lokalny program rewitalizacji dla gminy brzostek …rewitalizacja prowadzona jest przez wielu...
TRANSCRIPT
LOKALNY PROGRAM
REWITALIZACJI DLA GMINY
BRZOSTEK NA LATA
2016-2020
BRZOSTEK, CZERWIEC 2017
Załącznik nr 1 do uchwały Nr XXXI/214/17 Rady Miejskiej w Brzostku z dnia 22.06.2017 r.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
2
Opracowano na zlecenie Gminy Brzostek
na podstawie Umowy zawartej w dniu 04 listopada 2016 r. pomiędzy: Gminą Brzostek mającą swoją siedzibę: 39-230 Brzostek, Rynek 1
NIP: 872-22-23-191 REGON: 851661085 reprezentowaną przez: Wojciecha Staniszewskiego – Burmistrza Brzostku
a INSTYTUTEM STRATEGII I WSPÓŁPRACY „INTERcharrette” Sp. z o.o. z siedzibą: ul. Legionów 5A/10, 33-100 Tarnów
NIP: 873-325-44-79 REGON: 360796483 reprezentowanym przez: Stanisława Lisa – Prezesa Zarządu,
Eksperta ds. Polityki Regionalnej, Funduszy UE, EOG i PPP
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
3
Spis treści
ROZDZIAŁ I ........................................................................................................................................5
WYKAZ POJĘĆ I SKRÓTÓW UŻYTYCH W OPRACOWANIU ............................................. 5
ROZDZIAŁ II .......................................................................................................................................8
WPROWADZENIE .......................................................................................................................... 8
2.1 Cel i podstawa wykonania Lokalnego Programu Rewitalizacji ....................... 8
2.2 Struktura dokumentu i metodyka jego opracowania........................................ 10
ROZDZIAŁ III .................................................................................................................................. 10
STRESZCZENIE ............................................................................................................................ 11
ROZDZIAŁ IV ................................................................................................................................... 12
POWIĄZANIA LPR ....................................................................................................................... 12
Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI .......................................... 12
4.1 Poziom krajowy i regionalny ....................................................................................... 12
4.2 Poziom gminy ................................................................................................................... 15
ROZDZIAŁ V .................................................................................................................................... 18
DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH .................................................. 18
5.1 IDENTYFIKACJA NEGATYWNYCH ZJAWISK........................................................... 18
5.2 WSKAŹNIKI NEGATYWNYCH ZJAWISK .................................................................. 19
5.3 DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ................................................ 57
ROZDZIAŁ VI ................................................................................................................................... 73
DELIMINACJA OBSZARU KRYZYSOWEGO I OBSZARU REWITALIZACJI ................ 73
6.1 Charakterystyka obszaru kryzysowego i obszaru rewitalizacji ..................... 73
6.2 Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji .................... 74
ROZDZIAŁ VII ................................................................................................................................. 77
ZAŁOŻENIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK 78
7.1 Wizja rewitalizacji Gminy Brzostek .......................................................................... 78
7.2 Misja rewitalizacji Gminy Brzostek ........................................................................... 78
7.3 Cele rewitalizacji ............................................................................................................ 79
7.4 Planowane działania na obszarze rewitalizacyjnym .......................................... 80
ROZDZIAŁ VIII ............................................................................................................................... 86
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
4
RAMY FINANSOWE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI DLA GMINY
BRZOSTEK ..................................................................................................................................... 86
8.1 Indykatywne ramy finansowe Lokalnego Programu Rewitalizacji dla
Gminy Brzostek na lata 2016-2020 ................................................................................. 86
8.2 Potencjalne źródła finansowania ............................................................................... 87
8.3 Zadania inwestycyjne z źródłem finansowania ............................................... 93
8.4. Zadania społeczne z źródłem finansowania. ....................................................... 95
8.5 Powiązanie zadań inwestycyjnych i społecznych z Wieloletnią Prognozą
Finansową Gminy Brzostek na lata 2017-2020. ....................................................... 96
ROZDZIAŁ IX ................................................................................................................................... 97
MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚĆI ................................................. 97
ROZDZIAŁ X .................................................................................................................................. 100
PARTYCYPACJA SPOŁECZNA: MECHANIZMY WŁĄCZANIA MIESZKAŃCÓW,
PRZEDSIĘBIORCÓW I INNYCH PODMIOTÓW I GRUP AKTYWNYCH NA TERENIE
GMINY W PROCES REWITALIZACJI ................................................................................... 100
10.1 Konsultacje społeczne .............................................................................................. 100
10.2 Wyniki badań ankietowych ................................................................................ 103
10.3 Analiza SWOT ......................................................................................................... 120
ROZDZIAŁ XI ................................................................................................................................. 125
SYSTEM WDRAŻANIA LPR ..................................................................................................... 125
11.1 SPECJALNA STREFA REWITALIZACJI ............................................................... 128
11.2 OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO LOKALNEGO PROGRAMU
REWITALIZACJI ..................................................................................................................... 128
ROZDZIAŁ XI ................................................................................................................................. 129
ZARZĄDZANIE, MONITORING,EWALUACJA LPR ........................................................... 129
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
5
ROZDZIAŁ I
WYKAZ POJĘĆ I SKRÓTÓW UŻYTYCH W OPRACOWANIU
Na potrzeby projektowania interwencji wspierających rewitalizację zdefiniowano następujące
zagadnienia:
1) Rewitalizacja – to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów
zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące
kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub
środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej
gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany
poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych
uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także
kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców,
organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w
tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu
procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania
pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportową,
energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i
planistycznych).
2) Stan kryzysowy – stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych
w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału
społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym),
współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer:
gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej.
Skalę negatywnych zjawisk odzwierciedlają mierniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które
wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju,
w odniesieniu do wartości dla całej gminy.
3) Obszar zdegradowany – obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy. Dotyczy to
najczęściej obszarów miejskich, ale także wiejskich. Obszar zdegradowany może być podzielony na
podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic pod warunkiem
stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów.
4) Obszar rewitalizacji - obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego,
cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym, z uwagi na istotne
znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
6
podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie
może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej
niż 30% mieszkańców gminy. W skład obszaru rewitalizacji mogą wejść obszary występowania
problemów przestrzennych, takich jak tereny poprzemysłowe (w tym poportowe i
powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wyłącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich
działania są ściśle powiązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji.
5) Program rewitalizacji - inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, na podstawie
art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz.
594, z późn.zm.), wieloletni program działań w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-
funkcjonalnej, technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji
ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący
narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w
ramach rewitalizacji (np. lokalne programy rewitalizacji, miejskie programy rewitalizacji);
6) Projekt rewitalizacyjny - projekt w rozumieniu art. 2 pkt 18 ustawy o zasadach realizacji
programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020,
wynikający z programu rewitalizacji, tj. zaplanowany w programie rewitalizacji i ukierunkowany na
osiągnięcie jego celów albo logicznie powiązany z treścią i celami programu rewitalizacji, zgłoszony
do objęcia albo objęty współfinansowaniem UE z jednego z funduszy strukturalnych albo Funduszu
Spójności w ramach programu operacyjnego. Wynikanie projektu rewitalizacyjnego z programu
rewitalizacji oznacza zatem albo wskazanie (wymienienie) go wprost w programie rewitalizacji albo
określenie go w ogólnym (zbiorczym) opisie innych, uzupełniających rodzajów działań
rewitalizacyjnych.
• ASOS – Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych
• EFS – Europejski Fundusz Społeczny
• FIO – Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020
• FS – Fundusz Spójności
• GUS – Główny Urząd Statystyczny,
• JST – jednostka samorządu terytorialnego,
• LPR – Lokalny Program Rewitalizacji
• PDK – Program Dziedzictwo Kulturowe
• PE – Program Edukacja
• POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
• PRIK – Program Rozwój Infrastruktury Kultury
• RDOŚ – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska,
• RPO WP 2014-2020 – Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na
lata 2014-2020
• SWOT – strengths (silne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse)
i threats (zagrożenia),
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
7
• WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
• MŚP – sektor Małych i Średnich Przedsiębiorstw
• B+R – prace badawczo rozwojowe
• POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
• POWER – Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój
• PPP – Partnerstwo Publiczno – Prywatne
• EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
• IZ – Instytucja Zarządzająca
• IZRPO – Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym
• SZOOP – Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych
• NPR – Narodowy Plan Rewitalizacji
• UP – Umowa Partnerstwa
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
8
ROZDZIAŁ II
WPROWADZENIE
2.1 Cel i podstawa wykonania Lokalnego Programu Rewitalizacji
Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych,
prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności,
przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na
podstawie programu rewitalizacji.
Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz
wzmacnianie jego lokalnych potencjałów w tym także kulturowych.
Gmina przygotowuje, koordynuje i tworzy warunki do prowadzenie rewitalizacji, ale
rewitalizacja prowadzona jest przez wielu interesariuszy.
Interesariuszami rewitalizacji są w szczególności:
1) mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty
zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze (…);
2) mieszkańcy gminy inni niż wymienieni w pkt 1;
3) podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą;
4) podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym
organizacje pozarządowe i grupy nieformalne;
5) jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne;
6) organy władzy publicznej;
7) podmioty, inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu
Państwa.
Rewitalizacja jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez szeroki i otwarty katalog interesariuszy ze
szczególnym uwzględnieniem mieszkańców obszaru rewitalizacji.
Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie
(poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np.
transportową, energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych
i planistycznych)1.
Działania dotyczące rewitalizacji wpisują się w szeroki kontekst działań Ministerstwa Infrastruktury
i Rozwoju dotyczących polityki przestrzennej kraju, w szczególności Krajowej Strategii Rozwoju
Regionalnego 2010-2020 i Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, m.in. w zakresie:
- przywrócenia i utrwalenia ładu przestrzennego,
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
9
- przeciwdziałania suburbanizacji,
- optymalizacji gospodarowania przestrzenią i zasobami środowiskowymi, głównie poprzez nadanie
priorytetu inwestycjom typu brownfield zamiast greenfield, głęboką przebudowę i adaptację
zdegradowanych obiektów do pełnienia nowych funkcji, np. kulturalnych, rekreacyjnych, społecznych,
gospodarczych oraz rekultywację terenów zdegradowanych na cele przyrodnicze.
Lokalny Program Rewitalizacji jest dokumentem o charakterze strategicznym, którego skutki wdrożenia
obejmują praktycznie wszystkie podmioty zlokalizowane na obszarze rewitalizowanym. Powoduje to
konieczność zaangażowania do prac w przygotowaniu i wdrażaniu szerokiego spektrum przedstawicieli
sektora samorządowego, pozarządowego i biznesowego.
Współpraca pomiędzy Partnerami Lokalnego Programu Rewitalizacji ma na celu:
• wykorzystanie potencjału organizacji i społeczności lokalnej poprzez koordynowanie działań
w ramach jednego, spójnego projektu akceptowanego i wspieranego przez wszystkich
uczestników,
• optymalne wykorzystanie kompetencji i zasobów będących w dyspozycji gminy, organizacji
pozarządowych oraz przedsiębiorców,
• wsparcie innowacyjności proponowanych rozwiązań, wyrażającą się zastosowaniem nowych
podejść do problemów związanych z rozwojem lokalnym.
W celu zaangażowania w planowanie i realizację jak największej grupy mieszkańców reprezentujących
sektor biznesu, samorządu i NGO (non goverment organizations – organizacje pozarządowe: fundacje,
stowarzyszenia, spółdzielnie socjalne, zakłady aktywności zawodowej, spółki non profit) zakłada się
ustalenie stałego systemu komunikacji Zespołu ds. Rewitalizacji z mieszkańcami.
W ramach promocji Lokalnego Programu Rewitalizacji podejmowane będą w szczególności takie działania
jak:
1. Umieszczenie na stronie internetowej Urzędu Gminy Brzostek informacji
o postępach we wdrażaniu LRP,
2. Umieszczanie informacji o postępach we wdrażaniu LPR na tablicach ogłoszeń
w miejscach publicznie dostępnych,
3. Bieżące informowanie przez Gminę Brzostek oraz przedstawicieli sołectw na terenie gminy
o postępach we wdrażaniu LPR
4. Organizacja spotkań bezpośrednich z potencjalnymi partnerami społeczno-gospodarczymi,
5. Umieszczenie tablic reklamowych w miejscach realizacji inwestycji infrastrukturalnych,
informujących o zakresie realizowanych projektów,
6. Umieszczenie stałej tablicy pamiątkowej w miejscach powszechnie dostępnych, celem
pozostawienia trwałej informacji o ewentualnym wsparciu inwestycji ze środków unijnych,
7. Publikacje w ponadlokalnej prasie, informacje w radiu i telewizji.
1 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, Warszawa, 2 sierpnia 2016 r.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
10
8. Podsumowanie konsultacji społecznych.
2.2 Struktura dokumentu i metodyka jego opracowania
ROZDZIAŁ III
Par
tycy
pac
ja s
po
łecz
na
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI
ETAPY OPRACOWANIA
POGŁĘBIONA ANALIZA OBSZARU
ZDEGRADOWANEGO
OCENA STANU AKTUALNEGO
GMINY
Koncepcja wyprowadzenia
obszaru z kryzysu
Wybór przedsięwzięć
rewitalizacyjnych
Planowane
przedsięwzięcia gminy
i innych jednostek
Analiza dokumentów
strategicznych
krajowych,
województwa, gminy
Analiza SWOT
Przepisy prawne
Zasady monitorowania wskaźniki,
ewaluacji oraz aktualizacji
System wdrażania – zakresy zadań
Cele strategiczne i szczegółowe
Harmonogram realizacji działań
Projekt LPR
Opiniowanie przez RDOŚ, POIS
Konsultacje społeczne
Uchwała Rady Gminy
Weryfikacja LPR
IZ RPO 2014-2020 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI
Prognoza oddziaływania na środowisko
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
11
ROZDZIAŁ III
STRESZCZENIE
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Brzostek na lata 2016-2020 jest dokumentem strategicznym
wyznaczającym główne cele i kierunki działań w zakresie rewitalizacji.
Na początku dokumentu zamieszczono rozwinięcie głównych skrótów oraz przedstawiono wyjaśnienie
najważniejszych pojęć. Następnie opisano cel i podstawę wykonania LPR oraz opisano strukturę
dokumentu i metodykę jego opracowania. W kolejnych rozdziale opisano powiązania LPR
z obowiązującymi na terenie kraju, województwa oraz gminy dokumentami strategicznymi
i planistycznymi. Następnie zaprezentowano harmonogram rzeczowo-finansowy zawierający projekty,
które zostały zaplanowane do realizacji w ramach LPR. W kolejnym rozdziale poddano analizie stan
aktualny gminy zwracając uwagę na główne wielkości ją opisujące. Przedstawiono informacje dotyczące
istotnych z punktu widzenia rewitalizacji zagadnień tj. demografii (w tym zameldowania oraz
wymeldowania, strukturę wiekową ludności, podział na grupy ekonomiczne), bezrobocia, gospodarstw
domowych, edukacji (wychowania przedszkolnego, uczniów szkół podstawowych), dochodów
i wydatków, podmiotów gospodarczych, infrastruktury drogowej, technicznej oraz mieszkalnictwa.
Następnie, zgodnie z metodyką analizy SWOT, poddano analizie, pod kątem obszaru zdegradowanego,
silne i słabe strony gminy, oraz mogące wystąpić szanse i zagrożenia. Analiza SWOT jest jednym
z najpowszechniejszych instrumentów analizy sytuacji, dokonywanej w celu uporządkowania informacji o
stanie aktualnym. Wykonano kluczową dla dokumentu diagnozę czynników i zjawisk kryzysowych.
Opisano metodykę przyjętą w zakresie wyznaczania obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji
wraz z przedstawieniem poszczególnych kroków, które zostały podjęte. Odrębnie poddano analizie
wskaźniki opisujące sferę społeczną, środowiskową, gospodarczą, techniczną oraz przestrzenno-
funkcjonalną. Opisano również wizję rewitalizacji ze szczególnym skupieniem się na wizji obszaru
rewitalizacji i potencjalnym zmianom, które będą miały miejsce po wdrożeniu projektów
rewitalizacyjnych. Zaprezentowano cele szczegółowe dla sfery rewitalizacji wraz z przypisaniem
kierunków działań. Zaprezentowano system wdrażania, zarządzania, monitorowania oraz ewaluacji.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
12
ROZDZIAŁ IV
POWIĄZANIA LPR
Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI
4.1 Poziom krajowy i regionalny
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)
Głównym celem Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym.
Cel szczegółowy II – Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony.
Poprawa dostępności usług świadczonych w odpowiedzi na wyzwania demograficzne. Wzrost i poprawa wykorzystania potencjału kapitału ludzkiego na rynku pracy.
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020
Cel 3. Poprawa sytuacji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020
Cel szczegółowy 4.4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego
Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r.
Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska
Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię
Cel 3. Poprawa stanu środowiska
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: REGIONY, MIASTA, OBSZARY WIEJSKIE
Cel 1 – „konkurencyjność” – wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów;
Cel 2 – „spójność” – budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych;
Cel 3 – „sprawność” – tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030)
Cel 2. Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników
rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów
Cel 4. Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski
Umowa Partnerstwa
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
13
Kluczowe priorytety inwestycyjne (będące przedmiotem wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), zgodnie z celami tematycznymi:
Cel Tematyczny 3. Wzmacnianie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP):
3.1 Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości,
Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach:
4.3 Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym,
4.5 Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla
obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu,
Cel tematyczny 6. Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego
gospodarowania zasobami:
6.3 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego,
6.5 Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu, jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz propagowania działań służących zmniejszaniu hałasu,
Cel tematyczny 8. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności
pracowników:
8.2 Wspieranie rozwoju przyjaznego dla zatrudnienia poprzez rozwój potencjałów endogenicznych jako elementu strategii terytorialnej dla obszarów ze specyficznymi potrzebami, łącznie z przekształceniem upadających regionów przemysłowych oraz działaniami na rzecz zwiększenia dostępności i rozwoju zasobów naturalnych i kulturowych,
8.5 Zapewnianie dostępu do zatrudnienia osobom poszukującym pracy i nieaktywnym zawodowo, w tym podejmowanie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilności
pracowników,
8.7 Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy,
Cel tematyczny 9. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem:
9.2 Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich,
9.4 Aktywna integracja, w szczególności w celu poprawy zatrudnialności,
9.8 Wspieranie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych.
W ramach zakresu wsparcia z Europejskiego Funduszu Społecznego wyróżnia się 4 obszary o istotnym znaczeniu dla wzmocnienia społecznego i gospodarczego wymiaru rewitalizacji:
działania na rzecz poprawy zatrudnienia (priorytet inwestycyjny 8.5) obejmujące różne formy aktywizacji osób bez pracy,
działania na rzecz aktywnej integracji społecznej, a więc poprawy samodzielności i aktywności życiowej i społecznej oraz zwiększenia szans na zatrudnienie, realizowane
zarówno w odniesieniu do osób indywidualnych, jak i wieloproblemowych społeczności (priorytet inwestycyjny 9.4),
działania na rzecz promocji przedsiębiorczości (priorytet inwestycyjny 8.7) oraz przedsiębiorczości społecznej (priorytet 9.8) jako ważnych instrumentów o charakterze
zatrudnieniowym, związanych z tworzeniem nowych miejsc pracy, w tym zwłaszcza dla osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym,
działania na rzecz rozwoju usług społecznych ogólnego interesu (np. usług wsparcia rodziny,
usług opieki nad seniorami) w celu poprawy ich dostępności i jakości (priorytet inwestycyjny 9.7) oraz usług pozwalających na godzenie życia zawodowego i prywatnego np. usług opieki nad dziećmi do lat 3 (priorytet inwestycyjny 8.8).
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
14
Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020
Wizja: W 2020 roku województwo podkarpackie będzie obszarem zrównoważonego i inteligentnego rozwoju gospodarczego, wykorzystującym wewnętrzne potencjały oraz transgraniczne położenie,
zapewniającym wysoką jakość życia mieszkańców.
Cel główny strategii: Efektywne wykorzystanie zasobów wewnętrznych i zewnętrznych dla zrównoważonego i inteligentnego rozwoju społeczno-gospodarczego drogą do poprawy jakości życia mieszkańców.
Cel: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka
Rozwijanie przewag regionu w oparciu o kreatywne specjalizacje jako przejaw budowania
konkurencyjności krajowej i międzynarodowej
Cel: Kapitał ludzki i społeczny
Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego jako czynników: innowacyjności regionu oraz poprawy poziomu życia mieszkańców
Cel: Sieć osadnicza
Podniesienie dostępności oraz poprawa spójności funkcjonalno-przestrzennej jako element budowania potencjału rozwojowego regionu
Cel: Środowisko i energetyka
Racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów z poszanowaniem środowiska naturalnego sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa i dobrych warunków życia mieszkańców oraz rozwoju gospodarczego województwa.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego
Ogólnym celem polityki przestrzennej województwa jest sterowanie rozwojem przestrzennym,
podejmowanie działań oraz określenie i realizacja zadań publicznych o znaczeniu ponadlokalnym.
Cele polityki przestrzennej województwa w dziedzinie środowiska naturalnego i kulturowego, w zakresie infrastruktury społeczno- gospodarczej, w dziedzinie komunikacji i infrastruktury technicznej oraz w dziedzinie struktur przestrzennych obejmują:
- efektywne wykorzystanie stanu zainwestowania,
- poprawę jakości życia i równoważenie rozwoju,
- zwiększenie konkurencyjności województwa.
Program Ochrony Powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu wraz z Planem Działań Krótkoterminowych.
W ramach zaplanowanych do realizacji działań służących poprawie jakości powietrza w strefie, które wynikają z innych dokumentów niż POP należy wskazać m.in.:
- rozbudowa obwodnic miast i miejscowości o dużym natężeniu ruchu np. Brzostek
Program Ochrony środowiska dla Województwa Podkarpackiego na lata 2012-2015
Cele krótkookresowe i działania w zakresie ich realizacji
- Cel nr 1 – Zmniejszenie zagrożenia ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza komunikacyjnym na
obszarach o największym zagrożeniu. Najbardziej rozległe obszary przekroczeń w zakresie średniorocznego poziomu docelowego benzo(a)pirenu to północna, zachodnia i centralna część województwa obejmująca np. Pilzno, Brzostek, Jasło wraz z gminami przyległymi
Obszary funkcjonalne w województwie podkarpackim
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
15
Do obszarów ochrony krajobrazów kulturowych zaliczono, nieuwzględnione w ww. studium krajobrazów kulturowych, gminy:
- na obszarze których występują historyczne układy urbanistyczne wpisane do rejestru zabytków, nieujęte w opracowaniu;
- ze względu na zachowanie wyróżniające je bogate zasoby materialnego dziedzictwa kulturowego, w tym przede wszystkim wartościowe przykłady drewnianej architektury sakralnej, głównie cerkiewnej, charakterystycznej dla rejonu oraz inne walory dziedzictwa kulturowego. Wyznaczony
obszar ochrony krajobrazów kulturowych obejmuje m. in Brzostek.
Do wyznaczenia obszarów o najniższym poziomie dostępu do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe przyjęto następujące kryteria delimitacji:
- dostęp do usług edukacyjnych
- dostęp do usług medycznych
- dostęp do usług komunikacyjnych
- dostęp do usług komunalnych i związanych z ochroną środowiska
- dostęp do usług kulturalnych
Wyznaczony obszar obejmuje m.in. Brzostek
4.2 Poziom gminy
Strategia Rozwoju Gminy Brzostek na lata 2011-2020 roku
Cel strategiczny: zapewnienie gminie partnerskiej i konkurencyjnej pozycji w powiecie, regionie, Polsce i w Europie przy wykorzystaniu jej mocnych stron oraz szans wynikających z jej geograficznego położenia, potencjału demograficznego, tradycji przemysłowych, walorów środowiskowych, oraz uwarunkowań historycznych i kulturowych.
Misja: Gmina Brzostek jest sprzyjającym miejscem życia dla mieszkańców, turystów odwiedzających gminę oraz gospodarstw rolnych. To obszar atrakcyjny kulturowo i przyrodniczo, nastawiony na rozwój nowoczesnej infrastruktury, efektywnego rolnictwa i ekologicznych sektorów
działalności gospodarczej. To gmina, która uwzględnia potrzeby oraz dążenia lokalnej społeczności, wychodząc naprzeciw aspiracjom swoich mieszkańców.
Wizja: Gmina Brzostek - atrakcyjna turystycznie, czysta ekologicznie, zasobna ekonomicznie dzięki: bogatemu dziedzictwu kulturowemu, wyspecjalizowanemu rolnictwu, zmodernizowanej infrastrukturze technicznej oraz turystyce, wykształconym mieszkańcom i ich przedsiębiorczości;
przyjazna dla mieszkańców, inwestorów i gości.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Brzostek na lata 2008-2020
W wyniku prac podczas warsztatów strategicznych sformułowano trzy obszary priorytetowe:
1 Pomoc społeczna i ochrona zdrowia na rzecz osób potrzebujących.
2 Tworzenie warunków sprzyjających rozwoju społecznemu i gospodarczemu
3 Wszechstronna edukacja, integracja, przedsiębiorczość, czas wolny i rekreacja
Cel 1.1. Poprawa sytuacji życiowej rodzin i osób zagrożonych ubóstwem
Cel 1.2. Ulepszenie istniejących i wprowadzanie nowych form pomocy socjalnej
Cel 1.3. Tworzenie lub uzupełnianie infrastruktury socjalnej
Cel 1.4. Stworzenie zintegrowanego systemu pomocy socjalnej oraz zwiększanie efektywności działań poszczególnych podmiotów w zakresie integracji społeczne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
16
Cel 1.5. Zabezpieczenie potrzeb z zakresu ochrony zdrowia
Cel 2.1. Rozwój infrastruktury drogowej służącej poprawie bezpieczeństwa:
Cel 2.2. Rozwój infrastruktury, służącej ochronie środowiska naturalnego
Cel 2.3. Rozwój infrastruktury oświatowej, sportowej i kulturalnej
Cel 3.1. Aktywizacja zawodowa społeczności lokalnej
Cel 3.2. Poprawa systemu edukacji na ternie gminy
Cel 3.3. Rozwój usług dla mieszkańców w zakresie sportu i rekreacji
Cel 3.4. Poprawa oferty kulturalnej, kultywowanie i promocja tradycji i dorobku gminy
Główne lokalne problemy społeczne gminy Brzostek:
- problemy biedy i ubóstwa w gminie, dziedziczenie biedy
- problemy bezrobocia
- problemy niekorzystnych tendencji demograficznych
- niepełnosprawność
- problemy uzależnień
- przemoc w rodzinie.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Brzostek na lata 2009-2019
Cel strategiczny nr 1 - Ochrona wód i efektywne wykorzystanie zasobów wodnych
Cel strategiczny nr 2 - Ochrona przed powodzią
Cel strategiczny nr 3 - Gospodarka odpadami
Cel strategiczny nr 4 - Odnawialne źródła energii, energetyka alternatywna
Cel strategiczny nr 5 - Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu oraz zrównoważony rozwój lasów
Cel strategiczny nr 6 - Ochrona powietrza atmosferycznego
Cel strategiczny nr 7 - Ochrona powierzchni ziemi i przywrócenie wartości użytkowej gleb
Cel strategiczny nr 8 - Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym
Cel strategiczny nr 9 - Ochrona zasobów kopalin
Cel strategiczny nr 10 - Edukacja ekologiczna
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brzostek część II kierunki
Określa się zasady zagospodarowania przestrzennego m. in.
- systematyczne porządkowanie poprzez wymianę, remonty, przebudowę istniejącego zagospodarowania, w celu podniesienia atrakcyjności obszaru,
- ochronę historycznej struktury przestrzennej wraz z istniejącymi zespołami i obiektami
zabytkowymi,
- zachowanie form architektonicznych przed przekształceniami prowadzącymi do obniżenia wartości estetycznych i architektonicznych,
8. OBSZARY I OBIEKT Y CHRONIONE ORAZ ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Strefa A ścisłej ochrony konserwatorskiej wyznaczona dla zabytkowego zespołu urbanistycznego
w centrum Brzostku dla ochrony obiektów zabytkowych wraz z ich otoczeniem proponuje się następujące ustalenia:
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
17
- prowadzenie działań na obiektach wpisanych do ewidencji zabytków (remont, przebudowa, rozbudowa i nadbudowa), z zachowaniem gabarytu, bryły, tradycyjnej formy architektonicznej oraz wyznaczonej linii zabudowy, zalecenie stosowania dachów spadzistych, krytych dachówką,
możliwość adaptacji obiektów na nowe funkcje w sposób nie zacierający pierwotnego wyglądu obiektów
– funkcje usługowe ściśle związane i podporządkowane wymogom wyznaczonej w zasięgu strefy przestrzeni publicznej (kulturalnych, oświatowych, rekreacyjno-turystycznych, punktów
gastronomicznych),
przywrócenie historycznych funkcji Rynku, poprzez m. in. ograniczenie ruchu przelotowego i parkowania na Rynku oraz zmianę nawierzchni (bruk, kostka),
zachowanie zabytkowych elementów układu przestrzennego (sieć drożna, układ działek),
ochrona wartościowych form architektonicznych (kapliczki, krzyże, pomniki itp.),
ochrona zabytkowego drzewostanu,
ochrona terenów zielonych naturalnych i urządzonych, będących wypełnieniem układów i otoczenia zespołów.
Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2016-2019 dla Gminy Brzostek
- podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami
- finansowe (np. udzielanie dotacji na prace remontowe, konserwatorskie i prace budowlane przy
zabytkach, środki budżetowe na zadania własne z przeznaczeniem na remonty i modernizacje
zabytków będących własnością Gminy, korzystanie z programów uwzględniających dofinansowanie z środków zagranicznych,
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
18
ROZDZIAŁ V
DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH
5.1 IDENTYFIKACJA NEGATYWNYCH ZJAWISK
Pogłębiona diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych dokonana na potrzeby opracowania Diagnozy
służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Brzostek oraz Analiza
SWOT, pozwoliła na identyfikację negatywnych zjawisk występujące na terenie gminy Brzostek.
Analizie podlegało występowanie negatywnych zjawisk w sferze: społecznej, gospodarczej,
środowiskowej, przestrzenno- funkcjonalnej i technicznej.
Negatywne zjawiska SPOŁECZNE:
1. Odpływ młodzieży (w szczególności wykształconej) do większych ośrodków miejskich
2. Brak koordynacji w zakresie promocji gospodarczej i kompleksowej obsługi inwestora.
3. Słabe dostosowanie oferty edukacyjnej do lokalnego rynku pracy.
4. Preferowanie przez część społeczeństwa pasywnych form spędzania czasu wolnego.
5. Brak umiejętności i nawyków aktywnego spędzania czasu wolnego.
6. Niewystarczający system wsparcia dla osób starszych.
7. Niewystarczająca ilość przedsięwzięć kulturalnych dla mieszkańców
Negatywne zjawiska GOSPODARCZE:
1. Brak zachęt inwestycyjnych dla inwestorów.
2. Niewielka liczba przedsiębiorstw na obrzeżach gminy.
3. Brak dużych przedsiębiorstw.
4. Niewystarczająca liczba i słaba kondycja finansowa małej i średniej przedsiębiorczości.
5. Słabo rozwinięta baza turystyczna, gastronomiczna
6. Niewystarczająca promocja gospodarcza gminy.
Negatywne zjawiska ŚRODOWISKOWE:
1. Występujące zagrożenie powodziowe spowodowane niedrożnością rowów i przepustów.
2. Niewystarczająca świadomość mieszkańców w zakresie racjonalnego wykorzystania energii i
źródeł odnawialnych.
3. Niski udział energii odnawialnej w bilansie energetycznym.
4. Niezadowalający stan techniczny oczyszczalni ścieków
5. Niezadowalająca ilość zbiorników wody pitnej
6. Zanieczyszczenie środowiska
Negatywne zjawiska PRZESTRZENNO- FUNKCJONALNE:
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
19
1. Niezadowalający standard przestrzeni publicznej
2. Mała ilość miejsc do zabawy i rekreacji dzieci i młodzieży
3. Nieprawidłowość i uciążliwość obecnego systemu komunikacyjnego w szczególności brak
chodników i zły stan techniczny nawierzchni części dróg gminnych i powiatowych,
4. Słaby system weekendowej komunikacji przewozów osobowych.
5. Brak basenu, kina, ścieżek rowerowych.
6. Niewystarczająca i nie w pełni gwarantująca zapotrzebowanie infrastruktura oświatowa na
terenie gminy.
7. Mała ilość infrastruktury kulturalnej nierozwiązująca problemów spędzania czasu wolnego
przez mieszkańców.
Negatywne zjawiska TECHNICZNE:
1. Niezadowalający stan techniczny budynków użyteczności publicznej w centrum Brzostku.
2. Zły stan techniczny rynku brzosteckiego
3. Niezadowalający stan techniczny dróg, infrastruktury drogowej.
4. Niewystarczająca infrastruktura turystyczno-rekreacyjna
5. Brak nowoczesnych rozwiązań architektonicznych
5.2 WSKAŹNIKI NEGATYWNYCH ZJAWISK
Dla gminy Brzostek dokonano szczegółowej analizy wskaźników dla ujawnienia stanu kryzysowego
w oparciu o wskaźniki zjawisk społecznych oraz zjawisk gospodarczych, technicznych
i środowiskowych wykazanych dla poszczególnych jednostek terytorialnych gminy Brzostek. Do
celów analizy wyszczególniono 19 obszarów terytorialnych. Takie podejście gwarantuje, że
zidentyfikowane zostaną te obszary, które faktycznie znajdują się w najtrudniejszej sytuacji.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
20
5.2.1 WSKAŹNIKI ZJAWISK SPOŁECZNYCH
BEZROBOCIE I WSKAŹNIK OBCIĄŻENIA DEMOGRAFICZNEGO
STOPA BEZROBOCIA. Stan na 31 grudnia 2015 rok
Lp. Jednostka
terytorialna Liczba
ludności
Liczba osób
bezrobotnych
Ludność
w wieku produkcyjnym
WSKAŹNIK OBCIĄŻENIA
DEMOGRAFICZNEGO (jako stosunek
ludności w wieku nieprodukcyjnym do
ludności w wieku produkcyjnym)
STOPA BEZROBOCIA
1 Brzostek 2747 134 1734 58% 8%
2 Bączałka 274 17 170 61% 10%
3 Bukowa 480 32 297 62% 11%
4 Głobikówka 253 17 156 62% 11%
5 Gorzejowa 694 30 423 64% 7%
6 Grudna Dolna 417 14 235 77% 6%
7 Grudna Górna 521 16 299 74% 5%
8 Januszkowice 881 44 522 69% 8%
9 Kamienica Dolna
555 33 315 76% 10%
10 Kamienica
Górna 791 53 472 68% 11%
11 Klecie 657 32 398 65% 8%
12 Nawsie Brzosteckie
837 46 513 63% 9%
13 Opacionka 435 23 246 77% 9%
14 Przeczyca 721 28 411 75% 7%
15 Siedliska-
Bogusz 1033 69 631 64% 11%
16 Skurowa 409 21 232 76% 9%
17 Smarżowa 677 28 389 74% 7%
18 Wola Brzostecka
558 25 313 78% 8%
19 Zawadka Brzostecka
421 25 247 70% 10%
Ogółem
13361 687 8003 67% 9%
STOPA BEZROBOCIA Stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym (liczba osób w wieku 18-59 lub 64 lata)
Źródło: Urząd Miejski w Brzostku
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
21
Wskaźnik obciążenia demograficznego gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
Wskaźnik obciążenia demograficznego pokazuje dosyć jasno, że struktura demograficzna gminy
Brzostek jest niekorzystna tym samym odzwierciedlając negatywne trendy obserwowane na poziomie
całego kraju. Wskaźnik obciążenia demograficznego wynosi 67% w całej gminie Brzostek.
Problemy obciążenia demograficznego w szczególności dotykają następujące obszary:
Wola Brzostecka oraz Grudna Dolna.
Skutki wysokiego obciążenia demograficznego mogą częściowo być kompensowane przez dobrą
sytuację na rynku pracy, dlatego kolejnym poddanym analizie wskaźnikiem jest poziom stopy
bezrobocia.
Wskaźnik stopy bezrobocia gminy Brzostek
58,4%61,2%
61,6%62,2%
64,1%
77,5%
74,3%
68,8%
76,2%
67,6%
65,1%
63,2%
76,8%
75,4%
63,7%
76,3%
74,0%
78,3%
70,5%
67,0%
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00%
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna Dolna
Grudna Górna
Januszkowice
Kamienica Dolna
Kamienica Górna
Klecie
Nawsie Brzosteckie
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-Bogusz
Skurowa
Smarżowa
Wola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
Gmina Brzostek
Wskaźnik obciążenia demograficznego
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
22
Źródło: Opracowanie własne
Wysoka stopa bezrobocia jest jednym z podstawowych wskaźników obciążenia społecznego. Wysokie
bezrobocie wskazuje, bowiem na niewykorzystany potencjał ludzki. Długotrwałe, chroniczne
bezrobocie może prowadzić do wykluczenia społecznego. Co więcej długie pozostawanie bez pracy
często przekłada się na powstawanie kolejnych problemów społecznych, w tym min.: znaczne koszty
materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i
obsługą, spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa, degradacje
psychiczną i moralną osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie
bezużyteczności, depresja itp.) a często także zjawiska patologii społecznej - alkoholizm,
narkomania, przestępczość itd. Nasza analiza wykazała, że najwyższy wskaźnik bezrobocia
występuje w Kamienicy Górnej oraz w Siedliskach-Bogusz i Głobikówka.
7,7%
10,0%
10,8%
10,9%
7,1%
6,0%
5,4%
8,4%
10,5%
11,2%
8,0%
9,0%
9,4%
6,8%
10,9%
9,1%
7,2%
8,0%
10,1%
8,6%
0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00% 12,00%
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna Dolna
Grudna Górna
Januszkowice
Kamienica Dolna
Kamienica Górna
Klecie
Nawsie Brzosteckie
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-Bogusz
Skurowa
Smarżowa
Wola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
Gmina Brzostek
Wskaźnik stopy bezrobocia
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
23
PRZESTĘPCZOŚĆ I WYKROCZENIA. Stan na 31 grudnia 2015 rok
Lp. Jednostka terytorialna Liczba
przestępstw
w roku 2015
Liczba wykroczeń
w roku 2015
1 Brzostek 41 134
2 Bączałka 0 1
3 Bukowa 5 37
4 Głobikówka 1 2
5 Gorzejowa 7 3
6 Grudna Dolna 0 2
7 Grudna Górna 1 2
8 Januszkowice 5 12
9 Kamienica Dolna 0 59
10 Kamienica Górna 3 8
11 Klecie 3 30
12 Nawsie Brzosteckie 14 5
13 Opacionka 1 5
14 Przeczyca 3 4
15 Siedliska-Bogusz 1 8
16 Skurowa 3 4
17 Smarżowa 2 5
18 Wola Brzostecka 2 1
19 Zawadka Brzostecka
8 52
Źródło: Komisariat Policji w Brzostku
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
24
Wskaźnik poziomu przestępczości - wykroczenia na 1000 mieszkańców w roku 2015
Źródło: Opracowanie własne
Głównym wskaźnikiem jakim posłużyliśmy się w naszej analizie stopnia nasilenia przestępczości jest
ilość wykroczeń i przestępstw do jakich doszło na zdefiniowanych obszarach gminy Brzostek
w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Na uwagę zasługuje bardzo wysokie żróżnicowanie nasilenia
przestępczości i wykroczeń w analizowanej gminie.
Oprócz oczywistych negatywnych skutków społecznych zjawisko przestępczości może stanowić
istotny czynnik hamujący rozwój turystyki co w szczególności dotyka atrakcyjne okolice gminy.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na bardzo duży stopień nasilenia pozostałych fundamentalnych
wskaźników obciążenia społecznego (obciążenia demograficznego i bezrobocia) wystepujących
w ww. obszarze gminy. Wskażniki poddane analizie do tego miejsca tj. wskaźnik obciążenia
demograficznego, bezrobocie oraz nasilenie przestępczości i wykroczeń składają się na sumaryczny
wskaźnik obciążenia społecznego. Wskaźnik został skalkulowany na bazie wystandaryzowanych
14,9
0,0
10,5
3,9
10,1
0,0
1,9
5,6
0,0
3,8
4,5
16,7
2,3
4,2
1,0
7,3
3,0
3,6
19,0
7,5
0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00 18,00 20,00
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna Dolna
Grudna Górna
Januszkowice
Kamienica Dolna
Kamienica Górna
Klecie
Nawsie Brzosteckie
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-Bogusz
Skurowa
Smarżowa
Wola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
Gmina Brzostek
Wskaźnik liczby przestępstw na 1000 mieszkańców (2015 r.)
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
25
wartości wyżej wymienionych miar cząstkowych i został przedstawiony w ostatniej części naszej
analizy poświęconej delimitacji obszarów zdegradowanych.
Wskaźnik obciążenia społecznego będzie stanowił podstawowe kryterium dla wskazania obszarów
wymagających objęcia programem rewitalizacji.
FUNDACJE, STOWARZYSZENIA I ORGANIZACJE SPOŁECZNE ZAREJESTROWANE W REJESTRZE
REGON. Stan na 31 grudnia 2015 rok.
Lp. Jednostka terytorialna
Fundacje,
stowarzyszenia i organizacje społeczne
WSKAŹNIK POZIOMU KAPITAŁU SPOŁECZNEGO
(LICZBA FUNDACJI, STOWRZYSZEŃ I ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH NA 1000
MIESZKAŃCÓW)
1 Brzostek 7 3
2 Bączałka 0 0
3 Bukowa 1 2
4 Głobikówka 0 0
5 Gorzejowa 2 3
6 Grudna Dolna 1 2
7 Grudna Górna 3 6
8 Januszkowice 6 7
9 Kamienica Dolna 2 4
10 Kamienica Górna 2 3
11 Klecie 0 0
12 Nawsie Brzosteckie 6 7
13 Opacionka 1 2
14 Przeczyca 1 2
15 Siedliska-Bogusz 5 5
16 Skurowa 1 2
17 Smarżowa 1 1
18 Wola Brzostecka 0 0
19 Zawadka Brzostecka 0 0
WSKAŹNIK POZIOMU KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Liczba organizacji społecznych (fundacje, stowarzyszenia) na 1 tys. ludności
Źródło: Urząd Miejski w Brzostku
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
26
Wskaźnik poziomu kapitału społecznego – Liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych
na 1000 mieszkańców.
Źródło: Opracowanie własne
Ważnym kryterium w ocenie relatywnej kondycji danego obszaru jest jego potencjał do zapewnienia
odpowiedniego rozwoju kapitału ludzkiego.
Wskaźniki wybrane do analizy tego zagadnienia z jednej strony determinowane były dostępnością
wiarygodnych i aktualnych danych, a z drugiej strony charakterem gminy Brzostek. Charakter gminy
sprawia, że lokalna administracja ma ograniczone (w porównaniu do większych aglomeracji)
możliwości w zakresie zapewnienia szerokiego dostępu do kultury, edukacji pozaformalnej, sportu
itp. Z tego względu uważamy, że potencjał lokalnej społeczności do samoorganizowania się
2,5
0,0
2,1
0,0
2,9
2,4
5,8
6,8
3,6
2,5
0,0
7,2
2,3
2,8
4,8
2,4
1,5
0,0
0,0
3,0
0,00 2,00 4,00 6,00 8,00
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna Dolna
Grudna Górna
Januszkowice
Kamienica Dolna
Kamienica Górna
Klecie
Nawsie Brzosteckie
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-Bogusz
Skurowa
Smarżowa
Wola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
Gmina Brzostek
Wskaźnik liczby fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych na 1000 mieszkańców
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
27
w różnnorakich stowrzyszeniach, fundacjach i organizacjach społecznych stanowi w tym przypadku
bardzo dobre odzwierciedlenie kondycji kapitału ludzkiego w analizowanej społeczności.
W omawianym kontekście zdecydowanie najkorzystniej sytuacja przedstawia się w Januszkowice
i Nawsie Brzosteckie, kolejno Grudna Górna i Siedliska-Bogusz. Największe skupiska organizacji
pozarządowych zlokalizowane są w środkowo-centralnej części gminy. Fakt ten może wynikać
z obiektywnych czynników takich jak dostępności infrastruktury gospodarczej i lokalowej, blikości
lokalnej administracji oraz dogodnej lokalizacji. Niemniej jednak gmina powinna przedsięwziąć
działania, które zwiększą dostępność ww. organizacji pozarządowych dla społeczności zamieszkującej
pozostałą część gminy, w której występują zdecydowanie mniejsze możliwości związane z aktywną
partycypacją w organizacjach, stowrzyszeniach i fundacjach.
Edukacja
Edukacja, rozumiana jako wychowanie, wykształcenie, nauka oraz zdobywanie wiedzy, umiejętności
i kształcenie, pełni zasadniczą rolę w rozwoju człowieka. Jako proces trwający od młodości jest
sposobem na podniesienie jakości zasobów ludzkich, a tym samym poziomu konkurencyjności
gospodarki i przyspieszenia tempa rozwoju gospodarczego.
Edukacja odgrywa znaczącą rolę w rozwoju poszczególnych mieszkańców, co w efekcie składa się na
rozwój całej jednostki. Szkoła jak wiadomo to obok rodziny – drugie najważniejsze środowisko
wychowawcze dzieci i młodzieży.
Oświata to jedna z kluczowych dziedzin zarówno w wymiarze ogólnokrajowym, jak lokalnym. Im
bardziej wykształcone społeczeństwo, tym szybciej i lepiej potrafi się przystosować do realiów
dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej i społecznej.
Na terenie gminy Brzostek funkcjonują następujące jednostki stanowiące bazę oświatową:
Szkoła Podstawowa w Brzostku,
Szkoła Podstawowa w Gorzejowej,
Szkoła Podstawowa w Grudnej Górnej,
Szkoła Podstawowa w Kamienicy Dolnej,
Szkoła Podstawowa w Kamienicy Górnej,
Szkoła Podstawowa w Przeczycy,
Szkoła Podstawowa w Smarżowej,
Zespół Szkół w Januszkowicach,
Zespół Szkół w Nawsiu Brzosteckim,
Zespół Szkół w Siedliskach-Bogusz,
Gimnazjum w Brzostku,
Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Brzostku,
Przedszkole oraz Żłobek „Tęczowa Dolina” w Brzostku.
W wielu placówkach oświatowych konieczne stało się przeprowadzenie remontów oraz
modernizacji z uwagi na pogarszający się w miarę upływu czasu ich stan techniczny. Niezbędny
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
28
jest również zakup różnego rodzaju nowoczesnych pomocy dydaktycznych, które wywierają
ogromny wpływ na jakość oraz skuteczność kształcenia młodych mieszkańców gminy Brzostek.
Uczniowie z terenu gminy po ukończeniu nauki w gimnazjach mają możliwość kontynuowania nauki
w szkołach ponadgimnazjalnych m.in. zlokalizowanych na terenie powiatu dębickiego:
I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy,
II Liceum Ogólnokształcące im. J. Twardowskiego w Dębicy,
Zespół Szkół Zawodownych nr 1 im. Jana Pawła II w Dębicy,
Zespół Szkół nr 2 im. E. Kwiatkowskiego w Dębicy.
Na terenie gminy Brzostek mieszkańcy posiadający wyższe wykształcenie stanowią zaledwie
4% ogólnej liczby mieszkańców (w wieku 15 lat i więcej). Wykształcenie średnie i
policealne posiada ok. 19% ogólnej liczby mieszkańców. Natomiast aż 52% ogólnej liczby
mieszkańców posiada wykształcenie podstawowe ukończone lub podstawowe nie ukończone.
Mieszkańcy gminy Brzostek posiadają niższy poziom wykształcenia niż ludność województwa
podkarpackiego i Polski. W gminie Brzostek znacznie niższy jest procentowy udział osób
z wykształceniem wyższym, policealnym i średnim, natomiast wyższy jest udział osób
z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym i bez wykształcenia.
726 mieszkańców Brzostku jest w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) (w tym 365 kobiet oraz 361
mężczyzn). Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku 13,4% ludności posiada
wykształcenie wyższe, 2,2% wykształcenie policealne, 12,2% średnie ogólnokształcące, a 19,8%
średnie zawodowe. Wykształceniem zasadniczym zawodowym legitymuje się 23,6% mieszkańców
Brzostku, gimnazjalnym 6,3%, natomiast 21,5% podstawowym ukończonym. 1,0% mieszkańców
zakończyło edukację przed ukończeniem szkoły podstawowej.
W porównaniu do całego województwa podkarpackiego mieszkańcy Brzostku mają analogiczny
poziom wykształcenia. Wśród kobiet mieszkających w Brzostku największy odsetek ma wykształcenie
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
29
podstawowe ukończone (22,8%) oraz średnie zawodowe (18,6%). Mężczyźni najczęściej mają
wykształcenie zasadnicze zawodowe (29,5%) oraz średnie zawodowe (21,0%).
17,2% mieszkańców Brzostku w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) zalicza się do przedziału 3-6
lat - wychowanie przedszkolne (17,3% wśród dziewczynek i 17,2% wśród chłopców). Na tysiąc dzieci
w wieku przedszkolnym 1 304 uczęszcza do placówek wychowania przedszkolnego. Na jedno miejsce
w placówce wychowania przedszkolnego przypada 1,23 dzieci w wieku przedszkolnym.
W grupie wiekowej 3-24 lata na poziomie podstawowym (7-12 lat) kształci się 23,6% ludności
(20,5% wśród dziewczynek i 26,6% wśród chłopców). Na 1 oddział w szkołach podstawowych
przypada 22 uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto (Stosunek wszystkich osób uczących się
w szkołach podstawowych do osób w wieku 7-12 lat) wynosi 172,55.
Wśród mieszkańców w wieku potencjalnej nauki 13,4% zalicza się do przedziału 13-15 lat -
kształcenie na poziomie gimnazjalnym (13,4% wśród dziewczyn i 13,3% wśród chłopaków). Na
1 oddział w szkołach gimnazjalnych przypada 23 uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto
(Stosunek wszystkich osób uczących się w szkołach gimnazjalnych do osób w wieku 13-15 lat) wynosi
232,99.
W grupie wiekowej 3-24 lata na poziomie ponadgimnazjalnym (16-18 lat) kształci się 16,3%
mieszkańców (18,4% wśród dziewczyn i 14,1% wśród chłopaków). Na 1 oddział w szkołach
ogólnokształcących przypada 0 uczniów. 28 uczniów przypada na oddział w szkołach średnich
zawodowych i artystycznych.
W przedziale wiekowym odpowiadającym edukacji w szkołach wyższych (19-24 lat) znajduje się
29,6% mieszkańców Brzostku w wieku potencjalnej nauki (30,4% kobiet i 28,8% mężczyzn).
Jednym ze wskażników, który może świadczyć o jakości kształcenia szkół na poziomie podstawowym
sa wyniki egzaminów po VI klasie. Jest to tzw. sprawdzian szóstoklasisty – zestandaryzowany,
powszechny egzamin o charakterze ponadprzedmiotowym. Sprawdza on umiejętności czytania ze
zrozumieniem, pisania, korzystania z informacji oraz wykorzystywania wiedzy w praktyce. Uczniowie
mogą uzyskać na egzaminie wynik od 0 do 40 punktów. W niniejszej diagnizie wyniki zostały
przedstawione w jednostkach procentowych, dzięki czemu odbiorcy łatwo wyobrazić sobie poziom
uzyskanych przez uczniów wyników, dodatkowo wartości procentowe można porównywać z innymi
wynikamiuczniów, np. z egzaminów gimnazjalnych. Na poniższym wykresie porównano wyniki
uzyskane w poszczególnych szkołach Gminy Brzostek w 2015 roku ze średnia gminy wynoszącą
67,7%. Prawie połowa szkół otrzymała wynik niewiele niższy niż średnia dla całej gminy, jednakże w
skali kraju był to wynik niski. Świadczy to o niskim poziomie nauczania w brzosteckich szkołach
podstawowych.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
30
Wykres: Przeciętne wyniki sprawdzianu po VI klasie szkoły podstawowej uzyskiwane przez uczniów szkół podstawowych w Gminie Brzostek w roku 2015 (%) w porównaniu ze średnią dla całej gminy.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.oke.krakow.pl, z dnia 29.05.2015.
Z kolei o jakości kształcenia placówek gimnazjalnych świadczyć mogą wyniki egzaminów
gimnazjalnych. Jak możemy zauważyć, na przestrzeni ostatnich dwóch lat w poniższych tabelach
w 2015 oraz 2016 roku wyniki uczniów Gminy Brzostek odbiegały od średnich wyników dla powiatu
dębickiegio i województwa podkarpackiego. Świadczy to o tym, iż poziom kształcenia w szkołach
gimnazjalnych w Gminie Brzostek jest niepokojąco niski.
Tabela: Wyniki egzaminu gimnazjalnego w Gminie Brzostek na tle porównywanych jednostek
w 2016 roku.
Jednostka terytorialna
część humanistyczna:
j. polski
część humanistyczna:
historia i wos
część matematyczno-przyrodnicza: matematyka
część matematyczno-przyrodnicza:
przedmioty przyrodnicze
Gmina Brzostek 64 49 45 46
Województwo podkarpackie
68 57 51 52
Powiat dębicki 71 57 50 53
Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.oke.krakow.pl.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
31
Tabela: Wyniki egzaminu gimnazjalnego w Gminie Brzostek na tle porównywanych jednostek
w 2015 roku.
Jednostka terytorialna
część humanistyczna:
j. polski
część humanistyczna: historia i wos
część
matematyczno-przyrodnicza: matematyka
część matematyczno-przyrodnicza: przedmioty
przyrodnicze
Gmina Brzostek 59 59 42 45
Województwo podkarpackie
62 65 51 51
Powiat dębicki 63 65 50 51
Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.oke.krakow.pl.
5.2.2 WSKAŹNIKI ZJAWISK GOSPODARCZYCH
AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA
Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej
LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ Stan na 31 grudnia 2015rok
Lp. Jednostka terytorialna Podmioty gospodarki
narodowej zarejestrowane w REGON
WSKAŹNIK PROWADZENIA
DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (Liczba podmiotów gospodarki
narodowej na 100 mieszkańców)
1 Brzostek 186 6,75
2 Bączałka 5 1,81
3 Bukowa 5 1,05
4 Głobikówka 2 0,78
5 Gorzejowa 12 1,73
6 Grudna Dolna 6 1,46
7 Grudna Górna 9 1,75
8 Januszkowice 14 1,58
9 Kamienica Dolna 16 2,89
10 Kamienica Górna 7 0,88
11 Klecie 28 4,21
12 Nawsie Brzosteckie 33 3,94
13 Opacionka 10 2,30
14 Przeczyca 12 1,67
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
32
15 Siedliska-Bogusz 16 1,58
16 Skurowa 11 2,68
17 Smarżowa 13 1,93
18 Wola Brzostecka 12 2,16
19 Zawadka Brzostecka 25 5,92
Źródło: Urząd Miejski w Brzostku
Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej – Liczba podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców.
Źródło: Opracowanie własne
6,8
1,8
1,1
0,8
1,7
1,5
1,8
1,6
2,9
0,9
4,2
3,9
2,3
1,7
1,6
2,7
1,9
2,2
5,9
3,2
0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna…
Grudna…
Januszko…
Kamienica…
Kamienica…
Klecie
Nawsie…
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-…
Skurowa
Smarżowa
Wola…
Zawadka…
Gmina…
Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
33
Ilość podmiotów gospodarki narodowej w relacji do ilości mieszkańców jest istotnym wskaźnikiem
odzwierciedlającycm poziom aktywności ekonomicznej wśród lokolnej społeczności. Wysoka wartość
wskaźnika wskazuje na dobrą kondycję lokalnej gospodarki, z kolei niski poziom wskaźnika oznacza
sytuację niekorzystną. Analiza statystyk opisowych wykazuje dużą dysproporcję
w wielkości pomiędzy jednostkami terytorialnymi gminy Brzostek. Dysproporcje pomiędzy
potencjałem gospodarczym obserwowane pomiędzy obszarami wpisują się w ogólne trendy
obserwowane na poziomie kraju.
5.2.3 WSKAŹNIKI SFERY TECHNICZNEJ
Wskaźniki dodatkowe przestrzenno - funkcjonalne - SFERA TECHNICZNA
INFRASTRUKTURA DROGOWA - Gmina Brzostek
Lp. Jednostka terytorialna Długość dróg publicznych –
gminnych [w km]
Długość dróg wyposażonych
w oświetlenie nocne [w km]
Długość dróg gminnych (publicznych
i wewnętrznych) wymagających remontu lub
modernizacji
1 Brzostek 16,341 6,950 12,200
2 Bączałka 2,700 0,350 1,900
3 Bukowa 5,230 0,950 2,800
4 Głobikówka 5,090 0,400 1,900
5 Gorzejowa 6,040 1,950 2,300
6 Grudna Dolna 4,560 0,600 3,000
7 Grudna Górna 7,080 1,0 3,500
8 Januszkowice 12,390 2,1 2,300
9 Kamienica Dolna 2,300 0,700 1,600
10 Kamienica Górna 4,850 0,400 2,500
11 Klecie 4,160 1,250 2,900
12 Nawsie Brzosteckie 2,850 2,100 2,500
13 Opacionka 2,650 0,500 2,900
14 Przeczyca 12,475 1,600 3,200
15 Siedliska-Bogusz 9,680 2,500 4,100
16 Skurowa 5,353 0,050 2,400
17 Smarżowa 2,477 0,900 2,100
18 Wola Brzostecka 4,380 1,100 2,900
19 Zawadka Brzostecka 2,785 1,0 2,700
Gmina Brzostek 113,361 26,400 59,700
Źródło: Zestawienie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Brzostku
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
34
Wskaźniki dodatkowe przestrzenno-funkcjonalne - SFERA TECHNICZNA
SIEĆ WPODOCIĄGOWA / SIEĆ KANALIZACYJNA
Lp. Jednostka
terytorialna
Istniejąca sieć
wodociągowa [w
km]
Liczba budynków korzystają
cych z sieci
wodociągowej
Liczba osób
korzystających z sieci kanalizacyjnej
Liczba budynków
mieszkalnyc
h
Liczba budynków korzystających z sieci kanalizacyj
nej lub przydomo
wych oczyszczalni ścieków
Odsetek budynków mieszkalnych
podłączonych do:
Sieci wodociągo
wej (%)
Sieci kanalizacyjnych lub
przydomowych
oczyszczalni (%)
1 Brzostek 29,8 639 1840 736 494 86,82 67,12
2 Bączałka 0 0 0 64 0 0 0
3 Bukowa 4 11 0 114 0 9,65 0
4 Głobikówka 0 0 0 47 0 0 0
5 Gorzejowa 1,5 5 0 164 0 3,05 0
6 Grudna Dolna 0 0 0 105 0 0 0
7 Grudna Górna 4,7 49 0 104 0 47,12 0
8 Januszkowice 0 77 380 191 95 40,31 49,74
9 Kamienica Dolna 10,1 95 0 105 0 90,48 0
10 Kamienica Górna 1 40 0 173 0 23,12 0
11 Klecie 6,5 104 484 137 121 75,91 88,32
12 Nawsie Brzosteckie
6,3 150 0 185 0 81,08 0
13 Opacionka 17 64 276 96 69 66,67 71,88
14 Przeczyca 4 10 0 150 0 6,67 0
15 Siedliska-Bogusz 1,2 4 0 224 0 1,79 0
16 Skurowa 0 0 0 88 0 0 0
17 Smarżowa 0 0 0 140 0 0 0
18 Wola Brzostecka 0 0 0 106 0 0 0
19 Zawadka Brzostecka
10,2 66 0 80 0 82,5 0
Gmina Brzostek –
ogółem 96,3 1314 2980 3009 779 43,67 25,89
Źródło: Zestawienie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Brzostku
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
35
Wskaźniki dodatkowe przestrzenno-funkcjonalne - SFERA TECHNICZNA
Lp. Jednostka
terytorialna
Liczba budynków
użyteczności publicznej
Liczba budynków
użyteczności publicznej
wymagająca remontu
i modernizacji
Liczba obiektów
zabytkowych wg rejestru zabytków -
ogółem
Liczba obiektów zabytkowych wymagająca
remontu i modernizacji -
ogółem
1 Brzostek 3 0 4 4
2 Bączałka 1 0 0 0
3 Bukowa 2 0 1 0
4 Głobikówka 2 0 1 0
5 Gorzejowa 3 1 1 0
6 Grudna Dolna
1 0 0 0
7 Grudna Górna
2 0 0 0
8 Januszkowice 2 0 2 0
9 Kamienica Dolna
1 0 0 0
10 Kamienica
Górna
2 0 0 0
11 Klecie 1 0 4 1
12 Nawsie Brzosteckie
2 0 0 0
13 Opacionka 1 0 0 0
14 Przeczyca 2 0 4 0
15 Siedliska-
Bogusz
3 0 3 1
16 Skurowa
3 1 0 0
17 Smarżowa 1 0 0 0
18 Wola
Brzostecka
1 0 0 0
19 Zawadka
Brzostecka 2 1 1 0
Gmina Brzostek 35 3 21 6
Źródło: Zestawienie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Brzostku
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
36
Wskaźniki dodatkowe przestrzenno – funkcjonalne – Liczba budynków użyteczności publicznej na
100 mieszkańców.
Źródło: Opracowanie własne
STREFA ŚRODOWISKOWA
Jakość powietrza (stan zanieczyszczenia):
O zanieczyszczeniu powietrza stanowią gazy, ciecze i ciała stałe występujące w atmosferze, a nie
będące jego naturalnymi składnikami, lub też substancje występujące w ilościach wyraźnie
zwiększonych w porównaniu z naturalnym składem powietrza.
Substancje zanieczyszczające powietrze emitowane są ze źródeł punktowych (wyrzutnie, kominy),
liniowych (trasy komunikacyjne) i powierzchniowych (składowiska, otwarte zbiorniki z lotną
0,1
0,4
0,4
0,8
0,4
0,2
0,4
0,2
0,2
0,3
0,2
0,2
0,2
0,3
0,3
0,7
0,2
0,2
0,5
0,3
0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80 0,90
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna Dolna
Grudna Górna
Januszkowice
Kamienica Dolna
Kamienica Górna
Klecie
Nawsie Brzosteckie
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-Bogusz
Skurowa
Smarżowa
Wola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
Gmina Brzostek
Wskaźnik liczby budynków użyteczności publicznej na 100 mieszkańców
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
37
substancją). Zanieczyszczenia powietrza wpływają w sposób istotny na pozostałe komponenty
środowiska. Przemieszczanie się w środowisku emitowanych zanieczyszczeń odbywa się w czterech
ośrodkach: atmosferycznym, glebowo-gruntowym, wodnym i roślinnym, przy czym w każdym
z tych ośrodków następuje jednoczesne magazynowanie zanieczyszczeń i ich wymiana
Jakość powietrza, jego stan w obszarze oddziaływania określają dwa podstawowe czynniki: emisja
zanieczyszczeń oraz zdolności przewietrzania, które z kolei zależą od lokalnych warunków
klimatycznych, jak i od różnorodnych przeszkód terenowych utrudniających rozpraszanie się
zanieczyszczeń.
Wśród emitowanych zanieczyszczeń powietrza procentowo największą ilość przypada na
zanieczyszczenia gazowe. Związane to jest z niedostatecznym wyposażaniem źródeł emisji
zanieczyszczeń powietrza w urządzenia do redukcji.
Wymiana w obiektach użyteczności publicznej kotłowni węglowych na gazowe bądź olejowe
spowodowała w dużym stopniu ograniczenie emisji spalin do atmosfery.
Oceny zanieczyszczenia powietrza dokonuje się w strefach klasyfikowanych dla 2 kryteriów
ustanowionych w celu: 1. ochrony zdrowia (dla terenu kraju i uzdrowisk) 2. ochrony roślin (dla terenu
kraju i parków narodowych). Klasa strefy A poziom stężeń nie przekraczający wartości
dopuszczalnej. Klasa strefy B/C możliwość przekraczania wartości dopuszczalnej.
Ilość oraz obszar stref dla Województwa podkarpackiego określa rozporządzenie Ministra Środowiska
w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U.2012,poz.914). Powiat dębicki
i Gmina Brzostek należą do strefy podkarpackiej, Kod strefy Pl.18.02.
Obszar Polski podzielony jest na strefy, w których oceniane są poziomy stężeń substancji
zanieczyszczających powietrze. Każdej strefie przypisuje się jedną klasę dla każdego
zanieczyszczenia, tzw. klasę wynikową, oddzielnie ze względu na ochronę zdrowia i ze względu na
ochronę roślin. Klasa wynikowa strefy dla danego zanieczyszczenia odpowiada najmniej korzystnej
spośród uzyskanych z klasyfikacji według parametrów dla tego zanieczyszczenia.
Zbiorcze zestawienie klas stref dla poszczególnych zanieczyszczeń – ochrona zdrowia
Nazwa strefy Kod
strefy
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy
SO
2
NO
2
PM
10
C6H
6
Pb
C6H
6
CO
O3
As
Cd
Ni
BaP
PM
2,5
Strefa podkarpacka
PL1802 A A C A A A A A A A A C C
Źródło: Ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim za 2015 rok- WIOŚ Rzeszów
W związku z tym, że Gmina Brzostek nie posiada aktualnych danych pomiarowych jakości powietrza
atmosferycznego, stan powietrza był interpretowany na podstawie danych ogólnych. Gmina należy
do strefy podkarpackiej. Analiza danych z wielolecia (2010-2015) pozwoliła na przypisanie klas
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
38
jakości powietrza i jego ocenę pod kątem ochrony zdrowia. Wysokie stężenia a co za tym idzie
najsłabsze klasy jakości przypisano po analizie stężeń PM10, PM2.5 oraz benzo(α)pirenu. Stężenia
pozostałych substancji zanieczyszczających mieściły się w dopuszczalnych
Normach.
Gmina Brzostek nie posiada aktualnych danych na temat wielkości emisji przemysłowej podmiotów
gospodarczych działających na jej terenie, ani komunikacyjnej powodowanej ruchem kołowym po
drogach zlokalizowanych w terenie Gminy.
W celu poprawy jakości powietrza należy wdrażać szeregu działań na rzecz ograniczenia emisji gazów
cieplarnianych oraz pyłów i innych zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza z sektorów najbardziej
emisyjnych (energetyka, transport) i ze źródeł emisji rozproszonych (likwidacja lub modernizacja
małych kotłowni węglowych). Ważnym elementem strategii ograniczania niskiej emisji jest także
promocja stosowania innowacyjnych technologii w przemyśle, paliw alternatywnych oraz rozwiązań
zwiększających efektywność zużycia paliw i energii w transporcie, a także stosowanie paliw
niskoemisyjnych w mieszkalnictwie.
W ramach polityki klimatyczno-energetycznej UE sformułowano 3 podstawowe cele, znane jako
3x20. Polska zobligowana jest do pracy nad osiągnieciem do roku 2020 następujących celów polityki
klimatycznej:
• Obniżenia emisji CO2 o 20% w stosunku do 1990 r.,
• Zwiększenia udziału OZE w finalnym zużyciu brutto energii do 20%,
• Ograniczenia zużycia energii pierwotnej o 20% w stosunku do prognoz.
Działania na rzecz ograniczania niskiej emisji wynikają także z założeń „Polityki energetycznej Polski
do 2030”. Dokument ten, poprzez działania inicjowane na szczeblu krajowym, wpisuje się w
realizację celów polityki energetycznej określonych na poziomie Unii Europejskiej. Podstawowymi
założeniami polskiej polityki energetycznej są:
Poprawa efektywności energetycznej,
Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,
Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki
jądrowej,
Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,
Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,
Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Spełnienie powyższych założeń ma przyczynić się do zmniejszenia energochłonności polskiej
gospodarki (istotny wpływ na poprawę bezpieczeństwa energetycznego Polski).
W konsekwencji, działania te przełożą się na zwiększenie redukcji gazów cieplarnianych i spadek
ilości zanieczyszczeń pochodzących z sektora energetycznego.
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego w gminie Brzostek związane jest z emisją toksycznych
substancji z lokalnych kotłowni i pieców węglowych, które wykorzystywane są do ogrzewania
indywidualnych gospodarstw domowych. Emisja zanieczyszczeń z ww. źródeł jest trudna do
oszacowania, zaznaczyć jednak należy, że jej wielkość cechuje się zmiennością sezonową
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
39
(maksymalne wartości emisji w sezonie grzewczym). W dalszym ciągu w kotłowniach i piecach
węglowych dochodzi do spalania różnego rodzaju materiałów odpadowych (w tym odpadów
komunalnych), które są źródłem emisji dioksyn (niepełny proces spalania, zachodzący w niskich
temperaturach).
Rada Miejska w Brzostku podjęła Uchwałę, w której wyraziła wolę przystąpienia do opracowania
i wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
dla Związku Gmin Dorzecza Wisłoki. Obecnie prowadzone są prace związane z jego realizacją.
Mieszkańcy z terenu Gminy Brzostek mogli w ramach Programu pod nazwą ,,Instalacja systemów
energii odnawialnej na budynkach użyteczności publicznej oraz domach prywatnych na terenie gmin
należących do Związku Gmin Dorzecza Wisłoki” skorzystać z dofinansowania instalacji solarów.
Podpisano 477 umów z osobami fizycznymi do końca lutego 2017 roku.
Klimat akustyczny (hałas przemysłowy, komunikacyjny, ogólno środowiskowy):
Hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia środowiska, wzrastające w ostatnich latach
w związku z rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i postępującą urbanizacją gminy.
Odczuwany jest przez ich mieszkańców jako jeden z najbardziej uciążliwych czynników
wpływających ujemnie na samopoczucie i środowisko.
Hałasem nazywa się każdy dźwięk, który w danych warunkach jest określony jako szkodliwy,
uciążliwy lub przeszkadzający, niezależnie od jego parametrów fizycznych. Odczucie hałasu jest
więc bardzo subiektywne i zależy od wrażliwości słuchowej poszczególnych jednostek.
Zespół zjawisk akustycznych zachodzących w środowisku, określony za pomocą parametrów
akustycznych czasu i przestrzeni nazywa się umownie klimatem akustycznym środowiska
zewnętrznego. Uciążliwość hałasu dla organizmu zależy od natężenia dźwięku, jego częstotliwości
i czasu trwania.
Podstawę prawną działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem stanowi przede wszystkim
ustawa Prawo ochrony środowiska. Artykuł 112 stwierdza :
“Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska,
w szczególności poprzez :
utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie,
zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, a gdy nie jest on dotrzymany
zapobieganie jego powstawaniu lub przenikaniu do środowiska”.
Dodatkowo uwzględnić należy rozwiązania zgodne z wymaganiami ochrony środowiska zawarte
w projektach budowlanych obiektów lokalizowanych w pobliżu tras komunikacyjnych w ramach tzw.
charakterystyki ekologicznej obiektu.
Pozostałe ustalenia dotyczące hałasu i wibracji zawarte są w następujących aktach prawnych :
Prawo o ruchu drogowym,
o Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
40
o drogach publicznych,
o Inspekcji Ochrony Środowiska,
o zagospodarowaniu przestrzennym,
Prawo budowlane,
oraz odpowiednich przepisów wykonawczych i normach.
Wartości progowe poziomów hałasu określają:
- rozporządzanie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku (t.j. Dz.U. 2014, poz. 112). Wartości progowe poziomów hałasu wyrażone są
za pomocą równoważonego poziomu hałasu i odnoszą się odrębnie dla dróg i linii
kolejowych, odrębnie dla pozostałych obiektów i grup źródeł hałasu, także startów, lądowań
i przelotów statków powietrznych, ustalając wartości dla pory dziennej i nocnej,
- rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie wymogu dla urządzeń używanych na
zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz.U. Nr 263/05 poz. 2202),
- wspólnotowe regulacje prawne, w tym Dyrektywa 2002/49/EC w sprawie oceny
i zarządzania hałasem środowiskowym.
Gdy eksploatacja instalacji powodującej hałas w środowisku przekracza dopuszczalne poziomy,
wydawana jest decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu.
Hałas przemysłowy. Problemy z hałasem przemysłowym mogą wystąpić w otoczeniu dużych
zakładów, lub skupisk zakładów. Wytypowanie zakładów niekorzystnie oddziaływujących na klimat
akustyczny należy do zadań WIOS. Zakres planowanych kontroli oraz wyniki przeprowadzonych
kontroli są zawarte w raportach WIOŚ. Hałas przemysłowy w Gminie miejskiej Jarosław stanowi
zagrożenie o charakterze lokalnym, występuje głównie na terenach sąsiadujących z zakładami, bądź
terenami przemysłowymi. Dodatkową uciążliwość hałasową powodują zakłady rzemieślnicze i
usługowe zlokalizowane wśród zabudowy o charakterze mieszkalnym. Ich wpływ na ogólny klimat
akustyczny miasta nie jest znaczący, jednak są one przyczyną lokalnych negatywnych skutków
odczuwalnych przez okolicznych mieszkańców.
Hałas komunikacyjny drogowy. Harmonijny rozwój transportu i komunikacji jest warunkiem
decydującym o rozwoju gospodarczym danego obszaru. Z drugiej strony, rozwój motoryzacji,
oddziałuje negatywnie na środowisko, zwłaszcza gdy nie jest związany z modernizacją i rozwojem
stanu technicznego dróg. Przyjmuje się, że na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat corocznie przybywa
około 10% samochodów.
Na poziom hałasu drogowego w pobliżu zabudowy mieszkalnej mają wpływ przede wszystkim:
natężenie ruchu komunikacyjnego, udział transportu ciężkiego w strumieniu ruchu, odległość
zabudowy mieszkalnej od drogi, prędkość ruchu pojazdów (ze wzrostem prędkości hałas rośnie), typ
i stan techniczny pojazdów, nachylenie drogi, stan nawierzchni oraz płynność ruchu.
Większość hałasów w środowisku (w tym hałas drogowy) charakteryzuje się zmiennymi poziomami
w czasie. Pod pojęciem hałasu drogowego rozumie się hałas pochodzący od środków transportu
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
41
poruszających się po wszelkiego rodzaju drogach nie będących drogami kolejowymi. Jest to hałas
typu liniowego. Układ drogowy stanowi o rozwoju danego regionu i powiązaniach z innymi ośrodkami.
Przez teren gminy przebiegają będące źródłami hałasu komunikacyjnego droga krajowa DK73, drogi
wojewódzkie oraz szereg dróg powiatowych i gminnych, łączących Gminę z innymi ośrodkami.
Plany inwestycyjne dotyczące dróg gminnych to przede wszystkim modernizacja i odnowa
nawierzchni.
Gmina Brzostek nie była przedmiotem badań natężenia hałasu.
Hałas osiedlowy i mieszkaniowy Ponad 25% mieszkańców jest narażona na ponadnormatywny hałas
w mieszkaniach występujący w wyniku stosowania “oszczędnych” materiałów i konstrukcji
budowlanych. Hałas wewnątrz osiedlowy spowodowany jest przez pracę silników samochodowych,
wywożenie śmieci, dostawy do sklepów, głośną muzykę radiową itp. Do tych hałasów dołącza się
niejednokrotnie bardzo uciążliwy hałas wewnątrz budynku, spowodowany wadliwym
funkcjonowaniem instalacji wodno-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania. Według polskiej normy,
poziom hałasu pochodzący od instalacji i urządzeń budynku może wynosić w ciągu dnia 30-40 dB,
nocą 25-30 dB.
Wibracje. Szkodliwość wibracji zależy od wielkości natężenia źródła charakteru zmian, w czasie oraz
długotrwałości działania. Na wibracje narażony jest każdy człowiek zarówno w pracy jak i w życiu
codziennym. Wibracje i wstrząsy, podobnie jak hałas, przenoszone są przez wzbudzone do drgań
konstrukcje budynków mieszkalnych. Skutkiem oddziaływania wibracji na człowieka są zmiany
w układzie nerwowym, krążenia, narządach ruchu oraz układzie pokarmowym. Dlatego też wibracje
należy zmniejszać lub likwidować w miejscach ich powstawania m.in. poprzez zmiany w konstrukcji
aparatury i maszyn, stosowanie elastycznych podłoży (guma, korek), ekranów tłumiących wibracje
itp.
Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Podział promieniowania elektromagnetycznego na jonizujące i niejonizujące wynika z granicznej
wielkości energii, która wystarcza do jonizacji cząstek materii.
Złożone spektrum promieniowania elektromagnetycznego jest bardzo rozległe i obejmuje różne
długości fal, od fal radiowych przez fale promieni podczerwonych, zakres widzialny i fale promieni
nadfioletowych, do bardzo krótkich fal promieni rentgenowskich i promieni gamma.
Z całego spektrum promieniowania elektromagnetycznego w sposób istotny oddziałują na organizmy
tylko te, które są pochłaniane przez atomy, cząsteczki i struktury komórkowe. Z uwagi na sposób
oddziaływania promieniowania na materię, widmo promieniowania elektromagnetycznego można
podzielić na promieniowanie jonizujące i niejonizujące:
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
42
• promieniowanie jonizujące, występuje w wyniku użytkowania zarówno wzbogaconych, jak
i naturalnych substancji promieniotwórczych w energetyce jądrowej, ochronie zdrowia,
przemyśle, badaniach naukowych, naturalne procesy w środowisku naturalnym,
• promieniowanie niejonizujące występuje wokół linii energetycznych wysokiego napięcia,
radiostacji, pracujących silników elektrycznych oraz instalacji przemysłowych, urządzeń
łączności, domowego sprzętu elektrycznego, elektronicznego itp. Z punktu widzenia ochrony
środowiska i zdrowia człowieka w zakresie promieniowania niejonizującego istotne są mikrofale,
radiofale oraz fale o bardzo niskiej (VLF) i ekstremalnie niskiej częstotliwości (FW).
Nadmierne dawki promieniowania działają szkodliwie na wszystkie organizmy żywe, dlatego też
ochrona przed szkodliwym promieniowaniem jest jednym z ważnych zadań ochrony środowiska.
Ogólną sytuację radiacyjną w środowisku charakteryzują obecnie następujące wielkości podstawowe:
• poziom promieniowania gamma, obrazujący zagrożenie zewnętrzne naturalnymi
i sztucznymi źródłami promieniowania jonizującego, istniejące w środowisku lub wprowadzone
przez człowieka,
• stężenia naturalnych i sztucznych izotopów promieniotwórczych w komponentach
środowiska, a w konsekwencji w artykułach spożywczych, obrazujące narażenie wewnętrzne
ludzi w wyniku wchłonięcia izotopów drogą pokarmową.
Źródła mikrofal
Najczęściej spotykanymi źródłami mikrofal są urządzenia nadawczo – odbiorcze sieci telefonii
komórkowej. Jej burzliwy rozwój w ostatnich kilku latach, objawiający się ogromną liczbą samych
telefonów oraz licznością stacji bazowych instalowanych na budynkach, budzi największy niepokój
wśród społeczeństwa.
Planowanie nowych lokalizacji dla stacji bazowych telefonii komórkowych powinno na każdym etapie
uwzględniać obowiązujące wymogi prawne i budowlane.
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
Prawo ochrony środowiska wprowadza w miejsce nazwy dotychczas stosowanej – “nadzwyczajne
zagrożenie środowiska” problematykę pod nazwą “poważne awarie” wraz z odpowiednimi
regulacjami.
Definicje poważnej awarii i poważnej awarii przemysłowej określa odpowiednio art. 23 i 24 w/w
ustawy
• poważna awaria - to zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja powstała w
trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
43
więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub
zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem.
• poważna awaria przemysłowa przez pojęcie to rozumie się poważną awarię w zakładzie.
Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska, do ochrony przed poważnymi awariami zobowiązani
są zarówno prowadzący zakłady stwarzające zagrożenie wystąpienie awarii, jak i dokonujący
przewozu substancji niebezpiecznych oraz organy administracji.
W zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie
stwarzającym zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej uznaje się za zakład
o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku.
Źródłem zagrożeń środowiskowych jest również załadunek i rozładunek materiałów niebezpiecznych,
w szczególności zaś ich transport po drogach publicznych przy wykorzystaniu specjalistycznego
sprzętu jezdnego (prawdopodobieństwa wypadku lub awarii w transporcie drogowym). Z uwagi na
konfliktowość przewożonych ładunków, trasy przewozów prowadzone winny być przy zachowaniu
maksymalnego bezpieczeństwa dla mieszkańców i środowiska. Należy przyjąć, że występuje
statystyczne prawdopodobieństwo potencjalnego wystąpienia awarii komunikacyjnych, mogących
zagrozić środowisku - obszarami szczególnego są tereny zlokalizowane w pobliżu głównych,
tranzytowych arterii komunikacji drogowej, charakteryzujących się największym natężeniem ruchu
tego rodzaju przewozów. Należą do nich na pewno drogi krajowe i wojewódzkie.
Zadania koordynacji m.in. prac związanych z poważnymi awariami i ewentualnie powstałymi
zagrożeniami regulują stosowne procedury na szczeblu powiatowym, w powiązaniu z działaniem
służb ratowniczych (strażą pożarną, policją, pogotowiem ratunkowym, pogotowiem energetycznym,
pogotowiem gazowym, pogotowiem wodociągowo-kanalizacyjnym). Powinny być one zawarte
w Powiatowym Planie Zarządzania Kryzysowego.
Zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu Gminy Brzostek realizuje się w wyniku organizowania
służb zarządzania kryzysowego oraz poprzez działania systemu informowania mieszkańców
o zagrożeniach.
Zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Ważnym aspektem rozwoju infrastrukturalnego jest wyposażenie w sieć wodociągową
i kanalizacyjną. Podstawowe wskaźniki dotyczące zaopatrzenia mieszkańców w wodę lokują gminę w
grupie stosunkowo słabo wyposażonych, opisywana infrastruktura wymaga przede wszystkim
budowy i doinwestowania. Występowanie wód podziemnych związane jest przede wszystkim
z piaszczysto-żwirowymi utworami wieku czwartorzędowego.
Warunki naturalne słabej wodonośności gruntu na terenie Gminy utrudniają budowę dużych ujęć,
a ujęcia z rzeki lub potoków wymagają kosztownych inwestycji. Gminę pozostawia się na
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
44
indywidualnych poborach wody z możliwością budowy małych, grupowych ujęć użyteczności
publicznej.
Główne kierunki rozwoju w zakresie zaopatrzenia w wodę to realizacja zbiorczych systemów
wodociągów celem stopniowego przejścia zaopatrzenia mieszkańców w wodę z przydomowych studni
kopanych lub wierconych na pobór dobrej jakości wody, uzdatnionej, ze zbiorczej sieci wodociągowej.
Zaopatrzenie mieszkańców w wodę na terenie Gminy Brzostek oparte jest w dużej mierze na
wodociągach grawitacyjnych zagrodowych oraz studniach indywidualnych. Do największych
wodociągów grawitacyjnych należą wodociągi w Bukowej, Zawadce Brzosteckiej, Przeczycy,
Kamienicy Dolnej, Kleciach, Januszkowicach i Grudnej Górnej.
Na terenie gminy Brzostek znajduje się jedno ujęcie wody podziemnej zlokalizowane w dolinie Wisłoki
w Brzostku. Na ujęciu eksploatowane są dwie studnie głębinowe, z których woda tłoczona jest do
uzdatniania. Dobowa zdolność urządzeń uzdatniania wynosi Qśrd=540 m3/d. Proces uzdatniania
wody odbywa się poprzez napowietrzanie, odżelazianie, odmanganianie i chlorowanie. Do sieci
podłączone są 1249 budynki.
Mieszkańcy pozostałych miejscowości gminy korzystają z indywidualnych studni i wodociągów
grawitacyjnych.
Z sieci wodociągowej korzysta tylko część mieszkańców Brzostka, Kleci, Nawsia Brzosteckiego,
Zawadki Brzosteckiej, Kamienicy Dolnej, Januszkowic, Opacionki. Łączna długość czynnej sieci
wodociągowej bez przyłączy wynosi 96,28 km, co stanowi prawie 40 % zwodociągowania Gminy.
W ciągu ostatnich 10 lat systematycznie spada zużycie wody. Dotyczy to wszystkich grup odbiorców
i zostało spowodowane ograniczeniem zapotrzebowania wody przez przemysł i ludność. Największe
zmniejszenie zużycia (o 28%) wody wystąpiło w latach 1990-1995, a w ostatnim pięcioleciu
obserwuje się dalsze zmniejszenie zapotrzebowania wody o około 18%. W
gospodarstwach domowych zużywa się ca 120 l/mkd. Uwzględniając jednak pobór wody przez
obiekty użyteczności publicznej należy przyjąć, że śr. zużycie wody wynosi 150 l/mkd. Aktualne
zapotrzebowanie wody nie odbiega od przeciętnego wskaźnika zużycia wody w małych i średnich
miejscowościach Polski, który wynosi 140-160 l/mk.
Głównymi źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych o wyraźnie antropogenicznym
charakterze w Gminie Brzostek są ścieki komunalne.
Siecią kanalizacji na terenie Gminy Brzostek są objęte miejscowości Brzostek, Klecie, Januszkowice
i Opacionka. Ścieki z tych miejscowości systemem kanalizacyjnym odprowadzane są do mechaniczno
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
45
biologicznej oczyszczalni ścieków w Kleciach. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka
Wisłoka.
- Ilość gospodarstw podłączonych do kanalizacji 822 (3046 mieszkańców)
Sieć kanalizacyjna bez przyłączy 55,6 km
- Ilość gospodarstw podłączonych do wodociągu 1249
Sieć wodociągowa bez przyłączy 96,28 km
Mieszkańcy pozostałych miejscowości gromadzą wytwarzane ścieki w zbiornikach wybieralnych,
okresowo opróżnianych. Zgodnie z ewidencją zbiorników bezodpływowych na terenie Gminy znajduje
się 1096 zbiorników.
Zwodociągowanie gminy spowodowało zwiększenie ilości ścieków wytwarzanych w gospodarstwach
domowych. Wytworzone ścieki niejednokrotnie przechowywane są w bezodpływowych zbiornikach
i usuwane indywidualnie, niestety nie zawsze zgodnie z obowiązującymi przepisami ochrony
środowiska. Siecią kanalizacji na terenie gminy Brzostek są objęte miejscowości: Brzostek, Klecie
Januszkowice i Opacionka. Ścieki z tych miejscowości systemem kanalizacyjnym odprowadzane są
do mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w Kleciach. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych
jest rzeka Wisłoka.
Zgodnie z ewidencją zbiorników bezodpływowych prowadzoną przez Urząd Miejski w Brzostku na
terenie gminy znajduje się 1096 zbiorników. W zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i
transportu nieczystości ciekłych na terenie Gminy Brzostek przedsiębiorcami posiadającym
zezwolenie są Zakład Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w Brzostku, ul. Szkotnia 22 oraz Miejskie
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w Jaśle ul. P. Skargi 86a, 38-200 Jasło.
Nieczystości ciekłe pochodzące ze zbiorników bezodpływowych odbierane przez MPGK Jasło
transportowane są do stacji zlewnej Oczyszczalni Ścieków w Jaśle, a ścieki odbierane przez ZGK
Brzostek na oczyszczalnię w Kleciach.
Na terenie gminy brak sieci kanalizacji opadowej. Wody opadowe z powierzchni szczelnej terenów
produkcyjnych, usługowych, baz oraz parkingów o powierzchni powyżej 0,1 ha powinny być
oczyszczone przed wprowadzeniem do wód lub ziemi, zgodnie z przepisami odrębnymi.
Wszystkie istniejące cieki, potoki i rowy stanowiące podstawowy element odwodnienia obszaru,
winny być uporządkowane a koryta cieków oczyszczone, dla ich udrożnienia zapewnienia przepływu
dużej wody.
Gospodarowanie odpadami
Odpady komunalne na terenie Gminy Brzostek powstają głównie w gospodarstwach domowych,
prywatnych przedsiębiorstwach, obiektach użyteczności publicznej (szkoły, przedszkola), na
terenach otwartych takich jak cmentarze, przystanki w koszach ulicznych.
W 2015 roku w terenie Gminy Miejsko–Wiejskiej Brzostek wytworzonych zostało 981,521 Mg
odpadów komunalnych ogółem, przy czym zebrano 399,15 Mg odpadów komunalnych
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
46
niesegregowanych, zmieszanych i złożono na Składowisku odpadów w Paszczynie, wyznaczonego
jako miejsce składowania odpadów w ramach Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
Podmiotem odbierającym odpady komunalne segregowane i niesegregowane od właścicieli
nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych z terenu gminy Brzostek jest Konsorcjum firm: Lider
– Zakład Gospodarki Komunalnej w Brzostku Sp. z o.o. ul. Szkotnia 22, 39-230 Brzostek, Partner –
Przedsiębiorstwo Gospodarowania Odpadami Sp. z o.o. Paszczyna 62B, 39-207 Brzeźnica. Zmieszane
odpady komunalne, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do
składowania oraz odpady zielone były przekazywane w 2015 r. do Przedsiębiorstwa Gospodarowania
Odpadami Sp. z o.o. Paszczyna 62B, 39-207 Brzeźnica.
Od 2013 roku na terenie Gminy Brzostek działa również Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów
Komunalnych, który zlokalizowany jest w obrębie działki nr ewid. 196/3 i 196/14 w miejscowości
Brzostek. PSZOK prowadzi Zakład Gospodarki Komunalnej.
Punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych zapewnia nieodpłatny odbiór od mieszkańców
gminy Brzostek z nieruchomości zamieszkałych odpadów komunalnych takich jak:- makulatura -
szkło opakowaniowe kolorowe i białe; szkło: okienne, budowlane, lustra - metal- pozostałości
z sortowania odpadów komunalnych- tworzywa sztuczne i opakowania wielomateriałowe - odpady
budowlane i rozbiórkowe- przeterminowane leki, chemikalia- zużyte baterie i akumulatory- meble
i inne odpady wielkogabarytowe - zużyte opony- odpady biodegradowalne - styropian budowlany-
popiół, żużel- odpady niebezpieczne- tekstylia- odpady zielone.
Przeterminowane leki można oddać również w punktach 2 Aptekach w Brzostku i Punkcie aptecznym
w Smarżowej. Zużyte baterie można wrzucić do pojemnika znajdującego się w siedzibie Urzędu
Miejskiego w Brzostku.
Punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, którym jest Zakład Gospodarki Komunalnej w
Brzostku odbiera również zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw
domowych.
W 2015 roku zebrano w ramach selektywnej zbiórki 582,37 Mg odpadów komunalnych (papier
i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, zużyte opony, sprzęt elektroniczny, odpady z czyszczenia ulic
i placów, wielkogabarytowe) oraz 38,32 Mg odpadów komunalnych biodegradowalnych.
Gmina Brzostek w 2015 r. osiągnęła poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia
i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji przekazywanych do składowania na poziomie przedstawionym poniżej:
Osiągnięty w 2015 r. poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych wynosił 44%, przy czym wymagany do
osiągnięcia poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami
niektórych frakcji odpadów komunalnych wynosił ≥ 16 %.
Osiągnięty w 2015 r. poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych wynosi 100% przy
zakładanym ≥ 40 %.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
47
Osiągnięty w 2015 r. poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulęgających biodegradacji
kierowanych do składowania – 0 %, a wymagany do osiągnięcia wynosił ≤ 50%.
Do odzysku kierowane są wyselekcjonowane ze strumienia odpadów komunalnych odpady: szkła,
papieru, plastiku. Wg danych uzyskanych od przedsiębiorców odzysk prowadzony na terenie gminy
obejmuje procesy: R1 wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii, R3 recykling
lub regeneracja substancji organicznych (kompostowanie), R14 inne działania polegające na
wykorzystaniu odpadów w całości lub części, R15 przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania
do odzysku, w tym do recyklingu.
Do szczególnych odpadów niebezpiecznych powstających na terenie Miasta zaliczono odpady
zawierające azbest, wycofane z eksploatacji pojazdy oraz oleje odpadowe.
Wykonana analiza oddziaływania na środowisko Planu Gospodarki Odpadami wskazuje, że problem
gospodarki odpadami komunalnymi jest rozwiązywany, o czym świadczy przede wszystkim coraz
wyższy procent mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórką, jak również efektywność selektywnej
zbiórki odpadów.
Ograniczenie oddziaływania na środowisko powstających odpadów komunalnych może zostać
osiągnięte poprzez objęcie zbiórką jak największej liczby mieszkańców, a także poprzez prawidłowe
gospodarowanie nimi polegające na:
stosowaniu wszelkich możliwych form zapobiegania i możliwie największego ograniczania
powstawania odpadów
składowaniu odpadów w taki sposób, by maksymalnie umożliwić pozyskanie składników,
które można zawrócić do obiegu gospodarczego
gromadzenie odpadów w wydzielonym i bezpiecznym miejscu, w pobliżu ich powstawania,
w specjalnie przystosowanych pojemnikach lub kontenerach
w miarę częstym zabieraniu odpadów z miejsca składowania do zakładu zagospodarowania
bezpiecznym dla środowiska i pod względem sanitarnym unieszkodliwieniu bezużytecznej
masy odpadów.
Podstawowym sposobem zmniejszenia zagrożenia stwarzanego przez odpady niebezpieczne jest ich
segregacja “u źródła”. Efekty takiej zbiórki zależą głównie od zachęt finansowych oraz kampanii
edukacyjno-informacyjnych.
Kryterium minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów przyjęte zostało jako cel nadrzędny
w gospodarce odpadami.
Wody podziemne i powierzchniowe
Wody podziemne
Gmina leży w obrębie dużej jednostki geologicznej – Zapadliska Przedkarpackiego. Jest to strefa
graniczna przylegająca do innej dużej jednostki - Karpat Zewnętrznych.
W regionie przedkarpackim występują dwa użytkowe piętra wodonośne: trzeciorzędowe
i czwartorzędowe. Wody w pozostałych piętrach (głównie mezozoicznym) nie są użytkowane.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
48
W budowie geologicznej terenu biorą udział utwory podłoża starszego, wieku trzeciorzędowego
wykształcone jako sady miocenu. Miąższość osadów mioceńskich dochodzi do 3500 metrów, by
w strefie granicznej nie przekraczać zazwyczaj 1000 metrów. Współczesna struktura podłoża
uformowała się w okresie późnoalpejskiej kolizji kontynentalnej. Głębokość podłoża platformowego
w zapadlisku waha się od kilkuset metrów do 3500 metrów, dochodząc niekiedy do 5000 metrów.
Utwory trzeciorzędowe w całości przykryte są utworami młodszym (wieku czwartorzędowego). Są to
utwory: - pochodzenia eolicznego lub erozyjnego, wykształconymi w postaci glin pylastych
i lessowatych, występujące na terenie wysoczyzn; -pochodzenia rzecznego wykształconymi
w postaci mad, namułów, piasków i żwirów, występujące w rejonie doliny Wisłoki.
Woda czwartorzędowego poziomu wodonośnego charakteryzuje się odczynem obojętnym, średnią
twardością oraz niekiedy dużą zawartością żelaza i manganu. Konieczność spełnienia wymogów norm
dla wody pitnej i do celów gospodarczych, wymusza prowadzenie procesu uzdatniania (przykładem
jest tu ujęcie komunalne wód dla Pilzna)9. Istnieje realne zagrożenie dla jakości czwartorzędowego
poziomu wodonośnego, które związane jest głownie z istnieniem większych skupisk ludności wzdłuż
dolin rzecznych (np. Pilzno), wzmożonego transportu drogowego, stosowania środków ochrony roślin
i nawożenia czy przenikania zanieczyszczeń z wód powierzchniowych kontaktujących się z wodami
151ciągłej pokrywy izolującej, chroniącej poziom wodonośny od zagrożeń zewnętrznych.
Regionalizacja hydrogeologiczna
Systematyka regionalna doprowadziła do przejrzystego zaprezentowania dotychczasowej wiedzy
o wodach podziemnych. Regionalizacja zwykłych wód podziemnych wg Paczyńskiego i Sadurskiego
umiejscawia obszar badań w prowincji górskiej, regionu karpackiego XV i subregionu Karpat
zewnętrznych XV2 10,11. Według regionalizacji słodkich wód podziemnych Kleczkowskiego badany
obszar wchodzi w skład Prowincji hydrogeologicznej górsko - wyżynnej, Masywu Karpackiego
w części zewnętrznej z nałożonymi zbiornikami dolinnymi czwartorzędowymi MK (Z),
charakteryzującego się ośrodkiem szczelinowo – porowym we fliszu karpackim.
Regionalizacja hydrogeologiczna Polski regionów wodnych pozwala na przedstawienie w (formie
uproszczonej) lokalnych warunków hydrogeologicznych lub obszarów cechujących się skomplikowaną
budową geologiczną. Klasyfikacja ta lokalizuje analizowany obszar w prowincji Wisły, regionie górnej
Wisły i subregionie Karpat zewnętrznych (SKZ).
Jednolite części wód podziemnych
Wg podział kraju na Jednolite części wód podziemnych omawiany obszar przyłączony został do JCWPd
Nr 151. Na terenie Gminy Brzostek znajduje się Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) Dolina
Rzeki Wisłoka Nr 433.
Charakterystyka Jednolitych Części Wód Podziemnych na obszarze Gminy Brzostek
Nr Jednolitej Części Wód Podziemnych JCWPd Nr 151
Kod Jednolitej Części Wód Podziemnych PLGW2200151
Stan jakościowy Dobry
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
49
Stan ilościowy Dobry
Ocena wystąpienia nieosiągnięcia celów środow. Niezagrożona
Cele środowiskowe ̅͟
Wody powierzchniowe
Główną rzeką Gminy Brzostek jest Wisłoka (prawy dopływ górnej Wisły), która przepływa
z południa na północ Gminy w tym przez jej siedzibę – miasto Brzostek. Uchodzi ona do Wisły
w okolicach Połańca. Długość rzeki wynosi 164 km, a powierzchnia dorzecza 4110 km2. Źródła Wisłoki
zlokalizowane są na wysokości około 600 m n.p.m. na południowym stoku Dębnego Wierchu oraz
między Popowymi Wierchami a Kamiennym Wierchem w Beskidzie Niskim.
Górny bieg Wisłoki cechuje się dużą zmiennością przepływu, a sama rzeka ma charakter górski. Na
tym odcinku ciek ten cechuje szybki i znaczący odpływ, który jest efektem występowania znacznych
spadków rzeki i braku zbiorników retencyjnych przy występowaniu intensywnych opadów
atmosferycznych. Spływ odbywa się tu w znacznym stopniu powierzchniowo, co ma wpływ na
różnicowanie natężenia przepływu w okresach suchych czy gwałtownych wezbrań. Cechy te mogą
wpływać na występowanie ryzyka podtopień i powodzi na odcinku rzeki zlokalizowanym na terenie
Gminy Brzostek.
Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) to oddzielny i znaczący element wód
powierzchniowych, taki jak: struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich część, jezioro lub inny
naturalny zbiornik, sztuczny zbiornik wodny, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub
przybrzeżne. Na potrzeby opracowywania planów gospodarowania wodami i ich aktualizacji jednolite
części wód powierzchniowych zostały zgrupowane w scalone części wód powierzchniowych (SCWP).
Tabela: Charakterystyka Jednolitych Części Wód Powierzchniowych na terenie Gminy Brzostek
Lp. Nazwa gminy TERYT KOD JCWP Nazwa JCWP
Czy JCWP jest zagrożona ryzykiem nieosiągnięcia celów
środowiskowych? (zagrożona/niezagro
żona)
9158 Brzostek 180302_3 RW200012218529 Bieździada Zagrożona
9159 Brzostek 180302_3 RW2000122185369 Dębówka Zagrożona
9160 Brzostek 180302_3 RW200012218549 Gogołówka Zagrożona
9161 Brzostek 180302_3 RW200012218552 Słony Zagrożona
9162 Brzostek 180302_3 RW200012218569 Kamienica Zagrożona
9163 Brzostek 180302_3 RW200012218589 Jodłówka Zagrożona
9164 Brzostek 180302_3 RW200012218852 Brzeźnica od źródeł do
dopł. zŁączekKucharskich Zagrożona
9165 Brzostek 180302_3 RW200015218719 Wisłoka od Ropy do Pot.
Chotowskiego Zagrożona
Wody gruntowe
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
50
Na terenie gminy występują wody gruntowe w piaszczysto-żwirowych utworach czwartorzędowych.
Zwierciadło wody jest swobodne i posiada łączność hydrauliczna z wodą powierzchniową, tak więc
zasoby tego poziomu są uzupełniane poprzez bezpośrednią infiltrację. Jest to poziom wodonośny o
znacznych wahaniach zwierciadła wody, a jego wydajność jest uzależniona od warunków
meteorologicznych (opadów atmosferycznych). Studnie ujmujące wody z tego poziomu posiadają
małą wydajność i obecnie z reguły nie są użytkowane.
Tereny zalewowe
Tereny zagrożone powodzią w Gminie Brzostek
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
51
Na terenie Gminy Brzostek istnieje zagrożenie powodziowe związane z wylewami rzeki Wisłoka oraz
mniejszych cieków wodnych. Przy gwałtownych wezbraniach może dojść do lokalnych podtopień.
Wysokie stany wody w tej rzece powstają wyłącznie w wyniku długotrwałych ulewnych deszczy
w zlewni rzeki oraz w wypadku szybkiego topnienia dużej ilości śniegu. Mogą również wystąpić
krótkotrwałe wezbrania potoków w wyniku lokalnych bardzo intensywnych opadów deszczu.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
52
Realizację zadań z zakresu ochrony przed powodzią w Gminie Brzostek wykonuje w głównej mierze
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz Podkarpacki Zarządu Melioracji i Urządzeń
Wodnych w Rzeszowie.
Podstawowe działania w zakresie ochrony przed powodzią poprzez działania inwestycyjne (m.in.
budowa, wałów przeciwpowodziowych) i pozainwestycyjne realizowane będą przede wszystkim przez
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz Podkarpacki Zarządu Melioracji i
Urządzeń Wodnych w Rzeszowie przy współudziale samorządu gminny. Ochronę przed powodzią
prowadzi się zgodnie z planami ochrony przeciwpowodziowej na obszarze państwa. Dla obszarów
nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, Dyrektor Regionalnego Zarządu
Gospodarki Wodnej sporządza studium określające w szczególności granice obszarów
bezpośredniego zagrożenia powodzią, przy uwzględnieniu: częstotliwości występowania powodzi,
ukształtowania dolin rzecznych i tarasów zalewowych, strefy przepływu wezbrań powodziowych,
terenów zagrożonych osuwiskami (skarp lub zboczy), terenów depresyjnych oraz bezodpływowych.
Zapewnienie bezpieczeństwa lokalnym społecznościom realizuje się poprzez :
1. organizację służb zarządzania kryzysowego – (Gminny Zarząd Zarządzania Kryzysowego, Plan
operacyjny ochrony przed powodzią).
2. magazynowanie sprzętu służącego ochronie p. powodziowej
3. organizowanie świadczeń rzeczowych na wypadek powodzi: noclegi, wyżywienie, transport, sprzęt
i narzędzia.
4. Poddanie stałym przeglądom znajdujących się w granicach Gminy obiektów i urządzeń
technicznych takich jak: oczyszczalnie ścieków z zabezpieczenie obwałowaniem, wysypisko
śmieci, klapy zwrotne, przepusty pod kątem pełnionych funkcji, zabezpieczenia ochronnego
i określenia stopnia zagrożenia środowiska naturalnego.
Melioracje wodne i obiekty małej retencji
Istotnym czynnikiem wpływającym na ilość wody w obiegu jest system melioracji (w realizacji).
Sytuację w zakresie zagrożenia powodziowego może poprawić budowa małych zbiorników
retencyjnych.
Ocena stanu wód powierzchniowych
W województwie podkarpackim od 2005 roku rozpoczęto prace nad wdrażaniem nowego systemu
monitoringu wód opartego na założeniach Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE oraz
uwzględniającego sposób użytkowania wód i charakter ich zagrożenia lub ochrony. Od kilku lat
realizowane są sukcesywnie prace mające na celu poprawę jakości wód powierzchniowych poprzez
realizacje Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Na terenie województwa
znaczącą presję na wody powierzchniowe wywiera sektor komunalny i w mniejszym stopniu sektor
przemysłowy. Główne źródła zanieczyszczeń skupiają się w dużych ośrodkach miejsko-
przemysłowych, zbiorniki bezodpływowe i przydomowe oczyszczalnie ścieków.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
53
Największe zagrożenie dla stanu jakości wód powierzchniowych stanowi działalność człowieka,
szczególnie poprzez: pobór wód, wprowadzanie ścieków komunalnych i przemysłowych oraz wód
pochłodniczych i kopalnianych, zanieczyszczenia obszarowe, zmiany hydro-morfometryczne
(regulacje rzek, ochrona przeciwpowodziowa).
Na terenie Gminy Brzostek – zaewidencjonowanych jest
a) 1096 zbiorników bezodpływowych na ścieki,
b) 4 przydomowe oczyszczalnie ścieków,
Nieczystości ze zbiorników i osady z przydomowych oczyszczalni ścieków są odbierane przez
przedsiębiorców posiadających stosowne zezwolenia. Gmina prowadzi w programie komputerowym
bazę danych obejmujących wykaz nieruchomości nieskanalizowanych, częstotliwość opróżniania
zbiorników bezodpływowych, oraz ewidencję umów na opróżnianie zbiorników i transport nieczystości
ciekłych.
Najistotniejsze zagrożenia środowiska
Środowisko Gminy Brzostek jest w znacznym stopniu przekształcone. Działania na rzecz poprawy
jego stanu powinny zakładać zidentyfikowanie zjawisk negatywnych, które pojawiają się na terenie
Gminy, a także dokonanie ich podziału na zjawiska naturalne i antropogeniczne.
Zagrożenia naturalne obejmują zjawiska o charakterze naturalnym wynikające z położenia fizyczno-
geograficznego Gminy, budowy geologicznej czy warunków hydrogeologicznych. Do tego typu
zjawisk zaliczyć należy:
- zagrożenia powodziowe, obejmujące obszary narażone na zalewy powodziowe, zagrożone wodami
stuletnimi w przypadkach wystąpienia powodzi katastrofalnych,
- zagrożenia skażenia gleb i wód gruntowych posiadające bezpośredni związek z występowaniem
powodzi i wylewami zanieczyszczonych wód z rzek.
Zagrożenia antropogeniczne obejmujące zjawiska związane z działalnością człowieka:
- zanieczyszczenia rzek, przekraczające dopuszczalne normy,
- nieuporządkowana gospodarka wodno–ściekowa (brak kanalizacji w części gospodarstw
korzystających z wodociągów), która doprowadzić może do powstawania zanieczyszczeń
obszarowych degradujących środowisko wodne i glebowe (poprzez nielegalne odprowadzanie
ścieków do gleby i cieków powierzchniowych oraz odcieki z nieprawidłowo eksploatowanych
zbiorników bezodpływowych),
- występowanie „dzikich wysypisk”, które pojawiać się mogą mimo prowadzenia przez Gminę
prawidłowej, selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
54
Obszary interwencji
Przeprowadzanie dokładnej analizy stanu środowiska, zdefiniowanie najważniejszych zagrożeń dla
jego prawidłowego stanu oraz troska o utrzymanie już wypracowanych mechanizmów ochrony
środowiska doprowadziło do zdefiniowania głównych priorytetów ochrony środowiska. Wszystkie
zdziałania priorytetowe należą do 10 bloków tematycznych obszarów interwencji, tj.:
1.Ochrona wód i efektywne wykorzystanie zasobów wodnych
- rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej,
- modernizacja systemu zaopatrzenia ludności w wodę,
- ochrona wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniami,
- ochrona zasobów wód powierzchniowych i podziemnych,
- ochrona przeciwpowodziowa.
2. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska:
- odtwarzanie i modernizacja zabudowy hydrotechnicznej,
- renaturyzacja, przywracanie funkcjonalności przyrodniczej i hamowanie odpływu wody.
3. Ochrona powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej:
- zmniejszenie niskiej emisji,
- stosowanie energooszczędnych technologii i termomodernizacja budynków,
- rozwój energii odnawialnej,
- zmniejszenie zagrożenia ze strony systemu komunikacyjnego,
- wprowadzania nowych technik spalania paliw i zastosowanie paliw ekologicznych,
- instalacja nowych oraz poprawa sprawności funkcjonujących urządzeń do redukcji
zanieczyszczeń,
- inwestycje związane z ograniczeniem emisji komunikacyjnej i ochroną przez jej negatywnym
oddziaływaniem.
4. Ochrona przed hałasem:
- monitorowanie poziomu hałasu komunikacyjnego i przemysłowego,
- inwestycje związane z ograniczaniem hałasu zagrażającego zdrowiu i nowymi technologiami
ograniczającymi hałas w przedsiębiorstwach.
5. Ochrona powierzchni ziemi:
- zapewnienie dotrzymania standardów jakości gleb,
- rekultywacja terenów zanieczyszczonych i zdegradowanych.
6. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu:
- ochrona obszarów leśnych,
- prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej,
- minimalizacja presji mieszkańców na tereny cenne przyrodniczo,
- działania na rzecz ograniczenia degradacji środowiska naturalnego oraz strat zasobów
różnorodności biologicznej.
7. Gospodarka odpadami:
- rozwój gminnego systemu gospodarki odpadami,
- inwestycje związane z zapobieganiem oraz ograniczaniem wytwarzania odpadów,
- wdrażanie technologii „recyklingu” i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
55
- likwidacja zagrożeń wynikająca ze składowania odpadów komunalnych.
8. Edukacja ekologiczna:
- edukacja ekologiczna mieszkańców Gminy.
9. Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych:
- budowa urządzeń i instalacji do produkcji energii opartych na technologii OZE (Odnawialne Źródła
Energii),
- inwestycje podnoszące efektywność energetyczną, w tym termomodernizacja budynków.
10. Ochrona zasobów kopalin:
- rozpoznanie i koncesjonowana eksploatacja zasobów surowców o szczególnym znaczeniu dla
rozwoju gospodarczego Gminy.
Działania dla poprawy środowiska
Zasoby wodne
Poprawa jakości zasobów wodnych na terenie Gminy Brzostek będzie realizowana w oparciu
o inwestycje związane z oczyszczaniem ścieków i przeróbką osadów ściekowych, budową
i modernizacją sieci kanalizacyjnej oraz inwestycje związane z systemem zaopatrzenia w wodę.
Planowana jest rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, co ma prowadzić do zwiększenia jej
przepustowości i jeszcze lepszego oczyszczenia ścieków.
Następnie planowana jest budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami w kilku miejscowościach
Gminy i mieście Brzostek oraz przebudowa kanalizacji ogólnospławnej (rozdział na sanitarną). Gmina
Brzostek chce rozbudować sieć wodociągową na jej terenie. Priorytetem dla Gminy jest także,
modernizacja stacji uzdatniania wody dla Gminy.
Działanie te mają zwiększyć dostępność instalacji wodno – sanitarnej na terenie Gminy, ograniczyć
nielegalne zrzuty ścieków do środowiska oraz poprawić parametry fizykochemiczne wody
dostarczanej do odbiorców indywidualnych i przemysłowych. W dalszej perspektywie wpłynie to na
poprawę jakości wód podziemnych i powierzchniowych na terenie Gminy, a także obszarach
sąsiednich.
Powietrze atmosferyczne
Gmina Brzostek przystąpiła do wdrożenia Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Brzostek
i Związku Gmin Dorzecza Wisłoki.
Dodatkowo Gmina Brzostek promuje korzystanie z energii odnawialnej. Aktualnie na jej terenie trwa
montaż kolektorów słonecznych u mieszkańców Gminy, którzy przystąpili do projektu
współfinansowanego ze Szwajcarsko – Polskiego funduszu współpracy. Planowane są także
inwestycje związane z termomodernizacją budynków użyteczności publicznej z terenu Gminy,
montażem instalacji OZE w budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach należących do
mieszkańców Gminy. W celu zmniejszenia zużycia energii elektrycznej planowana jest modernizacja
oświetlenia w budynkach użyteczności publicznej z terenu całej Gminy.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
56
Wszystkie ww. działania mają a celu ograniczenie niskiej emisji substancji szkodliwych do atmosfery,
promocję OZE i zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Przyczyni się to w widoczny sposób do
poprawy jakości powierza atmosferycznego
Rzeźba terenu i gleby
Gmina Brzostek realizuje i planuje realizację przedsięwzięć mających na celu zapobieganie procesom
osuwiskowym oraz likwidację skutków osuwisk. W tym celu planuje się działania zabezpieczające
osuwiska oraz wykonanie projektów budowlano –wykonawczych zabezpieczających osuwiska oraz
projektów robót geologiczno – inżynierskich na potrzeby stabilizacji osuwisk.
Zasoby przyrody
Gmina w dalszym ciągu będzie otaczała opieką wszystkie formy ochrony przyrody znajdujące się na
jej obszarze. Zadba o promocję ww. miejsc szczególnie wśród społeczności lokalnej.
Eksploatacja surowców mineralnych często powoduje degradację środowiska, która objawia się m.in.
zanieczyszczeniem gleb, powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, obniżeniem poziomu wód
podziemnych, jak również występowaniem dużych przestrzennych zmian powierzchni terenu. Gmina
zamierza podjąć dziania na rzecz racjonalizowania gospodarki surowcami mineralnymi z terenu
Gminy, z zastosowaniem optymalnych metod technologii. Złoża na terenie Gminy powinny być
wykorzystywane jak najpełniej i zagospodarowaniem nadkładów.
Gospodarka odpadami
Gmina planuje dalszą promocję prawidłowych zachowań mieszkańców Gminy w zakresie właściwej
gospodarki odpadami. W tym celu planowane są zadania w zakresie:
1. Promocji zasad utrzymania porządku i czystości na terenie Gminy Brzostek.
2. Integracja mieszkańców Gminy Brzostek ze środowiskiem lokalnym.
3. Dbanie o stan najbliższego otoczenia na terenie całej Gminy.
4. Wdrażanie świadomych działań zmierzających do ograniczenia ilości odpadów powstających na
terenie Gminy.
5. Upowszechnienie przestrzegania obowiązku zawierania przez mieszańców Gminy umów na wywóz
odpadów czy odbiór ścieków z terenu posesji, które nie są objęte skanalizowaniem.
6. Uświadomienie szkodliwości, jaką niesie za sobą spalanie odpadów w piecach przydomowych oraz
na terenie posesji, co będzie miało przełożenie w ograniczeniu niskiej emisji z terenu Gminy
Brzostek.
Działania na rzecz edukacji ekologicznej
Edukacja ekologiczna to jeden z kluczowych składników edukacji obywatelskiej, mająca na celu
uświadomienie społeczeństwu odpowiedzialności za niewłaściwe działania na rzecz środowiska, ale
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
57
także promująca model życia społecznego zgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju. Każde
działanie w formie akcji ekologicznych (jednorazowych czy długofalowych) prowadzi do podniesienia
świadomości ekologicznej społeczeństwa i kształtowanie się postawa proekologicznych. Ważna jest
także kwestia odpowiedzialności za otoczenie i świadomość, że środowisko jest dobrem wspólnym,
które powinno być przekazywane następnym pokoleniom w dobrej, niezmienionej formie.
Świadome ekologicznie społeczności wytwarzają mniej odpadów i dużą wagę przywiązują
do ich prawidłowej segregacji. W dłuższym okresie obserwuje się także zmniejszenie ilości zużytej
wody, czy dbałość o stan środowiska i wygląd otoczenia. Każda z akcji ekologicznych powinna zatem
skupiać różne grupy społeczne i wiekowe wokół tego samego, jasno zdefiniowanego celu.
Gmina Brzostek będzie kontynuowała wspieranie już rozpowszechnionych akcji edukacyjnych w
zakresie ekologii. Planuje się dalsze wspieranie finansowe konkursów ekologicznych
przeprowadzanych przez placówki edukacyjne z terenu Gminy Brzostek. Gmina zamierza
w dalszym ciągu dofinansowywać wyjazdy o charakterze ekologicznym dla młodzieży szkolnej oraz
kupować sadzonki drzew wysadzane następnie przez uczniów w ramach obchodów „Światowego Dnia
Ziemi”. Gmina pozostaje otwarta na wspieranie inicjatyw ekologicznych inicjowanych przez
mieszkańców, lokalne instytucje pozarządowe czy placówki oświatowe.
5.3 DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
Zgodnie z ustawą z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji obszarem zdegradowanym określa
się taki obszar, który znajduje się w zapaści z powodu intensyfikacji negatywnych zjawisk
społecznych, w tym w szczególności zjawisk takich jak bezrobocie, obciążenie demograficzne,
przestępczość, niski poziom kapitału społecznego, a także niewystarczający poziom uczestnictwa
w życiu publicznym i kulturalnym. Ponadto obszar zdegradowany musi charakteryzować się
występowaniem na nim co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych,
środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych.
Delimitację obszaru zdegradowanego oparto na podstawie obiektywnych mierników określających
stopień w jakim dane zjawisko negatywne obciąża określony obszar.
Dane statystyczne jakie posłużyły do obliczenia poszczególnych wskaźników pochodzą z oficjalnych
źródeł co zapewnia ich wiarygodność i pełną weryfikowalność.
W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego w oparciu o zebrane dane statystyczne określono
następujące mierniki:
- wskaźnik obciążenia demograficznego
- wskaźnik stopy bezrobocia
- wskaźnik poziomu przestępczości i wykroczeń
- wskaźnik poziomu kapitału społecznego
- wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
58
- wskaźnik ilości osób korzystających z pomocy społecznej
- wskaźniki sfery technicznej.
Wskaźniki zostały skalkulowane w taki sposób, aby możliwe było rozróżnienie intensywności nasilenia
danego zjawiska negatywnego w celu zapewnienia porównywalności z pozostałymi obszarami gminy.
W dalszym kroku dokonano standaryzacji poszczególnych wskaźników.
Celem standaryzacji jest pokazanie oddalenia danej zmiennej (wartości wskaźnika) dla określonego
obszaru gminy Brzostek od średniej wartości wskaźnika obliczonego dla całej gminy w relacji do
wartości odchylenia standardowego danej zmiennej dla analizowanych obszarów gminy Brzostek.
Należy podkreślić, że wartości dodatnie zidentyfikowanych wskaźników oznaczają sytuację
negatywną, natomiast ujemne sytuację pozytywną. Dodatkowo zróżnicowanie wartości danego
wskaźnika wystandaryzowanego odzwierciedla odpowiednia wizualizacja. W celu prawidłowego
zsumowania, w przypadku wskaźników o charakterze pozytywnym (tj. takich w przypadku, których
ich wysoka wartość jest korzystna z punktu widzenia ocenianego zjawiska) - nadano im wartość
ujemną mnożąc przez - 1.
Wskaźniki delimitacyjne zostały zakwalifikowane do czterech kategorii. Z punktu widzenia delimitacji
obszarów zdegradowanych najważniejsze są wskaźniki z grupy wskaźników obciążenia społecznego,
na które składają się miary określające: stopę bezrobocia, poziom obciążenia demograficznego oraz
poziom przestępczości. Pozostałe kategorie wskaźników tj. wskaźniki poziomu kapitału społecznego,
wskaźniki prowadzenia działalności gospodarczej oraz wskaźniki sfery technicznej miały znaczenie
pomocnicze w procesie delimitacji obszarów zdegradowanych.
Poniżej przedstawiono zestawienie wskaźników delimitacyjnych dla Gminy Brzostek.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
59
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
60
STREFA SPOŁECZNA
Analiza sfery społecznej stanowi fundamentalną część opisu badanej zbiorowości pozwalająca na
diagnozę obecnego stanu i prognozowanie oraz planowanie przyszłych zmian. Największym
potencjałem rozwojowym danego obszaru jest jego kapitał ludzki. Dlatego też w prezentowanej
diagnozie skupiono uwagę na analizie społecznych obszarów takich jak: ubóstwo, problemy
społeczne, bezpieczeństwo, demografia, aktywność społeczna. Wymienione kategorie tworzą katalog
podstawowej wiedzy na temat wybranej zbiorowości, pozwalają także na identyfikację problemów, z
jakimi potencjalnie może borykać się badana społeczność. Poniżej zaprezentowano dane dotyczące
liczby osób bezrobotnych.
WSKAŹNIKI OBCIĄŻENIA SPOŁECZNEGO
Wystandaryzowany wskaźnik dla stopy bezrobocia gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
61
Wystandaryzowany wskaźnik obciążenia demograficznego gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
62
Wystandaryzowany wskaźnik ilość osób korzystających z pomocy społecznej na 1000
mieszkańców w 2015 r. Gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
63
Wystandaryzowany wskaźnik przestępstw na 1000 mieszkańców Gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
Pod względem stopy bezrobocia zdecydowanie najmniej korzystnie wypada Kamienica Górna
(wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 1,53), obszar Siedliska-Bogusz (wartość wskaźnika
wystandaryzowanego wynosi 1,36) oraz Głobikówka (wartość wskaźnika wystandaryzowanego
wynosi 1,34). Obciążenie demograficzne z kolei jest najwyższe w Woli Brzosteckiej (wartość
wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 1,75), Skurowa (wartość wskaźnika wystandaryzowanego
wynosi 1,44) oraz na obszarze Opacionki (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 1,53).
Najniekorzystniejsze wartości wskaźnika liczby przestępstw na 1000 mieszkańców w roku 2015
zdecydowanie wykazano w centrum gminy i obejmuje Zawadkę Brzostecką (wartość wskaźnika
wystandaryzowanego wynosi 2,06), Nawsie Brzosteckie (wartość wskaźnika wystandaryzowanego
wynosi 1,65) oraz Brzostek (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 1,33).
W ramach przyjętej metodologii wskaźniki z grupy wskaźników obciążenia społecznego składające
się na sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego mają kluczowe znaczenie dla delimitacji
obszarów zdegradowanych. Pod względem obciążenia społecznego zdecydowanie najmniej
korzystnie wypada Kamienica Górna (sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego wynosi 4,13),
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
64
a w następnej kolejności Skurowa (sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego wynosi 3,14) oraz
Zawadka Brzostecka (sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego wynosi 2,44).
WSKAŹNIKI KAPITAŁU SPOŁECZNEGO
Wystandaryzowany wskaźnik liczby fundacji na 1000 mieszkańców Gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
65
Wystandaryzowany wskaźnik uczestnictwa w życiu publicznym Gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
SFERA GOSPODARCZA
Monitoring potencjału rozwoju ekonomiczno-gospodarczego i analiza sytuacji zastanej jest niezwykle
ważna w kontekście planowanych działań, w ramach procesu rewitalizacji. Analizie poddany został
obszar przedsiębiorczości w gminie Brzostek. Siłą rozwojową każdej miejscowości jest jej kondycja
ekonomiczno-gospodarcza. Wyznaczenie obszarów stanowiących o
problematycznym charakterze Gminy, pozwoli na dokonanie zmian, pozwalających w przyszłości
ograniczyć bariery rozwojowe Brzostku. Skuteczne zaplanowanie przemian w lokalnej gospodarce,
zwiększy jej konkurencyjność i atrakcyjność dla pracowników oraz potencjalnych inwestorów.
Podczas diagnozy sfery gospodarczej w gminie Brzostek wzięto pod uwagę liczbę podmiotów
gospodarczych wpisanych do rejestru REGON -dane zostały udostępnione przez Urząd Miejski.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
66
WSKAŹNIK PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Wystandaryzowany wskaźnik podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców
Gminy Brzostek
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
67
WSKAŹNIK SFERY TECHNICZNEJ
Wystandaryzowany wskaźnik liczby budynków użyteczności publicznej na 100
mieszkańców Gminy Brzostek.
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
68
SFERA ŚRODOWISKOWA
Jednym z równie ważnych aspektów diagnozy obszarów zdegradowanych jest sfera środowiskowa.
Analiza tego obszaru pozwoli na określenie kondycji środowiskowej gminy Brzostek. Współcześnie
nacisk kładzie się na optymalizowanie sytuacji środowiskowej, gdyż ma ona wpływ na jakość życia
mieszkańców oraz stanowi o atrakcyjności i potencjale danego obszaru. Zatem identyfikacja kondycji
środowiska w Brzostku staje się niezwykle potrzebna w celu wyznaczenia obszarów kryzysowych,
wymagających działań interwencyjnych w ramach procesu rewitalizacji.
Sfera środowiskowa w Gminie Brzostek zdiagnozowana została na podstawie odsetka ludności
korzystający z sieci wodociągowej oraz liczby osób korzystających z sieci kanalizacyjnej.
Wystandaryzowany wskaźnik odsetka budynków mieszkalnych podłączonych do sieci wodociągowej
Gminy Brzostek.
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
69
Wystandaryzowany wskaźnik odsetka dróg krajowych o natężonym ruchu
Źródło: Opracowanie własne
Pod względem wystandaryzowanego wskaźnika ilości budynków użyteczności publicznej na 100
mieszkańców najmniej korzystnie wypada: Brzostek, dla którego wartość wskaźnika
wystandaryzowanego wynosi 0,83. Najkorzystniej z kolei sytuacja przedstawia się na obszarze
Głobikówki (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi -2,94). Zwracając uwagę na kolejny
wskaźnik dotyczący ilości kilometrów dróg krajowych o natężonym ruchu samochodowym na
szczególną uwagę zasługują sołectwa Bukowa, Klecie, Brzostek, Zawadka Brzostecka i Kamienica
Dolna. Przez te miejscowości przechodzi droga krajowa nr 73, która charakteryzuje się dużym
nasileniem ruchu samochodowego, w tym ciężarowego. Prowadzi to do wzrostu zanieczyszczenia
powietrza oraz do wzrostu przekroczenia poziomu hałasu drogowego w tych obszarach.
Poniżej przedstawiamy podsumowanie dla wskaźników sumarycznych obliczanych na bazie
wystandaryzowanych wskaźników cząstkowych. Wskaźniki sumaryczne które zostały już przybliżone
i opisane mają za zadanie zobrazowanie zróżnicowania nasilenia negatywnych zjawisk w
poszczególnych obszarach gminy Brzostek. Im wyższa wartość danego wskaźnika tym sytuacja jest
mniej korzystna (i odwrotnie).
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
70
Sumaryczny wskaźniki obciążenia społecznego dla gminy Brzostek (na bazie wskaźników
wystandaryzowanych).
Źródło: Opracowanie własne
Analiza sumarycznego wskaźnika obciążenia społecznego wykazała, że najbardziej zdegradowanym
obszarem gminy Brzostek jest obszar obejmujący Kamienicę Górną, dla którego wskaźnik
sumaryczny został wyznaczony na poziomie 4,13. Kolejne obszary o mniejszym zdegradowaniu to
Skurowa (wskaźnik sumaryczny 3,14), Zawadka Brzostecka (wskaźnik sumaryczny 2,44), Bukowa
(wskaźnik sumaryczny 2,32), Opacionka (wskaźnik sumaryczny 1,90), Gorzejowa (wskaźnik
sumaryczny 1,27), Bączałka (wskaźnik sumaryczny 0,95), Wola Brzostecka (wskaźnik sumaryczny
1,04), Smarżowa (wskaźnik sumaryczny 0,60), Głobikówka (wskaźnik sumaryczny 0,20), Grudna
Dolna (wskaźnik sumaryczny 0,69), Januszkowice (wskaźnik sumaryczny 0,12), Siedliska-Bogusz
(wskaźnik sumaryczny 0,65), Przeczyca (wskaźnik sumaryczny -0,61), Klecie (wskaźnik sumaryczny
-1,13), Grudna Górna (wskaźnik sumaryczny -1,39), Brzostek (wskaźnik sumaryczny -2,11), Nawsie
Brzosteckie (wskaźnik sumaryczny –2,20) i Kamienica Dolna (wskaźnik sumaryczny -2,59).
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
71
Sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego, sumaryczny wskaźnik sfery technicznej
oraz wskaźnik sumaryczny (całkowity) Gminy Brzostek.
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
72
Analiza sumarycznego wskaźnika obciążenia społecznego wykazuje najbardziej kryzysowy obszar na
terenie Kamienicy Górnej natomiast analiza sfery technicznej wykazuje, że najbardziej kryzysowym
jest centrum gminy – Brzostek.
Szczegółowa analiza wybranych wskaźników delimitacyjnych wskazuje na szczególne nasilenie
negatywnych zjawisk społecznych, gospodarczych i technicznych na obszarze Kamienicy Górnej,
gdzie całkowity wskaźnik sumaryczny jest najwyższy. Również na obszarze miejscowości Zawadka
Brzostecka i Skurowa oraz występuje wysokie nasilenie tych zjawisk.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
73
ROZDZIAŁ VI
DELIMINACJA OBSZARU KRYZYSOWEGO I OBSZARU
REWITALIZACJI
6.1 Charakterystyka obszaru kryzysowego i obszaru rewitalizacji
Obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk
społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości lub kapitału społecznego,
a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, można
wyznaczyć jako obszar zdegradowany w przypadku występowania na nim ponadto jednego co
najmniej jednego z negatywnych zjawisk gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-
funkcjonalnych lub technicznych. Analizując otrzymany w procesie badania gminy Brzostek,
wskaźnik sumaryczny całkowity pokazujący nasilenie negatywnych zjawisk społecznych,
gospodarczych i technicznych można zaobserwować, że dwa sołectwa Kamienica Górna (wskaźnik
sumaryczny całkowity 0,32), Zawadka Brzostecka (wskaźnik sumaryczny całkowity 0,04) oraz
Skurowa (wskaźnik sumaryczny całkowity -0,29) wskazują na obszar zdegradowany. Ponieważ są
to m.in. dwie krańcowe miejscowości - Skurowa leży na wschodzie gminy a Kamienica Górna na
zachodzie - można stwierdzić, iż wyznaczają one pasmo obszaru zdegradowanego ciągnącego się
przez całą, centralna część gminy. Negatywne czynniki społeczne, gospodarcze i techniczne
wpływające na te dwa obszary, powodują iż zachowania mieszkańców w znaczący sposób oddziałują
na sąsiadujące miejscowości. Jest to powód aby obszar zdegradowany obejmował większy teren –
a mianowicie 6 sołectw. Zawiera więc również takie miejscowości jak Zawadka Brzostecka, Brzostek,
Wola Brzostecka oraz Opacionka. Na tym obszarze nasilone są negatywne zjawiska mające
odzwierciedlenie w wskaźnikach wysokiego np. poziom bezrobocia, obciążenia demograficznego,
poziomu przestępstwa w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Ankietowani podkreślają, iż takie
problemy są ze sobą mocno powiązane, dlatego konieczne jest prowadzenie działań mających na
celu poprawę sytuacji osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, dzięki czemu wizerunek
gminy będzie mógł ulec poprawie, a jakość życia w Gminie Brzostek się poprawi.
Szczególna koncentracja negatywnych zjawisk w obszarze zdegradowanym wyznacza nam obszar
przewidziany do rewitalizacji i obejmuje ona zachodnio-środkową część gminy – Brzostek,
i Zawadkę Brzostecką, jak również wschodnio-środkową część gminy czyli Kamienice Górną. Na tym
terenie występuje nasilenie jednego z głównych negatywnych zjawisk społecznych a
mianowicie wysoki poziom przestępczości i wykroczeń. Problem przestępczości jest jednym
z najważniejszych, który w dłuższym okresie czasu przyczyni się do powstania kolejnych
negatywnych zjawisk np. alkoholizm, bezrobocie, ubóstwo oraz niski udział mieszkańców w życiu
społecznym i kulturowym itp. Chcąc w porę zareagować na następujący kryzys w społeczeństwie
gminy Brzostek należy właśnie na tym obszarze przeprowadzić rewitalizację. Te trzy miejscowości
zrewitalizowane Kamienica Górna, Brzostek oraz Zawadka Brzostecka przyczynią się do lepszego
postrzegania całej gminy przez mieszkańców. Brzostek jako stolica gminy jest szczególnie narażona
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
74
na wpływ negatywnych zjawisk ze względu na największą liczbę mieszkańców. Analizując ankiety
mieszkańców gminy można było zauważyć, że to ten właśnie obszar był najczęściej wyznaczany do
rewitalizacji. Szczególnym miejscem wymagającym modernizacji był rynek – centrum Brzostka. Jest
on wizytówką całej gminy, a niestety jest jednym z najbardziej negatywnie odbieranym miejscem
przez mieszkańców. W swoich ankieta zarówno ludzie młodzi jak i dorośli wyrazili wolę zmiany
wyglądu brzosteckiego rynku. Szczególną uwagę ankieterzy zwrócili na stan techniczny dróg i
budynków wokół rynku. Natężony ruch samochodowy na trasie krajowej nr 73 Wiśniówka – Jasło
przyczynił się do złego stanu dróg. Niektórzy ankietowani proponowali również postawienie fontanny
na brzosteckim rynku. Są to jak widać marzenia i wizje przyszłego wspaniałego centrum gminy.
Mając na uwadze wizję Gminy Brzostek aby stworzyć jak najlepsze warunki życia i poczucia
bezpieczeństwa należy przychylić się do oczekiwań mieszkańców.
Występowanie różnorodnych zjawisk kryzysowych na obszarze rewitalizacji, jak również wewnętrzny
potencjał tego obszaru i jego znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego całej gminy,
przyczyniły się do zdiagnozowania następujących potrzeby w zakresie rewitalizacji:
• zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego w centrum gminy,
• ograniczenie skali występowania problemów społecznych (w szczególności przeciwdziałanie
zjawiskom oraz procesom wykluczenia i marginalizacji społecznej, będących efektem ubóstwa,
bezrobocia i nierównomiernego dostępu do dóbr i usług),
• rozwój nowych oraz poprawa stanu zagospodarowania i jakości (w tym estetyki) istniejących
przestrzeni publicznych i półpublicznych służących zaspokajaniu różnych potrzeb mieszkańców,
a także ich szerszej integracji i aktywizacji (m.in. rewitalizacjia Rynku i otaczających go przestrzeni),
• poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych, a także ich adaptacja i przystosowanie do
pełnienia nowych funkcji społecznych oraz gospodarczych (przebudowa i poprawa dostępu dla osób
niepełnosprawnych zabytkowego budynku Magistratu),
• poprawa stanu technicznego obiektów użyteczności publicznej (przebudowa Domu Ludowego
w Zawadce Brzosteckiej),
• poprawa istniejącego poziomu obsługi komunikacyjnej w gminie Brzostek (m.in. zagospodarowanie
terenu Ośrodka Zdrowia – parking, modernizacja nawierzchni ulic oraz ciągów pieszych, tworzenie
nowych parkingów i miejsc postojowych oraz ścieżek rowerowych),
• poprawa istniejącego stanu infrastruktury technicznej (drogowej i wodno-kanalizacyjnej).
6.2 Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji
Mapa zasadnicza z wyznaczonym obszarem zdegradowanym i obszarem rewitalizacji.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
75
Źródło: Opracowanie własne
Obszar zdegradowany to: Skurowa, Brzostek, Opacionka, Wola Brzostecka, Kamienica Górna,
Zawadka Brzostecka, obejmuje obszar 6 miejscowości w gminie Brzostek. Biorąc pod uwagę fakt, że
wyznaczony obszar zdegradowany obejmuje tereny Gminy Brzostek najsilniej zdegradowane pod
względem współwystępowania problemów społecznych, gospodarczych, przestrzenno–
funkcjonalnych i technicznych, a więc najbardziej wymagające kompleksowej interwencji wyznacza
się obszar rewitalizacji.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
76
Źródło: Opracowanie własne
Źródło: Opracowanie własne
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
77
Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej
niż 30% liczby mieszkańców gminy.
Na podstawie analizy obliczonych wskaźników dla poszczególnych miejscowości oraz
w konsekwencji przeprowadzonych konsultacji wyznaczono obszar rewitalizacji Gminy Brzostek
obejmujący teren miejscowości: Brzostek, Zawadka Brzostecka oraz Kamienica Górna. Cała
powierzchnia tego obszaru wynosi 23,39 km2 co stanowi 19,14 % powierzchni gminy Brzostek.
Obszar rewitalizacji zamieszkiwany jest przez 3 959 osób, co stanowi 29 % ogółu mieszkańców gminy
Brzostek.
OBSZAR REWITALIZACJI
POWIERZCHNIA LICZBA LUDNOŚCI Gmina Brzostek
Zawadka Brzostecka
2,85 km2 421 Powierzchnia Liczba
ludności
Brzostek 8,76 km2 2 747
Kamienica Górna 11,78 km2 791
OGÓŁEM 23,39 km2 3 959 122,25 km2 13 361
19,14 % 29 % 100% 100%
Porównanie wskaźników zaprezentowanych w LPR dla Gminy Brzostek na lata 2016-2018
z określonymi dla województwa podkarpackiego w Instrukcji przygotowania Programów Rewitalizacji
w zakresie wsparcia w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa podkarpackiego
na lata 2014-2020. Wybrane wskaźniki określają obszary rewitalizacji, które należy poprawić,
poprzez realizację zapisanych zadań.
Nazwa wskaźnika Wartość
graniczna
Wartość wyznaczona dla obszaru rewitalizacji: Kamienica
Górna
Wartość wyznaczona dla obszaru rewitalizacji:
Brzostek
Wartość wyznaczona dla obszaru rewitalizacji: Zawadka
Brzostecka
Liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 osób wg miejsca zamieszkania
>6,1 52,59 19,40 23,99
Liczba organizacji pozarządowych na 100 osób wg
miejsca zamieszkania < 0,33 0,25 0,25 0,00
Wyniki egzaminów 6-klasisty < 67,7 % 61 % 64,1 % 64,1 %
Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej < 68,7 % 0 % 67 % 0 %
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
78
Wizja
Ożywienie potencjału Gminy Brzostek opartego o rewitalizację zdegradowanego obszaru, połączone z
podniesieniem atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej gminy. Gmina Brzostek miejscem prężnie
funkcjonującej gospodarki lokalnej, bogatym w walory przyrodnicze, dobra kultury i ludzkie talenty,
oferującym turystom atrakcje, inwestorom klimat, a mieszkańcom dobrobyt.
MISJA
Wsparcie równomiernego rozwoju we wszystkich obszarach gminy, jednocześnie
zachowując równowagę pomiędzy aktywnością społeczną mieszkańców, a ochroną
środowiska naturalnego. Służyć temu winny zintegrowane działania władz Gminy
Brzostek, interesariuszy LPR, liderów opinii publicznej i mieszkańców, połączone
z akumulacją kapitału publicznego i prywatnego, wspartego funduszami
zewnętrznymi.
ROZDZIAŁ VII
ZAŁOŻENIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI DLA
GMINY BRZOSTEK
7.1 Wizja rewitalizacji Gminy Brzostek
Wizja to element treściowy właściwy dla wszystkich dokumentów strategicznych. Stanowi punkt
odniesienia dla oceny stopnia realizacji LPR, zaś jej uszczegółowieniem na poziomie operacyjnym są
ustalenia dotyczące celów rewitalizacji.
7.2 Misja rewitalizacji Gminy Brzostek
•Wyprowadzony z kryzysu obszar rewitalizacji, będzie tworzył dodatkową przestrzeń do aktywizacji społecznej i gospodarczej dla mieszkańców całej Gminy Brzostek. Działania rewitalizacyjne przyczynią się do poprawy komfortu życia, tak aby zapewnić dobrobyt mieszkańcom, stworzyć perspektywy młodym oraz uatrakcyjnić obszar gminy dla turystów.
DEKLARACJA
WIZJI
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
79
7.3 Cele rewitalizacji
Głównym celem Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Brzostek jest podniesienie atrakcyjności
Gminy jako miejsca do zamieszkania, edukacji i spędzania czasu wolnego np. poprzez poprawę
infrastruktury.
Sfera procesu
rewitalizacji Cele szczegółowe Kierunki działań
1. Sfera społeczna 1.1 Aktywne i nowoczesne
społeczeństwo
1.1.1 Rozwój oferty kulturalnej
1.1.2 Rozwój oferty rekreacyjnej
1.1.3 Integracja społeczna
1.1.4 Wspieranie inicjatyw
mających na celu
wzmocnienie więzi
społecznych
1.2 Przeciwdziałanie
negatywnym
zjawiskom społecznym
1.2.1 Profilaktyka przeciw
uzależnieniom
1.3 Wzrost poziomu życia
mieszkańców
1.3.1 Poprawa warunków i jakości
edukacji
1.3.2 Poprawa warunków i jakości
sportu
2. Sfera
techniczna
2.1 Rozwój infrastruktury 2.1.1 Poprawa stanu infrastruktury
społecznej
2.1.2 Poprawa stanu
infrastruktury technicznej
3. Sfera
przestrzenno –
funkcjonalna
3.1 Wykorzystanie
lokalnych zasobów
kulturalnych i
przyrodniczych
3.1.1 Ochrona i udostępnienie
dziedzictwa kulturalnego
3.1.2 Ochrona i udostępnienie
dziedzictwa przyrodniczego
DEKLARACJA
MISJI
Szerokie partnerstwo, współpraca i konsolidacja
wszystkich partnerów oraz interesariuszy w
kreowaniu i osiąganiu założonych celów.
Cele zmierzać będą do budowania obrazu Gminy
Brzostek, jako otwartej, atrakcyjnej dla turystów,
dbającej o środowisko naturalne, pielęgnującej
dziedzictwo kulturowe oraz transparentnej w
stosunku do potrzeb i oczekiwań jej mieszkańców
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
80
3.2 Kreowanie przestrzeni
służących zaspokajaniu
potrzeb mieszkańców
3.2.1 Poprawa stanu
zagospodarowania i estetyki
terenów zielonych
3.2.2 Stworzenie miejsc
dedykowanych różnym
grupom użytkowników
3.2.3 Uporządkowanie przestrzeni
publicznej pod kątem
funkcjonalnym i estetycznym
4. Sfera
gospodarcza
4.1 Wykorzystanie walorów
Gminy dla jej rozwoju
gospodarczego
4.1.1 Promowanie potencjału
turystyczno – rekreacyjnego
gminy
5. Sfera
środowiskowa
5.1 Poprawa jakości
środowiska
naturalnego
5.1.1 Poprawa efektywności
gospodarki wodno - ściekowej
7.4 Planowane działania na obszarze rewitalizacyjnym
Realizacje działań inwestycyjnych w polach interwencji objętych Lokalnym Programem Rewitalizacji
winny służyć przede wszystkim poprawie jakości życia mieszkańców oraz ożywieniu gospodarczemu
i społecznemu całej Gminy Brzostek.
Projekty z zakresu rewitalizacji muszą być realizowane jako kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące
wszystkich aspektów wpływających na sytuację kryzysową rewitalizowanego obszaru. Dotyczy to w
szczególności następujących działań:
1. przebudowa, rozbudowa, modernizacja i adaptacja obiektów infrastrukturalnych
z przeznaczeniem na cele społeczne, obejmujące:
placówki specjalistycznej opieki nad osobami starszymi (domy opieki);
obiekty rekreacyjne (np. ścieżki zdrowia, place zabaw, boiska);
obiekty infrastruktury kulturalnej (maksymalna kwota kosztów kwalifikowanych projektu
w zakresie kultury nie może przekroczyć 2 mln EUR);
obiekty, w których świadczone są usługi służące aktywizacji społecznej i zawodowej
mieszkańców;
obiekty wielofunkcyjne, w których łączone są różne funkcje społeczne;
2. działania prowadzące do ożywienia gospodarczego rewitalizowanych obszarów
(np. zagospodarowanie przestrzeni na cele gospodarcze);
3. zagospodarowanie (przebudowa, rozbudowa, modernizacja i adaptacja) przestrzeni
na cele publiczne, kulturalne lub społeczne (np. place, skwery, parki);
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
81
4. modernizacje, renowacje budynków użyteczności publicznej poprawiające ich estetykę zewnętrzną
oraz utrzymanie, ekspozycja i rewitalizacja obiektów zabytkowych, w zabudowaniu układu
przestrzennego miasta. Zachowanie istniejącego układu kompozycji przestrzennej centrum jako
przestrzeni publicznej. Przedsięwzięcia w ramach powyższego typu projektu, o ile przewidują
modernizację energetyczną budynków, muszą mieć uzasadnienie w audycie energetycznym;
5. modernizacje, renowacje części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych,
tj. odnowienie elementów strukturalnych budynku (dachy, fasady, okna i drzwi w fasadzie, klatki
schodowe i korytarze, windy). Projekty z zakresu mieszkalnictwa w zakresie modernizacji
energetycznej budynków muszą mieć uzasadnienie w audycie energetycznym. Jeżeli to wynika
z audytu energetycznego – możliwa jest ingerencja w strukturę budynku w szerszym zakresie niż
przywołany powyżej.
W ramach wskazanych powyżej typów projektów (wyłącznie jako element projektu) możliwa jest:
budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja podstawowej infrastruktury komunalnej
(np. sieci i urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, ciepłowniczych,
elektrycznych, telekomunikacyjnych) na obszarze objętym projektem, w celu zapewnienia
dostępu rewitalizowanym obiektom i terenom do podstawowych usług komunalnych
budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej poprawiającej
dostępność do rewitalizowanych obiektów i terenów
Głównym celem podejmowanych działań będzie zmiana dotychczasowych funkcji
i dostosowania terenu oraz znajdujących się tam obiektów do nowych potrzeb w zakresie usług,
turystyki, rekreacji, kultury, zdrowia i oświaty. Realizacja pozostałych zamierzeń rewitalizacyjnych
przyczyni się także do zmniejszenia dysproporcji występujących pomiędzy rozwojem wskazanego
obszaru zdegradowanego Gminy Brzostek w odniesieniu do ośrodków o podobnym potencjale
społeczno-gospodarczym w regionie.
Działania zaplanowane na obszarze rewitalizowanym zorientowane są przede wszystkim na
aktywizację społeczności lokalnej poprzez rozszerzenie pracy socjalnej, współpracę różnych instytucji
i organizacji pozarządowych, zajmujących się działalnością społeczną w Gminie oraz instytucji
działających w szerszym obszarze polityki społecznej, takich jak: kultura, oświata, służba zdrowia i
bezpieczeństwo. Działania o charakterze społecznym polegać będą zatem na umocnieniu postaw
aktywnych w sferze społecznej i indywidualnej, tworzeniu systemu wsparcia, wyspecjalizowaną pracę
socjalną połączoną ze stymulowaniem postaw przedsiębiorczych i prospołecznych
wśród lokalnej społeczności.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
82
7.4.1 Zadania inwestycyjne
ZADANIA INWESTYCYJNE GMINY BRZOSTEK do realizacji w latach 2016 - 2020
Nr
zad.
Tytuł przedsięwzięcia
inwestycyjnego
Zakres rzeczowy wraz
z opisem projektu
Koszt przedsięwzięcia
inwestycji
Podmiot
realizujący
Harmonogram
realizacji projektu
Uzasadnienie wyboru zadania do
realizacji
Rezultaty Sposób pomiaru
rezultatów
Zgłaszający
zadanie
Cel Wskaźniki
Nr 1
Rewitalizacja
zabytkowego
układu
urbanistycznego
Brzostku
- przebudowa rynku
w centrum miasta
Brzostek
- nadanie im nowych
funkcji społecznych i
kulturalnych
3 500 000,00 Gmina
Brzostek
2018-2019 - poprawa infrastruktury
- zaspokojenie potrzeb
społecznych mieszkańców
- poprawa ogólnodostępnej i
niekomercyjnej
infrastruktury
- poprawa przestrzeni
publicznej
- protokół odbioru,
- ankiety wśród
mieszkańców,
- efekty rzeczowe
Burmistrz
Brzostku
1.1.1
1.1.2
3.2.2
3.2.3
4.1.1
- powierzchnia
przestrzeni
przebudowanego
rynku (m2)
- liczba km
zmodernizowanej
drogi
Nr 2
Budowa rodzinnego
placu rekreacyjnego
z
urządzeniami
rekreacji
indywidualnej z
obiektami małej
architektury w
miejscowości
Brzostek
- budowa boiska do
gry w siatkę plażową
- budowa siłowni
zewnętrznej
- przebudowa
ciągów pieszych
130 000,00 Gmina
Brzostek
2017-2018 Zaspokojenie potrzeb
społecznych mieszkańców oraz
poprawa jakości świadczonych
usług poprzez budowę
rodzinnego placu
rekreacyjnego.
Wybudowany zostanie
rodzinny plac rekreacyjny
(powstanie ogólnodostępna i
niekomercyjna infrastruktura
rekreacyjna)
- Protokoły odbioru,
- efekty rzeczowe
Burmistrz
Brzostku
1.1.2
1.1.3
1.1.4
1.3.2
2.1.1
2.1.2
3.2.1
3.2.2
3.2.3
4.1.1.
- wielkość
wybudowanego
boiska (m2)
- wielkość
wybudowanej siłowni
(m2)
-wielkość
przebudowanych
schodów (m2)
- wielkość
przebudowanych
ciągów pieszych (m2)
Nr 3
Przebudowa Domu
Ludowego w
Zawadce
Brzosteckiej wraz z
budową obiektu
malej architektury
w Bukowej
-Przebudowa Domu
Ludowego w
Zawadce Brzosteckiej
- budowa małej
architektury w
Bukowej
150 000,00 Gmina
Brzostek
2017-2020 - brak odpowiedniej
infrastruktury
- zwiększenie liczby osób
uczestniczących w
wydarzeniach kulturalnych,
społecznych.
Protokoły odbioru Burmistrz
Brzostku
1.1.1 1.1.2
1.1.3 1.1.4
2.1.1 3.1.1 3.2.2
- wielkość
przebudowanego
Domu Ludowego
(m2)
- wielkość
wybudowanego
obiektu małej
architektury (m2)
Nr 4 Rozbudowa
budynku Brzostek
ul. Rynek 39
- rozbudowa
budynku usługowego
- wykonanie
zabytkowej elewacji
budynku
600 000,00
Drozd
Małgorzata
2017-2019 - zły stan techniczny budynku - utworzenie nowych miejsc
pracy
- poprawa warunków
technicznych budynku
Liczba
przebudowanych
budynków – 1
Powstanie 1 etatu
Burmistrz
Brzostku
2.1.1
2.1.2 3.2.2
3.2.3
- wielkość rozbudowy
budynku usługowego
- wielkość wykonania
zabytkowej elewacji
budynku (m2)
- ilość nowych miejsc
pracy (szt.)
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
83
ZADANIA INWESTYCYJNE GMINY BRZOSTEK do realizacji w latach 2016 - 2020
Nr
zad.
Tytuł przedsięwzięcia
inwestycyjnego
Zakres rzeczowy wraz
z opisem projektu
Koszt przedsięwzięcia
inwestycji
Podmiot
realizujący
Harmonogram
realizacji projektu
Uzasadnienie wyboru zadania do
realizacji
Rezultaty Sposób pomiaru
rezultatów
Zgłaszający
zadanie
Cel Wskaźniki
Nr 5 Program poprawy
czystości zlewni
rzeki Wisłoki – Etap
IV – Gmina
Brzostek i Gmina
Tarnowiec
- budowa sieci
kanalizacji w
Brzostku , bukowej
Kleciach
- modernizacja
oczyszczalni ścieków
w Tarnowcu
4 916 899,17 Gmina Brzostek
Gmina Tarnowiec
IV 2016 - II 2018 Zły stan środowiska
szczególnie wód i gleby
- ograniczenie
zanieczyszczenia wód i gleby
- Protokół odbioru Burmistrz
Brzostku
2.1.2
3.1.2
3.2.3
5.1.1
- długość
wybudowanej sieci
kanalizacyjnej
(km)
Nr 6 Poprawa oraz
rozwój usług i
infrastruktury
instytucji kultury w
Brzostku poprzez
rozbudowę
zabytkowego
budynku
Magistratu
Przebudowa budynku
magistratu,
przyległej
drogi oraz parkingu
2 832 455,60 Gmina
Brzostek
II kw. 2017
III KW. 2018
- zły stan techniczny budynku
-poprawa dostępu dla osób
niepełnosprawnych do
instytucji
kultury
Dostosowanie budynku dla
osób z
niepełnosprawnościami
- Protokół odbioru Burmistrz
Brzostku
1.1.3 1.1.4
2.1.1 2.1.2 3.2.1 3.2.3
- liczba oddanych do
użytku budynków
Nr 7 Budowa drogi
gminnej łączącej
drogę krajową nr
73 z ul.
Mysłowskiego w
miejscowości
Brzostek
k/gimnazjum –
odcinek łączący ul.
Królowej Jadwigi z
M.N. Mysłowskiego
Budowa łącznika o
dł. 272,28 mb drogi.
Dodatkowa
powstanie chodnik po
obu stronach drogi
oraz ścieżka
rowerowa w obu
kierunkach. Droga
znajduje się obok
MGOPS, Ośrodka
Zdrowia, OSiR,
Urzędu miejskiego
1 732 793,71
Gmina
Brzostek
03/2017-
11/2017
- polepszenie rozwiązań
komunikacyjnych , komfortu
życia mieszkańców,
zwiększenia dostępu (terenów)
osób wykluczonych. Ludzie
chorzy będą mogli korzystać z
parkingów zlokalizowanych po
obu stronach nowej drogi, w
tym przeznaczonych dla osób
niepełnosprawnych. Brak
dogodnego połączenia
komunikacyjnego miejsc
postojowych
Poprawa oraz polepszenie
infrastruktury drogowej
Protokół odbioru Burmistrz
Brzostku
1.1.3 1.1.4
1.3.2 2.1.1 2.1.2 3.2.1 3.2.3 3.2.3
4.1.1
- długość
wybudowanej drogi
(mb)
- długość
wybudowanej ścieżki
rowerowej (mb)
Razem szacunkowy koszt: 11 862 214,48,-
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
84
7.4.2 Zadania społeczne.
ZADANIA SPOŁECZNE GMINY BRZOSTEK DO REALIZACJI W LATACH 2016-2020
Nr
zad
TYTUŁ
PRZEDSIĘWZIĘCIA
SPOŁECZNEGO
ORGANIZATOR
/REALIZATOR
PARTNERZY ADRESACI /
BENEFICJENCI
SPOŁECZNI
OGÓLNE CELE DO
OSIĄGNIĘCIA
ZAKRES
RZECZOWY
WRAZ Z
OPISEM
PROJEKTU
SZACUNKO
WY
KOSZTORY
S
PRZEWIDYWAN
Y
HARMONOGRA
M REALIZACJI
PROJEKTU
REZULTATY SPOSÓB
POMIARU
REZULTATÓW
UZASADNIENIE WYBORU
TEGO ZADANIA DO
REALIZACJI
ZGŁASZAJĄCY
ZADANIE
CEL WSKAŹNIKI
Nr 1 Impreza integrująca
dzieci, młodzież i
rodziców
Rada Sołecka
wsi Kamienica
Górna
Szkoła
Podstawowa w
Kamienicy
Górnej
Sołtys wsi
Kamienica Górna
Mieszkańcy
Kamienicy
Górnej i
Bączałki
zaaktywizowanie
mieszkańców
- Zajęcia pozalekcyjne,
- zajęcia edukacyjno-sportowe,
- prezentacje,
- przeglądy,
- konkursy, turnieje.
50 000,00 2017 - integracja lokalnego
społeczeństwa,
- aktywizacja dzieci i
młodzieży,
- całe rodziny spędzają
czas na aktywnym
wypoczynku,
- umiejętność zabawy
bez alkoholu i innych
używek,
- budowanie integracji i
więzi
międzypokoleniowej.
- obserwacje,
- wywiady,
- konkursy,
- sprawozdania
- utworzenie miejsca
rekreacyjnego w
Kamiennicy Górnej
(stworzenie przestrzenie
publicznej)
- Rada Sołecka
we wsi
Kamienica Górna
- Szkoła
Podstawowa w
Kamienicy
Górnej
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.1.4
4.1.1
- ilość osób
uczestniczących w
imprezie (os.)
- liczba
zorganizowanych
zajęć (szt.)
Nr 2 E=mc2 – Program
Wsparcia Szkół z
terenu gminy
Brzostek
Urząd Gminy
Brzostek
Stowarzyszenie
CRAS
Uczniowie
szkół, ZS w
Nawsiu
Brzosteckim,
ZS w Brzostku,
ZS w
Siedliskach -
Bogusz
- wzrost kluczowych
kompetencji uczniów w
zakresie TIK, rach.
matematyczno –
przyrodniczych, języków
obcych, kreatywności,
innowacyjnych
- wzrost kompetencji
nauczycieli kształcenia
ogólnego, w szczególności w
zakresie wykorzystania TIK w
nauczaniu
- szkolenia dla
nauczycieli
- szkolenia dla
uczniów
- doposażenie
pracowni
szkolnych
999 370,37 II 2017
IV 2018
- zmniejszenie
nierówności w jakości
usług edukacyjnych
- wyrównanie
dysproporcji
edukacyjnych
- ankiety wśród
uczniów i
nauczycieli, testy
wiedzy,
- sprawozdania
- poprawa wyników w
nauczaniu uczniów
Gmina Brzostek
1.1.1
1.1.3
1.1.4
1.3.1.
2.1.1.
- ilość uczniów i
nauczycieli
korzystających z
ofert (os.)
- liczba
zorganizowanych
zajęć/warsztatów
(szt.)
Nr 3 Aktywna integracja
osób zagrożonych
ubóstwem lub
wykluczeniem
społecznym w
gminie Brzostek
Urząd Gminy
Brzostek
Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy
Społecznej w
Brzostku
mieszkańcy
gminy Brzostek
Poprawa w funkcjonowaniu
społecznym
- usługi aktywizująco-usprawniające,
- usługi wspomagające
150 000,00 2017-2018 - podniesienie
właściwych postaw
niezbędnych na rynku
pracy,
- poprawa jakości życia
mieszkańców
- zmniejszenie się
patologii społecznych
- ankiety,
- sprawozdania
Działania pozwolą na
zwiększenie i uzupełninie
umiejętności zawodowych
w celu osiągnięcia
większej zatrudnialności
na lokalnym rynku pracy.
Konieczne jest również
podniesienie ich
kompetencji kluczowych
oraz właściwych postaw
na rynku pracy.
Gmina Brzostek 1.1.3
1.1.4
1.2.1
1.2.2
- ilość osób objętych
wsparciem - 30
Razem szacunkowy koszt: 1 199 370,37,-
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
85
7.4.3 Powiązanie zadań inwestycyjnych z zadaniami społecznymi
Impreza integrująca dzieci, młodzież i
rodziców Kamienicy Górnej i Bączałki
E= mc2 Program dla szkół z
terenu gminy Brzostek
Aktywna integracja osób zagrożonych
ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w
gminie Brzostek
Rewitalizacja rynku brzosteckiego x X
Budowa rodzinnego placu rekreacyjnego z urządzeniami rekreacji indywidualnej z obiektami małej architektury w miejscowości Brzostek
X X
Przebudowa Domu Ludowego w Zawadce Brzosteckiej wraz z budową obiektu malej architektury w Bukowej
Rozbudowa budynku Brzostek ul. Rynek 39
Program poprawy czystość zlewni rzeki Wisłoki – Etap IV – Gmina Brzostek i Gmina Tarnowiec
X X
Rozbudowa zabytkowego budynku Magistatu w Brzostku
X X
Budowa drogi gminnej wraz z chodnikami i ścieżka rowerową
X X
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
86
ROZDZIAŁ VIII
RAMY FINANSOWE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI
DLA GMINY BRZOSTEK
8.1 Indykatywne ramy finansowe Lokalnego Programu Rewitalizacji dla
Gminy Brzostek na lata 2016-2020
Realizacja przedsięwzięć, uwzględnionych w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Brzostek
na lata 2016–2020 uzależniona jest przede wszystkim od możliwości finansowych gminy oraz stopnia
efektywności pozyskiwania środków na realizację poszczególnych projektów. W rozdziale VII zostały
szczegółowo przedstawione zadania planowane do realizacji na terenie całej Gminy Brzostek.
Zaplanowane zostały wydatki dla poszczególnych zadań wraz ze wskazaniem źródeł finansowania
oraz podmiotów odpowiedzialnych za realizację poszczególnych przedsięwzięć. Łącznie na obszarze
Gminy Brzostek planuje się wykonać przedsięwzięcia na kwotę 15 071 518,85 PLN.
Po wyznaczeniu obszaru rewitalizacji obejmującego trzy sołectwa: Zawadka Brzostecka, Brzostek
oraz Nawsie Brzosteckie do zadań zaliczono:
Zadania Wartość projektów
Zad. Nr 1
Rewitalizacja zabytkowego układu urbanistycznego
Brzostku
3 500 000, 00 PLN
Zad. Nr 2
Budowa rodzinnego placu rekreacyjnego w Brzostku 130 000, 00 PLN
Zad. Nr 3
Przebudowa Domu Ludowego w Zawadce Brzosteckiej 150 000, 00 PLN
Zad. Nr 4
Rozbudowa budynku Brzostek ul. Rynek 39 600 000, 00 PLN
Zad. Nr 5
Program poprawy czystość zlewni rzeki Wisłoka – Etap
IV
4 916 899,17 PLN
Zad. Nr 6
Rozbudowa zabytkowego budynku Magistratu w
Brzostku
2 832 455,60 PLN
Zad. Nr 7
Budowa drogi gminnej wraz z chodnikami i ścieżka
rowerową
1 732 793,71 PLN
RAZEM 13 862 148,48 PLN
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
87
Zadania Wartość projektów
Zad. Nr 1
Impreza integrująca dzieci, młodzież i rodziców 50 000,00
Zad. Nr 2
E= mc2 Program dla szkół z terenu gminy Brzostek 999 370,37
Zad. Nr 3
Aktywna integracja osób zagrożonych ubóstwem lub
wykluczeniem społecznym w gminie Brzostek
150 000,00
RAZEM 1 199 370,37
CAŁKOWITY KOSZT INWESTYCJI NA OBSZARZE
REWITALIZACJI 15 071 518,85 PLN
8.2 Potencjalne źródła finansowania
Najważniejszym źródłem finansowania projektów rewitalizacyjnych w okresie programowania 2014–
2020 (2023) są środki europejskie wydatkowane przede wszystkim w ramach Regionalnych
Programów Operacyjnych. Równocześnie komplementarnymi względem nich źródłami finansowania
przedsięwzięć rewitalizacyjnych są fundusze europejskie w ramach krajowych programów
operacyjnych (np. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko), jak również środki budżetu
państwa i jednostek samorządu terytorialnego oraz inne źródła finansowania (np. środki prywatne).
Poniżej zamieszczono szczegółowy opis potencjalnych źródeł finansowania projektów przewidzianych
do realizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Brzostek. Poniższe informacje odnoszą
się do polityk Unii Europejskiej w okresie programowania 2014–2020 (2023) oraz aktualnie
realizowanych polityk i programów krajowych.
Podstawowym źródłem finansowania projektów (zarówno infrastrukturalnych, jak i społecznych)
przewidzianych do realizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Brzostek będzie
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2014–2020. Za
pośrednictwem tego programu kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne wspierane będą przede
wszystkim w ramach działania 6.3. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej. Głównym celem tego
działania jest ograniczenie problemów społecznych na terenach zdegradowanych. W
ramach powyższego działania wspierane będą projekty ukierunkowane na ograniczenie istotnych
problemów społecznych zidentyfikowanych w Lokalnych (Gminnych) Programach Rewitalizacji.
W szczególności o dofinansowanie mogą ubiegać się przedsięwzięcia, których zakres rzeczowy
obejmuje:
- przebudowę, rozbudowę, nadbudowę lub remont w celu przywrócenia bądź nadania nowych funkcji
(społecznych, gospodarczych, edukacyjnych, kulturalnych, rekreacyjnych):
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
88
- budynków użyteczności publicznej oraz zdegradowanych budynków (tj. poprzemysłowych,
powojskowych, popegeerowskich, pokolejowych) wraz z zagospodarowanie przyległego otoczenia,
funkcjonowanie związanego z tymi budynkami,
- obszarów przestrzeni publicznej.
- roboty restauratorskie i konserwatorskie budynków znajdujących się w rejestrze zabytków oraz
budynków położonych w strefie ochrony konserwatorskiej wraz z zagospodarowaniem terenu
funkcjonalnie związanego z tymi budynkami.
Ponadto w ramach powyższych typów przedsięwzięć możliwe będzie dofinansowanie (wyłącznie jako
elementu uzupełniającego realizację kompleksowych projektów rewitalizacyjnych) następujących
działań:
- budowa, przebudowa lub rozbudowa infrastruktury drogowej poprawiającej dostępność do
rewitalizowanych terenów i obiektów (nie więcej niż 30% kosztów kwalifikowalnych projektu),
- budowa, przebudowa lub rozbudowa podstawowej infrastruktury komunalnej (przewodów lub
urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, teletechnicznych oraz
gazowych) na obszarze objętym projektem, w celu zapewnienia dostępu dla wszystkich
rewitalizowanych terenów i obiektów do podstawowych usług komunalnych,
- przebudowa wspólnych części wielorodzinnych budynków mieszkalnych,
- przebudowa i zakup systemów poprawy bezpieczeństwa publicznego,
- zakup sprzętu i wyposażenia bezpośrednio związanego z funkcją, jaką pełnić będą budynki lub
przestrzenie publiczne poddane rewitalizacji.
Zgodnie z zasadami przyjętymi w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa
Podkarpackiego na lata 2014–2020, inwestycje finansowane w ramach omawianego działania
powinny uwzględniać dostosowanie infrastruktury i wyposażenia do potrzeb osób
niepełnosprawnych. Ponadto uzyskanie wsparcia ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach działania 6.3. będzie uwarunkowane zobowiązaniem się wnioskodawcy do
złożenia (jako lider lub partner w projekcie) komplementarnego wniosku o dofinansowanie środkami
Europejskiego Funduszu Społecznego. Na etapie oceny przedsięwzięć składanych w
ramach działania 6.3. będzie badana komplementarność z projektami planowanymi do realizacji w
ramach osi VIII (Integracja społeczna) i IX (Jakość edukacji i kompetencji w regionie) Regionalnego
Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego.
W związku z powyższym projekty rewitalizacji o charakterze społecznym, przewidziane
w niniejszym dokumencie mogą zostać wsparte środkami Europejskiego Funduszu Społecznego
w szczególności w ramach następujących działań Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Podkarpackiego:
- Działanie 8.1. Aktywna integracja osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
(zintegrowane i zindywidualizowane programy realizowane w oparciu o ścieżkę reintegracji,
obejmujące usługi aktywnej integracji o charakterze: społecznym, edukacyjnym, zdrowotnym
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
89
i zawodowym, włączanie osób niepełnosprawnych w zajęcia na rzecz aktywizacji zawodowej,
realizowane w warsztatach terapii zajęciowej, wsparcie działalności w zakresie reintegracji
zawodowej i społecznej, prowadzonej w szczególności przez Zakłady Aktywności Zawodowej, Kluby
- Działanie 9.2. Poprawa jakości kształcenia ogólnego (np. kształcenie kompetencji kluczowych na
rynku pracy oraz właściwych postaw i umiejętności, kompleksowe programy wspomagające szkoły
bądź też placówki oświaty w procesie indywidualizacji pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi).
- Działanie 9.3. Podnoszenie kompetencji osób dorosłych w obszarze TIK i języków obcych
(przedsięwzięcia ukierunkowane m.in. na kształcenie w formach pozaszkolnych osób dorosłych
zainteresowanych zdobyciem, podniesieniem lub też uzupełnieniem kompetencji kluczowych
w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych i języków obcych).
- Działanie 9.5. Podnoszenie kompetencji osób dorosłych w formach pozaszkolnych (działania
dotyczące podnoszenia umiejętności i uzyskiwanie kwalifikacji zawodowych przez uczestników
pozaszkolnych form kształcenia zawodowego i wzmacnianie ich zdolności do zatrudnienia poprzez:
kwalifikacyjne kursy zawodowe, kursy umiejętności zawodowych, a także inne kursy umożliwiające
uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych).
Poza działaniem 6.3. (Rewitalizacja przestrzeni regionalnej), w Regionalnym Programie Operacyjnym
Województwa Podkarpackiego na lata 2014–2020 przewidziano również preferencje dla projektów
rewitalizacyjnych (zwiększenie alokacji Unii Europejskiej o środki budżetu państwa) także w ramach
innych działań. Działaniami tymi są:
- Działanie 4.3. Gospodarka wodno-ściekowa (m.in. budowa, rozbudowa, przebudowa lub zakup
wyposażenia w zakresie infrastruktury kanalizacji ściekowej i oczyszczania ścieków – projekty
realizowane w aglomeracjach z przedziału 2 – 10 tys. RLM, budowa, rozbudowa, przebudowa lub
zakup wyposażenia w zakresie sieci wodociągowej oraz ujęć i stacji uzdatniania wody).
- Działanie 5.4. Niskoemisyjny transport miejski (projekty mające na celu ograniczenie emisji
zanieczyszczeń oraz budowę spójnego i efektywnego systemu przewozów pasażerskich, m.in.
poprzez: zakup lub modernizację niskoemisyjnego taboru transportu publicznego, budowę lub
przebudowę niezbędnej infrastruktury na potrzeby komunikacji miejskiej).
- Działanie 6.2. Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej (projekty dotyczące m.in.:
przebudowy i rozbudowy istniejącej infrastruktury podmiotów ochrony zdrowia, zakup sprzętu
medycznego oraz wyposażenia niezbędnego do świadczenia usług medycznych, budowa,
przebudowa, rozbudowa, remont lub wyposażenie istniejącej infrastruktury dla podmiotów
świadczących usługi pomocy społecznej oraz bazy lokalowej dla jednostek systemu wspierania
rodziny i systemu pieczy zastępczej, budowa, przebudowa bądź też remont zdegradowanych
budynków w celu ich adaptacji na mieszkania wspomagane, chronione i socjalne, budowa,
przebudowa, rozbudowa lub remont istniejących budynków wraz z zakupem niezbędnego
wyposażenia do świadczenia usług w zakresie opieki nad dziećmi do lat 3).
Projekty rewitalizacyjne przewidziane do realizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy
Brzostek mogą także zostać dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
90
i Środowisko na lata 2014–2020. Pomimo iż w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
nie przewidziano bezpośredniego wsparcia na rzecz rewitalizacji (tj. nie wydzielono odrębnych działań
dedykowanych projektom rewitalizacyjnym), to zaplanowano przyjęcie rozwiązań promujących
projekty powiązane z Lokalnymi Programami Rewitalizacji. Preferencje dla projektów
rewitalizacyjnych (tj. dedykowane kryteria wyboru projektów) przewidziane zostały w ramach
następujących działań:
- Działanie 2.5. Poprawa jakości środowiska miejskiego (rekultywacja terenów zdegradowanych bądź
zdewastowanych oraz remediacja terenów zanieczyszczonych, rozwój terenów zieleni w
miastach i ich obszarach funkcjonalnych, inwentaryzacja terenów zdegradowanych i terenów
zanieczyszczonych).
- Działanie 8.1. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury (m.in. prace
konserwatorskie, restauratorskie oraz roboty budowlane przy obiektach i na obszarach zabytkowych
i zespołach tych obiektów i w ich otoczeniu, rozbudowa, przebudowa i remont nie zabytkowej
infrastruktury na cele działalności kulturalnej, edukacji artystycznej i archiwów, zakup trwałego
wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej, ochrona i zachowanie zabytkowych ogrodów i
parków, zabezpieczenie obiektów przed kradzieżą i zniszczeniem).
Projekty przewidziane do realizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Brzostek dotyczące
ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego (zarówno materialnego, jak i
niematerialnego), rozwoju infrastruktury kulturalnej, a także wspierania aktywności kulturalnej
mieszkańców mogą zostać wsparte w ramach różnego rodzaju Programów Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego.
Program Dziedzictwo kulturowe (zasadniczym celem programu jest ochrona polskiego
dziedzictwa kulturowego w kraju i za granicą, wspieranie działalności muzeów, jak również
popularyzacja kultury ludowej). Projekty zaproponowane w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla
Gminy Brzostek w szczególności mogą się ubiegać o dofinansowanie w ramach następujących
priorytetów tego programu:
- Priorytet 1. Ochrona zabytków (głównym dążeniem priorytetu jest zachowanie materialnego
dziedzictwa kulturowego, poprzez konserwację oraz rewaloryzację zabytków nieruchomych
i ruchomych, a także ich udostępnianie na cele publiczne). W ramach tego priorytetu możliwe jest
dofinansowanie prac konserwatorskich i restauratorskich bądź robót budowlanych przy zabytkach
wpisanych do rejestru zabytków. O wsparcie finansowe w ramach tego priorytetu mogą się ubiegać:
osoby fizyczne, jednostki samorządu terytorialnego, a także inne jednostki organizacyjne, które są
właścicielami lub też posiadaczami zabytków wpisanych do rejestru zabytków (bądź posiadają taki
zabytek w trwałym zarządzie).
Program Rozwój infrastruktury kultury (zasadniczym celem programu jest wsparcie
infrastruktury oraz poprawa funkcjonowania podmiotów prowadzących działalność kulturalną,
domów kultury, jak również szkół i uczelni artystycznych). Projekty przewidziane do realizacji
w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Brzostek w szczególności mogą ubiegać się
o dofinansowanie w ramach poniższych priorytetów:
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
91
- Priorytet 1. Infrastruktura kultury (głównym celem priorytetu jest stworzenie optymalnych
warunków dla prowadzenia działalności kulturalnej, poprzez rozbudowę oraz modernizację
infrastruktury instytucji kultury, a także innych podmiotów prowadzących działalność w tym
obszarze). W przypadku tego priorytetu możliwe jest dofinansowanie projektów dotyczących m.in.
budowy, przebudowy i remontu infrastruktury służącej realizacji działalności kulturalnej, jak również
zakup wyposażenia na potrzeby działalności kulturalnej. O wsparcie finansowe w ramach tego
priorytetu mogą się ubiegać m.in. samorządowe instytucje kultury (z wyjątkiem domów i
ośrodków kultury oraz centrów kultury i sztuki, a także bibliotek w skład których wchodzą powyższe
instytucje), jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, jak również kościoły i
związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne.
Program Edukacja (zasadniczym celem tego programu jest rozwijanie kreatywności oraz ekspresji
twórczej, a także podnoszenie kompetencji artystycznych i medialnych społeczeństwa).
Przedsięwzięcia zaproponowane w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Brzostek mogą się
ubiegać o wsparcie w szczególności w ramach priorytetu:
- Priorytet 1. Edukacja kulturalna (głównym dążeniem priorytetu jest rozwijanie kreatywności
i ekspresji twórczej obywateli oraz wspieranie wydarzeń artystycznych adresowanych do dzieci
i młodzieży). W ramach powyższego priorytetu możliwe jest dofinansowanie zadań edukacyjno-
animacyjnych dla wszystkich grup wiekowych, jak również wydarzeń artystycznych dla dzieci
i młodzieży do 18 roku życia.
Główne instrumenty finansowe dostępne dla projektów planowanych do rewitalizacji Gminy Brzostek
przez Gminę Brzostek, JST, organizacje pozarządowe, przedsiębiorców i inwestorów prywatnych
przedstawia poniży schemat.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
92
INSTRUMENTY FINANSOWE SUBREGIONÓW
INSTRUMENTY FINANSOWE OBSZARU METROPOLITARNEGO
INSTRUMENTY FINANSOWE OBSZARU REWITALIZACJI
LOKALNE GRUPY DZIAŁANIA
NORWESKI MECHANIZM FINANSOWY
SZWAJCARSKI MECHANIZM FINANSOWY
PROGRAMY WSPÓLNOTOWE UE
PROGRAM JUNCKERA
INSTRUMENTY EBI
PROGRAM COSME
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
93
8.3 Zadania inwestycyjne z źródłem finansowania
NR ZAD
TYTUŁ PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNEGO
INWESTOR LOKALIZACJA TERMIN
REALIZACJI ZADANIA
SZACUNKOWY KOSZT
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Nr 1
Rewitalizacja zabytkowego układu
urbanistycznego Brzostku
Gmina Brzostek Brzostek dz. nr 821 822 2018-2019 3 500 000,00 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020, (Oś VI Spójność przestrzenna i społeczna)
Budżet Gminy
Nr 2
Budowa rodzinnego placu
rekreacyjnego z urządzeniami
rekreacji indywidualnej z obiektami
małej architektury w miejscowości
Brzostek
Gmina Brzostek Brzostek dz. nr 198, 199,
200,201,202
2017-2018 130 000,00 Regionalny Program Operacyjny Województwa
Podkarpackiego 2014-2020, (Oś 11 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej)
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW 2014-2020)
Programy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Budżet Gminy
Nr 3
Przebudowa Domu Ludowego w
Zawadce Brzosteckiej wraz z
budową obiektu malej architektury
w Bukowej
Gmina Brzostek Zawadka Brzostecka dz. nr 181
Bukowa dz. nr 486/2 2017-2020 150 000,00 Regionalny Program Operacyjny Województwa
Podkarpackiego 2014-2020, (Oś 11 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej)
Budżet Gminy
Program Operacyjny Ministra Kultury 2017-2022, infrastruktura kultury
Program Operacyjny Ministra Kultury 2017-2022, Promesa MKiDN
Fundusz Wyszehradzki
NMFiMF EOG 2015-2020
Fundacje krajowe i zagraniczne
Nr 4 Rozbudowa budynku Brzostek ul.
Rynek 39
Drozd Małgorzata Brzostek ul. Rynek 39
Dz. nr 820/1 820/3 820/5 2017-2019 600 000,00
Środki własne inwestora
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
94
NR ZAD
TYTUŁ PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNEGO
INWESTOR LOKALIZACJA TERMIN
REALIZACJI ZADANIA
SZACUNKOWY KOSZT
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020, (Oś 11 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej)
Krajowe środki publiczne
Nr 5 Program poprawy czystości zlewni
rzeki Wisłoki – Etap IV – Gmina
Brzostek i Gmina Tarnowiec
Gmina Brzostek
Gmina Tarnowiec
Brzostek ul. Ostafińskiego,
Węgierska, Polna, Szkolna,
Przedmieście, 11-go Listopada,
Bukowa , Klecie, Tarnowiec
IV.2016/ II.2018 4 916 899,17 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020, (Oś VI Spójność przestrzenna i społeczna)
Budżet Gminy
Nr 6 Poprawa oraz rozwój usług i
infrastruktury instytucji kultury w
Brzostku poprzez rozbudowę
zabytkowego budynku Magistralu
Gmina Brzostek Brzostek dz. nr 804,805,756/3,
757/3, 758
II kw. 2017 – III kw.
2018
2 832 455,60 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020, (Oś VI Spójność przestrzenna i społeczna)
Środki partnerów/środki programów ochrony zabytków Wojewody i Marszałka
Budżet Gminy
Nr 7 Budowa drogi gminnej łączącej
drogę krajową nr 73 z ul.
Mysłowskiego w miejscowości
Brzostek k/gimnazjum – odcinek
łączący ul. Królowej Jadwigi z M.N.
Mysłowskiego
Gmina Brzostek Brzostek dz. nr 764, 768/8,
771/1, 771/2, 772,774, 763/2,
766/10, 766/12, 766/14,
766/16, 767/9, 768/2, 773/3
03/2017 – 11/2017 1 732 793,71 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020, (Oś VI Spójność przestrzenna i społeczna)
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Budżet Gminy
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
95
8.4. Zadania społeczne z źródłem finansowania.
NR
ZAD
TYTUŁ PRZEDSIĘWZIĘCIA
SPOŁECZNEGO INWESTOR LOKALIZACJA
TERMIN REALIZACJI
ZADANIA
SZACUNKOWY KOSZT PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNEGO
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Nr 1 Impreza integrująca dzieci, młodzież i
rodziców Gmina Brzostek
Gmina Brzostek
Kamienica Górna
2017 50 000,00 Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (FIO)
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020
Programy Bilateralne
Budżet Gminy
Nr 2 E=mc2 – Program wsparcia szkół z
terenu gminy Brzostek Gmina Brzostek Gmina Brzostek II/2017 – VI/2018 999 370,37 Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (FIO)
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego 2014-2020
Programy Bilateralne
Program Operacyjny Ministra Kultury 2017-2022, infrastruktura kultury
Program Operacyjny Ministra Kultury 2017-2022,
Promesa MKiDN
Fundusz Wyszehradzki
NMFiMF EOG 2015-2020
Programy Bilateralne
Budżet Gminy
Nr 3 Aktywna integracja osób zagrożonych
ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
w gminie Brzostek
Gmina Brzostek Gmina Brzostek 2017-2018 150 000,00 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 Oś priorytetowa VIII Integracja społeczna Działanie 8.2 Aktywna integracja osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym prowadzona przez Ośrodki Pomocy Społecznej/Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.
Budżet Gminy
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
96
8.5 Powiązanie zadań inwestycyjnych i społecznych z Wieloletnią Prognozą
Finansową Gminy Brzostek na lata 2017-2020.
Wieloletnia Prognoza Finansowa zawiera prognozę przychodów i wydatków dla jednostki samorządu
terytorialnego, jaką jest Gmina Brzostek w perspektywie kilkunastu lat. Dokument zawiera
przykładowe zadania do realizacji przez Gminę Brzostek w perspektywie finansowej 2017-2020.
Zadania inwestycyjne i społeczne wpisane do Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Brzostek
na lata 2016-2020, winny być wpisane do Wieloletniej Prognozy Finansowej, albo w cyklu tworzenia
budżetów jednorocznych na kolejne lata, albo w przypadku zadań mających wymiar ponadroczny,
winny być wpisane całościowo w roku 2017, z pełnymi konsekwencjami, dla wskaźników
efektywności budżetowej w okresie obowiązywania LPR (2016-2020), a w przypadku kiedy spłata
zaciągniętych zobowiązań przekroczy rok 2020 w dłuższym horyzoncie czasowym. W przypadku
zadań inwestycyjnych – podstawowych, które nie będą mogły być powiązane z
Wieloletnią Prognozą Finansowa należy je w procesie ewaluacji i uaktualniania Lokalnego Programu
Rewitalizacji, wykreślić.
Zadania społeczne winny być wpisane w rocznych programach działania Jednostek Samorządu
Terytorialnego i być powiązane z Wieloletnią Prognozą Finansową w wymiarze jednorocznych
budżetów opracowywanych dla Brzostka na lata 2017-2020.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
97
ROZDZIAŁ IX
MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚĆI
Wśród szczegółowej diagnozy oraz udziału społecznego w działaniach w kierunku tworzenia
Lokalnego Programu Rewitalizacji, komplementarność jest ważnym aspektem w jego realizacji.
Według Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020
opracowanych przez Ministerstwo Rozwoju wymogiem koniecznym dla wspierania projektów
rewitalizacyjnych jest zapewnienie komplementarności w pięciu aspektach: przestrzennym,
problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, międzyokresowym i źródeł finansowania.
Program rewitalizacji złożony z wielu różnorodnych projektów skutkuje efektywnym
wykorzystaniem środków finansowych przeznaczonych na rewitalizację.
Poszczególne projekty rewitalizacyjne są wzajemnie powiązane. Na obszarze objętym programem
rewitalizacji zapewniona zostanie komplementarność między poszczególnymi projektami
i przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy.
Komplementarność przestrzenna
Zapewnienie komplementarności przestrzennej ma zagwarantować efektywne oddziaływanie
Lokalnego Programu Rewitalizacji na cały obszar kryzysowy oraz synergię przestrzenną
poszczególnych projektów rewitalizacyjnych. Umożliwi to synchronizację efektów oddziaływania na
sytuację kryzysową. Co istotne, realizowane działania nie będą skutkowały transferem problemów
na inne obszary gminy oraz nie będą wyzwalały niepożądanych problemów, takich jak segregacja
społeczna i wykluczenie. Komplementarność przestrzenna została zapewniona poprzez koncentrację
projektów na jednym, wyznaczonym i delimitowanym obszarze rewitalizacji. Skupienie projektów
wyselekcjonowanych do realizacji na wyznaczonym obszarze rewitalizacji będzie w sposób
pozytywny rzutować na całą Gminę, ponieważ wiele z nich dotyczyć będzie działań podejmowanych
dla miejsc użyteczności publicznej, dzięki temu korzystać z nich będą mogli mieszkańcy spoza
obszaru bezpośrednio objętego procesem rewitalizacji.
Komplementarność problemowa
Komplementarność problemowa występuje w Lokalnym Programie Rewitalizacji dla gminy Brzostek.
Komplementarność ta wyzwala konieczność wzajemnego dopełniania tematycznego realizowanych
projektów. Dzięki temu LPR będzie oddziaływał na wszystkie wskazane sfery rewitalizacji:
społeczną, gospodarczą, przestrzenno-funkcjonalno-techniczną i środowiskową. Służy to nie tylko
przeciwdziałaniu problemom w różnych sferach, ale zapobiega również fragmentacji działań
koncentrując uwagę na systemowym i kompleksowym spojrzeniu na źródła kryzysu danego
obszaru. W Lokalnym Programie Rewitalizacji określono prognozowane rezultaty realizacji
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
98
projektów oraz spodziewane efekty rewitalizacji wskazane w wizji stanu obszaru po
przeprowadzeniu procesu rewitalizacji. Efektem każdego z działań, będzie wspólne dążenie do
osiągnięcia celów głównych. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne są powiązane ze strategicznymi
kierunkami rozwojowymi gminy, co wykazano poprzez wskazanie zbieżności celów LPR
z kluczowymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi. Dodatkowo w zestawieniu
planowanych przedsięwzięć uwzględniono problemy jakie dane działanie pozwoli rozwiązać.
Działania rewitalizacyjne przewidziane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy
Brzostek, zostały zaplanowane w taki sposób, aby przedsięwzięcia rewitalizacyjne o charakterze
infrastrukturalnym, w tym modernizacja obiektów czy termomodernizacje, w tym budynki
wielorodzinne, czy również stworzenie atrakcyjnych miejsc rekreacji i integracji mieszkańców dla
których dominującą sferą interwencji jest sfera przestrzenno-funkcjonalna, techniczna oraz
w przypadku termomodernizacji sfera środowiskowa, stanowiły trwały fundament dla rozwoju
społecznych projektów rewitalizacyjnych i były z nimi ściśle powiązane. Projekty służące poprawie
infrastruktury i atrakcyjności przestrzeni publicznych, jak również projekty społeczne służące
pobudzeniu rynku pracy i aktywizacji zawodowej mieszkańców, przełożą się na wzmocnienie sfery
gospodarczej w dynamicznie rozwijającym się otoczeniu Gminy.
Komplementarność proceduralno-instytucjonalna
Efektywne współdziałanie różnych instytucji i podmiotów na rzecz LPR jest możliwe dzięki
odpowiednio zaprojektowanemu systemowi zarządzania. Komplementarność proceduralno-
instytucjonalna stanowi wyraz prawidłowo zarządzanego LPR oraz spójności procedur.
Zarządzanie niniejszym programem zostanie przypisane Zespołowi Rewitalizacji, którego struktura
w dużej mierze będzie osadzona w przyjętym systemie zarządzania Gminą. Przewodniczącym
Zespołu będzie osoba wskazana przez Burmistrza, natomiast trzonem, powołani przez
przewodniczącego przedstawiciele/pracownicy Urzędu i jednostek organizacyjnych Gminy
Członkowie Zespołu Rewitalizacji. Szczegółowy zakres kompetencji poszczególnych jednostek został
określony w rozdziale System wdrażania LPR. Dodatkowo, tak wypracowana struktura umożliwia
zaangażowanie w proces rewitalizacji szerokiego grona interesariuszy, którzy aktywnie uczestniczyli
w pracach nad programem już na etapie jego programowania, w tym poprzez aktywne uczestnictwo
w organizowanych konsultacjach społecznych.
Komórki organizacyjne Urzędu Gminy w Brzostku, które zostaną włączone w realizację LPR zostaną
powołane przez Burmistrza Brzostku, będą miały również za zadanie współpracować z
jednostkami odpowiedzialnymi za wdrażanie przedsięwzięć-wsparcie w uzyskiwaniu dotacji,
dokumentacji projektowej. Oprócz wskazanych powyżej jednostek zaangażowanych w realizację
LPR, włączone zostaną stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, placówki edukacyjne, które
funkcjonują na terenie Gminy Brzostek.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
99
Komplementarność międzyokresowa
Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Brzostek na lata 2016-2020 zwraca uwagę na zachowanie
ciągłości programowej.
Projekty zaplanowane w Programie są komplementarne wobec przedsięwzięć już zrealizowanych
w ramach polityki spójności na lata 2007-2013. Działania te dotyczą przede wszystkim walki
z bezrobociem, ubóstwem, negatywnym zjawiskom patologii, wspieraniem przedsiębiorczości-
poprzez organizację kursów doszkalających dla mieszkańców. W zakresie środowiska naturalnego
programy związane z termomodernizacją budynków mieszkalnych/użyteczności publicznej,
dofinansowania do wymiany kotłów na niskoemisyjne. W zakresie sfery technicznej oraz działań
mających na celu poprawę funkcjonalności przestrzeni publicznej, wymienić należy: inwestycje
w zakresie infrastruktury drogowej poprawiająca mobilność mieszkańców. Działania podejmowane
w poprzednich okresach są kontynuowane w obecnym dokumencie. Doświadczenie zdobyte podczas
realizacji poprzednich działań rewitalizacyjnych pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie
środków finansowych.
Komplementarność źródeł finansowania
Projekty rewitalizacyjne zawarte w niniejszym Programie będą finansowane w oparciu
o uzupełniające się środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego,
Funduszu Społecznego (EFS), środków własnych Gminy Brzostek, środków spółdzielni
mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych, środków budżetu powiatowego powiatu dębickiego,
Powiatowego Urzędu Pracy, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Niewykluczone jest również
angażowanie w proces rewitalizacji kapitału prywatnego (np. przedsiębiorców), jak również
wykorzystanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego. Jednakże należy pamiętać
o dążeniu do wykluczenia ryzyka podwójnego dofinansowania. Dla realizacji zasady dodatkowości
środków Unii Europejskiej niezbędna jest koordynacja środków programów operacyjnych ze
środkami polityk i instrumentów krajowych, na co również zwrócono uwagę w Projekcie. Źródła
finansowania projektów wraz z kosztem realizacji zostały omówione w rozdziale poświęconym
Indykatywnym ramom finansowym.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
100
ROZDZIAŁ X
PARTYCYPACJA SPOŁECZNA: MECHANIZMY WŁĄCZANIA
MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORCÓW I INNYCH PODMIOTÓW
I GRUP AKTYWNYCH NA TERENIE GMINY W PROCES
REWITALIZACJI
Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Brzostek na lata 2016 - 2020 został opracowany metodą
partycypacji społecznej przy dużym zaangażowaniu mieszkańców Gminy Brzostek, a także radnych,
przedsiębiorców, przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz liderów opinii publicznej. Takie
podejście ma na celu podniesienie skuteczności i trwałości projektów rewitalizacyjnych a także
świadomości i gotowości działania na obszarach objętych Programem Rewitalizacji.
W procesie opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji zasadniczym był udział interesariuszy,
wszystkich osób i instytucji, które są odpowiedzialne za rozwiązywanie problemów na obszarze
Gminy. Dzięki aktywności interesariuszy możliwa była rzetelna diagnoza Gminy, pozwalająca
wyznaczyć obszary zdegradowane i obszary rewitalizacji, nie tylko na podstawie danych
statystycznych, ale także przy aktywnym udziale społeczności lokalnej. Opinie mieszkańców
pomogły określić problemy jak również lokalny potencjał Gminy Brzostek oraz możliwości i korzyści
wynikające z przeprowadzenia rewitalizacji. Każdy mieszkaniec miał możliwość wyrażenia swojej
opinii na temat obszaru, na którym ma być przeprowadzony proces rewitalizacji dzięki umieszczonej
przez Urząd Miasta i Gminy Brzostek - ankiecie na stronie i portalu FB. Aby proces ankietyzacji był
skuteczny umożliwiono mieszkańcom oprócz ręcznego wypełnienia kwestionariuszy również
elektroniczne z możliwością przesłania na email gminy.
10.1 Konsultacje społeczne
W dniu 04 listopada 2016 r. w budynku Urzędu Miasta i Gminy Brzostek odbyło się pierwsze spotkanie
organizacyjne dotyczące prac nad LPR dla Gminy Brzostek na lata 2016-2020. Kolejne spotkanie
organizacyjne miało miejsce w dniu 17 listopada 2016 przy udziale zespołu ds. rewitalizacji
powołanym przez Burmistrza Brzostku. Na spotkaniu ustalono terminy spotkań konsultacyjnych.
Pierwsze konsultacje społeczne odbyły się 2 grudnia 2017. Harmonogram konsultacji rozpoczęło pięć
spotkań z młodzieżą szkolną w Zespole Szkół w Nawsiu Brzosteckim, w Gimnazjum w Brzostku,
w Zespole Szkół w Siedliskach –Bogusz, w Januszkowicach oraz w Zespole Szkół im. Jana
Pawła II w Kleciach. Młodzież zgłaszała zadania do realizacji na terenie gminy np. budowa basenu,
kina, poprawa komunikacji i bezpieczeństwa związana z remontem dróg i ich oświetlenia, budową
chodników itp.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
101
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
102
W dniu 2 grudnia 2016 w Domu Kultury w Brzostku odbyły się również konsultacje społeczne, w
którym udział wzięli przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego Gminy Brzostek i
jednostek podległych, jak również radni i sołtysi. Kolejne spotkanie ogólne było dla przedsiębiorców
i mieszkańców gminy Brzostek. Celem konsultacji było zaprezentowanie ramowego harmonogramu
działań oraz przedstawienie cech i elementów Lokalnego Programu Rewitalizacji. Zainteresowanym
interesariuszom przedstawiono również główne źródła finansowania działań w ramach LPR. Na
tych spotkaniach rozdane zostały karty zadaniowe z zadaniami inwestycyjnymi i społecznymi
oraz ankiety i analizy SWOT.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
103
10.2 Wyniki badań ankietowych
WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO LIDERÓW OPINII PUBLICZNEJ MIESZKAŃCÓW
I INTERESARIUSZY REWITALIZACJI:
Wśród beneficjentów ankiety 59% stanowiły kobiety, a 41% mężczyźni.
Najwięcej badanych obejmował przedział wiekowy od 30 do 39 lat (39%), następnie od 25 do 29 lat
(20%) i od 40 do 49 lat (16%).
59%
41%
KOBIETA
MĘŻCZYZNA
Płeć
0%
8%
20%
39%
16%
12%
5%
do 18 lat
od 18 do 24
od 25 do 29
od 30 do 39
od 40 do 49
od 50 do 59
60 lat i więcej
Wiek
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
104
Wśród ankietowanych najwięcej osób posiadało wykształcenie wyższe (43%) oraz średnie (31%),
a następnie wykształcenie zasadnicze zawodowe z wynikiem tylko 10%.
Wśród badanych najwięcej było osób pracujących w sektorze prywatnym (25%). Natomiast tylko o
1 p.p. stanowiły osoby nie pracujące oraz pracownicy gospodarki uspołecznionej (24%).
4%
2%
2%
10%
31%
8%
43%
NIEPEŁNE PODSTAWOWE
PODSTAWOWE
GIMNAZJALNE
ZASADNIECZE ZAWODOWE
ŚREDNIE
POLICEALNE/NIEPEŁNE WYŻSZE
WYŻSZE
Wykształcenie
25%
16%
24%
24%
11%
pracownik najemny w sektorze prywatnym
pracownik gospodarki uspołecznionej
pracuje na własny rachunek
nie pracuje
inne (jakie)
Struktura zatrudnienia
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
105
Biorąc pod uwagę fakt, że prawie jedna trzecia badanych nie pracuje nie dziwi wybór dokonany przez
ankietowanych na pytanie dotyczące poziomu życia. Najczęściej wybierali odpowiedź – „jakoś sobie
radzimy” (43%) oraz „żyjemy przeciętnie” (41%). Tylko 8% ankietowanych stwierdziło, że „żyje im
się dostatnio” oraz że „dość trudno jest nam przeżyć” – dwie skrajne odpowiedzi.
Zdecydowanie największa ilość ankietowanych mieszka w Brzostku (53%).
8%
43%
41%
8%
0%
ŻYJE NAM SIĘ DOSTATNIO
JAKOŚ SOBIE RADZIMY
ŻYJEMY PRZCIĘTNIE
DOŚĆ TRUDNO JEST NAM PRZEŻYĆ
BARDZO TRUDNO JEST NAM PRZEŻYĆ
53%2%
0%0%
4%2%
0%4%
1%4%
2%8%
4%2%
4%4%
0%4%
2%
BrzostekBączałkaBukowa
GłobikowaGozrejowa
Grudna DolnaGrudna GornaJanuszkowice
Kamienica DolnaKamienica Górna
KlecieNawsie Brzosteckie
OpacionkaPrzeczyca
Siedliska -BoguszSkurowa
SmarżowaWola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
106
ANALIZA POSZCZEGÓLNYCH PYTAŃ, ZAWARTYCH W ANKIETACH, PRZEDSTAWIA SIĘ
NASTĘPUJĄCO:
1. Czy Pana(i) zdaniem gminie potrzebny jest program ożywienia gospodarczego,
społecznego i przestrzenno-środowiskowego w postaci LOKALNEGO PROGRAMU
REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK na lata 2016-2020?
74% ankietowanych opowiedziało się, że istnieje potrzeba opracowania LOKALNEGO PROGRAMU
REWITALIZACJI DLA GMINY BRZOSTEK na lata 2016-2020.
2. Jaki obszar gminy powinien być Pana(i) zdaniem poddany procesowi rewitalizacji?
Według ankietowanych obszar, który powinien być poddany rewitalizacji w pierwszej kolejności to:
Brzostek stanowiący wizytówkę całej gminy (54%). Dlatego mieszkańcy gminy bardzo często
wskazywali punkt wymagający rewitalizacji - centrum - rynek Brzostka. Ankietowani widzą w
renowacji rynku rozwiązanie licznych innych problemów np. zainteresowanie przedsiębiorców
nowymi inwestycjami - stworzy nowe miejsca pracy, zwróci uwagę turystów, zwiększy
bezpieczeństwo w centralnej części Brzostku. Sołectwa, w których również winny być podjęte
działania to: Nawsie Brzosteckie (7%) oraz Zawadka Brzostecka (7%).
74%
22%
4%
0%
Zdecydowanie tak
Raczej tak
Raczej nie
Zdecydowanie nie
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
107
3. Dlaczego Pana(i) zdaniem ten obszar gminy jest zdegradowany?
Na tak postawione pytanie ankietowani wskazali jako główny powód bezrobocie – brak miejsc pracy
(17%) oraz zły stan dróg i komunikacji (11%), jak również słabo rozwinięta baza turystyczna i
rekreacyjna (11%). Inne zgłaszane odpowiedzi:
• niska jakość terenów publicznych
• małe zasoby mieszkaniowe
• słaby rozwój handlu i usług
• niski poziom kapitału społecznego.
54%
1%
3%
1%
3%
1%
1%
0%
3%
5%
3%
7%
1%
3%
1%
1%
0%
5%
7%
Brzostek
Bączałka
Bukowa
Głobikówka
Gorzejowa
Grudna Dolna
Grudna Górna
Januszkowice
Kamienica Dolna
Kamienica Górna
Klecie
Nawsie Brzostecki
Opacionka
Przeczyca
Siedliska-Bogusz
Skurowa
Smarżowa
Wola Brzostecka
Zawadka Brzostecka
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
108
4. Jakie problemy ekonomiczne, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać
w procesie rewitalizacji?
Problemy ekonomiczne, które ankietowani chcą rozwiązać w procesie rewitalizacji to w pierwszej
kolejności powstanie nowych miejsc pracy (24%). Z problemem bezrobocia związana jest mała
aktywność oraz niewielka ilość małych i średnich przedsiębiorstw jak również zła jakość terenów
inwestycyjnych w gminie Brzostek. Ponadto ankietowani zwrócili również uwagę na słabe połączenia
komunikacyjne z pobliskimi miejscowościami.
17,00%
2,00%
6,00%
3,00%
7,00%
6,00%
8,00%
6,00%
8,00%
11,00%
11,00%
1,00%
2,00%
8,00%
4,00%
0,00%
bezrobocie - brak miejsc pracy
przestępczość
patologie społeczne
niski poziom edukacji
niski poziom kapitału społecznego
słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw
słaby rozwój handlu i usług
zanieczyszczone środowisko
małe zasoby mieszkaniowe
słabo rozwinięta baza turystyczna
zły stan dróg i komunikacji
zły stan obiektów budowlanych
zły stan zabytków
niska jakość terenów publicznych
zdewastowane i opuszczone tereny
inne
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
109
5. Jakie problemy społeczne, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać w
procesie rewitalizacji?
Do najważniejszych problemów społecznych wskazywanych przez ankietowanych do rozwiązania
należą problemy związane z bezrobociem (22%), które są przyczyną emigracji z gminy młodych i
dobrze wykształconych osób (20%). Są to dwa główne problemy nurtujące mieszkańców gminy
Brzostek. Kolejnym istotnym zadaniem do rozwiązania jest problem alkoholizmu (12%) związany z
panująca biedą wśród mieszkańców (11%).
Wśród innych problemów wskazane zostały:
• pomoc rodzinom niewydolnym
• wyrównanie szans edukacyjnych dla uczniów z terenów wiejskich
• nowoczesne rozwiązania architektoniczne
• brak odpowiednich warunków do nauki młodzieży z rodzin biednych lub dysfunkcyjnych
• pomoc rodzinom o niskich dochodach i niewydolnych wychowawczo
24,00%
12,00%
9,00%
10,00%
10,00%
7,00%
7,00%
8,00%
12,00%
1,00%
brak miejsc pracy
brak lub zła jakość terenów inwestycyjnych
brak lub zbyt mała ilość połączeń komunikacyjnych zinnymi ośrodkami
brak wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw
zła gospodarka odpadami, ściekami
niewystarczająca ilość i niski standard mieszkań
zły stan zabytków
słaby rozwój handlu
niewielka ilość (mała aktywność) małych i średnichprzedsiębiorstw
inne (wpisać jakie)
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
110
6. Jakie problemy związane z jakością życia, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i)
rozwiązać w procesie rewitalizacji?
Za najważniejszy problem do rozwiązania związany z jakością życia, ankietowani wskazali brak
ścieżek rowerowych (15%). Kolejno podkreślono problemy związane z niską estetyką otoczenia -
niska jakość urządzeń małej architektury (13%) oraz słabą samoorganizacją społeczną
i współpracę między mieszkańcami a władzami publicznymi (11%)
Jako inne problemy związane z jakością życia respondenci wskazali:
• zły stan techniczny i niewystarczające wyposażenie szkół
• brak terenów zielonych dla celów rekreacyjnych
• brak placów zabaw dla najmłodszych mieszkańców gminy
• problem bezpańskich psów
• nierówne szanse edukacyjne dla ludzi mieszkających na wsi
• brak wsparcia dla najuboższych
• brak dostępu do nowoczesnej technologii
3%
2%
8%
22%
11%
12%
3%
1%
0%
5%
10%
2%
20%
1%
przestępczość
przestępczośc młodocianych
chuligaństwo, wandalizm
bezrobocie
bieda
alkoholizm
przemoc w rodzinie
narkomania
bezdomność
utrudniony dostęp społeczeństwa do dobrych szkół
niedobór organizacji pomagających w znalezieniupracy (przekwalifikowanie, szkolenia)
brak dostępu do nowoczesnej technologii (komputer,internet)
emigracja z gminy młodych i dobrze wykształconychosób
inne
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
111
• brak informatyzacji wsi
• brak oświetlenia
• brak chodników
• konieczność modernizacji oraz budowę nowych dróg.
7. Jakie zostaną osiągnięte efekty, według Pana(i), w procesie rewitalizacji?
Za najwyżej oceniane efekty w procesie rewitalizacji ankietowani uznali zatrzymanie w gminie
młodych i wykształconych (16%), podniesienie standardu życia mieszkańców (14%), wzrost
wykształcenia i umiejętności mieszkańców (11%) oraz pozyskanie inwestorów zewnętrznych (11%).
Oczekiwane efekty zgłaszane przez ankietowanych:
• zwiększenie integracji mieszkańców i pobudzenie ich aktywności lokalnej
• eliminacja patologii w społeczeństwie
• rozwój mikro i małej przedsiębiorczości
• zwiększenie ilości i poprawa jakości punktów handlowych
13
10
15
6
4
10
2
9
8
5
3
3
11
1
niska estetyka otoczenia - niska jakość urządzeńmałej architektury
brak terenów zielonych i spacerowych, boisk,placów zabaw
brak ścieżek rowerowych
zły stan infrastruktury wokół budynków
chaos reklamowy
niedostateczna ilość miejsc parkingowych
zły stan techniczny budynków
brak infrastruktury technicznej
brak instytucji, organizacji integrującychmieszkańców sołectw
brak lub słaba aktywnośc ośrodków kulturalno -rekreacyjnych i sportowych
brak poczucia bezpieczeństwa w okolicyzamieszkania
słaby przepływ informacji w sprawachdotyczących najbliższego otoczenia zamieszkania
słaba samoorganizacja społeczna i współpracamiędzy mieszkańcami a władzami publicznymi
inne
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
112
• większe szanse na rynku pracy
• poprawa wizerunku brzosteckiego rynku.
8. Na jakie przedsięwzięcia, które zamierzałby Pan(i) zrealizować w ramach programu
rewitalizacji, chciałby Pan(i) otrzymać wsparcie finansowe?
1. Rewitalizacja rynku brzosteckiego z przyległymi kamienicami.
2. Budowa obwodnicy.
3. Budowa placów rekreacyjnych z urządzeniami rekreacji indywidualnej dla całej rodziny
w miejscowości Brzostek.
4. Budowa placów zabaw dla dzieci w Smarżowa, Skurowa,Siedliska-Bogusz, Kamienica Górna,
Grudna Górna, Gorzejowa, Januszkowice.
5. Budowa i modernizacja dróg.
6. Przebudowa Domu Ludowego w Zawadce Brzosteckiej wraz z budową obiektu malej architektury
w Bukowej.
7. Budowa oczyszczalni przydomowej w Kamienicy Górnej
8. Budowa wodociągu w miejscowości Bukowa, Grudna Dolna, Wola Brzostecka.
9. Oświetlenie dróg.
10. Budowa chodników.
11. Poprawa świadomości mieszkańców w kwestii aktywności w biznesie.
12. Przeciwdziałanie alkoholizmowi i patologiom rodzinnym.
13. Wsparcie bezrobocia.
14. Agroturystyka i rozwój gospodarstwa.
15. Nowe miejsca pracy.
16. Wsparcie małych przedsiębiorstw.
17. Budowa basenu.
18. Budowa kina.
9. Jak ocenia Pan/Pani elementy wpływające na warunki życia mieszkańców gminy?
Oceniając elementy wpływające na warunki życia mieszkańców w skali od 1 do 5 gdzie, 1 to bardzo
źle a 5 to bardzo dobrze ankietowani ocenili poszczególne sfery:
Najwyżej w sferze społecznej oceniono dostępność opieki przedszkolnej oraz poziom edukacji
i ofert zajęć pozalekcyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjalnych w gminie. Najniżej oceniono
sytuacje na rynku pracy.
W sferze gospodarczej najwyżej oceniono dostępność do handlu i usług na terenie gminy a system
wsparcia mikro i małej przedsiębiorczości na terenie gminy bardzo nisko.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
113
Sfera przestrzenno-funkcjonalna, techniczna i środowiskowa została oceniona najwyżej baza
edukacyjna, baza sportowa i rekreacyjno-wypoczynkowa. Najniżej oceniono zaś zagospodarowanie
i wykorzystanie zabytków.
Analizując udzielone odpowiedzi przez respondentów można zauważyć, że istotnym dla mieszkańców
i ich warunków życia jest dostęp do opieki przedszkolnej, poziom nauczania w szkołach oraz
przedsiębiorczość inwestorów, który poprawiliby rynek pracy.
SFERA SPOŁECZNA Średnia ocena
1 Sytuacja na rynku pracy 2,02
2 Dochody uzyskiwane przez mieszkańców 2,43
3 Aktywność i zaangażowanie mieszkańców w sprawy lokalne 2,49
4 Poziom edukacji i oferta zajęć pozalekcyjnych w szkołach podstawowych oraz gimnazjach
3,10
5 Poziom edukacji i oferta zajęć pozalekcyjnych w szkołach ponadgimnazjalnych
2,92
6 Dostępność opieki żłobkowej 2,21
7 Dostępność opieki przedszkolnej 3,67
8 Dostępność i zróżnicowanie oferty kulturalnej i spędzania czasu wolnego 2,55
9 Bezpieczeństwo publiczne 2,69
10 Funkcjonowanie systemu pomocy społecznej w gminie 2,86
SFERA GOSPODARCZA Średnia ocena
1 Przedsiębiorczość mieszkańców 3,04
2 Dostępność do handlu i usług na terenie gminy 3,08
3 System wsparcia mikro i małej przedsiębiorczości na terenie gminy 2,38
SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA, TECHNICZNA
I ŚRODOWISKOWA
Średnia
ocena
1 Dostępność i stan infrastruktury technicznej: drogowej, wodociągowej, kanalizacyjnej itd.
2,72
2 Zagospodarowanie i estetyka przestrzeni publicznych 2,73
3 Baza sportowa i rekreacyjnowypoczynkowa 3,12
4 Baza kulturalnooświatowa 2,80
5 Baza edukacyjna 3,30
6 Zagospodarowanie i wykorzystanie zabytków 2,68
7 Stan środowiska naturalnego i zanieczyszczenia powietrza 3,00
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
114
WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ
W badaniach wzięło udział 115 uczniów, w tym: 53% stanowiły dziewczęta i 47% chłopców.
W większości ankietowanej młodzieży to 15- latkowie (71%). Kolejna grupa wiekowa to 19-latki
(17%). 8% stanowiła młodzież w wieku 16 lat.
Wypełniający ankiety, udzielili odpowiedzi na 7 pytań ważnych dla rozwoju gminy
Brzostek, a ich wyniki prezentuje poniższa analiza:
1. Czy jesteś dumny z tego, że mieszkasz i uczysz się w gminie Brzostek ?
Młodzież odpowiadając TAK, przedstawiła następujące powody:
1. Miła atmosfera panująca w gminie. 26%
2. Dużo atrakcji, możliwość wypoczynku 25%
3. Wysoki poziom nauczania 23%
4. Mam tutaj dom i rodzinę. 15%
5. Bliskość do wszystkich instytucji – mała gmina. 11%
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, uzasadniała ją w poniższy sposób:
1. Brak pracy i przyszłości w gminie Brzostek. 45%
2. Mało perspektyw rozwoju dla ludzi młodych. 30%
TAK; 83%
NIE; 17%
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
115
3. Brak ciekawych miejsc do spędzania wolnego czasu. 25%
2. Proszę podać, czym wyróżnia się gmina Brzostek na tle innych gmin w Polsce?
Młodzież wskazała, za najbardziej wyróżniający atut Gminy Brzostek to posiadanie nowej Hali
Sportowej (41%).
Wśród innych cech wyróżniających gminę Brzostek, młodzież wymieniała:
1. Nowa hala sportowa. 41%
2. Program „Młodzi mają głos”. 17%
3. Tradycja gminy i zabytki. 15%
4. Ładne krajobrazy. 11%
5. Brak odpowiedzi. 16%
3. Czy młodzi ludzie mają w gminie Brzostek szanse rozwoju i znalezienia miejsca dla
siebie?
W większości (61%) ankietowana młodzież ocenia Gminę Brzostek jako miejsce w nie umożliwiające
im rozwój, postrzegając ją jako gminę w której nie mogą znaleźć miejsce dla siebie.
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi TAK, uzasadniała ją w poniższy sposób:
TAK39%
NIE61%
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
116
1. Wysoki poziom nauczania w szkołach. 38%
2. Hala sportowa. 35%
3. Silna osobowość, mocny charakter. 27%
Młodzież często w ankietach tłumaczyła, że silna osobowość i mocny charakter pozwoli im dążyć do
celu w poszukiwaniu pracy na lokalnym rynku lub da im szanse stworzenia własnego biznesu i
pomoże w samorealizacji. Podstawą jest jednak dobre wykształcenie.
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, uzasadniała ją w następujący sposób:
1. Brak ofert dla młodych zdolnych ludzi. 33%
2. Mała ilość firm na rynku lokalnym. 21%
3. Niedostępność lokalnych instytucji dla młodych –
rozwiązanie to wyjazd do większych miejscowości 17%
4. Brak wyższej szkoły 16%
5. Brak uzasadnienia swojego wyboru. 13%
4. Czy czujesz się bezpiecznie w gminie Brzostek?
Poczucie bezpieczeństwa młodzieży w gminie Brzostek w większości (63%) zostało ocenione
pozytywnie.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
117
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi TAK, wymieniła:
1. Spokojna gmina. 44%
2. Częste patrole policji. 22%
3. Nie dochodzi do przestępstw. 16%
4. Mała gmina. 14%
5. Nie ma zagrożeń 4%
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, wymieniła:
1. Duży alkoholizm. 29%
2. Słabe oświetlenie dróg. 24%
3. Brak częstych kontroli policji. 24%
4. Brak chodników. 14%
5. „Bezdomne” psy . 10%
5. Czy młodzi ludzie mają atrakcyjną ofertę spędzenia wolnego czasu w gminie Brzostek?
TAK63%
NIE37%
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
118
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi TAK, uzasadniała ją w poniższy sposób:
1. Dużo atrakcji na świeżym powietrzu. 53%
2. Działają: hala sportowa, siłownia, orlik. 24%
3. Zajęcia w Domu Kultury. 24%
Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, uzasadniała ją w poniższy sposób:
1. Nic się nie dzieje, żadnych atrakcji. 60%
2. Brak miejsca gdzie można spędzić wolny czas np. basen,
kino 40%
6. O jakiej gminie marzysz?
Proszę podać, co zmieniłbyś/zmieniłabyś w gminie Brzostek zasiadając w fotelu Wójta Gminy
Brzostek?
Wśród ankietowanej młodzieży często pojawiającymi się odpowiedziami były:
• marzenia o gminie spokojnej, bardziej rozwiniętej, czystej, otwartej i przyjaznej dla
wszystkich oraz pomagającej młodym znaleźć pracę.
• gmina z odnowionym rynkiem w Brzostku - aby był wizytówką całej gminy.
TAK; 59%
NIE; 41%
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
119
• gmina, która ma bardzo dobre połączenia komunikacyjne z innymi większymi
miejscowościami.
• gmina nowoczesna z podstawowymi atrakcjami na spędzanie wolnego czasu - kino, basen
a nawet teatr.
• gmina rekreacyjna z ścieżkami rowerowymi.
• gmina z obwodnicą, aby główne drogi wokół rynku były w lepszym stanie.
• gmina o czystym powietrzu wzdłuż głównych dróg i okolic,
• gmina bezpieczna z wyremontowanymi drogami z chodnikami i oświetleniem.
7. Jakie widzisz inne ważne problemy do rozwiązania w gminie Brzostek?
Wśród problemów zgłaszanych przez młodzież, a koniecznych do rozwiązania wyróżnić należy:
• brak miejsc pracy dla młodych ludzi
• brak nowych firm na lokalnym rynku
• brak placów zabawa dla najmłodszych mieszkańców
• lepsze drogi z chodnikami i z oświetleniem.
• brak systemów ciągów pieszych i ścieżek rowerowych
• powstanie klubów dla młodzieży.
• lepsze przystanki z zadaszeniem i miejsce do siedzenia
• budowa kina, basenu.
• budowa obwodnicy.
• wysoki poziom hałasu i zanieczyszczone powietrze wzdłuż drogi krajowej nr 73
• brak atrakcyjnego centrum (zdegradowane) powiązanego ciągami pieszo-jezdnymi z
głównymi kierunkami
• alkoholizm mieszkańców
• bezdomne psy
• organizowanie imprez kulturalnych również na terenie innych mniejszych miejscowości.
Podsumowując oczekiwania mieszkańców gminy warto zwrócić uwagę na fakt, iż Brzostek posiada
zabytkowy układ urbanistyczny wpisany do rejestru zabytków, dlatego należy zadbać o ekspozycję i
rewitalizację tych obiektów. Głównie ankietowani zwracali uwagę na niszczejące centrum – rynek
brzostecki. Jego modernizacja nada mu nowe możliwości adaptacyjne związane z usługami
kulturowymi, stworzy mieszkańcom nowe, atrakcyjne miejsce na spędzenie wolnego czasu, a być
może przyczyni się też do wzrostu poziomu bezpieczeństwa. Niestety centrum gminy – rynek –
znajduje się w bardzo niekorzystnym położeniu ze względu na przebiegająca drogę krajową nr 73.
Hałas i natężenie zanieczyszczenia powietrza spowodowane emisją spalin samochodowych
niekorzystnie wpływa na życie mieszkańców. Jest to też przyczyną się wzrostu niebezpieczeństwa
drogowego. Natężony ruch samochodowy zwłaszcza pojazdów ciężarowych powoduje dewastację
nawierzchni asfaltowej. Rozwiązaniem tego problemu, według mieszkańców, byłaby budowa
obwodnicy.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
120
10.3 Analiza SWOT
Dla gminy Brzostek dokonano analizy SWOT pozwalającej na określenie uwarunkowań rozwojowych
i rewitalizacji.
Zbiorcze wyniki tej analizy przedstawiono w tabeli poniżej.
ANALIZA SWOT - SFERA ŚRODOWISKOWA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Potencjał wewnętrzny
położenie w terenie o dużych walorach turystycznych sprzyjających rozwojowi turystyki i rekreacji
piękne krajobrazy ze sporą ilością zabytków przyrody i kultury
obszary zalesione z rezerwatami przyrody
niewielki stopień zanieczyszczenia terenu
zasoby czystej wody
brak wielkich zakładów przemysłowo -produkcyjnych
zalew Klecie
korzystne warunki klimatyczne do rozwoju
rolnictwa ekologicznego
niewystarczająca promocja turystyczna
mało szlaków turystycznych
za mało ścieżek rowerowych
brak kanalizacji w obrębie całej gminy
brak tradycji korzystania z istniejących
walorów środowiskowych
degradacja środowiska związana z działalnością człowieka
niski poziom świadomości ekologicznej (piece na węgiel i koks)
nieefektywna promocja gminy, jako
ośrodka turystycznego.
SZANSE ZAGROŻENIA
Czynniki zewnętrzne
wzrost świadomości ekologicznej wśród społeczeństwa
dbałość o środowisko naturalne
termomodernizacyjnych budynków oraz montaż odnawialnych źródeł energii
poprawa jakości środowiska poprzez zamianę paliwa węglowego na obniżające emisję zanieczyszczeń tj. odnawialne źródła ciepła,
np. kolektory
rozwój turystyki sobotnio-niedzielnej, agroturystyki (trend ogólnoeuropejski) oraz rozwój turystyki aktywnej
wypromowanie gospodarstw agroturystycznych np. w okolicach zalewu Klecie
niska świadomość ekologiczna,
postępująca degradacja środowiska ze
względu na rosnące natężenie ruchu drogowego
pogarszająca się jakość środowiska naturalnego
brak skutecznej egzekucji prawa w zakresie ochrony środowiska
występowanie niekorzystnych zjawisk w środowisku naturalnym (powodzie)
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
121
ANALIZA SWOT — SFERA GOSPODARCZA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Potencjał wewnętrzny
dobry potencjał dla rozwoju różnych form turystyki i związanych z nią usług – tereny leśne
gmina o dużym potencjale turystycznym
rozwój form produkcji rolnej ekologicznej ze względu na dobry rodzaj gleb i wolne tereny
pod inwestycje
tradycja i duże doświadczenie w rolnictwie
przedsiębiorczość, pracowitość i aktywność
mieszkańców – duże zasoby siły roboczej
przewaga przedsiębiorstw prywatnych spieranych przychylną działalnością władz gminnych i instytucji lokalnych np. Stowarzyszenia Promocji i Rozwoju Gminy Brzostek
słabo rozwinięta baza turystyczna, gastronomiczna
niewykorzystane możliwości zalewu
brak oznakowania szlaków turystycznych
słabo rozwinięta baza noclegowa
niewystarczająca liczba i słaba kondycja
finansowa małej i średniej przedsiębiorczości
brak dużych przedsiębiorstw
niewystarczająca promocja gospodarcza gminy
niski poziom wykształcenia wśród rolników
wysokie koszty produkcji rolnej
słabo rozwinięty rynek zbytu produktów rolnych z terenu gminy
małe, niewyspecjalizowane gospodarstwa
rolne oferujące jednorodny produkt
SZANSE ZAGROŻENIA
Czynniki zewnętrzne
wspieranie przedsiębiorców w zatrudnianiu niepełnosprawnych poprzez dofinansowanie
stanowisk pracy
dotacje dla pracowników zatrudniających nowych pracowników
ulgi podatkowe dla przedsiębiorców
możliwość skorzystania z doradztwa rolniczego i gospodarczego
możliwość skorzystania z tanich kredytów dla rolników
zwiększenie dochodowości gospodarstw rolnych
rosnący popyt na zdrową żywność
rosnący popyt na agroturystykę i turystykę weekendową
wzrost zapotrzebowania na usługi około turystyczne
wzrost zainteresowania kulturą i produktami regionalnymi
promocja lokalnej przedsiębiorczości
inwestycje w agroturystykę i rozwój gospodarstw
efekty światowego kryzysu
gospodarczego
zmienność przepisów prawa
odpływ z miasta w poszukiwaniu pracy
młodych, wykształconych pracowników
oraz fachowców
wysoki poziom konkurencyjności
przedsiębiorców z innych gmin
niestabilna polityka cenowa produktów
rolnych
ryzyko w podejmowaniu działalności
gospodarczej
ograniczona wiedza i skomplikowana
procedura pozyskiwania środków z UE
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
122
wsparcie małych przedsiębiorstw
korzystne położenie geograficzne
możliwość nawiązania współpracy z gminami zagranicznymi
szybki wzrost gospodarczy regionu i kraju
rosnący popyt na dobra i usługi
dostęp do funduszy UE dla przedsiębiorców
dostęp do funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla przedsiębiorców
ANALIZA SWOT — SFERA SPOŁECZNA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Potencjał wewnętrzny
wysoko wykwalifikowana kadra nauczycielska
dobrze rozwinięta sieć gminnych bibliotek
dobrze przygotowana kadra pomocy socjalnej
silne poczucie tożsamości
pracowitość i zaradność mieszkańców
aktywne postawy mieszkańców
dobry klimat społeczny do rozwoju wolontariatu, organizacji pozarządowych, inicjatyw obywatelskich
prężnie działające koła gospodyń wiejskich
organizacja imprez sportowo-kulturalnych w wykorzystaniem infrastruktury sportowej
nie za wysoki poziom nauczania w szkołach w gminie
słaby dostęp do specjalistycznych usług medycznych
brak odpowiedniej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej dla dzieci i młodzieży na
znacznej części obszarów
brak miejsc i propozycji atrakcyjnego spędzania wolnego czasu zarówno dla młodzieży jak i osób starszych
brak kina i basenu
niewystarczająca oferta zagospodarowania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży
niewystarczająca liczba placów zabaw dla najmłodszych mieszkańców gminy
niski poziom elastyczności kierunków kształcenia
brak perspektyw dla ludzi młodych
emigracja młodych
niski poziom integracji społecznej
wysoki poziom bezrobocia
SZANSE ZAGROŻENIA
Czynniki zewnętrzne
wykorzystanie potencjału przyrodniczego do rozwoju i promocji gminy
budowa właściwych więzi międzyinstytucjonalnych i regionalnych dla poprawy jakości życia
emigracja młodych ludzi i fachowców
pogłębiający się odsetek rodzin patologicznych
alkoholizm
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
123
poprawa poziomu kształcenia
pomoc w zagospodarowaniu czasu wolnego
dzieci i młodzieży
budowa placu zabaw dla dzieci
poprawa świadomości mieszkańców w temacie aktywności w biznesie
rozwijanie form wsparcia i pomocy na rzecz osób starszych
tworzenie warunków sprzyjających
umocnieniu instytucji rodziny
tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu
tworzenie warunków rozwoju kapitału
kulturowego
system wsparcia na rzecz osób bezrobotnych
zintegrowany system pomocy rodzinie
dysfunkcyjnej
rozwój lecznictwa specjalistycznego na terenie gminy
niechęć osób długotrwale bezrobotnych do kursów pozwalających zdobywać nowe
umiejętności zawodowe
powiększające się różnice w dochodach ludności
ANALIZA SWOT — SFERA TECHNICZNA
SFERA
PRZESTRZENNO - FUNKCJONALNA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Potencjał wewnętrzny
wolne tereny pod inwestycje
oczyszczalnia ścieków
nowoczesna hala sportowa
bogactwo architektury zabytkowej,
zabytkowy układ urbanistyczny wpisany do rejestru zabytków
potencjał turystyczny w postaci zalewu
wolne tereny pod nieuciążliwy przemysł, turystykę zorganizowaną, agroturystykę,
turystykę kulturową i turystykę indywidualną
wysoki stopień w zakresie elektryfikacji, gazyfikacji oraz rozwoju sieci telefonizacji
dobry dostęp do internetu
przebieg przez teren gminy drogi krajowej nr 73 Wiśniówka -Jasło
zły stan techniczny rynku brzosteckiego
brak kompleksowej sieci kanalizacji na terenie gminy
niedoinwestowanie terenów rekreacyjnych wokół zalewu
niewystarczająca infrastruktura turystyczno-rekreacyjna
zły stan techniczny wielu budynków w centrum gminy - Brzostek
niewystarczająca liczba chodników
brak ścieżek rowerowych
za mało miejsc parkingowych
zły stan techniczny nawierzchni części dróg
niedostateczne rozwinięta infrastruktura wodociągowa
problemy komunikacyjne
brak nowoczesnych rozwiązań architektonicznych
istniejące bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych
niezagospodarowane pustostany
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
124
SZANSE ZAGROŻENIA
Czynniki zewnętrzne
rozbudowa dróg, ścieżek rowerowych i pieszych
rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej
budowa ogólnodostępnych obiektów rekreacyjnych np. place zabaw
rozwój i poprawa stanu infrastruktury drogowej
możliwość pozyskiwania funduszy na remont i
modernizacje budynków ze środków pomocowych Unii Europejskiej
podniesienie walorów estetycznych budynków w centrum Brzostka w wyniku procesów rewitalizacyjnych
możliwość adaptacji obszarów do nowych
funkcji w ramach procesu rewitalizacji (m.in. poprzez rozwój przestrzeni publicznych)
tworzenie godnych warunków zamieszkania
tworzenie warunków przestrzenno – technicznych do organizowania aktywnego wypoczynku dla rodzin
wysokie koszty inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej
postępująca degradacja obiektów
nieład architektoniczny
rosnące natężenia ruchu na drogach
niskie nakłady na inwestycje związane z modernizacja dróg
wzrost zagrożenia wypadkami drogowymi
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
125
ROZDZIAŁ XI
SYSTEM WDRAŻANIA LPR
Do głównych zadań Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Brzostek należy m.in. powołanie do
funkcjonowania Zespołu odpowiedzialnego za koordynowanie i zarządzanie rewitalizacją w ramach
struktur Urzędu Miejskiego w Brzostku.
Zespół ten będzie odpowiadał za wykonanie następujących działań:
• zorganizowanie systemu sterowania i zarządzania procesem,
• prowadzenie akcji promocyjnej rewitalizacji,
• składanie wniosków i pozyskiwanie środków zewnętrznych oraz zapewnienie środków
w budżecie gminy,
• stworzenie struktur organizacyjnych umożliwiających współpracę pomiędzy partnerami
Programu Rewitalizacji,
• opracowanie systemu monitorowania Programu Rewitalizacji przez społeczność lokalną.
Kolejnym etapom Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy powinna towarzyszyć transparentność
dla stworzenia przestrzeni wymiany informacji oraz opinii o poszczególnych działaniach i
prowadzonych akcjach (w formie spotkań, publikacji w miejscowej prasie, stworzeniu platformy
internetowej).
Zespół koordynujący Program Rewitalizacji powinien umożliwić prowadzenie:
• doradztwa dla właścicieli prywatnych i zbiorowych;
• warsztatów włączających w proces decyzyjny społeczność lokalną i fachowców różnych
dziedzin;
• budowania tożsamości lokalnej z Programem Rewitalizacji.
Oddziaływanie Programu Rewitalizacji powinno spełniać nie tylko działania merytoryczne, ale również
podnosić społeczne utożsamianie się z kierunkami i działaniami prowadzonymi przez Zespół
koordynujący samym procesem.
Planowane zadania będące pojedynczymi elementami układać się muszą w kolejne kroki, które
doprowadzić mają do polepszenia życia mieszkańców i stworzenia nowej przestrzennej wartości
gminy.
Ponieważ finansowanie koncepcji obszaru operacyjnego Gminy Brzostek nie pokryje wszystkich
potrzeb, konieczne będzie w następnym etapie programowania rewitalizacji przygotowanie realnego
programu finansowania, w tym kompleksowego pakietu finansowego z różnych puli programów
pomocowych i własnych, tak aby możliwe stało się zrealizowanie zamierzonych przedsięwzięć.
Przewiduje się źródła wsparcia finansowego rewitalizacji z różnych środków – funduszy
strukturalnych UE 2014-2020, PPP, budżetu gminy, regionu, pożyczek i kredytów, obligacji, a także
środków własnych lokalnych partnerów, których projekty zostały ujęte w programie.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
126
Bezwzględny priorytet w realizacji otrzymają projekty dofinansowane z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej 2014-2020, dotacji i środków zewnętrznych.
Dla skutecznego monitorowania należy:
o Określić wskaźniki zasadnicze dla rewitalizacji gminy. Dzięki temu uzyskamy parametry
początkowe, od których będzie można rozpocząć przygotowanie bazy danych pierwotnych,
umożliwiających określenie wskaźników kontroli skuteczności realizacji,
o Zarejestrować pierwotny obraz struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy, aby zobrazować
przemiany jakie zajdą w trakcie rewitalizacji. Stanowić on będzie podstawę określenia
wskaźników pomiaru rozwoju rewitalizacji.
W celu efektywnego przeprowadzenia działań rewitalizacyjnych w Gminie Brzostek, monitorowane
będą wydatki, jak i efekty rzeczowe przedsięwzięć przez realizatorów projektów. Monitorowanie to
winno obejmować zbieranie, raportowanie i interpretowanie danych opisujących postęp i efekty
realizowanego projektu. Monitoring finansów pozwoli na zebranie informacji o finansowych aspektach
realizacji programu. Ponadto przynajmniej raz w roku powinna być dokonywana kontrola społeczna
będąca monitoringiem społecznym nad przebiegiem działań rewitalizacyjnych.
Promowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji dla dotarcia do szerokiego grona partnerów
projektów. W ramach promocji zostaną wykorzystane następujące sposoby przekazywania
informacji:
• strona internetowa Urzędu Miejskiego w Brzostku; zawierająca informacje o LPR, ujętych
w nim projektach, wkładzie Unii Europejskiej w realizowane przedsięwzięcia,
• plakaty, biuletyny i foldery o wykonywaniu konkretnych zadań,
• spotkania z potencjalnymi partnerami społeczno-gospodarczymi w projektach.
System wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji powinien być oparty na zasadzie partycypacji
oraz partnerstwa. Interesariusze procesu rewitalizacji zostali zaangażowani na każdym etapie
tworzenia LPR, zarówno podczas konsultacji społecznych, ankiety aż po zgłaszanie pomysłów na
projekty rewitalizacyjne.
Proces wdrażania LPR ma na celu wyprowadzenie ze stanu kryzysowego obszarów wskazanych do
rewitalizacji, za pomocą odpowiedniego sterowania różnych działań. W związku z koncentracją
projektów oraz przeznaczonych na nie środków finansowych i rzeczowych, nastąpi poprawa jakości
życia mieszkańców obszarów poddanych procesowi ożywienia. Operatorem rewitalizacji, czyli
jednostką koordynującą proces rewitalizacji na terenie gminy, w tym przygotowanie i wdrożenie LPR
jest Gmina Brzostek. Jest głównym inicjatorem i koordynatorem procesów rewitalizacji, ze względu
na zakres własnych zadań, które obejmują: sprawy ładu przestrzennego, budownictwo
mieszkaniowe, pomoc społeczną, edukację, kulturę, ochronę środowiska czy infrastrukturę.
Podmiotem odpowiedzialnym za proces realizacji zapisów dokumentu jest Urząd Miejski
w Brzostku. Nadzór z ramienia samorządu prowadzić będzie Burmistrz Brzostku, nadzór
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
127
merytoryczny osoby zatrudnione m.in. na stanowiskach współpracy z organizacjami pozarządowymi,
Referat Inwestycji i Zagospodarowania Przestrzennego przy współpracy z Referatem
Finansowym, czy Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Operator dysponuje
odpowiednim do wykonania swoich zadań oraz jest w stanie dotrzeć do partnerów procesu
rewitalizacji i posiada realne możliwości wpłynięcia na sytuację oraz prawo głosu na obszarach
zdegradowanych. Wszystkie koszty zarządzania, które pojawią się w trakcie wdrażania LPR pokryte
zostaną z budżetu Gminy Brzostek.
Rada Miejska w Brzostku jest organem przyjmującym Lokalny Program Rewitalizacji w formie
uchwały, nadzorującym jego realizację oraz osiągane efekty. Realizacja założeń Programu leży
w gestii władz samorządowych. Kluczowym czynnikiem jest uspołecznienie procesów związanych
z ich realizacją.
Burmistrz Brzostku ma za zadanie bieżący nadzór nad realizacją LPR oraz zapewnienie środków
na realizację poszczególnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych (środki finansowe zewnętrzne
i wewnętrzne).
Urząd Miejski w Brzostku koordynuje przygotowanie oraz opiniowanie projektów uchwał
i zarządzeń Rady Miejskiej. Realizacja konkretnych przedsięwzięć jest konieczna w celu prawidłowego
wdrożenia założeń Programu. Aby polepszyć realizację zawartych w dokumencie działań oraz
osiągnięcia zakładanych celów, budżet gminy powinien zostać podporządkowany celom.
Wykonywanie zadań powinno zostać powierzone poszczególnym jednostkom samorządu wg ich
kompetencji, tzn. odpowiednim komórkom w Urzędzie Gminy lub samorządowym jednostkom
organizacyjnym. Zadania złożone, o charakterze ponad lokalnym, wymagające współpracy
z podmiotami zewnętrznymi będą realizowane w formie partnerstwa podmiotów publicznych różnych
szczebli.
Do zadań Urzędu Miejskiego w Brzostku należą:
- koordynowanie procesów rewitalizacji na terenie gminy,
- zgłoszenie/aktualizacja/wykreślenie Programu do wykazu programów rewitalizacji gminy
Województwa Podkarpackiego za pośrednictwem wniosku, tj. „Wniosek o wpis programy rewitalizacji
do wykazu/aktualizację programu rewitalizacji w wykazie/wykreślenie programu rewitalizacji z
wykazu programów rewitalizacji gminy województwa podkarpackiego”.
- długoletnie prognozowanie budżetu gminy, w tym: opracowanie i aktualizacja Wieloletniej Prognozy
Finansowej, z uwzględnieniem projektów rewitalizacyjnych, wprowadzenie procesu hierarchizacji
przedsięwzięć,
- przygotowanie oraz realizację projektów, w tym zadań inwestycyjnych,
- współpraca z interesariuszami i partnerami Programu, w tym: z organizacjami pozarządowymi,
- monitoring realizacji projektów i ich efektów (rezultatów),
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
128
- aktualizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji, w tym współpraca i prowadzenie konsultacji
społecznych z podmiotami lokalnymi w zakresie planowanych zmian,
- prowadzenie działalności promocyjnych i informacyjnych.
11.1 SPECJALNA STREFA REWITALIZACJI
W tym momencie w Gminie Brzostek nie będzie tworzona Specjalna Strefa Rewitalizacji /SSR/. Jeżeli
w terminie późniejszym zajdzie konieczność utworzenia Specjalnej Strefy Rewitalizacji wprowadzana
ona zostanie w drodze uchwały, będącej aktem prawa miejscowego w określonej w ustawie
procedurze. Uchwała w każdym przypadku obowiązywać będzie czasowo, na okres do 10 lat. W
przypadku, gdy założone w programie rewitalizacji działania inwestycyjne będą możliwe do
wykonania bez uchwalania aktu planistycznego (np. wyłącznie remonty, przebudowy istniejącej
tkanki budowlanej, dróg publicznych, przestrzeni publicznych), lub będą zgodne z obowiązującym
planem miejscowym, uchwała SSR pozostanie jedynym aktem prawnym wydawanym w procesie
rewitalizacji.
11.2 OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO LOKALNEGO
PROGRAMU REWITALIZACJI
Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach odziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2016 r., poz. 353 z późn. zm.) projekt niniejszego dokumentu zostanie przedłożony
Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Rzeszowie oraz Państwowemu Wojewódzkiemu
Inspektorowi Sanitarnemu w sprawie uzgodnienia konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko oraz określenia zakresu i stopnia szczegółowości informacji
wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko w przypadku konieczności jej opracowania.
Przedsięwzięcia wpisane do Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Brzostek mogące
potencjalnie mieć negatywnie oddziaływanie na środowisko wynikające z rozbudowy lub przebudowy
mają charakter lokalny, a przy zastosowaniu działań minimalizujących będą pozostawać bez
większego znaczenia dla ogólnego stanu środowiska, nie wpłyną więc na wyraźne i trwałe
pogorszenie stanu któregokolwiek z komponentów środowiska.
Rewitalizacja obszarów czy dostosowanie obiektów do nowych funkcji wynika bardziej z rozwoju
cywilizacyjnego, a nie z bezpośredniego wpływu wdrożenia Programu Rewitalizacji.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
129
ROZDZIAŁ XI
ZARZĄDZANIE, MONITORING,EWALUACJA LPR
W przypadku, gdy gmina zamierza realizować zadania mające na celu wyprowadzenie ze stanu
kryzysowego obszaru zdegradowanego, podejmuje działania zmierzające do wyznaczenia,
problemów społecznych, gospodarczych i przestrzennych. W procesie tym istotna jest współpraca ze
społecznością terenów zdegradowanych oraz zaangażowaniem wszystkich interesariuszy obszaru
zdegradowanego i obszaru rewitalizacji.
Obszar zdegradowany można wyznaczyć w przypadku występowania na nim co najmniej jednego
z następujących negatywnych zjawisk:
1) gospodarczych – w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych
przedsiębiorstw,
2) środowiskowych – w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności
odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska,
3) przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególności niewystarczającego wyposażenia
w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do
podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do
zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej
jakości terenów publicznych,
4) technicznych – w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym
o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających
efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności
i ochrony środowiska.
Na tym poziomie Burmistrz powołuje zespół ds. rewitalizacji składający się z radnych, pracowników
urzędu gminy, przedsiębiorców, właścicieli nieruchomości oraz liderów opinii publicznej. Wybiera
także firmę zewnętrzną, która pełni funkcję doradczą i koordynuje pracę zespołu ds. rewitalizacji,
przeprowadza konsultacje społeczne połączone z badaniami ankietowymi liderów opinii publicznej i
beneficjentów rewitalizacji, zbiera i weryfikuje zadania inwestycyjne i społeczne oraz redaguje
projekt programu rewitalizacji.
Przygotowanie, prowadzenie i ocena rewitalizacji, polegają w szczególności na:
1) poznaniu potrzeb i oczekiwań interesariuszy oraz dążeniu do spójności planowanych działań
z tymi potrzebami i oczekiwaniami;
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
130
2) prowadzeniu, skierowanych do interesariuszy, działań edukacyjnych i informacyjnych o procesie
rewitalizacji, w tym o istocie, celach, zasadach prowadzenia rewitalizacji, wynikających z ustawy,
oraz o przebiegu tego procesu;
3) inicjowaniu, umożliwianiu i wspieraniu działań służących rozwijaniu dialogu między
interesariuszami oraz ich integracji wokół rewitalizacji;
4) zapewnieniu udziału interesariuszy w przygotowaniu dokumentów dotyczących rewitalizacji,
w szczególności lokalnego programu rewitalizacji;
5) wspieraniu inicjatyw zmierzających do zwiększania udziału interesariusz w przygotowaniu
i realizacji lokalnego programu rewitalizacji;
6) zapewnieniu w czasie przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji możliwości wypowiedzenia
się przez interesariuszy.
Zarządzanie i realizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji.
Lokalny program rewitalizacji przyjmuje, w drodze uchwały, Rada Miejska. Na tym poziomie
realizowane są określone w programie rewitalizacji projekty inwestycyjne oraz zgodnie z zasadą
finansowania krzyżowego równolegle projekty społeczne. Aby zrealizować przyjęte w programie
rewitalizacji projekty inwestycyjne i społeczne niezbędne jest pozyskanie zewnętrznych środków
finansowych z funduszy strukturalnych UE 2014-2020, krajowych i zagranicznych środków
publicznych, projektów hybrydowych, emisji obligacji komunalnych lub funduszy inwestycyjnych.
Do głównych, potencjalnych źródeł finansowania działań w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji
można zaliczyć przede wszystkim:
a) Źródła publiczne - krajowe:
• budżet gminy (środki własne)
• programy rządowe i fundusze celowe, m.in. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej,
• programy i fundusze wojewódzkie, m.in. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej.
b) Źródła publiczne - zagraniczne:
• fundusze europejskie, w tym: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz
Społeczny,
• m.in. w ramach: Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na
lata 2014-2020,
• inne fundusze zagraniczne.
c) Środki prywatne:
• z rynku finansowego: kredyty i pożyczki, leasing, emisja obligacji komunalnych, gwarancje
bankowe,
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
131
• środki własne inwestorów prywatnych,
• środki organizacji pozarządowych,
• Środki własne mieszkańców.
Monitoring i ewaluacja
Monitoring to proces polegający na okresowej kontroli i ocenie stopnia realizacji działań zapisanych
w LPR oraz wprowadzaniu modyfikacji zgodnie ze zmieniającymi się warunkami zewnętrznymi
i wewnętrznymi wpływającymi na rozwój gminy.
Aby stał się skutecznym narzędziem w procesie wdrażania i realizacji programu rewitalizacji powinien
cechować się następującymi zasadami:
wiarygodności,
aktualności,
rzetelności,
Monitoring stanowi integralną część codziennego zarządzania programem rewitalizacji.
Instrumentem wspierającym monitoring jest ewaluacja, czyli ocena i pomiar efektywności
realizowanych zadań inwestycyjnych i społecznych osiąganych wskaźników produktu, rezultatu
i oddziaływania a przede wszystkim rzeczywistego wymiaru wpływu programu rewitalizacji, na jakość
i komfort życia mieszkańców Gminy Brzostek.
Narzędziem ułatwiającym monitorowanie projektów rewitalizacyjnych wspieranych z funduszy
europejskich jest Centralny System Informatyczny SL2014. Każda z instytucji zarządzających
programem operacyjnym, w którym przewidziane jest wsparcie dla projektów rewitalizacyjnych,
zobowiązana jest do wprowadzenia do słownika programowego systemu SL2014 dodatkowej
wartości: „projekt rewitalizacyjny”. Dzięki temu będzie ułatwiony późniejszy proces monitorowania i
raportowania informacji.
Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej jest 6 podstawowych kryteriów, które decydują
o wynikach ewaluacji:
1. Odpowiedniość – odpowiedniość celów rewitalizacji w stosunku do problemów, jakie rewitalizacja
miała rozwiązać.
2. Przygotowanie programu – logika i kompletność procesu planowania rewitalizacji oraz wewnętrzna
logika i spójność dokumentu.
3. Efektywność – koszty, szybkość i efektywność zarządzania, przy wykorzystaniu, których wkład
i działania zostały przekształcone w wyniki.
4. Skuteczność – ocena wkładu osiągniętego dzięki wynikom w stosunku do osiągnięcia celów
rewitalizacji, oraz tego, jaki wpływ miały założenia na osiągnięcia rewitalizacji.
5. Wpływ – skutek - jaki wywiera rewitalizacja w szerszym środowisku, oraz jej wkład w
rozwój i podniesienie konkurencyjności.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
132
6. Trwałość – prawdopodobieństwo, że strumień korzyści wynikających z rewitalizacji będzie „płynął”
nadal, szczególnie kontynuacja działań w ramach rewitalizacji i osiąganie wyników, ze szczególnym
uwzględnieniem czynników rozwojowych wsparcia ze strony polityki, czynników ekonomicznych i
finansowych, aspektów społeczno-kulturowych oraz zdolności instytucjonalnych.
Aby ewaluacja mogła w pełni spełniać te kryteria musi być oparta o określone wskaźniki, których
osiągnięcie będzie oznaczało spełnienie oczekiwań, jakie mieszkańcy Gminy Brzostek mieli
w stosunku do Programu Rewitalizacji.
Wskaźniki te są określone w odniesieniu do problemów, które zostały zaplanowane do rozwiązania w
ramach Programu Rewitalizacji w czterech sferach:
1) sfera gospodarcza,
2) sfera środowiskowa,
3) sfera przestrzenno-funkcjonalna,
4) sfera techniczna.
Wskaźniki te dotyczą generalnie następujących zagadnień:
zatrudnienia,
bezpieczeństwa publicznego,
ochrony dziedzictwa kulturowego,
edukacji, kształcenia zawodowego,
infrastruktury społecznej,
zdrowia,
transportu i środowiska,
aktywności kulturalnej,
sportu i rekreacji,
integracji różnych grup społecznych i etnicznych,
rynku mieszkań, problemów mieszkaniowych,
środowiska zamieszkania i przestrzeni publicznej,
poprawy wizerunku Gminy Brzostek,
jakości i komfortu życia społeczności lokalnej.
Lokalny Program Rewitalizacji podlega ocenie aktualności i stopnia realizacji, dokonywanej przez
wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, co najmniej raz na 3 lata, zgodnie z systemem
monitorowania i oceny określonym w tym programie.
Ocena sporządzona przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta podlega zaopiniowaniu przez
Komitet Rewitalizacji oraz ogłoszeniu na stronie podmiotowej gminy w Biuletynie Informacji
Publicznej.
W przypadku stwierdzenia, że lokalny program rewitalizacji wymaga zmiany, wójt, burmistrz albo
prezydent miasta występuje do rady gminy z wnioskiem o jego zmianę. Do wniosku załącza się
opinię.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
133
W przypadku stwierdzenia, w wyniku przeprowadzonej oceny stopnia realizacji lokalnego programu
rewitalizacji, osiągnięcia celów rewitalizacji w nim zawartych, rada miejska uchyla uchwałę
w sprawie lokalnego programu rewitalizacji w całości albo w części, z własnej inicjatywy albo na
wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.
Zmiana lokalnego programu rewitalizacji nie wymaga uzyskania opinii, ani przeprowadzenia
konsultacji społecznych, jeżeli:
1) nie dotyczy przedsięwzięć rewitalizacyjnych wskazanych w LPR obejmujących: opis przedsięwzięć
rewitalizacyjnych, w szczególności o charakterze społecznym oraz gospodarczym,
środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym lub technicznym, w tym: listę planowanych
podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, wraz z ich opisami zawierającymi w odniesieniu
do każdego przedsięwzięcia: nazwę i wskazanie podmiotów je realizujących, zakres
realizowanych zadań, lokalizację, szacowaną wartość, prognozowane rezultaty wraz ze
sposobem ich oceny w odniesieniu do celów rewitalizacji.
2) nie wymaga zmiany uchwały dot. Specjalnej Strefy Rewitalizacyjnej.
Zakończenie programu rewitalizacji i dokonaniem ewaluacji ex-post dotyczącej całego
programu rewitalizacji realizowanego w latach 2016 - 2020.
Zarządzanie, monitoring, i ewaluacja przy uwzględnieniu wzajemnych zależności oddziaływania
i transparentności działań podejmowanych zarówno przez Zespół ds. rewitalizacji powołany przez
Burmistrza Brzostku, jak i wszystkich pozostałych beneficjentów programu rewitalizacji winno
przyczynić się do osiągnięcia wszystkich celów założonych w rewitalizacji, co sumarycznie winno
doprowadzić do cywilizacyjnego wzrostu Gminy Brzostek i podniesienia jakości i komfortu życia
mieszkańców.
Program Rewitalizacji służyć winien władzom gminy, jako nawigacja służąca realizacji zadań
i pozyskiwania niezbędnych środków finansowych, aby mieszkańcy gminy czuli, iż realizowana jest z
„ludźmi i dla ludzi”.
System monitoringu i oceny skuteczności działań
Kluczowym elementem wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji jest system monitorowania
i oceny skuteczności działań. Proces periodycznego zbierania i analizowania danych zarówno
ilościowych jak i jakościowych dotyczących wdrażania projektów realizowanych w ramach Lokalnego
Program u Rewitalizacji Gminy Brzostek na lata 2016-2020.
Opracowanie umożliwia skuteczną i efektywną realizację, jak również pozwala na szybką reakcję
w przypadku pojawienia się jakichkolwiek komplikacji. Omówienie prawidłowo funkcjonującego
monitoringu i oceny działań stanowi integralną część codziennego zarządzania projektem oraz
polityką gminną. Zapewnia również należyty przebieg procesu realizacji projektu. Służy wczesnemu
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
134
ostrzeganiu i informowaniu o ewentualnych nieprawidłowościach oraz weryfikuje skuteczność działań
ujętych w dokumencie. Systematyczny monitoring umożliwia korygowanie działań determinując tym
samym optymalne wykorzystanie środków finansowych oraz wzrost efektywności i podejmowanych
działań w ramach polityk publicznych.
Monitoring realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji prowadzony będzie w odniesieniu do
wskaźników pozwalających na ocenę rzeczowego i finansowego stopnia zrealizowania projektów
wskazanych w dokumencie oraz identyfikację odstępstw i nieprawidłowości w realizacji Programu.
Celem monitoringu jest powtarzalność procesu pozyskiwania danych, która umożliwia porównanie
wyników z różnych okresów analiz. Zgodnie z obowiązującymi zapisami Wytycznych jedną
z cech Programu Rewitalizacji jest komplementarność problemowa.
Zalecane jest dla informacji o realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji sporządzanie tzw. „Raportu
z monitoringu”. Istotnym uzupełnieniem raportu będzie „Formularz efektów monitorowania
programów rewitalizacji”, który będzie wypełniany raz w roku (do 15 marca każdego roku w ramach
okresu 2017 - 2020). Proces rewitalizacji jest istotny w systemie monitorowania i sprawozdawczości
w ramach RPO 2014-2020, gdzie ważnym zadaniem jest informowanie o stanie prac w zakresie
wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji i przedsięwzięć w nim ujętych.
Monitoring koordynowany będzie przez pracowników Referat Inwestycji i Zagospodarowania
Przestrzennego oraz Zespół ds. rewitalizacji. Ponadto w proces monitorowania programu zostaną
zaangażowani interesariusze z obszaru poddanego rewitalizacji.
Komponentami integralnymi systemu monitorowania będą oceny mieszkańców jak również
ekspertów, m. in. w zakresie wizerunku obszaru zdegradowanego, partycypacji społecznej lokalnej,
komplementarności oraz integralności projektów.
Proces monitorowania polegać będzie na sporządzaniu raportów okresowych, które będą
przygotowywane również przez Zespół ds. Rewitalizacji na bazie raportów przedkładanych przez
beneficjentów końcowych po zakończeniu realizacji poszczególnych zadań oraz wskaźników
monitorujących efektywność Programu. Raporty okresowe stanowić będą podstawę raportów
ewaluacyjnych weryfikujących efektywność realizacji. Proces monitoringu przebiegać będzie
w następujący sposób:
- Monitorowanie w całym okresie realizacji LPR, czy wskazane cele są osiągane poprzez realizację
poszczególnych projektów objętych programem oraz, czy cele realizowane w ramach programu są
nadal aktualne i zgodne ze stanem faktycznym,
- Kontrolowanie etapów systemu wdrażania LPR,
- Adekwatny dobór wskaźników produktu i rezultatu dla poszczególnych projektów
przygotowywanych przez jednostki odpowiedzialne za realizację projektów na realizację zadań
objętych LPR. Wskaźniki powinny być komplementarne z wytycznymi funduszy strukturalnych, jeżeli
będą współfinansowały dany projekt. Muszą być również zgodne z wybranymi wskaźnikami
niniejszego opracowania, które będą podstawą pomiaru efektywności całego Programu.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
135
- Zaprojektowanie formy z realizacji poszczególnych projektów, które będą składane
w standardowej formie przez beneficjentów końcowych.
Konieczność aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji może wynikać z czasu obowiązywania
dokumentu, ze zmian wymogów prawnych, pojawienia się nowych problemów, zmian w sytuacji stref
gminy bądź ze względu na potrzeby utworzenia nowych projektów. Z uwagi na to Lokalny Program
Rewitalizacji będzie posiadać formę otwartą. Na determinację nowych o biorców oraz zakres nowych
projektów wpływ będą miały zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej gminy, potrzeby mieszkańców
obszarów zdegradowanych, możliwości i budżetu gminy oraz dostępność środków
zewnętrznych. Wszelkie informacje dotyczące stanu realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz
ewentualne zamierzenia aktualizacji dokumentu będą publicznie udostępniane. W
przypadku aktualizacji LPR, zostanie ona poprzedzona konsultacjami społecznymi w zakresie
identyfikacji nowych problemów i potrzeb rewitalizacyjnych.
Ocena programu rewitalizacji ma na celu potwierdzenie spełniania wymagań określonych
w „Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020”. Do
przedmiotowej oceny Gmina może złożyć program rewitalizacji przyjęty przez Radę Miejską bądź
ostateczną wersję projektu planowaną do przyjęcia przez Radę Miejską.
Ocena wszystkich projektów i zadań rewitalizacyjnych będzie brała pod uwagę kryteria ewaluacyjne:
- Skuteczność - kryterium, które pozwala ocenić, w jakim stopniu zostały osiągnięte cele dokumentu
opracowane na etapie planowania,
- Efektywność - kryterium, które pozwala ocenić stosunek poniesionych nakładów do uzyskanych
efektów, czyli określić poziom „ekonomiczności” zrealizowanych projektów,
- Użyteczność - kryterium, które pozwalające ocenić, do jakiego stopnia oddziaływanie Programu
odpowiada zdiagnozowanym potrzebom grupy docelowej,
efektywność
skuteczność
trafność
użyteczność
trwałość
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
136
- Trafność - kryterium, które pozwala ocenić, do jakiego stopnia cele określone w programie
odpowiadają potrzebom wskazanym w odniesieniu do obszaru rewitalizowanego,
- Trwałość - kryterium, które pozwala ocenić, w jakim stopniu pozytywne zmiany wywołane
oddziaływaniem Programu będą nadal widoczne po zakończeniu jego realizacji.
Ewaluacja Lokalnego Programu Rewitalizacji pozwala oszacować oddziaływanie programu, jak
i pomocy publicznej, w tym pomocy strukturalnej Unii Europejskiej w odniesieniu do założonych celu
programu. Wyniki oceny powinny zostać wykorzystane w celu jak najlepszego dopasowania
realizowanych przedsięwzięć do rzeczywistych potrzeb oraz najbardziej efektywnego wydatkowania
środków. Warunkiem dobrej oceny jest dostępność danych i terminowe raportowanie przez wszystkie
podmioty zaangażowane w system wdrażania programu.
Efektywne przeprowadzenie działań rewitalizacyjnych w Brzostku będzie polegało na monitorowaniu
wydatków oraz efektów rzeczowych przedsięwzięć. Monitorowanie powinno obejmować następujące
etapy: zbieranie, raportowanie i interpretowanie danych, opisując postęp i efekty realizowanego
dokumentu. Monitoring rzeczowy będzie polegał na pozyskiwaniu informacji o postępach
w realizacji zaplanowanych działań, przedstawi efekty realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych,
a także zapewni zgodność z założeniami Programu. Monitoring finansowy umożliwi kontrolę nad
finansowymi aspektami inwestycji, będzie podstawą do oceny sprawności wydatkowania środków.
Ponadto monitoring finansowy będzie oferował pomoc interesariuszom rewitalizacji w uzyskaniu
informacji dotyczących możliwych do pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji.
Stopień wdrażania oraz postępy w realizacji konkretnych projektów powinny być monitorowane za
pomocą np. karty monitoringowej projektu. Karta oceny projektów powinna zostać wypełniona przez
poszczególne podmioty wykonawcze po zakończeniu realizacji projektu. Dzięki takim kartom możliwe
będzie monitorowanie rezultatu z perspektywy pojedynczej inwestycji, co umożliwi opisanie i
porównanie efektów w sposób przejrzysty i jednoznaczny. Posiadając karty monitoringu projektów
już zrealizowanych inwestycji, będzie możliwa ocena ich skuteczności. Ponadto będzie możliwe
oszacowanie zagrożeń oraz szans inwestycji o podobnym charakterze. Wszystko to w
następnych latach procesu rewitalizacji będzie stanowić doskonały punkt odniesienia do
przeprowadzenia monitoringu. Dodatkowo, zaleca się organizację spotkań z mieszkańcami, na
których możliwe będzie przeprowadzenie otwartej debaty na temat przebiegu prowadzonych
przedsięwzięć. Pozwoli to na bezpośrednie włączenie lokalnej społeczności w proces monitoringu LPR.
Ważnym elementem raportu monitoringowego będzie zestawienie mierników realizacji Lokalnego
Programu Rewitalizacji, które pozwolą na określenie efektów rzeczowych realizacji projektów.
Etapy procesu monitoringu:
1. Monitorowanie w całym okresie realizacji LPR, czy wskazane cele są osiągane poprzez realizację
poszczególnych projektów objętych Programem oraz, czy cele realizowane w ramach Programu
są nadal aktualne i zgodne ze stanem faktycznym.
2. Kontrolowanie etapów systemu wdrażania LPR.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
137
3. Adekwatny dobór wskaźników produktu i rezultatu dla poszczególnych projektów przygotowanych
przez jednostki odpowiedzialne za realizację projektów na realizację zadań objętych LPR.
Wskaźniki powinny być kompatybilne z wytycznymi funduszy strukturalnych, jeżeli będą
współfinansowały dany projekt. Muszą być również zgodne z wybranymi wskaźnikami niniejszego
opracowania, które będą podstawą pomiaru efektywności całego Programu.
4. Zaprojektowanie formy sprawozdania z realizacji poszczególnych projektów (Karty Projektu),
które będą składane w standardowej formie przez beneficjentów końcowych.
Biorąc pod uwagę czas obowiązywania dokumentu (2016-2020), może zajść konieczność aktualizacji
Lokalnego Programu Rewitalizacji, dlatego LPR będzie posiadać formułę otwartą. W
przypadku zmiany wymogów prawnych, pojawiania się nowych problemów, zmian w otoczeniu oraz
potrzeby utworzenia nowych projektów – będzie on aktualizowany. Zmiany sytuacji społeczno-
gospodarczej gminy, potrzeby mieszkańców obszarów zdegradowanych, możliwości budżetu gminy
oraz dostępność środków zewnętrznych będą determinować nowych odbiorców i zakres nowych
projektów. Informacje o stanie realizacji LPR oraz ewentualnych zamierzeniach aktualizujących
dokument będą publicznie udostępniane. Ewentualna aktualizacja LPR zostanie poprzedzona
konsultacjami społecznymi poprzez bezpośrednie konsultacje z mieszkańcami w zakresie
identyfikacji nowych problemów i potrzeb rewitalizacyjnych.
Bibliografia
1. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju.
2. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020: REGIONY, MIASTA, OBSZARY WIEJSKIE.
3. Plan Konwergencji Rzeczypospolitej Polskiej (Aktualizacja 2014 r.).
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
138
4. Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne
państwo.
5. Strategiczne Ramy Rozwoju UE 2014 – 2020 (Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu).
6. Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020.
7. Program Ochrony Środowiska na lata 2009-2019
8. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brzostek Tarnów, sierpień 2012
9. Strategia rozwoju gminy Brzostek na lata 2011-2020
10. Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy Brzostek na lata 2008-2020,
Brzostek 2008
11. Wieloletnia prognoza finansowa gminy Brzostek na lata 2017-2020.
12. Narodowy Plan Rewitalizacji 2022.
13. Krajowa Polityka Miejska 2023.
14. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020.
15. Instrukcja Przygotowania Programów Rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach regionalnego
programu operacyjnego województwa podkarpackiego na lata 2014-2020
16. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014 -2020.
17. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014 -2020.
18. Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014 -2020.
19. Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014 -2020.
20. „Planowanie strategiczne”. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 2012.
21. Analiza potrzeb i rozwoju przemysłów kreatywnych, Raport Ecorys na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, Warszawa 2009
22. Benko G., Geografia technopolii, PWN, Warszawa 1993.
23. Bielski M., Podstawy teorii organizacji i zarządzania, 2 wyd. rozszerzone, Wydawnictwo C.H.
Beck, Warszawa 2004.
24. Budner W., Lokalizacja przedsiębiorstw, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań, 2004, s. 162.
25. Bury P., Markowski T., Regulski J., Podstawy ekonomiki miasta, Wydawnictwo Fundacji
Rozwoju Przedsiębiorczości, Łódź 1993.
26. Domański T., Partnerstwo publiczno-prywatne, „Wspólnota”, Nr 44/1999 oraz
Z. Jerzmanowski, Partnerstwo publiczno-prywatne. Gmina- nie orkiestra, Wspólnota 2000/1, za: E. Wojciechowski, Zarządzanie w samorządzie terytorialnym, Difin, Warszawa 2003.
27. Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa2005
28. Kisilowska H. (red.), „Nieruchomości. Zagadnienia prawne”, LexisNexis, Warszawa 2004.
29. Kotler Ph., Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola; Gebethner&Ska, Warszawa 1994.
30. Krupski R., Identyfikacja ważnych strategicznie zasobów przedsiębiorstwa w świetle badań empirycznych,[ w:] Zarządzanie – kontekst strategiczny, kulturowy i zasobowy, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, nr 1187, Wrocław 2007.
31. Kuciński K., Geografia ekonomiczna, Wydawnictwo SGH, Warszawa 1994.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
139
32. Malisz B., Metoda analizy progowej, Studia KPZK PAN, t. XXXIV, Warszawa 1972 za:
M. Markowska, Momenty krytyczne i progi przestrzennego rozwoju miasta w: R. Brol (red.), Ekonomika i zarządzanie miastem, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 2004.
33. Matejun M., Kierunki rozwoju firm sektora MSP w opinii przedsiębiorców z regionu łódzkiego, [w:] Lachiewicz S. (red.), Zarządzanie rozwojem organizacji, Tom II, Wydawnictwo Politechniki
Łódzkiej, Łódź 2007.
34. Matusiak K.B., Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć. PARP, Warszawa 2011.
35. Obłój K., Strategia organizacji, PWE, Warszawa 2007.
36. Obłój K., Trybuchowski M., Zarządzanie strategiczne, w: A. Koźmiński, W. Piotrowski (red.) Zarządzanie. Teoria I praktyka, PWN, Warszawa 2010.
37. Regulski J., Ekonomika miasta, PWE, Warszawa 1982.
38. Rouba H., Geneza i istota koncepcji rozwoju zrównoważonego, [w:] T. Markowski, D. Stawasz
(red.), Ekonomiczne i środowiskowe aspekty zarządzania rozwojem miast i regionów, Wyd. UŁ, Łódź 2001.
39. Stawasz D., Współczesne uwarunkowania rozwoju polskich regionów, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000.
40. Stawasz D., Sikora-Fernandez D. (red.), Zarządzanie w Jednostkach Samorządu Terytorialnego. Wybrane zagadnienia i obszary działania., Placet, 2013.
41. Stawasz D., Jednostki samorządu terytorialnego w procesie rozwoju regionalnego
w zintegrowanej Europie, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2009
42. Stawasz D. (red.) Ekonomiczno-organizacyjne uwarunkowania rozwoju regionu-teoria
i praktyka, Wyd. UŁ, Łódź 2004.
43. Stawasz E., Pojęcie i źródła finansowania MSP, w: Bariery w korzystaniu z usług bankowych
w finansowaniu działalności małych i średnich przedsiębiorstw, Bilski J., Stawasz E. (red.), Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006.
44. Topczewska T., Siemiński W., „Gospodarka gruntami w gminie”, Wyd. Difin, Warszawa 2003.
45. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (tekst jednolity Dz. U. z
2010 nr 220 poz. 1447).
46. Ustawa z dnia 21 kwietnia 2001r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001r. Nr 62, poz. 627 wraz z późn. zm.), art. 3.
47. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym;
48. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
49. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami;
50. Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych,
51. Ustawa z 27 kwietnia 2001 r.- Prawo ochrony środowiska,
52. Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
53. Ustawa z 7 lipca 1994 r.- Prawo budowlane,
54. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych,
55. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.
56. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP).
57. Amerykańska Izba Handlowa w Polsce, 2002, Partnerstwo Publiczno-Prywatne jako metoda rozwoju infrastruktury w Polsce, Warszawa.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
140
58. Barszcz M., (red.) 2009, Partnerstwo publiczno-prywatne w praktyce. Przemyśl, przygotuj,
przeprowadź, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.3.
59. Buczek G., 2001, Urban strategy and governance: The strategic and physical planningof Warsaw, Budapeszt 4. Decyzja Eurostatu z dnia 11.04.2004 r. nr 18/2004 dotycząca deficytu i długu. Traktowanie partnerstwa publiczn–prywatnego, STAT/04/18.
60. Drzazga D., 2006, Problemy rewitalizacji Księżego Młyna w świetle dotychczasowych doświadczeń rewitalizacyjnych zabytkowych terenów poprzemysłowych w Łodzi (wnioski pokonferencyjne) w: Markowski T. (red), Rewitalizacja kompleksu Księżego Młyna, Polska Akademia Nauk, Warszawa.
61. Eurofunds News,2010, Europejskie zasadzki na PPP, http://www.eurofundsnews.pl/content/view/8443/262/, [dostęp: 30.03.2012].7.
62. European Social Survey, 2003, ESS Round 1- 2002,http://ess.nsd.uib.no/ess/round1/,
[dostęp: 20.03.2012].8.
63. Goszczyńska M., 1997, Człowiek wobec zagrożeń. Uwarunkowania oceny i akceptacji ryzyka, Wydawnictwo Żak, Warszawa.
64. Komisja Europejska, 2003, Wytyczne dotyczące udanego partnerstwa publiczno-prywatnego, Bruksela,http://www.ppp.gov.pl/Poradnik_inwestora/AktyPrawne/Documents/Wytyczne_Komisji_PPP_190111.pdf, [dostęp: 13.03.2012].
65. Komisja Europejska, 2006, Commission Staff Working Document. State Aid Control
and Regeneration of Deprived Urban Areas, Vademecum.
66. Korbus B., Strawiński, M., 2009, Partnerstwo publiczno-prywatne. Nowa forma realizacji zadań
publicznych, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa.
67. Markowski T., 2006, Zadania i interesy przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych w rewitalizacji miasta, w: Markowski T., (red), Rewitalizacja kompleksu Księżego Młyna, Polska Akademia Nauk, Warszawa.
68. Regioportal Portal Samorządowy, 2010, Co samorządy mogą zrobić by sprawniej wdrażać projekty PPP?
69. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z
realizacja przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, Dz. U., 2006 r., nr 169, poz. 1420.
70. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposob
u klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego,w tym do długu Skarbu Państwa, Dz. U., 2010 r., nr 252, poz. 1692.
71. Sołtysiak M., Pomysły na odnowę miast, Gazeta Samorządu i Administracji, 20 kwietnia 2010 http://samorzad.infor.pl/temat_dnia/artykuly/414684,pomysly_na_odnowe_miast.html,[dostę
p: 05.03.2012].
72. Sumień T., Furman-Michałowska, J., Ufnalewska, K., Wąs, W., 1989, Odnowa miast europejskich, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa.
73. Tasan-Kok T., Załęczna M., 2010, Partnerstwo Publiczno-Prywatne w rozwoju przestrzeni
miejskiej. Polska praktyka na tle regulacji unijnych, Ernst & Young Sp. z.o.o. Warszawa.
74. Uchwała Rady Miejskiej w Łodzi XXII/0464/07 z 05 grudnia 2007 r. w
sprawie przyjęcia Programu rewitalizacji domów familijnych, http://bip.uml.lodz.pl/index. php?str=83&id=20921, [dostęp: 27.02.2012].
75. Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, 2003, Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procesy i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Mefisto Editions, Warszawa.
76. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz. U., 2005 r., nr 168, poz. 1420, ost. zm. Dz. U., 2008 r., nr 171, poz. 1058.
LOKALNY PROGRAM REWITALIACJI DLA GMINY BRZOSTEK
NA LATA 2016 – 2020
141
77. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U., 2009 r., nr 157, poz. 1240.
78. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz. U., 2009 r., nr 19, poz. 101.
79. Zieniewski M., 2007, Prawne regulacje dla PPP w: Gajewska-Jedwabny A., (red.), Partnerstwo
publiczno-prywatne, C.H. Beck, Warszawa
80. Strategia Rewitalizacja Pieniądze dla samorządów terytorialnych 2013. Inżynieria finansowa dla
inwestycji komercyjnych, Stanisław Lis