1

KKOOEE TTOOHHII SSIILLAAPPAA

&&

PPAALLAANNII NNGGAAUUEE

LLAAUUTTOOHHII FFAAKKAASSAAPPAATTEE

VVAAHHEEFFOONNUUAA TTOONNGGAA ‘‘OO AAOOTTEEAARROOAA

KKAALLAASSII 55

2

TALAMU'A Si'i kau Failautohi Fakasapate 'a e Vahefonua Tonga o Atearoa, 'oku tau tuku 'a e kololia mo e langilangi

ma'ae 'Otua Mafiman 'i he'ene tataki kuo fai 'o lava ai ke fakahoko 'a e visone ko eni ne toka mei he kuo

hili, ke 'iai ha Silapa ma'ae Lautohi Fakasapate 'a e Vahefonua Tonga o Aotearoa. 'Oku ou fie fakaha loto

tau'ataina pe ko e ngaue ni 'oku 'ikai ke 'ata mei he tonounou, he 'oku 'ikai ke haohaoa. 'Oku taau ke tau

tuku ki he 'Otua toko taha pe ke 'a'ana 'a e ngaue haohaoa mo 'ikai hano tonounou. Ko e ngaue kuo mau

fai 'oku 'iai hono matavaivai mo hono fakangatangata pea 'e toki ala fakalelei 'i he kaha'u na hili ha ta'u

'e 4 ki he 5 mei he ta'u ni, 2006.

Ko e ngaue ne mau fai, ko e feinga ho mau lelei taha ke fatu 'a e silapa ke hoa mo e 'atakai 'o Aotearoa,

ka 'i he taimi tatau na'a mau feinga ke kei fakatefito 'a e Silapa 'i he Tohitapu mo e ngaahi tefito'i Tui

Faka-Metotisi kuo tukufakaholo mai 'i he Siasi. Ko e Taumu'a Fakalukufua (Mission Statement) 'a e

Lautohi Fakasapate 'a e Vahefonua Tonga o Aotearoa, ‘KE AKO'I 'A E FANAU LAUTOHI FAKASAPATE

METOTISI TONGA 'I HE TOKONI MAI 'A E LAUMALIE MA'ONI'ONI KE NAU HOKO KO E KAU TISAIPALE

LELEI 'A SISU 'I HE 'ATAKAI 'OKU NAU 'IAI/' Ko e kaveinga eni ne ne tataki 'a e fatu Silapa ne mau fai,

pea 'oku mahu'inga ke mahino mo mo'ui 'a e kaveinga ni he loto mo e fakakaukau 'a e kau Failautohi

Fakasapate, kae malava ke ola 'a e ngaue te mou fai. Fakatokanga'i 'a e ngaahi tefito'i mo'oni ko 'eni

felave'i mo e Kaveinga Fakalukufua 'a e Lautohi fakaSapate: i) Ka 'ikai kau 'a e Laumalie Ma'oni'oni 'i he

ngaue'i 'o e Silapa ni 'e 'ikai ha ola 'e ma'u. Kuo pau ke kau mai 'a e Laumalie Ma'oni'oni 'i ho'o teuteu

mo ho'o ako'i 'a e fanau, he ko e Laumalie Ma'oni'oni 'oku ne fakaola 'etau faifatongia. ii) Kuo pau keke

tomu'a hoko koe, Failautohi Fakasapate ko e Tisaipale lelei 'a Sisu, kae toki hoko 'a e fanau ko e kau

Tisaipale lelei 'a Sisu.

'Oku 'oatu heni 'eku fakamalo makehe ki he Komiti Silapa ne nau kalusefai bonau taimi mo 'enau mo'ui

kae fakahoko 'a e ngaue ni. Na'e 'iai 'a e ngaahi Kalasi ne lele 'o a'u ki he tepi pea ne ' iai 'a e Kalasi 'e

ni'ihi ne lele pea toki fakaa'u 'e he ni'ihi kehe ki he tepi, ka neongo ia kuo 'osi hotau fatongia. 'Oku ha 'a

e hingoa 'o kinautolu 'i he Komiti Silapa ne nau fakahoko 'a e ngaue ni 'i he peesi Fakalahi. Fakamalo foki

ki he Vahenga Ngaue 'AokaIani-Manukau 'i he fakafaingamalie 'a 'enau ngaahi me'angaue ke fakahoko

'aki 'a e ngaue mahu'inga ni.

Ofa lahi mo e Lotu

Faifekau Taufa Filiai

Sea 'o e Komiti Lautohi Fakasapate 'a e Vahefonua Tonga o Aotearoa. 27 Me 2006

3

Fakalahi (Appendix)

Komiti Silapa:

Sea: Faifekau Taufa Filial.

Sekelitali( Konivina) Loviana Tufulele

Fale'i: Moala Katoa

Kalasi Kinitakateni: Tivinia Talakai, Luhama Fale, Lingisou Teulilo Kalasi 1: 'Isileli Manu, Nonu 'Alatini Kalasi 2: Filipine Laungaue, Lapulou Ikavuka, Kilisitina Pauta

Kalasi 3: Kalo Kaisa, Lopeti Faka'osilea, 'Uhila Manase

Kalasi 4: Loufau Siliva, Semisi Talakia'atu, Malieta Savieti

Kalasi 5: 'Anitilose Pulupuna, Manu Prescott, Falanisesi Hafoka

Kalasi 6 Loviana Tufulele, Foeata Tu'ipulotu, Meliame Fihaki

4

KKOO EE SSIILLAAPPAA MMAA ’’AAEE KKAALLAASSII 55

((TTAA''UU 1177--1199))

KAVEINGA FAKALUKUFUA 'A E POTUNGAUE LAUTOHI FAKA- PATE ‘Ke ako'i 'a e fanau lautohi fakasapate metotisi tonga, 4 he tokoni mai 'a e laumalie ma'onponi, ke nau hoko ko e kau tisaipale lelei 'a sisu 'i he 'atakai 'oku nau 4 ai.’ TAUMU'A

1. Ke hino’i mo tanumaki 'a e mo'ui ‘a e fanau lautohi faka-Sapate ke tupulekina 'enau 'ilo'i, tui mo mo'ui'aki 'a Sisu Kalaisi pea ke nau hoko ko hono kau muimui, t! he feitu'u kotoape.

2. Ke fakapapau'i ‘oku nau mo'ui taau 'i he akonekina kinautolu 'aki 'a e ngaahi tokateline faka-Kalisitiane, ke nau hoko ko e kau fakamo'oni 'o Sisu Kalaisi 'i he'enau mo'ui, 'i he feitu'u kotoa pe.

TALATEU

Si’i kau failautohi, 'oku fatu ‘a e silapa ni ke ngaue'aki 'e he Lautohi faka-Sapate 'i he ta'u 'e tolu.

Ko e ngaahi lesoni kuo teuteu ‘oku 'i ai ‘a e tui mo e faka'amu ke a'usia 'e he fanau 'a e ngaahi taumu'a 'o e lesoni takitaha.

Koe'uhi ko e ngaue mafatukituki ko ‘eni 'oku tau pole ki ai, ko e fakamo'ui ha kalofiama fakalaumalie ‘i he mo'ui pe loto ‘etau fanau. 'Oku 4kai ko e sivi 'i he faka'osinga 'o e ta'u ko e me'a mahu'inga ia, ka ko e mo'ui'aki 'e he'etau fanau 'a e maama fakalaumalie kuo tau humaki ki honau fanga ki'i loto.

KO E KANOLOTO '0 E SILAPA Ke 'ilo'i 'a Sisu

Ke tui kia Sisu

Ke mo'uFaki 'a Sisu NAUNAU 'OKU FIEMA'U 1. Tohi Silapa mo e Lesoni Kalasi 5 2. Tohitapu 3. Mape 'o e fononga hono 2 'a Paula 4. Himi 5. Tohi Ngaue (Fa'u Polokalama) ke ngaue'aki 'e he failautohi 6. Pepa mo e pent 'a e fanau KO E SILAPA:

1. TALI '0 SISU

1. Makatu'unga 'e 4 'o e Mo'ui faka-Laumalie

2. LEA MO E 'ULUNGAANGA

1. Lea, Laukonga mo e tohi faka-Tonga

2. Mo'ui faka'apa'apa

3. MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA

1. Ko e ha 'a e Tisaipale lelei?

5

2. Ko e ngaahi faka'ilonga ‘o e Tisaipale lelei

3. Ngaahi ma'u'anga ivi te te hoko ai ko e Tisaipale lelei.

4. TOHITAPU

1. Ko hono ui 'o 'Epalahame (Senesi 12:1-9)

2. Mo'ui 'a Sisu (Ketisemani ki he Fakamaau'anga)

3. Hokohoko 'o e Fuakava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou

5. SIASI

1. Fononga faka-Misinale hono 2 'a Paula (Ngaue 15: 36-18:22)

6. TOKATELINE

1. Sakalameniti 'o e Papitaiso

2. Fehu'i mo e Tali II Vahe 13 : Fehu'i 1, 2, 3, 5

3. Veesi Lauloto : Saame 1:1 ; 1 Timote 4:12

7. FALE'lKI HE MO'UI (Sanctity of life)

1. Toputapu 'o e mo'ui

2. Ngaahi palopalema ‘oku ne uesia 'a e mo'ui

8. HIVA

1. Himi 382 - veesi 1 (hivatu'ungafasi faka-Tonga )

2. Himi 508- veesi 1,2

KO E NGAAHI TAUMU'A '0 E SILAPA

1. Ke 'ilo mo mahino ki he fanau 'a e ngaahi makatu'unga 'o e mo'ui faka-laumalie, pea ke nau tali foki 'a Sisu ko honau ‘Eiki mo fakamo’ui.

2. Ke fakalakalaka ‘a e laukonga mo e tohi 'i he lea faka-Tonga 'a e fanau, pea ke nau mo'ui faka'apa'apa foki.

3. Ke nau hoko ko e kau Tisaipale lelei ma'a Sisu Kalaisi.

4. Ke mahino mo mahu'inga malie ki he fanau 'a e mo'ui 'a Sisu 'i he taimi na'e 'i he ngoue tapu ko Ketisemani 'o a'u ki hono Fakamaau'i.

5. Ke 'ilo mo mahu'inga'ia e fanau 4 he fononga faka-Misinale hono II ‘a Paula.

6. Ke mahino ki he fanau 'a e mahu'inga 'o e Sakalameniti 'o e Papitaiso.

7. Ke mo'ui angama'a ‘a e fanau pea ke nau ma'u ha ngaahi 'ulungaanga ‘oku fe'unga mo taau mo e anga 'o e nofo 'a e kakai Kalisitiane.

8. Ke ngaue'aki 'e he fanau honau le'o ke fakalangilangi'i 'a e 'Eiki ko Sisu Kalaisi, pea ke nau lava 'o hiva he tu'ungafasi faka-Tonga.

6

KO E NGAAHI LESONI KE AKO'I: 1. TALI '0 SISU

1. Makatu'unga 'e 4 'o e Mo'ui faka-Laumalie

1. MAKATU'UNGA 'E 4 'O E MO'UI FAKALAUMALIE: Taumu'a 'o e lesoni: i. Ke tokoni'i e fanau ke nau 'ilo 'a e ngaahi makatu'unga 'e 4 'o e mo'ui faka-laumalie.

ii. Ke tokoni'i e fanau ke nau tui 'o tali 'a e me'a'ofa 'a e 'Otua mo 'ene tala'ofa.

iii. Ke pole'i e mo'ui 'a e fanau ke nau tali 'a Sisu ki loto ki he'enau mo'ui, pea ke nau hoko ko hono kau muimui.

Failautohi, ko e makatu'unga 'o e mo'ui fakalaumalie 1, 2, 3 pea mo e 4 'oku mahu'inga.ke fakamahino ki he fanau honau fai kehekehe pea mo honau ngaahi mahu'inga kiate kitautolu kau kalisitiane, pea ko e ngaahi tu'unga 'eni 'etau mo'ui faka-Laumalie:

KO E FAKATATA ‘ENA KE FAKAMAHINO'I 'AKI. ‘E TOE LELEI KAPAU TE KE MA'U HA FAKATATAA 'E TOE SAI ANGE. MAKATU'UNGA 1 Ko e tomu'a 'ofa mai pe 'a e ‘0tua kiate kitautolu: Sione 3:16 – ‘He na'e 'ofapehe 'a e 'Otua ki mdmani, ko ia na 'a ne foaki hono 'Alo tofu-pe-taha-ne fakatupu, koe 'uhi ko ia kotoa pe 'oku tui pikitai kiate la ke 'oua na 'a 'auha kae ma 'u 'a e mo 'ui ta 'engata. ‘

1. Ko e tomu'a 'ofa mai 'a e 'Otua kiate kitautolu

'OTUA MA'ONI’ONI MO 'ENE 'OFA

Ko e tao pe ngahau 'oku ne fakafofonga'i 'a e tomu'a ' ofa mai ‘a e 'Otua ki he tangata.

TANGATA PE FEFINE

Ko e taumu'a fungani mo fisifisimu'a 'a e 'Otua kiate koe mo e tokotaha kotoa pe, 'oku ha ia 'ia Sione 10:10e ‘Ko au kuou ha 'u koe 'uhi ke nau ma 'u 'a e mo 'ui, pea ke nau ma 'u 'o lahi 'aupito.’ Ko e folofola tonu 'eni 'a Sisu 'o fakaha mai ko e taumu'a 'a e 'Otua ma'au mo e taha kotoa pe ke tau ma'u 'a e mo'ui 'o lahi 'aupito.

7

MAKATU’UNGA 2 Ko e tangata ko e me'a angahala pea 'oku hanga 'e he angahala 'o motuhi pe tu'usi 'etau fetu'utaki mo e 'Otua he ko e 'Otua ma’oni'oni. Loma 6:23 – He koe tokonaki ‘o e anahala koe mate, kaa koe me’a’ofa ‘ae ‘Otua ko e mo’uta’engata

Ko e tangata ko e angahala

‘OTUA MA’ONI’ONI

Motuhia e fetu’utaki mo e 'Otua Loma 3:23 - He kuofai angahala kotoape, pea 'oku 'ikai te nau a'usia 'a e hoifua 'a e 'Otua.

TANGATA PE FEFINE ANGAHALA

MAKATU’UNGA 3 Ko Sisu pe 'a e tokonaki ‘a e 'Otua ki he angahala ‘a e tangata. Na'a ne pekia ‘i he kolosi ke fakamolemole'i ‘etau angahala. Sione 14:6 -’Ko au pe ko e Hala, Mo 'oni pea mo e Mo 'ui. 'Oku 'ikai ha'u ha taha ki he Tamai ka 'i he 'ene fou 'iate Au.’

Loma 5: 8 — ‘Ka ko e 'Otua 'oku nefakaha 'a e mo 'oni 'o 'ene 'ofa 'a 'ana kiate kitautolu 'i he pekia 'a Kalaisi ma'atautolu, lolotonga 'oku tau kei angahala. ‘

8

MAKATU'UNGA 4 Ko e tali fakafo'ituitui pe 'e he tangata pe fefine ‘a Sisu ko hono 'Eiki mo Fakamo'ui. Ko e faingamalie ko 'eni ko hono pole'i pe 'e he fanau ke nau tali 'a e 'Otua ko honau 'Eiki pea ke pule 'a e 'Otua 'i he'enau fanga ki'i mo'ui. Fakaha 3: 20 - ‘Ko 'eni 'oku ou tu'u 'i he matapa 'o tukituki, kapau 'e fanongo l e ha taha ki hoku Ie 'o, 'o ne to 'o 'a e matapa pea te u hu kiate ia pea te u kai 'ohomohe mo ia pea te ne kai 'ohomohe mo au. ‘ Oku tatali mai 'a e 'Otua ke tau to'o 'a e matapa hotau loto ke ne hu mai 'o tokoni'i kitautolu. FOUNGA KI HONO TALI '0 SISU KI HE'ETE MO'UI

i. Kuo pau ke te fakaafe'i 'a Sisu ‘i he lotu. Fakaha 3: 20 - ‘Ko 'eni 'oku ou tu 'u 'i he matapa 'o tukituki, kapau 'efanongo ‘ e ha taha ki hoku le'o, 'o ne to'o 'a e matapa pea te u hu kiate iapea te u kai 'ohomohe mo iapea te ne kai 'ohomohe mo au. ‘

ii. Kuo pau ke te lotu 'i he Tui. 'Oku 'uhinga 'eni, kuo pau ke te falala kakato 'e hu mai 'a Sisu 'o fakatatau ki he'ene palomesi 'ia Fakaha 3. Teu hu atu ki ho loto, kapau te ke to'o ‘a e matapa ho loto.

iii. Ka hu mai 'a Sisu ki hoto loto he'ikai pe ke to e hu kitu'a. 'Oku tu'o taha pe ‘ete tali 'a Sisu. ('Oku fiema'u heni failautohi ke ke pole'i e fanau ke nau tali 'a Sisu ke pule 'i he'enau mo'ui, pea ko eni 'a e taimi 'oku ui ai kinautolu ko e kau Kalisitiane mo'oni, he kuo nau tali ke nau hoko ko e kau muimui 'o Sisu.) Ko 'ete hoko ko e muimui 'o Sisu, 'oku te fakaongoongo ki he tataki 'a e Laumalie Ma'oni'oni, 'i he'ete ngaue 'oku fai, 'i he feitu'u kotoa pe.

2. LEA MO E ‘ULUNGAANGA 1. Lea, Laukonga mo e tohi faka-Tonga 2. Mo'ui faka'apa'apa

1. LEA, LAUKONGA MO E TOHI FAKATONGA

Taumu'a 'o e lesoni: 1. Ke lava e fanau 'o laukonga pea mo tohi faka-Tonga foki.

1. 'Oku fai e ‘tala kae tohi’ (dictation) 'i he lesoni kotoa pe ke tokoni ki he fanau 'i he 'enau sipela mo e tohi faka-Tonga.

2. 'E tokoni 'aupito 'a e fonetiki (phonetics) faka-Tonga ki he'enau sipela.

a. a, e, i, o, u, fa, fe, fi, fo, fu, ha, he, hi, ho,hu...

3. Leasilapaua:

e. Fale - fa - Ie . 'E tokoni kapau teke pu'aki e ngaahi lea silapa ua ka nau fanongo pea tohi e.g ha'u, 'alu, 'ofa, 'ilo, Sisu....

4. Lea silapa tolu.

f. Tepile - te_- pi - Ie. Ngaahi lea ke tokoni atu.

i. Tokoni, kolosi, tauhi, matapa

5. Lea silapa fa pe lea pelu ua

h. Falelotu : fa - Ie - lo - tu

9

6. Kataki 'o lau e veesi lauloto pea kole ange ke nau hiki.

i. Kataki ‘o lau mo e hokohoko 'o e ngaahi tohi he Tohitapu ke nau hiki 2. MO’UI FAKA’APA’APA

Taumu'a 'o e lesoni: I. Ke lava e fanau 'o mahino 'a e mo'ui faka'apa'apa 'i he lea pea mo e to'onga mo'ui.

1. Ke 'ilo'i 'e he fanau ‘a e mahu'inga 'o e faka'apa'apa:

a. ki he 'Otua he ko Ia na'a ne ngaohi kitautolu.

e. ki he matu'a (Tamai/Fa'e).

f. ki he tuofefme pea mo e tuonga'ane. Pea moe ngaahi veitapui kotoa pe. Sipinga: Tapu ke hu e tuonga'ane ki he loki 'o e tuofefme pe ala ‘o ta 'e he tuonga'ane 'a e tuofefme.

h. tui ma'u pe 'a e vala faka'apa'apa 'o tatau ‘a e tuonga'ane pe tuofefme. Fanau tangata 'oua 'e ta'ekofu. Fanau fefine ’oua ‘e tui vala 'oku mini, lelei ke tui ma'u pe vala 'oku taau mo e nofo.

i. Ki he Tu'i, Hou'eiki, mo e Kakai 'oku motu'aange 'iate kinautolu. 2. Ke 'ilo'i 'e he fanau ‘a e ngaahi lea ki he Tu'i, Hou'eiki pea mo e Kakai:

Tu'i

Hou'eiki

Kakai taumafa

‘ilo

kai ha'ele

me'a

‘alu fakahifo

‘alo'i

fa'ele'i

Ke fakatokanga'i 'e he fanau ko e ngaahi lea faka'ei'eiki pe 'oku ngaue lahi'aki kia Sisu pe 'Otua. Sipinga: Ha'ele faka-Tu'i 'a Sisu. Kataki failautohi 'o toki hoko atu hono fakahinohino ki he fanau 'a e kehekehe 'o e ngaahi lea ki he Tu4, Hou'eiki pea mo e Kakai 'i he'etau lea faka-Tonga.

3. Ke ako'i ki he fanau 'a e mahu'inga ‘o e teunga lelei faka-Tonga pea ke nau polepole ai foki. Fakamahino foki 'a e teunga ki he lotu, putu, ‘alu ki he Tu'i, Hou'eiki pea mo e ngaahi fakataha'anga.

4. Ke ako'i e fanau ke nau tokanga'i honau sino 'o 'oua 'e 'uli'i 'aki e ngaahi faito'o konatapu pea ke 'ulungaanga anganofo 'i ‘api foki.

3. MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA 1. Ko e ha 'a e Tisaipale lelei?

2. Ko e ngaahi faka'ilonga ‘o e Tisaipale lelei

3. Ngaahi ma'u'anga ivi mo e founga te te hoko ai ko e Tisaipale lelei,

4. Talangofua

5. Ngaahi 'ulungaanga 'o ha Tisapale talangofua

10

Taumu'a 'o e lesoni: i. Ke ako'i e fanau ke nau 'ilo'i 'a e mahu'inga 'o e mo'ui talangofua 'i he Mo'ui 'a e Tisaipale.

ii. Ke fakalotolahi'i e fanau ke nau mapule'i nautolu ke fakasino mai 'a e talangofua 'i he'enau mo'ui.

'I he faka'osinga 'o e lesoni - Kuo mahino ki he fanau ‘a e 'imisi 'o e talangofua, ko e mahu'inga'ia 'i he fekau mo e fai fatongia 'osikiavelenga. Ko e tali ‘o Sisu ke pule he'ete mo'ui, ko e talangofua kakato.

Ko e mo'ui fakatisaipale:

Ko e tokotaha kuo ne tukulolo ‘ene mo'ui 'one muimui kia Sisu. Ko e tokotaha kuo ne tali 'a Sisu pea 'oku ne hoko ko e sotia lelei 'a Sisu.

Ko e talangofua:

Ko e tuku hoku loto kae fai ‘a e tu'utu'uni 'a e kau taki pe ko e kau fai tu'utu'uni. Ko e tali 'e hoto loto, ha tu'utu'uni pe fatongia 'oku 'omai 'e ha taha kehe.

Failautohi, kataki ke fakamamafa'i 'a e mo'ui faka-Tisaipale mo e mo'ui talangofua, pehe ki he ngaahi faka'ilonga 'o e tisaipale lelei. Pea ke kei fakafelave'i ki he fakamatala 'a e ngaahi makatu'unga 'e 4, ki he fekau'aki 'a e mo'ui talangofua mo e tali ke pule ‘a Sisu he'ete mo'ui.

Ke fakamatala'i 'a e ngaahi 'ulungaanga 'o e tokotaha mo'ui faka-Tisaipale. Mahu'inga ke pole'i 'enau mo'ui ke hoko ko e Tisaipale lelei 'a Sisu Kalaisi, pea ke nau hoko ko e kau muimui 'o Sisu. Mo'ui Faka-Tisaipale:

i) Ko e ha 'a e Tisaipale?

Ko e lea Tisaipale 'oku 'uhinga tatau pe mo e lea Akonga pe Muimui 'o Sisu. Ko e Tisaipale 'a Sisu ko e toko taha kuo tukulolo 'ene mo'ui mo talangofua kakato kia Sisu. Sione 8: 31 ‘Pea lea ai 'a Sisu kiate kinautolu 'o ha 'a Siu kuo tui kiate ia, ‘kapau te mou nofoma 'u 'i he 'eku akonaki, ko 'eku kau ako mo 'oni kimoutolu. ‘

ii) Ko e ngaahi Faka'ilonga 'o e Tisaipale Lelei:

a) 'Oku fika 'uluaki 'a e 'Otua 'i he'ene mo'ui: Ko e Tisaipale lelei 'oku ne fakamu'omu'a ma'u pe ‘a e 'Otua 'i he'ene mo'ui. 'Oku ne tomu'a kumi ki he Pule'anga 'o e 'Otua mo 'ene ma'oni'oni pea toki hoko atu 'a e ngaahi me'a kehe. Matiu 6: 33 ‘Ka mou kumi mu'a ki hono Pule 'anga, mo e ma'oni'oni 'a'ana, pea 'e 'atu mo iafoki 'a e ngaahi me 'a ko ia kotoa. ‘

e) 'Oku muimui mo fua Kolosi: Na'e folofola pe 'a Sisu ki ai’ Ka 'iai ha taha 'oku fie muimui mai, ke ne matu'aki hange ha mateaki, pea ke ne fua hono Kolosi...’ Mdtiu 16: 24 ‘Ko ia ai ko e kolosi 'oku nefakafofonga'i 'a e ngaahi faingata 'a 'o e muimui he kuopau ke tuku hoto loto kaefai 'a efinangalo 'o e 'Otua. ‘j

f) 'Oku ne fakapapau'i 'e ne fill ke muimui kia Sisu pea ne toki muimui. Na'e 'ikai ko ha kouna'i ia pe fakaloto'i ka ko 'ene fili fakafo'ituitui 'aki 'ene fakapapau'i ko e lelei taha eni ke muimui kia Sisu.

h) Kuo pau ke fakatanga'i mo manuki'L Ka manuki'i koe pe fakatanga'i koe'uhi ko ho'o muimui 'ia Sisu pea fiefia he ko e faka'ilonga monu'ia ia. Matiu 5: 11 ‘Monu'iaa ka ko kimoutolu, 'o ka manukia kimoutolu, mo fakatanga'i, mo lohiekina 'i he kovi kehekehe, koe 'uhi ko au. ‘

11

iii) Ngaahi Ma'u'anga ivi mo e founga te te hoko ai ko e Tisaipale lelei:

1) Mo'ui Lotu: Ko e lotu ko e fa'a talanoa mo feohi mo e 'Otua na'a ne ngaohi kita. Ko e lahi ange ho'o fa'a talanoa mo feohi mo ha taha ko ho'o maheni ange ia mo ia. Ko e lahi ange 'ete fa'a talanoa mo e 'Otua ko 'ete maheni ange ia mo la pea mo 'ete ma'u ivi pea te 'ilo foki hono fmangalo ki he'ete mo'ui.

2) Lau Faka'aho 'a e Folofola: Ko e Folofola ko e me'a tokoni ia ke ma'u ivi mei ai 'a e Tisaipale lelei. Hange tofu pe ko e ta'e malava ke mavae hoto sino mo e me'akai, 'oku pehe tofu pe 'a e ta'e malava ke mavae 'a e Tisaipale Lelei mo e folofola 'a e 'Otua.

3) Talaki atu 'a Sisu mo e Ongoongo Lelei. Ko e Tisaipale Lelei, ko ha toko taha kuo ne a'usia 'a e fakamo'ui 'a e 'Otua pea ko e fekau mahu'inga ia 'oku flema'u ke ne talaki atu, 'a e fakamo'ui 'a e 'Otua kuo ne 'inasi ai.

4) 'Alu ma'u pe ki he ngaahi Feohi'anga Fakalotu. Ko e Tisaipale Lelei 'a Sisu ko e toko taha 'oku longomo'ui he ngaahi polokalama 'a e Siasi. 'Oku manako ke kau ki he ngaahi feohi'anga fakakalisitiane.

iv) Talangofua: Ko e Tisaipale lelei 'a Sisu ko e toko taha 'oku talangofua ki he failautohi faka-Sapate mo e matu'a. Kuo pau ke tau tomu'a talangofua kiate kinautolu 'oku tau lava 'o sio ki ai pea te tau toki lava 'o talangofua kia Sisu.

v) Ngaahi 'ulungaanga 'o ha Tisapale talangofua:

i) Mo'ui mapule'i: Ko e mo'ui mapule'i ko 'ete lava 'o fai tu'utu'uni ki he me'a 'oku lelei kae tuku 'a e me'a 'oku kovi. Sipinga: Ka fakaafe'i koe 'e ho kaume'a ke mo inu kava malohi pea talaange, ‘ikai', koe'uhi he 'oku kovi 'a e inu kava malohi, ko e me'a ia 'oku ui ko e mo'ui mapule'i.

ii) Mo'ui topono: Ko e mo'ui topono, ko 'ete flemalie pe he me'a 'oku ala ma'u 'e he'ete matu'a kae 'ikai ke te noli ki ha me'a 'oku 'ikai ala ma'u pea te 'alu ai 'o kaiha'a.

iii) Ngaue fakataha: Ko e Tisaipale Lelei 'a Sisu 'oku manako he ngaue fakataha. Ka 'i ai ha tu'utu'uni 'a e kulupu 'oku kau ki ai, 'oku fiefia ke tali. Sipinga: Tu'utu'uni ki he Kalasi ke nau teunga taha pe .

4. TOHITAPU

1. Ko hono ui 'o 'Epalahame 2. Hokohoko 'o e Fuakava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou 3. Mo'ui 'a Sisu (Ketisemani ki he Fakamaau'anga)

1. KO HONO UI '0 ‘EPALAHAME (Senesi 12:1-9)

Taumu'a 'o e lesoni: I. Ke 'ilo 'e he fanau 'a e founga mahu'inga na'e ngaue'aki 'e 'Epalahame ko e taha 'i he kau

mo'unga'i tangata 'i he Tohitapu ke muimui'aki ki he 'Otua.

1 Ko e ui 'o 'Epalahame (Senesi 12:1-9) 'Oku mahu'inga 'a e talanoa ki he ui 'o 'Epalame (Fakatokanga'i ko e 'uluaki hingoa eni ne ui 'aki 'a 'Epalahame) he 'oku felave'i tonu eni mo e ngaahi palomesi mo e ngaahi

12

tala'ofa 'oku tukufakaholo mai 'i he kakai 'Isileli he Fuakava Motu'a, pea pehe mo e Fuakava Fo'ou. Na'e ui 'a 'Epalame, 'oku ne 'i hono Kolo, ko Ua.

Fekau Ke Hiki: Ko e fekau ia ne ma'u 'e 'Epalahame mei he 'Otua ke ne hiki mei hono fonua pea met he fale 'o 'ene Tamai, ki ha fonua 'e toki talaange. Ko e ' asinga ai 'a e fekau ke hiki mei hono fonua pea mei he fale 'o 'ene Tamai mo e to e talaange ke hiki ki ha fonua 'oku ta'e 'iloa.

Ngaahi Palomesi Na'e 'i ai ha toko taha na'a ne pehe ko e ngaahi palomesi 'a e 'Otua 'oku 'i ai hono nge'esi fefeka pea ka 'ikai te te lava 'o mangungu pe foa'i, pea 'e 'ikai te te lava 'o 'inasi ai. 'Oku ngali tonu 'aupito 'a e lau ko ia he felave'i mo e fekau mo e ngaahi palomesi ne fai kia 'Epalame:

i) Ngaohi koe ko e Pule'anga lahi ii) Fakamonu'ia koe iii) Fakatau'olunga ho hingoa (Hiki hake) iv) Te ke hoko ko e monu'ia'anga v) Te u 'ofeina 'a kinautolu te nau 'ofeina koe vi) Te u fakamala'ia 'a kinautolu te nau fakamala'ia koe vii) 'E monu'ia 'iate koe 'a e fa'ahinga kotoa pe

Talangofua 'a 'Epalahame ki he ui 'a e 'Otua Na'e mavahe 'a 'Epalahame 'o fakatatau ki he ui 'a e 'Otua, 'oku ne ta'u 75. Na'a ne 'ave hono hoa Selai mo e foha 'o hono tokoua na'e ui ko Lote. Na'e mavahe 'a 'Epalahame 'o fononga pea taki 'ia 'e he 'Otua ki Kenani. Na'a ne hikihiki holo ai 'o fakatatau ki he tataki 'a e 'Otua.

To e ha 'a e 'Otua kia 'Epalahame Ne to e ha 'a e 'Otua kia 'Epalahame 'i Kenani 'o ne fakaha ange te ne foaki ange 'a e fonua ma'a hono hako. Fakatokanga'i ne te'eki ai ke fa'ele'i 'a 'Aisake ia he taimi ko ia. Ko e palomesi 'oku piki ki ai 'a e kakai 'Isileli 'o a'u mat ki he 'aho ni.

2. HOKOHOKO '0 E FUAKAVA MOTU’A MO E FUAKAVA FO'OU

Taumu'a ‘o e lesoni: I. Ke maheni e fanau 'i hono ngaue'aki ‘a e Tohitapu II. Ke 'ilo e fanau ki he hokohoko e Fu.akava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou

Fuakava Motu'a tohi 'e 39: Senesi, ‘Ekisoto, Levitiko, Nomipa, Teutalonome, Siosiua, Fakamaau, Lute, I Samiuela, 2 Samiuela, 1 Tu'i, 2 Tu'i, 1 Kalonikali, 2 Kalonikali, 'Esela, Nehemaia, 'Eseta, Slope, Saame, Palovepi, Koheleti, Hiva 'o e Hiva, 'Aisea, Selemaia, Tangilaulau, ‘Isikeli, Taniela, Hosea, Sioeli, 'Emosi, 'Opataia, Siona, Maika, Nehumi, Hapakuke, Sefanaia, Hakeai, Sakalaia, Malakai.

Fuakava Fo'ou tohi 'e 27: Matiu, Ma'ake, Luke, Sione, Ngaue, Loma, 1 Kolinito, 2 Kolinito, Kaletia, 'Efeso, Filipai, Kolose, 1 Tesalonaika, 2 Tesalonaika, 1 Timote, 2Timote, Taitusi, Filimone, Hepelu, Semisi, 1 Pita, 2 Pita, 1 Sione, 2 Sione, 3 Sione, Siuta, Fakaha.

3. MO'UI 'A SISU - KETISEMANI KI HE FAKAMAAU'ANGA

Taumu'a 'o e lesoni: I. Ke ‘ilo 'e he fanau 'a e taimi fakamamahi na'e fepaki mo e mo'ui 'a Sisu.

II. Ke ‘ilo ‘e he fanau ki he fakaikiiki 'o e mo'ui 'a Sisu.

III. Ke 'ilo 'e he fanau 'a e ivi mo e mafai 'o Sisu.

13

Talanoa: Mo'ui 'a Sisu - Ketisemani ki he fakamaau'anga (peesi 114-141) Na'e fou mai ‘a Sisu mo 'ene kau Akonga 'i he ki'i vaitafe ko Kitilone, 'aia na'e tafe mei Selusalema ki 'Olive. Na'a nau taumu'a ki he Ngoue Ketisemani ne nau fa'a lata pe ki ai. Na'e tu'u 'i he loto Ngoue ni ha tata'o'anga lolo. Ko e hingoa 'o e Ngoue'anga ni ko Ketisemani ko hono 'uhinga ko e tata'o'anga lolo. Ko e feitu'u faka'ofo'ofa 'aupito ke fai ai ha feohi'anga fakalotu he 'oku fakanatula hono ' atakai. 'Oku longolongo 'Eiki pe pea ta ne'ine'i fili 'e Sisu 'a e potu ni ke ne feohi faka'osi ai mo 'ene kau Akonga. Na'a nau hu ki loto pea ne 'ave pe 'a Pita , Semisi mo Sione ke nau to e 'unu'unu atu ki he loto Ngoue.

Fahter Thy will be done

Tolu'i Lotu ne fai:

i) Ne tuku 'a e toko tolu, 'o ne kole ke nau lotua ange ia, kae to e 'unu'unu atu 'a Sisu 'aki ha lisi'anga maka 'e taha (mama'o 'o ha tolongi 'e ha taha ha fo'i maka). 'Oku fakaenatula pe 'a 'ete ongo'i 'a e me'a 'oku te u ke hoko mai. 'Isa! Ka ne ko ha ki'i mamahi pe ne faka'ange'ange 'oku ene ke hoko mai, ka ko e angahala 'a mamani kotoa, pea ko hai ha to'a te ne matu'uaki? Na'a ne kole pe ki he Tamai ke fai pe hono fmangalo ki he ipu 'oku te u ke ne inu.

ii) Na'a ne foki mai kuo maa'u mohe atu 'a e toko 3. Ko e ta 'oku ongo he lolotonga 'ene faingata'a'ia 'oku 'ikai ha taha ia ke fe'ao mo ia. Talu ai 'ene fafangu 'a Pita ke nau 'a 'o fe'ao mo ia. Na'a ne to e 'alu 'o hoko atu 'ene lotu. Na'e hange 'oku mahua mai ha fu'u tangai mamahi 'o ne lomekina si'i Sisu. 'Oi, he toki fekuki ne faka'ofa he ne tafe hono pupuha pea hulungia 'e he mahina 'o ha mai ia ko e toto. Ne tauta'a ta'ata'a si'i Sisu, ka ko hai te ne fakaanga'i he fua e hia 'a mamani kotoa.

iii) Na'a ne foki atu 'oku nau to e mohe pe pea talu ai 'ene munomuna pe. ‘Mohe ai a he 'oku fa'a fai 'a kakano kae vaivai 'a Laumalie’. Na'a ne foki 'o faka'osi 'ene feohi mo 'ene Tamai pea ne fakamahino ai pe kapau ko hono fmangalo ia ke ne inu 'a e ipu ni pea 'oua na'a fai hono loto kae fai pe 'a e fmangalo 'ene tamai. Na'a ne foki atu 'o fafangu 'a e kau Akonga pea ne ongo'i 'oku mamalu tangata.

Ko e Lavaki Pea uoke! Ta ko Siutasi ena 'oku ne taki mai 'a e kau Sotia ke puke la. Na'a ne 'ohovale kuo faa'ofua 'a Siutasi 'o 'uma kiate ia. 'Oku fakatonulea tokua ko e 'uma ne fai 'e Siutasi ko e 'uma ‘a e Tamai ki he Foha pe ko ha taha ki hano 'ofa'anga.

14

Malo'ia kita 'ia Siutasi he'ene lava ke kakaa'i pehe'i hono 'Eiki. Na'e ngaue mai 'a e kau Sotia kae fehu'i 'e Sisu ‘Ko hai 'oku mou kumi?’ Pea nau tali ‘ Ko Sisu mei Nasaleti?’ Tali atu 'e Sisu ‘Ko au eni’ ne hange ha tu'oni matangi malohi e ongona atu 'e ne lea pea nau to kotoa ki lalo. Kae to e fefe he ko e manava 'a e to'a pea kapau 'oku to pe he lea huanoa ka ala atu. Na'e folofola atu leva 'a Sisu kapau ko ho'omou omi ke kumi au pea tukuange 'ene kau Akonga. Ne ala 'a Pita ki he'ene heleta 'o ne taa'i 'a e Sotia ne mu'a mai, ko Malekusi, 'o motu hono telinga. Kae ta'ofi 'e Sisu 'o ne fakamo'ui 'a e telinga 'o e Sotia.

Ngaahi Fakamaau 'e fitii ne Fakamaau'i ai 'a Sisu: i) 'Anasi- Ko e Taula'eiki Lahi lolotonga ko Kaiafasi, ka na'e taki 'a Sisu kia 'Anasi (Taula'eiki

Lahi malolo), ko e feinga pe 'a e Kau Siu ke faka'efmia'i 'a Sisu. Na'e 'eke 'e 'Anasi ke fakamatala ki he'ene tokateline. Na'e tali 'e Sisu 'oku 'ilo e taha kotoa ki he'eku tokateline he na'e 'ikai ke fai fakapulipuli 'eku ngaahi malanga. Ne paa'i 'e he Sotia e fofonga 'o Sisu 'o ne talaange pe 'oku pehe pe 'ene lea ki he Taula'eiki Lahi. Kae tali 'e Sisu kapau 'oku hala 'eku lea pea mou talamai pea kapau 'oku tonu , ko e ha kuo taa'i ai au?

ii) Ko e Fakamaau hono ua ko e Komiti 'a ia ne taki ai 'a Kaiafasi ko e Taula'eiki Lahi. Na'a nau fakataha koe'uhi ke faka'eke 'a Sisu kae toki 'aho pea toki 'ave ki he Sanetalimi he 'oku tapu ke fakataha po'uli 'a e Sanetalimi. Na'e talatalaaki mai mei he kau Siu tokua ko 'ene hia ko 'ene pehe te ne holoki 'a e Faletapu pea te ne to e fokotu'u he 'aho pe 'e tolu. Na'e faka'eke kae longo pe 'a Sisu. Na'e toki fehu'i 'e Kaiafasi pe ko e Misaia ia pea ne tali ‘Ko ia pe 'oku ke me'a.’

Fakafisinga 'e Pita 'a Sisu Na'e 'ikai ke lava ke 'ave 'a Sisu ki he Sanetalimi he 'oku kei po'uli he 'oku tapu ia he lao ke fakataha po'uli 'a e Sanetalimi. 'Oku 'iai e tui ko e taimi eni ne fai ai hono fakamamahi'i 'o Sisu mo fakakata'aki 'e he kakai mo e kau Sotia. Pea 'ikai ke ngata ai ka na'e hoko heni hono fakafisinga'i 'e Pita 'a

Sisu. Na'e tu'o tolu 'a e fakapapau 'a Pita 'oku 'ikai te ne 'ilo 'a Sisu mo e 'u'ua ‘a e moa pea manatu 'a Pita na'e 'osi tala pe 'e Sisu 'a e me'a te ne fai. Na'e tangi mamahi 'a Pita he'ene manatu kuo ne fakafisinga'i hono 'Eiki.

iii) Ko e Fakataha Sanetalimi 'a e fakamaau'anga hono tolu ne nau tokanga ke ma'u ha hia 'a Sisu. Ko e hia ne nau ma'u hili hono fakamaau'i 'o Sisu, ‘Ko e lea fie 'Otua.’ Na'a nau fehu'i kia Sisu pe ko e Misaia ia pea talanoa 'a Sisu ki he taimi te ne 'i he to'omata'u ai 'o e Tamai pea ko e hia ia ne lau 'e he Sanetalimi ke faka'ilo 'aki 'a Sisu. Hoko e pa'anga lavaki ko e fa'itoka: Ne foki atu 'a Siutasi mo e pa'anga ne totongi'aki 'ene lavaki'i 'a Sisu 'o fakafoki ki he Sanetalimi. Ko e fehu'i, ko e ha ne fakafoki ai e pa'anga? Na'e toki fakatokanga'i hake 'e Siutasi ko e toto 'o e toko taha ni( Sisu) ko e toto 'o e ma'oni'oni. Ne 'ikai tali ia 'e he Sanetalimi he ko e pa'anga totongi toto. Na'e 'alu 'a Siutasi 'o taonakita pea 'ave ai pe 'a e

15

pa'anga lavaki 'o kumi 'aki a e konga kelekele 'o tanu ai. Ko e pa'anga lavaki ko e fa'itoka mo'oni pe.

iv) Kovana ko Pailato Na'e hoko 'a e 'ave 'o Sisu kia Pailato 'oku ne 'i Selusalema 'o ne nofo he Palasi ne langa 'e Helota. Ne 'ohovale 'a Pailato he a'u atu 'a e Taula'eiki Lahi, Kaiafasi mo e Sanetalimi 'o nau taki atu 'a Sisu. Na'a nau talatalaaki'i 'a Sisu kia Pailato ka 'i hono faka'eke 'e Pailato 'a Sisu ne mahino ia 'oku 'ikai ke 'iai ha hia ia te ne fai 'oku tuha ke tamate'i ai 'o hange ko e feinga 'a e kakai Siu. Na'e tu'utu'uni leva 'e Pailato ke taki 'a Sisu 'o 'ave kia Helota 'Anitipasa ko e Tu'i Kaleli eni ne ne tu'utu'uni ke tu'usi 'a e 'ulu 'o Sione Papitaiso, ne 'i Selusalema ke kau ki he Katoanga Pasova.

v) Helota 'Anitipasa

Na'e fai 'a Helota hono faka'eke 'a Sisu pea na'e mahino kiate ia 'oku tonuhia pe 'a Sisu ia. Pea ne tu'utu'uni ke_to e fakafoki pe 'a Sisu kia Pailato.

vi) Ne to e 'oatu 'a Sisu kia Pailato pea fakamahino 'e Pailato 'oku 'ikai te ne ma'u ha hia 'i he

toko taha ni 'oku tuha mo e mate. Pea ne tu'utu'uni te ne kinisi 'a Sisu pea ne tukuange. Ka na'e vilitaki 'a e kakai pea ne tukuange ai ke fai tu'utu'uni 'a e kakai. Na'a ne tu'utu'uni ke taki mai 'a Palapasa pea ne tuku ke nau fill pe ko hai 'ia Palapasa mo Sisu 'e kalusefai. Na'e fili 'a e kakai ke kalusefai 'a Sisu

Fakatokanga mai 'a e Uaifi(Kalotia) Lolotonga 'a e puputu'u 'a Pailato he 'ikai te ne 'ilo pe ko e ha e me'a 'e fai mo e a'u mai 'a e fekau 'a Kalotia 'o talamai ke faka’ehPehi mei he tangata ko 'ena he ko e tangata ma'oni'oni mo tonuhia ne ha mai he'ene misi. Kuo hange 'a Pailato ha vaka 'oku ta'e taumu'a he kuo mahino 'a e mo'oni mei he tafa'aki 'e taha pea ko e kakai mo e langilangi mei he tafa'aki 'e taha.

vii) Ne toki faka'osi 'a e fakamaau kia Pailato, 'a ia ne kamata ke tukuaki'i 'e he kakai 'oku kau

ia mo Sisu pea neongo ai 'ene 'ilo 'a e mo'oni ka koe'uhi ko 'ene manavahe ki he kakai mo hono tu'unga mo hono manakoa, ko ia na'a ne fanofano ai 'o ne faka'ata ke kalusefai 'a Sisu.

5. SIASI - KO E FONONGA FAKAMISINALE HONO 2 'A PAULA Ngaue 15: 36-18:22 Taumu'a 'o e lesoni:

I. Ke ‘ilo 'e he fanau 'a e ngaahi feitu'u na'e fononga ki ai 'a Paula 4 he'ene fononga misinale hono 2.

II. Ke 'ilo 'e he fanau 'a e ngaahi me'a mahu'inga na'e hoko 'i he'ene fononga hono 2.

III. Ke ako e fanau mei he fakaului kakai 'a Paula mo 'ene falala 'Otua. Talanoa: Fononga faka-Misinale hono 2 'a Paula: Ngaue 15: 36-18:22 Na'e 'i ai ‘a e faingata'a ne hoko 'i he kamata'anga 'o e fononga hono 2 'a Paula. Ko e faingata'a ne hoko 'i he va 'o Paula mo Panepasa mo Sione Ma'ake. Koe'uhi ko e li'aki 'e Sione Ma'ake 'a Paula mo Panepasa 'i he 'uluaki fononga ne loto ai ‘a Paula ke 'oua 'e toe 'ave 'a Sione Ma'ake he 'oku ‘ikai ke tuha ia mo ha taha ngaue fakamisinale. Ne ta'eloto ki ai 'a Panepasa pea na mavae ai mo Paula. Na'e 'alu 'a Panepasa ia mo Sione Ma'ake kae 'alu 'a Paula ia mo Sailosi. Ko ia te tau tokanga pe heni ki he fononga 'a Paula mo Sailosi.

16

1. ‘Aniteoke:

Na'e kamata ‘ena fononga mei ‘Aniteoke 'ona fou atu ai 'i he kolo tupu'anga 'o Paula ko Tasusi. Na'a na fou atu ai ki Teape mo Lisita mo ‘Aikoniume.

2. Lisita;

Na'a na fe'iloaki mo Timote 'i Lisita ‘o fakaului ai 'e Paula 'a Timote ko e talavou si'i 'o nau fononga. (Ngaue 16:1-3). Ko e kolo eni na'e tupu ai 'a Timote ko e Kalisitiane. Ko 'ene tamai ko e Kalisi kae fa'e Siu. Na'e fili 'e Paula 'a Timote ke na fononga ke tokoni ki ai he ngaue.

3. Taloasi:

Na'a nau fononga faka-Tokelau leva mei 'Aniteoke ‘o fou fakatokelau hihifo mei ai ki Naisia pea nau 'alu fakahihifo ki Taloasi. Na'e fe'iloaki ‘a Paula mo Luke 'i Taloasi ‘o ne ului ai ki he kau fononga ‘a Paula. Ko Luke ko e toketa sino pea na'e tokoni lahi kia Paula. Lolotonga 'ene 'i Taloasi na'e mata visone ai 'a Paula ki ha taha 'oku ne ta'alo mai mei Masitonia (Ngaue 16:9-12). Na'e hiki leva e fononga 'a Paula, Sailosi, Timote mo Luke ‘o nau taumu'a ki Masitonia ka nau fou atu 'i Samotesia 'o nau tu'uta he pongipongi hoko ki Neapoli. Pea nau a'u ki Filipai.

4. Masitonia:

Ngaahi me'a mahu’inga na'e hoko ‘i Filipai: Ko Filipai na'e kolonia ki Masitonia. Lolotonga 'enau ‘i Filipai na'a nau fe'iloaki ai mo Litia ko e fefine faifakatau tupenu kula mei Taiataila 'o ne ului ki he lotu faka-Kalisitiane. (Ngaue 16:14-15).

e) Na'e kapusi 'e Paula 'a e tevolo na'e 'i he fefme 'a ia na'e hoko ia ko e ma'u'anga pa'anga mo e koloa 'a e ni'ihi 'i Filipai. Na'e iku eni ‘o fakahii ai 'a Paula mo Sailosi.

f) Lolotonga 'ena 'i pilisone na'e lulu'i 'e ha mofuike 'a e pilisone 'o hoko ai 'a e liliu 'a e tangata le'o 'o e pilisone (Ngdue 16:16-17). Na'a nau fou mei Filipai faka-Hihifo ki Tesalonaika. 'Oku 'i ai e tui ne nofo 'a Luke 'o hoko atu e ngaue 'i Filipai.

5) Tesalonaika:

Na'e malanga hokohoko 'a Paula 'i he sinakoke (falelotu) 'i Tesalonaika 'i he Sapate 'e 3. Ne lahi e ului mo e tafoki 'a e kakai ki he lotu faka-Kalisitiane 'i Tesalonaika. Ne hoko heni hono fakatanga'i 'a Paula 'o tolomaka'i ai 'e he kau angatu'u 'a e fale 'o Sesoni na'e nofo ai 'a Paula. Ne mavahe heni 'a Paula ka na'e hoko 'ene 'i Tesalonaika 'o hange 'oku ha he'ene 'Ipiseli ko e mo'ui'anga ia 'o e Siasi faka-Kalisitiane 'i Tesalonaika. Na'e tuku po'uli atu 'a Paula mo Sailosi ki Pelea.

6) Pelea:

Ne hoko atu e fononga 'a Paula ki Pelea 'o ne malanga ai. Na'e fiefia 'a e kakai 'o nau tali 'a e lotu faka-Kalisitiane. Ka na'e langa'i e moveuveu 'e he kau fakamoveuveu mei Tesalonaika. Ne tuku 'a Sailosi mo Timote 'i Pelea kae tukufolau 'a Paula ki ' Atenisi.

7) 'Atenisi:

Na'e mamahi e loto 'o Paula 'i he'ene vakai 'oku fonu 'i ' Atenisi 'a e ngaahi temipale 'o e ngaahi 'Otua tamapua. Na'e malanga 'a Paula he Sinakoke (falelotu) mo e ngaahi maketi ‘o ne fetaulaki ai mo e kau Filosefa 'o l Atenisi. Na'e fakamaau'i heni 'a Paula 'i he'ene malanga ‘aki ‘a Sisu ne toetu’u. Na’e lave ai ‘a Paula ki he tohi ne ha he taha 'o e ngaahi 'olita 'i 'Atenisi ‘Mo'o ha 'Otua te'eki 'iloa’ Taukave ai 'a Paula ko e 'Otua ko ia ne te'eki ‘iloa ko 'eni 'oku ne malanga'i. Ne mahino heni 'a e lotu ta'e'ilo 'a e kakai. Na'a ne hiki mei 'Atenisi ki Kolinito.

8) Kolinito:

17

Ne fetaulaki ‘a Paula mo e palopalema ‘o e fe'auaki mo e fakausousa he ko e taulanga 'eni, pea ko e hake'anga mo e hifo'anga 'o e fakalakalaka kotoa pe.

9) ‘Efeso:

Ne hiki ai 'a Paula ki 'Efeso 'o ne nofo ai mo Pisila mo 'Akuila ko e ongomatu'a tuitui teniti.

10) Selusalema:

Na'e nounou pe 'a e nofo 'a Paula 'i 'Efeso pea ne folau ai ki Selusalema ‘o lipooti ‘a e fononga hono 2 kuo ne fai. Pea toki foki ki 'Aniteoke ko e kamata'anga 'o 'ene fononga.

6. TOKATELINE

1. Sakalameniti ‘o e Papitaiso

2. Fehu'imoeTaliIIVahel3 : 1,2,3,5

3. Veesi Lauloto : 1 Timote 4:12, Saame 1: 1

1. TOKATELINE - SAKALAMENITI '0 E PAPITAISO

Taumu'a 'o e lesoni: I. Ke tokoni'i e fanau ke nau 'ilo 'a 'etau tefito'i tui felave'i mo e Sakalameniti 'o e Papitaiso.

II. Ke 'ilo 'e he fanau 'a e 'uhinga 'oku tau tali ai 'a e Sakalameniti 'o e Papitaiso e fanau iiki.

III. Ko e ha hono 'aonga 'o e Sakalameniti Papitaiso?

Lesoni: Sakalameniti ‘o e Papitaiso.

Ko e Sakalameniti 'o e Papitaiso ko e taha ia 'i he ongo Sakalameniti 'oku tauhi 'e he ngaahi siasi Palotisani 'a ia 'oku kau ki ai 'a e Metotisi. Ko e ouau toputapu mo mamafa 'aupito pea 'oku mahu'inga ke fai 'a e teuteu lahi ki ai 'a e Faifekau, ongo matu'a mo e siasi. 'Oku ua pe 'a 'etau Sakalameniti, 'a ia ko e 'Ohomohe 'a e 'Eiki, pea mo e Papitaiso. 'Oku mahino pe 'i he Fuakava Fo'ou ko e 'uluaki 'asi pe 'a e fakamatala ki he Papitaiso, 'a e papitaiso 'o Sione. {Matin 3:14-15). Mahu'inga ke fakatokanga'i ko e papitaiso 'o Sione Papitaiso ko e Papitaiso fakamolemole angahala, ka ko e ha nai na'e papitaiso ai 'a Sisu 'e Sione Papitaiso, hili ko ia na'e 'ikai ha angahala 'a Sisu?

'Uhinga:

1. Ko e hoko mai 'a Sisu ki mamani ko e a'u tonu mai ia ‘a e 'Otua 'o hoko ko e tangata. Ko Sisu ko e tangata kakato ka na'e 'ikai ha'a ne angahala. Ka ko ‘ene tali 'a e papitaiso fakamolemole angahal koe’uhi ko ‘ene fakamahino ‘a ‘ene kau fakataha moe kau angahal, koe'uhi koe me'a pe ia 'e lava ai ke kakato ‘a e ngaue fakamo'ui ‘o e tangata, 'a e 'oku tu'unga ai 'a 'ene hoko mai ki mamani.

2. Na'e 'ikai ko e papitaiso ‘a Sione Papitaiso ko e papitaiso fakamolemole angahala pe ka na'e kau ai mo e fakatapui e mo'ui 'a e kakai ke talangofua kakato ki he 'Otua. Ko ia na'e tali 'e Sisu ke papitaiso ia 'e Sione koe'uhi ke fakahaa'i 'a ‘ene loto fiemalie ke fakatapui 'ene mo'ui ke talangofua kakato ki he 'Otua.

Ko e 'uhinga 'o e Papitaiso:

1. Ko e ‘uhinga 'o e Sakalameniti 'o e Papitaiso ko e faka'ilonga ha kitu'a ia 'o ‘etau ma'u 'a e mo'ui fo'ou 'ia Sisu Kalaisi. 'Oku fakataha ai 'a e tokotaha Papitaiso mo Kalaisi pea mo hono kakai. 'Oku hanga 'e he ngaahi tohi 'o e Fuakava Fo'ou mo e founga lotu 'a e Siasi 'o fakae'a 'a e 'uhinga 'o e Papitaiso 'i he fotunga kehekehe, 'a ia 'oku fakahaa'i 'a e mohu ‘o Kalaisi, pea mo e ngaahi me'a'ofa 'o ‘ene fai fakamo'ui.

18

Ngaahi tefito'i fakakaukau 'o e Papitaiso faka-Kalisitiane:

1. ‘0ku kau ai pe ‘a e 'uhinga 'o e papitaiso na'e fai 'e Sione Papitaiso ‘a ia ko e fakamolemole 'o 'etc angahala pea mo hono fakatapui kita ki he ngaue 'a e 'Otua (Ngaue 2:38-41).

2. Ko hono fakakau kita ki he feohi'anga 'o e kau tui, 'a ia ko e Siasi.

3. Ko e fakapapau'i ‘o e hoko mai 'a e me'a'ofa 'a e Laumalie Ma'oni'oni hange ko ia na'e hoko hifo 'i he tatau 'o e lupe kia Sisu 'i hono papitaiso ia ‘e Sione Papitaiso. Ko e faka'ilonga 'o e Pule'anga 'o e ‘Otua. 'Oku hanga 'e he papitaiso 'o kamata ‘a e mo'oni 'o e mo'ui fo'ou, 'a ia kuo foaki 'i he lolotonga 'o e mo'ui fo'ou, 'a ia kuo foaki 'i he lolotonga ‘o e mamani. ‘0ku ne fakangofua 'a e kau ki he famili 'o e Laumalie Maonioni.

2. FEHU’I MO E TALI II (Vahe 13 - Fl, 2,3, 5) KO E FAKATOMALA MO E TUI

Taumu'a 'o e lesoni:

i. Ke tokoni'i e fanau ke nau 'ilo'i 'a e tefito'i tokateline fekau'aki mo e Fakatomala, Tui 4 he ngaahi kupu'i Tokateline ‘a e Siasi.

'I HE FAKA'OSINGA '0 E LESONI -

Ke 'ilo mo mahino ki he fanau 'a e tefito'i tui pe uho'i mo'ui 'a e Siasi 'oku tau tui ki ai. Ke lava 'e he fanau 'o fakamatala'i ‘a e tefito'i fakakaukau 'o e ngaahi fehu'i.

1. Ko e ha 'a efakatomala?

Ko e fakatomala ko e mamahi mo'oni koe'uhi ko 'ete angahala, mo ‘ete matu'aki feinga ke matanga mei ai.

2. Pe 'oku tau lava ke fakatomala 'iate kitautolupe?

‘Ikai: ka ne ta’e ‘oua ‘ae kelesi ‘o e Laumalie Ma’oni’oni ‘oku te ongo na ai ko e angahala kita.

3. Pea koe ha ai hotau nafa 'otautolu 'i he fakatomala?

'Oku 'atautolu ke sivi 'etau ngaahi hia, pea ke fakamo'oni 'i he 'ao 'o e 'Otua ‘a ‘etau ngaahi angahala, mo e angahala hotau loto, pea ke tau feinga ke fakatonutonu 'a 'etau mo'ui 'i he tokoni 'a e Laumalie Ma'oni'oni.

4. Ko e ha 'a e 'uhinga lahi 'o e tui?

Ko e 'uhinga lahi ‘o e tui ko e pehe 'e hoku loto 'oku mo'oni ‘a e ngaahi me'a kuo faka'ilo mai ‘e he 'Otua 'i he Tohitapu.

3. VEESI LAULOTO:

Taumu'a 'o e lesoni:

i. Ke 'ilo 'e he fanau 'a e mahu'inga ke nau ma'uloto 'a e veesi lauloto.

ii. Ke lava 'e he fanau ‘o faka'uhinga'i 'a e veesi lauloto.

iii. Ke lava 'e he fanau 'o fakafelave'i 'a e veesi lauloto ki he'enau mo'ui.

Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko e, kuo 'ikaifou 'i hefakakaukau ' a e faka 'otuamate, pe tu 'u 'i he hala 'o e kaufaikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki.

1 Timote 4:12 - ‘ 'Oua na 'a tuku kefakasikaka 'i koe 'e ha taha ko ho 'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha kefa'ifa'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, ' i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. ‘

19

7. FALE'I KI HE MO'UI (Sanctity of life) 1. Toputapu 'o e mo'ui

2. Ngaahi palopalema ‘oku ne uesia ‘a e mo'ui

Taumu'a 'o e lesoni:

i. Ke mahu'inga'ia e fanau 'iate kinautolu ko e Kalauni 'o e me'a fakatupu 'a e ‘Otua.

ii. Ke tokoni'i e fanau ke nau tauhi 'enau mo'ui ke ma'a, mo'ui lelei mo toputapu.

iii. Ke tokoni'i e fanau ki he ngaahi founga 'e lava ke tokoni kiate kinautolu ‘i he taimi 'oku nau palopalema ai.

'I HE FAKA'OSINGA '0 E LESONI -

Kuo tupulekina 'i he fanau ha mahu'inga'ia 'i honau sino ko e temipale 'i ha'anau talaloto 'i he lea mo e hiki tohi.

1 Toputapu 'o e mo'ui (Sanctity of Life)

Ko e toputapu 'o e mo'ui 'a e fefme mo e tangata 'oku mahu'inga 'aupito ia 4 ha koloa 4 he mamani ko eni. 'Oku mahu'inga 'aupito 'a e mo'ui, 'o tatau aipe pe ko e ha ‘a e tu'unga 'oku ne 4 ai, pe ko e Tu'i pe ko e popula, masiva pe tu'umalie. 'Oku mahu'inga ‘a e mo'ui he ko e fakatupu ia 'a e 'Otua. Senesi 1:27 - ‘Pea na 'e fakatupu 'e he 'Otua 'a e tangata 'i he 'imisi 'o'ona, 'io 'i he 'imisi 'o e 'Otua, na'a ne fakatupu ia; na'a ne fakatupu 'a kinaua ko e tangata mo e fefme.

Na'e fakatupu 'e he 'Otua 'a e tangata mo e fefine pea tapuaki'i kinaua'aki 'a e ivi mo e mafai ke na tauhi ki he me'a kotoa pe ‘i he fakatupu. Pea koe'uhi ke tauhi lelei mo totonu ki he kotoa ‘o e fakatupu, ko ia ai kuo hoko ‘o toputapu mo e kotoa 'o e me'a fakatupu 'a e 'Otua.

Ko eni 'a e ngaahi faka'ilonga 'o e maumau'i 'o e Toputapu ‘o e Mo'ui - fakapo (tamate, taki popula, fakamalohi, taonakita, li'aki ke tukuhausia pe masiva (neglect). Ko e talangata'a ia mo e angatu'u ki he 'Otua.

NGAAHI FEHU'I KE ALEA'I:

i. Ko e ha 'a e ngaahi me'a 'oku totonu ke tau fai ke tau lava ai 'o tauhi e toputapu 'o 'etau mo'ui he ko e fakatupu 'a e 'Otua.

ii. Ko e ha e ngaahi me'a 'oku totonu ke tau faka'ehi'ehi mei ai koe'uhi ke kei toputapu hotau sino he ko e temipale 'o e 'Otua?

2. Ngaahi palopalema 'oku ne uesia ‘a e mo'ui

I. Kava Malohi mo e Faito'o Kona Tapu

II. Tapaka

III. Taonakita

I. Ko e Kava Malohi mo e Faito'o Kona Tapu - Kuo fakamo'oni'i 'oku lahi e maumau kuo lipooti mai ko e tupu mei he Kava Malohi mo e Faito'o Kona Tapu. 'Oku to e fakautuutu foki mo e lahi hono ngaue'aki 'e he to'utupu 'a e kava malohi mo e faito'o konatapu.

Ko e ha nai hono 'uhinga? (Alea'i ‘e hefanau mo efailautohi)

Kuo tau 'ilo ko hotau sino ko e temipale 'o e 'Otua pea 'oku fiema'u ke tauhi ke toputapu. Ka ko e ha nai 'a e ‘uhinga 'oku ma'u ai 'e he to'utupu 'a e kava malohi mo e faito'o kona tapu, kapau 'oku nau 'ilo 'oku kovi kiate kinautolu?

I Kolinito 3: 16-17 - 'Oku 'ikai te mou 'ilo ko e Temipale 'o e 'Otua 'a kimoutolu, pea 'oku fale 'iate kimoutolu 'a e Laumalie 'o e 'Otua? Ka maumau 'i'e ha taha 'a e temipale 'o e 'Otua, 'e

20

maumau 'e he 'Otua 'a e tokotaha ko ia, he ko e temipale 'o e 'Otua 'oku toputapu, pehefoki mo kimoutolu. ‘

'Oku fakatu'utamaki 'a e inu 'o e kava malohi mo hono ma'u ‘o e faito'o kona tapu. 'Oku ne uesia 'a e 'atamai, pea mole 'a e fiekai pea ta'ekai ai pe. 'Oku uesia.'a e 'ate, pea 'ikai lava ai 'o fai 'ene ngaue, pea mahamahaki ai e sino.

Ngaahi maumau kehe:

i. Fa'a ke e famili

ii. Fakatupu lavea 'o iku ki he mate

iii. Fepaki he hala tupu mei he faka'uli kona

iv. Kaiha'a ke ma'u ha pa'anga pe koloa ke fakatau'aki 'a e kava pe faito'o kona tapu.

v. Fakamalohi'i ‘o e kakai fefme.

Fale'i:

i. Palovepi 23:29-32 - 'oua 'e 'ahi'ahi pe ala ki ai ii. Fakalaulauloto kia 1 Kolinito 3:16-17

iii. Manako ke kaungame'a mo e tamaiki 'oku hao mei he ma'u 'o e kava malohi mo e faito'o kona tapu.

iv. Tu'u 'o ki'i taimi, sio ki ha ngaahi maumau te ne fakatupu, fanongo ki he le'o 'o ho'o ongo matu'a, le'o 'o e 'Eiki, pea ke toki fakapapau'i 'a e me'a ke ke fai. (STOP, LOOK, LISTEN)

V. Kole kia Sisu ke tokoni'i koe ke tauhi hono temipale ke ma'a.

II. Ko e Tapaka Fakatu'utamaki 'o e Tapaka

1. 'Oku fakavave'i 'e he kemikale nikotini he tapaka 'a e ta 'o e mafu, fakatupu ai 'a e toto ma'olunga. 'Oku ne maumau'i'a e uoua 'o e mafu, 'o uesia ai 'a e manava.

2. 'Oku fakatupu kanisa 'o e ma'ama'a, halanga manava, kanisa 'o e kia. ('Oku liunga 2 'a e fa'ahinga kanisa ko eni 'i he kakai fefme ifi tapaka.

3. 'Oku palopalema ‘a e manava, tupu ai e hela mo e nounou 'a e manava.

4. Lahi 'a e nikotini he manava pea ne tapuni 'a e ngaahi kalava he mafu mo e 'atamai.

5. Kovi ki he pepe he kakai fefme feitama.

6. Uesia e kakai kehe he 'ahu 'o e tapaka (siokita) - passive smokers.

III. Ko e Taonakita

Ko e ha 'a e Taonakita? Ko e to'o 'e ha taha 'ene mo'ui, pe ko e tamate'ipe ‘e ha taha ia.

Ngaahi 'uhinga ki he taonakita:

i. Ko e faka'ita - ko e 'ita 'i ha taha

ii. Ko e lotomamahi - ongo'i ta'eflemalie 'i ha taha he'ikai ke fakalato ha me'a na'a te 'amanaki ki ai.

'Oku fakaenatula pe ke te ‘ita mo lotomamahi kae feinga ke ‘oua 'e hoko ai ha palopalema.

Fale'i ki he 'ita:

i. Fakaalaala mei ha fai ha ngaue 'oku te loto'ita ii. Fakalongolongo kae 'o leva ke 'osi e loto 'ita

iii. Fakakaukau'i 'a e me'a 'oku ha'u ki hoto 'atamai 'i he taimi 'oku te 'ita ai. Ko e ha ha lelei 'e ma'u ai? Ko e ha e kovi 'e hoko ai?

21

'Efeso 4:26 - 'Ita pe kae 'oua 'e angahala ai. 'Oua na 'a tuku ke to e la 'a 'oku mou kei mamahi.

'Oua 'e manako talanoa noa'ia ho mamahi ki ha ni'ihi 'oku 4kai ke nau ala tokoni atu. Ko e talanoa noa'ia ho loto mamahi mo ho'o 'ita 'e to e fakautuutu ai ho'o 'ita. Manako ke lotu mo talanoa ki he kakai Kalisitiane falala'anga ho loto mamahi. Feinga ke tonu ho'o fili he taimi 'oku ke 'ita pe loto mamahi ai.

Talaloto 'a ha tokotaha na'e feinga taonakita pea 'ikai ke lava ‘'Oku ou ongo'i ko e fili hala na'a ku fai 'a 'eku fili ke to'o 'eku mo'ui. Fakafeta'i pe ko e 'ofa 'a e 'Otua 'o to e 'omi ha'a ku faingamaalie. 'Oku ou tui pau he'ikai te u toe fai ha fili ta'efakapotopoto pehe.’ 'Amusia rou'a 'a e tokotaha ni kuo toe 'i ai ha faingamalie ke ne toe mo'ui ai kae faka'ofa si'i fa'ahinga ne 'ikai toe 'i ai hanau faingamalie...

8. HIVA 1. 382 - veesi 1 ke tu'ungafasi 2. 508- veesi 1,2

Taumu'a ‘o e lesoni: i. Ke 'ilo 'e he fanau 'a e lea ‘o e Himi mo faka'uhinga'i

ii. Ke lava ‘a e fanau 'o talaloto 'i he ‘aonga 'o e lea ‘o e Himi ki he'enau mo'ui

1. 382 veesi 1 ke tu'ungafasi ‘Oku lahi 'a e lau ki he Langi, Ki he me'a lelei ‘oku 'i ai Ko e tala pe 'oku fungani; Huanoa ka sio ki ai.

Ke fakalotolahi'i e fimau ki he hiva tu'ungafasi. Ke lava e fanau 'o talaloto fekau'aki mo e lea 'o e himi.

2. 508 veesi 1,2 Ka 'alu hifo hoku 'Eiki he tele'a, Potu 'o e vaivai mo e ta'ema'u ha me'a; Te te muimui, 'o kataki fiefia; Ko e hala ia ki he kololia Muimui ! te te muimui Faingofua, faingata'a te te ‘ahi'ahi Hala tau he mate pe mo'ui Ka 'i ai 'a Sisu te te 'alu ai

Veesi 2 Ka ‘alu hake hoku 'Eiki he mo'unga Potu ngaongao, 'o 'i ai pe 'a e 'Otua Te te muimui, 'o kataki ke mavae Tamai, Fa'e, kainga kotoa pe Muimui ! te te muimui Faingofua, faingata'a te te 'ahi'ahi Hala tau he mate pe mo'ui Ka 'i ai ‘a Sisu te te 'alu ai

22

TOKONI MA'AE FAILAUTOHI KI HONO SIOFI E TUPU FAKALAKALAKA FAKALAUMALIE 'A E FANAU:

Taumu'a:

1. Ke lava ‘o tauhi ha fakamatala fekau'aki mo e mo'ui 'a e fanau he lolotonga e kalasi.

2. Ke ma'u ha fakafuofua totonu ki he ola ‘o e ngaue'i ‘o e silapa.

3. Ke tokoni'i e faanau 'oku totonu ke tokoni'i faka-Laumalie.

Ngaue ke fai:

1. Ke siofi taautaha e fanau 'i he lolotonga 'o e ngaahi kalasi mo 'enau to'onga mo'ui fakasosiale mo faka-Laumalie ‘o hiki ko e lekooti ke tauhi ke tokoni ki he'enau fakalakalaka faka-Laumalie.

2. 'E lelei ke paasi 'a e lekooti ko 'eni ki he Taki 'o e Potungaue Talavou 4 he taimi 'e mavahe ai mei he lautohi faka-Sapate. Pea ‘alu met ai ki he ngaahi Potungaue totonu 'a e Siasi, ke hokohoko atu hono tokoni'i 'a e fanau ke tupulaki 'a 'enau mo'ui faka-Laumalie.

23

SSIILLAAPPAA KKAALLAASSII 55

((TTAA’’UU 1177 -- 1199)) KO E SILAPA: 1. TALI '0 SISU

1. Makatu'unga 'e 4 ‘o e Mo'ui faka-Laumalie ' 2. LEA MO E 'ULUNGAANGA

1. Lea, Laukonga mo e tohi faka-Tonga 2. Mo'ui faka'apa'apa

3. MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA

1. Ko e ha 'a e Tisaipale lelei? 2. Ko e ngaahi faka'ilonga 'o e Tisaipale lelei 3. Ngaahi ma'u'anga ivi te te hoko ai ko e Tisaipale lelei.

4. TOHITAPU

1. Ko hono ui 'o ‘Epalahame (Senesi 12:1-9) 2. Mo'ui 'a Sisu (Ketisemani ki he Fakamaau'anga) 3. Hokohoko ‘o e Fuakava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou

5. SIASI

1. Fononga faka-Misinale hono 2 ‘a Paula (Ngaue 15: 36-18:22) 6. TOKATELINE

1. Sakalameniti ‘o e Papitaiso 1. Fehu'i mo e Tali II Vahe 13 : 1, 2, 3, 5 2. Veesi Lauloto : Saame 1:1 ; 1 Timote4:12

7. FALE'I KI HE MO'UI (Sanctity of life)

1. Toputapu 'o e mo'ui 2. Ngaahi palopalema ‘oku ne uesia ‘a e mo'ui

8. HIVA

1. Himi508- veesi 1,2 2. Himi 382 - veesi 1 (hiva tu'ungafasi faka-Tonga)

24

KKOOEE PPAALLAANNII NNGGAAUUEE KKII HHEE SSAAPPAATTEE TTAAKKIITTAAHHAA KO E VAHEVAHE '0 E NGAAHI LESONI FAKA-SAPATE

SAPATE LESONI NGAUE KE FAKAHOKO

1 Tali 'o Sisu

Hiva

Veesi Lauloto

Tali 'o Sisu

Himi 382 veesi 1

Saame 1: 1

Makatu'unga Mo'ui fakalaumalie 1,2, 3

Tala kae tohi (dictation): Sione 3:16

Lotu

2

Hiva

Veesi Lauloto

Tali 'o Sisu

Himi 382 veesi 1 (tu'ungafasi)

Saame 1: 1

Makatu'unga ‘o e Mo'ui fakalaumalie hono 4

Tala kae tohi: Fakaha 3:20

Lotu

3

Lea & ‘Ulungaanga

Hiv

Veesi Lauloto

Lea, lautohi moe tohi faka-Tonga

Himi 382 veesi 1

Saame 1:1

Ako’i e pu’aki lea, laukonga moe tohi faka-Tonga

Tala kae tohi: Veesi lauloto: Saame 1:1

Lotu

4

Hiva

Veesi Lauloto

Mo’ui Faka’apa’apa

Himi 508: veesi 1 & 2

Saame 1:1

Faka’apa’apa ki he ‘Otua pea moe tangata moe fefine

Tala kae tohi: Vesi lauloto 1 Timote 4:12

Lotu

5 Tisaipale

Hiva

Vessi Laulto

Mo’ui Faka-Tisaipale

Mo’ui talangofua

Tokateline

Himi 508 vessi 1 & 2

I Timote 4:12

Koe ha ‘ae Tisaipale lelei/

Ko e ngaahi faka’ilonga ‘oe Tisaipale lelei

Tala kae tohi: I Timote 4:12

Fehu’i moe Tali II vahe 13: 1&2

Lotu

6

Hiva

Veesi Lauloto

Mo’ui Faka-Tisaipale

Mo’ui talangofua

Himi 508 vessi 1 & 2

1 Timote 4:12

Ngaahi ma’u’anga ivi te te hook ai ko e Tisaipale lelei

Pole’i e fanau

Tala kae tohi: 1 Timote 4:12

Fehu’i moe Tali II vahe 13: 1 & 2

Lotu

25

7 Tohitapu

Hiva

Veesi lauloto

Kohono ui ‘o ‘Epalahame

Tohitapu

Himi – Ongo Himi

1 Timote 4:12

Kohono ui ‘o ‘Epalahame (Senesi 12:1-9)

Hokohoko ‘o e Fuakava Motu’a

Tala kae tohi: Hokohoko ‘oe Fuakava Motu’a

Lotu

8

Hiva

Vessi Lauloto

Tohitapu

Tohitapu

Himi – Ongo Himi

1 Timote 4:12

Mo’ui ‘a Sisu – Ketisemani ki he Fakamaau’anga

Hokohoko ‘o e Fuakava Fo’ou

Tala kae tohi – Hokohoko ‘oe Fuakava Fo’ou

Lotu

9

Hiva

Veesi Lauloto

Tohitapu

Tohgitapu

Himi 508 veesi 1

Saame 1:1

Mo’ui ‘a Sisu – Ketisemani ki he Fakamaau’anga

Hokohoko ‘oe Fuakava Fo’ou

Tala kae tohi – Veesi Lauloto Saame 1:1

Lotu

10 Fakamanatu pea moe Sivi

Tohi Sivi (Test)

11 Siasi

Hiva

Veesi Lauloto

Siasi

Tokateline

Himi 508 veesi 2

Saame 1:1

Fononga fakamisinale hono 2 ‘a Paula

Tala kae tohi: Fehu’i moe Tali II vahe 13: 1& 2

Lotu

12

Hiva

Vessi Lauloto

Siasi

Tokateline

Himi 382 veesi 1 (tu’ungafasi)

Saame 1:1

Fononga fakamisinale hono 2 ‘a Paula

Tala kae tohi: Fehu’ moe Tali II vahe 13: 3&5

Lotu

13 Tokateline

Hiva

Veesi Lauloto

Tokateline

Himi 382 veesi 1 (tu’ungafasi)

1 Timote 4:12

Sakalameniti ‘oe Papitaiso

Tala kae tohi: Fehu’i moe Tali II vahe 13:1&2

Lotu

26

14

Hiva

Veesi Lauloto

Himi: 508 veesi 1

1 Timote 4:12

Sakalameniti ‘oe Papitaiso

Tala kae tohi: Fehu’i moe Tali II vahe 13:3&5

Lotu

15 Fale’i ki he

mo’ui (santify of life)

Hiva

Veesi Lauloto

Mo’u Angama’a (santify of life

Tokateline

Himi 508 veesi 2

Saame 1:1

1. Toputapu ‘oe mo’ui

2. Ngaahi palopalema ‘oku ne uesia ‘a e mo’ui

Tala kae tohi: Fehu’i moe Tali II vahe 13:1&2

Lotu

16

Hiva

Vessi Lauloto

Mo’ui Angama’a (santify of life)

Tokateline

Himi: 382 vessi 1 (tu’ungafasi)

Saame 1:1

1. Toputapu ‘oe mo’ui

Ngaahi palopalema ‘oku ne uesia ‘ae mo’ui

Tala kae Tohi: Fehu’i moe Tali vahe 13: 3 & 5

Lotu

17 Fakamanatu Fakamanatu

SAPATE 1 - LESONI '0 E 'AHO: TALI '0 SISU (MAKATITUNGA 'E 3 '0 E MO'UI FAKALAUMALIE)

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 382 veesi 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi Ke kamata e kalasi ke hiva'i e himi ‘okufaka'amu ke nau ako

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha i he fanau he 'osi 'a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko e, kuo 'ikai fou 'i hefakakaukau ‘ a efaka 'otuamate, pe tu'u 'i he hala ' o e kaufaikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki. (ke lau 'a e veesi ‘e he failautohi pea vahevahe ki hefanau.)

Kapau ‘e lava ke fakafasi 'e lelei ‘aupito ki hono ako'i 'o e veesi lauloto

4. MAKATITUNGA 'E 3 '0 E MO'UI FAKALAUMALIE:

Taumu'a 'o e lesoni:

i. Ke tokoni'i e fanau ke nau 'ilo 'a e ngaahi makatu'unga 'e 3 'o e mo'ui fakalaumalie.

ii. Ke tokoni'i e fanau ke nau tui 'o tali 'a e me'a'ofa 'a e 'Otua mo 'ene tala'ofa. iii. Ke pole'i e mo'ui 'a e fanau ke nau tali 'a Sisu ki loto ki he'enau mo'ui, pea ke nau hoko ko hono kau muimui.

ME'A KE FAI:

• Talateu e lesoni mei he mahu'inga ki he tokotaha kotoa pe ke 'ilo ki he ngaahi makatu'unga 'o e fakalakalaka 'o e mo'ui fakalaumalie.

• Ke fakamatala'i 'a e makatu'unga fakalaumalie 1 ke mahino pea talanoa'i ke fakapapau'i ‘oku mahino ki he fanau.

• Ke fakamatala'i ‘a e makatu'unga fakalaumalie 2 ke mahino pea talanoa'i ke fakapapau'i ‘oku mahino ki he fanau.

27

• Ke fakamatala'i 'a e makatu'unga fakalaumalie 3 ke mahino pea talanoa'i ke fakapapau'i 'oku mahino ki he fanau.

5. Tala kae tohi: (dictation)

Failautohi kataki 'o lau e Sione 3: 16 ‘He na'e 'ofa pehe 'a e 'Otua ki mamani, ko ia na'a nefoaki hono 'Alo tofu-pe-taha-ne fakatupu, koe 'uhi ko ia kotoa pe 'oku tuipikitai kiate la ke 'oua na 'a 'auha kae ma 'u 'a e mo 'ui ta 'engata. ‘ Kae hiki 'e he fanau pea ke sio ki ai he ko e konga lahi 'o e ako tohi pe pu'aki lea ‘etau fanau 'e fai pe ia 'i he lesoni kotoa pe.

6. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o fakamalo ki he 'Otua he'ene 'ofa pehe ki he tangata mo e fefine.

SAPATE 2. LESONI 'O E 'AHO: TALI '0 SISU (MAKATITUNGA HONO 4 '0 E MO'UI FAKALAUMALIE)

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 382 veesi 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi Ke hiva'i e himi ‘oku faka’amu ke nau ako

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i he fanau he ‘osi ‘a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko e, kuo 'ikaifou 'i hefakakaukau ' a efaka'otuamate, pe tu'u 'i he hala ' o e kaufai kovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki.

(ke lau 'a e veesi 'e he tokotaha 'o e fanau, pea ne vahevahe ki he failautohi pea mo e toenga ‘o e fanau ha me’a ‘oku mahu'inga'ia ai he veesi folofola.)

4. MAKATU'UNGA HONO 4 '0 E MO'UI FAKALAUMALIE:

Taumu'a 'o e lesoni:

i. Ke lava 'e he fanau 'o pole ke nau tali 'a Sisu ke ne pule 'i he'enau mo'ui. ME'A KE FAI:

ME'A KE FAI:

• Ke fakamatala'i ‘a e makatu'unga fakalaumalie hono 4 ke mahino pea talanoa'i ke fakapapau'i 'oku mahino ki he fanau.

• Ko e makatu'unga hono 4 'o e mo'ui fakalaumalie: ‘ko e tali fakafo'ituitui pe, 'e he tangata pe fefine 'a e 'Otua’

• Fakamanatu ‘a e ngaahi makatu'unga 'e 4 'o e mo'ui fakalaumalie, pea vahevahe mo e fanau he makatu'unga takitaha ke fakapapau'i 'oku nau 'ilo'i 'a e ngaahi makatu'unga mo hono mahu'inga.

• Fakamatala'i ‘a e ngaahi founga pe ngaahi sitepu ki hono tali 'o Sisu. ___

• Ka 'i ai ha taha 'oku fie pole'i 'ene mo'ui ke tali 'a Sisu ke hoko ko e pule ki he'ene mo'ui, pea tukuange hano faingamalie.

• Ke pole'i e fanau ke nau tali 'a e 'Otua ko honau 'Eiki pea ke pule 'a e 'Otua 'i he'enau fanga ki'i mo'ui.

5. Tala kae tohi: (dictation)

Failautohi kataki ‘o lau e Fakaha 3: 20 - ‘Ko 'eni 'oku ou tu 'u 'i he matapa 'o tukituki,kapau 'efanongo ‘ e ha taha ki hoku Ie 'o 'one to 'o 'a e matapa pea teu hu kiate iapea teu kai 'ohomohe mo ia pea te ne kai 'ohomohe mo au.

6. Hiva 382 veesi 1 - ako 4 e tu'ungafasi

7. Ngaue mei 'api: Veesi lauloto ke lau Saame 1:1

28

8. Lotu: Fai ha'amou lotu ‘o fakamalo ki he 'Otua 'i he pole mahu'inga kuo ke fai ki ho loto ke ke hoko ko e muimui ‘o Kalaisi.

SAPATE 3. LESONI'0 E'AHO: LEA, LAUKONGA MO E TOHI FAKA-TONGA

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 382 veesi 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi Ke hiva'i e himi ‘kufaka'amu ke nau ako

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i he fanau he ‘osi 'a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monil 'iaa, kakoe tangata ko e, kuo 'ikaifou 'i hefakakaukau l a efaka 'otuamate, pe tu 'u 'i he hala ' o e kaufaikovi, pe nofo 7 he nofo 'anga 'o ha 'a manuki.

(ke lau ‘a e veesi ‘e he tokotaha pe fakakatoa pea talanoa'i ‘fevahevahe'aki ‘a e failautohi mo e fanau.)

4. LAUKONGA MO E TOHI FAKATONGA

Taumu'a 'o e lesoni:

I. Ke lava e fanau 'o lea, laukonga pea mo tohi faka-Tonga foki.

ME'A KE FAI:

• Ke fakamatala'i 'a e mahu'mga ke kei tauhi 'etau lea, lautohi faka-Tonga ke 'oua 'e faifai pea mole mei he fanau tupu hake he ‘atakai 'o muli.

• ‘Oku fai e tala kae tohi (dictation) 'i he lesoni kotoa pe ke tokoni ki he fanau 'i he'enau sipela mo e tohi faka-Tonga.

• 'E tokoni ‘aupito 'a e fonetiki (phonetics) faka-Tonga ki he'enau sipela, lea silapa lua.

• ‘E tokoni kapau te ke pu'aki e ngaahi lea silapa lo ua ka nau fanongo pea tohi, sipinga: ha'u, 'alu, 'ofa, 'ilo, Sisu....

• Lea silapa tolu, sipinga te_- pi - Ie.

• Lea silapa fa pe lea pelu ua, sipinga: Falelotu : fa - Ie - lo - tu

5. Tala kae tohi: Ke toe lau e veesi lauloto: Kataki 'a e failautohi 'o hiki'i ha lau'i pepa ke lau kotoa mei ai. Fakamatala'i 'a e ‘uhinga 'o e veesi lauloto. 'E tokoni kapau te ke lava ‘o fakafasi e veesi lauloto. Faka'ai'ai e fanau ke tohi e veesi lauloto ‘i ha fanga ki'i kaati 'o fa'o holo pe ke ne lau he feitu'u kotoa pe 'oku 'alu ki ai.

6. Hiva 382 veesi 1

Ke lau e veesi 'o e himi pea vahevahe 'a e fanau ki he mahu 'inga 'o e lea 'o e himi pea fakamd 'opo 'opo 'e he failautohi.

7. Ka to e ‘a e taimi pea mou fakamanatu ‘a e lesoni mei he ngaahi Sapate kuo hili.

8. Ngaue mei 'api: Veesi lauloto ke lau Saame 1:1

9. Lotu: Pole'i ha taha ke ne fai ha'amou lotu 'o hufia e fanau 'i he'enau ngaue 4 oku fai.

SAPATE 4 LESONI ‘ E 'AHO: MO’UI FAKA'APA'APA

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 508 veesi 1 & 2 - Hiva ke kamata'aki e kalasi. Fakamanatu ‘a e fekau 'o e himi ki he fanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha 'i hefanau he ‘si 'a e lautohi

29

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, kakoe tangata ko e, kuo 'ikai fou 'i he fakakaukau ' a e faka 'otuamate, pe tu 'u 'i he hala ' o e kau faikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki. (ke lau 'a e veesi fakakatoa pea vahevahe ha tokotaha na'e te'eki ke vahevahe ai)

4. Mo'ui faka'apa'apa

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke mahino ange ki he fanau 'a e mo'ui faka'apa'apa 'i he lea pea mo e to'onga mo'ui.

ME'A KE FAI:

1. Ke ‘ilo'i 'e he fanau 'a e mahu'inga ‘o e faka'apa'apa:

a. ki he 'Otua he ko la na'a ne ngaohi kitautolu.

e. ki he matu'a (Tamai/Fa'e).

f. ki he tuofeflne pea mo e tuonga'ane. Pea moe ngaahi veitapui kotoa pe. Sipinga'. Tapu ke hu e tuonga'ane ki he loki 'o e tuofeflne pe ala e tuonga'ane ‘o ta ‘a e tuofeflne.

h. Ki he Tu'i, Hou'eiki, mo e Kakai 'oku motu'a ange 'iate kinautolu.

2. Ke 'ilo'i 'e he fanau 'a e ngaahi lea ki he Tu'i, Hou'eiki pea mo e Kakai:

Ke fakatokanga'i ‘e he fanau ko e ngaahi lea faka'ei'eiki pe 'oku ngaue lahi ‘aki kia Sisu pe ‘Otua. Sipinga: Ha'ele faka-Tu'i 'a Sisu...Kataki failautohi 'o tokf hoko atu hono fakahinohino ki he fanau 'a e kehekehe 'a e ngaahi lea ki he Tu'i, Hou'eiki pea mo e Kakai 'i he'etau lea faka-Tonga.

3. Ke ako'i ki he fanau 'a e mahu'inga 'o e teunga lelei faka-Tonga pea ke nau polepole ai foki. Fakamahino foki 'a e teunga ki he lotu, putu, 'alu ki he Tu'i, Hou'eiki pea mo e ngaahi fakataha'anga.

4. Ke ako'i e fanau ke nau tokanga'i honau sino 'o 'oua 'e 'uli’i 'aki e ngaahi faito'o konatapu pea ke 'ulungaanga anganofo 'i 'api foki.

5. Tala kae tohi: Lau e veesi lauloto: 1 Timote 4:12 kae tohi 'e he fanau pea mou fakatonutonu.

6. Ngaue meI 'api: veesi lauloto ke lau 7 Timote 4:12

7. Fakamanatu e lesoni met he Sapate kuo hili.

8. Lotu: Pole'i ha taha ke ne fai ha'amou lotu.

SAPATE 5 LESONI 'O E 'AHO: MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 508 veesi 1 & 2 - Hiva ke kamata'aki e kalasi. Fakamanatu ‘a efekau ‘o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha ‘! hefanau he 'osi ‘a e lautohi

3. VEESI LAULOTO I Timote 4:12 - ‘'Oua na'a tuku ke fakasikaka'i koe 'e ha taha ko ho'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha ke fa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, (; he angama 'a. ‘ (ke lau 'a e veesi ‘e he failautohi pea vahevahe ki hefanau.)

4. MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke ako'i e fanau ke nau ‘ilo'i ‘a e mahu'inga ‘o e mo'ui talangofua 'i he Mo'ui ‘a e Tisaipale.

30

- Ke fakalotolahI’i e fanau ke nau mapule'i kinautolu ke fakasino mai ‘a e talangofua 'i he'enau mo'ui.

ME'A KE FAI:

Kataki ke fakamamafa'i 'a e Mo'ui faka-Tisaipale mo e mo'ui talangofua, pehe ki he ngaahi faka'ilonga 'o e tisaipale Ie lei. Pea ke kei fakafelave'i ki he fakamatala ‘a e ngaahi makatu'unga 'e 4, ki he fekau'aki 'a e mo'ui talangofua mo e tali ke pule 'a Sisu he'ete mo'ui.

K.e falCafnatala'i 'a e ngaahi 'ulungaanga 'o e tokotaha mo'ui faka-Tisaipale. > Mahu'inga ke pole'i 'enau mo'ui ke hoko koe Tisaipale lelei 'a Sisu Kalaisi, pea ke nau hoko ko e kau muimui ‘o Sisu.

5. Tala kae tohi Lau e veesi lauloto: 7 Timote 4:12 kae tohi 'e he fanau pea mou fakatonutonu.

6. Ngaue mei 'api: Fehu'i moe Tali II vahe 13:1& 2

7. Lotu: Fai ha'a mou lotu 'o kole ki he ‘Otua ke tokoni'i e fanau ke nau mo'ui talangofua.

SAPATE 6 - LESONI '0 E 'AHO: MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA - POLE'1 FANAU

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 508 1 & 2 - Hiva ke kamata'aki e kalasi Fakamanatu ‘a e fekau ‘o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i he fanau he ‘osi ‘a e lautohi

3. VEESILAULOTO 1 Timote 4:12 - ‘'Oua naa tuku ke fakasikaka'i koe 'e ha taha ko ho'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha ke fa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. ‘ (ke lau 'a e veesi 'e ha taha hefanau lautohi, pea vahevahe mei ai)

4. MO'UI FAKA-TISAIPALE - MO'UI TALANGOFUA

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke ako'i e fanau ke nau 'ilo'i ‘a e mahu'inga 'o e mo'ui talangofua 4 he Mo'ui 'a e Tisaipale.

- Ke fakalotolah’ii e fanau ke nau mapule'i kinautolu ke fakasino mai 'a e talangofua 'i he'enau mo'ui.

'I HE FAKA'OSINGA '0 E LESONI -

1. Kuo lava 'a e tamasi'i mo e ta'ahine kotoa pe 'o pole'i ke tali 'a Sisu ke pule he'ene mo'ui ‘o fakafou 'i ha'ane talaloto mo e fakaului.

2. Kuo mahino ki he fanau 'a e 'imisi 'o e talangofua, ko e mahu'inga'ia 'i he fekau mo e fai fatongia 'osikiavelenga. Ko e tali 'o Sisu ke pule he'ete mo'ui, ko e talangofua kakato.

ME'A KE FAI:

Ke to e talateu'i 'a e Mo'ui faka-Tisaipale mo e mo'ui talangofua.

Fakafelave'i ki he fakamatala ‘a e ngaahi makatu'unga 'e 4, ki he fekau'aki 'a e mo'ui talangofua mo e tali ke pule 'a Sisu he'ete mo'ui.

Ke fakamatala'i ‘a e ngaahi 'ulungaanga 'o e tokotaha mo'ui faka-Tisaipale.

5. FOUNGA KI HONO TALI '0 SISU

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke tokoni'i e fanau ke nau tui ‘o tali 'a e me'a'ofa ‘a e ‘Otua mo ‘ene tala'ofa.

31

ME'AKEFAl:

Fakamatala'i 'a e ngaahi founga pe ngaahi sitepu ki hono tali ‘o Sisu.

Fevahevahe'aki mo e fanau ki he'enau mahino mo e a'usia fekau'aki mo e ngaahi me'a kuo 'osi ako'i, mo e talaloto ki he pole ‘oku nau teuteu ki ai.

Ka 'i ai ha taha ‘oku fie pole'i ‘ene mo'ui ke tali ‘a Sisu ke hoko ko e pule ki he'ene mo'ui, pea tukuange hano faingamalie.

'Oku fiema'u 'a hono tanumaki ‘a e ngaahi laumalie ‘oku nau pole, mo e lotu ma'a nautolu telia ‘a e fononga'anga.

6. Ke to e lau e veesi lauloto - Fakamanatu efekau 'o e veesi lauloto pea ko e hd 'enefelave 'i mo ho 'o mo'ui

7. Tala kae tohi - Fakamanatu e fekau 'o e Fehu'i mo e Tali: Fika 1 & 2 na'e ngaue met 'api ke lau mo hiki pea mou fakatonutonu.

8. Ngaue mei ‘api: Fehu'i moe Tali II vahel3 : 3 & 5

9. Hiva: Himi 508 veesi 2 - Talanoa 'i he fekau 'o e veesi ko eni.

10. Lotu: Fai ha'amou lotu '•o kole ki he '•Otua ke tokoni'i e fanau kuo pole'i 'enau mo'ui, mo fakalotolahi'i ‘a kinautolu 'oku kei fakaveiveiua.

SAPATE 7 LESONI'0 E'AHO: TOHITAPU: Ui 'o 'Epalahame (Senesi 12:1-9)

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 382 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu ‘o efekau ‘o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - fakamanatu ke lotu ha taha ‘/ hefanau he ‘osi 'a e lautohi

3. VEESILAULOTO 1 Timote 4:12 - ‘'Oua na'a tuku ke fakasikaka'i koe 'e ha taha ko ho'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha ke fa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, ‘; he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. ‘ (ke lau 'a e veesi 'e ha taha hefanau lautohi, pea vahevahe mei ai)

4. Ui 'o 'Epalahame (Senesi 12:1-9)

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke 'ilo 'e he fanau ‘a e founga mahu'inga na'e ngaue'aki 'e 'Epalahame ko e taha 'i he kau mo'unga'i tangata 'i he Tohitapu ke muimui'aki ki he 'Otua.

- Ke mahino ki he fanau ‘a e ngaue mahu'inga na'e fai 'e 'Epalahame.

- Ke mahino ki he fanau ‘a e mahu'inga ‘o ha fatongia kuo ui kinautolu ki ai.

ME'A KE FAI:

Talanoa ki he puipuitu'a mo hono talateu

Talanoa'i e talanoa 'o Epalahame mei he tohi silapa

Fakafehu'i ki he fanau e talanoa

Fehu'i ki he fanau ke nau vahevahe mat e me ‘a mahu'inga 'oku nau ma'u mei he talanoa.

5. HOKOHOKO '0 E FUAKAVA MOTU'A MO E FUAKAVA FO'OU Taumu'a 'o e lesoni:

Ke maheni e fanau 'i hono ngaue'aki 'a e Tohitapu Ke 'ilo e fanau ki he hokohoko e Fuakava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou

32

6. Tala kae tohi

Kataki failautohi 'o lau 'a e hokohoko e Fuakava Motu'a kae hiki e fanau. (Pea mou fakatonutonu.) Vakai'i pe 'oku mahino ki hefanau 'a e ngaahi hokohoko 'o e Fuakava Motu'a

7. Kataki ka to e ‘a e taimi pea mou fakamanatu 'a e lesoni mei he Sapate kuohili.

8. Lotu: Fai ha'amou lotu ‘o kole ki he ‘Otua ke tokoni'i e fanau ke nau mahu'inga'ia he lau e Tohitapu pea feinga ke maheni mo mo'ui'aki, pea nau ako mei he ui 'o 'Epalahame he'ene talangofua 'o muimui ki he 'Otua.

SAPATE 8 LESONI '0 E 'AHO: TOHITAPU : MO’UI 'A SISU

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 382 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu 'a efekau 'o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i hefanau he 'osi ‘fl e lautohi

3. VEESI LAULOTO 1 Timote 4:12 - ‘'Oua na'a tuku ke fakasikaka'i koe 'e ha taha ko ho'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha ke fa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. ‘ (ke lau 'a e veesi 'e ha taha hefanau lautohi, pea vahevahe mei ai)

4. FAKAMANATU TALANOA UI '0 'EPALAHAME

5. MO'UI 'A SISU - KETISEMANI KI HE FAKAMAAU’ANGA

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke 'ilo 'e he fanau 'a e taimi fakamamahi na'e fepaki mo e mo'ui 'a Sisu.

- Ke 'ilo 'e he fanau ki he fakaikiiki ‘o e mo'ui ‘a Sisu.

- Ke 'ilo 'e he fanau 'a e ivi mo e mafai 'o Sisu.

ME'A KE FAI:

Talanoa ki he talateu mo e puipuitu'a e mo'ui 'a Sisu he taimi fakamamahi, he ngaahi me'a na'e fepaki mo ia kamata mei Ketisemani ki he fakamaau'anga

Talanoa ki he konga 1 ki he Tolu'i Lotu ne fai 'i Ketisemani

Talanoa ki he konga 2 ko e Lavaki

Talanoa ki he konga 3 ko e ngaahi Fakamaau 'e fitu ne Fakamaau'i ai 'a Sisu

6. HOKOHOKO '0 E FUAKAVAFO’OU

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke maheni e fanau 'i hono ngaue'aki 'a e Tohitapu

- Ke 'ilo e fanau ki he hokohoko e Fuakava Fo'ou

7. Tala kae tohi

Kataki failautohi 'o lau 'a e hokohoko e Fuakava Fo'ou kae hiki e fanau. (Pea mou fakatonutonu.) Vakai 'i pe 'oku mahino ki hefanau a e ngaahi hokohoko 6 e Fuakava Foou.

8. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o kole ki he 'Otua ke tokoni'i e fanau ke nau mahu'inga'ia he lau e Tohitapu pea feinga ke maheni mo mo'ui'aki, pea tokoni'i e fanau ke nau tui ki he ivi moe mafai 'o Sisu.

33

SAPATE 9 LESONI '0 E 'AHO: TOH1TAPU : MO'UI 'A SISU

NGAUE KE FAKAHOKO:

1. HIVA Himi 508 1 & 2 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu 'a efekau ‘o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i hefanau he 'osi 'a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko e, kuo 'ikai fou 'i he fakakaukau ‘ a e faka'otuamate, pe tu'u 'i he hala ' o e kau faikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki. (ke lau ‘a e veesi ‘e he tokotaha ‘o e fanau, pea ne vahevahe ki he failautohi pea mo e toenga 'o e fanau ha me'a 'oku mahu'inga'ia ai he veesi folofola.)

4. FAKAMANATU E TALANOA KI HE KONGA 'ULUAKI 'I HE MO'UI 'A SISU

5. MO'UI 'A SISU - KETISEMANI KI HE FAKAMAAU'ANGA

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke 'ilo 'e he fanau 'a e taimi fakamamahi na'e fepaki mo e mo'ui 'a Sisu.

- Ke ‘ilo 'e he fanau ki he fakaikiiki ‘o e mo'ui ‘a Sisu.

- Ke ‘ilo 'e he fanau 'a e ivi mo e mafai 'o Sisu.

ME'A KE FAI:

Talanoa ki he talateu mo e puipuitu'a e mo'ui ‘a Sisu he taimi fakamamahi na'e fepaki mo ia kamata met Ketisemani ki he fakamaau'anga

Talanoa ki he konga 1 Fakafisinga 'e Pita 'a Sisu

Talanoa ki he konga 2 Ko e Fakataha Sanetalimi

Talanoa ki he konga 3 Hoko e pa'anga lavaki ko e fa'itoka

Talanoa ki he konga 4 Kovana Ko Pailato

Talanoa ki he konga 5 Helota 'Anitipasa

Talanoa ki he Fakatokanga maj 'a e Uaifi(Kalotia)

6. HOKOHOKO '0 E FUAKAVA MOTU'A MO E FUAKAVA FO'OU

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke maheni e fanau 'i hono ngaue'aki 'a e Tohitapu

- Ke 'ilo e fanau ki he hokohoko e Fuakava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou

7. ME'A KE FAI:

- Kataki kae kole ki he fanau ke nau omai mo ha'anau pepa mo e peni pehe ki he Himi mo e Tohitapu.

- Vakai'i pe 'oku mahino ki he fanau ‘a e ngaahi hokohoko 'o e Fuakava Motu'a mo e Fuakava Fo'ou.

8. Tala kae tohi -

Kataki e failautohi ‘o lau ‘a e Saame 1:1. (Pea mou fakatonutonu.)

9. Lotu: Fai ha'amou lotu ‘o kole ki he 'Otua ke tokoni'i e fanau ke nau mahu'inga'ia he lau e Tohitapu pea feinga ke maheni mo mo'ui'aki, pea tokoni'i e fanmi ke nau tui ki he ivi moe mafai ‘o Sisu.

34

SAPATE 10 Fakamanatu ha ngaahi lesoni pea fai ai ha ki'i sivi tohi 'ahi'ahi ke vakaiTaki 'a e ngaahi lesoni kuo ‘osi ako'i.

SAPATE 11 LESONI '0 E 'AHO: SIASI - KO E FONONGA FAKAMISINALE HONO 2'A PAULA

NGAUE KE FAKAHOKO: 1. HIVA Himi 508 v 2 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu ‘a efekau ‘o e himi hi hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha ‘! hefanau he ‘osi ‘a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko e, kuo 'ika ifou 'i he fakakaukau ' a e faka'otuamate, pe tu'u 'i he hala ' o e kau faikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki. (ke lau ‘a e veesi ‘ he tokotaha 'o e fanau, pea ne vahevahe ki he failautohi pea mo e foenga ‘o e fanau ha me'a ‘oku mahu'inga'ia ai he veesi folofola.)

4. FAKAMANATU E TALANOA KI HE KONGA 2 MO'UI 'A SISU

5. SIASI - KO E FONONGA FAKAMISINALE HONO 2 A PAULA

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke 'ilo ‘e he fanau 'a e ngaahi feitu'u na'e fononga misinale ki ai 'a Paula hono 2.

- Ke ilo 'e he fanau 'a e ngaahi me'a mahu'inga na'e hoko 'i he'ene fononga hono 2.

- Ke ako e fanau met he fakaului kakai 'a Paula mo 'ene falala ‘Otua.

ME'A KE FAI:

Ke fai 'a e talanoa ki he fononga misinale hono 2 ‘a PAula (meUi’ tohi silapa)

‘ Talanoa ki he konga 1 fononga mei 'Aniteoke ki Masitonia

Fakamamafa'i 'a e ngaahi me'a mahu'inga 'i he feitu'u kotoa pe 'o e fononga.

Fakamamafa'i ‘a e mahu'inga ‘o e ngaue na'e fai 'e Paula.

Ke fakafekau'aki mo e Mo'ui Fakatisaipale (mo'ui talangofua)

Kataki 'a e failautohi 'o ngaue'aki ‘ e mape 'o e ngaahi feitu'u ne fononga ki ai 'a Paula 'oku 'oatu ke tokoni ki ho'o talanoa'i e fononga faka-Misinale hono 2 'a Paula.

6. Tala kae tohi - Kataki e failautohi ‘o lau 'a e veesi lauloto - Fehu'i mo e Tali 1& 2. (Pea mou fakatonutonu.)

7. Ngaue ke fai mei 'api — Fehu'i mo e Tali 1,2, 3, 5 ke lau.

8. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o kole ki he ‘Otua ke tokoni'i e fanau ke ‘aonga 'a e lesoni kuo ako'i ki he'enau mo'ui.

SAPATE 12 LESONI '0 E 'AHO: SIASI - KO E FONONGA FAKAMISINALE HONO 2'A PAULA

NGAUE KE FAKAHOKO: 1. HIVA Himi 382 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi. Fakamanatu 'a e fekau ‘o e Himi ki he fanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i hefanau he 'osi 'a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko ee, kuo 'ikai fou 'i he fakakaukau ‘ a e faka 'otuamate, pe tu 'u 'i he hala ‘ o e kau faikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki. (ke lau 'a e veesi 'e he tokotaha 'o efanau, pea ne vahevahe ki he failautohi pea mo e toenga 'o efanau ha me’a ‘oku mahu’nga'ia ai he veesi folofola.)

35

4. FAKAMANATU E TALANOA KI HE KONGA 1 FONONGA MISINALE HONO 2 'A PAULA

5. SIASI - KO E FONONGA FAKAMISINALE HONO 2'A PAULA

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke 'ilo 'e he fanau 'a e ngaahi feitu'u na'e fononga misinale ki ai 'a Paula hono 2.

- Ke 'ilo 'e he fanau 'a e ngaahi me'a mahu'inga na'e hoko 'i he'ene fononga hono 2.

- Ke ako e fanau met he fakaului kakai ‘a Paula mo 'ene falala 'Otua.

ME'A KE FAI:

Ke fai 'a e talanoa ki he fononga misinale hono 2 'a Paula (mei he silapa)

Talanoa ki he konga 2 fononga mei Tesalonaika ki Selusalema

Fakamamafa'i 'a e ngaahi me’a mahu'mga 'i he feitu’u kotoa pe 'o e fononga.

Fakamamafa'i ‘a e mahu'inga 'o e ngaue na'e fai 'e Paula.

Ke fakafekau'aki mo e Mo'ui Fakatisaipale (mo'ui talangofua)

Kataki 'a e failautohi 'o ngaue'aki 'a e mape ‘o e ngaahi feitu'u ne fononga ki ai 'a Paula ‘oku 'oatu ke tokoni ki ho'o talanoa'i e fononga faka-Misinale hono 2 'a Paula.

6. Tala kae tohi - Kataki e failautohi 'o lau 'a e veesi lauloto - Fehu'i mo e Tali fika 3 & 5. (Pea mou fakatonutonu.)

7. Ngaue ke fai mei 'api — Fehu'i mo e Tali fika 1, 2, 3, 5 ke lau mo fakamanatu

8. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o kole ki he 'Otua ke tokoni'i e fanau ke 'aonga 'a e lesoni kuo ako'i ki he'enau mo'ui.

SAPATE 13 LESONI'0 E'AHO: TOKATELINE - SAKALAMENITI '0 E PAPITAISO

NGAUE KE FAKAHOKO: 1. HIVA Himi 382 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu 'a efekau ‘o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi - Fakamanatu ke lotu ha taha 'i hefanau he ‘si ‘a e lautohi

3. VEESILAULOTO 1 Timote 4:12 - ‘ 'Oua na 'a tuku ke fakasikaka'i koe 'e ha taha ko ho'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha ke fa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. ‘(ke lau 'a e veesi 'e ha taha hefanau lautohi, pea vahevahe mei ai)

4. SAKALAMENITI '0 E PAPITAISO

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke tokonii fanau ke nau 'ilo 'a 'etau tefito'i tui felave'i mo e Sakalameniti ‘o e Papitaiso.

- Ke ‘ilo 'e he f’nau 'a e 'uhinga ‘oku tau tali ai 'a e Sakalameniti ‘o e Papitaiso 'o e fanau iiki.

- Ko e ha hono 'aonga 'o e Sakalameniti ‘o e Papitaiso.

ME’A KE FAI:

Fakamatala'i e 'uhinga 'o e Sakalameniti

Fakamatala'i e tefito'i tui felave'i mo e Sakalameniti ‘o e Papitaiso

Fakafehu'i e fanau pe ‘oku mahino kia nautolu 'a e 'aonga 'o e Sakalameniti ‘o e Papitaiso

36

5. Tala kae tohi - Fehu'i mo e Tali fika 1 & 2, ke lau kae tohi 'e he fanau.

6. Fakamanatu 'a e lesoni mei he Sapate kuo hili.

7. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o kole ki he 'Otua ke tokoni'i e fanau 'a e mahu'inga ke nau ma'uloto 'a e ngaahi folofola mo e tokateline ‘o e lotu faka-Kalisitiane.

SAPATE 14 LESONI'0 E'AHO: TOKATELINE - SAKALAMEN1TI ‘0 E PAPITAISO

NGAUE KE FAKAHOKO: 1. HIVA Himi 508 v. 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu 'a efekau ‘o e himi ki hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha ‘i hefanau he 'osi ‘a e lautohi

3. VEESI LAULOTO 1 Timote 4:12 - ‘'Oua na'a tuku ke fakasikaka'i koe 'e ha taha ko ho'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha ke fa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. (ke lau 'a e veesi 'e ha taha hefanau lautohi, pea vahevahe mei ai)

4. SAKALAMEN1TI '0 E PAPITAISO

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke tokonif fanau ke nau 'ilo 'a 'etau tefito'i tui felave'i mo e Sakalameniti 'o e Papitaiso.

- Ke ‘ilo 'e he fanau 'a e 'uhinga ‘oku tau tali ai ‘a e Sakalameniti 'o e Papitaiso 'o e fanau iiki.

- Ko e ha hono ‘aonga 'o e Sakalameniti 'o e Papitaiso.

ME'A KE FAI:

Fakamatala'i e 'uhinga 'o e Sakalameniti

Fakamatala'i e tefito'i tui felave'i mo e Sakalameniti ‘o e Papitaiso

Fakafehu'i e fanau pe 'oku mahino kia nautolu ‘a e 'aonga 'o e Sakalameniti 'o e Papitaiso

'Oku hanga 'e he papitaiso 'o kamata 'a e mo'oni 'o e mo'ui fo'uu, ‘a ia kuo foakr 'i he loiotonga ‘o e mamani. 'Oku ne fakangufua 'a e kau Id-he’ faniili 'o e Laumalie Ma'oni'oni.

5. Fehu'i mo e Tali 2 Vahe 13 - F 3 & 5

Taumu'a ‘o e lesoni:

- Ke ‘ilo 'e he fanau 'a e 'uhinga 'o e ngaahi kupu'i Tokateline 'a e Siasi.

- Ke mahino mo ma'uloto 'e he fanau ‘a e ngaahi kupu'i Tokateline ni.

6. 'E lelei kapau 'e hiki pe 'e he fanau ‘a e ngaahi Fehu'i mo e Tali fika 3 mo e 5 ke nau takitaha tauhi pe 'ene tatau.

7. Tala kae tohi - Kataki e failautohi 'o lau 'a e 'a e Fehu'i mo e Tali fika 3 & 5

8. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o kole ki he ‘Otua ke tokoni'i e fanau 'a e mahu'inga ke nau ma'uloto ‘a e ngaahi Folofola mo e Tokateline 'o e lotu faka-Kalisitiane.

SAPATE 15 LESONI '0 E 'AHO: KO E FALE'I KI HE MO'UI - MO'UI ANGAMA'A (SANCTITY OF LIFE)

NGAUE KE FAKAHOKO: 1. HIVA Himi 508 v. 2 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu 'a efekau ‘‘? e himi hi he fanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha ‘! hefanau he 'osi ‘a e lautohi

3. VEESI LAULOTO Saame 1:1 - ‘Monu'iaa, ka ko e tangata ko e, kuo 'ikai fou 'i he fakakaukau ' a e faka 'otuamate, pe tu 'u 'i he hala ' o e kau faikovi, pe nofo 'i he nofo 'anga 'o ha 'a manuki.

37

(ke lau ‘a e veesi ‘e he tokotaha 'o e fanau, pea ne vahevahe ki he failautohi pea mo e toenga ‘o e fanau)

4. KO E FALE'I KI HE MO'UI - MO'UI ANGAMA'A (SANCTITY OF LIFE)

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke mahu'inga'ia 'a e fanau 'iate kinautolu ko e kalauni 'o e fakatupu 'a e ‘Otua.

- Ke tokoni'i e fanau ke nau tauhi 'enau mo'ui ke ma'a, mo'ui lelei mo toputapu.

5. Tala kae tohi - Kataki e failautohi 'o lau 'a e Fehu'i mo e Tali 1 & 2

6. Fakamanatu ‘a e lesoni met he Sapate kuohili

7. Lotu: Fai ha'amou lotu 'o kole ki he ‘Otua ke tokoni'i e fanau 'a e mahu'inga ‘e nau ma'uloto ‘a’e ngaahi Folofola mo e Tokateline ‘o e lotu faka-Kalisitiane.

SAPATE16 LESON1 '0 E 'AHO: KO E FALE'I KI HE MO'UI - MO'UI ANGAMA'A (SANCTITY OF LIFE)

NGAUE KE FAKAHOKO: 1. HIVA Himi 382 v. 1 - Hiva ke kamata'aki e kalasi fakamanatu ‘a efekau ‘o e himi hi hefanau

2. LOTU Ke fakahoko 'e he failautohi. Fakamanatu ke lotu ha taha ‘ hefanau he ‘osi ‘a e lautohi

3. VEESI LAULOTO 1 Timote 4:12 - ‘'Oua na'a tuku ke fakasikaka'i koe'e ha taha ko ho 'o talavou; kaekehe ke ke hoko ko e toko taha kefa 'ifa 'itaki ki ai 'e he kakai lotu, 'i he lea, 'i he 'ulungaanga, 'i he 'ofa, 'i he tui, 'i he angama 'a. ‘(ke lau 'a e veesi 'e ha taha he fanau lautohi, pea vahevahe mei ai)

4. KO E FALE'I KI HE MO'UI - MO'UI ANGAMA'A (SANCTITY OF LIFE)

Taumu'a 'o e lesoni:

- Ke mahu'inga'ia ‘a e fanau 'iate kinautolu ko e kalauni 'o e fakatupu 'a e ‘Otua.

- Ke tokoni'i e fanau ke nau tauhi 'enau mo'ui ke ma'a, mo'ui lelei mo toputapu.

5. Tala kae tohi -Kataki e failautohi 'o lau ‘a e Fehu'i mo e Tali fika 3 & 5

6. Fakamanatu 'a e lesoni mei he Sapate kuohili

7. Hiva Himi 382 - Tu'ungafasi

8. Ke lau 'a e ongo veesi lauloto - Saame 1:1:1 Timote 4: 12

9. Lotu: Ke fakahoko 'e he taha 'o e fanau pea hufia ke 'aonga 'a e lesoni kuo ako7! ki he'enau mo’ui.