lời phật dạy_tập 2

Li Phat daytrong Kinh tang Nikaya

Tap II

I. AN UONG & SC KHOE

LI PHAT DAY TRONG KINH TANG NIKAYA238

1- AN NHIEU KHONG TOT CHO SC KHOEMot thi, The Ton tru Savatthi. Luc bay gi, vua

Pasenadi nc Kosala thng an nhng ba an thnh soan.Roi vua Pasenadi sau khi an xong, no u, thoa thch, i enanh le The Ton va ngoi xuong mot ben.

The Ton sau khi biet vua Pasenadi a an xong, no u,thoa thch, ngay luc ay lien noi bai ke: Con ngi thngchanh niem/c an, biet phai chang/Chng mc, camtho manh/Gia cham, tuoi tho dai.

Luc ay, vua Pasenadi lien goi thanh nien Ba la monSudassana ang ng hau sau lng:

Nay ban, hay hoc thuoc long bai ke t The Ton, vatrong khi don an cho ta hay oc len bai ke ay, ta se capthng nhat cho ban mot tram ong tien vang.

Thanh nien Sudassana vang li vua, hoc thuoc long bai keva moi khi don cm cho nha vua thng oc len bai ke nay.

Roi vua Pasenadi tuan t an uong han che, cho en chan nhieu nhat la mot nalika. Sau mot thi gian, than thenha vua tr nen khoe manh, t xoa bop chan tay va noi lenli cam hng nh sau: Oi, that s The Ton a thng tngngh en li ch cho ta, ca hai i hien tai va v lai!

(TKVN (*), Tng ng Bo I, chng 3, pham 2,phan ai thc, VNCPHVN (**) an hanh, 1993, tr.186)

LI BAN:An uong hang ngay la cach tot nhat e chuyen cac dng chat tben ngoai vao nuoi dng va phat trien c the, phuc hoi sc lc.Tuy nhien, neu khong biet tiet o va chon la thc pham phu hpth an uong lai la mot trong nhng nguyen nhan dan en benh tat.V the, t rat xa xa benh tung khau nhap la mot kinh nghiem,

LI PHAT DAY TRONG KINH TANG NIKAYA 239

kien thc pho thong ve an uong cho moi ngi.

Ngay nay, nhng benh tat co lien quan mat thiet en viec an uongthieu tiet o nh benh beo ph ang tr thanh chng nan y, la nguy cve sc khoe va tuoi tho cho xa hoi, nhat la tai nhng quoc gia phattrien. An uong qua nhieu cong vi viec t van ong lam cho c the tangcan nhanh chong ong thi phat sinh nhieu tat benh rat kho cha tr.

V the, vi tue giac cua The Ton, Ngai ch cho phep hang e t xuatgia an moi ngay mot ba ong thi ren luyen than the bang cachi bo khat thc hang ngay. Vi che o an uong va the duc hp lycong vi viec no lc ren luyen tinh than bang thien nh, nhngngi e t Phat de dang phat trien tr tue, at c Thanh qua.

Truyen thong an chay cua Phat giao, ngoai viec nuoi dng va phattrien tam t bi con la lieu phap dinh dng rat co li cho sc khoe,nhat la phng dien bo dng va tinh khiet. Khoa hoc ve dinhdng va tr lieu a chng minh cu the ieu ay. ng dung va thchanh theo li day cua The Ton, hien nay van e an chay va i boang tr thanh thi thng, c ap dung rong rai khap the gii,ac biet Hoa Ky va cac nc Tay phng.

nc ta, tuy benh beo ph do an uong qua o cha tr thanh vannan cua xa hoi nhng dau hieu cua van e a xuat hien cac oth, ac biet la oi vi phu n, tre em, thieu nhi va mot bo phannam gii (uong nhieu ru bia). Noi gng vua Pasenadi, nhngngi con Phat phai biet kham nhan, tiet o va chng mc trongan uong, thc hanh an chay e than the c gon gang, trang kienong thi giup cho tinh than sang suot, minh man. o cung lacach tot nhat e phat trien t tam, nang cao tuoi tho, giam thieubenh tat va la phng cham song theo li Phat day.[

(*) ai tang kinh Viet Nam(**) Vien Nghien cu Phat hoc Viet Nam


2- NAM PHAP LAM GIA TANG TUOI THOMot thi, The Ton tru Vesali, tai ai Lam. Roi The

Ton vao buoi chieu, t thien nh ng day, i en thammot Ty kheo b benh, sau o bao cac Ty kheo:

Nay cac Ty kheo, co nam phap khong gia tang tuoi tho.The nao la nam? Lam viec khong thch ang, khong bietva phai trong viec thch ang, an cac o khong tieu hoa, duhanh phi thi va song khong pham hanh. Nam phap nay,nay cac Ty kheo, khong gia tang tuoi tho.

Nhng nay cac Ty kheo, co nam phap gia lam gia tangtuoi tho. The nao la nam? Lam viec thch ang, biet vaphai trong viec thch ang, an cac o an tieu hoa, du hanhphai thi va song pham hanh. Nam phap nay, nay cac Tykheo, lam gia tang tuoi tho.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Benh,phan Tuoi tho, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.543)

LI BAN:Song lanh manh, an uong ieu o, lam viec chng mc va gi chotam hon thanh than la xu hng chung cua con ngi trong isong hien ai nham song lau va khoe manh. Bi s ay u tiennghi vat chat cung vi nhp song cong nghiep tat bat va giai tr adang cua i song hien ai van cha u e phuc vu cho sc khoecon ngi, oi khi con co tac dung ngc lai.

Nhng can benh hiem ngheo nh beo ph, tim mach, roi loan tamly thng c goi la benh ngi giau rat pho bien. Mot trongnhng nguyen nhan gop phan gia tang tai nan giao thong la do anuong vo o dan en mat t chu. ai dch cua the ky, benh AIDS,noi kinh hoang cua moi ngi a phan xuat phat t s buong tha,


quan he ba bai, phong tung.

e gia tang tuoi tho, theo tue giac cua The Ton, con ngi canxay dng va tuan thu nam ieu kien trong i song. o la: cocong viec phu hp va lng thien; lam viec chng mc, biet nghngi; an uong ieu o, dinh dng; i lai trong ieu kien thi tiettot va sau cung la gi gn ao c va nhan cach, khong ri vaoam me, sa oa va truy lac.

Nam ieu kien tren du c tuyen thuyet t rat xa xa nhng thietngh van la nhng chuan mc rat c ban e em lai sc khoe vasong tho cho con ngi trong thi van minh, hien ai. Xay dngmot nep song lanh manh, than va tam luon bnh on va nhe nhangla mot trong nhng lieu phap hieu qua nhat e gi gn sc khoe.

Song tho va khoe manh la mot phc bao, la m c cua moingi. ng e hoi tiec khi con cha qua muon, ng ph phamsc khoe va mang song v mot khi a mat i khong bao gi lay laic. Hay song va thc hanh li Phat day e co mot i song anvui, khoe manh va trng tho.[


3- LI CH CUA KINH HANHMot thi, The Ton tru Savatthi, tai Jetavana, vn

ong Anathapindika. Tai ay, The Ton day cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co nam li ch cua kinh hanh. The

nao la nam?Kham nhan c ng trng; kham nhan c tinh

can; t benh tat; a en tieu hoa tot ep cac thc an,thc uong; nh chng c trong khi kinh hanh ton tailau dai. Nhng phap nay, nay cac Ty kheo, la nam li chcua kinh hanh.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Nam phan,phan Kinh hanh, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.346)

LI BAN:Kinh hanh hay thien hanh la mot phap tu quan trong, c ngdung rong rai, pho cap cho hang e t Phat. Khong phan biet tongphai, trnh o, can c, bat ky oi tng nao cung co the hanh tr vagat hai c ket qua, li ch thiet thc.

Kinh hanh la i bo, i dao hoac tan bo trong trang thai than tamchanh niem. i nhng khong nham muc ch en ma i e trve. Tr ve vi chanh niem ng tai, ru bo nhng au lo, saumuon cua qua kh ong thi buong xa nhng d nh, toan tnhcho tng lai. Kinh hanh la i trong thanh thi, an lac vi moibc i cua mnh.

Neu i bo ma khong chanh niem th khong phai kinh hanh, songvan thu c nhieu li ch cho sc khoe. Ngay nay, i bo tr thanhmot mon the thao ai chung, la lieu phap tch cc va de thc hanhnhat nham nang cao sc khoe, ay lui benh tat, nhat la nhngbenh hiem ngheo do i song hien ai gay ra.


Thc tap kinh hanh eu an trong cuoc song hang ngay, ngoai viecphuc hoi va nang cao sc khoe, con tao ra hieu ng phan chan tinhthan, tam t thanh than, tnh lang. Li ch thiet thc nhat cua kinhhanh la s kham nhan, sieng nang, nhan nai oi vi cong viec, acbiet la tang cng kha nang chu ng oi vi ap lc ngay cangcao cua cuoc song hien ai. Mat khac, kinh hanh giup ieu hoa cthe, ben b va deo dai, tang cng chc nang tuan hoan, tieu hoav.v ac biet, kinh hanh giup on nh tinh than, de dang duy trchanh niem, phat huy va tap trung nh lc cao o, lam c s choviec thanh tu tr tue, giai thoat.

Vi cac li ch cua kinh hanh nh li Phat a day, ngi Phat tcan ng dung va thc tap kinh hanh trong i song hang ngay.Cuoc song se co y ngha hn neu con ngi biet ng dung kinhhanh e co c s khoe manh va an on tinh than.[


4- TRAM NAM TRONG COI NGI TAMot thi, The Ton Rajagaha, tai Truc Lam, cho nuoi

dng cac con soc. ay, The Ton day cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, ngan ngui thay la tuoi tho loai ngi

i nay, roi phai i trong tng lai. Hay lam ieu lanh.Hay song pham hanh. Khong co g sinh ra lai khong b tvong. Nay cac Ty kheo, ngi song lau ch co mot tramnam, hoac t hn, hoac nhieu hn.

Loai ngi tho mang ngan/Ngi lanh phai lo au/Nhchay au, hay song/T vong roi phai en/Ngay em cotroi qua/Tho mang co cham dt/Mang ngi phai kho can/Nh suoi nho au non.

(TKVN, Tng ng Bo I, chng 4, pham 1,phan Tuoi tho [lc], VNCPHVN an hanh, 1993, tr.241)

LI BAN:Tram nam trong coi ngi ta tuy co ti ba van sau ngan ngaynhng that la ngan ngui. Cang ngan ngui hn v may ai song titram nam. Vo thng se lan lt en vi moi ngi ma khong baogi hen trc. Do vay, phai y thc sau sac ve tho mang, ve s tontai ngan ngui cua kiep ngi e xay dng i song that tot ep vaco y ngha nhat.

Hay ng len lam lai i mnh, lam ep cho cuoc i. Hay tha thva yeu thng, ru bo tat ca niem au va thu han. Thi gian rat quygia, lai troi nhanh nh bong cau qua ca so. ng e mot mai lcbat tong tam, ng e bao y niem tot ep phai theo mnh ve niat lanh. Moi ngay i qua i mnh nh con la ang tren ngdan en lo sat sinh th co vui g khi co nu keo nhng ngon co benve ng. V mang ngi mong manh, nen phai lam ieu lanh,


phai song pham hanh.

S d ngi ta tranh chap, gianh giat, au a nhau ch t mot matmot con v khong y thc c s that cua than phan kiep ngi. Ctng rang the lc, sc manh cua mnh la trng cu nen changbao gi biet nhng nhn, chia se trong tinh than oi ben cung lich ma c lo tranh oat, thau tom cho rieng mnh. o cung la mottrong nhng nguyen nhan dan en xung ot, tan hai va giet choclan nhau, gay biet bao au kho cho nhan loai.

Mot i ngi may ai song ti tram nam, tuy thi gian ay khongphai la dai nhng cung u cho ta chiem nghiem ve nhng gia trsong. Rot cuoc th trong tam cua i song nay la g, phai changch la hng thu, tranh gianh va chiem oat? Ch can mot ngaygiac ngo c Chanh phap, biet song va lam ep cuoc i, biet yeuthng, tha th va bao dung, biet nhan lanh trach nhiem ve nhngnghiep nhan a gay tao th dau vo thng, kiep ngi tam bnhng cuoc i nay van ep va ang song.

V the, y thc ve vo thng, quan chieu ve tho mang ngan ngui,s song mong manh khong phai la thai o bi quan, tieu cc mangc lai chnh ieu o giup chung ta song co ch hn, khonglang ph cuoc i, biet quy trong sc khoe, biet tan dung thigian quy bau e tu tap, lam tat ca nhng viec lanh co the e giupmnh va giup ngi.[


5- THAN BENH NHNG TAM KHONG BENHMot thi, The Ton song gia dan chung Bhayga, rng

Bhesaka, vn Nai. Roi gia chu Nakulapita i en anh lebach The Ton:

Bach The Ton, con a gia, tuoi a ln, than benh hoan,luon om au, mong The Ton hay giang day cho con e conc hanh phuc, an lac lau dai.

Nay gia chu, that s la nh vay, than cua gia chu labenh hoan, la om au, b o nhiem che ay. Nay gia chu, aimang cai than nay, lai t cho la khong benh, dau ch trongmot phut; ngi ay phai la ngi thieu tr!

Do vay, nay gia chu, can phai hoc tap nh sau: Dau chothan toi co benh, tam se khong b benh. Nh vay, nay giachu, ay la ieu gia chu can phai hoc tap.

(TKVN, Tng ng Bo III, chng 1, pham Nakulapita,phan Nakulapita, Nxb Ton Giao, 2000, tr.9)

LI BAN:Con ngi song tren i quy nhat la sc khoe, bi co sc khoe laco tat ca. The nhng, tr mot vai trng hp hi hu ay u phcbao ve sc khoe, chang biet om au va thuoc thang la g, con laihau het moi ngi eu mang trong mnh nhieu benh tat. Benhhoan, om au, gia yeu la thuoc tnh cua i song con ngi, la quyluat cua s song, la than phan cua chung sinh.

a benh tat nhien phai kho, noi kho cang c nhan len khi ve gia.Gia yeu va benh tat a va ang gam nham s song con ngi. Noikho nay la mot s that ma t than moi ngi eu chng nghiemc va chang ai tranh khoi. Vay th ngi con Phat phai lam g evt qua than phan sinh lao benh t?


Theo tue giac cua The Ton, trc het phai nhan ra gia benh cuathan la mot s that, la ban chat cua tam than t ai nay. Hnh hai,than the ch la tram trung chuyen, iem dng tam thi cua bon yeuto at, nc, gio va la von luan lu bat tan. Bon ai ieu hoa tamgoi la khoe, khong ieu hoa goi la benh, nhng may khi bon aithc s ieu hoa. Nhan ra s that ve gia benh cua than co tnh tatyeu e chap nhan va thiet than vi no la ieu rat quan trong. ayla mot tue giac.

Nhng kho au ln nhat cua con ngi khong phai do gia benh mado chap thu than nay la toi, la cua toi va t nga cua toi. Thc ra,chang co g trong bon ai va nam uan nay ch thc la toi ca. Vkhong phai la t nga nen ta khong the bat bon ai van hanh theomong muon rieng mnh. Ta khat khao c khoe manh, trng thotrong khi bon ai c lanh lung van hanh theo hng gia chet. Phaiquan sat e thay ro rang khong ch than the ma ca cam tho, trigiac, t duy va nhan thc khong co chu the, khong phai la toi. Nhthay ro nh vay, khi nam uan thay oi, bien hoai, muc nat th ngicon Phat van than nhien, khong sau bi kho u nao.

ay chnh la tue giac ln ma The Ton a huan th cho gia chuNakulapita thc tap e vt thoat kho au gia benh va cung chnhla ieu moi ngi con Phat phai thc hanh nham at en bnh an,bi s that la dau cho than toi co benh, tam se khong b benh.[


6- AN UNG GI CO NAM LI CHMot thi, The Ton tru Kimbila, tai Veluvana day cac

Ty kheo:Co nam li ch nay, nay cac Ty kheo, trong gia nh an

cm ung thi. The nao la nam?oi vi ch Thien, lanh tho cac vat cung dng ung

thi; oi vi cac Sa mon t bo an phi thi, cung dng ungthi; oi vi khach en tham, mi cm ung thi; nhngngi phuc vu, lam cong c thoai mai; cac mon an, khi anung thi co ay u chat bo dng.

Co nam li ch nay, nay cac Ty kheo, trong gia nh ancm ung thi.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Du hanh dai,phan Ba an, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.728)

LI BAN:Ngay xa, moi ba an thng ngay, du am bac hay thnh soan,ngi xa luon can trong nh ngh en cung dng, mi thnh chkhong phai ngoi vao ban la an nh chung ta bay gi. Bay cm ra,trc thanh tam cung dng len ch Thien, thanh than, ba con cobac khuat may khuat mat, ke en la quan sat xem a tuy duyencung dng cac bac tu hanh, cac Sa mon, Ba la mon hay cha vasau cung, than mi khach ban (neu co) roi mi an cm. Nhngnghi thc nay co ve nh le me, rm ra, mat th gi oi vi nhpsong hoi ha, tat bat trong hien tai nhng bieu hien ro net s cungknh, biet n, quan tam en moi ngi. Va t ai ngh rang, chnh sthanh tam cung dng, bo th o la c hoi vun boi phc bao chot than va gia nh.

Mat khac, viec an cm va ngh ngi ung gi se tao ra s thoai mai


cho nhan vien, nhng ngi lam cong, giup viec, gop phan nangcao hieu qua lao ong. Nhng nha quan ly lao ong hien nay sengac nhien va thch thu khi biet t xa xa, The Ton a quan tamen moi quan he gia hieu qua lao ong, an uong va ngh ngi.

Quan trong nhat, an cm ung gi th thc an co ay u chat bodng. Chung ta eu biet thc an sau khi che bien xong se danphan huy. Do vay, can phai an uong kp thi, ung gi. Ngay nay,trong cac le trai tang, thc pham dang cung a phan c chebien t rat sm va le tiet cung dng oi khi qua rm ra lamthc an nguoi lanh, ieu o anh hng khong nho en sc khoecua ch Tang.

The Ton khong nhng quan tam en giac ngo va giai thoat, Ngaicon ac biet chu trong en nhng van e bnh thng nh an uongung gi giac. Than va tam von co quan he mat thiet, tac ong qualai, anh hng lan nhau. Do vay, ngoai viec tu tap, tinh luyen tam,ngi con Phat luon chu trong en cham soc sc khoe. Va mottrong nhng lieu phap nang cao sc khoe con ngi la s ieu o,an uong ung gi.[


7- AI CUNG CO BENHMot thi, The Ton tru Savatthi, tai Jetavana, goi

cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co hai loai benh nay. The nao la

hai? Benh ve than va benh ve tam.Nay cac Ty kheo, chung ta thay co chung sinh t nhan

la mnh khong co benh ve than c mot nam, c namnam, c mi nam, c nam mi nam, cho en cmot tram nam.

Nhng nay cac Ty kheo, rat kho tm c i la nhngchung sinh t nhan mnh khong co benh ve tam du chtrong mot khoanh khac, tr nhng bac Thanh a oan trcac lau hoac.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 4, pham Cac can,phan Benh [trch], VNCPHVN an hanh, 1996, tr.86)

LI BAN:Benh tat la mot noi kho ln, luon gan lien vi i song con ngi.Hau nh khong mot ai tranh khoi benh tat, co khac chang la benhnang hay nhe va bnh phuc cham hay nhanh moi ngi.

Co vo so chng benh ang hanh ha con ngi, chung quy khongngoai than benh va tam benh. Vi tien bo khong ngng cua y hoc,hien nay nhieu can benh nan y a co thuoc cha. Va tng lai,trong chng mc nao o, co the noi giai quyet cac van e ve thanbenh khong phai la ieu kho, se c thc hien nhanh chong nhcac thanh tu y hoc hien ai. Thc te cho thay hien co nhieu ngirat t benh va mot vai trng hp ca biet suot i gan nh khongb benh.

Tuy nhien, theo tue giac The Ton, du cho nhng ngi ay co sc


khoe, trang kien en may th van la ngi benh, v tam benh.Tam con ngi mang benh thng trc vi cac trieu chng lanhng bieu hien lien tuc cua tham lam, thu han, ganh t, bc boi,cang thang, yeu ghet, buon vui, noi chung la tam tan loan, matkiem soat, khong the lam chu chnh mnh. Than va tam von quanhe mat thiet, tac ong va chi phoi ho tng lan nhau nen khothiet lap c s khoe manh toan dien, khi ch chu trong giaiquyet cac van e ve than benh ma bo quen hoac xem nhe en trlieu tam benh.

Va ay cung chnh la mot trong nhng van e then chot cua cacphng thc tr lieu hien ai. Tam benh cung can noi soi, phauthuat, bang bo va phai dung cac loai thuoc ac tr tng thch nhthan benh. Co nhieu phng thc tr lieu tam benh nhng Thiennh Phat giao, co the noi la ac sac va toan triet nhat. Hien nay,nganh tam ly tr lieu a phat trien, thien nh c ap dung vaem lai hieu qua ieu tr cao nhng thc s cha c nhieu ngiquan tam.

Thc ra tam benh mi chnh la can nguyen cho cac trng hpthan benh. V vay, du than au yeu hay khoe manh van can tr lieutam benh. Cac phng thc Thien nh Phat giao se giup chung taon nh sc khoe, tam ly mot cach an toan va hieu qua nhat. Hayen vi Thien e tr lieu than tam; e song vui, khoe va tho.[


8- B BENH VAN TU CMot thi, The Ton tru Vasali, tai ai Lam. Vao buoi

chieu, The Ton i en tham mot Ty kheo b benh nang. Saukhi en, Ngai ngoi xuong mot ben va bao cac Ty kheo:

Nay cac Ty kheo, neu nam phap nay khong ri bo motke om yeu benh hoan, thi ngi ay khong bao lau se oandiet cac lau hoac, ngay trong hien tai, vi thang tr se chngngo va an tru vo lau tam giai thoat va tue giai thoat. Thenao la nam?

ay, nay cac Ty kheo, v Ty kheo song quan bat tnhtren than, vi tng ghe gm oi vi cac mon an, vi tngkhong thch thu oi vi tat ca the gii, quan vo thngtrong tat ca hanh, va noi tam an tru trong tng ve chet.

Nay cac Ty kheo, neu nam phap nay khong ri bo motke om yeu benh hoan, thi ngi ay khong bao lau se oandiet cac lau hoac, ngay trong hien tai, vi thang tr se chngngo va an tru vo lau tam giai thoat va tue giai thoat.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Benh,phan Ngi b benh, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.539)

LI BAN:Hien tai, sc khoe cua ch Tang noi chung la mot van e can cnghien cu nghiem tuc nham tm ra nguyen nhan va phng phaptr lieu, v co kha nhieu v b benh. Tat nhien benh tat la mot thuoctnh co hu cua con ngi, co than at co benh. a benh th khonglam c viec g nhng neu co gang th van tu c, ke ca nhngngi ang lam benh hiem ngheo, oi dien vi thap t nhat sinh.


Thng th oi vi ngi ang lam benh, than the b hanh ha aun khien cho tam t phien muon, kho nao, tham ch co luc biquan, tuyet vong. Ai a tng b benh dai dang hoac mang nhngcan benh nan y th kinh nghiem sau sac ve ieu nay. Trong dangian co phng thc tr lieu lay oc tr oc, cung vay, ngi benhco the chon e muc thien quan ngay ni than benh cua mnh. Thayv lo ngh va sau muon, ngi benh hay dung cam nhn vao s thatcua chnh mnh.

Thay ro than nay la tam b va bat tnh. Than the ch la tap hp cuat ai, nh thc an vao ra ma hnh thanh. Than nay roi ay se tanra, t ai se phan tan va van s van vat tren i cung vo thngtan tu nh vay. Nhan dien mot s that rang khong co cai g vnhcu, ton tai mai mai chnh la tue giac. Vay th, khi tam than benhhoan nay a reu rao, hong hoc th neu co bo i, chang co g eluyen tiec na. Va ngay ca cai chet cung ch la mot s thay aomi, khong co g e s hai.

Mot ngi benh duy tr lien tuc cac e muc thien quan nh the vethan tam va the gii th chac chan khong con ban tam, lo langnhieu ve thc trang cua chnh mnh. Neu no lc hn na, ngibenh co the giac ngo s that, thanh tu chanh tr va giac ngo,giai thoat.[


9- BON LOAI BENH CUA NGI XUAT GIAMot thi, The Ton tru Savatthi, day cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co bon loai benh nay cho ngi xuat

gia. The nao la bon?Nay cac Ty kheo, ngi co duc ln, bc boi tc toi, khong

t bang long vi bon vat dung. Ngi ay v duc ln, khongbang long vi bon vat dung khi len them khat, ac duc,muon c cac li dng, cung knh, danh vong. V ay nolc, co gang e c cac ieu ay. Sau khi tnh toan, v ay ien cac gia nh thuyet phap. Nh vay, nay cac Ty kheo,ay la bon chng benh cua ngi xuat gia.

Do vay, nay cac Ty kheo, cac ong can hoc tap nh sau:Ta se khong co duc ln, bc boi tc toi, t bang long vibon vat dung. Ta se khong khi len them khat, ac duc,muon c cac li dng, cung knh, danh vong. Ta se khongno lc, co gang e c cac ieu ay. Ta se kham nhan nonglanh, oi khat va nhng li noi kho chu Nh vay, nay cacTy kheo, cac thay can phai hoc tap.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 4, pham Cac can,phan Benh [lc], VNCPHVN an hanh, 1996, tr.86)

LI BAN:Mong muon nhieu, b li danh troi buoc la can benh tram kha cuachung sinh. Dau rang phan au e at li danh chnh ang khongphai la ieu xau nhng oi vi s nghiep giai thoat th o la motchng ngai. Va nguy hiem hn, khi hang s tam hoc ao xemnhng thanh tu ay la s nghiep, la muc tieu hng en tren bcng tu hoc.


Ai cung biet rang mong muon nhieu la kho nhieu. Tuy vay, cam docua vat duc, li danh luon thoi thuc, mi goi va cuoi cung khongphai ai cung vt qua. Nhng vng mac ay The Ton goi la benh vad nhien a vng benh th phai tr lieu, chay cha. Do o, thieuduc va tri tuc la phng thuoc khong the thieu cho hanh trnhtrng dng tam linh, thang hoa tue giac cua ngi xuat gia.

ieu ac biet ni phap thoai nay la mot so ngi tuy no lc lamnhng Phat s nhng muc ch v mnh ch khong phai hng enli ch chung sinh. Than can, thuyet phap cho hang c s ao trangnhng khong hng en muc tieu giao hoa, chuyen me khai ngoma ch ngh en li dng, danh vong va cung knh. Va chnh ieunay a at ra khong t thac mac, nghi ng cho nhieu ngi trcnhng viec lam nhan danh t bi, vo nga, v tha.

Tham von han sau vao tam thc cua moi ngi. Cha chng A lahan th tham van con. V the, phai canh giac vi tam tham, bietchap nhan, kham nhan va bang long vi hien tai e song thanhthan, nhe nhang. Hay noi cach khac, oi vi ngi xuat gia, thamla benh. Can benh nay se c giam thieu va cha lanh neu siengnang dung cac phng thuoc thieu duc, tri tuc, kham nhan va nolc thien quan e quet sach vo minh, thanh tu tue giac.[


10- SC MANHMot thi, The Ton tru Rajagaha, Ngai cho goi cac Ty

kheo:Nay cac Ty kheo, co tam sc manh nay. The nao la

tam?Nay cac Ty kheo, sc manh cua con nt la khoc; sc

manh cua an ba la phan no; sc manh cua ngi an tromla vu kh; sc manh cua vua chua la uy quyen; sc manh cuake ngu la ap ao; sc manh cua bac hien tr la cam hoa; scmanh cua v nghe nhieu la tham sat; sc manh cua Sa mon,Ba la mon la nhan nhuc.

Nay cac Ty kheo, ay la tam sc manh.(TKVN, Tang Chi Bo III, chng 8, pham Gia chu,

phan Sc manh [1], VNCPHVN an hanh, 1996, tr.587)

LI BAN:Noi en sc manh, chung ta thng lien tng ngay en nhngngi to khoe, vai u va tht bap. Thc ra th moi ngi eu co motsc manh rieng, mot th vu kh rieng e ton tai. Biet c themanh cua moi hang ngi e xay dng song hoa hp va an vui lanh cao cua nghe thuat song.

Tieng khoc la sc manh cua tre con. Tieng khoc ay cat len nh lanroi quat vao long me, co quyen uy chi phoi hanh ong ng taicua me e hng ve no. Ngi me se buong het cong viec, thamch bat chap hiem nguy, lao ve pha con khi con khoc.

Phai yeu von d chan yeu tay mem, du dang duyen dang nhng khiho noi gian th ch xem thng. Nh nc trong ai dng, nhngcon song lan tan vo ve b cat ngoan hien ay mot khi a bien thanhcuong no th cuon phang va nhan chm tat ca.


Co nhien an trom th luon s ngi ta phat giac, phai hanh s thatnhanh, lang le, gon gang roi chuon em. Muon thao tac c vay,ngi an trom phai co nhng kh cu ac biet nh khoa van nang,kem cong lc Khi b phat giac va truy uoi, ho khong ngan ngais dung vu lc e thoat than.

oi vi vua quan, sc manh ch thc cua ho la uy quyen. Trongboi canh cua mot xa hoi lac hau, thieu dan chu th chan ly luonnam trong tay ke manh. Vua quan co the da vao quyen lc ebien hoa vo cung nham thu li va cung co them sc manh quyenuy cua ho.

Ngi thieu thong minh th dung sc manh c bap. Ap ao, lan ltong loai theo kieu lay tht e ngi, dung sc manh e c hiepke yeu la vu kh ong thi la sc manh cua ho.

Bac hien tr th hiem khi dung lc ma chuyen ve dung tam. Phathuy tr tue va t bi e cam hoa ngi ac thc tnh, quay ve song ihien thien la sc manh cua nhng bac hien tr.

oi vi nhng bac hoc rong, nghe nhieu, hieu biet sau sac ve cuocsong th sc manh cua ho la tham sat. Chnh nhng ngi nay mico kha nang tham nh, xem xet va anh gia cac van e.

Nhan nhuc la sc manh cua Sa mon, Ba la mon. Ngi tu khongcan da dam vao cac loai sc manh va quyen lc the gian, bi hoco sc manh rieng. Nhan nhuc ve hnh thc co ve nh chu ng,thu ong nhng thc ra nhan c moi chuyen mi ch thc la aihung va ai lc. Vt qua moi chng ngai trong cuoc i vi tuegiac vo thng, vo nga th mi co the an tru va bat ong.[

II. NGU NGH, TH GIAN


1- EM DAI LAM MONGMot thi, The Ton tru Vesali, tai ai Lam, giang

ng co noc nhon. Roi The Ton cho goi cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co nam hang ngi ban em ngu t

thc nhieu. The nao la nam?Ngi an ba, nay cac Ty kheo, thao thc en an

ong, ban em ngu t thc nhieu. Ngi an ong, nay cacTy kheo, thao thc en an ba, ban em ngu t thc nhieu.Ngi an trom, nay cac Ty kheo, thao thc en o antrom, ban em ngu t thc nhieu. V vua, nay cac Ty kheo,lo lang cac cong viec cua vua, ban em ngu t thc nhieu.V Ty kheo, nay cac Ty kheo, thao thc en ly he phc,ban em ngu t thc nhieu.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Vua,phan Chung ngu rat t, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.563)

LI BAN:Lay em lam ngay la xu the chung cua i song hien ai. V the,chng mat ngu hoac ngu rat t ngay cang gia tang, anh hngkhong tot en sc khoe va hieu qua lao ong. Trong o, ngoainhng ngi do cong viec phai ngu t, con a phan thao thc v suyngh, toan tnh cho nhng tham vong co hu cua con ngi.

Thng th nhng luc cuoc song b bien ong do ap lc cong viec,tnh cam thai qua cung vi bao noi lo toan se dan en cang thang,kho ngu hoac khong ngu c. Ai a tng thc khuya mi bietem dai va t nhieu co c hoi oi dien vi chnh mnh khi xungquanh eu vang lang roi t kham pha rang em thay ta la thaco. Bong em that ang s, v o la luc con ngi cam nhan motcach sau sac ve nhng ieu sau kn, tiem an trong tam hon. Nhng


niem vui, noi buon, yeu thng va thu han, nhan cach cao thnghay thap hen, nhng khat khao tham kn, chay bong tat ca eutrao tuon, sui bot va tung toe tren dong song t tng.

ac biet nhat la nhng suy t lien he en ai va duc. Nhng emtrang thao thc det mong vang a nung nau va ot chay thi gianngh ngi cua con ngi. Mat khac, nhng d nh, toan tnh cho snghiep ngay mai eu gop phan lam cho con ngi thc nhieu, ngut. Nhng em dai lam mong nen ngoai nhng suy t em enhanh phuc cho ca nhan va xa hoi con co nhieu mu o en toi vaxau xa li mnh, hai ngi.

Tuy nhien, con khong t ngi biet tan dung quy thi gian t oi cuai ngi e suy ngh, tm cach em lai li ch, an lac va hanhphuc cho tha nhan. ac biet la s thao thc en viec kien toannhan cach e tr thanh con ngi hoan thien, co ch cho xa hoi.

Mac du The Ton khong cho phep hang e t ngu ngh qua nhieu,bi tham am s ngu ngh se chng ngai tu tap va lam cho conngi tr thanh bieng nhac, nhng Ngai cung khong tan thanh viect ngu e t duy nhng viec khong can thiet. Phai biet tan dungthi gian, tap trung vao cong viec, nhat la nhng viec li mnh vali ngi la phng cham song cua nhng ngi con Phat.[


2- THIEN, LIEU PHAP CUA GIAC NGU BNH ANMot thi, The Ton tru Kimbila, tai Veluvana, day

cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co nam nguy hai nay oi vi ngi

that niem, khong tnh giac ri vao giac ngu. The nao lanam?

Ngu mot cach kho s; thc day mot cach kho s; thayac mong; ch Thien khong phong ho; bat tnh chay ra.

Nay cac Ty kheo, ay la nam nguy hai oi vi ngithat niem, khong tnh giac ri vao giac ngu.

Nay cac Ty kheo, co nam li ch nay oi vi ngi truniem, tnh giac ri vao giac ngu. The nao la nam?

Ngu mot cach ngon lanh; thc day mot cach ngon lanh;khong thay ac mong; c ch Thien phong ho; bat tnhkhong chay ra.

Nay cac Ty kheo, ay la nam li ch oi vi ngi truniem, tnh giac ri vao giac ngu.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Kimbila,phan That niem, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.713)

LI BAN:Cuoc song lao ong hang ngay, oi vi hau het moi ngi that giannan vat va. Mot giac ngu say, ay u va an lanh vao ban em la choi quy bau nham ngh ngi, phuc hoi sinh lc e bat au cho motngay lao ong mi. Tuy vay, e co mot giac ngu bnh an ngonlanh, ieu tng chng nh qua de dang va n gian nhng thc sla niem mong c cua rat nhieu ngi.

Tnh trang qua cang thang do ap lc cong viec cung vi cac bienong phc tap cua i song hien ai a lam ton thng s bnh


yen tinh than. Con ngi a phan phai song trong hoi hop, lo au,buon bc, hn thua, han thu va s hai

Chnh tam trang bon chon nay la ke thu pha hoai giac ngu, gamnham en cung kiet sinh lc va tinh than cua con ngi. Thuoc nguco the tam thi lam du i nhng cang thang, ru ta vao giac ngu vuingon ngang mong m nhng tnh day trong tnh trang ph phac,met moi.

Theo tue giac cua The Ton, muon ngu bnh an th trong cuoc songhang ngay hoac t nhat trc khi ngu, tam hon phai bnh an, nhenhang va th thai. Noi cach khac la phai tu tap chanh niem hangngay va thc hanh thien buong th trc khi ngu.

Ru bo moi lo au, toan tnh; tam tru niem vao phap mon (niemPhat, niem hi th); vai phut thien hanh; th gian toan than; tuyetoi khong dung cac chat kch thch nh tra, ca-phe la lieu phaprat tot cho mot giac ngu ngon lanh.

Nhng ai biet tru niem va tnh giac ri vao giac ngu th de dangat c mot giac ngu sau, an lanh. Giac ngu sau du ngan vanem lai s an lac, sung man cho than tam hn han ngu nhieu trongchap chn, ac mong. Ngu bnh an la nen tang cua thc giac bnhan va ngc lai.

Ngu an lanh la mot phap tu co tac dung nuoi dng va bao ho thantam an lac. V the, hang Phat t trong cuoc song hang ngay thngtam niem nguyen ngay an lanh, em an lanh[


3- NGU BAN NGAYMot thi, mot Ty kheo tru gia dan chung Kosala, tai

mot khu rng. Luc bay gi, v Ty kheo ay thng hay nguban ngay.

Roi mot v Thien trong khu rng o, thng xot v Tykheo ay, muon canh giac lien i en. Sau khi en, v Thiennoi len bai ke canh giac cho Ty kheo ay:

Ty kheo, hay thc day/Sao ong hay con nam/Ong cli ch g/Trong giac ngu cua ong/Ke bnh, ke trung ten/Banh, sao ngu c/V long tin xuat gia/Bo nha, song khongnha/Tn ay can phat trien/Ch e ngu chinh phuc.

(TKVN, Tng ng Bo I, chng 9, phan San soc, hau ha[trch], VNCPHVN an hanh, 1993, tr.434)

LI BAN:Ngu ngh la mot trong nhng nhu cau quan trong cua i song conngi. Giac ngu co tac dung tr lieu, ngh ngi, th gian, phuc hoisc khoe cho than va tam. Khong ngu, thieu ngu hoac mat ngu labenh hoac se dan en benh. Tuy vay, ngu nhieu, ngu qua thi giancho phep cung khong phai la ieu hay.

oi vi ngi tu hanh, me am ngu ngh la mot trong nhng yeu tongan che, chng ngai thien nh. Ngu nhieu se sinh bieng nhac,giai ai, me muoi va mat thi gian cho cong phu tu tap. V the,muon phat trien thien nh th ngu ngh can phai c tiet che,giam thieu trong i song hang ngay.

Khi phien nao con day ay, vo minh con che lap tam tr th ngitu c xem nh ang b benh, b anh, mot ke b trung ten, dovay khong nen lang ph thi gian cho ngu ngh, phai don het thigian e tu tap. Mat khac, i ngi vo thng, than mang mong


manh, v the khong nen ha hen hay ch i ma phai tinh tan, nolc tu hoc ngay ay va bay gi.

Tuy han che ngu ngh en toi a, ngay em sau thi cong phu,thc khuya day sm nhng ngi tu van khoe khoan, minh mansang suot, khong dat d oi ngu. B quyet em en thanh tu naychnh la thien nh va giac ngu sau. Thien nh a mang lai s thgian cho than the, sau lang va an tnh cho tam hon, nh o cachanh gia de dang at en giac ngu sau khi ngu. Khong ac mong,khong chap chn hay giat mnh thc giac, giac ngu sau tao ra sngh ngi gan nh tuyet oi, nhanh chong phuc hoi sc lc, tao ras sang khoai, hng phan tinh than, du thi gian ngu khong nhieu.

Ngu t nhng sau va an lanh la mot trong nhng yeu to ngi tu canieu chnh than tam e thanh tu. c nh vay, ngoai viec tietkiem c thi gian danh cho tu tap, ngi tu con tranh c giaiai, li bieng va nhng chi phoi cua vong tng do ngu nngphat sanh. Tr benh tat, ngi tu khong ngu qua nhieu vao banngay, bi khong ch b ngi che ci, ch Thien qu trach ma conanh mat hanh tinh tan, ieu can yeu cho viec phat trien, thanhtu thien nh.[


4- BON CACH NAMMot thi, The Ton tru Kosambi, tai khu vn Ghosita,

day cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co bon cach nam nay. The nao la bon?Cach nam cua nga quy, cach nam cua ke hng tho duc

vong, cach nam cua s t va cach nam cua Nh Lai.The nao la cach nam cua nga quy? Nay cac Ty kheo,

phan ln cac nga quy nam nga.Nay cac Ty kheo, the nao la cach nam cua ngi hng

tho cac duc vong? Phan ln cac ngi hng tho cac ducvong nam nghieng pha ben trai.

The nao la cach nam cua s t? Nay cac Ty kheo, s t,vua cac loai thu nam nghieng ve pha hong ben phai, haichan gac len nhau.

Va nay cac Ty kheo, the nao la cach nam cua Nh Lai? ay, nay cac Ty kheo, v Ty kheo ly duc chng at va antru T thien, ay la cach nam cua Nh Lai.

Nay cac Ty kheo, co bon cach nam nay.(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 4, pham S hai pham toi,

phan Cach nam [lc], VNCPHVN an hanh, 1996, tr.282)

LI BAN:Nam la t the ly tng e ngh ngi, th gian, ngu ngh von khongthe thieu trong i song hang ngay. Bnh thng th ngi ta namtheo thoi quen, thch sao th nam vay hoac nam xoay tr vi nhieut the khac nhau. Khong phai ai cung y thc c rang cach namcua mnh co lien he rat nhieu en s an on than tam va sc khoe.

Thc ra, nam ung oai nghi cung la mot cach tu. T the nam phananh tam trang va anh hng sau sac en s an tnh cua than tam


cua ngi nam. Theo tue giac cua The Ton, nhng ngi nao thchnam nga the hien noi khat khao, b kho au dan vat. V the, namnga kho nhiep phuc tam khat ai, vong tng hn cac t the khac.Ngoai ra, nam nga se tao ra s h henh, nhat la luc ngu say cothe anh mat oai nghi.

T the nam nghieng ben trai phan anh tam trang cua phan lnnhng ngi a thch tho hng duc vong. Mat khac, nam nghiengben trai cung anh hng khong tot en he tuan hoan. V the, ngitu thng khong nam theo hai t the nay.

Nam nghieng ben phai, hai chan gac len nhau nh s t la t thehoi u oai nghi, mot trong nhng te hanh cua ngi tu. ay la tthe nam cat tng, tao ra s yen lanh, an on cho than the va nhatla tam luon at c s giac tnh.

Ly tng nhat la nam vi tam an tru trong an tnh cua T thien,ay la cach nam cua Nh Lai. e at c cach nam nay, totnhat la ren luyen than tam vi t the nam cat tng cua s t. Tutap can phai c thc hien lien tuc trong bon oai nghi i, ng,nam, ngoi. Do vay, chon cach nam ung phap e an tnh thantam la mot trong nhng noi dung tu tap quan trong cua moi ngicon Phat.[


5- NGU AN LANHMot thi, The Ton tru Rajagaha, tai rng Sta. Luc

bay gi, c s Anathapindika (Cap Co oc) en Rajagaha elam mot vai cong viec, muon yet kien The Ton.

Roi c s suy ngh: Nay cha phai thi, ngay mai miphai thi e yet kien The Ton. Vi y ngh nh vay,Anathapindika nam ngu. Trong em ay, ong thc day balan, tng rang tri a sang.

Roi c s Anathapindika i en rng Sta. Luc bay gi,The Ton thc day khi em va man va ang i kinh hanhngoai tri.

The Ton thay Anathapindika t xa i en lien noi vic s:

Hay en ay, Sudatta!C s Anathapindika cui au anh le va bach The Ton:Bach The Ton, Ngai ngu co an lac chang?The Ton tra li:Ba la mon tch tnh/Luon song trong an lac/Khong eo

bong duc vong/Thanh lng, khong sinh y/Moi tham aioan diet/Tch tnh, song an lac/Tam t at hoa bnh.

(TKVN, Tng ng Bo I, chng 10, phan Sudatta [lc],VNCPHVN an hanh, 1993, tr.465)

LI BAN:Trong khi ch i nhng cong viec quan trong sap xay ra hay gapnhng phien muon, rac roi, a phan chung ta cam thay bon chon,thap thom, khong ngu c. S thao thc ay von xay ra rat bnhthng trong cuoc song con ngi, neu khong biet cach khac phuc


se anh hng khong nho en sc khoe va cong viec sap oi dien.C s Cap Co oc cung vay, mong sm c dien kien The Ton nena giat mnh, thc giac en ba lan, c ngh la tri a sang va chacchan, ngay hom sau sc khoe cua ong se b suy giam v mat ngu.

Theo tue giac cua The Ton, ngu an lanh la mot yeu to quan tronge gi gn sc khoe, luon tnh tao, vui ve, ti tan trong cuocsong va nhat la tao ra sang khoai, lam thang hoa tinh than.Muon c vay, trc het phai thiet lap mot i song an tnh choca than va tam.

Ve than, mot che o lam viec va an uong hp ly rat can thiet,tranh dung nhieu nhng chat kch thch, chat beo; an chay cung lamot phng thc dng sinh rat tot cho giac ngu. ac biet la phaithiet lap c s bnh on tinh than. Det mong, t tng, mong c,hoach nh cho tng lai cung rat can cho cuoc song nhng nocung chnh la thu pham quay pha giac ngu an lanh. Noi cach khac,chnh long tham, duc vong va nhng ieu khong nh y a khuayao tam t, lam cho con ngi au kho, bat an. Ngoai ra, nhngniem vui thai qua cung gop phan lam dao ong, khong ngu c.V vay, nhiep tam, tnh tam bang nhng phng thc thien nh laieu can thiet oi vi moi ngi.

Mot ngi khi tam thanh tnh, khong con b duc vong chi phoi, luonsong trong niem tnh lac th luc thc cung nh ngu eu an lanh.Mi hay, hanh phuc ch thc i la co than the khoe manh vatinh than an lac, ieu ma ong cha ta a tng kinh nghiem Anc, ngu c la tien.[


6- OI AN, MET NGUMot thi, The Ton Rajagaha, tai Veluvana. Roi The

Ton sau khi a i kinh hanh ngoai tri en khi em ganman, Ngai ra chan, bc vao tinh xa nam xuong pha hongben phai theo the nam cua con s t, hai chan gac len nhau,chanh niem tnh giac va ngh en luc thc day.

Roi ac ma i en, noi len bai ke sau ay vi The Ton:Sao Ngai con nam ngu/Sao Ngai van nam ngu/Sao

Ngai ngu nh vay/Nh ke chet nam co/Ngh rang nhatrong khong/Nen Ngai ngu nh vay/Sao Ngai ngu nhvay/Khi mat tri a moc?

The Ton ap:Khi khong con tham ai/Vi li trien noc oc/Ngi

vay c giai thoat/Khong b dan ni nao/Ac ma, Bac Giacngo/Moi sinh y diet tan/V ay neu co ngu/Cac ong lamc g?

(TKVN, Tng ng Bo I, chng 4, pham 1,phan Thuy mien, VNCPHVN an hanh, 1993, tr.238)

LI BAN:Cac thien s i sau a hoc theo hanh oi an, met ngu cua TheTon, ung la vo tam oi canh hoi chi Thien. Khi viec lam axong, ganh nang a at xuong th cac Ngai co the tha ho tuy y, ttai vo ngai. oi vi The Ton, nam ngu hay toa thien, hai viec nayxem ra chang khac g nhau.

Chung ta khong the nao em tanh pham e lng Thanh, tc phanxet ve hanh vi, li noi hay ng x phi pham cua Phat, Bo tat haycac thien s a giac ngo. Bi tat ca moi bieu hien eu tr thanhdieu dung o sinh cua cac Ngai. oi luc, cac Ngai the hien mot so


viec lam co ve nh trai ao (hanh tung cua Te ien Hoa thngchang han) nhng thc ra o ch la nghch hanh, nham giao hoanhng oi tng ac biet va het thay nhng viec lam ay eu khongngoai bi nguyen o sanh.

Nh The Ton, Ngai van nam dai ngu say khi mat tri a moc khiencho ac ma thay rang ay la c hoi tot e cong kch Ngai. Nhng acma au co ng rang o cung la c hoi cho The Ton giao hoa. Nho, ac ma thay rang, oi vi ngi a giac ngo giai thoat th ra khoili ma, khong mot the lc nao co the chi phoi c, ho la thay cuatri ngi.

Tuy nhien, oi vi hang s c nhap ao th ngu ngh la mot trongnhng trien cai lam ngan che tue giac, chng ngai thien nhong thi con la mot trong nam mon duc a thch nhat oi vichung sinh. V the, trong nha thien goi me ngu la con ma, la ranoc can phai loai tr. Khi viec ln sinh t cha giai quyet xong tham me ngu ngh la oa lac, nhng khi a giac ngo roi th ngu haythc eu la phng tien tuy duyen hoa o chung sinh.[


7- LO TOANMot thi, The Ton tru Savatthi, tai vn ong

Anathapindika. Tai ay The Ton goi cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co hai hang ngi cac lau hoac tang

trng. The nao la hai? Hang ngi lo lang nhng viec khongang lo lang va hang ngi khong lo lang nhng viec anglo lang. Hai hang ngi nay, nay cac Ty kheo, cac lau hoactang trng.

Co hai hang ngi, nay cac Ty kheo, cac lau hoac khongtang trng. The nao la hai? Hang ngi khong lo langnhng viec khong ang lo lang va hang ngi lo lang nhngviec ang lo lang. Hai hang ngi nay, nay cac Ty kheo, caclau hoac khong tang trng.

(TKVN, Tang Chi Bo I, chng 2, pham Ke ngu [trch],VNCPHVN an hanh, 1996, tr.157)

LI BAN:Biet lo toan tc co s tien lieu ve ket qua cua nhng viec mnh saplam. Nh vay ma co the tranh c nhng sai sot, lam loi khongang co va hy vong co the i en thanh cong. Mot ngi khong cokha nang lo lieu va toan tnh cho cong viec cua ban than va gianh th xem nh hong hoac ch la ngi an cha no, lo cha ti.

Lo lang hay biet lo xa la tot. Tuy vay khong phai luc nao lo langcung la ieu hay, bi co nhng moi lo khong can thiet. Theo tuegiac The Ton, ngi lo lang nhng viec khong ang lo lang vakhong lo lang nhng viec ang lo lang la nguyen nhan khien chocac lau hoac tang trng va ngc lai ch lo nhng ieu ang lo,con lai phai xa buong e cho than tam an tnh, thanh thi.

Con ngi song i mang nhieu noi lo: Lo lam giau, lo tch luy tai


san, lo mat mat, lo tranh danh oat li, lo to boi ban nga Nhnglo toan nay gan nh chiem phan ln thi gian cua mot i ngi vala coi nguon phat sinh moi phien nao trong cuoc song. Va cuoicung th du sang hay hen, thanh cong hay that bai trong cuoc i,khong ai tranh khoi ieu ho luon lo s, am anh nhat la cai chet, smat mat va ra i vnh vien.

Trong khi ang ra ieu nay phai u tien lo lang that nhieu e nhanra s mong manh, tam b, vo thng cua the gian ma xay dng loisong nhe nhang, thanh than va thng yeu nhau hn. Nh lo langung an ve nhng ieu can phai lo nen xa ly tham ai va chap thu,ton trong nhan qua, biet lam lanh tranh d, xay dng cuoc songtheo hng thien lanh, gop phan thiet lap bnh an va hanh phuccho ca nhan cung toan the xa hoi.[

III. NAM GII


1- NGI AN ONG LY TNGMot thi, The Ton tru Rajagaha, tai Truc Lam, cho

nuoi dng cac con soc. Ngai cho goi cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, ay u nam c tanh nay, mot ngi

an ong hoan toan khong kha y oi vi n nhan. The naola nam? Khong co nhan sac, khong co tai san, khong co giihanh, li bieng va khong co kha nang sinh con. Nay cacTy kheo, ay u nam c tanh nay, mot ngi an onghoan toan khong kha y oi vi n nhan.

Nay cac Ty kheo, ay u nam c tanh nay, mot ngian ong hoan toan kha y oi vi n nhan. The nao la nam?Co nhan sac, co tai san, co gii hanh, khong bieng nhac vaco kha nang sinh con. Nay cac Ty kheo, ay u nam ctanh nay, mot ngi an ong hoan toan kha y oi vi nnhan.

(TKVN, Tng ng Bo IV, chng 3, pham Trung lc,phan Kha y, khong kha y, Nxb Ton Giao, 2001, tr.384)

LI BAN:Lam ngi, ai cung mong muon t hoan thien mnh, nhat la cacang may rau, t cho mnh la phai manh th phai luon phan augi gn nam nhi chi ch e xng ang la bac trng phu. Cungkhong khac biet g may so vi an ba, an ong luon khat vong, mc tr thanh trung tam chu y cua ch em, ac biet la mong muonlam ep long y trung nhan cua mnh.

Du rat co gang nhng khong phai ai trong canh an ong cungbiet lam hai long phu n, nhat la nhng ngi mnh rat mc yeuthng. o cung chnh la nguyen nhan cua nhng o v, mat matva tang thng cua khong t an ong phai ganh chu trong cuoc


i nay.

Mot ngi an ong ly tng, kha y oi vi phu n, theo tue giaccua The Ton phai hoi u nam tieu chuan, o la: Co nhan sac, cotai san, co gii hanh, khong bieng nhac va co kha nang sinh con.ay la nam ieu kien can va u e tr thanh ngi chong, ngicha tot. Neu thieu mot trong nam ieu kien nay th an ong trcnen t trach mnh trc nhng bien co, tan v, bat hanh cua banthan va gia nh.

Trong xu the bnh ang gia v chong, nam n cua xa hoi hienai, khi ma ngi v co kha nang t lap cao, khong con phu thuocnhieu vao ngi chong th an ong hn luc nao het phai thc schng to ban lnh an ong cua mnh. No lc hoan thien mnh nhamlam ep long phu n e c ho mai yeu thng, luon knh trong,sat son chung thuy ong thi o cung la cach the hien tnh cam,long biet n va s ton vinh cua an ong oi vi phu n.

Mot trong nhng c tnh cao ep cua phu n la san sang hy sinhtat ca v chong con, v gia nh neu ho c thng, c hieu vac ep long. V the, an ong phai luon phan au, t kien toan etr thanh ngi an ong ly tng. Hanh phuc gia nh do chnh cacthanh vien trong gia nh ay t xay dng nen. Do vay, lam motngi chong, ngi cha tot va luon c moi ngi yeu men la muctieu phan au cua nhng nam c s.[


2- BA HANG CON TRAIieu nay a c The Ton noi en, a c bac A la

han noi en va toi a c nghe:Nay cac Ty kheo, co ba hang con trai nay xuat hien, co

mat i. The nao la ba? u sanh, tuy sinh va liet sanh.Nay cac Ty kheo, the nao la ngi con trai u sanh?

ay, cha me cua ngi con khong quy y Phat, khong quy yPhap, khong quy y Tang, khong t bo sat sinh, khong t bolay cua khong cho, khong t bo ta hanh trong cac duc, khongt bo noi lao, khong t bo am say ru men ru nau, acgii theo ac phap. Con ngi con trai cua ho quy y Phat, quyy Phap, quy y Tang, t bo sat sinh, t bo lay cua khong cho,t bo ta hanh trong cac duc, t bo noi lao, t bo am sayru men ru nau, gi gii theo thien phap.

Nay cac Ty kheo, the nao la ngi con trai tuy sanh? ay, cha me cua ngi con quy y Phat, quy y Phap, quy yTang, t bo sat sinh, t bo lay cua khong cho, t bo ta hanhtrong cac duc, t bo noi lao, t bo am say ru men runau, gi gii theo thien phap. Ngi con trai cua ho cungquy y Phat, quy y Phap, quy y Tang, t bo sat sinh, t bo laycua khong cho, t bo ta hanh trong cac duc, t bo noi lao, tbo am say ru men ru nau, gi gii theo thien phap.

Nay cac Ty kheo, the nao la ngi con trai liet sanh? ay, cha me cua ngi con quy y Phat, quy y Phap, quy yTang, t bo sat sinh, t bo lay cua khong cho, t bo ta hanhtrong cac duc, t bo noi lao, t bo am say ru men runau, gi gii theo thien phap. Va ngi con trai cua hokhong quy y Phat, khong quy y Phap, khong quy y Tang,khong t bo sat sinh, khong t bo lay cua khong cho, khong


t bo ta hanh trong cac duc, khong t bo noi lao, khong tbo am say ru men ru nau, ac gii theo ac phap.

(TKVN, Tieu Bo I, chng 3, pham 3,Nxb TP.HCM, 1999, tr.383)

LI BAN:Ngay nay, sinh con trai hay con gai khong la van e v neu co ayu phc duyen th sinh con nao cung tot ep ca. Bi ngay ca khisinh c con trai th cha han ngi con trai ay em en hanhphuc, an vui cho gia nh v con trai co en ba hang, neu sinh contrai la hang liet sinh th chac chan se khong hanh phuc.

Khi con cai co nhng ngo nghch, cac bac cha me thng t an uivi quan niem cha me sinh con nhng tri sinh tanh. Thc ra, trikhong sinh tanh ma chnh la biet nghiep cua cau trai va congnghiep cua gia nh. Duyen nghiep qua kh rang buoc, a ay ehien i lam quyen thuoc cua nhau, cung nhau chia bui se ngotnghiep bao cua ca gia nh.

May man va phc c cho nhng gia nh nao co con hn cha,con trai thuoc hang u sanh. Hanh phuc va bnh an cho nhng gianh co con bang cha, con trai cua ho thuoc hang tuy sanh. Bathanh va tui nhuc cho nhng gia nh con thua cha, co con traithuoc hang liet sanh.

Nhng ai mong muon sinh con trai thuoc hang u sanh va tuy sanhth phai no lc chuyen hoa nghiep lc cua chnh mnh. Tu tap etao ra cong nghiep tot ep cho ca gia nh nham tranh qua baocon trai ri vao hang liet sinh la ieu can lam oi vi tat ca nhngngi con Phat.[


3- SINH CON - GAI HAY TRAI EU TOTMot thi, The Ton tru Savatthi. Vua Pasenadi nc

Kosala i en, sau khi anh le The Ton va ngoi xuongmot ben.

Roi mot ngi i en vua Pasenadi bao tin ke ben tainha vua: Tha ai vng, hoang hau Mallika a ha sinhc mot ngi con gai.

Khi c nghe nh vay, vua Pasenadi nc Kosala khongc hoan hy.

Sau khi biet vua Pasenadi nc Kosala khong c hoanhy, ngay luc ay The Ton noi len bai ke: Nay Nhan chu, i/Co mot so thieu n/Co the tot ep hn/So sanh vicon trai/Co tr tue, gii c/Khien nhac mau than phuc/Roi sinh c con trai/La anh hung, quoc chu/Ngi contrai nh vay/Cua ngi v hien c/That xng la ao s/Giao gii cho toan quoc.

(TKVN, Tng ng Bo I, chng 3, pham 2,phan Ngi con gai, VNCPHVN an hanh, 1993, tr.193)

LI BAN:Con nao cung la con hoac trai hay gai khong thanh van e lacau noi gan nh ca mieng cua moi ngi song trong xa hoi vanminh, dan chu va bnh ang ngay nay. The nhng quan niem ayc neu len cach nay hn 25 the ky trong xa hoi An o co ai, khima n gii c xem nh ngon uoc soi sang con ng danxuong a nguc va sinh con gai la them mot tr ngai, mot bathanh trong gia nh qua la mot tuyen ngon sam set, v ai va tienphong nhat trong lch s phat trien cua nhan loai ve cai cach xahoi, quyen bnh ang nam n.


Vi tue giac cua The Ton, Ngai anh gia nhan cach mot conngi tot hay xau, hu dung hay vo dung hoan toan khong davao gii tnh, a v, giai cap hoac chung toc ma tuy thuoc vaonghiep lc (nghiep cu va mi) cua chnh ca nhan ay. Do vay, dula con trai hay con gai, nam hoac n neu mang mot nghiep cu totong thi biet tch luy, trau gioi va phat trien thien nghiep cuamnh trong hien tai th chac chan se tr thanh mot ngi tot, huch cho chnh ban than, gia nh va xa hoi.

Khong ch phng dien xa hoi, ve kha nang tu tap giai thoat,quan iem cua The Ton oi vi n gii cc ky khoang at va chanxac. Ngai tuyen bo rang gii tnh khong phai la tr ngai chnh choviec thanh loc than tam, neu c tu tap trong Chanh phap ay uky cng, gii luat th hang n lu van chng ac Thanh qua. Shnh thanh giao hoi Ty kheo ni va cac v Thanh e t Ni a xacchng ieu ay.

Sinh mot ngi con gai co tr tue va gii c co the tot hn contrai, li day cua The Ton a lam rung ong xa hoi An o, vangvong khap the gii, ngay nay van con nguyen gia tr va tac dung,nhat la nhng quoc gia con mang nang am hng cua tan dphong kien, trong nam khinh n. Ngi Phat t nhan thc sau sacve li Phat day, giao dng va thng yeu con cai trong tinh thanbnh ang, quan tam en viec tac thanh cho con cai gii c va trtue e tr thanh ngi con ngoan hien, hieu thao la hanh ongthiet thc cua cac bac phu mau, e t Phat.[


4- S TROI BUOC GIA NAM VA NMot thi, The Ton tru Vesali, goi cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, n nhan troi buoc nam nhan vi tam

hnh tng. The nao la tam?N nhan troi buoc nam nhan vi nhan sac; n nhan

troi buoc nam nhan vi tieng ci; n nhan troi buoc namnhan vi li noi; n nhan troi buoc nam nhan vi li ca; nnhan troi buoc nam nhan vi nc mat; n nhan troi buocnam nhan vi ao quan; n nhan troi buoc nam nhan vi vattang; n nhan troi buoc nam nhan vi xuc cham.

Nay cac Ty kheo, nam nhan cung troi buoc n nhan vitam hnh tng tng t nh the.

Vi tam hnh tng nay, nay cac Ty kheo, nam n troibuoc lan nhau. Cac loai hu tnh b troi buoc bi cac hnhtng ay, giong nh b troi buoc bi bay sap.

(TKVN, Tang Chi Bo III, chng 8, pham Ln, phanS troi buoc cua n nhan, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.555)

LI BAN:Do nghiep lc, nen moi loai chung sinh eu c phan chia thanhhai phai tnh, co hap lc thu hut lan nhau e t sinh ton. Loai ngicung vay, luyen ai gia nam va n la ban chat cua con ngi va trthanh mot trong nhng van e trong ai cua ca i ngi.

Kinh nghiem dan gian cho rang gai yeu bang tai, trai yeu bangmat hay gai ham tai, trai ham sac nhng thc te th s luyen ainam n xay ra khong ch gii han o ma trai rong tren tamphng dien. T nhan sac cho en li noi; t li ca, tieng hat choen trang phuc; t qua tang cho en xuc cham than the; tham chca tieng ci va nc mat, tat ca eu la nhng tac nhan tao ra hap


lc hnh thanh nen s yeu thng, luyen ai lan nhau.

Tat nhien, can nguyen sau xa cua s thng yeu, troi buoc lannhau gia nam n la long ai duc. S t nguyen troi buoc, luyen ailan nhau se at en nh cao neu c ho tr ay u cac ieukien nh tren. Nam vng nguyen tac nay, con ngi hien ai bietkhai thac va tan dung triet e nhng li the ma mnh co, e bienmnh luon luon la cam bay cho bat c oi tng khac phai nao.

oi vi ngi xuat gia, phat nguyen song i pham hanh, ly ducth nh nam vng nhan duyen cua s troi buoc, luyen ai nam nnen de dang tranh duyen. Nh o, ngi kheo tu biet tiem annhng li the cua mnh va gi c t chu, khong b lung lactrc li the cua ngi nen vien thanh pham hanh.

Rieng hang Phat t tai gia, v a t nguyen troi buoc lan nhaunen can phat huy hn na moi li the cua mnh e gan bo, thngyeu nhau trong suot cuoc i. T cham soc mnh va cham socngi ban i e mai mai troi buoc nhau, xay dng i song gianh hanh phuc la ieu can lam theo li Phat day.[


5- THCH SINH CON TRAIMot thi, The Ton Vesali, tai giang ng co noc

nhon, day cac Ty kheo:Thay nam ieu nay, nay cac Ty kheo, me cha muon

con trai sinh trong gia nh. The nao la nam? c giup, se giup chung ta; hay se lam cong viec cho chung ta;se duy tr lau dai truyen thong gia nh; se tiep tuc di santha hng; se cung dng hien vat cho cac hng linh bmenh chung.

Do thay nam iem nay, nay cac Ty kheo, me cha muoncon trai sinh trong gia nh.

Do thay nam s viec/Bac tr muon con trai/c giup,giup ta lai/Se lam viec cho ta/Se duy tr lau dai/Truyenthong cua gia nh/Se tiep tuc gn gi/Gia san c thahng/Hay oi vi hng linh/Hien dang cac vat cung/Dothay s viec ay/Bac tr muon con trai/Bac Hien thien, Channhan/Nh n, biet tra n/Nh en viec lam xa/Ho hieudng me cha/Ho lam moi cong viec/Nh trc lam choho/Thc hien li giang day/c giup, hieu dng lai/Vitruyen thong gia nh/Duy tr c lau dai/ay u tn vagii/Con trai c tan than.

(TKVN, Tang Chi Bo II, chng 5, pham Sumana,phan Con trai, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.371)

LI BAN:Ngi xa rat coi trong van e sinh c con trai. Ho quan niemNhat nam viet hu, thap n viet vo ngha la sinh mi ngi congai cung la so khong, v con gai la con ngi ta, con trai mi la concua mnh.


an ong, con trai c chu trong v ho co sc manh e co the laoong, san bat, chien au vi ke thu, giup va phung dngnhng ngi than, gi gn truyen thong gia toc, noi doi tong ng,ke tha tai san va nhat la cung knh ong ba to tien.

Tuy vay, khong phai ngi an ong, con trai nao cung gng mau,co trach nhiem, hoi u cac c tnh tot ep ke tren. Neu khongc nuoi dng va giao duc en ni en chon ong thi ban thanngi ay khong t ren luyen, no lc oan tr nhng ieu xau ac ethang hoa en hoan thien th du co sinh mi ngi con trai nhvay cung chang ch g.

Trong khi co nhng gia nh sinh con gai nhng nh kheo nuoi daytr nen ngoan hien, hieu ngha. Nh vay, van e khong phai la sinhcon trai hay con gai ma quan trong la s giao dng the nao e concai tr nen hieu thuan, co ch cho ban than, gia nh va cuoc i.

Trong boi canh hien nay, con trai hay con gai eu co the hoc tap, laoong, co trach nhiem vi gia nh va cong hien cho xa hoi nh nhaunen quan niem con nao cung la con tr nen pho bien. ay la mottue giac, bi phc bao gia nh cung vi s tan tam giao dngcua cha me se un uc nen tinh than trach nhiem, ao c, ngoanhien, hieu thuan cho con, du cho o la con trai hay con gai.[

IV. PHU N


1- NGI CON GAI TRC THEM HON NHANMot thi, The Ton tru Bhaddiya, trong rng Jati.

Roi Uggaha i en anh le, mi The Ton ve nha tho trai.Sau khi tho trai xong, Uggaha cung gia quyen bach TheTon:

Nhng a con gai nay cua con, bach The Ton, se i venha chong. Bach The Ton, The Ton hay giao gii chung,hay khuyen day chung, e chung c hanh phuc.

Roi The Ton noi vi nhng ngi con gai ay:Nay cac thieu n, cac con hay hoc tap nh sau:oi vi ngi chong, v muon li ch, v tm hanh phuc,

oi vi v ay, cac con hay thc day trc, i ngu sau cung,vui long lam moi cong viec, x s ep long, li noi de thng.

Nhng ai, chong cac con knh trong nh cha, me, Sa mon,Ba la mon th cac con hay ton trong, anh le, cung dng.

Pham nhng cong viec trong nha, cac con phai thongthao, khong c bieng nhac, t tm hieu phng phap lam,va u e t mnh lam, va u e sap at ngi lam.

Trong nha ngi chong, pham co no ty nao, hay ngilam cong, cac con phai biet cong viec cua ho a lam; nhngthieu sot cua ho vi cong viec khong lam. Phai biet tnhtrang sc khoe cua nhng ngi au benh; phan chia thcpham cho moi ngi.

Pham co tien bac, lua gao, bac vang do ngi chongmang ve, cac con phai phong ho va bao ve chung, gi gn ekhoi b an trom, an cap va b pha hoai.

Nay cac thieu n, ay la nhng ieu cac con can phaihoc tap e c hanh phuc, an vui.

(TKVN, Tang Chi Bo II, pham Sumana, phan Uggaha -ngi gia chu, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.358)


LI BAN:Tri thc la hanh trang i vao cuoc song. Do vay, moi ngi phait trang b, cap nhat nhng tri thc can thiet e xay dng hanhphuc, an vui cho chnh mnh. Trc them hon nhan, ngi con gaivi nhng hieu biet ve i song, cong viec va cac moi quan he gianh chong la ieu toi can thiet.

Tr thanh ngi v tot cua chong, con dau hieu thao cua cha me chongva la ngi me hien cua con cai la khat vong, m c cua tat ca nhngngi thieu n. Song, e c m cao ca ma gian d ay tr thanh hienthc la ieu khong phai de dang, oi hoi s no lc hoc hoi, hieu vathng that s, ong thi phai phan au va khac phuc nhng saisot mot cach thng xuyen, ben b, lien tuc trong cuoc song.

Mac du nhng chuan mc ve mot ngi v ly tng a phan khonggiong nhau, tuy thuoc vao thi ai, nhng nen van hoa, tap quan,phong tuc va quan niem ca nhan cua moi ngi. Mat khac, v tr vavai tro cua ngi phu n trong gia nh cung nh ngoai xa hoi ngaynay a khac xa. Tuy nhien, nhng tieu ch ve ngi con dau hieuthao, ngi v tot va ngi me hien ma The Ton a thiet lap e xaydng hanh phuc hon nhan cho hang Phat t en nay van connguyen ven chan gia tr, co tac dung tch cc e xay ap hanhphuc gia nh.

Ngoai ra, khong ch rieng t than cua nhng ngi thieu n t trangb cho mnh kien thc ve hon nhan ma nhng bac cha me phai quantam en tng lai cua con cai. Noi gng gia chu Uggaha, cac baccha me khong nen pho mac ma phai tham gia tch cc vao viec nhhng, giao duc con cai. Trong xu the thc dung nh hien nay thviec hoc tap theo nhng di huan cua The Ton e xay dng hanh phucgia nh ong thi gi gn nhng ban sac cao ep cua ngi phu ndan toc nh oan chnh, trung hau va am ang la ieu can lam.[


2- PHAI YEUMot thi, The Ton tru Rajagaha, tai Truc Lam. Ngai

cho goi cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co nam au kho rieng biet ma ngi

an ba phai ganh chu, khac biet vi an ong. The nao lanam?

ay, nay cac Ty kheo, ngi an ba luc tre tuoi i ennha chong, khong co ba con. ay la au kho rieng biet thnhat, ngi an ba phai ganh chu, khac biet vi an ong.

Lai na, nay cac Ty kheo, ngi an ba co kinh nguyet.ay la au kho rieng biet th hai, ngi an ba phai ganhchu, khac biet vi an ong.

Lai na, nay cac Ty kheo, ngi an ba phai mang thai.ay la au kho rieng biet th ba, ngi an ba phai ganhchu, khac biet vi an ong.

Lai na, nay cac Ty kheo, ngi an ba phai sinh con.ay la au kho rieng biet th t, ngi an ba phai ganhchu, khac biet vi an ong.

Lai na, nay cac Ty kheo, ngi an ba hau ha an ong.ay la au kho rieng biet th nam, ngi an ba phai ganhchu, khac biet vi an ong.

Nay cac Ty kheo, ay la nam au kho rieng biet, ngian ba phai ganh chu, khac biet vi an ong.

(TKVN, Tng ng Bo IV, chng 3, pham Trung lc,phan ac thu, Nxb Ton Giao, 2001, tr.384)

LI BAN:a mang than phan con ngi, tat nhien ai cung co kho au.Nhng ngi phu n, v nghiep gii tnh phai mang thien chc lam


me nen co cau truc tam sinh ly ac thu, lam phai yeu va d nhienco nhng au kho rieng khac biet vi phai manh, an ong.

e cap en nhng noi au tham kn, rieng t cua phu n e hieu,thong cam va yeu thng ho la mot c ch ton vinh va tran trong.Mot trong nhng nhu yeu quan trong cua con ngi la c hieu,nhat la oi vi phai yeu th nhu cau nay toi can. Trong xa hoi hienai, ngi phu n c quyen bnh ang vi nam gii trong moiphng dien. Song, nhng gii han ve nghiep gii tnh lam chongi phu n khong the bnh ang thc s vi nam gii va namgii du cho yeu thng phu n en may cung khong chia se c,ien hnh trong nhng bc boi, phien toai dang dac moi thang; snang ne, met moi luc mang thai; noi au va hiem nguy vt can lucsinh n.

Ngay nay, xu the giai phong phu n, bnh ang xa hoi at en nhcao. V the, a phan phu n thoat khoi hai noi au rieng la ve nhachong khi tuoi con tre, khong co ngi than va hau ha an ong.Tuy nhien, no lc cua mot vai nha khoa hoc va mot so ch em cacnc phat trien muon giai phong luon ca thien chc cua ngi phun la mot sai lam ln. V mot ngi phu n neu khong co kinhnguyet, khong mang thai va khong sinh con se khong con la phaiyeu, phai ep ma tham ch cung chang phai la an ba na.

Hieu e thong cam va yeu thng ngi ban i cua mnh hn lanhiem vu cua ngi nam c s song theo li Phat day. Ngi phu ncung can hieu mnh hn, ac biet la y thc ro rang ve nghiep giitnh cua phai n e t hoan thien mnh, xng ang la phai ep.[


3- DE THNG NH NGI V TREMot thi, The Ton tru tai Rajagaha, day cac Ty kheo:V nh, nay cac Ty kheo, ngi v tre trong em hay

ngay, c a ve nha chong, nang cam thay het sc xauho, s hai trc mat me chong, cha chong, trc mat chongcho en cac ngi phuc vu, lam cong. Sau mot thi gian, dochung song, do than mat, nang co the noi vi me chong,vi cha chong va ca vi chong: Hay i i, cac ngi co bietc g.

Cung vay, nay cac Ty kheo, ay co Ty kheo, trongem hay ngay c xuat gia, t bo gia nh song khong gianh, cam thay het sc xau ho, s hai trc mat cac Tykheo, Ty kheo ni, nam c s, n c s cho en trc ca Sa diva nhng ngi lam vn. Sau mot thi gian, do chung song,do than mat, v ay co the noi vi thay A xa le, thay Giaotho: Hay i i, cac ngi co the biet c g.

Do vay, nay cac Ty kheo, cac thay can phai hoc tapnh sau: Ta se song vi tam cua ngi v tre khi mi venha chong. Nh vay, nay cac Ty kheo, ay la ieu canphai hoc tap.

(TKVN, Tang Chi Bo I, chng 4, pham Khong hy luan,phan Ngi v tre, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.702)

LI BAN:Trong vai tro va phan s lam v, lam dau, co le ep nhat va dethng nhat la luc nang dau mi c a ve nha chong. Chuyeno vu quy a nang dau ve ben la vi nhieu noi buon vui lan lon.Hien hu va hoa nhap trong mot gia nh hoan toan xa la la motth thach ln. V the, nang dau mi luc nao cung rut re, e then,


khep nep va khiem cung. Noi nang nho nhe, c ch t hoa, knhtren nhng di, sieng nang cham ch cho en i tha ve trnh,nhat nhat eu le phep, hien thuc. Chnh mang tam niem nay, nangdau a the hien tron ven net ep oan trang, thuy m, thuc n.

Sau mot thi gian chung song, quen ngi va quen viec roi th nangdau hien thuc kia khong con y t va lan lt xuat hien nhng tnhcach tho thao von an tang trong ban chat cua mnh. Khong nhngtho thao, tham ch co luc hon hao vi chong va vo le vi cha mechong. Gi ay, trong mat moi ngi va ca chnh nang, nangkhong con ep va de thng na.

Ngi xuat gia cung vay, s tam that trong trang va ep e. Nhngngay mi xuat gia, nhn au cung thay Phat va Bo tat. Tiec rang,ngay thang thoi a, nhat nien Phat hien tien, nh nien Phatthang thien e roi ngan ng tiec nuoi cai s tam ngay ay. Thc ra,cai tam ban au trinh nguyen ay khong mat, no van an tang trongtam kham moi ngi. Co ieu, cuoc song vi bao hien thc tran truia lam no chai l, heo ua va can coi. Chnh ieu nay a lam suygiam niem tnh tn, de dang tang trng t nga dan en bat knhva thoi that.

Ngi e t Phat phai luon chanh niem e biet ro t than cuamnh. Song vi c khiem ha, tam trong sang, y hien thien vathan trong trong hanh x cung nh moi viec lam. Song vi tam cuangi v tre khi mi ve nha chong la b quyet e ton tai va ctrng dng trong Chanh phap.[


4- PHU N THANH CONGMot thi, The Ton tru Savatthi, tai lau ai cua

Migara. Roi Visakha, me cua Migara i en, sau khi anhle va ngoi xuong mot ben, The Ton noi vi Visakha:

Nay Visakha, ay u bon phap, n nhan thanh tu schien thang i nay. i nay ri vao trong tam tay cuanang. The nao la bon?

ay, nay Visakha, n nhan co kha nang kheo lam caccong viec, biet thau nhiep cac ngi phuc vu, s hanh va ychong, biet gi gn tai san.

Thanh tu bon phap nay, nay Visakha, n nhan thanhtu s chien thang i nay. i nay ri vao trong tam taycua nang.

Nay Visakha, ay u bon phap, n nhan thanh tu schien thang i sau. i sau ri vao tay cua nang. Thenao la bon?

ay, nay Visakha, n nhan ay u long tin, ay ugii c, ay u bo th, ay u tr tue.

Thanh tu bon phap nay, nay Visakha, n nhan thanhtu s chien thang i sau. i sau ri vao trong tam taycua nang.

(TKVN, Tang Chi Bo III, chng 8, pham Ngay trai gii,phan i nay [lc], VNCPHVN an hanh, 1996, tr.644)

LI BAN:Mot phu n c xem la thanh cong trong cuoc i, ngoai hanhphuc cua chnh ban than con la niem vui, s t hao cho chong conva ca gia nh. Vai tro cua ngi phu n trong gia nh vo cungquan trong, v the, hau nh bat c ngi phu n nao cung phan au


e t hoan thien mnh, hng en s thanh cong.

Theo quan iem cua The Ton, mot phu n thanh cong trc hetphai co kha nang kheo lam cac cong viec. Ngoai cong viec nha,ngi phu n phai co mot nghe nghiep chuyen mon e cung vichong con xay dng cuoc song. Khong nhng co nghe nghiepchuyen mon cao ma con co kha nang ieu hanh va quan ly nhans (toi t va nhan cong). oi vi phu n ngay nay, thanh tu haitieu ch tren la chuyen bnh thng, song vao thi The Ton, phu nb xem thng va b khinh re, th quan iem nay thc s cap tien.

Tiep en, ngi phu n thanh cong phai the hien nhuan nhuyennghe thuat song nham a en s hoa hp trong gia nh. Lamcho chong con ep long la ieu khong n gian, oi hoi mot kinhnghiem song phong phu, tnh thng, s chu ng va tren het las hy sinh tat ca v hanh phuc gia nh. Sau cung, ngi phu nthanh cong phai biet gi gn tai san cua gia nh. Cua chong nhngcong v, v the vai tro noi tng cua ngi phu n trong gia nhcc ky quan trong, co tnh chat quyet nh s ton vong cua ca gianh. o la s ieu tiet chi tieu hp ly, can oi va can ban trong thuchi, gi vng cac thanh qua lao ong va tai san cua gia nh.

Tren ay la nhng nhan to c ban giup mot ngi phu n thanhcong trong i nay. Tuy vay, e tiep tuc duy tr thanh cong trongtng lai, ngi phu n phai no lc tu hoc, kien toan t than, nhatla phai thanh tu ve tn, gii, th va tue. e thanh cong trong hieni la kho nhng e thanh cong trong nhng i sau lai cang khohn, bi le i kem vi thanh cong luon la s nga man, xem thngngi khac.

Do o, hang n c s phai nhan thc sau sac va ng dung ngaynhng li day cua c The Ton vao cuoc song thc tien neu muontr thanh ngi phu n thanh cong trong i nay va i sau.[


5- PHC BAO THIEN N KHA AIMot thi, The Ton tru tai Kosambi. Luc bay gi, Ton

gia Anuruddha ang ngoi thien tnh th rat nhieu Thien ni en tha Ton gia:

Chung toi la nhng Thien n vi than hnh kha ai.Tren ca ba lnh vc, chung toi co quyen lc va t tai. ThaTon gia, chung toi muon co hnh sac, tieng hay va lac thonh the nao th ngay lap tc lien c hnh sac, tieng hayva lac tho nh the ay.

Roi Ton gia Anuruddha xuat thien, i en anh le, bachThe Ton:

Trong khi con toa thien, cac Thien n kha ai i en noichung toi co quyen lc va t tai. Bach The Ton, thanh tubao nhieu phap, n nhan sau khi than hoai mang chung,c sinh ve chung vi cac Thien n kha ai?

Nay Anuruddha, phai co ay u tam phap, the nao latam?

ay, n nhan oi vi chong ngu sau, day trc, vui vevi cong viec, x s ep long, noi li de thng. Ngi chongknh trong Sa mon, Ba la mon th n nhan ay cung knhtrong, cung dng. Pham tat ca viec nha phai thong thao,biet phng phap lam, sap at ngi lam. Trong nha ngichong, pham co no ty, nhan cong phai biet quan ly, sap xepcong viec, quan tam en i song cua ho. Tai san chong lamra phai biet gn gi, bao ve khong e hao ph, mat mat. Nnhan quy y Tam bao. N nhan gi gn nam gii. N nhansong vi tam rong rai, a thch bo th.

Thanh tu tam phap nay, n nhan sau khi than hoaimang chung, c sinh ve chung vi cac Thien n kha ai.


(TKVN, Tang Chi Bo III, chng 8, pham Ngay trai gii,phan Ton gia Anuruddha, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.638)

LI BAN:Trong luc ao th coi tri la canh gii co phc bao thu thang nhat.Song lau, ep e va nhng ieu kien toi u cua i song luon hienra ay u tuy theo y muon la ac iem cua ch Thien thien gii.Tu tap cac phap lanh e sinh ve nhng coi tri la muc ch cua tatca cac ton giao tren the gii, trong o co Phat giao.

Dau rang cac coi tri cha phai la cu canh, Phat giao chu trngthanh tu tue giac, cham dt sinh t, vt thoat ba coi. Song nhngai cha ay u duyen lanh oan tan phien nao, thanh tu Niet banth nen tu tap phc thien e tai sinh vao coi tri, t thang duyen coi tri, phat Bo e tam tu tap en giai thoat.

Muon c tai sinh thien gii lam nhng thien n kha ai co quyenlc va t tai, oi vi phu n phai thanh tu tam phap. o la motngi v hoan hao ve tnh yeu, long chung thuy, ay u phamhanh, co trach nhiem, biet hy sinh, kheo leo, tan tuy, thao vat vaam ang. Mat khac, phai biet nng ta Tam bao, gi gn namgii e thanh tu nhan cach ngi n c s. ac biet la tu tap both, tam tnh rong rai, trai rong long t, bi man vi tha nhan. ayla nhng nhan lanh can thiet e thanh tu phc bao sinh ve caccoi tri.

Xet ve phng dien hien tai, mot phu n thc hanh ay u tamphap tren chac chan se em en hanh phuc, an vui cho gia nhva chnh ban than mnh. V the, tam phap nay can c hang et Phat tu tap e co ay u phc bao, hanh phuc trong hien tai vatng lai.[


6- SC MANH CUA PHAI YEUMot thi, The Ton tru Rajagaha, tai Truc Lam, goi

cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co nam sc manh nay cua ngi an

ba. The nao la nam? Sc manh nhan sac, sc manh taisan, sc manh ba con, sc manh co con trai va sc manhgii hanh.

Nay cac Ty kheo, ngi an ba khong do nhan nhansac, khong do nhan tai san, khong do nhan ba con haykhong do nhan sinh con trai c sinh thien thu, thien giihay coi i nay.

Nay cac Ty kheo, ngi an ba do nhan gii hanh, saukhi than hoai mang chung c sinh thien thu, thien giihay coi i nay.

Nay cac Ty kheo, ay la nam sc manh cua ngian ba.

(TKVN, Tng ng Bo IV, chng 3, pham 3,phan Nhan, Nxb Ton Giao, 2001, tr.397)

LI BAN:Ngi ta thng noi phu n la phai yeu, co the v chan yeu taymem va tam hon a cam nen can c phai manh bao ve, yeuthng va che ch. Ky thc ho chang yeu chut nao, nhat lanhng phu n co nhan sac, tien bac, ba con, con trai va gii hanhbiet van dung, phat huy, khai thac het cac the manh s trng.

T xa en nay, nhan sac phu n luon la mot vu kh li hai, co scmanh lam o nc, nghieng thanh. S giau sang cung lam chophai yeu them sc manh, bi ma lc cua ong tien co the sai khienngi khac lam theo y mnh. Co ong ao ba con, dong toc va nhat


la co con trai (theo quan niem xa) lai cang cung co v the cuangi phu n trong gia nh, xa hoi.

Phu n ep tat c nhan loai ton vinh nhng sc manh tiem tangva manh me nhat cua ho chnh la c hanh, thc o ve ep toanmy cua n gii. Chnh c hanh la nhan to lam nen net ep vnhcu, e lai an tng kho phai va co sc manh cam hoa long ngi.Tuy nhien, c hanh phai do hoc tap, ren luyen va trau gioi mithanh tu. Ngoai cong dung ngon hanh th tu tap gi gii (khonggiet hai, khong trom cp, khong ta dam, khong noi doi va khongc bac, ru che, ma tuy) la nen tang can ban e kien toan phamhanh ngi phu n ly tng.

i, co mot trong nam nhan to ke tren th phu n o co scmanh. Theo The Ton, bon sc manh nhan sac, tien bac, ba con vacon trai khong ben vng, khong tao nen bnh an va hanh phuc laudai trong hien tai va tng lai cho phu n bang sc manh giihanh. Phu n th phai ep, co c hanh lai cang ep hn. V the txa cho en nay, cai net anh chet cai ep van mang gia tr vnhhang ong thi la muc tieu cho hang n lu Phat t hng en vachng at.[


7- MAU NGUI PHU N C NAM GII YEU THCHMot thi, The Ton tru Rajagaha, tai Truc Lam, goi

cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, ay u nam c tanh, mot n nhan

hoan toan khong kha y oi vi ngi an ong. The nao lanam? Khong co nhan sac, khong co tai san, khong co giihanh, li bieng, khong sinh con. Nay cac Ty kheo, ay unam c tanh nay, mot n nhan hoan toan khong kha y oivi ngi an ong.

Va nay cac Ty kheo, ay u nam c tanh nay, mot nnhan hoan toan kha y oi vi ngi an ong. The nao lanam? Co nhan sac, co tai san, co gii hanh, khong biengnhac, co sinh con. ay u nam c tanh nay, nay cac Tykheo, mot n nhan hoan toan kha y oi vi ngi an ong.

(TKVN, Tng ng Bo IV, chng 3, pham Trung lc,phan Kha y, khong kha y, Nxb Ton Giao, 2001, tr.383)

LI BAN:Phai n c ton vinh la phai ep. Tuy nhien, nh the nao la epth con tuy thuoc quan niem cua moi ngi, moi thi, phong tuc tapquan, cac nh che xa hoi V the, quan niem ve phai ep co muonmau muon ve khac nhau. Thi The Ton, mot phu n ly tng phaibao gom nam yeu to: co sac ep, co san nghiep, co ao c, siengnang lanh li va co the sinh con. Ngi phu n nao ay u namc nay la bieu tng cho nam gii eo uoi, chinh phuc va ketthan lam ban i.

Ngi phu n ly tng trc het la co ngoai hnh ep. Ke en,ngi phu n ay phai co s nghiep, tai san. Khong ch ep benngoai ma phai co tam hon cao thng, ao c sang ngi va gii


hanh thuy chung. Can thiet hn la s thao vat, lanh li, siengnang, can man e am nhiem thanh cong vai tro noi tng, onnh hau phng gia nh vng chac. Va yeu to quan trong nhatcua ngi phu n ly tng la thien chc sinh con, giup duy tr noigiong, noi doi tong ng, phat trien dong toc.

Xem ra, nhng tieu chuan ve mot ngi phu n ly tng thi TheTon en tan bay gi van la khuon mau cho an ong tm kiem. Vaay cung chnh la nhng yeu to ma cac ngi con gai cua The Ton(n c s) hien nay can hoc tap, ren luyen t kien toan e tr nenang yeu hn trong mat chong con. ng voi than trach rangchong con khong thng mnh ma hay nhn lai chnh mnh co dethng hay khong, mnh a hoi u nam c tnh cua ngi con gailanh cua The Ton cha? Nhng phu n nao biet t van ieu nay thchnh ho a tm ra ap an tra li.[


8- NGI V LY TNGMot thi, The Ton tru Savatthi, tai Jetavana, khu

vn ong Anathapindika. Luc bay gi, trong tru x cuaAnathapindika co ngi noi on ao, ln tieng. Sau khi hoinguyen do, c biet co nang dau Sujata khong vang li me,cha chong; khong vang li chong Roi The Ton cho goi Sujata:

Nay Sujata, co bay hang v tren i, the nao la bay? Vnh ngi sat nhan, v nh ngi an trom, v nh ngichu nhan, v nh ngi me, v nh ngi ch, v nh ngiban, v nh ngi n ty. Nay Sujata, hay nghe va suy nghiemky, Ta se noi:

Ai tam b ue nhiem, khong t man thng ngi, thchthu nhng ngi khac, b mua chuoc bang tien, hang saygiet hai ngi, hang ngi v nh vay, c goi v sat nhan.

Con hang n nhan nao, tieu xai tai san chong, do congkho em lai, do vay neu muon trom, dau co t i na, hangngi v nh vay, c goi v an trom.

Khong a thch lam viec, bieng nhac nhng an nhieu,ac khau va bao lc, phat ngon li kho chu, an ap va chhuy, hang ngi v nh vay, c goi v chu nhan.

Ai luon luon t man, co long thng xot ngi, sansoc giup chong, nh me cham soc con, tai san chongtao ra, biet ho tr gn gi, hang ngi v nh vay, cgoi v nh me.

Ai nh ngi em gai, biet cung knh ton trong, oi vingi chong mnh, vi tam biet tam quy, tuy thuan phuc vuchong, hang ngi v nh vay, c goi v nh ch.

Ai i thay chong, tam hoan hy vui ve, nh ngi ban


tot lanh, a lau t xa ve, gi gii da trung thanh, hangngi v nh vay, c goi v nh ban.

Khong tc gian an tnh, khong s cac hnh phat, tam tkhong hiem han, nhan nhn oi vi chong, khong phan notc gian, tuy thuan li chong day, hang ngi v nh vay,c goi v n ty.

Nhng ngi v thuoc hang sat nhan, an trom, chunhan do khong gi gii, ac khau va vo le nen khi than hoaimang chung, b sinh vao a nguc.

Nhng ngi v thuoc hang nh me, ch, ban va n tydo an tru tren gii c, nen khi than hoai mang chung, csinh vao thien thu, thien gii.

(TKVN, Tang Chi Bo III, chng 7, pham Khong tuyen bo,phan Cac ngi v, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.404)

LI BAN:V chong t nguyen gan bo, chung song vi nhau, o la duyen maau cung la n. Ngi an ong nao cung mong muon co c ngiv hien trong i. The nhng, do nghiep lc va duyen n cua moingi nen khong phai ai cung tm c ngi v nh y.

Ve pha phu n, mang trong mnh mot s mang va thien chccao ca, ai ma khong muon mnh tr nen hoan thien, la ngi v,ngi me hien e xay dng, vun ap hanh phuc gia nh em laian vui cho chong con. Ch ngat noi thc te cua cuoc song th maykhi mong muon bnh thng ay tr thanh hien thc, bi moingi co nghiep lc rieng va t ai vt qua c nghiep lc cuachnh mnh.

V the, s ket hp v chong co tnh t nguyen ay, neu khong kheovun boi, chuyen hoa va khac phuc loi lam th oi khi lai la troi


buoc va t lam kho cho nhau. Theo quan iem cua The Ton th cobay hang v tren i. Tuy nhien, cach phan loai ay ch co tnhbieu trng, v rang trong bat c ngi phu n nao cung tiem anva dung cha tnh cach cua bay hang ngi ay. Do vay, ngi nPhat t, muon tr thanh ngi v tot th hay vang li Phat day,sieng nang tu tap e chuyen hoa t than. Thng hoc va hanhphap e chuyen nhng tam niem cua cac ngi v nh sat nhan,an trom, chu nhan thanh tam niem cua nhng ngi v nh me,ch, ban va n ty.

Hanh phuc hon nhan do chnh hai v chong tao dng va xay apnen. Hieu biet nhau e thng yeu nhau thc s; cung nhau se chia,cam thong va tha th, bao dung, khac phuc loi lam e vt qua moitr ngai tren cuoc i nham xay dng gia nh hanh phuc la trachnhiem cua nhng ngi con Phat.[


V. CAU NGUYEN


1- CAU NGUYENMot th i, The To n tru Nalanda, ta i r ng

Pavarikamba, co v thon trng Asibandhakaputta i enanh le roi bach The Ton:

Bach The Ton, cac v Ba la mon co the cau nguyen chomot ngi a chet bang cach keu ten v ay len va dan v ayvao Thien gii?

Nay thon trng, Ong ngh the nao khi co mot ngisat sinh, lay cua khong cho, song theo ta hanh trong cacduc, vong ng, tham lam, san han, ta kien; khi ngi aymang chung, moi ngi tu hop cau khan, mong rang nginay c sinh ve Thien gii?

Nay thon trng, v nh co ngi lay mot tang a lnnem xuong ho sau, roi tu hop lai cau khan, mong rang tanga hay noi len. Ong ngh the nao, tang a ay do nhanduyen cau khan ma co the noi len khong? Tha khong,bach The Ton.

Cung vay, nhng ngi song theo ac hanh nh tren, khimang chung du c cau nguyen sinh Thien gii nhng vanphai oa vao coi d, ac thu, oa x.

Ong ngh the nao, nay thon trng, khi co mot ngi tbo sat sinh, t bo lay cua khong cho, t bo song ta hanh,khong vong ng... co chanh tri kien; khi ngi ay mangchung, moi ngi tu hop cau khan, mong rang ngi nay boa vao a nguc?

Nay thon trng, v nh co ngi em dau o xuong honc, roi tu hop lai cau khan, mong rang dau hay chm sauxuong nc. Ong ngh the nao, dau ay do nhan duyen cau khanma co the chm xuong ay ho? Tha khong, bach The Ton.


Cung vay, nhng ngi song theo thien hanh nh tren,khi mang chung du b cau nguyen oa vao a nguc nhngvan sinh vao Thien gii.

(TKVN, Tng ng IV, chng 8, phan Ngi at phngTay hay ngi a chet, VNCPHVN an hanh, 1993, tr.488)

LI BAN:Cau nguyen la mot phng thc tu tap pho bien trong Phat giao vacac ton giao khac. Tuy nhien, cau nguyen theo tue giac cua TheTon rat ac thu, khong pho thac than phan vao mot s ban n cuamot ang sieu nhien ma hoan toan t chu, nguyen cau c sangsuot e chuyen hoa nghiep lc cua t than.

Phat giao tuy co chu trng cau nguyen, nhng khong phai e xinxo, mong c ban n. S gia tam cau nguyen ch nham muc chsoi sang, thap len ngon en tnh thc trong t tam cua ngi ccau nguyen, nham giup ho t thang hoa, chuyen hoa than tam ec giai thoat.

Do vay, theo ao Phat, ngi nao song ung vi Chanh phap thchac chan ngi ay at c an lac. Ho song an vui, hanh phuc,vt ra ngoai kho au mot cach ng nhien, nh dau th luon noilen mat nc.

Ngc lai, ngi nao song vi ac hanh, khong nh Chanh phap thchac chan ngi ay se chu kho au, oa lac. Vi cac nghiep quanang ne th nang lc cau nguyen se khong may tac dung, t thanca nhan ay b oa lac nh tang a nang se chm xuong nc laieu tat yeu.

Ngi Phat t luon cau nguyen ma khong y lai, khong pho thacong thi khong cau nguyen suong. Song va tu tap ung nh phapla cach cau nguyen chan chnh va thiet thc nhat cho t than vatha nhan.[


2- TE ANMot thi, The Ton tru Rajagaha. Roi Ba la mon

Ujjaya i en anh le, ngoi xuong mot ben, bach The Ton:Co phai Ton gia Gotama khong tan than te an?Nay Ba la mon, Ta khong phai khong tan than tat

ca loai te an. Nhng loai te an nao, nay Ba la mon, bob giet, de cu b giet, ga heo b giet, cac loai sinh vatkhac i en b giet hai. Loai te an ay, nay Ba la mon,lien he en sat sinh, Ta khong tan than loai te an ay.Nhng loai te an co sat sinh nh vay, nay Ba la mon,cac A la han va nhng ai i tren con ng hng en Ala han, khong co i en.

Nay Ba la mon, tai nhng te an nao, trong ay khongco bo b giet, khong co de cu b giet, khong co ga heo bgiet, khong co cac loai sinh vat khac b giet hai. Nay Ba lamon, Ta tan than loai te an khong co sat sinh nh vay, tcla lam bo th, te an cau hanh phuc cho gia nh. Nhngloai te an khong co sat sinh nh vay, nay Ba la mon, cac Ala han va nhng ai i tren con ng hng en A la han,co i en.

(TKVN, Tang Chi Bo I, chng 4, pham Banh xe,phan Ujjaya, VNCPHVN an hanh, 1996, tr.629)

LI BAN:Te le la mot hnh thc tn ngng co t rat xa xa. Con ngithng thiet lap an trang, sam sanh le vat roi te le e cam ta triat, than linh hoac e cau xin tha toi hay an sung t nhng angthieng lieng. Du te an, mot hnh thc tn ngng co xa nhngngay nay van ton tai ong thi co vai tro quan trong trong i song


tinh than cua con ngi, nhat la nhng dan toc con duy tr ccac sac thai van hoa ban a truyen thong.

Theo quan iem cua The Ton, Ngai khong ca ngi va khong chapnhan bat c loai te an nao co lien he en s giet hai. Bi le, lepham cua te an t xa en nay gan nh mac nh phai co ru vamau cung tht cua chung sinh. Tham ch, mot vai te an cc ky daman va cuong tn khi le pham dang cung than linh khong phai sucvat ma la con ngi, thng th o la mot trinh n xau so. The Tonva nhng e t cua Ngai cc lc phan oi, khong i en nhng nicung te ma co s giet hai bi nhng cuoc te le nay khong em laili ch, khong tao ra phc bao ma ch tao them oan nghiet, gietchoc, kho au va thu han cho chung sinh.

Tuy nhien, The Ton lai ca ngi va hoan hy vi nhng loai te ankhong co sat sinh. Mot te an ma pham vat dang cung hoan toanchay tnh se tao ra phc bao ln v khong co kho au cua giet hai,ch thuan tuy bo th va cung dng, c cac bac gii c chngminh, chu nguyen. Nh le pham te an chay tnh, nhan s te anthanh tnh, chung sinh c li ch bo th nen ch Thien, than linheu hoan hy, ho niem cho gia chu c toai nguyen, nh y, li chva an vui.

Trai an chan te trong nghi le Phat giao hien nay cung la mot hnhthc te an trang nghiem va thanh tnh. Vi le pham trai nghi cungvi tam tnh tn bo th va cung dng, trai an chan te se mang laiphc bao ln cho gia chu, am dng lng li, c The Ton cangi va tan than.[


3- CUNG LINHMot thi, The Ton tai tru x cua Ba la mon Janussoni.

Sau khi i en cung knh anh le, hoi tham va ngoi xuongmot ben, Ba la mon Janussoni bach The Ton:

Tha Ton gia Gotama, chung toi bo th, lam cac le cungcho ngi chet. Mong rang, bo th nay cho ba con huyetthong a chet c li ch! Mong rang, cac ba con huyetthong a chet, tho hng bo th nay! Tha Ton gia Gotama,bo th nh the co li ch g cho cac ba con huyet thong achet khong? Cac ba con huyet thong a chet co c thohng bo th ay hay khong?

Nay Ba la mon, neu co tng ng x, thi co li ch;khong co li ch neu khong co tng ng x.

ay, nay Ba la mon, nhng ngi nao sau khi thanhoai mang chung sinh vao a nguc, sinh vao loai bang sanh,sinh cong tru vi loai ngi, sinh cong tru vi ch Thien.Nhng v nay, c nuoi song va ton tai vi nhng mon anng vi canh gii cua cac v ay. Nay Ba la mon, ay lakhong tng ng x; tru nhng ni ay, cac v ay khongc li ch cua bo th ay.

Nhng ay, nay Ba la mon, ngi nao sau khi thanhoai mang chung, sinh vao coi nga quy. V ay c nuoisong va ton tai vi cac mon an tai ay. Mon an nao, cac banbe, than hu, hoac ba con, hoac ngi cung huyet thongmuon hng cung cho v ay; tai ay, v ay song vi mon ano, ton tai vi mon an o. Nay Ba la mon, ay la tng ngx; tru ni ay, v ay c li ch cua bo th ay.

(TKVN, Tang Chi Bo IV, chng 10, pham Janussoni,phan Janussoni, VNCPHVN an hanh, 1997, tr.595)


LI BAN:Cung bai to tien, ong ba, cha me hoac ba con than quyen la mottrong nhng le tiet quan trong cua i song tinh than, tam linh cotruyen thong lau i, nham the hien s tri an, bao an, long thngknh oi vi ngi a chet.

Tuy nhien, do khong nhan thc ay u ve s tho dung cua cacchung sinh trong cac canh gii co s sai khac nen viec cung bai,gio chap a phan thng c lam theo cam tnh, the hien longthanh oi vi ngi a khuat ma khong biet ngi c cung co thodung c hay khong?

Thc ra, theo tue giac cua The Ton, ch co nhng chung sinh naosinh vao loai quy than, thuoc tng ng x mi hng c vat thcdang cung. Nh vay, ve phng dien oi tng c cung bai thch nhng chung sinh trong coi quy than mi tho dung c vatthc, o an, con cac chung sinh trong cac loai khac th khong vbat tng ng x. Tuy khong nhan c thc an nhng cac chungsinh ay van nhan c phc bao neu ngi than lam phc e hoihng cho ho. V the, oi vi ngi cung bai, muon than quyenc li ch du bat ky coi nao th ngoai viec sam sa le vat canphai thc hanh phong sinh, bo th va cung dng.

ieu ang lu y ay la cac chung sinh du tng ng x nhngch nhan c o an ch khong nhan cac th khac nh quan ao, xeco, nha ca hay tien bac v.v V le ay, khong nen cung vang macho ngi chet, ch cung o an, thc uong va hoa trai ma thoi.

Thc hanh cung bai nh li Phat day tren ay th khong nhng amdng lng li, ngi chet c li ch, ngi song c phc baoma con bao lu net van hoa tam linh cua dan toc va ao phap.[


4- THANH CAUMot thi, The Ton tru Savatthi, tai Jetavana, vn

ong Anathapindika, day cac Ty kheo:Nay cac Ty kheo, co hai s tam cau nay: Thanh cau va

phi Thanh cau.The nao la phi Thanh cau? ay, nay cac Ty kheo, co

ngi t mnh b sanh, b gia, b benh, b chet, b o nhiemlai tam cau cai b sanh, b gia, b benh, b chet, b o nhiem.

Nay cac Ty kheo, cai g goi la b sanh, b gia, b benh, bchet, b o nhiem? o la v con, toi t, gia suc, vang bac.Chap thu, nam gi, tham am va say me chung goi la tmnh b sanh, b gia, b benh, b chet, b o nhiem lai tamcau cai b sanh, b gia, b benh, b chet, b o nhiem. Nay cacTy kheo, nh vay goi la phi Thanh cau.

Va nay cac Ty kheo, the nao la Thanh cau? ay, naycac Ty kheo, co ngi t mnh b sanh, b gia, b benh, bchet, b o nhiem; sau khi biet ro s nguy hai cua chung, tamcau cai vo sanh, khong gia, khong benh, bat t, khong onhiem, vo thng an on khoi cac kho ach, Niet ban. Naycac Ty kheo, nh vay goi la Thanh cau.

(TKVN, Trung Bo I, kinh Thanh cau [trch],VNCPHVN an hanh, 1992, tr.361)

LI BAN:i chua, le Phat, cau nguyen an lanh, cat tng va thnh vng lanet van hoa tam linh cua nhng ngi con Phat. S cau nguyen,mong c se tot ep hn trong tng lai la ieu can thiet oi vimoi ngi.

a phan chung ta thng mong cau, tm kiem nhng yeu to hanh


phuc bnh thng nh sc khoe, phat tai, bnh an gia ao noichung la mong rang van s nh y. Nhng mong cau nay la chnhang, hp ly va thc tien. Tuy vay, The Ton van ran nhac rango cha phai la mong c, s tm cau cao thng, Thanh cau. Bio ch la vong lan quan cua ngi t mnh b sanh, gia, benh,chet va o nhiem lai tm cau cai b sanh, b gia, b benh, b chet,b o nhiem.

Theo tue giac cua The Ton, mong c xay dng i song hanhphuc bnh thng von rat quan trong, nhng quan trong hn lathiet lap nen tang ao c e tnh hoa than tam, thang hoa cuocsong, hng en giai thoat va giac ngo. ay, s mong cau cnang len mot tam cao mi, tm kiem s hoan thien nhan cachhn la sung man nhng nhu cau vat chat, danh tieng theo ducvong tam thng.

Nh vay, Thanh cau la mong cau toi thng, khong the

lời phật dạy_tập 2

Documents