lola landscape architects - vechtpark

Vechtpark Hardenberg Hardenberg

3

Juni 2007

Door:

In opdracht van:

Met medewerking van:

Vechtpark Hardenberg

5

InhoudInleiding 7

1. Opgave 9 2. Landschap 11

3. Locatie 17

4. Concept 31

5. Ontwerp 37

6. Fasering 53

7. Begroting 67

8. Partijen 77

Samenvatting 83

InleidingVoor u ligt een schetsontwerp voor de Hardenbergse Vechtoevers: een integraal plan, waarin een nieuwe toekomst voor de Overijsselse Vecht en de uiterwaarden bij Hardenberg uiteen gezet wordt.

De basis voor het project werd in juli 2006 gelegd. De gemeente Hardenberg en KCO (Kunst en Cultuur Overijssel) vroegen toen een groep verschillende kunstenaars na te denken over de locatie en thematiek van nieuwe kunstwerken in Hardenberg. Een aantal van hen besloot zich te richten op de Vechtoevers.

Dit resulteerde in het idee de Vechtoevers te zien als een park, het ‘Vechtpark’. Inmiddels heeft het idee voor het Vechtpark een seri-euze vorm aangenomen. De betrokken kunstenaars hebben van de gemeente opdracht gekregen hun ideeën uit te werken in een schets-ontwerp. Lola landscape architects voert hierbij de regie en maakt het schetsontwerp voor het Vechtpark.

1. OpgaveVoor de nabije toekomst ligt er in voor de Hardenbergse Vechtoevers een belangrijke ruimtelijke en een culturele opgave.

Klimaatverandering en een vergroot milieubewustzijn leiden ertoe dat het agrarische gebruik van de Overijsselse Vecht gaat veranderen in een natuurlijke inrichting. Er komt meer ruimte voor water, plant en dier om te verblijven en zich te verplaatsen. Maar juist bij Hardenberg houden de plannen vooralsnog op, terwijl zich hier een fl essenhals in de Vechtstroom bevind. De Vechtoevers in Hardenberg zijn een na-tuurlijke schakel tussen de boven- en benedenstroom van de rivier.

Ondanks dat Hardenberg enige tijd geleden de sprong over de rivier heeft gemaakt, is de stad zich pas sinds kort op de rivier aan het ori-enteren. Bovendien is het nog heel lastig om de Vecht te bereiken. De kunstenaars willen de Hardenbergers de potentie en schoonheid van de Vecht tonen en hen uitnodigen in het Vechtdal. De culturele scha-kel van het Vechtpark kan de twee oevers van Hardenberg aan elkaar verbinden.

Foto: Paul Roncken

2. LandschapStedelijke ontwikkelingOp de stroomrug langs de Vecht liggen meerdere stadjes en dorpen. De Vecht heeft aan de basis gestaan van hun ontstaan en hun groei. Over en langs de Vecht lagen de belangrijke wegen, het gebied er-buiten was lange tijd moerassig en onbegaanbaar. Hardenberg is één van die stadjes aan de Vecht. Door de tijd is het hart van de stad keer op keer veranderd door oorlog, brand en sloop.

Met de aanleg van de Marschlanden heeft Hardenberg de rivier-sprong defi nitief genomen. De Vecht en de Vechtoevers liggen niet langer meer aan de rand van de stad, maar er midden in. De beteke-nis van de Vechtoevers worden voor Hardenberg steeds groter. Met het initiatief kunstenaars over de stad te laten nadenken, komt ook de Vecht steeds nadrukkelijker in de belangstelling te staan.

In Hardenberg wordt het centrum klaargemaakt voor een streekfunc-tie. Daartoe is een centrumplan is opgesteld. Het heeft tot doel om het gebruik en aanzien van de stad te optimaliseren en te versterken. On-derdelen van het centrumplan zijn nu in uitvoering: oude gebouwen worden gesloopt, nieuwe gebouwen zijn in aanbouw, nieuwe pleinen ontstaan. In het Centrumplan zijn de Vechtoevers een onderdeel van het plan dat om nadere uitwerking vraagt. Het Vechtpark kan deze leemte invullen en een culturele dimensie geven aan de rol van de Vecht in Hardenberg en aan Hardenberg in de regio.

NatuurontwikkelingNa 1905 werd de Overijsselse Vecht geleidelijk veranderd in een ka-naal. Dit was nodig om het waterpeil van de rivier te beheersen en zo de Vecht bevaarbaar te maken voor het vervoer van delfstoffen. Min of meer gelijktijdig hieraan werden de uiterwaarden ingericht voor de landbouw. De Vecht en haar directe omgeving veranderden in een agrarisch landschap.

In de jaren zeventig verloor het kanaal geleidelijk aan zijn functie en werd de bevaarbaarheid teruggedrongen, waardoor de Overijsselse Vecht en haar uiterwaarden nu achter de dijken en prikkeldraad verborgen ligt. Het resultaat is een versleten imago. De pittoreske ver-wachting is er nog steeds wel, maar wordt zelden ingelost of vernuftig ingezet voor een actuele ruimtelijke kwaliteit.

Het functioneren en de aanblik van de Vecht staat opnieuw op het punt te veranderen, van een economische vaarweg een naar eco-logisch zinnebeeld. Vanuit de Vechtvisie uit 1997 en het Natuurge-biedsplan uit 2006 wordt de Vecht omgevormd tot natuurgebied. Het stuk bij Hardenberg tussen de koppel en de Willem Alexanderbrug ontbreekt, maar wordt aangeduid als ‘multifunctioneel landschap’. Het Vechtpark heeft dus de potentie deze link te leggen, maar zonder de strikte richtlijnen van de EHS.

3. LocatieVeldwaarnemingEen tocht langs de Hardenbergse Vechtoevers leert dat het land-schap er sleets bij ligt, maar dat er tegelijkertijd veel karakteristieke bestaande landschapselementen zijn en even zoveel interessante aanknopingspunten.

De Hardenbergse Vechtoevers hebben veel verschillende soorten ran-den, die het beeld van het gebied bepalend. Vanuit de rivierbedding gezien, leveren ze vaak een onrustig beeld op.

In de Hardenbergse Vechtoevers zijn enkele kleine natuurontwikke-lingsprojecten uitgevoerd. Dat levert een afwisseldend beeld van de oevers op. Enerzijds de agrarische overs, weideland en steile water-kanten. Anderzijds gradiëntrijke landschappen, nat met veel bies en lage kanten.

Aan de noord- en zuidzijde van de Vechtoevers zijn er weidse uitzich-ten, met een landschappelijke maat. Richting de Voorstraatbrug is het uitzicht kleiner en rommeliger.

Veel van de Vechtoevers zijn niet- of slecht toegankelijk. In de fl anken van het gebied zijn geen paden, maar ook geen bestemmingen om naar toe te lopen.

Bestaande projectenIn de opzet van het Vechtpark sluit Lola landscape architects zoveel mogelijk aan bij bestaande en nieuwe ontwikkelingen. Rondom het Centrumplan Hardenberg vindt veel planvorming plaats en veel pro-jecten worden reeds uitgevoerd.

WaterDe Vecht vraagt in de toekomst steeds meer ruimte. Tegelijk zijn de mogelijkheden in de rivierbedding beperkt. Bij Hardenberg zal slim met de ruimte moeten worden omgesprongen. De stromingsweer-stand mag niet teveel toenemen dus constructies in de rivierbedding moeten van tijdelijke aard zijn. Grond en zware beplanting toevoegen mag alleen op stromingsvrije plekken; gegraven mag er in principe overal, zolang dit de doorstroming niet hindert.

VerbindingenMensen in Hardenberg wandelen graag langs de Vechtoevers. Op veel plekken kan dat goed, omdat er in Hardenberg veel bruggen zijn (6), zeker in vergelijking tot Ommen (1) en Dalfsen (1). Helaas lopen de wandelrondes vaak door een woonwijken, langs industrie, over autowegen, of zelfs dood. Ook zijn niet alle wegen en bruggen even comfortabel en aantrekkelijk voor de recreant. Alternatieve paden en oversteken kunnen vaak betrekkelijk eenvoudig voor de ontbrekende schakels en nodige afwisseling zorgen.

Randen

19

Oevers

Uitzicht

21

Routes en bestemmingen

Plangebied

Waarneming

Bestaande verbindingen

Zwakke verbindingen

Ontbrekende verbindingen

Verbindingen

Projecten

Stromingsvrije plekkenStromingsvrije plekken

4. ConceptVechtparkDe Vechtkunstenaars hebben de ambitie om van de nieuwe Vecht niet alleen een ecologendroom te maken, maar een bijzondere en centrale plek voor iedere inwoner en bezoeker van Hardenberg. Een plek die past bij een centrale stad in Overijssel. Het valt op dat een stad als Hardenberg nog geen écht stadspark heeft. Het Vechtdal, van de Europabrug tot aan de oude Joodse grafheuvel, kan dat park voor Hardenberg zijn.

Een ‘halfnatuurlijke’ Vecht impliceert namelijk ook een ‘halfculturele’ Vecht, een toegankelijk rivierdal waarin ruimte is voor ontspanning, voor vertier, spelevaren en voor kunstuitingen. Het één sluit gelukkig het ander niet uit. Intensief en extensief wisselen elkaar af van park-achtige plekken tot ondoordringbare riviernatuur. De Vechtkunste-naars nodigen iedereen uit de Vecht van dichtbij te komen beleven.

Engelse landschapsstijlEen halfnatuurlijk/halfcultureel Vechtpark doet denken aan de be-roemde parken in de Engelse Landschapsstijl. Belangrijke kenmerken zijn de gestileerde natuur, de enscenering van zichten en de rond-wandeling in het landschap over een zogenaamde belt. De bezoeker wordt een allegorisch verhaal verteld in opeenvolgende taferelen van kunstwerken en landschap.

Het beroemdste voorbeeld van de Engelse landschapsstijl is de vallei-tuin van Stourhead, waar door Henry Hoare een arcadisch landschap werd gemaakt. Een hedendaags landschapspark functioneert natuur-lijk anders dan in de 18e eeuw. Maar belangrijke kwaliteiten als de versmelting van kunst en natuur, routing en zichtlijnen zijn bijzonder actueel. Het Vechtpark zal meer bieden dan alleen taferelen, vooral tijdens het hoogseizoen. Het Vechtpark wordt een bovenlokale trekker, zonder haar eigen integriteit en streekeigenheid te verliezen.

Nevengeul ‘Ruimte voor de rivier’ betekent bij Hardenberg ruimte voor nóg een rivier. De smalle doorgang bij Hardenberg wordt ineens twee keer breder met het graven van een nevengeul. Uit gesprekken met het waterschap Velt & Vecht kwam naar voren dat het uitgraven van de uiterwaarden vrijwel altijd positief was voor de doorstroming en dat dijkverleggingen bij Hardenberg tot de mogelijkheden behoren. Vanuit de situatie van 1900 heeft Lola landscape architects diverse mogelijkheden tot reconstructie verkend. Zo zal er behalve ‘de dotter’ een aantal dode rivierarmen worden hersteld.

LoopDe bestaande wandelrondes van Hardenberg zijn de aanleiding voor de opwaardering van de beleving en ontsluiting van de Vechtoevers. De wandelrondes, ‘loops’ (Eng.) worden verbeterd door nieuwe ver-bindingen te leggen en die te voorzien van meerdere kunstprojecten. Samen met Lola landscape architects werkt iedere kunstenaar aan een andere loop. Zo verzorgt Studio Bey de loop tussen de Willem Alexanderbrug en de nieuwe voetgangersbrug, Dre Wapenaar de loop tussen de voetgangersbrug en de Voorstraatbrug, en Arnoud Holleman de loop tussen de Voorstraatbrug en de Prins Bernhard-brug.

De kunstprojecten zijn de vooruitgeschoven posten van het Vecht-park. Projecten die mensen bewust maken van de komende veran-deringen in de Vecht. Voorwaarde is dat iedere loop bestaat uit een pakket van ingrepen. Het is het totaal van een of meerdere bouw-werken; een uitkijkpunt, meubilair, belichting, informatie, een route. Kunstwerken binnen een loop verwijzen naar elkaar, door bouwwijze, materiaalgebruik e.d. Iedere kunstenaar vertelt met zijn loop een eigen verhaal. Dat maakt ze voor wandelaars en fi etsers interessant. Het is een upgrade van de specifi eke plek met een uitstraling tot ver buiten Hardenberg.

Gestileerde natuur

Belt

Stourhead

33

Zichtassen

Bouwwerken

35

Alternatieve Vechtloop

Vechtloop voor 1905 Herstelde Vechtloop

Niet stromende nevengeul Stromende nevengeul

5. OntwerpLandschapsparkIn het Vechtpark spelen de natuur en de kunsten de hoofdrol in het creëren van fraaie taferelen. Iedere loop is een belevenis op zich. De beplanting is uitgesproken natuurlijk; de meadows zijn toegankelijk de clumbs fungeren als groene coulissen en achtergrond; De oever-randen als wuivende voorgrond. Op prominente plekken fungeren de kunstwerken als panoramapunt, als doorgang of als landmark.

De verschillende routes voeren langs punten van uitzicht en inzicht en zijn verbonden met alle wegen die grenzen aan de Vecht. De belangrijkste functies liggen op de eilanden, als een kralensnoer met elkaar verbonden. Het water stroomt daar om heen, of ligt verstild in een dode arm. Het uitgesproken reliëf verstrekt de dieptewerking, de contrasten tussen nat en droog en de gradiënten tussen rijke en arme natuur.

Ontwerp A

Ontwerp B

41

HoogteHoogte

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Dijk (-verhoging)

Kade

Natuurlijk hoogteverschil

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Nieuwe milieus

Het beperken van het overstromingsrisico wordt mogelijk gemaakt door gebruik te maken van traditionele en vernieuwende maatregelen. Naast dijken, kades en bestaande hoogteverschillen in het terrein, worden de Vechtoevers vergraven.

Het vergraven van de Vecht maakt het, in combinatie met het verwijde-ren van de stuwen en beschoeiingen, mogelijk dat de rivier een veel natuurlijker karakter krijgt. Lola landscape architects wil de natuur een handje helpen en binnen de grenzen van Hardenberg een parkachtige sfeer meegeven. Sommige plekken worden daarom afgegraven, andere plekken in de stromingsvrije delen worden opgehoofd, met het zand af-komstig uit nieuwe geulen, die op de plek liggen van de oorspronkelijke. Van hieraf is het weer aan de Vecht om haar eigen weg te vinden.

WaterOm voor de nodige extra stroom- en bergruimte te zorgen wordt op logische plekken in de Vechtoevers gegraven. Een bypass zorgt voor ontlasting van de Vechtstroom bij piekmomenten; een aantal dode armen fungeren als extra bergruimte (en kunnen evt. vóór de piek geleegd worden): als dit nog niet genoeg is, dan is er nog de bergcapaciteit van het broekbos. Dit deel van het park wordt diep uitgegraven en omringd door dijken. Bij een bepaald peil treed er een overstort in werking die het gebied laat vollopen.

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Vergraven uiterwaarden

Graven nevengeul(-en)

Vloedvlakte

43

Meadows en clumbsEen fl ink deel van het Vechtpark bestaat uit meadows: arcadische weide-gronden, die extensief begraasd worden en toegankelijk zijn voor aller-lei activiteiten. Bijzondere weidebloemen als de Vecht steenanjer komen hier voor. De belangrijkste meadow is het evenemententerrein voor het Luchtbalonnenfestival.

De meadows worden begrensd door zogenaamde clumbs: groepjes van bomen die het landschap omkaderen en de zichlijnen van voor- en achtergronden voorzien. Langs een route wordt het zicht op beeldbepa-lende elementen en kunstwerken afwisseld getoond en verborgen, wat een zekere spanning en gevoel van diepte veroorzaakt.

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Rivierbegeleidende beplan-ting

OeverrandDe voorgrond van veel van de panorama’s en de omzoming van het water wordt gevormd door een gradiëntrijk milieu met bijzondere oevervegetaties. De fl auwe, natte hellingen van de binnenbocht lenen zich uitstekend voor de Geelbloeiend Blaasjeskruid, terwijl de steilere buitenbochthellingen geschikt zin voor de Langbladige Ereprijs. In de oeverranden komt ook veel bijzondere fauna voor: bijvoorbeel Winde, Bermpje en bijzondere libellen

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Nieuwe gradiënten

45

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Gouden randDe gouden rand is een bijzondere oeverrand die rond de drie gekop-pelde eilanden ligt. Hier mag de vegetatie er wat meer uitspringen en deze randen zullen dan ook specifi ek ingeplant en beheerd worden. Bijzondere riet en grassoorten, als de Lisdodde, leveren niet alleen een prachtig beeld op, maar zijn ook nog eens heel aantrekkelijk voor de Rietzanger. Ook onder water geven zandbanken en kuilen aanleiding voor grote biodiversiteit in de gouden rand.

Dijkverlegging

RiviertuinDe riviertuin is dé centrale plek in de vegetatie van het Vechtpark. Het grotere geheel van het Vechtpark is op te vatten een extensief beheerd landschap. De eilanden zijn daarin een verbijzondering: een park bin-nen een landschapspark. Daarbinnen wil Lola landscape architects op de samenkomst van de Molenbeek en de Vecht een sublieme riviertuin creëren. Struinpaden door felgekleurde vegetatiestroken, die met de wisselingen van de seizoenen van kleur verschieten. Een deel van het eiland zal periodiek overstromen, maar het centrale deel van het eiland zal op de hoogte van de winterdijken komen te liggen.

47

BroekbosDeze vergravingen zijn mogelijk omdat ter hoogte van het eiland het stroomprofi el verbreed word, en er een broekbos wordt aangelegd, dat als waterretentiegebied zal dienen. Dit broekbos is gelegen op zogehe-ten rabatten; langgerekte dijkjes opgeworpen in een systeem van paral-lelle sloten. Niet alleen functioneert het bos in het watersysteem, het is ook een bijzonder zeldzaam cultuurelement en biotoop en het fungeert als inkadering en achtergrond van het parklandschap.

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Dijkverlegging

FunctiesDe belangrijkste functies in het park zijn ondergebracht op de kralen-snoer van eilanden langs de hoofdstroom van de Vecht. De riviertuin fun-geert als een verstilde verblijfsruimte door de seizoenen heen. Het pad van Arnoud Holleman is een spannende verbinding met het paviljoen van de Dré Wapenaar. Het Vechtstrand en/of evenemententerrein is de grote trekpleister met mooi weer en tijdens festiviteiten. Een noordelijker gelegen terrein kan als uitloopgebied fungeren. De meubels van Studio Bey zijn avontuurlijk gelegen plekken om te bereiken, te verblijven en na te denken.

49

OntsluitingOntsluitingDe hoofdstructuur wordt gevormd door de zgn. loops. Zij verbinden de kunstenaars aan elkaar, evenals de bruggen en de verschillende stads-delen. Toch is niet gekozen voor steeds een enkele route. Soms is een route langs het water spannender, maar ruim je de bestaande rondgang over de dijk niet op. Belangrijk zijn ook de vele aantakmogelijkheden aan de loops. Nu kan iedereen in Hardenberg één, twee, of meerdere rondjes lopen, afhankelijk van de tijd.

LoopsLoopsDe verschillende kunstwerken hebben elk een eigen rol en ronde in het park. Studio Bey maakt zitplekken; Dré Wapenaar bouiwwerken; Arn-oud Holleman verwijst naar hert verleden met materiaal van het oude gemeentehuis; Lola ontwerpt een tuin. Een vijfde kunstenaar ontbreekt vooralsnog, maar gedacht wordt aan een land artist. Het beoogd doel is een rijk geheel van zintuiglijke ervaringen: kijken, ruiken, spelen, klaute-ren, voelen.

51

ZichtrelatiesDe visuele samenhang is minstens zo belangrijk als de functionele. De bezoeker moet soms overzichten hebben, en soms volledig op zichzelf teruggeworpen zijn: plekken van uitzicht en inzicht. De kunstwerken staan op dan wel aan dergelijke zichtlijnen, maar soms moet je ook een beetje moeite hoeven doen. Belangrijkste is, dat je nooit helemaal het totaal te zien krijgt, dat het park grenzeloos is en zich als vanzelf in het omringende landschap voegt.

6. FaseringHet schetsontwerp is een strategisch plan met een vergezicht tot 2030. Na iedere fase zal weer kritisch naar de vervolgstappen gekeken moeten worden. Op de korte termijn worden de loops gerealiseerd; kunstwerken en voorlopige paden en beplanting. Dit is de ruggen-graat van het Vechtpark. Het watersysteem, de randen en de defi nitie-ve paden en bouwwerken (o.a. bruggen) volgen op de (middel-)lange termijn.

Kunstprojecten en (voorlopige) paden

55

(Voorlopige) beplanting

Randen

57

Flanken

Kerngebied

59

Bruggen

Defi nitieve paden

Fasering

Fase 0 Fase 1 Fase 2 Fase 3

Fase 0

Fase 1

Fase 2

Fase 3

7. BegrotingHet Vechtpark is in oppervlak een middelgroot park voor een middel-grote stad. Om een idee van de prijzen te krijgen heeft Lola een aantal voorbeelden op een rij gezet. De prijzen per vierkante meter zijn bruto en inclusief arbeid en lopen uiteen van 9 euro per vierkante me-ter (natuurontwikkeling) tot 40 euro per vierkante meter (stadspark).

In het algemeen kan gesteld worden dat wegens schaalvoordelen met het toenemend aantal vierkante meters de prijs per vierkante meter sterk afneemt. Maar de materiaalkeuze en de hoeveelheid programma in het park spelen ook een rol. Het totaalbedrag van het Vechtpark zal dan ook schommelen tussen de 900.000 tot 5.000.000 euro, waarbij de waarheid waarschijnlijk ergens in het midden ligt, tussen de prijzen die gangbaar zijn voor een natuurontwikkeling of stadspark in.

Subsidies De gemeente Hardenberg hoeft natuurlijk niet in z’n eentje het Vecht-park te fi nancieren. Behalve KCO en de provincie Overijssel zijn er diverse subsidiemogelijkheden voor de inrichting van het Vechtpark. Lola landscape architects heeft de belangrijkste Europese, Nationale, Provinciale en particuliere regelingen op een rij gezet. De baten voor fi nanciering kunnen aardig oplopen. Zo krijgen gebieden binnen de EHS die een bepaald natuurdoeltype nastreven al gauw enige honder-den tot duizend euro per hectare per jaar voor beheer. Het Vechtpark ligt (nog) niet binnen de EHS, maar nader onderzoek naar subsidie-mogelijkheden is zeker de moeite waard.

ExploitatieNaast subsidies biedt het Vechtpark verschillende mogelijkheden voor exploitatie, dat de aanleg en beheer van het Vechtpark ten goede kan komen. Zo kan het paviljoen voor horeca, festiviteiten en evenementen uitgebaat worden en kan er een camping opgestart worden. Dit levert een jaarlijkse, substantiële bijdrage. Bovendien kan uit de aanleg van woningen aan het Vechtpark ook revenu’s gehaald worden.

€ 7/m2Meander Mölnmarsch (Oud Bergentheim)Voormalig landbouwgebied, 200743 ha, € 3.100.000,-

69

€ 10/m2Meander Uilenkamp (Diffelen)Voormalig landbouwgebied, 200620 ha, € 2.000.000,-

€ 19/m2Waldpark Potsdam (Postdam)Voormalig militair terrein, 200116 ha, € 3.000.000,-

71

€ 23/m2Burgemeester In ´t Veldpark (Zaandam) Herinrichting park, 200625 ha, € 5.700.000,-

€ 40/m2Park Transwijk (Utrecht)Herinrichting park, 200321 ha, € 8.500.000,-

73

€ 7 - 40/m2Vechtpark (Hardenberg)Uiterwaarden, 2007-203012,9 ha, € 900.000 - € 5.000.000

Natuursubsidies(RG) Regeling Groenprojecten Dienst Regelingen Dordrecht

(SAN) Onderdeel inrichtingssubsidieMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SAN) Onderdeel landschapssubsidieMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SK) Subsidieregeling Kavelruil Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SN) Onderdeel beheerssubsidieMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SN) Onderdeel inrichtingssubsidieMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SN) onderdeel landschapssubsidieMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SN) onderdeel recreatiesubsidie Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

(SN) onderdeel subsidie functieveranderingMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV)

Cultuursubsidies(C2) Cultuur 2007-2013 Stichting Internationale Culturele Activiteiten SICA

(RFC) Regeling Festivals en ConcoursenFonds voor Podiumprogrammering en Marketing

(RPA) Regeling Projectsubsidies Architectuur Stimuleringsfonds voor de Architectuur

(SCCC) Subsidieregeling creative challenge call Exportbevorderings- en Voorlichtings Dienst (EVD)

Economiesubsidies(EFRO) Enkelvoudig Programmeringsdocument Oost-Nederland 2000-2006 Provincie Overijssel

(IIAE2DOGNN) Interreg III A Euregio 2000-2006 Europese Commissie, DG Regionaal Beleid

Watersubsidies(SWO) Subsidie waterhuishouding Overijssel Provincie Overijssel

Foto: Paul Roncken

8. PartijenOm het Vechtpark tot een succes te maken is de inzet van omwonen-den, kunstenaars, bezoekers grondeigenaren, overheden, maatschap-pelijke organisaties en bedrijven cruciaal. Hier volgt een per defi nitie onvolledig overzicht van mogelijk betrokken partijen. Ieder kan op z’n eigen manier bijdragen aan de realisatie van een droompark. Harden-berg is een gemeente met grote maatschappelijke betrokkenheid en een bloeiend verenigingsleven. Als de betrokken partijen welwillend zijn en iedere Hardenberger een boom zou planten of een bloembed zou zaaien dan is een prachtig gemeenschappelijk park in no time een feit.

Gemeente HardenbergPlanvorming, uitvoering, beheer

Provincie OverijsselPlanvorming, fi nanciering, uitvoering

Overheid

Waterschap Velt en VechtToetsing, fi nanciering, uitvoering, beheer

Ministerie VROMToetsing, fi nanciering

Ministerie LNVToetsing, fi nanciering

Samenwerking

Ministerie OCWToetsing, fi nanciering

Euregio Gronau-EnschedeFinanciering

Stedendriehoek

79

StaatsbosbeheerFinanciering, uitvoering, beheer

Landschap OverijsselFinanciering, uitvoering, beheer

Het OverstichtAdvisering

KCOAdvisering, fi nanciering, organisatie

Stimuleringdfonfd voor archi-tectuurAdvisering, fi nanciering

Fonds BKVBAdvisering, fi nanciering

Organisatie Fonds

BelvedereAdvisering, fi nanciering

Gebruikers

WeilandgamesJaarlijks evenement

VechtdalkunstJaarlijks evenement

RV SallandRoeivereniging

Kanovereniging Hardenberg - VechtKanovereniging

De KoppelNatuuractiviteiten

De Groene WelleVMBO, MBO, cursusonderwijs

Hardenberg ‘85Voetbalvereniging

GK HardenbergKerk

SamenvattingNatuur en cultuur komen bij elkaar in een toekomstschets voor de Hardenbergse Vechtoevers. Belangrijke ingrediënten zijn: ruimte voor de rivier, fl ora en fauna; kunst en wandelrondjes; en een overweldi-gend landschap. Vanaf de realisatie van het eerste kunstwerk groeit er in het hart van Hardenberg tot aan 2030 geleidelijk een uniek land-schap aan de Vecht.

Tijdens een workshop van de gemeente Hardenberg en KCO in 2006 ontstond het idee de Vechtoevers te zien als een park, het ‘Vechtpark’. De betrokken kunstenaars hebben van de gemeente opdracht gekre-gen hun ideeën uit te werken. Lola landscape architects voert hierbij de regie en maakt het schetsontwerp voor het Vechtpark.

Voor de toekomst ligt er in het Hardenbergse Vechtdal een ruimte-lijke en een culturele opgave: de maatregelen voor rivierverbreding en natuurontwikkeling houden bij Hardenberg op, terwijl zich hier een fl essenhals in de Vechtstroom bevind. De natuurlijke schakel is het Vechtpark. Bovendien is Hardenberg zich pas recent weer op het water aan het oriënteren,. De culturele schakel van het Vechtpark kan de twee oevers van Hardenberg aan elkaar verbinden en de Vecht toegankelijk maken voor iedereen.

De nieuwe Vecht wordt niet alleen een ecologendroom, maar een centrale plek met activiteiten voor iedere inwoner en bezoeker van Hardenberg. Rode draad zijn de nieuwe wandelrondes, die met de kunstwerken geïntegreerd worden tot zogenaamde ‘loops’ (Eng.). Zo verzorgt Studio Bey de loop tussen de Willem Alexanderbrug en de nieuwe voetgangersbrug, Dre Wapenaar de loop tussen de voetgan-gersbrug en de Voorstraatbrug, en Arnoud Holleman de loop tussen de Voorstraatbrug en de Prins Bernhardbrug.

In het Vechtpark spelen de natuur en de kunsten de hoofdrol in het creëren van fraaie panorama’s. Iedere loop is een belevenis op zich. Reliëf, water en vegetatie zorgen voor een rijk palet aan leefmilieus. De open meadows zijn bloemrijke weides, de clumbs fungeren als groene coulissen en achtergrond; De kleurige oeverranden als wui-vende voorgrond. De verschillende routes voeren langs punten van uitzicht en van inzicht en zijn verbonden met alle wegen die grenzen aan de Vecht. Op prominente plekken fungeren de kunstwerken als panoramapunt, als doorgang of als landmark. De belangrijkste func-ties liggen op de eilanden als een kralensnoer met elkaar verbonden. Het water stroomt daar om heen, of ligt verstild in een dode arm.

Het schetsontwerp is een strategisch plan met een vergezicht tot 2030. Na iedere fase zal weer kritisch naar de vervolgstappen gekeken moeten worden. Op de korte termijn worden de loops gerealiseerd; kunstwerken en voorlopige paden en beplanting. Dit is de ruggengraat van het Vechtpark. Het watersysteem, de randen en de defi nitieve paden en bouwwerken (oa bruggen) volgen op de (middel)lange termijn.

Cruciaal voor het succes van het Vechtpark is de inzet van omwo-nenden, kunstenaars, grondeigenaren, overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Een toekomstschets van het Vechtpark staat nu op papier, maar in hoeverre de schets gerealiseerd wordt is aan de huidige en toekomstige betrokkenen. Laat de realisatie van het eerste kunstwerk aan de Vechtoever de eerste stap naar een prachtig Vechtpark zijn.

��

��

��

Vechtpark Hardenberg

Natuur en cultuur komen bij elkaar in een toekomstschets voor de Hardenbergse Vechtoevers. Belangrijke ingrediënten zijn: ruimte voor de rivier, fl ora en fauna; kunst en wandelrondjes; en een over-weldigend landschap. Vanaf de realisatie van het eerste kunstwerk groeit er in het hart van Hardenberg tot aan 2030 geleidelijk een uniek landschap aan de Vecht.

Door:In opdracht van:

Met medewerking van:

lola landscape architects - vechtpark

Documents