1974 r. – deklaracja ONZ w sprawie definicji agresjiRozbrojenieBroń jądrowa1963 r. - Układ o zakazie prób broni nuklearnej w atmosferze, przestrzeni kosmicznej i pod wodą 1968 r. - Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej 1996 r. Konwencja o zakazie wszelkich prób z bronią jądrową (do dziś nie weszła w życie)Broń biologiczna1972 r. – konwencja o zakazie badań, produkcji i gromadzenia broni biologicznejBroń chemiczna1925 r. - protokół genewski - zakaz używania gazów duszących i dławiących1993 r. – konwencja o całkowitym zakazie produkcji i składowania oraz używania broni chemicznej

4

Prawo wojenne1907 r. – IV konwencja haska o prawach i zwyczajach wojny lądowej (do niej dołączony regulamin haski zawierający podstawowe zasady prowadzenia działań wojennych)1949 r. – 4 konwencje genewskie ochronie ofiar wojny:- o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych,- o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu,- o traktowaniu jeńców wojennych,- o ochronie osób cywilnych podczas wojny.1977 r. - postanowienia konwencji genewskich uzupełniają dwa protokoły dodatkowe: - I protokół dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych,- II protokół dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych.

5