lokalni plan akcije za djecu - niksic.me
TRANSCRIPT
1
OPŠTINA NIKŠIĆ
LOKALNI PLAN AKCIJE ZA DJECU
J u l, 2007.godine
2
SADRŽAJ 1. Uvod...............................................................................................................................................3 1.1 Opis procesa izrade LPA Nikšić 1.2 Struktura 1.3 Metodologija 2. Vizija.............................................................................................................................................3 3. Situaciona analiza-osnovni podaci o Opštini Nikšić...............................................................................................................................................5 4. Obrazovanje................................................................................................................................5 (Analiza -strateški ciljevi, operativni ciljevi, ključne aktivnosti, indikatori, budžet) 5. Zdravstvo..................................................................................................................................13 (Analiza -strateški ciljevi, operativni ciljevi, ključne aktivnosti, indikatori, budžet) 6. Socijalno-ekonomska oblast-analiza..........................................................................................................................................24 (Analiza -strateški ciljevi, operativni ciljevi, ključne aktivnosti, indikatori, budžet) 7. Kultura i sport................................................................................................................................................29 (Analiza -strateški ciljevi, operativni ciljevi, ključne aktivnosti, indikatori, budžet) 8. Bezbjednost.................................................................................................................................34 (Analiza -strateški ciljevi, operativni ciljevi, ključne aktivnosti, indikatori, budžet) 9. Monitoring i evaulacija.........................................................................................................................................41 10. Realizacija Loklnog plana akcije za djecu.................................................................................................................................................41 11. Aneks...............................................................................................................................................43 Participativno (kvalitativno) Istraživanje potreba u okviru obrañenih oblasti
3
UVOD
Lokalni plan akcije za djecu(LPA) je strateški dokument čiji je cilj stvaranje pogodnog okruženja za djecu u skladu sa principima definisanim u Meñunarodnoj konvenciji o pravima djeteta,Deklaraciji i akcionom planu Svijetu po mjeri djeteta ,koji je usvojila Generalna skupština Ujedinjenih nacija, i Nacionalnim planom akcije za djecu,koji je Vlada RCG usvojila u aprilu 2004.godine.LPA definiše kratkoročne,srednjoročne i dugoročne mjere i prioritetne akcije,za period od 5 godina,radi poboljšanja položaja djece u lokalnoj zajednici,sa posebnim osvrtom na djecu koja potiču iz marginalnih grupa. Po preporuci Zajednice opština Crne Gore,predstavnici lokalne uprave opštine Nikšić su stupili u kontakt sa predstavnicima UNICEF-a,u cilju izrade Lokalnog plana akcije za djecu u Nikšiću. Proces izrade LPA u Nikšiću je obuhvatio sljedeće faze: 1.Rješenjem predsjednika Opštine su formirani Menadžment i Meñusektorski tim. Menadžment timom je koordinirao potpredsjednik Opštine,a članovi su bili zaposleni u lokalnoj upravi. Meñusektorski tim su činili predstavnici institucija i organizacija koji rade sa djecom i rade za djecu (pedijatar,dva direktora osnovnih škola,profesor srednje škole i predstavnik NVO Školski omladinski parlament,socijalni radnik,logoped i pomoćnik direktora dječjeg vrtića,povjerenik za raseljena lica,predstavnici romske NVO”Početak”,Udruženja za pomoć licima ometenim u psihofizičkom razvoju,NVO “Sigurna ženska kuća”,NVO “SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja” i novinar RTVNK). 2.Održan je dogovorni sastanak sa predstavnicima UNICEF-a i predstavnikom opštine Bijelo Polje.Članovi timova su upoznati sa postupkom izrade LPA i prenešena su im iskustva opštine Bijelo Polje u tom procesu. 3.Predsjednik Opštine je sa UNICEF-om potpisao Memorandum o razumIjevanju,u kojem su definisane uloge i obaveze jedne i druge strane u periodu izrade LPA. 4.Članovi Menadžment i Meñusektorskog tima su prošli obuku o strateškom planiranju i metodama participativnog istraživanja.Obuke su sproveli treneri Centra za razvoj nevladinih organizacija.Takoñe,predstavnik CRNVO je odreñen za stručnog konsultanta u opštini Nikšić,u procesu izrade LPA. 5.Definisana su problemska područja i to:obrazovanje,zdravstvo,socijalno-ekonomska oblast,kultura i sport i bezbjednost.Odreñena je i Vizija zajednice koja želi da se ostvari do 2012 godine-“Nikšić-grad jednakih prava za svako dijete u kojem su djeca uključena u kreiranju svoje budućnosti”. 6.U cilju informisanja šire javnosti o izradi,značaju i osnovnim podacima o Lokalnom planu akcije,uz pomoć Televizije Nikšić urañena je polučasovna televizijska emisija.Takoñe, predstavnici timova su imali priliku da gostuju u jednoj televizijskoj i radio emisiji. 7.Članovi Meñusektorskog tima, koji je podijeljen u manje (sektorske) timove, su prikupili podatke o stvarnom stanju po oblastima.Menadžment tim je uz pomoć predsjednika seoskih mjesnih zajednica i direktora seoskih osnovnih škola prikupio podatke o problemima i potrebama djece sa sela.Na osnovu prikupljenih podataka urañena je Situaciona analiza. 8.Održano je ukupno 30 fokus grupa sa djecom osnovne i srednje škole,sa gradskog i prigradskog područja,sa REA djecom,djecom sa smetnjama u razvoju i njihovim roditeljima,vaspitačima,nastavnicima,profesorima,socijalnim radnicima,pedijatrima i ostalim medicinskim osobljem,predstavnicima kulturnih i sportskih klubova,članovima romske nevladine
4
organizacije,članovima organizacija čiji su predstavnici članovi Meñusektorskog tima i zaposlenim u Centru bezbjednosti. 9.Na jednom od sastanaka timova za izradu LPA utvrñen je Plan komunikacije LPA.Odreñen je Medijski tim sa zadatkom da osmisli,odnosno kreira ključne poruke i odredi ciljne grupe kojima će iste biti proslijeñene,a u cilju njihovog aktivnog uključivanja i pružanja podrške LPA.Angažovani su stručni ljudi za izradu loga LPA u Nikšiću. 10.Na osnovu Situacione analize i rezultata fokus grupa odreñeni su strateški i operativni ciljevi,ključne aktivnosti,nosioci odgovornosti i budžet za sve predmetne oblasti. 11.Izvršene su konsultacije u okviru timova i odreñeni prioritetni strateški ciljevi,a nakon toga i radna verzija LPA. 12.Održana je javna rasprava i 2 tribine,i prikupljene su povratne informacije od djece vezano za Nacrt LPA. 13.Svi komentari i sugstije iz procesa konsultacija povodom Nacrta LPA su uvršteni,a na sastanku svih članova timova za izradu LPA potvrñeni su strateški ciljevi,operativni ciljevi,ključne aktivnosti,nosioci odgovornosti i budžet u oblastima definisanim LPA i nakon toga urañena je finalna ferzija LPA,koju je Skupština opštine Nikšić jednoglasno usvojila na sjednici održanoj 6.jula 2007.godine.
5
SITUACIONA ANALIZA U OPŠTINI NIKŠIĆ
Krajem 2006.godine u opštini Nikšić je bilo 6441 dijete uzrasta od 0-6 godina, od 7-14 godina 7833, djece do 15 godina ukupno je bilo 14.598, od 15-18 godina 3041, što znači da je u opštini Nikšić,u tom periodu bilo od 0-18 god. 17.839 djece.
Od ukupnog broja djece u opštini Nikšić,oko 2.500 djece živi na selu,REA (Romi,Egipćani i Aškalije)djece ima 436,dok je 102 djece iz raseljenih ili izbjeglih porodica. Ne postoji registar niti precizni podaci o broju djece sa smetnjama u razvoju . Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije broj osoba sa smetnjama u razvoju je od 7 do 10% od ukupnog broja stanovništva, pa se prema tome pretpotstavlja da u Nikšiću postoji od 1.000 do 1.400 djece sa različitim vrstama teškoća u razvoju.Prema podacima Centra za socijalni rad Nikšić,Plužine i Šavnik,u 2006.godini, ličnu invalidninu je koristilo 34,pravo na pomoć i njegu drugog lica 78,a dječji dodatak 2.144 djece.U Udruženju za pomoć licima ometenim u psihofizičkom razvoju učlanjeno je 116 djece, od čega 57 dječaka i 59 djevojčica. Ovaj broj se odnosi na djecu sa umjerenim i teškim smetnjama u razvoju, a smetnje lakšeg stepena nijesu evidentirane u Udruženju.
OBRAZOVANjE
Na području opštine Nikšić postoje 22 osnovne škole,4 srednje,škola za osnovno muzičko obrazovanje i dječji vrtić. U školskoj 2005/06 predškolskim vaspitanjem je bilo obuhvaćeno 1038 djece( ženskog pola - 536, muškog pola – 502). Od tog broja u grupi mlañeg jaslenog uzrasta do jedne godine starosti je bilo 11 djece, starijeg jaslenog uzrasta do 2 godine -4 vaspitne grupe, sa ukupno 37 djece.
Dječiji vrtić ''Dragan Kovačević'' realizuje svoj program u dvanaest vrtića i u okviru sedam osnovnih škola. Ustanova raspolaže sa 3498 m² pokrivnog prostora, od čega 39 dječijih soba ukupnog kapaciteta 885 djece i 6050 m² otvorenog dvorišnog prostora.
Ustanova ne raspolaže namjenski izgrañenim prostorom za dječije jaslice, osim adaptiranog prostora u stambenoj zgradi, korisne površine 127 m²- dvije radne sobe . Kapacitet soba obuhvata 30 djece.
Potrebe roditelja za boravkom djece u vrtiću uzrasta od jedne godine su mnogo veće nego što su mogućnosti ustanove da odgovori takvim potrebama. Za sada je Nikšić grad koji nema izgrañene jaslice, te je zbog toga i obuhvat djece tog uzrasta vrlo mali, skoro zanemarljiv u odnosu na broj stanovnika.
U ustanovi je zaposleno 149 radnika: 86 vaspitača, 13 medicinskih sestara, 1 psiholog, 1 pedagog, 1 logoped i 47 ostalih zaposlenih.
U vrtiću je uključeno 18 djece sa posebnim potrebama (djeca sa smetnjama u razvoju) i 6 REA djece.U cilju uključivanja većeg broja REA djece u vrtićima,obezbijeñena im je besplatna ishrana u toku boravka .
Na prostoru opštine Nikšić pravo na osnovno obrazovanje ostvarilo je tokom školske 2005/06 godina. 8.546 učenika. Od tog broja 4.144 su djeca ženskog pola i 4.402 djeca muškog pola.Prema školskim registrima 121 djete REA se redovno školuje,a prema istraživanju 79 o uključenosti romske djece u sistem obrazovanja,koje je SOS telefon Nikšić uz podršku UNICEF-a uradio u decembru 2005.godine.102 djece,koja potiču iz raseljenih ili izbjeglih porodica,uzrasta od 14-18 godina,nema školsku spremu,18 djece ima završenu osnovnu školu,a samo 2 srednju školu.
Osnovne škole,kojih ima 22 na području opštine Nikšić, raspolažu sa 40.525 m² školskog prostora koji obuhvata: 210 učionica sa 11.766 m²;54 specijalne učionice sa 2.869 m²;40 kabineta
6
sa 2.200 m²,19 fiskuturnih sala sa 4.358 m²;23 radonice sa 1.530 m²;20 biblioteka sa 611 m²;6 čitaonica sa 277 m²;4. sale za kulturnu i javnu djelatnost sa 320 m²;6 ambulanti sa 160 m² i 9 kuhinja sa 100 m². Zaposleno je ukupno 747 radnika i to: 364 nastavnika, 211 profesora i 162 ostalih zaposlenih.
Škole organizuju rad u dvije smjene, a dvije škole OŠ''Luka Simonović'' i OŠ''Mileva Lajović Lalatović'' organizuju rad i u meñusmjeni.
U okviru osnovnog obrazovanja,pravo na inkluzivno obrazovanje (uključivanje djece sa smetnjama u razvoju) u redovni sistem obrazovanja ostvarilo je 60 djece sa različitim smetnjama u razvoju. Ovi podaci su iz 8 škola na gradskom i prigradskom području.
U okviru OŠ'' Olga Golović'' rad se organizuje u specijalnom odjeljenju, sa 12 učenika muškog pola i 5 učenika ženskog pola ,što je ukupno 17 učenika.
Djece bez roditeljskog staranja ima 30( 19 dječaka i 11 djevojčica).U Dječjem domu u Bijeloj smješteno je 3 djece(dječak i dvije djevojčice),u Zavodu u Kotoru jedan dječak,a u Centru »1.jun« u Podgorici smještene su 3 djevojčice,dok jedan dječak putuje(podaci su iz septembra 2006.godine).
Što se tiče seoskih osnovnih škola,većina se nalazi u solidnom stanju,osim škole u Trubjeli gdje je neophodno sanirati krov i uraditi sanitatrni čvor,kao i Lukovu gdje je potrebno sanirati bistijernu i sanitarni čvor.U selima Vraćenovići i Grahovo iskazana je potreba za otvaranjem vrtića.Jedan broj učenika zbog loše materilalne situacije ne upisuje redovno srednju školu ili je napuštaju.Takoñe,u pojedimim seoskim školama,po mišljenu direktora,je neophodno organizovati predavanja za učenike i roditelje o bolestima i problemima savremenog društva(narkomanija,aids i sl.).Zbog velike udaljenosti škola od domova učenika,veliki broj djece dnevno pješači i po 10 km u jednom pravcu.
Na teritoriji opštine Nikšić srednjim obrazovanjem obuhvaćeno je 2.445 učenika,a od toga su samo 3 učenika REA grupe.
U Gimnaziji u 2005/06 školskoj godini obrazovanje je sticalo 1.225 učenika, zaposleno je 97 radnika, 75 profesora i 22 ostalih zaposlenih radnika. Rad se odvija u školskom prostoru od 7.196,8 m², bez opremljenog dvorišta za izvoñenje nastave fizičkog vaspitanja. Škola raspolaže bibliotekom od 20.000 naslova. Do škole putuje 150 učenika.
U Elektro-metalurškoj školi obrazovanje stiče 841 učenik, zaposleno je 77 radnika,63 su profesori i 14 ostalih zaposlenih. Školski prostor u kome se odvija nastava je 11.360,60 m². Praktična nastava organizovana je u školskim radionicama i u privrednim društvima,kod preduzetnika,preduzećima i privatnim radnjama.
Srednja stručna škola obrazovala je u školskoj 2005/06 godini, 379 učenika, u školskom prostoru 3.154.23 m². Rad u školi je ostvarivalo 62 zaposlena, 42 profesora i 20 ostalih radnika. Školske radiononice u kojima se odvija praktična nastava:bravarska sa 286,20m²; strugarska sa 236,30m²;varilačka sa 117,46 m²;automehaničarska radionica,drvoprerañivačka sa 176,86 m² i alatnica sa 47,10 m². U ove tri srednje škole rad se organizuje u dvije smjene. U Ekonomsko –ugostiteljskoj školi je upisan 1.151 učenik(436 m.p. i 715 ž.p.).Zaposlena su 73 radnika,od toga su 56 profesora.Škola raspolaže sa 1.509 m2 korisnog prostora.Posjeduje biblioteku sa 12.000 naslova.Učenici praktičnu nastavu obavljaju u trgovinskom preduzeću »Plus komerc«. Prilagoñenost škola i vrtića djeci sa posebnim potrebama je na veoma niskom nivou, tako da ni u jednoj školi nema opreme za brajevu azbuku, zvučnih, slušnih i drugih pomagala koja su potrebna djeci sa posebnim potrebama. Što se tiče arhitektonskih barijera, skoro svaka škola u gradu ima prilazne stepenice, nema kosu rampu prilagoñenu za kretanje djece-korisnika invalidskih
7
kolica. Nastava se izvodi u spratnim prostorijama jer je u većini škola kabinetska nastava, tako da je ova djeca ne mogu ili veoma teško mogu pratiti. Nijedna škola nema hidrauličnu platformu ili lift. Centralni vrtić je prilagoñen, zbog toga što nema stepenica i nema spratnih prostorija, što se ne može reći za sve ostale predškolske jedinice u gradu. Djeca nemaju besplatne obroke niti besplatan boravak u vrtiću, bez obzira na njihove smetnje u razvoju. Tri osnovne škole sa područja opštine Nikšić su uključene u projekat indeks za inkluziju ,a to su "Luka Simonović","Mileva Lajović Lalatović" i "Olga Golović".Ove godine je i JPU "Dragan Kovačević" uključen u ovaj program,a sve osnovne škole sa područja Opštine su uključene u projekat inkluzivnog obrazovanja. Neformalno obrazovanje djece sa posebnim potrebama u opštini Nikšić sprovodi se jedino u „Igračkoteci“ Nikšić, gdje je obuhvaćeno od 25 do 40 djece sa posebnim potrebama, u raznim obrazovnim programima,od predškolskog i osnovnoškolskog do obuke na računaru. Za ove troškove država ni Opština ne izdvajaju nikakva sredstva već troškove snosi Udruženje za pomoć licima ometenim u psihofizičkom razvoju,a novac obezbjeñuje putem projekata od stranih i domaćih donatora. Budućnost ovih programa je neizvjesna upravo zbog neredovnosti i nepostojanja stalnog izvora finansiranja. U OŠ "Mileva Lajović Lalatović" u kojoj,u ovoj školskoj godini, ima 83 REA djece,se ovaj program uspješno sprovodi.Naime, organizuju se radionice za roditelje REA djece sa ciljem podizanja njihove svijesti o značaju obrazovanja,kao i dopunski časovi za ovu djecu,koji su se pokazali kao veoma efikasni, jer su djeca pokazala značajan napredak u znanju iz nastavnih predmeta obuhvaćenih ovim časovima.
Uključivanje romske djece u sistem obrazovanja prate problemi kao što su: nepismenost
roditelja, slaba ekonomska moć roditelja, nedostatak prostora i adekvatnog nastavnog
kadra,nepoznavanje jezika većinske populacije,život u izdvojenim naseljima,kao i njihov mentalitet
i tradicionalni način života. Zbog teške ekonomske situacije mnogi roditelji žive u krajnjoj bijedi,
djeca u pojedinim naseljima nemaju elementarne uslove za održavanje higijene i uslove za
normalan psihofizički razvoj.
»SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja« iz Nikšića, u sklopu Romskog centra sprovodi
program neformalnog obrazovanja za romsku djecu predškolskog uzrasta.Program pohañaju
romska djeca iz naselja Budo Tomović 1 i 2,Željezara i Naselje pod Trebjesom,koja su podjeljena u
dvije grupe-vrtić i predškolska nastava.Finansiranje ovog programa se sprovodi isključivo uz
pomoć meñunarodnih donacija,koje obezbjeñuje »SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja«
Nikšić.
8
1.2
Veći
obu
hvat
dje
ce
pred
škol
skim
va
spita
njem
i
obra
zova
njem
Upu
ćiva
nje
zaht
jeva
M
inis
tars
tvu
pros
vjet
e i n
auke
o
pošt
ovan
ju
Zako
na
o pr
edšk
olsk
om
vasp
itanj
u i
obra
zova
nju,
u dj
elu
gdje
M
inis
tars
tvo
pokr
iva
50%
tro
škov
a bo
ravk
a u
vrtić
ima
Broj
dje
ce č
ije t
rošk
ove
u vr
tićim
a u
izno
su o
d 50
%
pokr
iva
Min
ista
rtsvo
pr
osvj
ete
i nau
ke
2007
Lo
kaln
a up
rava
, M
PN,M
ZRSS
,Dje
čji
vrtić
Stra
tešk
i cilj
evi
Podc
iljev
i A
ktiv
nost
i Id
ikat
or
Vrem
ensk
i ok
vir
Odg
ovor
ne
inst
ituci
je
Bud
zet
Izvo
ri fin
ansi
ranj
a
Nam
jens
ka iz
grad
nja
ja
slic
a,
(akt
ivira
ti pr
ojek
at iz
198
6.go
dine
)
Izgr
añen
e ja
slic
e St
epen
zad
ovol
jstv
a ko
risni
ka u
slov
ima
u ja
slic
ama
200
9-20
10
Loka
lna
upra
va,
Min
ista
rstv
o pr
osvj
ete
i na
uke(
MPN
)
Min
ista
rstv
o zd
ravl
ja,ra
da i
soci
jaln
og s
tara
nja
(MZR
SS)
Lo
kaln
a up
rava
M
PN,M
ZRSS
, N
VO,d
onat
ori
Opr
eman
je d
voriš
ta 3
vrti
ća
potre
bnim
m
obilij
arom
Step
en z
adov
oljs
tva
koris
nika
20
09
Loka
lna
upra
va,M
PN,
Dje
čji v
rtić
Lo
kaln
a up
rava
M
PN,
NVO
,don
ator
i(Hel
p)
Izgr
adnj
a D
nevn
og c
entra
za
dj
ecu
sa ra
zvoj
nm te
škoć
ama
Broj
dje
ce k
oris
nika
D
nevn
og c
entra
St
epen
zad
ovol
jstv
a ro
dite
lja u
slug
ama
Dne
vnog
cen
tra
2008
Lo
kaln
a up
rava
,MZR
SS,
NVO
180.000
eura
Loka
lna
upra
va,M
ZRSS
, U
druž
enje
za
pom
oć
licim
a om
eten
im u
ps
ihof
izič
kom
ra
zvoj
u,do
nato
ri
1. U
napr
eñen
o va
spita
nje
i ob
razo
vanj
e za
svu
dje
cu
pred
škol
skog
uzr
asta
1.1
Obe
zbije
ñeno
pr
edšk
olsk
o va
spita
nje
i ob
razo
vanj
e za
svu
dj
ecu
Ukl
oniti
fizi
čke
barij
ere
za p
ristu
p ob
jekt
ima(
10 v
rtića
) Br
oj iz
grañ
enh
„ram
pi“
za p
ristu
p ob
jekt
ima
2008
Lo
kaln
a up
rava
, M
PN
2.000 eura
Loka
lna
upra
va
MPN
, N
VO,d
onat
ori
9
Upu
titi
zaht
jev
Min
ista
rstv
u pr
osvj
ete
i nau
ke i
Min
ista
rstv
u zd
ravl
ja,ra
da
i so
cija
lnog
st
aran
ja z
a iz
mje
nu Z
akon
a o
dječ
joj i
soc
ijaln
oj z
aštit
i , k
ako
bi
se
obez
bije
dio
besp
lata
n bo
rava
k u
vrtić
u za
svu
dje
cu u
st
anju
soc
ijaln
e po
trebe
, REA
i dj
ecu
sa s
met
njam
a u
razv
oju
Broj
dj
ece
u st
anju
so
cija
lne
potre
be
koja
im
aju
besp
lata
n bo
rava
k u
vrtić
ima
2007
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
-Sa
vjet
za
lo
kaln
u sa
mou
prav
u,N
VO,
Zaje
dnic
a op
štin
a C
rne
Gor
e,D
ječj
i vrti
ć
1.3.
Pobo
ljšan
kva
litet
ob
uhva
ta d
jece
pr
edšk
olsk
im v
aspi
tanj
emob
razo
vanj
em
Inic
irati
sman
jivan
je n
orm
ativ
a za
bor
avak
dje
ce u
gru
pam
a Pr
ocen
at
za
koji
je
sman
jenj
br
oj
djec
e u
grup
ama
2007
D
ječj
i vrti
ć
Popi
s dj
ece
i fo
rmira
nje
baze
po
data
ka
Izra
ñena
ba
za
poda
tak
rom
ske
djec
e Kv
alite
t po
data
ka-v
rsta
in
form
acija
St
epen
až
urira
nost
i po
data
ka
Dos
tupn
ost
poda
taka
ja
vnos
ti
2007
-200
8 Lo
kaln
a up
rava
-M
PN,M
ZRSS
i C
enta
r za
soci
jaln
i ra
d(C
SR)
-rom
ske
NVO
1.00
0 eu
ra
-Lok
alna
sa
mup
rava
-M
PN,C
SR,
-don
ator
i,NVO
Org
aniz
ovan
je s
asta
naka
NVO
, šk
ola,
lo
kaln
e up
rave
, po
četk
om š
kols
ke g
odin
e
Broj
or
gani
zova
nih
sast
anak
a 20
07-2
012
Loka
lna
upra
va,M
NP,
NVO
-Edu
kaci
ja
ro
dite
lja
djec
e šk
olsk
og
uzra
sta
o zn
ačaj
u ob
razo
vanj
a(20
ra
dion
ica
godi
šnje
)
Broj
rod
itelja
koj
i su
proš
li ed
ukac
iju
Step
en
zado
voljs
tva
radi
telja
obu
kom
2007
-201
2 Šk
ole,
NVO
3.
000
eura
go
dišn
je
UN
ICEF
,don
ator
i N
VO
1.
4.Po
tpun
obu
hvat
ro
msk
e dj
ece
osno
vnim
ob
razo
vanj
em
Org
aniz
ovan
je
dopu
nske
na
stav
e za
R
EA(4
ča
sa
nedj
eljn
o-12
0 go
dišn
je)
Broj
dj
ece
koja
su
po
haña
la
dopu
nsku
na
stav
u N
ivo
usvo
jeno
g zn
anja
-po
boljš
ane
ocje
ne
u pr
edm
etim
a
2007
-201
2 Šk
ole
3.00
0 eu
ra
godi
šnje
M
PN,N
VO,d
onat
ori
10
Obe
zbeñ
ivan
je
škol
skog
pr
ibor
a, u
džbe
nika
(za
oko
150
uč
enik
a)
Broj
dis
tribu
irani
h šk
olsk
ih
kom
plet
a 20
07-2
012
Loka
lna
upra
va,C
SR,š
kole
, C
rven
i kr
st,M
NP,
NVO
6.00
0 go
dišn
je
Min
ista
rstv
o za
za
štitu
lju
dski
h i
man
jinsk
ih
prav
a,M
ZRSS
, M
PN
Obe
zbje
ñiva
nje
besp
lata
nog
obro
ka z
a 15
0 uč
enik
a Br
oj
obez
bije
ñeni
h be
spla
tnih
ob
roka
za
uč
enik
e Br
oj
djec
e R
AE
koja
us
pješ
no
zavr
šava
ju
škol
sku
godi
nu
2007
-201
2 Šk
ole
7.50
0 eu
ra
godi
šnje
D
onat
ori(p
redu
zetn
ici
koji
snab
dije
vaju
ško
le)
Otk
lanj
anje
fiz
ički
h ba
rijer
a za
pr
istu
p šk
olam
a i
bora
vak
u šk
olam
a(10
ško
la)
Broj
izgr
añen
h „ra
mpi
“ za
pris
tup
obje
ktim
a Br
oj d
jece
koj
a po
haña
ju
nast
avu
u šk
olam
a St
epen
za
dovo
ljstv
a ro
dite
lja i
djec
e us
lovi
ma
u šk
oli
2007
Lo
kaln
a up
rava
, M
NP,
MZR
SS,
-NVO
2.00
0 eu
ra
-Lok
alna
upr
ava,
-M
PN,M
ZRSS
, -d
onat
ori
1.5.
Potp
un o
buhv
at
djec
e
sa p
oseb
nim
po
treba
ma-
in
kluz
ija
Izra
da b
aze
poda
taka
o d
jeci
sa
sm
etnj
ama
u ra
zvoj
u Iz
rañe
na
baza
po
data
k ro
msk
e dj
ece
Kval
itet
poda
taka
-vrs
ta
info
rmac
ija
Step
en
ažur
irano
sti
poda
taka
D
ostu
pnos
t po
data
ka
javn
osti
2007
-200
8 N
VO,lo
kaln
a up
rava
,CSR
,MZR
SS
2.00
0 eu
ra
Loka
lna
upra
va,d
onat
ori,M
ZRSS
Eduk
acija
80
po
rodi
ca
(20
radi
onic
a go
dišn
je)
Broj
rodi
telja
koj
i su
proš
li ed
ukac
iju
Step
en z
adov
oljs
tva
rodi
telja
obu
kom
2008
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,CSR
,NVO
3.
000
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,
MZR
SS,d
onat
ori
11
Stim
ulis
anje
va
nnas
tavn
ih
aktiv
nost
i i
post
ignu
ća
na
takm
ičen
jima
Broj
no
vih
vann
asta
vnih
ak
tivno
sti u
ško
lam
a N
ivo
uspj
eha
na
takm
ičen
jima
2008
-201
2 Za
vod
za
škol
stvo
,MPN
,loka
lna
upra
va,
NVO
1.00
0 eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a up
rava
, M
PN,d
onat
ori,
škol
e
Izra
da p
roje
ktne
dok
umen
taci
je
za o
prem
anje
ško
lski
h dv
oriš
ta
(3 š
kole
god
išnj
e)
Broj
izra
ñeni
h pr
ojek
ata
za
opre
man
je
škol
skih
dv
oriš
ta
2008
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,MPN
Loka
lna
upra
va,
MPN
,don
ator
i
Ofo
rmiti
ð
ački
pa
rlam
ent
na
nivo
u O
pštin
e Br
oj
sast
anak
a ð
ačko
g pa
rlam
enta
20
07-2
008
NVO
,ško
le
2.U
napr
ijeñe
no
vasp
itanj
e i
obra
zova
nje
za s
vu d
jecu
uzr
asta
od
6 do
18
godi
na
2.1.
Pobo
ljšan
kv
alite
t va
spita
nja
i obr
azov
anja
u
osno
vnim
i s
redn
jim
škol
ama
Form
iranj
e U
druž
enja
rod
itelja
na
niv
ou O
pštin
e Br
oj
rodi
telja
čl
anov
a U
druž
enja
rodi
telja
20
07-2
008
Savj
eti r
odite
lja,N
VO,
škol
e
Ed
ukac
ija u
čeni
ka z
a ne
nasi
lno
Eduk
acija
uče
nika
za
nena
siln
o rje
šava
nje
konf
likta
(po
potre
bi)
Broj
uče
nika
koj
i su
proš
li Br
oj u
čeni
ka k
oji s
u pr
ošli
obuk
u o
nena
siln
om
rješa
vanj
u ko
nflik
ata
2007
-201
2
škol
e i D
ječj
i vrti
ć M
PN
Zavo
d za
ško
lstv
o
Lo
kaln
a up
rava
, šk
ole
i Dje
čji v
rtić,
M
PN,
Zavod za
školstvo
Ed
ukac
ija
ro
dite
lja)
za
nena
siln
o rje
šava
nje
konf
likta
(po
potre
bi)
Broj
rod
itelja
koj
i su
proš
li ob
uku
o ne
nasi
lnom
rje
šava
nju
konf
likat
a
2007
-201
2 šk
ole
i Dje
čji v
rtić
MPN
Za
vod
za š
kols
tvo
3. S
man
jivan
je n
asilja
u
škol
ama
- ps
ihič
ko
i fiz
ičko
,n
asilje
na
d in
vent
arom
i
obje
ktim
a,ka
o i
ekol
oško
na
silje
3.1
Raz
vija
nje
pozi
tivno
g
stav
a pr
ema
obje
ktu
ili in
vent
aru
od
stra
ne
učen
ika
,nas
tavn
ika,
ro
dite
lja i
grañ
ana
Eduk
acija
stru
čnih
sar
adni
ka u
os
novn
im
škol
ama
za
nena
siln
o rje
šava
nje
konf
likta
Broj
st
ručn
ih
sara
dnik
a ko
ji su
pr
ošli
obuk
u o
nena
siln
om
rješa
vanj
u ko
nflik
ata
Sman
jen
broj
kon
flika
ta u
šk
olam
a na
sv
im
rela
cija
ma
(uče
nik-
učen
ik,
učen
ik-n
asta
vnik
, na
stav
nik-
učen
ik)
2007
-201
2 M
PN, Z
avod
za
škol
stvo
,ško
le
12
ZDRAVSTVO U opštini Nikšić, korisnika zdravstvene zaštite do 15 godina ima 14598, a osiguranika
14274. Od tog broja 266 su raseljena lica i 58 izbjegla lica uzrasta od 14 godina. Osiguranika uzrasta od 15 – 18 godina ima 3041. Podaci su iz Programa zdravstvene zaštite u Crnoj Gori za 2005. godinu Republičkog fonda zdravstvenog osiguranja – Instituta za javno zdravlje.
Na ginekološko – akušerskom odjeljenju radi 5 ginekologa i 2 pedijatra, 12 akušerskih i 9 sestara na neonatologiji. Organizovano je stalno dežurstvo ginekologa. Pedijatri, od kojih je jedan subspecijalista neonatolog, dolaze po pozivu, jer je organizovana stalna pripravnost.
U porodilištu je u 2005. godini bio 851 poroñaj. Bilo je 9 blizanačkih trudnoća. Jedan blizanac je mrtvoroñen. Bilo je još 2 mrtvoroñenih, tako da je bilo ukupno 856 živoroñene djece. Roñeno je 447 muških i 412 ženskih beba.
U periodu od 1.1.2006. do 1.7.2006. godine bilo je 428 poroñaja, od toga 3 blizanačka. Roñeno je 431 novoroñenče. Od toga je bilo 234 muška i 199 ženska novoroñenčeta. Mrtvoroñenih nije bilo.
U 2005. godini ukupno je roñeno 25 djece ispod 2500g (13 muške i 12 ženske). Od njih ispod 37 GN je 17 novoroñenčadi (10 muških i 7 ženskih). Iznad 37 GN bilo je 8 novoroñenčadi sa težinom manjom od 2500 g(3 muška i 5 ženskih),dok je u 2006. godini do 1.7. 2006. godine roñeno 11 novoroñenčadi ispod 2500 g., od čega je ispod 37 GN 6 i to 3 dječaka i 3 djevojčice). Iznad 37 GN roñeno je 5 djece sa tom težinom i to 1 dječak i 4 djevojčice.
Porodilište raspolaže sa 7 soba sa kupatilima,kapaciteta 24 kreveta. Postoji intezivna neonatološka njega sa 2 nova inkubatora i fotolampama, centralnim razvodom kiseonika, aparaturom za reanimaciju. Novoroñenčad sa malom poroñajnom masom i niskom gestacijom, kao i sva vitalno ugrožena novoroñenčad,upućuju se u Centar za neonatologiju Kliničkog centra CG.
Od 1995. godine porodilište je u programu BABY FRIENDLY, a u januaru 1997. godine dobilo je sertifikat Unicefa i WHO BABY FRIENDLY bolnice. Porodilište se nalazi u zgradi hirurškog paviljona,gdje se nalazi Rtg dijagnostika i gdje se obavljaju konsultativni ORL i oftamološki pregledi, što otežava rad posebno u zimskom periodu i u slučaju padavina. Zgrada je renovirana i useljena 1998. godine, ali su električna i vodovodna instalacija u lošem stanju.
Dječje odjeljenje ima 24 kreveta. Ima 3 pedijatra i 11 stalno zaposlenih sestara. Organizovana je pripravnost pedijatra koji dolazi na svako novoprimljeno dijete izvan radnog vremena. Na dječjem odjeljenju hospitalizuju se djeca do navršenih 14 godina. Sa djetetom do 3 godine ostaje majka, a poslije tog uzrasta pa do navršene 5 godine majka može ostati ako prihvati da plaća 6,5 eura na ime hrane i smještaja. U 2005. godini bilo je hospitalizovano 596 djece, od toga 323 dječaka i 273 djevojčice. U 2006. godini do 1.07. hospitalizovano je 267 djece, i to 140 dječaka i 127 djevojčica. Dječje odjeljenje nema centralni razvod gasova i nije grañevinski povezano sa zgradom hirurškog paviljona,što predstavlja problem kada su loši vremenski uslovi, jer se dijagnostika nalazi u toj zgradi.Odnosno Rtg dijagnostika , ORL pregledi, kao i oftalmološki pregledi obavljaju se u zgradi hirurškog paviljona. Opremljeno je novim stolom za reanimaciju, ima aspiratore i inhalatore koji su stari i često su u kvaru.U oktobru,od donacije preduzeća »Mehanizacija i programat«kupljena su 2 inhalatora i 2 kompjutera. Dječje odjeljenje nalazi se u istoj zgradi gdje je Dječji dispanzer ,a koja je renovirana 1998. godine. Meñutim , vodovodna i električna instalacija su loše urañeni , zgrada vlaži, što otežava uslove rada.
Dispanzer za zaštitu djece i omladine ima 4 pedijatara (od kojih je 1 na dužem bolovanju), 7 na specijalizaciji i 1 ljekar opšte prakse. Imaju 22 medicinske sestre. Segmenti službe za zaštitu
13
djece i omladine su ambilanta za predškolsku djecu, ambulanta za školsku djecu i studente i savjetovalište za zdravu djecu i vakcinacije.U Dispanzeru je organizovano noćno dežurstvo.
Savjetovalište za djecu u Dječjem dispanzeru nema uvijek pedijatra. Predviñeno je da se u njemu obavljaju pregledi djece sa 15 dana, sa mjesec dana, zatim sa 3, 5, 7, 9, 12 mjeseci, preventivni pregledi djece u 2. godini i 4. godini, preventivni pregled pred polazak u školu. Dispanzer obavlja sistematske preglede u 2., 4., 6., 8. razredu osnovne škole. Takoñe se obavljaju sistematski pregledi u prvom i trećem razredu srednje škole i sistematski pregled studenata prve godine fakulteta.
U 2005. godini djece i omladine do 18 godina pregledano je 94600 pacijenata. Obavljeno je 14666 vakcinacija. U 2006. godini do 1.7. obavljeno je 18820 pregleda djece uzrasta od 0 – 6 godina, 12795 pregleda djece uzrasta od 7 – 14 godina, a od 15 – 18 godina pregledano je 4950 pacijenata. U savjetovalištu je obavljeno 5140 pregleda i dato 7552 vakcina. Sistematskim pregledom je obuhvaćeno 2545 učenika. Vakcinacijom u 2005. godini obuhvaćeno je 96% sve djece, a obuhvaćenost djece školskog uzrasta je 98%. Po selima se obavlja kampanjska vakcinacija i to 3 turnusa u proljeće i 3 turnusa u jesen. Vakcinacija na području Banjana obavlja se od strane njihove zdravstvene stanice.
Ambulante Doma zdravlja postoje u Grahovu, Vilusima, Krscu i Bogetićima, gdje jednom nedjeljno dolazi ljekar, a u ambulanti u Mioljem Polju ljekar radi svakodnevno. U Petrovićima, Vraćenovićima i Crkvicama postoje zdravstveni punktovi koji pripadaju Zdravstvenoj stanici »Dr Niko Miljanić«u Velimlju. Oni pregledaju i djecu po potrebi. U zdravstvenoj stanici »Dr Niko Miljanić« u Velimlju sa terenskim ambulantama u 2005. godini pregledano je 375 korisnika do 18 godina.
Postoje i dvije privatne pedijatrijske ambulante (»Milmedika« za zaposlenim 1 pedijatrom i »Maxima« takoñe sa 1 pedijatrom).
U Dispanzeru za zdravstvenu zaštitu žena radi 1 ginekolog i 2 sestre. Obavljeno je 385 pregleda trudnica za prvih 6 mjeseci ove godine. Postoji i privatna ginekološka ambulanta »Anveja medika« u kojoj rade 2 ginekologa.
Problem predstavlja nefunkcionisanje savjetovališta za trudnice i nepostojanje razvojnog savjetovališta u Nikšiću.
U okviru Doma zdravlja radi patronažna služba sa 8 sestara.Meñutim, zbog nedostatka srednjemedicinskog kadra sestre iz patronaže često budu privremeno rasporeñene na rad u ambulantama, tako da stvarno efektivno rade po 3 sestre na poslovima patronažne djelatnosti.Predviñene su posjete trudnicama, ali zbog nepovezanosti službi , ne dostavljaju se adrese i nemoguće je kompletno obuhvatiti ovaj segment. Sada su predviñene 2 posjete novoroñenčetu i babinjari po izlasku iz porodilišta , umjesto 4 kao ranije. Adrese se dostavljaju po otpustu iz porodilišta. U 2005. godini obavljeno je 189 posjeta trudnicama, a u prvih 6 mjeseci 2006 godine 109.Posjeta novoroñenčetu i babinjari u 2005. godini bilo je 1427, a u prvoj polovini 2006. godine 793 . Posjeta samo novoroñenčetu bilo je 109 u 2005.godini ,a u 2006 .za prvih 6 mjeseci 58. Predviña se 1 posjeta djetetu uzrasta od 1 do 2 godine i njih je bilo 2245 i 998 za navedene periode. Posjeta malom i predškolskom djetetu bilo je 3436 i 1694. Obrada pupčanika urañeno je 701 i 597.
Pri službi za stomatološku zdravstvenu zaštitu postoji dječja služba sa 3 specijalista dječje
i preventivne stomatologije, a 2 su na specijalizaciji. Postoji 1 specijalista ortodoncije vilice i 1
specijalista ortopedije vilice. U 6 osnovnih škola i 2 srednje škole postoje zubne ambulante.
14
Program preventivne stomatološke zaštite provodi se organizovanim sistematskim pregledima
zuba školske i predškolske djece.Stomatološke ambulante postoje u 6 osnovnih škola ( »Olga
Golović« ,« Luka Simonović« ,« Ratko Žarić« ,« Braća Labudović« ,« Mileva Lajović Lalatović
»,Braća Ribar«) i 2 srednje škole (Gimnazija i Srednja stručna škola). Podaci su iz Informacije o
ostvarivanju primarne zdravstvene zaštite u opštini Nikšić za 2005 . godinu.
Postoji i Dispanzer za sportsku medicinu sa 1 ljekarom specijalistom sporstke medicine i 1 medicinskom sestrom .
Djeca iznad 5 godina oboljela od infektivnih bolesti liječe se na infektivnom odjeljenju gdje rade 2 infektologa. Broj liječenih u 2005. godini bio je 64 muška i 37 ženska pacijenta , a u prvih 6 mjeseci 2006. godine 36 muških i 27 ženskih pacijenata. Uzrast od 15 do 18 godina hospitalizuje se na internom odjeljenju radi liječenja bolesti iz domena interne medicine. Na ORL odjeljenju u 2005. godini bilo je hospitalizovano32 djece, a u prvih 6 mjeseci 2006. godine 25 djece.
Za potrebe liječenja djece i omladine konsultuju se specijalisti ORL, oftamolozi, neurolozi, ortopedi, hirurzi, koristi se rentgen i ultrazvučna dijagnostika. Organizovan je sistematski UZ pregled kukova sa mjesec dana pri RTG kabinetu Opšte bolnice.
U Domu zdravlja rade 2 psihologa. U dispanzeru za mentalno zdravlje radi 1 psiholog, dok je drugi angažovan u Službi medicine rada.U 2005. godini u Dispanzeru za mentalno zdravlje registrovan je 1 narkoman muškog pola uzrasta do 18 godina, a u 2006. godini registrovana su 2 narkomana muškog pola i 1 narkoman ženskog pola. Sa opsesivno prisilnim poremećajem (F 42) liječen je jedan 17 godišnjak muškog pola koji je izbjeglica. Sa posttraumatskom stresnom reakcijom (F 43) liječen je 1 dječak od 7 godina i 1 od 8 godina. Sa poremećajem ponašanja liječen je 1 dječak od 13 godina.
Koriste se usluge biohemijsko – hematološke i mikrobiološke laboratorije, rentgen i ultrazvučne dijagnostike pri Domu zdravlja.
U Kabinetu za transfuziju krvi registrovano je jedno dijete romske nacinalnosti uzrasta od 5 godina koje je HBC pozitivno.Nema registrovanih HbsAg pozitivnih i HIV pozitivnih osoba uzrasta do 18 godina. Takoñe nijesu registrovani oboljeli od polno prenosivih bolesti.
Sanitarni pregled u Bistričkom naselju, na Brlji i u Naselju Budo Tomović obavlja higijensko epidemiloška služba 2 puta nedjeljno. Kontrola odvoženja otpadnih materija, nadzor deponije vrši se u saradnji sa komunalnom službom . Higijensko sanitarni nadzor vrši se u vrtićima i školama od strane higijensko epidemiloške službe.Uzimaju se brisevi sa površina kontroliše se vašljivost i vrši depedikulacija. Prije polaska u vrtić radi se fesec na parazite svoj djeci.Hranu u vrtićima i jelovnik u njima sastavlja Zavod za zdravstvenu zaštitu ( Savjetovalište za ishranu) iz Podgorice.
Za subspecijalističke preglede neurologa, nefrologa, pulmologa, genetičara djeca se upućuju u KCCG, kao i za odreñene dijagnostička procedure, s obzirom da u Nikšiću nema skenera, ne radi se UZ mozga, kao ni odreñena snimanja urotrakta.
Počeli su da se rade skrining testovi na fenilketonuriju i THS u Nikšiću, a što ima veliki preventivni značaj. Skrining na fenilketonuriju je rañen na neonatologiji ,od 1987. godine do 1991. godine.
15
Ekipe zdravstvenih radnika organizovano, u toku godine, obilazile porodice raseljenih lica i kolektivne smještaje istih.
Organizovane su kampanjske vakcinacije romske djece na Brlji i u Romskom centru . Posljednja kampanjska vakcinacija obavljena je u maju 2006. godine. Da nastave sa započetom vakcinacijom,u junu iste godine, pozvano je 63 djece romske nacinalnosti koja žive na Brlji i u Naselju »Budo Tomović«.
Registar zdravlja i razvoja djece,registar riziče djece, djece sa posebnim potrebama ne vodi se tako da se do valjanih podataka teško može doći.
16
St
rate
ški c
iljev
i Po
dcilj
evi
Akt
ivno
sti
Indi
kato
r Vr
emen
ski
okvi
r O
dgov
ornn
e in
stitu
cije
B
udze
t Iz
vori
fin
ansi
ranj
a U
putit
i zah
tjev
MZR
SS d
a se
ob
ezbj
editi
odg
ovar
ajuć
i vi
soko
stru
čni k
adar
a.
1psi
holo
g,1l
ogop
ed)
b. h
onor
ani r
ad-3
ped
ijatra
c.
pov
rem
eno
dovo
ñenj
e lje
kara
iz
drug
ih c
enta
ra
Broj
no
vih
zapo
šlje
nih
kadr
ova
(psi
holo
g,
logo
ped,
pe
dija
tar)
2008
D
om
zdra
vlja
,loka
lna
upra
va
M
ZRSS
, D
om z
drav
lja
Upu
titi z
ahtje
v M
ZRSS
da
se
adap
tira
zgra
da D
ječj
eg d
ispa
nzer
a i D
ječj
eg o
djel
jenj
a (v
odov
odna
i el
ektro
inst
alac
ija)
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
us
lovi
ma
Dje
čjeg
di
span
zera
i
Dje
čjeg
odj
elje
nja
2007
M
ZRSS
, D
om
zdra
vlja
, O
pšta
bol
nica
, lo
kaln
a up
rava
M
ZRSS
, D
om z
drav
lja,
Loka
lna
upra
va,
dona
tori
Nab
aviti
neo
phod
nu m
edic
insk
u op
rem
u za
Dje
čji d
ispa
nzer
(3
inha
lato
ra, 3
asp
irato
ra,la
bora
torij
a sa
mik
rom
etod
ama,
1 EK
G)
Broj
no
vih
apar
ata-
opre
me
2008
D
om z
drav
lja
Lo
kaln
a up
rava
,MZR
SS,
Don
ator
i
1.1
Pobo
ljšan
je
prim
arne
zdr
avst
vene
za
štite
Adap
tirat
i dio
pos
toje
ćeg
pros
tora
za
Dne
vnu
boln
icu
i org
aniz
ovat
i ku
ćno
liječe
nje
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
us
lovi
ma
u D
nevn
oj b
olni
ci
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
ku
ćnim
lije
čenj
em
2008
M
ZRSS
, D
om z
drav
lja
5.00
0 eu
ra
MZR
SS,
dona
tori,
lo
kaln
a up
rava
1. K
valit
etni
ja i
sveo
buhv
atni
ja
zdra
vstv
ena
zašt
ita
1.2
Pobo
ljšan
je
orga
niza
cije
i ef
ikas
nost
i ra
da u
dje
čjem
Obe
zbije
diti
poš
tova
nje
kućn
og
reda
u D
ječj
em d
ispa
nzer
u
Broj
žal
bi v
ezan
ih
za
pošt
ovan
je
kućn
og re
da
2007
D
om
zdra
vlja
,nač
elnk
17
Pobo
ljšat
i trij
ažu
u D
ječi
jem
di
span
zeru
St
epen
za
dovo
ljstv
a ko
risni
ka
2007
D
om
zdra
vlja
,MZR
SS
Pobo
ljšat
i pat
rona
žu
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
2007
D
om
zdra
vlja
,MZR
SS
Org
aniz
ovat
i rad
Sav
jeto
vališ
ta z
a zd
ravu
dje
cu u
dvi
je s
mje
ne s
a st
alno
pris
utni
jm p
edija
trom
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
Br
oj
koris
nika
Sa
vjet
ovliš
ta
za
djec
u
2008
-201
2 D
om
zdra
vlja
,MZR
SS
Nab
avka
5 k
ompj
uter
a sa
od
gova
raju
ćim
pro
gram
ima
za
kom
pjut
ersk
o vo
ñenj
e m
edic
insk
e do
kum
enta
cije
Broj
kom
pjut
era
Step
en
ažur
irano
sti
poda
taka
St
pen
kval
iteta
pr
užen
ih u
slug
a
2008
D
om
zdra
vlja
,MZR
SS
5.00
0 eu
ra
Loka
lna
upra
va,
Don
ator
i,MZR
SS
disp
anze
ru
Ost
variv
ati p
rimar
nu z
drav
stve
nu
zašt
itu p
reko
izab
rano
g tim
a pe
dija
tara
ili i
zabr
anog
dok
tora
Broj
ko
risni
ka
prim
arne
zd
ravs
tven
e za
štite
Br
oj
koris
nika
se
kund
arne
zd
ravs
tven
e za
štite
2009
D
om
zdra
vlja
,MZR
SS
Upu
titi z
ahtje
v M
ZRSS
da
se
obez
bije
de m
ultiv
alen
tne
vakc
ine
Broj
obe
zbije
ñeni
h m
ultiv
alen
tnih
va
kcin
a
2008
M
ZRSS
, D
om z
drav
lja
2. P
obol
jšan
je u
slov
a za
op
timal
an ra
zvoj
sva
kog
djet
eta
2.1
Zdra
v po
četa
k ži
vota
sv
akom
dje
tetu
Aktiv
irati
Savj
etov
ališ
te z
a tru
dnic
e u
okvi
ru g
inek
ološ
ke a
mbu
lant
e i
obez
bije
diti
stru
čni k
adar
Broj
ko
risni
ca
Savj
etov
ališ
te
za
trudn
ice
2007
-200
8 D
om
zdra
vlja
,MZR
SS
M
ZRSS
,Dom
zd
ravl
ja,d
onat
ori,
loka
lna
upra
va
18
Prom
ocija
zdr
avih
stil
oval
a ži
vota
(d
ojen
je
do
2 go
dine
, zd
rava
is
hran
a do
ilja,
trudn
ica)
pu
tem
in
form
ator
a (9
00go
dišn
je)
Broj
di
stib
uira
nih
Info
rmat
ora
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
kv
alite
tom
In
form
ator
a
2007
-201
2 D
om z
drav
lja,
NVO
, šk
ole,
vr
tići,R
TNK
500
eura
go
dišn
je
dona
tori,
lo
kaln
a up
rava
, N
VO,
MZR
SS,
Dom
zdr
avlja
Prom
ocija
zdr
avih
stil
oval
a ži
vota
(k
valit
etna
ishr
ana
u vr
tićim
a,
prev
enci
ja g
ojaz
nost
i,ane
mije
i ne
uhra
njen
osti)
, put
em m
edija
, 2
okru
gla
stol
a go
dišn
je, 2
000
broš
ura
godi
šnje
Broj
in
form
ativ
nih
repo
rtža
u m
edijim
a Br
oj
održ
anih
ok
rugl
ih s
tolo
va
Broj
di
stib
uira
nih
Broš
ura
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
kv
alite
tom
Bro
šura
2008
-201
2 D
om z
drav
lja,
NVO
, šk
ole,
vr
tići
1200
eu
ra
godi
šnje
do
nato
ri,
loka
lna
upra
va,
NVO
, M
ZRSS
2.2
Pobo
ljšan
a zd
ravs
tven
a pr
osve
ćeno
st
rodi
telja
i dj
ece
Prev
enci
ja n
arko
man
ije,
alko
holiz
ma
i puš
enja
put
em
broš
ura
(700
0 go
dišn
je) i
4 tr
ibin
e go
dišn
je
Broj
di
stib
uira
nih
Broš
ura
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
kv
alite
tom
Bro
šura
Br
oj
održ
anih
tri
bina
2007
-201
2 Ka
ncel
arija
za
pr
even
ciju
na
rkom
anije
,CS
R,D
om z
drav
lja
3500
za
br
ošur
e;
300
eura
za
tri
binu
dona
tori,
lo
kaln
a up
rava
, N
VO,
MZR
SS,
Dom
zdr
avlja
19
Upu
titi
zaht
jev
MZR
SS
za
eduk
aciju
sr
ednj
eg m
edic
insk
og
kada
ra
(4
sem
inar
a go
dišn
je)
i uk
ljuči
ti ga
u p
roje
kte
prev
enci
je
bole
sti z
avis
nost
i i o
stal
ih b
oles
ti
Broj
od
ržan
ih
sem
inar
a Br
oj u
česn
ika
sem
inar
a St
epen
za
dovo
jstv
a m
edic
insk
og k
adra
ob
ukom
2007
O
pšta
bol
nica
, D
om z
drav
lja,
Eduk
ovat
i REA
pop
ulac
iju o
št
etno
sti p
o zd
ravl
je s
ekun
darn
ih
siro
vina
i o
znač
aju
redo
vnog
va
kcin
isan
ja p
utem
pre
dava
nja
u sv
im n
asel
jima
(3 p
reda
vanj
a go
dišn
je)
Broj
od
ržan
ih
pred
avan
ja
Broj
uče
snik
a na
pre
dava
njim
a Br
oj
ured
no
vakc
ioni
sani
h pr
ipad
nika
RAE
2007
-201
2 N
VO,M
ZRSS
, D
om z
drav
lja
500
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,
dona
tori,
M
ZRSS
,Dom
zd
ravl
ja
Obe
zbje
diti
kont
ejne
re i
redo
van
odvo
z se
kund
arni
h si
rovi
na u
ro
msk
im n
asel
jima
Broj
no
vih
kont
ejne
ra
u ro
msk
im n
asel
jima
Step
en
zado
voljs
tva
grañ
ana
odvo
z se
kund
arni
h si
rovi
na
2007
Ja
vno
kom
unal
no
pred
uzeć
e
1.00
0 eu
ra
Loka
lna
upra
va,d
onat
ori,
Otv
oriti
Sav
jeto
vališ
te z
a m
lade
o
repr
oduk
tivno
m z
drav
lju u
okv
iru
post
ojeć
ih k
apac
iteta
Broj
ko
risni
ka
Savj
etov
ališ
te
za
mla
de
o re
prod
uktiv
nom
zd
ravl
ju
2008
M
ZRSS
, D
om z
drav
lja
M
ZRSS
,Dom
zd
ravl
ja,
dona
tori
U o
kviru
Dis
panz
era
za m
enta
lno
zdra
vlje
or
gani
zova
ti ps
ihol
ošku
po
dršk
u dj
eci u
bor
bi p
rotiv
stre
sa
Broj
ko
risni
ka
Dis
panz
era
za
men
taln
o zd
ravl
je
2007
-200
8 M
ZRSS
, D
om z
drav
lja
M
ZRSS
, do
nato
ri
20
Otv
oriti
Raz
vojn
o sa
vjet
oval
ište
(p
edija
tar,
logo
ped,
dje
čji
neur
olog
, psi
holo
g, p
rost
or,
opre
ma)
Broj
ko
risni
ka
Raz
vojn
o sa
vjet
oval
ište
St
epen
za
dovo
ljstv
a ko
risni
ka u
slug
ama
2008
-200
9 M
inis
tars
atvo
zd
ravl
ja,
Dom
zdr
avlja
M
ZRSS
,Dom
zd
ravl
ja,
Don
ator
i, lo
kaln
a up
rava
2.3
Una
preñ
enje
za
štite
dj
ece
sa
pose
bnim
po
treba
ma
Obu
čiti
2 fi
ziot
erap
euta
za
rad
sa
djec
om s
a sm
etnj
ama
u ra
zvoj
u Br
oj
obuč
enih
fiz
iote
rape
uta
za
rad
sa d
jeco
m s
a sm
etnj
ama
u ra
zvoj
u St
epen
za
dovo
ljstv
a ro
dite
lja
rado
m
fizio
tera
peut
a
2007
-200
8 D
om z
drav
lja
D
om
zdra
vlja
,loka
lna
upra
va,
dona
tori
,MZR
SS
3. A
dekv
atna
dos
tupn
ost
zdra
vstv
enih
usl
uga
nače
lom
pra
viln
e ra
spor
eñen
osti
3.1
Proš
irena
mre
ža
zdra
vstv
enih
pun
ktov
a
Upu
titi z
ahtje
v M
ZRSS
da
se
ospo
sobi
pov
rem
eni
rad
(jedn
om
nedj
eljn
o) p
osto
jeći
h am
bula
nti u
pr
igra
dski
m i
seos
kim
pod
ručj
ima
i ob
ezbj
editi
pris
ustv
o pe
dija
tra
Broj
pe
dija
trijs
kih
preg
leda
u
prig
rads
kim
i
seos
kim
po
druč
jima
2008
-201
2 M
ZRSS
, D
om z
drav
lja,
loka
lna
upra
va
M
ZRSS
,Dom
zd
ravl
ja,
loka
lna
upra
va,
dona
tori
21
SOCIJALNO-EKONOMSKA OBLAST Prema podacima Centra za socijalni rad,pravo na materijalno obezbjeñenje porodice(MOP),na dan 30.06.2006.godine imalo je 1514 porodica,sa 2935 djece. Skolu pohadja 797 djece muskog pola i 849 zenskog pola, sto ukupno iznosi 1646 djece. Svake godine,u septembru,obezbjeñuje se novac za udžbenike za svu djecu-korisnike MOP-a, kao i za djecu iz specijalnih odjeljenja. Prije oko 15 godina pri Centru za socijalni rad,je kao pilot projekat , postojalo Savjetovalište. Danas se savjetodavni rad u Centru za socijalni rad sprovodi u okviru redovnog radnog vremena,kada to stranke zahtijevaju. Prema podacima Centra za socijalni rad,u 2006.godini: -obavljena su 2 potpuna i 1 nepotpuno usvajanje djece vanbračnog porijekla koja su se nalazila u Dječjem domu “Mladost” u Bijeloj; -Stručni tim Centra za socijalni rad za zaštitu braka i porodice je posredovao u 31 slučaju poremećenih porodičnih odnosa i 22 slučaja razvoda braka.U porodicama kod kojih je došlo do razvoda braka se nalazi 18 djece(8 dječaka i 10 djevojčica) ; -Multidisciplinarom operativnom timu za zaštitu djece od zlostavljanja i zanemarivanja podneseno je 11 prijava,za ukupno 19 djece koja su zlostavljana ili zanemarivana; -u izbjegličkim i interno raseljenim porodicama smještenim u kolektivnom centru “Trudbenik” i “Njemačkoj kući V”,nalazi se 16 djece; -na porodničnom smještaju se nalazilo 34 djece bez roditeljskog staranja,dok je domskim smještajem bilo obuhvaćeno 6 djece sa područja opštine Nikšić. U Centru za socijalni rad nedostaju socijalni radnici, pedagozi, psiholozi (jedan psiholog i jedan pedagog su clanovi svih timova u Centru). Takodje nedostaje prostor, dok je komunikacijska opremljenost dobra. Djeca sa smetnjama u razvoju su jedna od najsiromašnijih kategorija djece,što je potvrdilo istraživanje za strategiju za smanjenje siromaštva. To je zbog toga što je obično zaposlen samo jedan roditelj, najčešće otac, jer majka mora da bude uz dijete kojem je neophodna pomoć 24 časa dnevno. U većini porodica, gdje postoji dijete sa posebnim potrebama, obično muževi tj očevi , suočeni sa teškom dijagnozom djeteta,napuštaju porodicu, što još više usložnjava položaj djece sa posebnim potrebama. Tu su i te posebne potrebe koje opterećuju kućni budžet, jer nerijetko roditelji sami plaćaju izuzetno skupe ljekove iz inostranstva koji se ne mogu refundirati, zatim ortopedska pomagala, naočare, slušne aparate, proteze, razne longete, stručne tretmane, jer u opštini Nikšić nemamo specijalizovanog kadara za njihove potrebe. Djeci sa posebnim potrebama je vrlo često potrebna posebna ishrana ili vitaminska ili dijetalna ili za dijabetičare, koja je mnogo skuplja nego što porodica može da priušti. Država izdvaja veoma skromna sredstva za rješavanje ovih problema, pa je život djece sa posebnim potrebama, kao i njihovih porodica, dosta lošeg kvaliteta. Po istraživanju iz 2000.godine u Nikšiću živi 1260 članova REA grupe.Oni su smješteni u naseljima Budo Tomović,Pod Tebjesom,Zverinjak,Željezara II,Brlja i Metalac.Svega 6 porodica je smješteno u gradskom području i one imaju stanove u svom vlasništvu. Objekti u kojima su smješteni članovi REA su veoma neuslovni za život.REA grupe nemaju kupatila,sanitarne čvorove za odvoñenje otpadnih voda,sa veoma lošom stolarijom (prozori,vrata) i slično.
22
U Nikšiću je zaposleno oko 90 REA osoba, koje najčešće rade na poslovima održavanja javnih gradskih površina,koji su veoma malo plaćeni. Zbog niskih zarada, a mnogočlanih porodica, Romi veoma često rade na sakupljanju sekundarnih sirovina, od čega ostvaruju manju dodatnu dobit za ostvarivanje najelementarnijih potreba za život.Nije rijetko primjetiti ,naročito REA raseljene sa Kosova, kako svakodnevno obilaze gradske kontejnere u potrazi za nekim sirovinama koje mogu da prodaju da bi se jednostavno prehranili, jer je pomoć od strane meñunarodnih organizacija prestala, a sa druge strane država nije u mogućnosti da im pomogne. Veoma često se mogu primjetiti na prometnim ulicama REA djeca koja prose, jer je to jedini način da bi opstali i prehranili sebe i svoje porodice. Po istraživanju romskog NVO sektora,veoma mali broj porodica su korisnici nekih socijalnih davanja,i to zbog nedovoljne obavještenosti o svojim pravima,a najčešće i zbog neposjedovanja lične dokumentacije koja im je neophodna za ostvarivanje svih prava. Izmeñu ostalog, neophodno je napomenuti probleme djece sa sela,koja se zbog udaljenosti bolnice u Nikšiću rañaju van Crne Gore(npr.u Trebinju) i kasnije teško ostvaruju grañanska prava-državljanstvo i lična dokumenta.
24
St
rate
ški c
iljev
i Po
dcilj
evi
Akt
ivno
sti
Indi
kato
r Vr
emen
ski
ok
vir
Odg
ovor
ne
inst
ituci
je
Bud
zet
Izvo
ri fin
ansi
ranj
a
1.1
Pove
ćani
pro
stor
ni
kapa
cite
ti C
entra
za
soci
jaln
i rad
Upu
titi p
repo
ruku
MZR
SS z
a iz
radu
idej
nog
rješe
nja
za
proš
irenj
e i a
dapt
aciju
po
stoj
ećih
kap
acite
ta C
SR
Step
en k
valit
eta
idej
nog
rješe
nja
2008
Lo
kaln
a up
rava
, C
SR
Ura
diti
anal
izu
potre
ba z
a st
rčni
m k
adro
m u
CSR
St
epen
kva
litet
a an
aliz
e po
treba
20
08
CSR
-dire
ktor
1.Po
boljš
anje
rada
C
entra
za
soci
jaln
i ra
d
1.2
Pove
ćani
kad
rovs
ki
kapa
cite
ti C
entra
za
soci
jaln
i rad
D
alja
edu
kaci
ja s
tručn
ih
radn
ika
CSR
u s
arad
nji s
a U
nive
rzite
tom
Crn
e G
ore-
odgo
vara
jući
m s
tudi
jski
m
prog
ram
ima
Broj
st
ručn
ih
radn
ika
CSR
ko
ji su
pr
ošli
doda
tnu
obuk
u
2008
/200
9 C
SR, M
ZRSS
,MPN
10.0
00 e
ura
CSR
, M
ZRSS
,MPN
, Lo
kala
na
sam
oupr
ava
2.
Pob
oljš
an s
iste
m
soci
jaln
e za
štite
za
svu
djec
u
2.1
Una
prije
ñena
in
form
isan
ost d
jece
i ro
dite
lja o
sis
tem
u so
cija
lne
zašt
ite i
mog
ućno
sti k
oriš
ćenj
a so
cija
lnih
usl
uga
Krei
ranj
e i š
tam
panj
e m
ater
ijala
-(200
0 br
ošur
a)
razl
ičiti
h za
razl
ičite
vid
ove
soci
jaln
ih u
slug
a, u
klju
čuju
ći i
mat
erija
le n
a ro
msk
om je
ziku
, ko
ji ce
pru
žiti
sve
potre
bne
info
rmac
ije o
soc
ijaln
im
uslu
gam
a ko
je s
e pr
užaj
u u
CSR
( bro
šure
će
se p
reve
sti n
a ro
msk
i jez
ik)
Broj
di
strib
uira
nih
broš
ura
Broj
di
strib
uira
nih
broš
ura
na
rom
skom
jezi
ku
Broj
ko
risni
ka
uslu
ga C
SR
2007
-200
8 C
SR, M
ZRSS
1800
eur
a M
ZRSS
,loka
lna
upra
va,d
onat
ori,C
SR
25
2.2
Una
prije
djen
pr
ogra
m s
ocija
lne
zašt
ite s
ocija
lno
ugro
žene
dje
ce i
njih
ovih
por
odic
a
Kam
panj
a za
mob
ilizac
iju
zaje
dnic
e »D
aj d
rugu
koj
i im
a m
anje
od
tebe
«-šk
olsk
e kn
jige,
pr
ibor
, odj
eca,
sta
re k
njig
e),
prek
o lo
kaln
ih m
edija
mob
ilisat
i st
anov
ništ
vo i
pred
uzet
nike
za
dona
tors
tvo,
kak
o bi
se
prik
upila
sre
dstv
a za
spe
cifič
nu
pom
oć u
grož
enim
por
odic
ama.
Broj
prik
uplje
nih
knjig
a, š
kols
kog
prib
ora,
odj
eće
Izno
s pr
ikup
ljeni
h sr
edst
ava
za
spec
ifičn
u po
moc
ug
rože
nim
po
rodi
cam
a
2007
-201
2 Lo
kaln
a sa
mou
prav
a,
CSR
, C
rven
i krs
t –N
ikši
ć
NVO
,MZR
SS
1 50
0 eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a up
rava
, C
SR,
Crv
eni k
rst –
Nik
sic
N
VO,M
ZRSS
, do
nato
ri
2.3
Una
prije
djen
si
stem
za
“pre
pozn
avan
je i
zašt
itu” d
jete
ta
izlo
ženo
g na
silju
Traj
no rj
ešav
anje
fu
nkci
onis
anja
skl
oniš
ta z
a dj
ecu
i maj
ke ž
rtve
nasi
lja-
obez
bjed
jivan
je a
dekv
atno
g pr
osto
ra
Broj
kor
isni
ca/k
a Sk
loni
šta
za
djec
u i
maj
ke,
zrtv
e na
silja
2008
-201
0 Lo
kaln
a sa
mou
prav
a,
CSR
,CB
Nik
šić
NVO
,MZR
SS
1320
0 eu
ra
MZR
SS,lo
kaln
a up
rava
,don
ator
i, C
SR
Osn
ovat
i tim
a za
pod
ršku
dje
ci
koja
id
u u
osno
vnu
škol
u i
njih
ovim
por
odic
ama,
u s
vako
m
od 4
rom
ska
nase
lja u
Nik
šiću
(B
rlja,
Po
d Tr
ebje
som
,Žel
jeza
ra
I i
Želje
zara
II
(u
cilju
ob
ezbj
eñiv
anja
do
kum
enta
lije,
što
je p
redu
slov
za
ostv
ariv
anje
nj
ihov
ih o
stal
ih p
rava
)
Broj
fo
rmira
nih
timov
a za
po
dršk
u Br
oj
djec
e sa
ob
ezbi
jeñe
nim
do
kum
entim
a
2007
-201
2 ro
msk
e N
VO,C
SR,C
rven
i kr
st
1200
eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a up
rava
,don
ator
i,CS
R,M
ZRSS
, ro
msk
e N
VO
2.4
Una
prije
djen
si
stem
zaš
tite
rom
ske
djec
e
Obe
zbije
ñenj
e m
ater
ijaln
e po
moć
i za
djec
u, k
oja
bi s
e do
djel
jival
a po
iska
zano
j po
trebi
(o
buća
, odj
eća)
Broj
di
strib
uira
nih
odje
vnih
pr
edm
eta
Step
en
zado
voljs
tva
koris
nika
na
čino
m
rasp
odje
le
pom
oći
2008
-201
2 ro
msk
e N
VO,C
SR,C
rven
i kr
st
2000
eur
a go
dišn
je
Loka
lna
sam
oupr
ava,
do
nato
ri,C
SR,M
ZRSS
26
2.5
Una
prije
djen
a za
štita
dje
ce s
a po
sebn
im p
otre
bam
a
Nab
avka
pot
rebn
ih p
omag
ala
za
dje
cu s
a po
sebn
im
potre
bam
a
Broj
ob
ezbi
jeñe
nih
pom
agal
a za
dj
ecu
sa
pose
bnim
po
treba
ma
2008
-201
2 D
nevn
i ce
ntar
za
dj
ecu
sa
pose
bnim
po
treba
ma,
C
SR.
2500
eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a sa
mou
prav
a,
dona
tori,
C
SR,N
VO,M
ZRSS
27
KULTURA I SPORT U opštini Nikšić postoji više kulturnih i sportskih udruženja u kojima djeca mogu da provode svoje slobodno vrijeme.Meñutim ,u većini njih se plaća članarina koja iznosi do 10-30 eura mjesečno.U sklopu Centra za kulturu postoji biblioteka u kojoj pored odjeljenja za odrasle postoji i odjeljenje za djecu. Što se tiče programa namjenjenih djeci ,po raspoloživim podacima, u 2005.godini je realizovano sljedeće: -JU „Zahumlje” je realizovala 20 koncerata dječjeg folklornog ansambla,kao i koncert talenata MŠ "Dara Čokorilo"; -na pozornici bioskopa "18.septembar" je održano 5 koncerata i jedna predstava za djecu; - RTNK jednom sedmično emituje radijsku i televizijsku emisiju za djecu uzrasta od 4 do 15 godina; -Nikšićko pozorište je u toku 2005/2006 godine realizovalo niz projekata iz sopstvene produkcije i gostujućih teatara,koji su bili namijenjeni djeci i mladima.U okviru ove ustanove otvoren je Studio glume u kojem je upisano oko 50 polaznika od 13 do 30 godina.Škola glume će početi sa radom u septembru 2007.godine,a polaznici će pored edukacije u teorijskom i praktičnom smislu,raditi sa eminentnim pozorišnim umjetnicima projekte za scensko izvoñenje-serijale dramoleta,kao i opšte scenske komade,koji će žanrovski biti usmjereni prema prepoznatljivom pozorišnom izrazu. -Kulturno kreativni centar “Akord” je u proteklom periodu realizovao više od 70 programa za djecu različitog sadržaja(muzički,folklorni,manekenski,poetski,pozorišni,plesni i baletski). Djeca su angažovana u raznim školskim sekcijama,ali o tome nema preciznih podataka.Ono što je evidentno jeste da je procenat angažovane djece u osnovnim školama mnogo veći,nego u srednjim. Veliki broj djece uzrasta od 15 do 18 godina radi u slobodnom vremenu u cilju sticanja zarade,ali o tome ne postoje precizni podaci.To su uglavnom djeca iz loše situiranih porodica. U gradu postoji diskoteka koju posjećuju djeca od 15 do 18 godina.Po svjedočenju djece koja tu dolaze,radno vrijeme je ograničeno,ali se ne poštuje.Konzumiranje alkohola je dozvoljeno,iako se radi o maloljetnicima. Djeca sa posebnim potrebama u opštini Nikšić zbog arhitektonskih barijera, neprilagoñenih prostorija i predrasuda, nijesu u mogućnosti da prate sportske i kulturne sadržaje našeg grada. Slobodno vrijeme kojeg imaju napretek koriste jednolično, prazno i šturo. Mali je broj roditelja koji može obezbijediti svom djetetu redovno posjećivanje kulturnih i sportskih manifestacija u gradu.
28
Stra
tešk
i cilj
evi
Podc
iljev
i A
ktiv
nost
i In
dika
tori
Vrem
ensk
i ok
vir
Odg
ovor
ne
inst
ituci
je
Bud
žet
Izvo
ri
finan
sira
nja
1.Po
boljš
anje
kv
alite
ta
kultu
rnih
i
spor
tski
h sa
drža
ja z
a dj
ecu
1.1.
Una
prije
ñeni
fu
nkci
onal
ni
kapa
cite
ti za
sp
orts
ke
i ku
lturn
e ak
tivno
sti
U o
kviru
Sek
reta
rijat
a za
dr
uštv
ene
djel
atno
sti
osno
vati
pose
bnu
orga
niza
cion
u je
dini
cu
koja
će
se
ba
viti
prik
uplja
njem
in
form
acija
o
aktiv
nost
ima
svih
su
bjek
ata
koji
se
bave
dj
ecom
, pr
ikup
ljanj
em
finan
sijs
kih
sred
stav
a za
re
aliz
aciju
od
reñe
nih
prog
ram
a i
orga
niza
cijo
m
stru
čnih
se
min
ara
za
škol
e i v
rtiće
Broj
prik
uplje
nih
info
rmac
ija
o ak
tivno
stim
a sv
ih
subj
ekat
a ko
ji se
ba
ve
djec
om
Broj
su
bjek
ata
koji
se n
alaz
e u
evid
enci
ji po
sebn
e or
gani
zaci
one
jedi
nice
Iz
nos
prik
uplje
nih
sred
stav
a za
re
aliz
aciju
od
reñe
nih
prog
ram
a Br
oj
orga
nizo
vani
h st
ručn
ih
sem
inar
a
2008
Lo
kaln
a up
rava
Don
ošen
je
odlu
ke
od
stra
ne l
okal
ne u
prav
e za
ob
ezbj
eñiv
anje
50
%
popu
sta
na
ulaz
nice
za
dj
ecu
prilik
om
posj
eta
kultu
rnih
i
spor
tski
h de
šava
nja
Broj
dje
ce k
oja
su
posj
etila
ku
lturn
e i
spor
tske
do
gaña
je
2008
Lo
kaln
a up
rava
,javn
e us
tano
ve
i dr
uge
inst
ituci
je iz
obl
asti
kultu
re i
spor
ta
Lo
kaln
a up
rava
, ja
vne
usta
nove
i
drug
e in
stitu
cije
iz
obl
asti
kultu
re i
spor
ta,d
onat
ori
29
Org
aniz
ovan
je k
njiž
evni
h i
kultu
rnih
ve
čeri,
gr
upni
h od
laza
ka
u po
zoriš
te
i fil
msk
e pr
ojek
cije
u d
ruge
gr
adov
e (1
gru
pa d
jece
iz
seos
kih
škol
a,1
grup
a iz
gr
adsk
ih š
kola
i 1
grup
a iz
sr
ednj
ih š
kola
)
Broj
or
gani
zova
nih
knjiž
evni
h i
kultu
rnih
več
eri
Broj
gru
pnih
od
laza
ka u
po
zoriš
te i
film
ske
proj
ekci
je u
dr
uge
grad
ove
2008
-201
2
Loka
lna
upra
va,š
kole
600
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,M
inis
tars
tvo
kul
ture
,spo
rta
i med
ija(M
KSM
),don
ator
i,dru
ge
opšt
ine
Obe
zbje
ñiva
nje
knjig
a za
G
rads
ku
bibl
iote
ku
i pr
ezen
taci
je n
ovih
izda
nja
Broj
ob
ezbi
jeñe
nih
knjig
a
Broj
pr
ezen
taci
ja
novi
h iz
danj
a
2007
-201
2
Cen
tar
za
kultu
ru,M
NP,
lo
kaln
a up
rava
600
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,M
PN,d
onat
ori
Odr
žava
nje
fest
ival
a „D
jeca
pje
vaju
“ Br
oj
učen
ika
fest
ival
a Br
oj
posj
etila
ca
Fest
ival
a
2008
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,MKS
M,
NVO
Lo
kaln
a up
rava
,MKS
M,
NVO
,don
ator
i
1.2.
Rea
lizov
ati
akci
ju
„Upo
znaj
mo
pozo
rište
“
Izvo
ñenj
e po
zoriš
nih
pred
stav
a za
dj
ecu
iz
prig
rads
kih
i seo
skih
ško
la
(u s
epte
mbr
u)
Izvo
ñenj
e po
zoriš
nih
pred
stav
a za
dj
ecu
iz
grad
skih
na
selja
(u
no
vem
bru)
Iz
voñn
je is
tih p
reds
tava
u
odgo
vara
jući
m
term
inim
a za
dj
ecu
pred
škol
skog
uz
rast
a
Broj
re
aliz
ovan
ih
pred
stav
a Br
oj d
jece
koj
a su
po
smat
rala
pr
edst
ave
2007
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,Kul
turn
o kr
eativ
ni
cent
ar
„Ako
rd“
i dr
uge
NVO
500
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,N
VO,
dona
tori
30
2.1.
Uve
ćan
broj
dj
ece
i ro
dite
lja
uklju
čeni
h u
kultu
rna
i spo
rtska
deš
avan
ja
Eduk
acija
rod
itelja
i dj
ece
o zn
ačaj
u uk
ljuči
vanj
a dj
ece
u ku
lturn
e i s
ports
ke
aktiv
nost
i pu
tem
ro
dite
ljski
h sa
stan
aka
Broj
od
ržan
ih
rodi
teljs
kih
sast
anak
a na
ko
jima
je
pred
stav
ljen
znač
aj
uklju
čiva
nja
djec
e u
kultu
rne
i sp
orts
ke
aktiv
nost
i
2008
-201
2 šk
ole
Krei
ranj
e po
litik
e st
imul
isan
ja u
češć
a dj
ece
u ku
lturn
e i
spor
tske
or
gani
zaci
je
pute
m
oslo
baña
nja
plać
anja
čl
anar
ine
za
djec
u ko
risni
ka M
OP-
a
Broj
dj
ece
koris
nika
MO
Pa
koja
su
član
ovi
sopr
tski
h i
orga
niza
cija
ko
ja
se
bave
ku
lturo
m
2007
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,CSR
, M
ZRSS
,MKS
M
Lo
kaln
a up
rava
,CSR
,MZ
RSS
M
KSM
2.Po
veća
nje
obuh
vata
dj
ece
kultu
rnim
i
spor
tski
m s
adrž
ajim
a
God
išnj
e št
ampa
ti br
ošur
u u
kojo
j će
biti
obuh
vaće
ne
sve
aktiv
nost
i sp
orts
kih
i ku
lturn
ih
orga
niza
cija
u
tom
per
iodu
, i d
osta
vlja
nje
djec
i pr
eko
škol
a,ka
ko b
i se
po
veća
la
njih
ova
info
rmis
anos
t o
radu
i
aktiv
nost
ima
nave
deni
h or
gani
zaci
ja
Broj
di
strib
uira
nih
broš
ura
o ak
tivno
stim
a sp
orts
kih
i ku
lturn
ih
orga
niza
cija
Br
oj d
jece
koj
a su
uk
ljuče
na
u ra
zlič
ite
spor
tske
i
kultu
rne
orga
niza
cije
2007
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,NVO
1.
000
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,N
VO,
dona
tori
31
Uvo
ñenj
e po
litik
e o
prio
ritet
nom
or
gani
zova
nju
kultu
rnih
i
spor
tski
h m
anife
stac
ija u
pr
igra
dski
m
i se
oski
m
škol
ama
(pril
ikom
fin
ansi
ranj
a or
gani
zaci
ja
od s
trane
loka
lne
upra
ve)
Broj
rea
lizov
nih
kultu
rnih
i
spor
tski
h m
anife
stac
ija
u pr
igra
dski
m
i se
oski
m
škol
ama
2007
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,kul
turn
e i
spor
tske
or
gani
zaci
je
500
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,d
onat
ori
3.Po
boljš
anje
sa
radn
je
izm
eñu
zain
tere
sova
nih
inst
ituci
ja/o
rgan
izac
ija
na
polju
kul
ture
i s
porta
na
nivo
u O
pštin
e
3.1.
Una
prije
ñena
sa
radn
ja
izm
eñu
spor
tski
h kl
ubov
a,N
VO i
JU iz
ob
lsti
kultu
re
i sp
orta
Org
aniz
ovan
je
okru
glih
st
olov
a (2
put
a go
dišn
je)
pred
stav
nika
in
stitu
cija
/org
aniz
acija
iz
ob
last
i kul
ture
i sp
orta
Broj
or
gani
zova
nih
okru
glih
sto
lova
pr
edst
avni
ka
inst
ituci
ja/o
rgan
iza
cija
iz
obla
sti
kultu
re i
spor
ta
2007
-201
2 Lo
kaln
a up
rava
,kul
turn
e i
spor
tske
or
gani
zaci
je
Lo
kaln
a up
rava
,spo
rtski
kl
ubov
i,NVO
i JU
iz
obl
asti
kultu
re i
spor
ta
32
BEZBJEDNOST Prema podacima Centra bezbjednosti Nikšić u 2005.godini je registrovano 1206 krivičnih djela i podnesene su 692 prijave protiv 848 lica.Od ovog broja je prijavljeno 47 maloljetnika,i to 39 starijih maloljetnika,7 mlañih i 1 dijete. Kao oštećene strane bila su 26 maloljetnika (13 starijih,8 mlañih i 5 djece). U periodu od 2004.godine do marta 2006.godine registrovano je 121 krivično djelo nasilja u porodici: -bilo je ukupno 10 maloljetnih žrtava (4 starija,3 mlaña i 3 djece), -bila su 2 nasilna mlaña maloljetnika. Što se tiče bezbjednosti u školama(vršnjačko nasilje,nasilje nastavnik-učenik i učenik-nastavnik,procesuirane su 2 prijave protiv nastavnika zbog nasilja nad učenicima(zamjenik direktora srednje škole je zlostavljao i mučio učenika i nastavnik osnovne škole je zalijepio učeniku žvaku na kosu i potom mu taj dio ošišao). Obezbijedjenost škola: U svim školama postoji obezbjedjenje. U osnovnim školama je angažovan po jedan policajac, a u srednjim po dva policajca. Saobracajci su angažovani i na prilazima škola. Obezbijedjenost javnih površina/parkova: Obezbjedjivanje se sprovodi s vremena na vrijeme, kada se organizuju neka veća okupljanja Dostupnost oružja maloljetnim licima:Nema podataka. U toku 2005.godine kod jednog maloljetnika pronadjeno oružje tokom racije. Oružje mu je dodalo drugo lice. Prostitucija: Nema ni jedan zabilježeni slucaj Maloljetna lica koja prose: Ne postoje pouzdani podaci. Procjenjuje se da ih je dnevno u Niksicu od 5 do 8. Djeca su uglavnom iz Niksica, a pojavljuju se i djeca iz Podgorice. Po podacima Centra za socijalni rad,vezano za zlostavljanje i zanemarivanje djece,identifikovano je 5 porodica koje imaju ukupno 13 djece,od toga je 7 muškolg i 6 ženskog pola. Evidentirano je i 28 maloljetnih delikvenata,27 m.p. i 1 ž.p. NVO SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja raspolaže sa podacima da je 2004.i 2005.godine bilo 157 prijavljenih slučajeva nasilja,od toga 12 slučajeva nasilja nad maloljetnim licima (5 maloljetnih lica do 15 godina starosti i 7 starijih od 15 godina). Statistika SOS telefona, indirektno, kroz svjedočenja žena žrtava nasilja koje su potražile pomoć, pokazuje da je broj ugrožene djece bio mnogo veći,odnosno da je bio 141 poziv od žena žrtava nasilja,a od toga je 121 žena sa djecom,sa ukupno 275 djece i u 126 slučajeva je posvjedočena ugroženost djece. Kao sto je vidljivo, žene su posvjedočile, da su skoro u polovini slučajeva, pored žena, žrtve nasilja bila i djeca koja su bila izložena fižičkom, psihičkom i materijalnom zlostavljanju od strane nasilnika. U SŽK "Nora"su zabilježeni sljedeći slučajevi:
1. majka prijavila sina da je diluje za kvotu droge 2. sestra prijavila brata da je primorava na bludne radnje sa svojim drugovima kako bi došao
do droge 3. dječak od 14 godina tražio savjet od SZK i kroz razgovor naveo da ga tata kupa i dodiruje
33
4. na ulici prosi jedna studentkinja iz Pljevalja, a primjetan je porast starih osoba i Romkinja koje prose
Tokom 2005. godine 534 osobe su se prijavile kao žrtve nasilja. Od ukupnog broja poziva – 1.213 jednom je pozvalo 28%, oko 15% tri puta i 17% je pozvalo više puta. Privremeni smještaj dobilo je oko 48% žena i djece. U proteklom periodu vidno je povećano nasilje maloljetnika oba pola. Zabrinjavajuća činjenica je da zakonski razvedene žene i dalje postaje meta ponašanja bivšeg muža, što ukazuje na zabrinjavajuću činjenicu, da država nema dobre mehanizme zaštite, nad zlostavljenim ženama i djeci.Djeca su žrtve kako fizičkog, psihičkog i materijalnog, kao i svih drugih vidova nasilja. Oblik ugroženosti djece:
- psihičko 37,8 % - fizičko 31,0% - materijalno 22,1% - ostalo
U seoskim mjesnim zajednicama izraženi su saobraćajni problemi.U blizini škola je potrebno postaviti ležeće policajce i odgovarajuće saobraćajne znakove. Što se tiče prevencije narkomanije,od avgusta 2006.godine u opštini djeluje Kancelarija za prevenciju narkomanije,koja se aktivno bavi ovim problemom.
34
Stra
tešk
i cilj
evi
Podc
iljev
i A
ktiv
nost
i In
dika
tor
Vrem
ensk
i ok
vir
Odg
ovor
ne
inst
ituci
je
Bud
zet
Izvo
ri fin
ansi
ranj
a
1.1
Una
prije
ñen
nivo
zn
anja
120
za
posl
enih
u
rele
vant
nim
in
stitu
cija
ma
o pr
oble
ma
nasi
lja n
ad
djec
om
(nas
tavn
ici,p
edag
ozi,
Cen
tar z
a so
cija
lni
rad,
NVO
)
Org
aniz
ovat
i ed
ukat
ivne
pr
ogra
me
(jedn
odne
vni
sem
inar
i-6 s
a po
20
učes
nika
i 2
pred
avač
a, o
krug
li st
olov
i,-6
sa 6
uč
esni
ka) n
a te
mu
nasi
lje n
ad d
jeco
m
za z
apos
lene
u
rele
vant
nim
in
stitu
cija
ma
Broj
od
ržan
ih
jedn
odne
vnih
se
min
ara
na
tem
u na
silje
nad
dj
ecom
Br
oj
učes
nika
se
min
ara
Broj
odr
žani
h ok
rugl
ih s
tolo
va
na te
mu
nasi
lje
nad
djec
om z
a za
posl
ene
u re
leva
ntni
m
inst
ituci
jam
a
Broj
uče
snik
a ok
rugl
ih s
tolo
va
2007
-201
2 N
VO, C
SR, l
okal
na
upra
va,
CB,
zd
ravs
tven
e us
tano
ve,š
kole
3.05
0 eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a up
rava
,don
ator
i, Vl
ada
RC
G,
pred
uzet
nici
i
priv
redn
a dr
uštv
a
1.2.
Pove
ćana
in
form
isan
ost
zaje
dnic
e o
nasi
lju
nad
djec
om
Em
itova
ti TV
em
isije
, ka
mpa
nje-
1 go
dišn
je..)
na
tem
u na
silje
nad
dje
com
Broj
em
itova
nih
TV
emis
ija
na
tem
u na
silje
nad
dj
ecom
2007
-201
2
NVO
, CSR
, lok
alna
up
rava
, CB,
zd
ravs
tven
e us
tano
ve,M
PN
2.00
0 eu
ra
godi
šnje
(z
a je
dnu
kam
panu
ju)
Loka
lna
upra
va,M
PN,d
ona
tori,
R
TNK,
CB,
NVO
1.
Sm
anjit
i nas
ilje
nad
djec
om
1.3.
Podi
ći n
ivo
svije
sti s
vih
druš
tven
ih s
ubje
kata
o
važn
osti
prija
vljiv
anja
nas
ilja
nad
djec
om
Spro
vodj
enje
ob
uka
za
zapo
slen
e u
skol
ama,
zd
ravs
tven
im
usta
nova
ma
o pr
epoz
nava
nju
nasi
lja
nad
djec
om
(7 ra
dion
ica
godi
šnje
za
20
učes
nika
)
Broj
od
ržan
ih
obuk
a za
za
posl
ene
u sk
olam
a,
zdra
vstv
enim
us
tano
vam
a o
prep
ozna
vanj
u na
silja
na
d dj
ecom
Br
oj
učes
nika
se
min
ara
2007
-201
2 N
VO,M
NP,
M
ZRSS
1.75
0 eu
ra
godi
šnje
M
ZRSS
,NVO
, M
ZRSS
, lo
kaln
a up
rava
35
1.4
Una
prije
ñena
zn
anja
10
00
djec
e uz
rast
a od
6 d
o 15
go
dina
o
tole
ranc
iji,
nena
siln
oj
kom
unik
aciji
Org
aniz
ovan
je
eduk
ativ
nih
prog
ram
a na
tem
e to
lera
ncije
, ne
nasi
lne
kom
unik
acije
, ra
zlic
itost
i (10
ra
dion
ica
godi
šnje
)
Broj
od
ržan
ih
radi
onic
a za
dje
cu
na
tem
e to
lera
ncije
, ne
nasi
lne
kom
unik
acije
, ra
zlic
itost
i Br
oj
učes
nika
ra
dion
ica
2008
-201
2 šk
ole
2.50
0 eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a up
rava
,NVO
,MPN
, do
nato
ri
2.1.
Obe
zbje
djiv
anje
us
lova
za
prav
ilan
psih
ofiz
icki
razv
oj i
rast
dje
ce
Inic
irati
izm
jenu
za
kons
ke re
gula
tive
o po
veca
nju
m
ater
ijaln
ih d
avan
ja
za d
jecu
u s
tanj
u so
cija
lne
potre
be
Niv
o m
atre
ijaln
og
obez
bjeñ
enja
za
djec
u u
stan
ju
soci
jaln
e po
trebe
2007
-200
8 N
VO, l
okal
na
upra
va
2. S
man
jiti
mal
olje
tnic
ku
delik
venc
iju
2.2.
Podi
zanj
e ni
voa
znan
ja o
pro
blem
u m
alol
jetn
ičke
de
likve
ncije
Org
aniz
ovan
je
info
rmat
ivni
h pr
ogra
ma
(tv e
mis
ija,
1 ok
rugl
i sto
go
dišn
je) o
pro
blem
u m
alol
jetn
ičke
de
likve
ncije
Broj
in
form
ativ
nih
em
isija
n
elek
trons
kim
m
edijim
a o
prob
lem
u m
alol
jetn
ičke
de
likve
ncije
Br
oj
orga
nizo
vani
h ok
rugl
ih s
tolo
va
o pr
oble
mu
mal
olje
tnič
ke
delik
venc
ije
2007
-201
2 C
B,lo
kaln
a up
rava
,CSR
,NVO
,R
TNK
350
eura
go
dišn
je
Loka
lna
upra
va,d
onat
ori,
NVO
,RTN
K
3.O
bezb
jedi
ti us
love
za
živo
t dj
ece
bez
poro
ka
3.1.
Zab
rana
niti
toče
nje
alko
holn
ih
pića
mal
olje
tnim
lic
ima
Kont
role
od
stra
ne
Turis
tičke
insp
ekci
je,
Cen
tra b
ezbj
edno
sti i
N
VO
Broj
pr
oces
uira
nih
prija
va p
rotiv
vl
asni
ka
ugos
titel
jski
h ob
jeka
ta
2007
-201
2 Tu
ristič
ka
insp
ekci
ja,C
B,N
VO
36
3.2.
Zab
rani
tii p
ristu
p i u
potre
bu
elek
trons
kih
apar
ata
za k
ocka
nje
mal
olje
tnim
lici
ma
Kont
role
od
stra
ne
kom
unal
ne p
olic
ije,
Insp
ekci
je ra
da, C
B,
NVO
Broj
pr
oces
uira
nih
prija
va p
rotiv
vl
asni
ka
obje
kata
za
igre
na
sre
ću
2007
-201
2 In
spek
cija
ra
da,C
B,N
VO,p
rav
na li
ca k
oja
posj
eduj
u ap
arat
e za
koc
kanj
e
3.3.
Zabr
aniti
ula
zak
u kl
adio
nice
i kl
añen
je m
alol
jetn
im
licim
a
Kont
role
od
stra
ne
Insp
ekci
je
rada
,CB,
NVO
Broj
pr
oces
uira
nih
prija
va p
rotiv
vl
asni
ka
klad
ioni
ca
2007
-201
2 In
spek
cija
ra
da,C
B,N
VO,p
rav
na li
ca,o
dnos
no
vlas
nici
kla
dion
ica
Ure
dno
održ
avan
je
pješ
ački
h pr
elaz
a u
škol
skom
okr
užen
ju
Broj
ure
dno
održ
avan
ih
pješ
ački
h pr
elaz
a u
škol
skom
ok
ruže
nju
2007
-201
2 C
B,lo
kaln
a up
rava
,javn
a pr
eduz
eća
5e/m
2 fa
rban
je
Min
ista
rstv
o sa
obra
ćaja
,loka
lna
upra
va,d
onat
ori,j
avna
pre
duze
ća
Osl
obod
iti tr
otoa
re z
a kr
etan
je p
ješa
ka
Broj
pr
oces
uira
nih
prija
va z
a ne
savj
esne
vo
zače
2007
C
B,lo
kaln
a up
rava
,javn
a pr
eduz
eća
4.1.
Obe
zbje
diti
adek
vatn
e pr
ilaze
ko
d 15
ško
la
Post
aviti
od
gova
raju
će
saob
raća
jne
znak
ove
na v
idljiv
im m
jest
ima
Broj
pos
tavl
jeni
h sa
obra
ćajn
ih
znak
ova
2007
C
B,lo
kaln
a up
rava
,javn
a pr
eduz
eća
1 zn
ak 6
0 eu
ra
Min
ista
rstv
o sa
obra
ćaja
,loka
lna
upra
va,d
onat
ori,j
avna
pre
duze
ća,C
B
4.Po
veća
na
bezb
jedn
ost d
jece
u
saob
raća
ju
4.2.
Ogr
anič
iti b
rzin
u kr
etan
ja v
ozila
na
pote
zu u
lica
Rud
arsk
a,Tr
ebje
ška
do n
asel
ja B
udo
Tom
ović
Post
aviti
hor
izon
taln
u i v
ertik
alnu
si
gnac
izac
iju
Broj
pos
tavl
jeni
h sa
obra
ćajn
ih
znak
ova
verti
kaln
e i
horiz
onta
lne
sign
aciz
acije
2007
C
B,lo
kaln
a up
rava
,javn
a pr
eduz
eća
M
inis
tars
tvo
saob
raća
ja,lo
kaln
a up
rava
,javn
a pr
eduz
eća,
CB
37
4.3.
Una
preñ
ena
znan
ja o
sa
obra
ćajn
oj k
ultu
ri ko
d d
jece
od
6 do
15
godi
na
Štam
pati
8000
br
ošur
a i d
osta
viti
djec
i pre
ko š
kola
Broj
šta
mpa
nih
i di
strib
uira
nih
br
ošur
a o
saob
raća
jnoj
ku
lturi
Broj
sa
obra
ćajn
ih
udes
a
2008
N
VO,C
B,lo
kaln
a up
rava
, M
inis
tars
tvo
pom
orst
va,
saob
raća
ja i
tele
kom
unik
acija
4500
eur
a Lo
kaln
a up
rava
,don
ator
i, M
inis
tars
tvo
saob
raća
ja,N
VO
Adap
tirat
i seo
ske
škol
e (k
rovo
ve,p
lafo
ne,s
ani
tarn
e čv
orov
e,fis
kultu
rne
sale
)
Broj
ada
ptira
nih
seos
kih
škol
a 20
07-2
012
MPN
,loka
lna
upra
va,š
kole
15
00 e
ura
za
škol
u Lo
kaln
a up
rava
,don
ator
i, M
PN
5.Po
boljš
ani
uslo
vi š
kolo
vanj
a u
seos
kim
šk
olam
a
5.1.
Pobo
ljšat
i rad
u
15 s
eosk
ih š
kola
Obe
zbje
diti
prev
oz
seos
koj d
jeci
na
putu
od
kuć
e do
ško
le (4
šk
ole)
i še
stom
jese
čna
kont
rola
aut
obus
a
Broj
uve
deni
h po
sebn
ih li
nija
za
pre
voz
seos
ke d
jece
na
putu
od
kuće
do
škol
e Br
oj
spro
vede
nih
kont
rola
au
tobu
sa
2007
-201
2 M
PN,lo
kaln
a up
rava
, šk
ole
9.60
0 eu
ra
godi
šnje
Lo
kaln
a up
rava
,MPN
,ško
le,
dona
tori
38
Monitoring i evaluacija Monitoring i evaluaciju obavljaće članovi Menadžment i Meñusektorskog tima koji su radili na Lokalnom planu akcije za djecu. Metode koje će se koristiti u ovom procesu upodobiće se predviñenim aktivnostima na realizaciji ciljeva utrvrñenih ovim dokumentom. Realizatori predviñenih aktivnosti koristiće upitnike, fokus grupe, intervjue, liste evidencije, statističke podatke i druge metode koje će poslužiti da se na odgovarajući način prati i procjenjuje uspješnost realizacije aktivnosti. Prilikom sprovoñenja procesa monitoringa i evaluacije vodiće se računa o više vrsta indikatora (kvantitativni, kvalitativni, finansijski...). Indikatori uspjeha sadržani su u tabelama za pojedine oblasti i na jasan način daju smjernice za procjenjivanje stepena ostvarenih promjena u realizaciji planiranih strateških ciljeva. Svim institucijama i organizacijama dostaviće se Lokalni plan akcija za djecu i biće pozvane da dostavljaju sve relevantne informacije iz oblasti svog djelovanja u skladu sa planiranim aktivnostima i definisanim indikatorima. Sve informacije vezano za realizaciju Lokalnog plana akcije za djecu biće sakupljane u posebnom sektoru Sekretarijata za društvene djelatnosti koji će biti uspostavljen na početku realizacije LPA. DevInfo baza podataka koja predstavlja dodatni doprinos UNICEFa realizaciji cijelog programa, takoñe će biti u funkciji kvalitetnog praćenja i procjenjivanja uspješnosti realizacije LPA. Praćenje ostvarivanja planiranih aktivnosti u Lokalnom planu akcija za djecu će biti permanentno. Procjenjivanje uspješnosti radiće se najmanje jednom godišnje. Nalazi evaluacije će poslužiti za revidiranje postavljenih ciljeva i aktivnosti i unapreñenje cijelog procesa. Realizacija Lokalnog plana akcija za djecu Članovi Menadžment tima lokalne uprave zaduženi su za realizaciju Lokalnog plana akcije za djecu u saradnji sa drugim organizacijama i institucijama koje će učestvovati u pojedinim aktivnostima.
39
OBJAŠNjENjE SKRAĆENICA CB-Centar bezbjednosti CRNVO-Centar za razvoj nevladinih organizacija CSR-Centar za socijalni rad LPA-Lokalni plan akcija za djecu MNP- Ministarstvo nauke i prosvjete MZRSS-Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja NVO-nevladina organizacija RTNK-Radio Televizija Nikšić
40
Ankeks Participativno (kvalitativno) istraživanje potreba u okviru obrañenih oblasti
U okviru ovog dokumenta dati su originalni nalazi istraživanja sa fokus grupa sa različitim zainteresovanim subjektima bez kvalitativnih sudova i zaključaka samih istraživača. OBRAZOVANjE
Kvalitativno istraživanje u oblasti obrazovanja Pored prikupljanja informacija saopštenih u okviru situacione analize u oblasti obrazovanja, članovi meñusektorskog tima (radna grupa za obrazovanje) sproveli su istraživanje sa djecom iz osnovnih i srednjih škola, sa djecom romske populacije i djecom sa smetnjama u razvoju. Takoñe, urañene su i focus grupe sa zaposlenim u obrazovnim institucijama.
REZULTATI FOKUS GRUPA 1.UČESNICI:učenici srednje škole DATUM ODRŽAVANjA:19.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajovoć Lalatović” METODOLOGIJA: analiza polja dejstva
PROBLEMI: RJEŠENjA: -mali broj romske djece i djece ometene u razvoju -nedostatak tolerancije i kućnog vaspitanja kod pojedine djece -nedovoljna informisanost -nedovoljno učešće roditelja u aktivnostima škole koje se tiču obrazovanja djece -etička i kulturna različitost(a trbala bi biti podsticaj) -politička i ekonomska situacija -nedovoljna edukovanost odreñenog broja roditelja -predrasude -iskrivljen sistem vrijednosti i negativan uticaj pojedinaca -nedostatak samopouzdanja i poštovanja drugih
-postojanje velikog broja sportskih i plesnih klubova kao i vannastavnih sekcija u školama -edukovan nastavni kadar -dobra komunikacija na relaciji profesor-učenik,učenik-roditelj,roditelj-profesor -želja za znanjem,entuzijazam,posvećenost -LPA za djecu -nagrañivanje za postignute uspjehe u učenju i vladanju -dostupnost edukativnog materijala -pozitivni primjeri iz drugih zemalja u kojima je sistem obrazovanja drugačiji i bolji
2.UČESNICI:REA djeca od 10 do 15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA:21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajovoć Lalatović” METODOLOGIJA:diskusija u grupi
41
PROBLEMI: RJEŠENjA:
-kod kuće ne može niko da im pomogne u učenju -nemaju dovoljno novca za udžbenike i zato ne mogu da nauče novo gradivo -loši uslovi stanovanja -roditelji nezaposleni i nedostatak novca -neokrečene učionice i stari namještaj -pojedini učenici lome školski namještaj -neka djeca govore ružne riječi -nastavnici ih udaraju,šamaraju,čupaju za kosu -škola im je udaljena od mjesta stanovanja -nesigurno i nezdravo okruženje -loša,nekvalitetna dopunska nastava -nastavnici izjednačavaju Rome i Egipćane
-da roditelji uče zanat -da se roditelji zaposle -druženje sa drugom djecom -radionice -da nastavnici razgovaraju sa roditeljima,a ne da tuku učenike -razgovor sa nastavnicima i roditeljima -škola i direktor da nabave udžbenike ili da ih kopiraju -uvesti školske autobuse -država i opština da pomognu oko boljih uslova stanovanja -da svi imaju kante za smeće -da na dopunskim časovima uče ono što je teško -da imaju kompjuter kući
3. UČESNICI:djeca gradskih i prigradskih škola, od 10 do 15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA:21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Janko Mićunović” METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
PROBLEMI: RJEŠENjA: -loša komunikacija sa pojedinim nastavnicima -nedostatak kulturnih dešavanja -nema dovoljno biblioteka i bioskopa -loša saobračajna veza selo-grad -neopremljenost škola -veliki broj djece uzima drogu,alkohol i cigare -loša informisanost
-druženje bez obzira na nacionalnost i da li je dijete zdravo ili bolesno -NVO koje se brinu o djeci -sportski i plesni klubovi -vannastavne sekcije u školama -komunikacija sa djecom iz drugih zemalja -druženje i posjeta drugim školama -edukativna predavanja i radionice u školama o bolestima zavisnosti -organizovanje grupnih posjeta kulturno-istorijskim spomenicima,muzejima,galerijama,crkvama
4. UČESNICI:profesori srednje škole DATUM ODRŽAVANjA:13.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA: Srednja stručna škola METODOLOGIJA:analiza polja dejstva
42
PROBLEMI: RJEŠENjA:
-nedovoljna opremljenost škola -nadostatak savremenih nastavnih sredstava -nezainteresovanost učenika -nastavno osoblje nije dovoljno edukovano za rad primjeren potrebama reformisane škole -veliki broj učenika putuje do škole -odreñeni broj roditelja nije dovoljno edukovan -loša ekonomska situacija -znanje i sposobnost se ne vrednuju i ne cijene dovoljno -djeca nemaju pravih uzora -mali broj djece iz marginalnih grupa je uključen u sistem obrazovanja -loša informisanost učenika o bolestima zavisnosti -nasilje koje je još uvijek prisutno u pojedinim porodicama i školama -pojedini profesori su stručnjaci u svojoj profesiji ,ali su loši pedadozi -predrasude
-Ministarstvo treba da uloži veća sredstava u opremanje škola i kupovinu nastavnih sredstava -edukacija nastavnog kadra(seminari na kojima će predavači dolaziti iz zemalja koje su pozitivni primjeri dobrog obrazovnog sistema) -nagrañivanje,moralno i materijalno,za postignute rezultate -stalno isticanje pozitivnih primjera ponašanja ,učenja -poboljšanje komunikacije na relaciji učenik-pedagog(psiholog),pedagog(psiholog)-roditelj -periodična provjera psiholoških sposobnosti nastavnog kadra -veća angažovanost pripadnika policije u školama i njihova edukacija iz oblasti pedagogije -organizovanje vannastavnih aktivnosti u školama(koncerti,ekskurzije,predavanja,tribine,sekcije...) -uvoñenje časova seksualnog i religioznog obrazovanja
43
5. UČESNICI:roditelji djece sa smetnjama u razvoju DATUM ODRŽAVANjA:28.10.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:Igračkoteka METODOLOGIJA: diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: - arhitektonske barijere - needukovan i slabo motivisan kadar u
školama i vrtićima - predrasude kod roditelja djece bez smetnja
u razvoju - nizak nivo svijesti ukupnog društva prema
potrebama i mogućnostima djece sa smetnjama u razvoju
- slaba tehnička opremljenost škola i vrtića - nedostatak stručnog kadra u školama i
vrtićima - izolovanost i usamljenost djece ometene u
razvoju
- edukacija nastavnika putem seminara, predavanja, trebalo bi da doñu u Igračkoteku i vide šta se sve može postići sa njima -pozvati se na zakon i obratiti se upravi škole za sve nepravilnosti -nova procjena od strane komisije za usmjeravanje djece u obrazovne programe -otvaranje Dnevnog centra u Nikšiću za djecu sa težim i umjerenim oštećenjima -na vrijeme početi da se radi sa djecom, obavezno uključiti djecu u vrtiće a u vrtiću obezbijediti potreban stručni kadar -postaviti kose rampe, zvučne semafore, u školama nabaviti Brajeve mašine i kompjutere, reći učiteljima da pričaju jasno i glasno, da pišu krupnijim slovima da bi sva djeca mogla da ih čuju i vide ono što napišu na tabli -pokušati sa više strpljenja, ljubavi i pažnje rad sa djecom, probati rad i učenje kroz igru -veoma je važan timski rad i saradnja nastavnog osoblja, uprave škola i vrtića, stručnog tima i roditelja, jedino tako uspjeh neće izostati -ključivanje roditelja, volontera i saradnika -procjena i evaluacija djece, stručna provjera znanja -spustiti specijalno odjeljenje na prizemlje, pustiti djecu da se miješaju i druže -organizovati zabavne radionice za djecu i nastavno osoblje -motivisati nastavnike odgovarajućom zaradom i uslovima na radnom mjestu -stručna pomoć kontinuirana i kvalitetna -dovesti stručna lica sa strane da malo edukuju nastavni kadar -organizovati predavanja, tribine, okrugle stolove i obavezati nastavni kadar da se edukuje
44
6.UČESNICI:vaspitači i stručni saradnici DATUM ODRŽAVANjA:12.10.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:Dječji vrtić METODOLOGIJA:diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: -nedostatak jaslica -nedostatak gradjanskog vaspitanja -nepostojanje kancelarije koja bi se baviia dječjimi pitanjima -siromaštvo romske populacije
-na nivou lokalne zajednice uključiti sve privredne subjekte u izgradnji jaslica -tražiti podršku Ministarstva prosvjete i nauke,Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja -uvesti gradjansko vaspitanje i obrazovanje od osnovne do srednje škole; -formirati na nivou Opštine kancelari ju za dječija pitanja t ipa dječij i savez , savjetovalište za djecu i roditelje; -finansirati romskog asistenta , koji bi radio na okupljanju djece i organizovao njihov dolazak u vrtić i školu - obzirom na socijalni status Roma , omogućiti da se budžetom predvide sredstva za njihovo organizovano uključivanje u vrtić i školu, besplatnu ishranu.
7.UČESNICI:nastavnici i stručni saradnici DATUM ODRŽAVANjA:11. i 20.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ”Olga Golović” METODOLOGIJA:diskusija u grupi, oluja mozgova 1.Doručak za osnovce(mogućnost učešća lokalne zajednice u obezbeñivanju jednakih doručaka-bez učešća ili uz minimalno učešće roditelja.Smatramo da bi se na taj način smanjila socijalna razlika meñu učenicima. 2.Smatramo da bi svi učenici trebali da imaju uniforme-uz minimalno učešće roditelja,lokalna zajednica može obezbijediti prikladnu uniformu,gdje bi se prema posebnim kreacijama razlikovale škole 3.Problemi nasilja u školama,ulici,javnim mjestima prevazilaze školske mogućnosti i smatramo da bi LPA trebao da planira način rješavanja 4.Razmotriti mogućnost učešća lokalne zajednice u realizaciji ekskurzija i “Škole u prirodi” za svu djecu,bez obzira na materijalnu situaciju u porodici. PREPOZNATI PROBLEMI/PREPREKE:Fokus grupa je razmotrila mogućnosti škole,a ostale probleme smo ostavili za sljedeći sastanak kada budemo imali više informacija o mogućnostima rješavanja problema koji su van naše kompentencije. NAČINI RJEŠAVANjA:Prioritet smo dali problemu nasilja u školama,odnos učenik-nastavnik.Predavanja za nastavnike,radionice za nastavnike i učenike.Nenasilno rješavanje konflikata-radinice iz programa “U učionicu sa poštovanjem”,predavanje i radionice za roditelje:Problemi mladih i kako ih prevazići,redovno
45
evidentirati učešće učenika u tučama,dječjim nestašlucima i sa njima voditi individualne i grupne razgovore,organizovati takmičenja u učenju i disciplini meñu odjeljenjima i za najbolja odjeljenja organizovati školske žurke ili izlete-zavisno od mogućnosti škole(kriterijume takmičenja će odrediti komisija u čijem sastavu će biti učenici i nastavnici). 8. UČESNICI:djeca sa smetnjama u razvoju DATUM ODRŽAVANjA:11.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:”Igračkoteka” METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
PROBLEMI RJEŠENjA
- djeca u školi se rugaju i guraju, govore ružne riječi, neće da se ponašaju fino
- stepenice u školi, klizave i ja ne mogu da se penjem po njima
- nerazumijevanje nastavnika u školama - ne mogu da idem u školu zato što sam
u kolicima - loša opremljenost škola, nema dovoljno
čak ni kreda - udaljenost škola, neorganizovan prevoz - vlada velika protekcija, djeca uticajnih
ljudi imaju bolje ocjene i učestvuju više u školskim priredbama i takmičenjima imaju para i za užinu i privatne časove a mi nemamo
- teška nam je matematika i geometrija ne mogu precizno da crtam
- nastavnici uvijek kukaju na male plate i loše uslove rada a nekada čak i ne obješnjavaju lekcije i zadaju domaće koje niko ne može da riješi
- za likovno treba puno materijala a za fizičko skupa oprema, ko nema novca da kupi dobija jedinicu
- druga djeca tuku Rome i djecu kao što smo mi, u školi i ispred škole
- nedovoljno vanškolskih aktivnosti većina djece psuje, govori ružne riječi, dolaze u školu polugoli, nevaspitani su
- da mi učionica bude na prizemlju i da ne moramo mi koji teško hodamo da se penjemo po spratovima
- da imamo ljuljaške i klackalice u školskom dvorištu, da je uredno i da se više održava čistoća, da profesori nijesu strogi , da su popustljiviji
- školski autobusi - bolja organizacija nastave, više
vannastavnih aktivnosti za sve, pogotovo onih u kojima možemo učestvovati i mi
- da se učitelji bolje ponašaju prema meni
- voljela bih da imamo kompjutere u školi i dijafilmove
- da se djeca meñusobno više ne razlikuju
- razgovori sa školskim pedagogom i psihologom i razrednim starješinom za djecu koja nas tuku i maltretiraju
- škole bez stepenica - razgovor sa pedagogom da smo svi isti - isto ponašanje nastavnika za sve
učenike, da nas ne izdvajaju
9. UČESNICI:Pedagoški aktiv
46
DATUM ODRŽAVANjA:1.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Jagoš Kontić” METODOLOGIJA: diskusija u grupi
PROBLEMI RJEŠENjA -neuključenost Roma u obrazovni proces -loši stambeni uslovi romske populacije -nizak obrazovni nivo Roma -jezičke barijere -problemi socijalno ugrožene djece -nepoštovanje zakonske regulative -nedovoljan rad NVO -nedostatak kadrova-defektologa,logopeda -nedostatak učila -nepovezanost škola i ostalih subjekata -nevrednovanje rezultata rada nastavnika -narkomanija -smetnje u razvoju -saobraćajna nekultura -računarska nepismenost -prisustvo psighičkog, fizičkog nasilja nad djecom i inventarom, kao i ekološko nasilje i nad objektima,
-loša uključenost roditelja
-razgovor u školi,mjesnoj zajednici - -besplatne lokacije,komunalije,krediti -obezbijediti školski pribor
-osloboñenje od članarina i dr.plaćanja -MPN,resorno ministarstvo prosvjetna inspekcija,primjena zakona -edukacija
-dopunska nastava,Radnički univerzitet -otvaranje studijskih grupa na fakultetu -škola u prirodi
-seminari za nastavnike-jun-avgust -vrednovanje prema radu -radionice,okrugli stolovi -obuka nastavnika,drugih i učenika -obuka nastavnika,Min.pros.i nauke -razgovori sa psihologom i pedagogom,roditeljima -opšti i odjeljenski sastanci 2 i 6 puta godišnje,zajednica učenika škole, -Savjet roditelja da se sastaje najmanje 4 puta godišnje, redovno prisustvo i učešće u radu Školskog odbora -
Učesnici su pored navedenog istakli i sljedeće: -veće poštovanje Roma od strane drugih učenika -veća meñusobna organizovanost Roma -pored škole uključiti i druge institucije u rješavanju problema -obuka nastavnika za primjenu savremenih oblika i metoda rada -čuti mišljenje učenika i roditelja -preventivno djelovanje u školi-radionice i mediji
10. UČESNICI:članovi NVO “Početak” DATUM ODRŽAVANjA:11. i 12.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:NVO “Početak” METODOLOGIJA:diskusija u grupi
PROBLEMI RJEŠENjA Knjige i školski pribor CSR + lokalna uprava + prikuplanje starih
udžbenika
47
Odjeća i obuća Crveni krst,CSR,lokalna uprava humanitarne akcije, humanitarne organizacije
Needukovanost roditelja-niska svijest o potrebi obrazovanja
Razni vidovi radionica sa roditeljima u saradnji sa romskim NVO
Ekstremno siromaštvo Roma LPA za smanjenje siromaštva Roma u Nikšiću Rano napuštanje školovanja Sprovoñenje zakona o osnovnom vaspitanju i
obrazovanju (škola, prosvjetna inspekcija, CSR, ministarstvo prosvjete I nauke, lokalna uprava)
Rana udaja/ ženidba Zakonska regulative, veći rad sa romskim roditeljima
Nepoznavanje službenog jezika Radionice sa djecom na njihovoj pripremi za polazak u školu, romski asistenti u školama
Neadekvatni uslovi kod kuće za učenje Stambena problematika Roma : lokalna uprava u saradni sa meñunarodnim donatorima
Nepoznavanje kulture, običaja, jezika i tradicije od strane nastavnog osoblja
Radionice, tribine, seminari od strane romskih NVO
Nesprovoñenje zakona o obaveznom osnovnom obrazovanju
Uključivanje svih relevantnih subjekata po pitanju sprovoñenja zakona
ZDRAVSTVENA ZAŠTITA
Kvalitativno istraživanje u oblasti zdravstva Pored prikupljanja informacija saopštenih u okviru situacione analize u oblasti zdravstva, članovi meñusektorskog tima (radna grupa za zdravstvenu zaštitu) sproveli su istraživanje sa djecom iz osnovnih I srednjih škola, sa djecom romske populacije i djecom ometenom u razvoju. Takoñe, urañene su i fokus grupe sa zaposlenim u zdravstvenim institucijama. REZULTATI FOKUS GRUPA 1. UČESNICI:pedijatri i ostalo medicinsko osoblje DATUM ODRŽAVANjA:1.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:Dječji dispanzer METODOLOGIJA:diskusija u grupi i intervjui
48
PROBLEMI: RJEŠENjA
-male zarade zaposlenih, -nepostojanje mogućnosti kućnog liječenja djece i dnevne bolnice, -nedovoljno sestara u patronažnoj službi, -nedovoljno ekipa za sprovoñenje sistematskih pregleda u školama, -loši uslovi za sprovoñenje sistematskih pregleda I vakcinacije u školama , -loša opremljenost dječjeg dispanzera medicinskom opremom, -loša vodovodna i električna instalacija u zgradi dispanzera, -neadekvatno grijanje, -nedovoljna reedukacija srednjeg medicinskog kadra, -nedovoljna aktivnost na prevenciji narkomanije, -nedovoljan rad na prevenciji zlostavljanja djece -medicinska dokumentacija voñena na zastarjeo način, -nepokrivenost seoskog i prigradskog područja pedijatrijskom službom, -nedovoljna obuhvaćenost Roma zdravstvenom zaštitom, -sprovoñenje vakcinacije sa monovalentnim i trovalentnim vakcinama što zahtijeva veći broj uboda i traumatično je za dijete, -nevoñenje kartona rizične djece , -zdravstvena neprosvjećenost roditelja i djece, -insuficijentan rad dječjeg dispanzera zbog malog broja pedijatara, -nepoštovanje zabrane pušenja u zdravstvenim ustanovama, -loši I nedostupni sanitarni čvorovi, -nedovoljan broj pedijatara, -odlazak sa djecom na ekskurzije i škole u prirodi ljekara koji nijesu pedijatri, -nepostojanje razvojnog savjetovališta, -loša trijaža u dispanzeru, -korišćenje pauze u različito vrijeme, -nedovoljan rad Savjetovališta za zdravu djecu.
-poboljšanje zarada, -organizovanje kućnog liječenja i otvaranje dnevne bolnice, -povećanje broja sestara u patronažnoj službi, -povećanje broj ekipa za sprovoñenje sistematskih pregleda u školama, -obezbijedjenje posebne prostorijue u školama za sprovoñenje sistematskih pregleda I vakcinacije, -nabavka nove medicinske opreme za dječji dispanzer, -opravka vodovodne i električne instalacije u zgradi dispanzera, -bolje grijanje u zgradi DD, -trajna edukacija srednjeg medicinskog kadra kroz odlazak na seminare i stručne sastanke, --edukovanje I uključivanje kadra raznih profila na prevenciji I liječenju narkomanije, -aktiviranje rada ranije formiranog tima za borbu protiv zlostavljanja djece, -uvoñenje kompjuterskog voñene medicinske dokumentacije, -otvoranje pedijatrijskih punktova u prigradskim naseljima i selima, -rad na zdravstvenom prosvjećivanju Roma, -nabavka multivalentne vakcine, -voñenje kartona rizične djece, -rad na zdravstvenom prosvjećivanju roditelja I djece putem TV emisija, brošura, tribina po školama, -povećati broj pedijatara u DD putem honorarnog rada , -formiranje timova za praćenje djece po odreñenim grupama bolestima , -poštovanje zabrane pušenja u zdravstvenim ustanovama od strane osoblja i pacijenata, --renoviranje sanitarnih čvorova i omogućiti njihovo korišćenje u čekaonicama -obezbijediti da sa djecom u škole u prirodi i na ekskurzije idu isključivo pedijatri, -oformiti razvojno savjetovalište sa stručnjacima raznih profila, poboljšati trijažu u DD u smislu da djeca sa posebnim potrebama I hroničnim bolestima imaju prednost, -koristiti pauzu u navedeno vrijeme, -obezbijediti rad Savjetovališta za zdravu djecu u 2 smjene sa stalno prisutnim pedijatrom.
49
2. UČESNICI: djeca gradskih i prigradskih škola, od 10 do 15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA: 21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Janko Mićunović” METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
PROBLEMI: RJEŠENjA: - Djeca ne znaju svoja prava - U bolnicama nema dovoljno lijekova ni ortopedskih pomagala za djecu sa posebnim potrebama, nema dovoljno ni medicinskog osoblja koje im je potrebno. - Nedovoljan broj bolnica i medicinskih ustanova - Neredovna i nekvalitetna zdravstvena zaštita romske djece - Ima puno droge i narkomana, u Domu revolucije, oko škole, u parkovima. Nema dovoljno radionica i savjetovališta za ovu oblast - Pauze kod doktora su preduge, pa umjesto da traju pola sata produže se i na sat i po - Odreñene grupe ljudi ili pojedinci oko škola plaše i fizički maltretiraju djecu. - Pojedini nastavnici maltretiraju djecu - Doktori i medicinsko osoblje su neljubazni, nezadovoljni poslom i platom, nezainteresovani, ne vode računa o radnom vremenu, kasne na posao - Doktori uzimaju mito i primaju pacijente preko veze i dok mi doñemo na red nerijetko proñu i po 4 sata - Jedna grupa loših ñaka maltretira i tuče slabiju djecu - Udaljenost zdravstvenih ustanova od mjesta stanovanja i veliki troškovi prevoza - Nemamo savjetovališta za djecu i roditelje - Nedovoljan broj medicinskog kadra - Velike gužve u bolnici, dispanzeru - U bolnicama nema dovoljno doktora opreme i ljekova pa idemo u druge gradove da se liječimo - Nastavnik fizičkog uhvati ñaka za živac - Nastavnik cijedi sunñer u majicu ñaka - U bolnicama je ružno i tužno
- Kazne za neodgovornost i neljubaznost doktora
- Kvalitetniji uslovi života romske djece - Otvaranje seoskih i prigradskih
ambulanti - Postojanje školskog policajca u svakoj
školi - Stimulisati doktore većim platama - Tražiti od države sredstva za nabavku
pomagala za djecu sa posebnim potrebama
- Organizovanje posjeta ljekara romskim i izbjegličkim naseljima
- Radionice o ljudskim pravima i za ñake i za nastavnike zajedno
- Radionice o bolestima zavisnosti u školama
- Uključivanje djece sa posebnim potrebama u zajednički rad, omogućiti im prednost prilikom pregleda i dodatan novac za liječenje
- Organizovanje rada ñačkog parlamenta - Da se zaposli vrći broj doktora - Obrazovne radionece za doktore o
ponašanju i humanosti - Otvoriti savjetovališta, da su
odgovarajuće službe više uključene u rješavanje problema narkomanije, alkohola, pušenja
- Otvoriti savjetovališta za djecu i roditelje
3. UČESNICI:djeca sa smetnjama u razvoju DATUM ODRŽAVANjA:11.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:”Igračkoteka”
50
METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
PROBLEMI: RJEŠENjA: - puno ljudi se drogira i tako podvaljuju
djeci - nema dovoljno ljekara specijalista, već
mora da se putuje u druge veće gradove kao što su Podgorica, Beograd
- nema dovoljno novca za vježbe za zdravlje(za rehabilitaciju)
- čekamo puno u redu kod doktora - doktori su neljubazni i grubi - u školama i po prigradskim naseljima
nema dovoljno ambulanti - nikad nema materijala za popravku - zdravlje je skupo, sve moramo da
plaćamo - moramo taksijem na pregled jer
nemamo kola a nema ni autobusa - Nema štaka, kolica, pelena za nas, sve
roditelji moraju da kupe - Grad je pun smeća, voda nije čista,
puno gasova i otrova dolazi od Željezare i sve to utiče na naše zdravlje
- Doktori ne znaju da nas liječe neki se plaše od nas
- Neljubazni su umorni, telefoniraju dok nas pregledaju
- Doktori ne poštuju radno vrijeme i pauze, trude se da što manje rade, uvode svoje prijatelje preko reda i uvijek je gužva svuda, ne postoji nikakav red
- Nema kontrole radnog vremena u bolnicama
- Važnije je zdravlje od novca - Kombi i autobusi za nas do bolnice i
doma zdravlja - Savjetovališta za narkomaniju - Da dovedemo ljekare iz drugih gradova
kod nas - Poseban doktor za djecu sa smetnjama
u razvoju - Da ne čekamo po čitav dan - Porodični ljekar - Više kontrole u ambulantama posebno
školskim - Naći posebne pare za nas jer i mi smo
tu i mi smo važni iako imamo neke smetnje
- Otvoriti ambulante u svim školama i naseljima
- Naučiti ljekare kako da se ponašaju prema nama.
51
4. UČESNICI:roditelji djece sa smetnjama u razvoju DATUM ODRŽAVANjA:28.10.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:”Igračkoteka” METODOLOGIJA: diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: - Zdravstvene ustanove nemaju potrebne
kapacitete, opremu i kadrove, koji odgovaraju potrebama djece.
- Nikšić, grad sa oko 18000 djece, od čega je oko 10% djece sa teškoćama u razvoju nema dječjeg psihologa, ni defektologa (osim u školi do kojeg ne mogu doći djeca van obrazovnog procesa), logopeda, fizijatra.
- Za sve potrebne medicinske preglede i intervencije mora se ići u druge gradove gdje se čeka satima i što iziskuje ogromne troškove porodice
- Djeca sa seoskog i prigradskog područja nemaju organizovan prevoz do zdravstvenih ustanova i roditelji su prinuñeni da plaćaju taksi što opterećuje dodatno porodični budžet.
- Zdravstvena zaštita u školama je na veoma niskom nivou, ponegdje postoji zubna ordinacija u kojoj prednost imaju nastavnici i njihova porodica a djeca teško doñu na red. Kad se to i desi uvijek je nestašica zubotehničkog materijala, koji se ostavlja za prijatelje.
- Osim povremenih sistematskih pregleda i vakcinacija, druge zaštite u školama nema
- Ne postoji razvojno savjetovalište koje bi značajno smanjilo broj djece sa teškoćama u razvoju jer mnoge dijagnoze koje se na vrijeme otkriju i započne se liječenje imaju više šanse za uspjeh.
- Roditelji su neobaviješteni, ne znaju kome da se obrate, pa lutaju od travara do gatara tražeći način da pomognu svom djetetu, ne prepoznaju na vrijeme znake nekog težeg oboljenja pa na vrijeme ne započnu liječenje
- Otvoriti razvojno savjetovalište - Uvesti psihološku podršku i
osnaživanje porodica koje imaju djecu sa težim poremećajima
- Preduzeti preventivne mjere - Uspostaviti saradnju sa drugim
centrima i dovoditi povremeno stručni kadar da radi u našem gradu,
- Promijeniti zakon o zdravstvenoj zaštiti pogotovo u dijelu rehabilitacije
- Otvoriti dječju rehabilitacionu službu sa savjesnim i odgovornim kadrom
- uvesti obaveznost praćenja razvoja djeteta od porodilišta, preko vrtića škola, dječjih dispanzera
- obavezno napraviti registar djece sa smetnjkama u razvoju
- prekontrolisati listu lijekova za refundaciju i povesti računa o materijalnoj situaciji porodica i ogromnim troškovima liječenja
- uputiti roditelje na najbolje načine liječenja
5. UČESNICI:članovi NVO “Početak” DATUM ODRŽAVANjA:11. i 12.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:NVO “Početak” METODOLOGIJA:diskusija u grupi
52
PROBLEMI: RJEŠENjA: -Nedovoljni pregledi REA djece -Nehigijenska-neureñena romska nasilja -Sakupljanje sekundarnih sirovina štetnih po zdravlje -Nepostojanje kupatila-vode u kući -Visoki procenat neobrazovanih Roma
-Periodični(dva puta godišnje) sistematski pregledi za romsku djecu u saradnji sa Crvenim krstom,romskim NVO i Domom zdravlja. -Akcije lokalnih organa,romskih NVO i opštine na ureñenju romskih naselja -Edukacija o štetnim sekundarnim sirovinama po zdravlje -Izgradnja javnih kupatila u okviru nasilja -Razne edukacije o prevenciji i očuvanju zdravlja
53
6.UČESNICI:učenici srednje škole DATUM ODRŽAVANjA:19.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajovoć Lalatović” METODOLOGIJA: analiza polja dejstva
PROBLEMI: RJEŠENjA: - neprofesionalan I neljubazan medicinski
kadar - nedovoljno opreme, , mali broj zdravstvenih
ustanova, nedostatak kadra( ortopeda- samo jedan u gradu, hirurga, pedijatara, ginekologa, ) zato je na pregledima uvijek užasna gužva, dok je stomatološkog kadra višak
- nedovoljno dobar pristup zdravstvenoj zaštiti djece sa posebnim potrebama
- nedovoljno razvijena zdravstvena zaštita na selu i prigradskim naseljima, pa nekad pacijent ne stigne na vrijeme
- U Nikšiću nema razvojnog savjetovališta, savjetvališta za mlade, porodicu, trudnice, roditelje
- Postoji samo jedno savjetovalište za narkomaniju a za alkoholičare, odvikavanje od pušenja nema ništa
- Samo u nekim školama postoje nedovoljno opremljene zubne ambulante i nikakav drugi vid zdravstvene zaštite
- Isti ljudi rade u privatnom i državnom sektoru pa materijal i opremu sa radnog mjesta koriste u privatnim ordinacijama, pa je usluga u privatnim ordinacijama znatno bolja, osoblje ljubaznije.
- U privatnim ordinacijama usluga i oprema je bolja ,osoblje edukovanije, ljubaznije, profesionalnije
- Nema dovoljno specijalizovanog kadra za djecu sa posebnim potrebama pa roditelji izdvajaju velika novčana sredstva za liječenje u drugim gradovima
- Nedovoljno kadra za bolesti zavisnosti - Nema posebnih programa za sprečavanje i
prevenciju nasilja u porodici i zlostavljanja djece
- Sistem evidentiranja sve djece je nekompletan, nekvalitetan i ne ažuruira se redovno i savjesno
- ljubazan, profesionalan, edukovan kadar i u državnim i privatnim ustanovama - dobro opremljene, čiste i uredne zdravstvene ustanove, bez bubašvaba - dovoljan broj zdravstvenih ustanova svih profila i specijalističkih službi - dovoljan broj edukovanog i odgovornog kadra - prednost djeci sa posebnim potrebama prilikom pregleda , omogućen pristup svim službama i ustanovama i obezbeñenje sredstava za njihovu dodatnu njegu, higijenu i rehabilitaciju - ambulante i zdravstvene ustanove u većim selima i prigradskim naseljima i ambulantna vozila - otvaranje razvojnig savjetovališta i savjetovališta za mlade - bolja opremljenost školskih ambulanti kadrom i opremom i materijalom - bolja organizacija rada u društvenim ustanovama, ujednačenost cijena usluga u državnim i privatnim ustanovama - povesti računa o drugim porocima( pušenje, alkoholizam) postojanje savjetnika iz ove oblasti - radionice za prevenciju nasilja u porodici Bolja i sistematičnija evidencija korisnika zdravstvenih usluga
54
7. UČESNICI:REA djeca od 10 do 15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA:21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajovoć Lalatović” METODOLOGIJA: diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: - Nema dovoljno državnih apoteka a ni
ljekova u njima - Roditelji moraju da plaćaju privatne
ljekare a nemaju para za njih - Djeca sa posebnim potrebama prose na
ulici a stariji im uzimaju taj novac i troše ga na alkohol
- Nema ambulanti u prigradskim i romskim naseljima
- Ima puno smeća, nečistoće svuda, puno pasa koji lutaju i sudara na ulicama
- U školi ima samo zubna ambulanta, drugih nema
- Niko nam nikad nije govorio o drogi ni kako da se zaštitimo od nje, o tome ne znamo ništa
- Odrasli ljudi u naseljima tuku i psuju djecu, posebno kad im diramo auto
- Djeca dovode roditelje u školu da tuku djecu koja ih diraju
- Potrebne su radionice o drogi - Vlast i Milo treba da riješe problem
manjka apoteka u gradu - Treba da se poboljšaju uslovi života da
djeca ne prose - Treba da nam se zaposle roditelji - Kad nas neko dira treba nazvati službu
112 i prijaviti nasilje
55
SOCIJALNO-EKONOMSKA OBLAST Kvalitativno istraživanje u socijalno-ekonomskoj oblasti Pored prikupljanja informacija saopštenih u okviru situacione analize u oblasti socijalno- ekonomske oblasti, članovi meñusektorskog tima (radna grupa za socijalno-ekonomsku oblast) sproveli su istraživanje sa djecom iz osnovnih i srednjih škola, sa djecom romske populacije I djecom ometenom u razvoju. Takoñe, urañene su i fokus grupe sa zaposlenim u odgovarajućim institucijama. REZULTATI FOKUS GRUPA 1.UČESNICI:stručni radnici Centra za socijalni rad DATUM ODRŽAVANjA:13.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:Centar za socijalni rad METODOLOGIJA:diskusija u grupi i intervjui PROBLEMI RJEŠENjA 1.Kadrovski i prostorni kapaciteti Centra za socijalni rad u odnosu na usluge u okviru svojih nadležnosti: nemotivisanost radnika, nedostatak timova za psihoterapiju i socioterapiju, prevelika opterećenost pojedinih stručnih radnika u CSR-u-neadekvatna kadrovska struktura, kao i slaba materijalan podloga za sprovodjenje programa,koje bi oni eventualno osmislili, prostorni kapaciteti su takodje mali,kao i opremljenost tehničkim pomagalima. 2. Nedovoljna informisanost djece i roditelja o mogućnostima korišćenja socijalnih usluga. 3. Kako poboljšati sistem socijalne zaštite djece iz
porodica korisnika MOP-a? Ovdje su se javljala mišljenja da je sistem u toj oblasti dosta dobar.
4. Koji su oblici psihosocijalne podrške (posebno programi) dostupni socijalno ugroženoj djeci i njihovim porodicama u okviru djelovanja CSR-na koji nacin poboljšati kvalitet ovih programa ako postoje?
5. Koji su oblici psihosocijalne podrške dostupni djeci sa iskustvom nasilja i njihovim porodicama u okviru djelovanja CSR-a-na koji način poboljšati kvalitet programa ako postoje? Problemi koji su navodjen je nedostatak skloništa za djecu žrtve nasilja, nedostatk koordinacije sa školama.
6. Neadekvatan sistem zaštite romske djece. Kao poseban problem navodi se prosjačenje.
1. Preseljenje u nove, veće prostorije, zapošljavanje novih stručnih kadrova imajući u vidu trenutnu opterećenost postojećih stručnih radnika, povećanje plata, programi kontinuirane edukacije. 2.Putem brošura, lokalne samouprave, TV, radija, štampanih medija i u neposrednom kontaktu. 3.Ovdje je sistem dosta dobar (MOP) , mada ukoliko bi bilo mogućnosti, bilo bi dobro ovaj sistem materijalno ojačati. 4.Ovoj djeci su dostupni oragnizovani vidovi rekreacije, kao i pomoć pri polasku u školu(knjige i pribor), za djecu u vrtićima niža cijena. Ovi programi su se pokazali kao izuzetno korisni, treba nastaviti sa njima. 5.Ovdje treba raditi na edukaciji u prepoznavanju djece izložene nasilju, naročito u školama raditi na edukaciji, s obzirom da su nastavnici u stalnom kontaktu sa djecom. Takodje bi trebalo razmisliti o osnivanju Centra za djecu žrtve nasilja, makar sa dnevnim boravkom i obezbijedjenim stručnim radom(savjetovališta različitog tipa).U Centru postoji “tim za djecu žrtve nasilja”. 6.Za romsku djecu je najvažnije istrajavati na edukaciji, jer jedino znanjem i školovanjem mogu izaći iz “začaranog kruga siromaštva”. Iskoristiti sve zakonske mogućnosti za kažnajvanje roditelja koji ne šalju djecu u škole, ali takodje za najsiromašnije obezbjedjivati makar minimalnu, ali kontinuiranu materijalnu podršku(uz sadašnja zakonska rješenja zbog nedostatka ličnih dokumenata, što je naročito izraženo kod romske populacije romska porodica često ne može ostvariti to pravo iako je u stanju socijalne potrebe).Različite NVO su postigle značajan rezultat u povećanju broja romske djece koja pohadjaju škole u našoj Opštini.
56
7. Kakva je mogućnost realizacije specijalnih programa pomoći socijalno ugroženim kategorijama djece (kursevi, prekvalifikacija, pomoć pri zapošljavanju) ?
8. Šta nedostaje sistemu zaštite djece izbjeglica i koliko on uopšte ima udjela u programima socijalne zaštite? Ovdje kao poseban problem učesnici navode pitanje državljanstva za tu djecu, kao i posebnost situacije, s obzirom da su bila izložena značajnom stresu.
9. U odnosu na dosadašnja iskustva koje metode podrške trebaju biti prioritet za djecu sa posebnim potrebama?Nedostatak Centra za djecu sa posebnim potrebama, kao i nedovoljno organizovan stručno-rehabilitacioni rad sa tom djecom i nedostatak pomagala i aparata, nedostatk inkluzije u regularni školski sistem.
10. Kako poboljšati kvalitet života usvojenoj djeci i djeci bez roditeljskog stranja koja su smještena u institucijam i hraniteljskim porodicama (kroz zakonodavstvo i sistem zdravstvene zaštite)?
11. Neadekvatana zaštita djece skitnica-beskućnika u lokalnoj zajednici.
7.Sada ne postoje nikavi programi. Ranije su pojedine NVO pokretale takve programe namijenjene romskoj djeci koja zbog uzrasta nijesu mogla biti uključena u regularno školovanje i to se pokazalo kao korisno iskustvo. 8.Zakonski regulisati da ta djeca dobiju isti status kao i ostala djeca(državljanstvo i sl).Ovdje postoji Komesarijat za izbjegla i interno raseljena lica(postoji povjereništvo U Niksiću), koji se bavi tom problematikom zajedno sa UNHCR-om i ostalim medjunarodnim i lokalnim organizacijama. Značajan iskorak je Strategija Vlade RCG koja planira da se do kraja 2007. riješi pitanje izbjeglica i interno raseljenih. 9.Osnivanje Centra za djecu s posebnim potrebama je u toku i to je značajan progres po pitanju ovog problema. Treba raditi na inkluziji ove djece u regularni školski sistem koliko je god to moguće, kao i na programima obuke za pojedina zanimanja prilagodjeno nivou, na čemu posebno treba da se angažuje Zavod za zapošljavanje. Što se tiče aparata i pomagala lokalna zajednica bi trebalo da pomogne finansijski, ali i da podstakne filantropiju firmi iz naše opštine. 10.Povećanje naknade za hraniteljske porodice, razmišljati o hraniteljstvu kao o uvodenju profesionalnog zanimanja u smislu stalnog zaposlenja i uplaćivanja radnog staža. 11. Ukupno gledano učesnici ističu problem nedostatka sredstva i kontinuirane edukacije, kao i saradnje medju institucijama na rješavanju složenih socijalnih problema.
57
2. UČESNICI:roditelji djece sa smetnjama u razvoju DATUM ODRŽAVANjA:28.10.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:Igračkoteka METODOLOGIJA: diskusija u grupi
PROBLEMI RJEŠENjA
. Informisanost djece i roditelja o mogućnostima korišćenja socijalnih usluga je na vrlo niskom nivou zato što osoblje za oblast zaštite osoba sa smetnjama u razvoju nije spremno da da obavještenja i objašnjenja, vrlo često su otsutni sa radnog mjesta, ne postoje nikakve brošure ni informatori, stiče se utisak da su tu da bi oduzeli prava djeci sa smetnjama u razvoju umjesto da im pomognu da ih ostvare - Posebnih programa psihosocijalne podrške nema ili nijesu dostupni socijalnougroženoj djeci, jedine informacije i programe podrške mogu dobiti u Igračkoteci ali i tu je nedovoljna podrška zbog nedostatka novca za plaćanje psihologa i ostalog stručnog kadra - Djeca sa iskustvom nasilja i romska djeca imaju takoñe problema sa psihosocijalnom podrškom - Specijalni programi pomoći socijalno ugroženim kategorijama su slabo razvijeni, postoje kursevi prekvalifikacije, obuke, pomoći pri zapošljavanju za romsku djecu a za ostale vrlo slabo, djeca sa smetnjama u razvoju i ako završe neku školu obično ostaju kući jer država prestaje voditi brigu o njima, nema zapošljavanja za njih Društveni život djece i roditelja sa smetnjama u razvoju je na nuli, zbog predrasuda prema njima, zbog nemogućnosti prilaza nijednoj ustanovi zbog arhitektonskih barijera, zbog nedovoljno novca i vremena Materijalna situacija djece sa posebnim potrebama je vrlo loša, jer posebne potrebe zahtijevaju dodatni novac za ljekove, preglede, hirurške zahvate, rehabilitacije, posebnu hranu, sredstva za higijenu, prevoz - Djeca sa smetnjam au razvoju nemaju ni zimovanja ni ljetovanja kao romi djeca samohranih roditelja i izbjeglica -U našem gradu česta su etiketiranja djece sa smetnjama u razvoju, pogrdni nazivi, sažaljenje, izolovanost i od druge djece, učitelja, nastavnika, komšija
- odrediti vrijeme za prijem stranaka edukovati kadar o načinima komunikacije sa ugroženim
kategorijama pronaći metode sankcionisanja neodgovornog i
nekorektnog ponašanja službenika - upoznati medije sa situacijom
štampati brošure i informatore o pravima i načinu ostvarivanja socijalne i dječje zaštite
obezbijediti stručnu osobu za pružanje psihosocijalne podrške u okviru centra za socijalni rad
- jasno odrediti vrijeme za prijem stranaka obezbijediti od strane države ili opštine stalno
finansiranje programa u Igračkoteci jer tu roditelji i djeca imaju više prisnosti, otvorenosti, ambijent za djecu je mnogo prihvatljiviji, a i poštuje se odgovornost,radne obaveze i vrijeme
- štampati brošure i informatore - edukovati kadar - odrediti posebnu osobu za ovu oblast
organizovati specijalne programe ne samo za jednu kategoriju socijalno ugroženih grupa i pojedinaca već za sve
donijeti zakon o zapošljavanju osoba sa invaliditetom i poštovati njegove odredbe
ohrabrivati pokušaje pojedinaca ili ustanova za pomoć ovim kategorijama
- medijska zastupljenost ove problematike - otvaranje dnevnog centra za djecu sa smetnjama u
razvoju - uvoñenje službe personalnog asistenta - postavljanje kosih rampi i ivičnjaka, - materijalna podrška porodicama - uraditi istraživanje o socijalnom statusu ovih porodica - donijeti posebne programe i mjere zaštite i podrške - podići svijest grañanstva o ovim problemima - obezbijediti pod istim uslovima ljetovanja i zimovanja o trošku države ali zajedno sa jednim brojem roditelja i volontera - tribine, javne rasprave okrugli stolovi, medijska zastupljenost, informatori, brošure -stimulisati djecu da se pojavljuju na raznim takmičenjima priredbama sportskim i kulturnim dešavanjima
58
3.UČESNICI:članovi NVO “Početak” DATUM ODRŽAVANjA:11. i 12.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:NVO “Početak” METODOLOGIJA:diskusija u grupi .
PROBLEMI: RJEŠENjA: - Mala obuhvaćenost romskih porodica-djece sistemom MOP
- Nemogućnost romskih roditelja u obezbjeñenju knjiga i pribora za djecu u osnovnim školama
- Prošnja maloljetnika romske nacionalnosti Ukinuti dječiji dodaci
- Neobavještenost Roma o pravima iz domena socijalne politike
- Nedostatak posebnih programa za socijalno ugrožene kategorije
- Velika stopa nezaposlenih Roma - Nedostatak lične dokumentacije
- Posebno zadužena osoba za rad sa romskom populacijom na realizaciji MOP-a
- Pomoć od strane CSR u nabavci udžbenika i školskog pribora bez obzira da li su korisnici nekih socijalnih davanja
- Pomoć porodicama iz kojih dolaze djeca koje prose i uključivanje te djece u sistem obrazovanja kao preduslov socijalnoj pomoći Uvesti sistem dječijeg dodatka za romsku djecu za period trajanja do 2012 samo za onu djecu koja su u redovnom sistemu obrazovanja
- Izrada brošure u saradnji sa romskim NVO u cilju boljeg i sveobuhvatnog obavještavanja REA populacije
- Psiho-socijalne radionice, kursevi, seminari, pomoć pri zapošljavanju
- Programi samozapošljavanja, kursevi, doobuke, pomoć u zapošljavanju
- MUP + lokalna uprava + romske NVO
KULTURA I SPORT
Kvalitativno istraživanje u oblasti kulture i sporta
Pored prikupljanja informacija saopštenih u okviru situacione analize u oblasti kulture i sporta, članovi meñusektorskog tima (radna grupa za oblast kulturei sporta) sproveli su istraživanje sa djecom iz osnovnih i srednjih škola, sa djecom romske populacije i djecom ometenom u razvoju. Takoñe, urañene su i fokus grupe sa zaposlenim u odgovarajućim institucijama kulture i sporta. REZULTATI FOKUS GRUPA 1.UČESNICI:učenici srednje škole DATUM ODRŽAVANjA:19.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajović Lalatović”
59
METODOLOGIJA: analiza polja dejstva
PROBLEMI: RJEŠENjA: 1. Zbog velikih obaveza vezanih za školu,odnosno obimnog gradiva,nemaju dovoljno slobodnog vremena. 2.Porodični problemi,ponekad,su prepreka da koriste slobodno vrijeme kako bi željeli,a i roditelji im često,zbog strogosti i straha,brane da slobodno vrijeme koriste van kuće i obavezne školske nastave. 3. Loše je organizovan gradski prevoz(prigradska naselja-grad) i neosvjetljene su prigradske ulice. 4. U školi postoje Preduzetnički i Debatski klub –koji su otvoreni za sve.Meñutim veći broj učenika se ne uključuje u njihov rad zbog nemotivisanosti i ljenosti. 5.U ekonomskoj školi postoji Savjet mladih,ali je broj članova ograničen. 6.U Mašinskoj školi sala za fizičko vaspitanje je u veoma lošem stanju(polomljeni prozori i vrata). 7.U okviru Ekonomske škole postoje teretana i održava se aerobik,ali je cijena od15-20 eura. 8.Učenici koji ne koriste kvalitetno slobodno vrijeme odaju se alkoholizmu i narkomaniji. 9.U gradu ne postoji bioskop,a pozorišne predstave njijesu namjenjene djeci od15-18 godina starosti,s tim što su i ulaznice izuzetno skupe. 10.Djeca koja su uključena u sportske i plesne klubove plaćaju visoke članarine. 11.Romska djeca,djeca sa smetnjama u razvoju,djeca sa sela(veoma su povučena zbog loše pripremljenosti u osnovnoj školi) i loši učenici se nijesu uključena u vannastavne aktivnosti. 12.Lokalna RTV ne nudi adekvatne programe za omladinu.
1.Smanjiti obim gradiva. 2.Uvjeriti roditelje da su njihova djeca bezbjedna kada slobodno vrijeme koriste u vannastavnim aktivnostima i sportskim i kulturnim organizacijama. 3.Regulisati gradski prevoz u večernjim satima i osvjetliti prigradske ulice. 4.Od strane profesora osmisliti i organizovati više školskih sekcija,kao i zajedničke izlete. 5.Da profesori uz pomoć pedagoga motivišu učenike da se uključuju u vannastavne aktivnosti,posebno djece iz marginalnih grupa. 6.Adaptirati salu za fizičko. 7.Otvoriti instituciju za borbu protiv bolesti zavisnosti i organizovati više predavanja o tim problemima. 8.Smanjiti članarine za školske organizacije(teretana i aerobik). 9.Otvoriti bioskop,povećati broj predstava za omladinu,smanjiti cjenu ulaznica za pozorište. 10.Naći način za finansijske olakšice za djecu nezaposlenih roditelja i radnika,čija su primanja mala,kako bi mogli da razvijaju i koriste svoje potencijale i talente. 11.Da se ponovo emituje radijska emisija “Pozitiv-negativ”.Da lokalna TV emituje programe za tinejdžere,kao i obrazovne emisije.Da se modernizuje sadržaj TV programa sa novim stručnim kadrom.
PREDUSLOVI: -saglasnost stručnih ljudi oko rješavanja postojećih problema -isticanje važnosti problema i informisati zajednicu (državni organi,mediji,NVO) -veći životni standard -da institucije rade svoj posao u skladu sa zakonima(bez izuzetaka) -edukacija roditelja,grañana,nastavnika -ravnopravnost po svim osnovama(nacionalne,materijalne isl.) PREPREKE: -nedostatak novca -loša organizovanost svih relevantnih institucija i nepoštovanje zakona(bogati imaju prednost)
60
-neinfirmisanost grañana i nadležnih ustanova o problemima 2. UČESNICI:djeca gradskih i prigradskih škola,od 10 do 15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA:21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Janko Mićunović” METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
PROBLEMI: RJEŠENjA: 1.Gradivo je obimno,kao i domaći zadaci,tako da nemaju dovoljno slobodnog vremena. 2.Djeci sa sela je škola daleko.Moraju da pješače po više kilometara do autobuske stanice.Često kasne na časove,ili izostaju. 3.Ne sviña im se program lokalne TV. 4.Biblioteke nijesu dobro snabdjevene knjigama. 5.Kako većina učenika nije uključena u sportske klubove,željeli bi da su im časovi fizičkog kvalitetnije ispunjeni,što nije slučaj.Škole nemaju sportske terene.
1.Da se smanji školsko gradivo,kao i domaći zadaci. 2.Da u selima postojie škole. 3.Da lokalna TV emituje emisije za djecu uzrasta od 10-15 godina i da ima više obrazovnih emisija. 4.Žele da više čitaju i da u školskim bibliotekama mogu da nañu sve knjige koje ih interesuju. 5.Da se u okviru škola izgrade sportski tereni.
OSTALO 1.Učenici OŠ”Janko Mićunović” su izrazili želju da se u školi obezbijedi kabinet za hemiju i da se organizuje muzička sekcija. 2.Svi učenici bi željeli da se otvori kompjuterska učionica i više sekcija. 3.”Da se nastavnici ljepše ponašaju prema učenicima.” 4.”Da bez obzira na status,svi vole djecu.”
61
3. UČESNICI:REA djeca od 10 do 15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA:21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajović Lalatović” METODOLOGIJA: diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: -nema novca za treniranje -ne znam gdje mogu da se učlanim da treniram karate -trenirao sam fudbal,a sad ne treniram jer je skupa članarina -volio bih da treniram boks,ali se plaća -u školi nema plesnih i sportskih sekcija -voljeli bi da gigramo igrice,ali se i to plaća -volio bih da imam soni play station -ne daju nam roditelji da idemo na utakmice i u pozorište,jer se boje,a i nemaju para za ulaznice -nema bioskopa u gradu
-da se ne plaća -da znamo gdje možemo da se učlanimo -da u školi ima dosta sekcija -da ima kompjuterska učionica u školi -da zajedno idemo u pozorište i na utakmice i da se ne plaća
4. UČESNICI:predstavnici sportskih i plesnih klubova ,NVO-a,kulturno-umjetničkih društava DATUM ODRŽAVANjA:15.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:SO Nikšić METODOLOGIJA: analiza polja dejstva
PROBLEMI: RJEŠENjA: -nedostatak stručnog kadra -ne vrednuje se kvalitet i rezultati rada -loši prostorni uslovi za rad ( prostor u kom rade nije adekvatan ) -djeca sa sela nijesu dovoljno ukljucena u ove aktivnosti -loša ekonomska situacija -loše zakonske regulative -loša saradnja medju klubovima -loš kriterijum prilikom dodjeljivanja sredstava iz budžeta -dadžbine koje se plaćaju Opštini -nema baze podataka -škole traže novac za zakup sala -nije razdvojen školski i vrhunski sport prilikom izrade budžeta - u gradu ne postoje mjesta gdje bi djeca mogla kvalitetno da provode slobodno vrijeme, da se zabave i edukuju -roditelji nijesu dovoljno edukovani o značaju uključivanja djece u ove aktivnosti
-prepoznati kvalitet i nagraditi -organizovati predstave ili koncerte u vrtićima i školama -ponovo organizovati festival “ Djeca pjevaju “ -bolja komunikacija medju klubovima i sa roditeljima (okrugli sto ) -poreske olakšice za klubove i NVO-e -olakšice na članarinu za djecu iz marginalizovanih grupa -osnovati asocijaciju – udruženje NVO-a i JU ili umjetnički savjet
62
5. UČESNICI:djeca sa smetnjama u razvoju DATUM ODRŽAVANjA:11.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:”Igračkoteka” METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
PROBLEMI: RJEŠENjA: - Velike predrasude meñu djecom, djeca
se plaše djece u kolicima - Malo je kulturnih sadržaja a i to što
postoji mnogo se plaća a roditelji koji imaju više djece ili samo jedan roditelj radi ,nemaju novca da to plate
- Nema nikakvih dešavanja u prigradskim naseljima a oni koji nemaju auto ostaju kući
- Roditelji puno rade, nemaju vremena za svoju djecu
- Ko ima kompjuter to je dobro ko nema on gleda kroz prozor
- omogućiti besplatne kulturne i sportske sadržaje makar za siromašnu djecu
- podržati rad organizacija koje se bave djecom i brinu o njima
- obogatiti kulturne sadržaje u školama i prigradskim naseljima
- otvoriti zoološki vrt u gradu
6. UČESNICI:članovi NVO “Početak” DATUM ODRŽAVANjA:11. i 12.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:NVO “Početak” METODOLOGIJA:diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: Nema kulturnih romskih institucija Nepostojanje sportskih terena u blizini romskih naselja Nijedna romska NVO ne posjeduje prostor za izvodjenje nekih kulturnih i sportskih aktivnosti Prošnja maloljetnika romske nacionalnosti Visoke članarine kod sportskih klubova i kulturnih organizacija
Izgradnja romskog kulturnog centra Izgradnja makar jednog sportskog terena u blizini naselja Obezbjeñivanje prostora od strane opštine jednog prostora za aktivnosti sa djecom od strane romskih NVO Uključivanje u razne aktivnosti , planiranjem njihovog slobodnog vremena u aktivnosti NVO, kao i uključivanje istih u sistem obrazovanja Oslobañanje participacije za romsku djecu ili pokrivanje tih troškova iz CSR ili opštine.
63
BEZBJEDNOST
Kvalitativno istraživanje u oblasti bezbjednosti
Pored prikupljanja informacija saopštenih u okviru situacione analize u oblasti bezbjednosti, članovi meñusektorskog tima (radna grupa za oblast bezbjednosti) sproveli su istraživanje sa djecom iz osnovnih i srednjih škola, sa djecom romske populacije i djecom ometenom u razvoju. Takoñe, urañene su i fokus grupe sa zaposlenim u odgovarajućim institucijama. REZULTATI FOKUS GRUPA 1.UČESNICI: učenici srednje škole DATUM ODRŽAVANjA: 19.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Mileva Lajović Lalatović” METODOLOGIJA: analiza polja dejstva Trenutno stanje- Sadašnjost
-nasilje od strane drugih osoba u školama -nedovoljno obezbjeñenje u okviru škola -narkotici, oružije -alkoholizam (preveveliki procenat konzumiranja od strane čitavog društva) -pušenje in (naročito kod mladih) -loš odnos na relaciji profesor-dijete i obratno -mafija- idoli -prevelika socio-ekonomska ugroženost marginalizovanih grupa
Željeno stanje- Budućnost 2012 -škola bez nasilja u svim oblicima -veći broj edukovanih lica na poslovima obezbjeñenja u školama -smanjenje broja uživalaca droge i broja oružja -smanjenje broja uživalaca alkohola -smanjenje broja uživalaca pušenja -uzajamno poštovanje na relaciji profesori- djeca -društvo bez mafijaša -smanjenje broja socio-ekonomskih zavisnika iz redova marginalizovanih grupa Podsticaji ka ostvarenju željenog stanja
-veća odgovornost policije i uprave škole o bezbjednosti djece u školi -domaća i meñunarodna legislativa -edukacija djece i društva -edukacije i kampanje protiv poroka narkotika i alkoholizma -edukacije i kampanje protiv pušenja
64
Prepreke ka ostvarenju željenog stanja -Nesprovoñenje domaćeg i meñunarodnog zakonodavstva -neodgovornost lica na obezbjeñenju u školama -povećanje broja narko dilera -nedovoljna obuhvaćenost u procesima edukacije o narkoticima,pušenju i alkoholizmu 2.UČESNICI:djeca gradskih i prigradskih škola, od 10 do15 godina starosti DATUM ODRŽAVANjA:21.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:OŠ “Janko Mićunović” METODOLOGIJA: ribice i kamenčići
.PROBLEMI: RJEŠENjA: -učenici govore drugima ružne riječi -padaju sulundari -jedan školski policajac za dvije škole -razlikovanje djece po nacionalnosti -problemi na putu od kuće do škole(čekanje autobusa na mjestima gdje nema stajališta -prilazi školi puni rupa -nasilje u školi (učenik-učenik, nastavnik-učenik, dječaci-djevojčice) -zlostavljanje djece od strane roditelja -alkohol i pušenje u školi -droga u školi -ponašanje učenika na putu ka školi -Dom revolucije
-uvoñenje parnog grijanja -jedan policajac za jednu školu -strožije kazne za djecu koji se vrijeñaju -popraviti prilaze školi -učenicima je potreban pedagog koji će ih savjetovati -programi prevencije alkohola i pušenja u školi -izgradnja bezbjednih autobuskih stajališta -nastavnici treba da nas uče toleranciji -bolje vaspitanje djece od strane roditelja -raznovsne kampanje protiv droge -da policija bude strožija -prevoñenje doma revolucije u druge namjene
3. UČESNICI: 4 lica iz sektora –porodično nasilje i 2 lica iz sektora za maloljetničku delikvenciju DATUM ODRŽAVANjA: 22.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA: Kancelarija za maloljetničku delikvenciju METODOLOGIJA: otvorena diskusija
PROBLEMI RJEŠENjA
PORODICA
Alkohol Obavezno rješavanje liječenjem
Ekonomska situacija Država
Droga Izolacija - liječenje
Kućno vaspitanje Pravilno usmjeravanje - kontrola djece
Odnos izmeñu roditelja Razumijevanje, tolerancija, pomoć NVO
Podvajanje djece (diskriminacija ženske djece), Ravnopravan odnos prema djeci
65
nasilje roditelja nad djecom Prijavljivanje psiholozima školskim, Centrima za
socijalni rad, SŽK, Aktivan rad institucija i NVO-a
Stereotip (tradicionalna porodica) Otvoreni razgovor
ŠKOLA
Podvajanje djece na ekonomskoj, političkoj osnovi Isti kriterijumi
Vršnjačko nasilje (verbalni, psihičko, fizičko) Prevencija
Neadekvatan nastavnički kadar, pojava namještanja
privatnog posla profesorima (matematike, fizike,
hemije...)
Selekcija prilikom prijema u radni odnos, hitno
kažnjavanje profesora
Kodeks oblačenja - neozbiljnost Uvoñene radne uniforme
Zloupotreba demokratije Kontrola
Unošenje sredstava opasnih za, unošenje opojnih
sredstava
Apoteka, prevencija
Devijantne pojave u školama WC, hodnicima,
dvorištima
Kontrola od strane nastavnog osoblja, video kontrola
Obavezno prisustvo školskog policajca, nema
adekvatnih pješačkih prelaza - zebri, trotoara
Pretenzija zakonska regulativa i hitno sprovoñenje
istih, izrada istih
Uvoñenje predmeta porodično nasilje Zakonska regulativa - edukacija, tribine, okrugli
stolovi, kampanje...
DRUŠTVO
Mediji Kontrola medija
Sportska i kulturna dešavanja Više svih manifestacija
Ugostiteljski objekti
Poštovanje radnog vremena Stroga kontrola točenja alkoholnih pića
66
PRIORITETI NA KOJIMA TREBA RADITI AKTIVNOSTI: � Nasilje
� Vršnjačko nasilje
� Ekonomska diskriminacija djeci
� Maloljetnička delikvencija
� Zanemarivanje i zlostavljanje djece
� Nasilje djece nad nastavnicima i
obrnuto
� Nasilje djece nad roditeljima (što je u
zadnje vrijeme učestalo)
� Zloupotreba psihoaktivnih supstanci
kod maloljetnika i povećano
konzumiranje
� Prisustvo alkohola - konzumiranje
kod maloljetnika - povećano uz
uzimanje španske mušice i žurke
� Prevencija i uključivanje svih
institucija sistema u rješavanju
problema (vladinih i nevladinog
sektora)
� Edukacija na temu porodičnog nasilja
i trafikiranja, tribine, okrugli stolovi,
seminari i izgradnja sigurne ženske
kuće
� Hitno sankcionisanje
� Racije
� Kontrola medija
� Evropski zakoni i sprovoñenje istih u
praksi
4. UČESNICI:članovi NVO “Početak” DATUM ODRŽAVANjA:11. i 12.11.2006.godine MJESTO ODRŽAVANjA:NVO “Početak” METODOLOGIJA:diskusija u grupi
PROBLEMI: RJEŠENjA: � Udaljenost škola � Neureñena, sa puno okolnih divljih
deponija romska naselja � Nepostojanje mokrih, kanalizacionih
čvorova u naseljima � Nesigurne stambene jedinice: struja,
materijal od kojih su izgrañene � Rano zapošljavanje djece: skupljanje
sirovina
� Školski autobus � Čišćenje, uklanjanje divljih deponija,
pretvaranje tih površina u zelene površine
� Izgradnja septičkih jama , javnih toaleta i javnih kupatila
� Pomoć u saniranju privremenih objekata za stanovanje i pregled i uvoñenje novih elektro instalacija Sprovoñenje konvencije o dječijim pravima.
67
OBJAŠNjENjE SKRAĆENICA CB-Centar bezbjednosti
CSR-Centar za socijalni rad
MZRSS-Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja
68